장음표시 사용
441쪽
Quapropter nihil est admirandum , si
asserimus , haereticum per apostasiam , quae novum crimen est, ab haeresi se-
Paratum , multoque gravius crimen, quam haeresis, antiquum nomen ami tere, Ac novum comparare: praesertim quum haereticus apud veteres sanctos
non ille apertus hostis sit, sed falsus propheta , qui venit in vestimentis ovium a leprosus item , qui dum rectis prava permiscet, colorem sanum maculis aspergit: Pharaonis magus, qui veritatis imaginem prae se serens veritati resistiti sons denique he nubes sine aqua, arbor autumnalis , sydus errans, quae omnia aquae, fructus, lucis speciem obtendunt. Cum ergo haeretici nomen
generalem quandam Christi professi
nem connotet, non est absurcum, si , cum Connotatio abest, absit quoque heretici vocabulum. Quemadmodum siquis coenam ad sequentem diem variis poculis quam maxime Possit , varioque item sermone produxerit , coena iam illi mutato tempore in ientaculum,
aut prandium etiam convertetur, nec Proprie nomenclaturam priorem retinebit. Secundum vero argumentum ita r
sellitur. Non est dubium, quin amisslatae in poenas haereticorum incurrant. Id quod ab inelinae ecclesia Perpe uostrvatum est, quemadmodum ex CD priani opusculiq vel maxime liquet. Falluntur autem in ea re plurimi, quod omnes ecclesiae leges a iuris voluminibus petendas esse existimant, in quae vel Raymundus, vel Gratianus, vel quilibet alius decreta sane quam plura congessit. Hinc enim Caietanus noster praeceptum jejunii quadragesimalis , quoniam in decretis pontificiis,
quae passim circumseruntur, non apparet, vix minit constituere; eodemque
labore pene confectus est , dum legem quaereret, qua clerici monasticam religionem professi, ad divinas praescriptas preces exolvendum astr ingerentur.
Multae sunt, mihi crede , ecclesiae leges , quas non scriptura, sed usus inle- ruit. Nec conciliorum , atque Pontificum lcripta omnia iuris contridum volumen complactitur. Αροnatarum ergo Poenas ante Bonifacium octavum mos ecclesie prescripserat. Sed quoniam quipiam Abitavit, illius dubitationem Pontifex in eo capite resolvit, definiens , non aliter adversum MIostatas, quam contra hereticos Proce-endum . verum e Pontificis verbis de definitione non habetur , apostatas hereticos esse. Nam illa particula , Tan
quam , similitudinem reἱ 1IIquando
non semper veritatem affert. Cuius rei exempla non est opus in presentia re-larre: quia in sacris Se prosanis literis
obvia sunt plurima . At de hoc argumento , cum nominis etiam controversam habeat . nimis multa dicta sunt. Illud porro testimonium , quod Hi u - sis ronyma nomine scholae Theologi iuris- , ' δμque periti etiam terunt, Hieronymi non est . sed a magistro sentent. acceptum divus Thomas citerique dein- em , ut solet, usurparunt. At si illa
Hieronymiana ad Damasum epistola wetrium hypostaseon vocabulo accuratius relegatur, D. Hieronymus in ea P tius lententia est, ut existimet, e sensu, non e verbis heresim istimandam.
Ecquid enim aliud sibi vult, cum ita
loquitur λ Ab Arrianoriim rigila . Campensibus trium hypostaseon no ellum a me homine Romano nomen exigitur . Interrogamus, quid tres hyp stases posse arbitrentur intelligi. Tres persorias subsistentes , aiunt. Respondemus nos ita credere . Non setficit sensius, ipsum nomen efflagitant : quia nescio quid veneni in fritabis latet. Et quia vocabula non edicimus, hsretici judicamur. Et multa alia posterius
musmodi, e quibus intelligas, Hier nymum nihil sibi in tecta Ac sana i telligentia a crimine hereseos timuisse, sed novam vocem , ubi venenum sub melle latere suspicabatur , reformidas. . Alion ut illud Hilarii Hieronymus legerati ae intelligentia haeress, non
de scripuira orta est : de sensus, non sermo hi crimen. Itaque ex xerbis i ordinate prolatis in heress suspicionem incurrere fortasse possumus: in heresim,
si error in fide absit, non possumus. Quum enim fides in intellectu fit, necesse est infidelitatem, cuius species est hiresis, in intellectu quoque esse . Item veritati nihil contrarium est, nusi error: auum ergo heresis fidei ver tali adretietur, sine dubio in error. Sed quoniam interdum legislatores de iudices iuris fictione & presumptione
in foro exteriori crimina persequuntur3 dicta factaque ex tema , quς heresim i stari solent, & hqreles vocant, de Proh resbus puniunt. Quemadmodum Se in eos, qui seris deserunt fidem i ope reve externo cultum idolo exhibent, quamvis ex metu id faciant, perin)e animadvertunt, ac si interius a fide &religione descivissent. Seὸ quod ad voces attinet nihil moror . Nam sicut ex
terna testatio & professio fidei inter dum fides nuncupatur, ita etiam exter
442쪽
na testat Io haeress eandem quoque no- Controversantur ergo iuris menclaturam habet. Rerum quippe λ que Theologi, an dili ius in gna & imagines rerum saepe nominibus reticus sit: itemque similiter appellantur. Quomodo proverbium itu enim quaestio est dubitare luci velux atque laudatum, cui ego vix qualibet catholica veritate an unquam sum assensus, verum est in sermone vulgari, Ex verbis inordinate prolatis incurritur haeresis . At sermone proprio, ut diximus, haeresis apud Christianos error est ejus , qui fidem Christi generaliter se habere profitetur . ne tamen veram habet. Sed enim de rebus ipsis eos, qui fidei Se religionis indicium exercent, admonendos putavi, lit non eodem m*do dictorum ac facts
rum iudieia faciant. In factis sane , quae ipsa per se tetra ae flagitiola liint, nihil. est periculi, si titu Iudaico circuncidentem, aut idola daemonive lacra facientem poenis haereticorum mulctent
Tametsi non siim nescius; viris & The logiae be iuris peritissimis placuisse id . quod mihi ipsi non dit plicet. ut niam illitismodi homines non sunt aut haeretici aut apostatae, nisi iuris ficti ne & ptat timetione probabili , iudices fidei in ea ipsa quidem externa lagitia studiose nimis ac diligenter inquirant, num re vera ex intes tori infidelitat , Proficiscantur de prodeant . Quod si
Constitem c non errore intellectus, sed cupiditate, metti, aut alia quavis anI-mi perturbatione id genus scelera Nintrata persectaqtie suiret runc illa non tanquam haeretes, sed leviore ani nadversione punienda. Verum , quum verba quantupi inque inordinate Prolata, saepe a crimine haereseos, nonnunquam etiam a crimine omnino acent; il .
