장음표시 사용
471쪽
promeretur Deus. Quibus videlicet ar- gitatio , neque Carnem IIbido maeula. gonentis moti quidam. Putaverunt ,. sa- vit. Atqtie sortassis quum Apostolus .ctificii nomen terminis esse latioribus vivam hostiam dixit, quasi pugnanti- circumscribendum , a nobis enim stri- bus inter se. vocibus de more lusit. Oissime em rctatum. Ego vero tantum Similia sunt illa: Qitat in deliciis est l. tiat
abstim ab ista lententia, ut non modo vidua, vivens mortua est, mire dul- non arbitrer, veram sacrificii finiti ce, terra caelestis, spiritualis caro,nem, quae est a nobis ante posita, his spiritus carneus . Non itaolle ex eo, argumentis obstat rari, sed fieri etiam quod Apostolus vivam hostiam dixit, illustriorem ex istimem . Duobus quip- statim colligere oportet, animal non ire modis verba in sacris litteris usur- esse mactandum , quum in hostiam pre- Pantur , uno Per proprietatem, altero betur. Quin potius, si Pauli ingenium per figuram. Atque id quidem, licet tenemus, contrario modo argumenta-acillimum, est tamen animadversi bimur . ne dignissimum. Multos enim & ex alienis, &. ex nostris huius rei ignoratio fefellit. Dico igitur, nomen sacrificii dupliciter in scriptiira sacra accipi, proprie & translate . Nos Ptirro , quum res definimus, necessa, i, Philo phiae ducti ratione, nori quid vox Per metaphoram , aut alium tropum translata significet, sed quid proprie contineat, exponimus. Sacrificii itaqne natura propria plane nobis definita est: at in omnibus testim ni is, quae contra posuimus, nominis translatio quaedam de abusus est. Id quod
in singulis facile intelligimus, si ea ad
veram & Propriam sacrificii naturam
In primo siquidem testimonio Ductus labiorum laudantium Deum hostia dicitur, cum litaria labiaque morist i ficata Dei laudibus consecrantur . Muemadmodum enim vitulus mactanis in hostiam , nullas alias edebat voces,
quam in Dei laudem se floriam; sic
lingua conviciis, detractioni,ac tu i loquio mortua,& soli Deo laudando sacra, quasi sacraficium quoddam ostertur, iuxta illud , quod scripti im est: Redde-
ο κ rL mus vitulas labiorum nostrorin . .
Quanquam in plalmis dici potest, sacrificii hostiaeque voces sine tropo usurpatas. Erat enim in lege praescriptum inter caetera gratiarum actionis sacruficium, in quo verae hostiae mactabantur. Sed Paliliis, ut solet, per ali goriam hostias illas carnales ad labi tum laudantium Deum spirituale sacrificium traduxit. In secund' vero testimonio expeditior & planior est metaphorae ratio.
Τunc enim osterimus corpus nostrum hosti:m Deo, quum mortificamus membra nostra , quae sunt super terr. m. carnemque nostram peccato quidem mortuam, viventem autem justitiae Do-L ia.. mino Oiscrimus. Quemadmodum Hi ronumus: Illa , inquit, tirginitas hostia Christi est , cuius nec mentem cis Iam in tertio quoque testimonio perta translatio est . Cor namque i star frumenti contritum . de divini amoris igne quasi succensum , similitudine quadam sacrificium vocatur . Ad de , ouod familiare auctoribus factis
est, imaginum ocabula rebus per ima gines significatis attribuere: ut nomen
Davidi, Christo, Ezechielis 3 . N
men etiam Petrae eidem , r. ad C rinth. Io. Tale illud est: Ego sum vi tis vera. Quia igitur Per sacrificia illa Agmniata legis ex te a res quaedam spirimates tu potiores praesignabantur , has omnino e. i. i Ietres sacrificia, nolocausta, hostias sa- eo fit t.
etae literae appellant. Ut mactationes ια
brutorum animantium figurae erant moriatificationis carnalium N irrationalium QuT:.:
aflectuum, qui regnant in corpore: emate in ideoque carnis mortificatio hostia di citur, non proprie quidem, sed figu- Nam ea. e.
rata dictione. Et hunc in modum critera, quae nonJunt modo longo sermo- sibilecte in .
ne explicanda. Tres ergo priores scru- ῶΣ,' a
pulos plane excussimis et quartum vero erammitum.
illum facilius eximemus, si semel sta- inflaen in bifilum suerit, his in Iocis Apost tum non proprie loqui, sed figurate. Id quod liquido demonstrari potest. Primum , quia sacrificium ad relisi nem proxime pertinet, at eleemosyna Ae lieneficentia ad misericordiam vel liberalitatem . De in ex illo Oseae te- αν. εstimonio, Misericordiam volo & nons crificium . Quo loco sacrificium non obscure a mi ericordiae operibus sep ratur . Certe si sacrificii vox dona Pa peribus collata proprie contineret , nullo modo Propheta diceret: Sacrificium & oblationem noluisti. Quid , igitur sibi Apostolus init, quum ea , munera hostias vocat, quae pauperibus tribuuntur Nempe, illa esse Deo a ceptissima. Videlicet hostias credebat populus maxime placere Deo, spirareque illi odorem iucundissimum . Geneias. Ex Od. 29. Levit. I. de 3. Numer. 23. Usque eo autem perliuisio haec in ani-
472쪽
m Ii va I fidelium in lederat, ut prae la- in hoc paratum, crificiis opera interdum Pietatis chari- tatisque contemnerent. Hujus rei Α-postoli minime ignari, Sc plebem ruindem ad vera ec germanam Pietatem re vocare cupientes, milericordie ac d ritatis ossicia hostias appellabant. non
salueo id quidem, sed verbis paululum
quadam dicendi figura immutatis. Sic Paulus hosti im acceptam dixit in odorem sitavitatis. Sic Iacobus: Religionem mundam de immaculatam est , vi stare pupillos Et viduas in tribulatione eorum . Quam rem plane & sine verborum immutatione legis ille peritus fgnificavit, inquiens, Diligere proximum , tanquam se ipium , maius est omnibus holocaustomatibus dic lacris
ficiis . Quid ergo proprie sacrificiumst, qua ei tam ratione per tropum transentatur, fatis dictuin est. Nec hara tamen nimis multa videri debent, cum huius vocis vi ac potestate ignorata , multorum disputationes vagari 3cerrare cernamus. Erant auten haec copi sus explicanda, ne immodicae bre iratis studio raperentur verborum mn
dera disserentis celeritate . Sed de his hactenus . Sequitur , ut sacrificium in species suas quam brevissime parti
Luthermi in a Iog. August. duas proximas lacriticii species e ite aiunt, nec else Plures. Untim enim esse i crificium propitiatorium, nemPe ad Phacandum Deum, de impetrandam veniam Peccatorum, alterum ς--, id est, gratiarum actionis. Has duas species sacrificii magnopere oportere asserunt in hac con .roversia nos in
conspecti positas habere, de singulari diligentia cavere , ne confundantur a Id quod ipse etiam atque etiam mOneo: sed illud quoque animadverto, hae divisione multas sacrificiorum species vitiole suisse praetermissas. Non enim solum vel pro peccato, vel e Nam ad gratiam reserendam sacrificium fieri solebat, sed fle vice supplicati nis, ut a Deo vitae commoditas ac prosperitas haberetur. Quod si Latine liceret, ivissemus impetratorium V