eorum sensu Se mente investiganda adhibeat iudex licet dilixentiam vel maximam sed s ii, verbis perversis de inquinatis recta sententia dicentis appareat , sanaque de munda fides, admonendus est homo, corripiendus, terrendus quoque: Clementer tamen mo deratequo mul laudus. Interdum vero dissimulanter est vel mea poena mor
talium inscitiae de imbecillitati condo nanda : cuim Iiberior laquendi licentia
hominum levissimorum, quamvis err rem non habeat, vehementer coercenda sit : ut quae afferat audientibus aliquando I miciem. At haec ut a prae senti instituto aliena , qtiasi primoribus labris gustata dedimns . Quae sequumtur, ea nostra sunt, atque ad hoc rem pus Se locum proprie pertinent. Qua mobrem, ut breviter quidem illa, sed enodate explicentur , ingenii quantum potero laboris plus Pene quam potero,
Controversantur ergo iuris periti aD Resp. adque Theologi, an dubius in fide hae- ε. reticus sit: itemque similiter c eadem enim quaestio est dubitare de una qualibet catholica veritate an sit etiam haeresis. Nam esse, ratio illa posita priamum videtur ostendere . Deinde Se Augustini testimonilim illud , Errare gi,. ωT. est , verum putare quod fallium est, falsumque qiua verum est, vel certum habere Pro incerto , incertum vero Pincerto, sive falsum sive verum sit. Atqui de una quavis fidei veritate dubitat, is habet certa pro incertis: errat ergo contra fidem : fides enim, lit Ber- nardus ait, ambiguum non habet: quods habet, fides non est. Haestatio igitur istiusmodi error est cum fide pu-Mans . Quare si pertinaciam habeat adiunctam , proculdub o est haeresa. Pr terea, concilium Viennense doctrinam
omnem aut temere asserentem , aut ver
tentem in dubium, quod substantia animae rationalis non se humani corpo,
ris Brma, tanquam erroneam ac Verutati fidei catholicae inimicam reprobat. Non igitur ille mlum errat in fidem, eique contrarius est , qui asserit propo-stionem haereticam , sed etiam qui veritatem Catholicam vertit in dubium. Quorsiim insuper illad caput , . Dubius in fide infidelis est, in titulo de haeret.
caeteris omnino capitibus Praeponeretur s
nisi ut intelligeremus, iὰ genus homunes de haereticos habendos esse , Ac tamquam haereticos puniendos λ Praeterea te qui dubitat, fidem amittit , 'alioquin non esset infidelis: at fides in baptis mo suscepta, nisi per haeresin non armittitur . Adde, quod de ratione fidei est constans be certa strmitudo: vaciulatio alitem de dubitatio pertinax fidei corrumpit firmitudinem e est. ergo fidei haltem indirecte contraria , . atque adeo est haeresis. Ea enim re error ad versus theologicae conclusioni haeresia est, quia fidei est indirecte corruptor. His argumentis utuntur illi s qui du ha.i,hribium in fide, si est in dubitando ter quodlib. 2. tinax , haereticum censent. Nam si ex infirmitate, non ex pertinacia vacillat p. iii de claudicat, omnium nna sententi est, hunc haereticum non esse : Mo -ω-dicae, inquit, fidei, quare dubitasti ea : e bitatio igitur hominis infirmi non A, o lis ii iunditus tollit fidem, quam in Imbecillo modicam ait Dominus esse nonnul-ub.
Alii vero auctorex etiam ipsi erudi- tillimi contra lentilint, dubjtationem in fide fidei quidem opponi privative, non contrarie : haeresim autem fidei esse
443쪽
contrariam positre: sc enim schol stici loqui)ntur Pa e d bitationem non proprie esse haeresim et clilmsi h mo prudes vidensique dubitaverit. Quam opinionem multis de ipsi argumentis persuadere conantur. Primum est divi Thomae testi nonium prioris ad Corint. In te t. q. ubi docet, de ratione limresis est , ut quis privatae disciplinae pertinaciter inhaereat . Nam electio, ut ait , firmam importat inhaesionem: unde colligit, haereticum non esse . nisi qui spernit disciplinam fidei divinitus traditam, & Pertinaciter proprium errorem sectatur. Quae eadem sententia Hieronemi est in cap. s. epist. ad . m. Iaap. Gal. de in cap. 3. epist. aci Tit. inquientis 1 Haeresis ab electione dicitur, quod scilicet eam haereticiis sibi eligat disciplinam , quam putat esse meliorem . Atin op. que August. libro de uti fit. creden. ad Texi seonorat. cap. primo: Haereticus , in
quit, est, qui falsas opiniones vel gignit, vel sequitur. At qui dubitat , nicneque habet firmam inhaesionem , nec
alterutram quaestionis partem eligit, nec opinionem fallam aut gignit, alit sequi-niri non est igitur haereticus. Rursum, haeresis contrarie opponitur fidei , de non per negationem aut Privationem:
at dubitatio, cum non habeat ashnsum. nec dissensum , non adversatur fidei contrarie , nam fides assensum prae leseri. Dubitatio igitur non est haeresis. Praeterea, haeresis error est Catholicae
veritati contrarius: error autem assen
ius est, vel dissensus salsus: cum erso haesitatio nec aliensus, nec dissensus sit, ne haeresis quidem est. Ad haec, dubitatio medium quoddam est inter duas
extremas contro ersantium partes , fides vero Fe haeresis duo sunt extrema summe maximeque Pugnantia: dubitatio igitur, quae inter dogina haereticum &veritatem Catholicam intermedia est, non est haeresis, sed illius particeps a que vicina . En c. usae, quibus auctores sane nobiles moveri solant, ut isto m
do opinentur . . Nec argumenta eos adversariorum urgent , quo minus in sua sententia ieris
1tent . Etenim cum primum illis o licitur , dubium in fide infidelem esse , hoc ita repellunt. Infidelitas, inquiunt , tripliciter accipi potest: uno modo secundum puram de simplicem negationem , ut dicatur quis infidelis ex hoc solo, quod non habet fidem idi hoc modo, ut dieit limctus Thom.