care . inale suit sacrificium Iacob Genesis 28. qualeque etiam mulier illa praetulit , quae in Proverbiis dixit Victimas pro salute devovi . Sane in Levitico post sacrificium pro peccato, hosti e pacifice in duas species distribuuntur, ut aliae sint gratiarum acti nis Deo exorato, alte voto vel sponte susceptae Deo exorando . Ac Preter
hac iacrificii genera aliud lamste suit
Diso langlune lanciretur . Cuiusimoὸ iExod. 24. hc Reg. 23. mentio fit. Ut omittam sacrificium pro consecra tione pontificis, quod legislator a reli- Lein equis sacrinciis distinxit. Nam hol caustum , quod humanae tervit istis tributum proprium erat, & ad testati nem divinae maiestatis ac dominationis Deo sacrum , dubium non est, ad duas illas sacrificii species minime pertineis re . Plura itaque, quam duo hostiarum genera suere in veteri Testamento: ae in novo ut m unum saltem sit, quaeritur. Cui quaestioni stitim ego respo deo , si duo illa prius explicuero, quo in hac controversa explicatu quidem facillima sunt, sed sunt tamen negetasaria vel maxime. Illud primum es, nomen sacrificii interdum pro re , quummino offertur , interdum vero pro actione ipse sacrificandi tolere accipi. Pro re, ut ad Hebr. s. omnis ponti- sex constituitur , ut offerat dona de sacrifici a pro peccatis. Pro actione, ut in
illo apud Tullium loco, praebere hostias
ad factificium . Quo mocio Divus Tho- x x q. tr M. mas hanc vocem usurpavit, nec usu avit tu -p.ω absilrde, cum artiticium . lanificium, ad Acte similia ad eundem modum a doctistinus imirpenti ir . Alterum est , c tholicos sicut Eucharistiae lacrameniatum , ita Eucharistiae sacrificium si bus modis asserere . Est enim sacramentuin tantum , hoc est, species illae vini de panis externae, quECor Pus Christi ae fanguinem continent. Est
item res Sc Sacramentum , nem Pe corpus Christi & Sanguis , que res interius sub speciebus continentur. Similiter etiam in oblatione 3e Missa n stra est Sacrificium externum specie. rum panis de vini: quod Augustinus in rea I. 37. Sacrificium panis 3e vim nuncupavit. Est de rursus sacrificium interius corporis de sanguinis Christi, quod Deo patri liib speciebus illis p tissimum offerimus. Interius dico, non quod ipsum per species non suo D dam modo videatur, sed quod intra species inclusium . occultum in se de invisium sit. His positis sit prima conclusio. In I. i nc
Iege nova vere nunc est Ac proprie sacrificium . Quae omnino res primum muciu 1. ex MaIachia aperte conficitur . Non est , ait, mihi voluntas in vobis, flem unus non suscipiam de manu vestra. A solis enim ortu usque ad occasum magnum est nomen meum in Gentibus, Se in omni loco sacrificatur de offertur nomini meo oblatio munda.
473쪽
At interpretamur. hunc locum Lu- therani de sacrificio spirituali omnibus fidelibus communi. Id quod nullo pacto de ndi liotest . Primum s quia no-fra opera omnia si int tanquam pannus menstruatae . Esia. 64. Non igitur possiim diei absolute oblatio munda, Luthero praesertim, qui nostras iustitias Peccata esse contendat . Deinde
ovia inerre opus nostrum tanquam mundam oblationem 3e sacrificium, isti dicunt esse Pharisaicum . At Propheta non loquitur de Pharisaico sacrificio. Praeterea , quia iacrificia spiritualia non sunt propria legis Evangelicae, sed
communia in omni lege suere. Propheta autem diserte loquitur de sacrificio quodam legis novae proprio ac singulari . Postremo, quia idem Propheta C. g. loquens rursum de ipso eodem n vae legis faetificio, Sedebit, ait, conflans Oc emundans argentum, Ac Pu
gabit filios Levi. Non dicit filios Israel,
sed Levi: Et erunt Domino offeret res lacrificia in iustitia. Peculiare ergo sacerdotium erat instituendum, Se Iccultates sanctificandi ministri, ad peculiare sacrificium legis Evangelicae. Nam quod Protellantes illud primi capitis referunt ad sacrificium ipturituale commune omnium fidelium, hoc vero tertii capitis ad praedicati nem Euangelii , de qua Paulus ad Rom. Is. Sanctifico Euangelium , &c. sua hac varietate testantur, se a veritatis unitate discedere. Cumque haec sint per figuratam dictionem lacrificia; qui ad tropos confugiunt hoc loco, ii di omnem scripturarum vim labefactant, de sibi etiam repugnant. F tentur enim & ipsi , non esse in lacrarum literariim intelligentia ad tr Pos confugiendum, nisi ex proprietate vocabulorum magna absurditas s queretur. Nec vero cum his Augustinus facit, qui libro contra literas P tiliam tecundo . hunc Malachiae I cum de laudis sacrificio interpretatur , de quo scriptum est, Immola Deo sacrificium laudis. Sic enim de septuaginta verterunt, Ab ortu lolis usque ad occasium glorificatum est nomen meum In nationibus. Id quod Apostolus explicat inquiens: Per aplii mergo oneramus hostiam laudis semper Deo, id est, fructum labiorum confitentiuin nomini eius . Sed ne Hier nymus quidem ab his dicit, quum Malachiae testimonium his verbis exponit. Ergo proprie nunc ad sacerdotes Judaeorum sermo fit , qui Osterint cxcum ci claudum dc languidum
ad immolandum, ut sciant earnshus victimis spiri maIes victimas successiseras; Se nequaquam taurorum hircorum que languinem, sed thymiama ,' hoc est , ranctorum orationes domino osterendas : Se non in una orbis provincia Iudaea, sed in omni loco offerri obIationem nequaquam immundam, ut a populo Israel , sed mundam, ut in . caeremoniis Christianoriim. Non sunt, inquam, pro adversariis auctores hi, nec stant a mendacio contra verum. Regula siquidem scripturarum est, ut idem Haeronymus eodem ipso loco testatur, tibi manifestiisima prophetia de futuris texitur, per incerta allem riae non extenuare quae scripta siunt. Cum ergo in universo orbe, atque adeo apud omnes gentes una & eadem offeratur hostia munda sacramentalis, de externa quidem specierum panis &vam, ab omni carnis de cruoris faeditate aliena, interior vero incruenta etiam, quamvis .corporis sanSuiniique ipsa sita quid attinet vaticinationem, quam in puritano Christi sacrificio proprie impletam cernimus, ali or icis & spirimalibus interpretationibus invertere δNon itaque s Auaustinus atque Hieronymus In ecclesia gentium laudis lacrificium, lanistorum orationes, & --
teras demum spirimates hostias agnoscunt, quae allegorice de figurate hostiae sunt, idcirco verum he proprium Eucharistiae Sacrificium excludunt . Quinimo is ipse Augustinus ad Paulinum lcribens, in missa & sacrificio,
quod celebrat ac frequentat ecclesia, Omne Precum, orationum, laudumque genus, de quo Paulus r. ad Timoth. a. loquitur , contineri existiinavit .