2.2. q. 1 . art. I. in his, cui nihil audia. veriint de fide, no i habet rationem
culpae, sed magis Poenae. Sc cundo
pitur infideli as te undum contrarietitem ad fidem , inta scilicet aliquis reiapuanat auditae fidei, vel etiam contemnit ipsam , de in hoc proprie, ut e dem loco D. Tho. as Firmat, ratio infidelitatis perficitur. Tertius modus infide Iit iis est medius' inter duos modos praedictos, Ac est mimiatioqiivdam i ter duas partes, nec iini nec alteri adiaherendo: quomodo Stephantis Papa I quiuir.in illo cap. t. de hereticis. Tres vero infidelitatis species elisa esse intelliguntiir , quae proprie fidei contraria est, hoc est , non primo aut tertio m do, sed secundo. Errare autem eo ς, qui certa pro incertis habent, ita demum esse interpretamur , si aut assirment incerta esse iuta, quς certa sunt , aut negent etiam esse certa . Error enim est propositio Bl-sa , verbo sive amrmato sive negato. Qui vero nihil vel afirmat vel negat,
hunc proprie non errare: nisi forte is etiam errare dicit ir, qui scopum non attingit, quum sagittam quidem non iecerit , collineaturus tamen si ecisset. In quem sensum peccatores in linive sum errant, non ii modo , qui opera 'tur malum . verum etiam illi , qui non faciunt bonum. Sed hoc improprium est. Alioqui, ut ad propositum re ertamur ., s Propterea quia fidem certam esse oportet, quisquis incernis est, e
rorem habet; qui opinabitur Christum eis: Deum, hie quoque proprie deerrabit, de erit haereticias , nempe cum non habeat firmitudinem eam , quam veritas fidei requisiis. Sicut enim dubitatio fidem pellit, ita etiam oWinatio. Formido namque opinationi coniuncta , perinde certo. fidei assent ui repugnat , ut illa dubitantis ambiguitas. At, estia
nequisquam tanto ductus Drrore, ut v ram opinionem esse errorem existimet, quia cum certo assensu, quem fides exigit, simul esse non imaen e Qui igntur habebit certa pro incertis , nihil aut asserendo aut inficiando, sed quia pendens animi nec veritatem catholicum , nec dogma contrarium eligit . is ficti ne iuris haereticus forte eru, vocis certe Propriecate non erit 3 cum non fit contrarie e salve infidelis , quanquam est infidelis negative , aiit etiam privati et, eo quod fides fine ullo eri re de abiecta omni formidine tu cunctatione vera esse intelligitur: fi autem formidinem aut cunctationem habet , fi des non est..iod vero ex concilio Viennens test inivinitim excitatur , non modo non
est contra hos, sed maxime horum Causam
444쪽
.sam opinionemqn' confirmat. Ovn e oim doctrinam omnem sive asserentem sive vertentem in dubium , quod tu stantia animae rationalis humani eorporis non sit sorma , tanquam erroneam , ac fidei carnesicae inimicam synodus reprobasset , ne qui sipiam putaret , dubium , atque assertionem e dem gradu , de loco habendum euis , subiungit: Definiente , quod quis quis deinceps. asserere , delandere , , seu tenere pertinaciter praesumpserit, quod anima rationalis non sit sorma corporis humani , tanquam lineticiis sit censendus. In quibus verbis peribicitum est, eos, qui eam rem in qu-bium verterent, non eici a concilio tanquam haereticos condemnatos, sed eos tantummodo, qui eius rei contra rium pertinaciter assererent. Nec enim sine misi existimandum concilium est eos, oui in dubium verterentiprςtermisisse . Doctri ira igitur e i, uitae in dubium vocat catholicas veritates,inimica est fidei Christianae, non consummate de ab olute ἰ sed impersecte Ze inchoate Lnam se suo quodam modo colores medii albo inimici de contrarii sunt, &non solum color ater extremus. Qua ex te satis intellistar, haestationemineram sine assensu, atque dissensit, neque errorem proprie ede , neque Fidei. ni ex parte inimicam.
Jam . quod stipue illud , Dubius in file infidelis est, ante caetera Ponitur In eo titulo, qui de haere. icis inscrurrus est, non probat , dubium in fide haereticum vere esse , sed iuris fictione eme . Id quod secundum. jus tituli cap. ostendit : Qui alios,
inquit Leo , cum potest, ab errore non revocat , seipiti in errare demonstrat. At qui haereticis favent, de in
eorum errore connivent affectu 1lliciente , non errante intellectu, h, iuris quidem suspicione haeretici lunt svere autem M proprie non sunt. Error,
i .dist e.D. Innoeentius ait, cui non resistitur. - approbatur , de ieritas quum minime
defensatur , opprimitur. qui. ita neu
enim caret scrutulo iocietatis occuliae, qui manifesto facinori desinit obviare. Fuid dii east. Et Grcgoruis: Contentire, inquis, Vi- ustuu detur erranti, qui ad resecanda . quae corrigi debent , non occurrit . Nec Stephanus Papa, cuius decretum illud esse dicitur , aliter se iose interpret tur . Nempe docere volebat , quibus-nain testibiis fides habenda sit, de in ter caeteros eos a testimoniorum fidereucit , qui aut fidem veritatis ibn
Irat, aut dubii nimirum in fide suam.