Sane quidem Eucharistiae oblatio magna cum excellentia Praestantiaque oblationum reliquarum , sacrificium est gratiarum action is, de laudis, in quo nomen Dei gloriosissime Ae magnifice tis sitne summo i plendore illustratur et Eucharistra item verum illud thymi ma suavillimi odoris est, quo Omnes
sanctorum preces Ee orationes reserumtur, unde lucundum Ze ipsis odorem mutuamur. Quae caula Irenaeo fuit, L fi tu . ut ex Malacinae prophetia utramaue
hostiam in Christi ecclesia suturam i telligeret, de eam quae proprie hostia est gratiarum action is 3e laudis, quam ob id ipsum eucharistiam appellamus; c quae figurate per allegoriam hostia
nuncupatur . vcrum ne propheticis o
scuritque t stimoniis Lutherani se im-PLgnari causentur, alterum ex euam
474쪽
Liber Duodecimus. Cap. XII. 393
Exin ergo apud Lucam scripti im aperis pilonis accipiun mundo venturo. Nam tissimum testimonium ad huius rei ap- & hunc Psalinum ad mysteria & fi probationem. Accepto, inquit, pine, dem evangelii pertinere auctor est gratias egit & fregit, ω dedit eis di- Paulus. Salutare autem Christus est, ut 1.-Cae4.cens: Hoc est corpus meum, quod pro Simeon in evangelio cecinit. Sed be- LM. Lvobis datur: hoc sacite in meam com- ne , Accipiam , quia nisi accepero , re memorationem . Similiter & calirem. , tribuere non valeo. Et cum xeneraliter
hoc est , accepit, ω gratiis egit di- nihil ex nobis Deo dare possimus , sed cens: Hie est calix novum testamentiam quod ab illo accepimus, id tanquam iam in sanguine meo, qui pro vobis sui de- nostrum iterum illi reddere ,cu us dono tur . Ubi illud primum animadverto, acceperamus , peculiariter tamen hecd iure Cornelium episcopum Bitontuatim na, haec munera, haec sancta sacrificia in concilio apud Trid. a patribus & caelestia erant: de coelo ergo accipie Theologis universi explosum, qui di- da erant, & nomen Domini invocan-xerit , Christum in coena non statim dum . ut tali nomine consecrata, nobis Corpus & sanguinem obtulisse . Ritu quippe Iudaico gratias Deo agere, calicem in manibu et accipiendo & leva da , vere est hostiam gratiarum acti nis offerre. Quum itaque dixit Dominus, Hoc sacite , plane iussit apostolis, ut quod ii sum facere cernebant, id quoque illi facerent, euch tristiae , hoc est, gratiarum actioniς hostiam exitib ndo. Quemadmodum Cuprianus ad Cecilium te se ih u. enucleavit in haec verba: Scriptura di-- ' cit, ut quotiescunque calicem in com memorationem Domini & passionis eius offerimus, id quod constat Domi num secisse , faciamus . Et paulo post ;A Domino admoniti & instri icti sumus,ut calicem Domini cum vino mix- .. , tum secundum quod Dominus obtulit, offeramus. Atque Irenaeus, Calicem ,
inquit, similiter suum sanguinem con lassus est , & novi testamenti novam docΗit oblationem . Quam ecclesia ab apostolis accipiens in universo mundo offert Deo. ei, qui alimenta n bis prγstat, primitias suorum munerum in minuo testamento . Et cap. postea et . ODierimus, ait, ei eucharistiam non quasi indigenti, sed gratias agentes donationi eius, M. Ubi omiflis auctorit tibiis non dubitem, ipsa re, & ratione
exquirere inritatem. emadmodum enim in rediis aliis contingit, ut eas se
cte ac religiose osteramus Deo, ab illo
primum acceptas; ita , ac multo etiam
magis, cum in Eucharistia corpus Christi ac sanguinem caelestis benedictionis lauitate acceperimus , impii prola erimus & ingrati, nisi summam gratiam referamus, eadem dona , quae a
Deo accepimus , ipsi reddendo, iux- a Paral. vle . ta illud, quod scriptum est: Tua sunt, Domine, omnia , & quae de manu maiuscepimus, reddimus tibi. Et iterum: Ps,lias. Quid retribuam Domino pro omnibus, quae retribuit mihi λ Calicem salutaris accipiam . In quem Iocum Paraphrasis
Chaldaica sic habet: Calicem redem-
fierent corpus & sangui, Domini no
Quod si nos pie, grate, atque sapie ter languinem Deo proprium fundimus,
ut beneficiorum non memoriam modo, sed observantiam teneamus , cur san -ladlati.
guinem Christi a Deo nobis proprie quia sin Itatributum non illi refundamus, qui no- π Σαώbiς cum filio sensuinem dedit Hesio- ct si, l. eumdus eadem mentura iubet reddere, qua acceperis; aut etiam cumulatiore , si iusque estim possis. Nos, qui Christi sanguinem Mestri prii corpus accepimus, si mensiira cumulatiore non possumus, non reddemus e
dem 3 Quid Christus an non Per amicitiae vim , quasi linus nobiscum cia lactus , dona nobis a patre Collata pro .
suis existimabat Sane quidem .. Nisi ergo stillius fuit & ingratus, accipiens
panem & calicem non solum nostro nomine gratias eξit , sed patri pro suo
summo beneficio meritam ac ciebitam gratiam chimulatissime retulit; certe P
rem patri persolvit, & commemorandam , dum fidelium genus erit , De solvendamque putavit. Hoc, ait, tacite in meam commemorati,nem . Te a pella , Luthere, atque adeo vos apte lo omnes Lutherani. Nonne intelligitis, quam apertum vobis sit cum Christi evangelio certamen λ Vos porro eucharistiam percipientes, non item Oialarentes , Domini quidem camam a Fritis, sacrificium vero crucis non agitis. Quod vester quidam confitetur evictus . , In nostra, ait . eucharistia mors Chri- talis Diai
sti tantum verbis, non etiam symbolis id praedicatur. Non igitur Christiana est eucharistia vestra . Christus enim non iussit, ut dicamus haec in memoriam ejus, sed ut faciamus. Hoc facite, Mi ,
in meam commemorationem. Non est
itaque in mysteriis hostia Christi diacenda solum, sed etiam facienda. Symbolis ergo re non verbis tantummodo sacrificii Christi memoria in altari r Praesentanda erit. Alioqui s manduca
475쪽
tio est, non oblatio , exemplar R imago camae erit , exemplar dc imagosaci ificii non erit. Quanto melius tota per orbem ecclesia intellexit . quae, quum sacerdos confectis in nomine Cliri si musteriis, ait, Haec quotiescunque secetitis in mei memoriam sacretis, ipsius voce sacerdotis illa respondet Unde & memores, Domine, nos nialervi, sed & plebs tua sancta, dcc. osterimus praeclarae maiestati tua de tuis donis ac datis hostiam puram , hcc. Nullo ergo modo negari potest , quin ecclesia offerens corpus Christi bc l amguinem in eucharistia , & Christi exeinplo id faciat , & evidenti ratione ducta, fle praecepto denique ipsius Domini impulsa. Sed his tamen obiicitur, quod cum arristo his illud domini praeceptum retulisset, Hoc facile , 8cc. evestigio lubiecit: Quotiel cumque enim manducabitis panem hunc, ni calicem Domini bibetis, mortem Domini an nunciabitis, &c. Ipsa ergo manducatio P tatio lumbolum est dominicae pallionis. Non itaque necessarium est offerre sacrificitum , ut hostiun Christi etiam
sum .is commemoremus. Huic argumento primum ita respondeo. Non si quispiam dicat, Quotiescunque concPnaverimus, confabulabimur ; mox intelligimus, conccidinationem Sc conlabi lationem eandem esse. Sic si Aixostoliis dixit: Quotiescunque manducabItis, dcc.
non necesse est interpretari, coenati nem , dominicae mortis annunciationem esse. Voluit ergo Dominus, ut quae mensa est, ea sit nobis se altare , hoc est ,
ut non modo coenaremus, vertim etiam
sacrificaremiis. Quare idem instituit, ut esset simul Se sacramentum N lacritificitim , quorum alterum dominicae cenae, alterum dominicae mortis esset svmbolum . Pauli ergo sententia haec est :Ne putetis vos latisfacturos legi si manducetis & bibatis ; qua in re coenae Christi commemorationem facietis: Oportet
enim Vos mortem etiam Commemora
re , id quod magis sacrificando, quam manducando fit. Deinde non inficior equidem , quin manducando corpus. san uinemque potando in divisione sanguinis ex corpore, id quod in cruce gestum est, aperte desξne: ur. . Cum frangitur hostia, Augustinus pit, cum
tangius Christi in ola fidelium funditur, quid aliud, quam dominici cor-
Imris Di cruce immolatio designauir SL4 ria , era, ut diximus, in separati ne sanguinis .i corpore mors fgnificari rotcst, non autem Proprie signi sic
tur hostia, nisi corpus quod moritur,
oraratur. Quamquam confiumptio speciertim oblat trum ad persectionem sacrificii pertinet . Ita populus Cum sacerdote hostiam olim consumens, vere explebat sacrifimum , atque adeo h stiae crucis perfectum signum dabat . . Illud preterea animadvertendum censeo, quamvis Christi is in coena nullum omnino sacrificium obtulisset, eo tamen
quod dixit, Hoc est corpus meum is quod pro vobis tradetur, &c. mox vero subiungit, Hoc facite in meam commemorationem, vatis ostendisse, nos m nise corpus tradituros , sanguinemQuerelasuros quod rei pia aperte, & sne musterio ipse erat postea facturus. Hoc scilicet qtiod ego faciam , vos facite; sed ego faciam sacrificio cruento, VOS
facite in meam commemorationem incruento . At Dominus, ut in Graecis omnibus exemplatibus videre licet, sem- Iaer est usius verbo praesentis temporis. Non enim ait, Hoc est corpus meum squod pro vobis dabitur, sed, quod pro vobis datur . Nec si verbum verbo reddas, dixit: Hic est sanguis , qui pro v bis eriandetur, sed , qui pro objs .es- funditur . Et apud Paulum , τῶ πιλουσῶ e. ρ ὐμA-. Id est .
Hoc meum corpus , quod pro obis sta
fitiir : quemadmodum & Ambrosius inunc Pauli locum , Ae Beda enarrans evangelium Lucae, legunt. Nec dubitandum Catholicis est , s quam reuia posterius explanabimus 3 an altaris sacrificio sangi linem Christi landa non aliter ad effectiim , quam si num lunderetur in criice: corpus Christi Item stangi ad emcientiam, perinde ut si nunc nobis in cruce frangeretur . Praeterquam
quod in sacrificio externo my stice, re tanquam in exemplari atque imagine ,
M sanguis Christi fundi uir, de frangitur corpus. Unde Aligustinus, Pium frangitur hostia, inquit , quid aliud,
quam dominici corporis in cruce Immolatio desis natur λ Ac ne sacramentum quidem totum , sed verum etiam corpus Christi sacerdotum m in i S trangi, Romanum concilium stib Nicolao me s. sta. definivit . Vides ne , quemadmodum nobis omnia consentiunt, qui de Chrses uni in cama corpus sutim, & sanguinem mystice tradidisse , de ad eandem nos formam instituisse, non retiis si
lum de rationibus , led verbis quoque ipsis essicimus Nihil enim prohibet,
quum Lutheranos redarguimus, exem .plaribus G1aecis praesertim consentientis b culi aereicere.