Hos enim Pontifex iure & infide Idi e sumit , Ae in testimoniis ferendis
mendaces . Quocirca Primum allud ca, put non eo forsitan spectat , ut ex iulius sententia homines haeretiei judia centur , sed eo potius , ut fidei iudices intelligant , quosnam .sint in caua fidei testes lesitimos habituri. Abii dum enim esset, ut infideles de fide adversium Christianos testificentiir, si, in infideles veritatis ignoratione, aut dubitatione sint, seu multoque etiam
At eum , qui non infirmitate , sed pertinaci dubitat, fidei habitum amittitere mihi vehementer probabile est, Nam actum fidei omnis vel pertinax. vel imbecilla dubitatio tollit, qui quia dona ambiguum non habet, Ne si habet, actus fidei non est. Fidem vero in bapti lino sulceptam pon nisi per heis
resim perdi, huius opinionis auctores facile negant. Guorem namque album non modo ater ex Pellit, sed gilvus e Fiam de .slaucus is ac caeteri omnin inistermedii. Fιdes item .non sollim infideli tale excluditur, sed clara etiam visi ne . Quum enim renerit quod pers ctum est , evacuabitur quod ex parte
est . Nihil igitur obstat quin he per
haeresim perfecte contrariam, de per dubitationςm , de opinationem. quae eT parte fidei adversae iunt, fides tria tolia latur . et Enimvero , quod postremo Ioco ar. gumentum additur, facillimum est. Error Quippe theologiae contrarius cum de assensum tallum habeat, &insaliatate contumaciam : indirecte licet, nn dique tamen fidei adversus est, tum ex intellectu, tum ex voluntate. Dubitatis alitem pertinax ex voluntate quidem fidei perfecte adversetur, e Lintellectu non item, ut qui, quamdiu dubitat , errorem assensonemque nou habeat. Qua ex Parte rationem conir xii claudicare, qui aut admiratur, aut
ambigit , is se, qui sit vir doctus ne scite fateatur. Cum ergo haeresisn tambigit, is te, qui ut vir docius ne
Icite fateatur. Cum euo haeresis nori ex parte, sed undiqye fidei contraris . sit , essicitur , dubitationem haeresim Proprie non esse, quantumvis dubitatio
sit pertinax asty id ergo satin' hoc est, ut de fidei veritate pertinaciter diabitantes non
ine haeretici videantur λ Mihi quidem
non videtur: quanquam alteram earum
opinionnm . metaphysicus Probo , ait ram philosophus moralis non reprobo. Ad normam siquidem Metaphvncs,le gesque contrariorum a viilecticis ph Duci clue praescriptas dubitatio neque tridZa 2 clem
445쪽
clam habet in he formam . Nihil enim assert,nihil ponticliuod aut res stia ullo anae rationem habeat.Constat autem,quae Proprie contraria sunt, ea duas formas esse maxime remfinantes. o modo fa- eis evincitur , dubitationem nec esse hiresim , nec fidei esse contrariam . At
fi philosophie moralis semisur leges, me in iὸ spectat, quod frequentissumum est , tram vero hominem pertinaciter de veritate catholica dubitantem, eundem nnllam omnino errorem habe re fidei vere contrarium , prorsus incredibile est . Quod enim quispiam vel de conchisone aliqua , vel de uno etiam quolibet Theologie principio ambigat, nihil est admirandum . Quod
autem non co Insiones modo in ecclesa certas i vernm etiam omnia ea- tholice doctrine prima principia nia dubium vertat, nulli assentiatur . nuuli re snet , nequaquam verisimile
fit e nis velimus nominem quempiam fingere haerentem ad omnia, & nutantem , cui universarum rerum infimita quaestio sit , & milla loco co stans , fle fixa veritas. Verum pone hominem ejusmodi reperiri , qui a cipiti semper gradu pendeat , num, si Cnristum generaliter profitetur , Chrs si etiam doctrinam in generali proinhat: fac ergo eum scripturas sacras admittere , aut certe ecclesie auctorita
tem. Cum ergo is dubitaverit de uno quolibet dogmate , quod m scripturis invenitur,ves ab eccle ha dimitum est,si illi ostendas ant ecclesiae diffinitionem νant lcrisrure apertum dogma , necesse est illam aut dubium abjicere , ant credere, ecclasi , scriptura ne testimonia incerta else . Nam si certa illi sunt, omnem hesitationem pellent . Merito
igitur ecclesastici judices & Theol
gorum , & iuris peritorum anctoritate confirmati, eos omnes haereseos nomine condemnant, qui de dogmate cath
sco pertinaciter diabitarim. Sed nunc quid pertinacia sit, ea qiiς vel maxime
haereticum perficit, quam brevissime explanandum est.
Resp. ad Quod autem haresis esse sine portu. 3. nacia nequeat nam id primum cum ritur ) non est difficile os landere, tum
communi omnium de Theologorum , iuris petitorum conten1ione , tumrraviisimis interum testimoniis, in qui-en. xx m. M hii 'praeclara lunt, quae ex Anauciori. α ι stino reseruntur 2 . quaest 3. cap. Dixit: a. Apostolus : die cap. Qui in eccles . .
e. Dcteora. Idem colliβitur ex cap. Damnamus, de se mina Trinitate : non enim tanquam
haereticus condemnatur , nisi qui do-
ctrinam fidei contrarlim desendere IPraesumpserit: praesumptio antem ficenim vuIgus arrogantiam appellat r dix est pertinaciae . Ex cap. uni. de summa Trinitate in ε. illi censentur haeretici , qui Praesumpserim , aut teis
merario ausu assemerint , bee. Et in Clement. de sum. Τrmit. apertius: isqvis asserere pertinaciter praesum plerat , &C. Divus quoque Thomax tantum abest , in ab hae sententia a- : nus sit, ut non modo arbitretur , he- Ni Cor .v resim sine perthracia reperiri non polia i o se, sed etiam contendar, eam in haeresis ratione includi . O im rem se
det m primis ex nominis origi ri .
nam , ut explicatum est , hiretis Graece ab electione dicitur . Non est ergo haereticus, nisi qui videns, & prudens doctrinam elisit fidei contrariam i id quod sne pertinacia non fit. Utitur de in . inde illo Apostoli testimonio: Si quis aliter docet , & non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Jesu Christi,& ei, quae seoendum Pietatem est, doctrinae dic. Qii ergo ecclesiae doctrinaeresistit . atque ideo est pertinax , is
dumtaxat retruus habendus est. Praeterea ν haeresis , ut supra quoque dixiamus, fidei catholicae maxime , ac summe rei a Dat e non est autem perfecta fides , nisi intellectus assensio vera voluntatis recta consensione firmetur .i-
gimr nec haeresis absoluta, & consummata est , vis falsum intellectus err rem prava volantatis electio confirmet , ut quemadmodum m fide comstantia veritatis exigitur, ita in haere fi contraria insit pertinaeia salsitatis. Sed bene habet, quod in hac re asse renda nullum adversarium habemus. Quapropter etiam fi rationes nec Pr babiles, essent, nec satis idoneae ad faciendam fidem e communi tam n --nium sensu ea finitionis particula com-Probaretur . Non enim arbitrantur hominem quempiam haereti m esse, quin idem in errore sit pertinax.At quid pertinacia fit, a mnitis quidem addubitatum est , a paucis ver expeditum. Sive autem dicatur perti nax , quasi nimium tenax, seu Phas et-Iam , quam decet animo eertendens: haec enim minutula nimisque depicta libentius omitto ) perspicunm est tamen , eum nunc vocari Pertinacem , qui valde , nimisque etiam in errore permanet is lassiamque sententiam mor dictis tenet, arcteque deaendit. Ita a
quibusdam , itur hoc modo : Pertinax est , qui iὸ tenere pertendit s
quia debet dimittere . cui finitioni illa Diuitiaco by Corale
446쪽
illa vel finitima , vel certe eadem Pertinax est , qui in errore peristit, quem deserere tenetur . Facillime ducuntur haec , otiis dubitat Sed si ea pertinacia explicata est , qilae errori ad iuncta facit haereticum , plures sanctin haereticis habebuntur, qui haeretici
non sunt . Primum enim si error conistra fidem sit, illum sugere, ac declinnare debeo, sive fidei contrarium esse videam , Ave etiam ignorem . Errant quippe illi vehementer, qui ignorati nem existisant obligandi vim a princeptis auferre. Non id , mihi crede, ignoratio efficit, ut obligatione solvamur, sed ne res alias vetita nobis im-Pingatur ad culpam. Omnis igitur homo , etiam si in ignoratione versetur, errores fidei contrarios simpliciter , Mabsolute evitare debet , si eos nondum
Hset, & s habet, destituere. Itaque' si in eis perstat vel ignorans , id nia
mirum tenera, quod dimittere tenebatur . Verum isthaec missa faciamus , quae tennius disseruntur , quam ut quivis ea possit agnoscere, dc ea persequa mur . quae facile vel imperiti comprehendent . Enimvero, cum homo impe
rivis AEI ab episcopo ino est admonDeus, vel a fidei iussicibus , vel a the logis insignis cujuspiam academiae, vel ab amicis etiam eruditis , de piis 3 sadhuc errorem non deserit, in eo nimirum perstat, quod debet dimittere. Est ergo vere pertinax , Α in verbi ius definitione neque asest quicquam, nec redundat. Nihil igitur deerit,quod ad haeresim constituendam est necessarium . Habet enim homo ille errorem fidei contrarium , in quo etiam est Pertinax . At minime ambigitur , eius. modi hominem , tamets omnino pectat, haereti m tamen non esse , si non existimat , lententiam suam Messiae esse contrariam -, sed aut Episcopum, alit Inquitatores se vulgo appella tur . aut Theologos academiae falli.
Quocirca nondum videtur ex iis, quae dicta lunt , pertinaci a illa innotesceis . re, qua haeresis consti uiuir . Sed ne hanc rem quidem ea perimaciae nas-gnia patefaciunt, quae ut ederent, in rimi sine caula tu Earunt. Nam rei h . ius quosdam notas septem , alios dii cum 'ia...decm s alios eciam viginti edidisse
nonnullos. Pervulgatum est . Et cum signa ex al-2. e lis quaedam dubia sint, potest accide-
-.u4. re, ut aliquod signum dubie datum pro F certo a fidei indicibus sit acceptum: ita fiet , ut pertinax is , & haereticus iudicetur , qui haereticus vere non est.
Sed quonuun aliter liuiiperui , alitaItheologi haec te simi l la tractant P tuis
risperiti , quatenus tenere manli res possunt, theologi , quatenus ratione,& intelligentia r ex Ponamus Primum ad theologorum leges, am ea per
tinacia sit, quae heresim Perficiti deis inde, si fieri potest, iuris quoque dentibus pertinaciae hujus sma , n
tasque tradamus, non illas tam multas, tam vartis , tam ambiguas, sed peris paucas , fixas, atque constantes .
Ratio igitur hoc theologiae postulat, Resp. ad
ut pertinacia, quae haeresim facit, non I. conis si temporis diuturnitate aestimanda i fi .siar
Ut scilicet ille fit pertinax , qui diu Sum.
in errore persistit. Certe si constaret, quod una lolum hora qui sipiam, Deum
non esse trinum , ex animo defendis.set, is haereticus ab eccsesia iudieareiatur, quae ex uno actu mantumvis brevi vel adorandi idola , vel puerum. circuncidendi , solet homines, tanquams essent haeretici, iudicare: nequaquam iudicatura , si crimen haereseos diutumnum Iongumque illud temPus exigeret. Rursum, si Quis scions prudensque t
tam fidem abnegarit quamvis br villimam moram interpositerit, avo statavere he iure ab ecclesia censebiuire ergo fle ille haereticu iudicabitur , qui manifesto fidei articulo repusnaverit , etiamsi repugnantia illa diutina 8e Ionia
ginqua non merit. Preterea , ut Fidei actus omnibus suis numeris expletu fit, temporis longinquitas nulla est ne cessaria r emo nec haereseos adversa
actio diuturnitatem fibi erroris vendiacat 3e requirit . Illud rursum ratio theologiae docet, haereticum elim esse, qui volens unicuilibet dogmati asse
titur, tum etiam Cum maelligit ecclesiae Fidei esse contrarium di sit fi quis
postea, quam. Illi constat, rem, ouam
credit, vel lacris literis vel ecclesiae apertae definitioni refragari, sui adhuc iuris iententiaeque fit 3 haec scilicet v
ra haresa est, atque m sua specie per secta . Id quod egregio ar umento Ca- ut .R. . ktamis demonstravit . Fides enim asia sensu intellectus . perficitur ν ex con senfione voluntatis in eo , qui rem squam credit , cognoscit eme catholiacam Tritatem: eigo & insidelitas dis. sensu intellectus perficitur ex conse
fione voluntatis, in eo, qlii rem x Quassentit, cognoscit esse contra mesesis communem fidem. Contrariorem enim contrarias oportet esse notiones . Comfirmat autem hoc vel maxime praeci rum illud Ausustini testimonium in- eois. quientis : Constituamus aliquem idis
447쪽
tanis est , ex istimantem ipsam esse ca-aolicam fidem. litum nondum hae
et ictim dico , nisi aDHic sta sibi doctuna catholicae Fidei resistere maluerit , de illud quod tenebat, elegerit. Praeterea qui sic tenet errorem Fidei
contrarium , ut non sit paratus ab ecclesia corrigi , sine dubio est haereticiis, 's q. ut Aug ff. idem in epist. ad Glorium re Eleucum amrmat. Sed qui videt suam
opinionem adversam esse catholicae Hi dei , he adhuc m ea permanet , hic pon est paratus ab ecclesia corrigi, cu i ius videlicet auctoritatem reiicit & contemnit: Ierum igitur erimen haereseos admittit. Qua ex re intelligitur, Pertinaci 3mmam, quae haercticum lacit rIemper ibiti ite in eo inveniri , qua
dogma aliquod in re tergit, cui cognoscit catholicam sententiam adveriar i. Id vero nominis ipsa quoque notita declarat . Pertinax quippe is diacitur , qui Plus nimio an propria sententia haeret. At qui opinionem suam intelligit communi ecclesiae ienses de Fidei reptis nareo atque in ea perstat
nimis, profecto illa in privata sentenis ita perseverat: vere uitur est pertinax: imo haec sola consummata pertinacia est, quae absolute cum Fidei constantia pugnat, atque adeo sola ea simplicitet haeresim conficit. Nam quemadmodum s. ut Paulo ante dictum est, fides ea electione perficitur, ubi is, qui vult veritati assentiri, intelligit illam
esse catholicam veritatem; sic de haeresis contraria omnino electione conissim mabitur plus, qui , adversante Ca. tholica fide , propriam sententiam vi dens volensque complecti uir . Ecquis enim eo Pertinacior esse Ipotest , que de suscepta cause propositaque i nte tia nulla ecclesiae vis, nulla catholic tum depellit alictoritas Praeclare itaque Hieronymus interpretatur, haereticum idcirco subvertum esse, re proprio iudicio Condemnatum . quia suo arbitrio ab ecclesiae institutione discessi, quae discessio propriae con cientiae videtur esse damnatio.. Quibus rebus positis, illa consect i-ria stim. Primum, si dogma aliquod
nondum est certum N expeditum ad catholicam fidem attinere , quamvis
plerique viri docti existiment, a Deo
esse re elatum; peccat ille quidem gra- Iter a qui cum eo dogmate pugnat . estque Item pertinax , qui Plurimorum de doctis limorum auctor itatem contemnit, eamque obstiriatione quadam
sententiae repudiat: sed non est haereticus, quoniam pertinacia illa tametsi
impudens &,vitiosa est, non tamen in ecclesiam tendit, sed in. viros illos eis niditos ac Pios. , quos ille arroganteridespicat. ac Pro nihilo Ptitat.