Sed quia lacramentarii causantur se bis
476쪽
. Lore Duodecimus. Cap. XII. 39s
his lare argumentis non premi, m quae ipias expend s, hoc est , offerri, si a majori ex parte stimant, corpus Chri- gi, tingi, adde e iam consumi , cumst verum sanguinem in eucharistia his ictus mystice peragendis nihil imesse . id quod isti pernegant; age, ra- sit vitii, quemadmodum ostensum est Itionibus conquisitis hos quoque urgea- fit, ut non solum vere ac proprie, sed mus . Tametsi quaedam ex his, quas pie etiam atque religiose sicerdotes no antepositimus, Sacramentarios etia in . stri sacrificent. Ei ι quippe rem Au- premiis astringimi, quam ut fugere a- gustiniis considerans. speciem Panis ho- tur hostia. liquando possint . Atque ut omittam, uiam appellat: quod utique nomen u9,
quod rem perspicuam , atque e sacris que adeo in omnium fidelium de aurialiteris manifeste explaratam & com- nus de linguis inhaesit, ut vanus Ae stul-prehensam inficiantur: nolo enim ho- tus sit, qui illud ind& evellere tentadie hac de re cum Sacramentariis cer- rit. Sacramentarii igitur quamvis nes tare : de fierificio dico , etiamsi in spe- rent, esse in ecclesia corporis & sa eiebus panis 3e vini nec corpus Chri- guinis Christi facrificium, at lacrificium p sti , nee sanguis essent, ut vere sunt, panis Sc vini nullo modo erant negatu- adhuc tamen sacrificium in altari Chri- ri, ne propriam sacrificii notionem Lintal.ιν. stianorum existere, multis Ae gravibus gnorare viderentur. argumentis posse doceri. Est noc pri- Praeterea , Melchisedech sacerdos mi im 3e ex definitione sacrificii, Ac ex erat Dei altissimi, sacrificium ergo Oia Perpetita consuenidine ecclesiae gravissi- ferebat Deo : omnis enim sacerdos naum de firmissimum argumentum, quod constituimr, ut sacrificium Offerat: at sacerdote nostri panem Ze vinum offe- non legitur aliud , quam panem dc varunt Deo , faciunt*ie sacri aliquid cir- num iam lime . Oim igitur nos adca res oblitas , panem scilicet frangem eundem modum Se ordinem panis fletes, huiusqtie portionem tingentes vi- vini species offeramus, propries ver no: adde, si placet, rem ut amque e- que sacrificium exhibemus. cruae cauti am Consumentes: vere ergo Ze pro- sa ecclesiae fuit, ut illud Divi Thomae prie sacrificant. Si enim oblatio simi- in die sesto atque solenni Eucharistiaesae ac farinae conspersae Meo in figuram celebraret, Sacerdos in aetermim lem mortis Christi fit turae secrificium erat . dum ordinam Melchisedech , Panem nihil est ambiguisti , quin panem obla- Ee vinum obtulit. Verum argumentum itim frangere, ac vino tingere in Am- hoc Luthermi duobus modis eludunt. Tam mortis praeteritae , sacrificium sit. Primum nefant , Melchisedech Deo id autem in hoc opere Lutherani re- panem fle vinum obtulisse: scilicet, Α- prehenὸent λ An quod panis de vini mu- brafiamo obtulit , non Deo , ut Gen. nera a Deo accepta reserimus Arguant 14. cap. legitur. Id , quod Epiphanius Abel ac caeteros in lege naturae patres; lim. r. contra haereses, haeresi s s. ag- arguant Movien cum scripta legesna; novit . Deinde negant , sacrificium arguant oblationes , quas in ecclesia . Christi in eo milie secundum ordinem Primitiva pie offerri solere, libenter il- Melchfledech, quod panem dc vinum si concedunt. Quin naturam te tam P obtulerit sed in eo sume affirmantistilis arguant, quae nos aὸ gratiam re- quod Christus non secundum legem serendam informavit: quam Deo tamen mandati carnalis , oleo isto Cori re referre aliter non valemus, nisi dona, sacerdos effectus est , sed quemam; quae accepimus, ipsi readendo. Sed pa- dum Melchisedech, oleo spiriuis u nem frangi ac tingi reprehendent. At eius sit a Dao prae participibus suis. hiice Caeremonii; crucis immolationem Sic enim Apostolus ad Hebraeos II ' MB M . desSnamus. Mirum est autem, si hoc terpretatur . Sed scrupulus Prior sic nobis vitio vertant, quod Christi pasia eximitur. Non inficior equidem , Me Isionem non verbis modo, sed resus e- chisedech panem de vinum Abrahamotiam eo Tmemoremtis: praesertim cum ad reficiendum exercitum contuli se
Daminus dixerit: Hoc facite in meam sed cum lcriptura statim adiecerit: E Coinmemorationem. Sane si illud pec- rat enim lacerdox Dei altillimi , nisicam est; qui bapti int, ii quoque pecr causia inepta est,inteli ere oporteis eat cant, quoniam lymbolis mortem Christi dem res obtulisse solitum Deo , quas figurant. Si ergo huius verbi definitio tunc pro etebat Abraham' , sed huic recte nobis declarata be citetim cripta in cibum , illi in sacrificium . Qi est, sine dubio sacerdos in altari vere admodum Cyprianus ad tacuiuum ' messa ae. sacrificat, quamvis nihil aliud spectes, Ambros. lib. s. de sacrament. cap. δ. l. ealire. &qu.im I pecies istias vini Ac panis exter- Hieronymus in 16. Matthaei caput, s A i P . ias. Atq te et i ut, si lacrificii partes Autiistinus in Psal. gr. conc. I. Cyi-Ddd a au-
477쪽
De Lorarina usu in Sebolas. Di p.
dorus in PsaIm. Ios. Damascenus lib. 4. cap. IA. Cliosostom. homil. de prodit. Judae , auctores sunt . Scrupulum vero iusteriorem hoc modo eximemus.
Non si in una re sacerdotium Christis mile est MeIchisedechi sacerdotio, mnis alia similitudo excladitur. Quin si figura perlacta est , apte quadrare ad multa potest . Nihil igitur obstat, cur non in sacerdotii & constituti ne & oblatione , Melchisedechi Christus appareat simillimus . Lex insuper, de religio nulla est 1ine sacerdotii m
nere atque iunctione . Haec enim tria ita sunt , semperque suere coniunctas ut si unum tollas , reliqua necesse sit aliιαν. esse sublata. Transhto, inquit, facerdotio , necesse est , ut de legis transelatio fiat . Si ergo Christiani legem,
ac religionem habemus, habemus Pr fecto de sacerdotium . At sacerdos Omnis in hoc paratur , ut sacrificii im offerat : Christiani ergo etiamnum sacrificium tenemus, sine quo nec sacerdotium , nec religionem , nec legem tueri possumus. At nos omnes esses Cerdotes affirmant, hostiasque spirituales offerre . Sed cum hae non proprie sint hostiae, sed transIate, sacerdotiumoque non proprium , sed translatum imeroprium erit: translato vero sacerdotio, religionis item translatio fiet.