Illud deinde consectarium est Si
certum exploratumque sit , dogina D- numquodlibet Fidei veritatem esse, qui 4 noraverit e usnodi dogma ad fidem sectare catholicam, & quamvis adm ninis ab eDiscopo, ab hisque rursium vnnibus Fidei cognitio concessi Est , a uiris demum dociis & piiΑ , placitum suum prefracte nimis obstinat ii edefenderit; hic temerarius, contumax spraeceps , inibiens . capiens haesesim , re quibusque hujus generis nominibus
notara Doterit et nec tamen e i m vim
notam haereseos habebit, quia dicendum est enim saepius pertinacia o ius
nondum cum Fidei veritate he eccle-sae auctoritate pugnat, sed cum eorum
lententia , qui Ee fallere se Blli pus iunt. Recte igitur D. Thorme asseiae ruits eum a qui Paratus est eorrigi i
cu cum ecci si ae determinationem, hamreticum non esse: quia non ex malutia Urat, sed ex ignorantia . Qiod de
cratia etiam ignorantia dicti .m accipio: nam quae aflectata est, haec non tollit.
quin Peccatum si eiusmodi , cuiu momellet, si a sciente de vidente commi
terctur. Nempe assiectariis error QT lectione est : nec paratus est ille comrigi, qua de industria commonitionem clusiae doctrinamque declinat. At qui
ex ignorantia non assectata errat , hic quodammodo invitus est Ae repugnansa non lioens & voluntarius . Quocirca n errorem eligit, nec gravate seret, quum ab ecclesia corrigetur , errorem tuum ipse corrigere.
verum nostris hisce documentis it lud in primis obiicitur, quod error iste
ignorantiae vitiolae mortale peccatum empla tertim Post admonitionem episcopi docti, prudentum iudicum , Theolo-ῖorum lapientium. Peccatum autem mortale hoc. non nisi sub infidelitatis genere C.ntinetur . Tres vero solum esse infidelitatis species , Divus Thomas definivit. Cum ergo crimen eius m di nec Paetanismus, nec Iudaismus sit, erit profecto haeresis . Adde , quod si quis ex ignorantia vitiola de stipina hominem occideret , vere se proprie homicida esset , in easque poenas incn reret, quae suerint homicidis a iure praescii piae . Eadem vero causa subest
ιn eis, qui manus violenter clericis at tulerint, atque in exteris omnino sacrilegis. Qilli igitur ex is notantia crassa post ii L cepaim Christi daptismum , er.
448쪽
vere erit haereticus . Actus enim . qui 'n' '
ex hii Mim a Ignorantia proficiscitur , simpliciter& absolute, & volentis est& consentientis: poterit ergo excusari quidem, ne tam gravis culpa st , non autem ut haereseos. cu Pa non sit , de eius omnino generis, cuius esset , si a. e. ii son ignδso lyroficisceretur . Adde et ''' iam Divi Thomae testimonium in haec verba : Ab errore circa articulos fidei non possunt alim. prol)ter 1 mplicit rem incular, , quin sint haeretici, pratis sprtim quantum ad ea , quae eccusia sollennarat, de qua communitCr Versat tur in ore fidelium . Sed circa alia ,
quae Indirecte pertinent ad Fidei diasciplinam , ut quod Ilaac fuit filius 3brahae. non iudicatur aliquis haereti-Cus, nIsian error non Iecedat, etiam illo quid ex eo tequatur. Hactenus truis . Quae ver ira adeo ai arte cum hacncitra doctrina pugnare videmtir , utrio . L in Pon si . necesse argumentari . Sed dema. ad Cht ylosia is videtur quoque nobis ad-' -rtari, qui ilium Pauli locum , Cum
modestia corripientem ess , qui resia sunt veritati, dic. de eis accipit, qui non advertandi allectu , sed studio dia . Mendae veritatis yeritati resistunt. At Paulas de haereticis loquebatur a quia alio laco semel atque iturum faetendos esse corripiendolque Praecepit, sed post unam ex alteram cori Ptionem devitandos. I CIPOΠ- Quibus argumentis bre iter ita re
dein tota sporadeo. Diximus supra , dupliciteriectis arta a nod Peccatum in Seuere de specie evilocari: nno modo torii litur de durecte, altero modo malecialiter & r duciive . Dent mihi Limi veniam , precor , fi verba minus latina usurparim. Sic a dialecticis accepimus , m textam in praedicamento subflantis po Ra , puncti m in genere quantitatas sembrionem in ens trecte animantis amnis gratia ae natura pallatur : poni armum , non Per sci de proprie quis dem , sed per accidens , di quafi m . proprie . In maribus itidem quidam peccata time in sua specie perfecta . qna videntes & scientes de industria committunt , ω ea proprie per se, diis liter in ilia. quoque specie rem mmtur . Alia vero imperiecta sunt , quae praeter intentionem ignorantes admittunt , nc ejusmodi ad speciem AeFemri . Per accidera reducuntur . Error Hillir ille ear licae veritati conem rius , quando in vitio ignorantia est , ad speciem haeress reseretur : nec tamen haertas persevia era a nec peri
Crum eli, in tres species a Divo Thoma Oi1ringuatur . Prima itaque obteitio minimo negotio pellitur . ',
. Ina altera difficilior est , ubi quviaritur a cur qui hominem ignorans metia A It, vera homicida est , atque admpoenas homicidii contrahit , 6 ens e gnoranti .i est in Virio: is autem , qui contra fidem errat post fidem m , Ptilmo linceptam , nec crimen hereseos vere Patrat . nec in poems haeretic rum Incidit. Quae sane questio ha solurim r. Non est tigreticus nec The Iogorum . nec Iurisperitorum uiu, quim h resim illam imperfectam incurriti nec haeresis illa imperfecta in freque it vlligatoque sermone On Iiciter de absolute hqresis est : sed ille tantummmodo haereticuet dacitur , qui iarmaliter ω ex eleetiorae, quasi dedita ον ra, cum communi fide pugnat. Quarenui a pereecta de consummata haeresi nullum haereticum. nominabimus , si