Ita nimirum qui nobis sacrificium eripiunt , smul hi Ae veram Christi religionem conantur eripere , 8e fa iam eius inducere, qui iuge ab eccle- Dan. n. Ea auferet sacrificium . Nam dc Danielis testimonio constringi sortius poterunt , quam us elabantur . Rogandistini videlicet adversserit , quodnam sit
illud iuge sacrificium, quod Antichristus ab ecclesia ablaturus est per dies
Iaso. Et clim in ecclesia non si aliud sacrificium iuge praeter id, quod in altari offerimus , iure arguimus , Ll therano ministros esse Antichristi.
Sed quid uo argumentor λ quid Plura disputoὸ Etiamne in tam perspicuis
rebus argumentatio quaerenda, aut coniectura capienda est An dubitari potest, ubi nullum peculiare sacrificium , privatim res sacra nulla, secerdos proprie nullas est, ibi ne religionem qui-
'tax Diu dem esse pesse ρ Tradit Plato , sacerdotes maSna claritate oportere abundare, Propter eo tum quae tractant magnitudinem . Quapropter apud AEgyrtios non licere regem absqtie sacerdotio imperare . In plurimis quoque Graecorum ci itatibus praecipua sacra a
magistratibua summis institui , atque apud Athenietam creato regi sacra
maxima esse attributa. Tradit rursium, Dis. . oPortere, ut unus semper ex magistra- xi
tibiis deorum alicui pro civitate sacrincet . Aristoteles deinde auctor est , Irth 3- in heroicis temporibus reges divinω ρ '
rei cultum. exercere solitos . nisi talia essent sacrificia, quae facerginium re quirerent . Docet alio Ioco idem , in udin Iulit. optima Republica sacerdotes honora ''tissimos constituendos. Neque enim , ait, agricola, neque artifex , neque viislium exercitiorum quisque sacerdos est deputandus t honos namque diis est a citibus impendendus. Cicero Be vale doli inorius scribunt, tantum studium antiquis observandae religionis iuisse , ut semianis tunc , quum florebat imPeriurα ,
decreverit, ut de principlim filiis pauci quidam electi Hetruriae populis ad disciplinam sacrorum percipiendam traiaderentur : ne ars tanta propter tenuitatem hominum de religionis auctorit tem , adduceretur ad mercedem , Seuii aestum . Tantus honos apud veteres
natura duce reli3ioni est habitus, ut
nulli , nisi principes optimates Caeremoniarum erga Deum haberent is cultatem . Et volant Lutherani adeo
Christum desipuisse, ut Rempublicam
instituerit, In qua lacrificia omnia viruaria Passim & contrita essent ; face otes, deliri etiam senes , garrulae nus, adolescentes leves , sartores, lanii , & coqui , quos honos praefandus
sit, si vel cursim velis recentere. Scilicet , lacerdotium nostrum Lutherani
Turcarum more inlamare cupiunt piid quos a communi populo non multum sacerdotes diuerunt . Quanto re
Iigiosius antiqui olim Germani statu Iunt, ut verberandi , animadvertendique in hominem, nisi sacerdotum alictoritate , nullis esset concessa lacu tas, quo iudicia non humana , sed dia vina i iderentur. Sed quid ego comm nes naturae rationes profero Ad n
stras , hoc est , Theologicas redea mus. Apostolus fideles cupiens ab id
lorum Cultu deterrere, eo maxime ar- 'Sumento ultas est , quod si idoliis immolarent , participes essent altaris &mensae impiae, atque irreligiosae : nam sne discrimine eandem vocat de me sam , & altare et Qui autem ad altare Christi accedunt , particiles sunt hujus etiam altaris: fieri autem non Pol se, ut iitriusque simul participes simus, se raik m' nisi Deo & idolis nariter ter, Iamus.
Altare igitur habet ecclesia : habet i- ἴ- M;e a gitur sacrificium . Etenim sicut menta , dicitur , in qua editur cibus, sc alta Idith iv ἷς . in quo offertur sacrificium Ne- e. 4. - rio Sent
478쪽
. n. gent ergo aliaria fidelibus Lutherani,
,eiba , Epia solum Concedant mensas , quia cibum nun nobis esse aiunt. sacrificium non item. reit, .ee se Nec altaris mod o , sed & missae nota. ει - . menclaturam adimant, qliae cassum quid- .sisse ' dam, & inanis vocis lono decoratumlum . . sir erit , si nobis in altari oblatio non est . Missae Porro vocem ex Hebraea usque ad mic lingua mutuo acceptam cum doctissimi e nostris, tum pleriqtie e Lutheri conc d a. ea. familia aestantur. ' Est aurem Hebreis ratis . Ivlicea oblatio. Sane vero tum staria, tum oblati
nem corporis , & sanguinis Christi, quam missam , & sacrificium appellamus , ex Apostolorum traditione nos habere, exploratissimum erit , si regulas eas huc reseramus, quae investiga dis Apostolorum traditionibus libro huius operis tertio sunt a nobis constitutae . Certe Irenaeus verbis nihil obscuris assirmat, ex traditione Apost lorum esse , quod corpus , Ee langliinem Domini offeramus. Andreas qu qu e Apostolus, referente Philacheto extiteris sacerdotum Achaiae Egaeae N consuli , Immaculatum , ait, agnum quotidie in altari sacrifico . Jacobum etiam mimae celebrationem addidisse, mnes sunt Patres Τrullanae is di can. 2. Concilium in gwer Carthag. 3. ait, Dominum tradidime , ut in sacramento corporis & sanguinis eius nihil amplius, quam Panas Se vinum offerantur. Sed, ut dixi, nihil est opus oratione longiore , ubi promptum est formulas illas quaerendae traditionis ad prese tem disputationem accommodare. Jam ecclesiae auctoritas pro hac Comclusione notior & crebrior est , quam ut indicanda sit. Nihil enim frequentius, tum in canone , tum alias saepe intonat, quam hostiam Deo se corpo
culatam osterre., Concilia vero ab hac sententia sunttis es id ,. plurὲma. Glatanum Primum , cap. s.
Liber moderimus. Cap. XII. 397
clesiae fidem profitentur. Anaclanis de
iri sue anicio. Gletanum undecimum , cap. D. Tol duodecimum , cap. s. Brachas i. d. rense tertium , cap. I. Antili odorense,
PD cap. s. Carthaginente tertium , Epheia
de eonis d.1. sinum, Nicaeniam, cap. Ic . Laterane
se i h Innocentio Adde et lampa- T llanum , quod nomine sextae syn a GJatians refertur . Adde etiam ponet. Florentinum in decreto tinionis Arme
ini dolii. tIensi Ille error condemnatus est, Non
esse fundatum in euangelio, quod Christus Missam ordinaverit.
Quid sedis Apostolicae Antistiaes Nempe eandem Ap. stolorum & Ec-
consec. dist. 2. cap.Episcopiis. Clemen. de consec. d. a. cap. Hic ergo. Alex. I. de consec. d. 2. ca P. Nihil. Euleb. de consec. d. I. cap.Conli ilio . Iulius de consec. d.2. cap. Cum omne crimen , Felix de consec. dist. r. cap. Sicut non
alii , Soterus in epistola ad epi acopos
Italiae. Syricius ad Cumerium Tarraconensem episcopum, cap. I. Innocenistius I. ad Exuperium Tolost episco-Pum, P. I. Leo ad Dioscorum epist. το. de cons. dist. I. cap. Necene est . Hi nes antiqui ecclesiae pontifices: nam posteriores quid attinet commet
morare λAuctores vero veteres. quos ecclesia be consecravit, & publice dedicavit . si referre velim, negotium Iect ri sacessietur . Itaque non omnes reseram, sed nobilissimos . Docent in priam is hoc ex Graecis Dion Τsius , cap. . lib. de. eccles. hier. Ignatius in epist. ad Smirnen. Athanasiis in lib. quaesti num ad Antiochum, quaest. M. Grego rius Nariantentis in carminib. ad υiscopos, Eusebius Emilianus de conlec. dist. 2. cap. Quia comis. Clirusos mus hom. I . in epist. ad Hebraeos, qui salso nomine Ambrosi citanir a Gratiano, de consec. dist. 2. Car. Ita
Christo. Chrysost. quoq; idem lib. . de sacerdoti paulo post principium . Cui
Theophylactus contentit in cap. 1 .epist. ad Hebr. Et Damascenus lib. . cap. I4. E Latinis vero habes Irenaeum lib. 4. Cap. 32. N 33. de 34. &- prianum lib. 2. epist. 3. quae scribiti irad Caecilium , de conuec. d. a. cap. I. 8c 2. Atque idem repetit in sermone de civna Domini . Ambrosii m lib. I. ossiciorum, cap. 48. HieronVmum ad Hedihiam, quaest. 2 dc ad Tit. I. Paschasum in lib. de Pascha , de consec.
d. 2. caP. Iteratur . Augustimim lib. Io. de civit. cap. 2α & lib. II. cap. D. M lib. 2O. Cont. Fallist. cap. I 8. Quem I
cum & Calvinus , de Bucerus impudenter pro se reserunt. GreSortuna lib. . dialogorum , cap. 68. dc in quadam homilia paschali , de consec. d.2. Cap. id sit . Fulgentium denique lib. 2.
At omnibus his testimoniis Calvis nus respondet , Eucharistiam ideo a patribus facrificium vocari, quia est exemplar Sc imago cacrificii. Nec enim aut novum aut insolitum est, rerum vocabula rerum imaginibus attribuere. Ad Gal. . Ante quorum oculos Ielus Christus proscriptus est , 3c in vobis crucifixus . ad Rom. 6. Conlh ruiti in barii:mum . Α-
479쪽
PM. Io. Agnus , qui occi iis est ab o tigine mundi . Sic aurem ChrHostmmtim , Theophylactum , & Augustinum , fidem litam de lacrificio explis lini Ei . cuisse. Haec Caluintis. N.m Bucenisi KLex dicit quidem , alios patrum in hac se
crificii appet latione id specti se maxi me : ieci alii tamen, in usii, inquit,
huius hocis praeci rue spectarunt oblationes, quas suarum rerum fideles onferebant , 3c Domino Consecrabant . Id quod Lutherus etiam animadverterat
in libro illo pest Iemtissimaci de captivitate Babu Ionica. Sed scitum illud, est, qui verecundiae fines semel transerit, eum bene & naviter otvrtere esse impudentem . Primum enim isti colligunt, fi sancti auctores afferunt, Eucharistiam eme exemplar sacrificii in cruce facti , statim haberi, non esse verum sacrificium . Quod si ad eum modum colligere licet , ne vetera quidem sacrificia proprie de vere sacrificia sui talant , quoniam omnia figura Ae Imago erant unicae illius h stiae, quam Christus moriens immolavit. Utriimque iis gitur signum unius 8c ejusdem hostiae cen endum est, nostrum quidem pra feriis, illud autem legis veteri niturae , sed uirtimque tamen vere. sacrificium. Nisi quis adeo insaniat, ut im-tet. magis Pertinere ad rationem caerificii , quod significet rem faciendam ,
quam qnod commemoret rem factam.
Ego sane ita iudico, Eucharistiam n stram exemplar sacrificii Christi esser, n posse, nisi esset quoque ipsa sacruficium . Quae res paulo ante est a m diligenter explicata . Quemadmodum
enim coena nostra commemoratio non
emet dominicae coenae , amaxoque illiushe exemplar, nisi vere manducaremus:
se nec Eucharistia nostra hostiae Christi exemplar & imago effet. nisi ve re sacrificaremus . Deinde illud ab hiqmia ro, an sancti dicant. of serre nos in hoc musterio corpus Christi Se languinem . Bucerus negat, sed rem tamen apertam nepat. Nam ut caneros omi
tam , manifeste id tradunt Cuprianus ad Cycilium , Ambrosius libro osticior. 1. August. iν. de civit. Dei, A con- 'tra Faustum libr. 2o. Damasc. lib. 4. I. tenatis item lib. q. ac demum Aleia xander Papa ad omnes orehodoxos: nolo enim esse langus in reliqui excitandis . Quod si sanguinem Christi
in hoc myster io osserimus, vere illud est quidem lacrificium , & exemplar est tamen ; quoniam hostias cruentae imago incruenta est, sed ita incruenta, ut Pro eost, ac si nunc cruor ipse effunderetur.
Atque argumenta haec usqile adeo plero'que Lutheranos cogunt, ut in s crificio offerendo ex parte iam cum ecclesia consentiant . Non enim peninis
sacrificium negant: sed in eo perstant, qui hostiam pro peccatis admimini, em iniuriam imponere Christi perlactissimo sacrificio , quo uno cuncta sunt
remissa Peccata . Itaque gratiarum actionis caerificium in Ecclesia esse
quidem ,quod eucharisticum isti vocant, sed pro peccato nullum esse, quod propitiatori lim appetant. At nobis secunda in hac controver-
sia conclusio certissima Ae ipsa est Eucharistiam non modo iuxta nomen situm sacrificium eme, quo Deo gratiam referamus , sed id etiam elis, quod nobis Deum placatum propitiumque reddat. Eandem itaque hostiam Pro gratiarum actione de pro peccato esse. Haec primum ostenditur ex illo laco apud Lucam,Hoc est corpus meum, quod pro vobis danir . Et de calice LM M similiter: Qui pro vobis ectu ditur. Est ergo sacrificium pro peccatiq. Id quod 1 gkrma consecrationis prae se fert , que si quotie; habet, Effundi languinem in rem imo- ς -- nem Peccatorum . Nam quod Lutherani quidam aiunt , verba , qui biis h mysteritim sacerdos conficit, materia- .liter accipi, non significative , non est huius loci. temporis*ie refellere . Il-Ind sine exploratum est, hi verba Hr-naae materialiter acciperentur , nec sacerdinem in Christi nomine corpus ssangu inemve conficere , imo ne CO ficere quidem ullo modo. Quin etiam, si sacerdos verba illa significative non
Profert, ex vi verborum , neque Cor
pus Christi in sacramento habemus, neque languinem. Ex quo Sacrame mariorum stultitia existit. Deinde , Omnis lacerdos , ut ad Heb s. Hel raeo; tradit Apostolus , constituitur, ut offerat dona . 8e sacrificia pro peccatis : aut ergo nul iis nobis sacerdos est , aut facrificium propitiatorium habemus. Nec vero Paulus de sola legali sacerdote loquebatur, nisi inepte arbumetatus filisset, Christim pro Peccatis quoque obtulisse, quoniam facerdos erat.