frequentem ei indemque proprium huius usum .vocabuli volumus Consorva re . . Eam rem quoniam itan ex nominis origine dic notione, tum ex vererum testimonias, tum ex communi omnium
tentu Palilo anae ostendebamus , nihil tu necesse acta agere . Hinc iIlud
extollentem se adversus catholicam m
Mem. Non errorem ait, extollentem te adversiis e coIrum , non adversium In Isi res , mn adveritim Theologosam Parisienses , aut Salmanticenim, aut omplutonses, aut Bononientes, sed ad
versus catholicam fidem . Hinc etiam 1 Tin saliud: Non acquiescit sanis sermoniabus Domini. nostri Jesu Christi , fleel, quae secundum pietatem est , d cirinae. Non dixit , Sanis termonibus episcopi sui, non eorum , qui de fideamurrunt, non Theologorem Miam mi horum , sed Doriunt notiti , Ee
ut ioci ti vel in divinis libris , vel in
ecclenae doctrina non acquiscit, hae reta ν est: qnamvis non sit nec ab a mpcre a nee a Theoriis , nec a fidei lacibus admonitus o Contra vero , se horum omnium repudiatis de monum PM ceptis . . sermones tamen Dei Se . caestae non md ria repudiat , sed Ignorantia , haeretiora non est . Nec vero eaedem cauta thbfiant , ut Cetera vula a cum ex umtantia crassa sinpianaque prodierint, ac nomen Ac fp ciem amittam . Non enim homicida isFohim dicitur, qui hominem data pera occidit, .l ed qui in iste occidit. quamvis animi perturbatione , aut e
449쪽
Iam imprudens Id secerit. Atque item simi liter in reliquis. Iam D. Thomas vel prudenter Fidei iudices admonet, idsue ii iis praeis ripit , quod non suspicari modo sed
iumere etiam atque existimare debent: vel non putat ea, quae in omnium catholicorum ore vereantur , ab ullo onmnino fideli ignorari posse . nisi qui
errorem aflectaverit : vel de haeresi perfecta intelligit , quae nec PertInaciam requirit , nec absolute & simpliciter haereticum facit, sed quodammodo . Atque hoc responsum idem IIIa etiam verba recipiunt , quae ex r. par. supra scripsimus. At Chrysostomus a nobis stat, non contra nos. Qui enim non studio ceristandi , sed discendi veritatis doctrinaeresstit , cum doceri paratus sit, eum
nec Chrysostomus, nec alius quisquam haereticum proprie vocaverit. Et illos tamen, de quibus Paulua Timotheo sermonem faciebat s grave Peccatum peccavisse , verti in quaestionem non potest . Invenitur erro , Chrysostomo auctores error fidei contrarius , qui tametsi in vitra est , non tamen esthmesis: quia non est malitiosi error sed ignorantis . Quod si Chrysostomi interpretationem sequimur , non erat Paulo de haereticis sermo , quI , qu niam obstinate pugnaces sunt, non sunt admonendi, sed .vitandi . Quem se sum iudices fidei videntur sequi, cum in universum iubent, haereticos vel missa fraterna correctione denunciar I. Quod utique Praeceptum vulgo datum prudentia plenissimum est i quanquam non omnium haereticorum aures , ut quidam falso putant, ita clausae lunt veritati , ut ab amico praesertim doctodi sapienti verum audire non queant . Hanc spem, fateor , de amjcis haere licis non sunt passim indocti habiturat paucorum erit ista fiducia . eaque. Pri dentissimorum , sapientissimorum , comiunctissimorum ., qui de prudenter m- teljigant, quorum non fit desperanda salus , id sapienter 'amiceque Pollini suos ad fidem ecclesiae revocare . De quibus non valde obfirmatis Paulum quoque ad Timoth. loqui, haud absium de intelligimus. Nolo autem a ut quispiam quamvis doctus & amicus i hac periculosissima aetate, ubi baer et ca o firmatis imi sunt , vel plerique vel omnes, fraterna correptione abutatur , nisi firmiter & certo ex Istimaver It , haereticum esse ex animo convertendum . Non enim Propter conlecturas
aut verOfimiles, aut etiam probabiles,
rem tanti momenti debet perieula ex- Ponere e praesertim cum experimento exploratum fuerit , quantum nostratibus incommodi attulerit in crimi haeress intenta correptio . Meminisse debet vir doctiis & prudens, Paulum mulieri consu lere , .ut maneat cum viato infideli: quod videlicet inter gentes , quibus tunc scribebat. spes erat , ut uxor virum latim ad fidem a Iliceret. At ubi ecclesa comperit , inter Iudaeos presertim uxores potius corrumpia viris, pnidenti ismo sanxit, ne uxor
ad fidem conversa cum viro ins/eli maneret. Qua lege non Pauli consilium evertit, sed firmavit . Sie Fidei iudices, suando multis magnisque experimentis acceptis Iegem tulerint, de d nunciando hqretico quamvis occulto s. fraternae correptionis legem a Christo praescriptam non violant , sed stabuliunt . Nisi naturae iuribus legislator repugnavit, cum sapientissime edixit rsi tibi voluerit persuadere frater tuus aut filius tuus, vel filia, sue uxor, quae est in sinu tuo, aut amicus, quem diligis ut animam tuam , cIam dicens: Eamus, M serviamiis diis alienis, quos ignoras tu & patres tui ; non parcat ei oeulus tuus, at miserearis & occultes eum , sed statim interficies , &c. Deut. δῆ.