Praeterea , pccnam aliquam manere,
remissa iam culpa , non ibium eclesia definiente, sed scriptura etiam trade te credimus. Cum ergo corpus Christi , Me sanguinem Dei dono tanquam res nostras habeamus I utique poterimus ollar re Deo ad redemptionem animarum nostrarum: quemadmodum re Poenas Proprias, & sanguinem quoque nostrum osterimus. Hanc
480쪽
Hanc vero esse Apostolicam tradi- d ignit. sacerdotali
haeretes, de Chrysost. ad populum Antioch. aperte docent, he faci se per regulas supra a me positas ostendi potest, quas permolestum erit post tam longam Gisputationem ad hujus nos loci usum in praesentia convertere. Qua quam una ecclesia latis est ad hii us rei certam fidem in animis inserendam.
Illa quidem cum alias frequentissime,
tum In canone maxime profitetur , plebem sanctam fidelium hanc hostiam Deo
pro redemptione animarum tuarum OL ferre . Romanos vero Pontifices supervacaneum erit recensere . Itaque duos s
lam antiquissimos & sanctissimos reti
remus, AIexandrum in epist. ad Gmnes orthodoxos inquientem , crimina atque peccata his lacrificiis delerit oliassentitur Iulius de consecrat. di i l. 2. Cap. Cum omne crimen . Quibus Div. etiam Gregorium addo , de consecr.
dist. 2. cap. Quid st. Nam in Conciliis habemus Cab l
nense de consecr. dist. r. cap. Visum est . Florentinum quoque habemus, ac Tridentinum: adde etiam , si videtur,& Tnillanum. Iam sancti veteres eam rem constantissime tradunt . Chrysost. homil. 17. ad Hebraeos, se Theophvlacitas in cap. g. eiusdem epistolae palam dicunt , in musteriis & sacrificio esse remissi nem peccatorum . Eusebius Emis enus
hanc redemptionis oblationem vocat . Damascentis affirmat , elle omnis sordis expiationem . Idem astruxit &Athanasius lib. quaest. ad Antiochum . Epiphanius item inducit haeresim Aetii in haec verba : Orat vivus, aut dispe sitionem facit, id est , millum i quid
Profuerit mortuo Cui respondet Epiphanius , 'i od omnino prosunt preces eiusmodi defunctis , etiam si totain culpam non abicindunt . Qiem locum incredibile di mi est, quam Prave Bu- cerus torquere nititur. Sed bene habet, quod habemus alios , quos haeretici , tumpantur licet, torquere non possunt. Chtvsostomus homil. 6 . ad populum Antiochenum : Non temere , inquit , ab Apostolis haec sancita fuerunt , ut in tremendis mysteri1s desunctorum a-
Satur commemoratio . Sciunt enim , inde multam eis posse continsere lucrum . Cum enim rutus constiterit -- pulus , sacerdotalis Plenitudo de tre mendum proponatur lacrificium , qu modo non exorabimus pro his deprecantes Vide etiam eundem lib. 6. de
Gregorius lib. Φ. dialog. cap. s. Si culpae , ait , post mortem inuolubiles non sunt, sicut non esse docuerat , multum solet animas ,
etiam post mortem , secra oblotio h stiae si lutaris adiuvare. Theophylaetiis in c. Luc. 32. in illuὸ : Eum timete,&c. Non semper, ait , qui moriuntur peccatores , mitriintur in gehennam .
Sed sunt in potestate Dei , ut etiam 4imitti possint. Hoc autem dico Pr pter oblationes , quae fiunt pro deri ctis, quae non Parum conducunt , etiam iis, qui in gravibus peccatis mor mi sunt. Vide etiam Ambrosium epistol. 8. lib. 2. ad Faust. 8e Cupretanum lib. r. epist. 9. Nam in sermone de cena Domini aperte dicit. hoc sacrificium esse iniquitatum expiationem . Vide etiam Paschasum de consecrat.
dist. 2. c. Iteratur: Sc Aurust. dec ra pro mori. Sex. m. I. de Iib. Con. 9. cap. II. & 28. Fe de haeres. cap. 13. N in enchir. c. r Io. Possemus his The logorum sequentiunt manum adiunsere.
in haereticorum caede iam sepe victricem . Sed victoribus occurrent acto iam )e inimicis ecclesiae triumpho . Itaque ad praelium sero venient quidem, sed ad palmam opportune . Quanquam
hoc loco necesse fuit eos advocare fit non ut nostra Confirmarent argumentis
ac rationibus, sed ut scholae more pleiale atque argute contraria refutarent .
In refutangis quippe haereticorum argumentis tantum scholae Theolosia valet, ut facile possit ea , quae istis videntur esse gravia , ostendere vel levissima. Primum sane argumentum , quod OLviniis tantopere iactat , facillime di-Iuitur . Quis est enim , Cui non Per ima sint illa , quae verbis iste multis exornat be amplificat Unicum sacerdotem nostrum praestitisse id, quod mnes illi veteres minime praestiterunt,
nempe remissionem peccatorum insanguine proprio . Rursum immortalem esse δe perpetuum, qui semper coram Deo pro nobis assistat , nec suorum modo vulnerum cicatrices , sed etiam sanguinem , quem effudit in cruces . mnes ecclesiae 3e oblationes de Orati nes , te demum ., ecclesiamque suam patri in lublimi aliari repraesentet . Item una sola oblatione confecille ,
quod ne plurimis qua em veteres illi sacrificiis valuerunt . Haec videlicet contrita sent, de vel minutis Theolo. gis pervulgata . Illud nos addimus , suod Calvinus ignorat, discrimen esse inter sacerdotes veteres de nostros aquod Resp. ad