Haec igitur lex in crimine haeresis p pulo ser unda est diligenter. ne , dum per fallam misericordiam homini i dulget, in rem Christi publicam crudelis sit. Nec operae pretium erit hoc loco Ad 2.eo disputare, an Apostoli haeretici fue- fi . s. rint: suod qui fatetur, qua hunc O, argum
iurgatione , aut quo Potius convicio a tanto errore coner. averiere Potest
enim, Deus immortalis, absurdius dici quicuriam, quam ministros. Primos Evangelii ad unum omnes, non a fide
modo alienos, .verum etiam haereticosiuisse tanto & verius & modestius illi sentiunt, qui arbitrantur, A post tot Christi non ex malitii, nec de i dustria, sed ex animi perturbatione &ignorantiai Peccasse. Aperte illis Dominus mortem ci resurrectionem suam praedicesat, & tamen ipsi, ut Lucas αait, non intelligebant, quae dicebam
tur: & credemus nos, post tot ade sie magnas turbas excitatas , discipulos non perturbatione animi, sed malitia dubitasse Nam incredulitas &duritia cordis cuiusmodi illa inrit, Euangelista nobis exposivit, inquiens , Quia his , qui viderant eum .resurrex die, non crediderunt. Illi porro, qui viderant, digni omnino erant s
450쪽
Liber Duodecimas. Cap. LX. scrihUtr '' 3, Pote- sultum multorum infirmitati vi inno
rant tamen . HIs ergo non Credentes
Apostoli quidam & multis Ze incorruptis test ibus, duri erant, incredi
lique etiam erant: at non Deo, sed hominibus. Pertinaces itaque erant adversius homines, non advertus Deum &Christum eius. Quocirca Christi discipulas haereseos insimulare. stultitiae est manifestae, si ea, quae diximus inhaeresis finitione constituenda, recte dedicti Ae eonfirmata sunt. Confirmatum est autem multa esse, quae concuriarant , ite qui' piam haeretaeus constituatur. Primum errorem ha at oportet. Deinde ut is error catholicae veritati contrarius sit. Tereio laco certum esse .necesse est , atque expeditum , errorem illum veritati catholicae repugnare. Quarto errori Pertinaciam adiungi , non quamvis, sed quae Cuin certa Ecclesiae regula pugnet. Quinto,
ut is error sit post susceptam Fidei pr se nem in illo, qua Christo se credere profitetur.
Hactenus Theologis nostris attenuate pressique finivimus , quidnam
haeresis sit, unde illis statim perspicuum fiat, quaenam si heretica propositio . Nam in mente eadem prorsius res sunt, in voce autem vel scripto h etica propositio dicitur, quae haeresim interiorem enunciat, illiusque est omnino signum. Quia vero solus Deus novit & corda be cogitata filiorum ii manum , nemo mortalium Presecto imo. est alterius habere chre cognitam h resim , & satis firme conceptam animo atque comprehensam . Quamobrem , cum vox scriptumque ipsum , ac Caetera demum omnia externa signa fallacia aliquando sint, non est facile certasce constantes formulas Fidei iudicibus exprimere , ut recte atque ex ordine valeant de haeretans iudicare. Nam Theola a quum comperium habuerint, Propositionem aliquam Fidei catholicae esse manifeste contrariam, subscribent forte illico, haeretIcam illam esse: qu niam interdum de rebus ipsis nude pontis ex genere naturaqne loquuntur acte eas, quas circunstantias appellant, Dandosue aut negligi mi a aut certe
in uadicum fide ac diligentia deponunt. Itaque siuo se munere probe sumctos arbitrantur, si unum illud explaraverint, an error, Cuius ab eis nota quaeratur , Fidei amne adversetur .
um autem ad heresim perficiendam eam, quς vibus proscripta & damnata est, quaedam alia sint, ut diximus,n ecia. Ira . non videtur esse bene coniscentiae, nisi fidei Censores Iterum a que Iterum admoneantur, ut dilige tillime errantium iudicium , ingenium c animum studeant indagare , illataque rotulimum, an eam Pertinaciam habeant, qua; supra studiose nobis & λ- Io di ita est : quod in hac re vel maxime ecclesiastici iudicii cardo vem iamr. Nec satis est ad sententiam destaere in 13 Plite serendam . haer sim aptam suspicione attigisse , sed
comprehenso ne quadam opus est, uti me errore de erroribus iudicetur . Nian enim allos iudex quas manu teneat, Praeceps fere erat temerariumque i
dicium . Quod si in causa sanguinis id
civiles IUes praescripsere , ut probationes essent luce meridiana clariores: ecquid fieri oportet ab e lata iudicibus in eis causis decernendis, iri . quibus non solum res , honor, fama, vita hominis unius periclitatur, sed totius eciam generis ac fami Iiae praeclara dc sempiterna existimatio 3 Age ergo normas praestituamus, quibus e
clesiae iudices tuto in haeres diiudicanda uti Pollini.
Regulae tres , ad quas Fidei exterra judicia dirigenda
sint a I Rima is uti in promptu est, ia
psius contra ' e errantis testimonium, ψ .. in . ΡΠ ι foro explaratum est admitti CriminIs argumentum, Praesertim si crimen litum reus sua sponte &voluntate testificetur . Tametsi ea e ram conressio , quam a reo iudex quaestione ac tormentis exprimit , secumclum leges tum civiles, tum canonicas
idonea est ad faciendam in externonidicio fidem. Sed de toto hoc ne consessionis Sc qiiaestionis genere commodius non a iii risperitis solum , ve-pim a subusdam etiam optimis viris familiariter eqlloquentiuus , quam ab ullis Theologis ulla an schola, disputatur . Nec vero quempiam velim in eum lens una larmulae huius versa imterrietari , ut reus, qui haeresis sortasse vim . 8e naturam nescit, haer sim apse sit suo . indicio aestimaturus, tillimque secuturi in sententia iudices. Sed ita accipi oportet , ut reus cum factorum atque dictorum siuortim, tum Propriae conicientiae atque animi testis A a a com