장음표시 사용
62쪽
i, i & Sacrae Theologiae Prosessoris,
Episcos que Canariensis, ac Primaria Cathedrae inia eademia salmaticensi olim Praefecti
tricipe mecum cositavi, Lector optime , boni ne plus is attulerit hominibus, qui multarum rerum copiam in disciplinas invexit, an qui rationem paravit & viam , qua dilciplinae ipsae
facilius re commodius ordine traderentur. Nam& rerum inventoribus nos debere multum, negare non possumus, & debemus certe iis multum , qui rutione atque arte res inventas ad Communem usum accommodarunt Equidem cum veterum eruditionem considero ,& variam in eis doctrinae supellectilem animo colligo, non minimam video per eos invectam esse partem commodorum. Cum autem junioris scholae operam & Curam repetere instituo , plurimas utilitates intelligo novς hujus artis subsidio& diligentia comparatas . Ac me sane diu cogitantem ratio ipsa in hanc potissimum sententiam ducit, ut existimem utrosque de honis artibus juxta esse bene meritos . Quoniam etsi prisci doctrinarum auctores doctissimis quibusque ac diligentissimis magnam divitiarum copiam suppeditavere: at recentiorum inopia docendi facilitate pensatur : qua in rudium & inertium animos artificiosius influunt , & quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim pres- seque dicentes , lucem non parvam inventis priscorum obscurioribus afferant . Atque hac una in re , quantum animi mei conjectura colligere possum, juniores vel pares an liquis, vel etiam superiores reperientur , caeteris Omnibus
63쪽
Ionge inseriores . Certe post priores illos, in rerum inventio. ne tribuere sibi posteriores vix quicquam possunt . ordinem vero, dispositionem , perspicuitatem sibi si assumunt, viden tur ea jure suo quodammodo vendicare . Quapropter utris. que legendis essiciet Theologus scholasticam aisputationem sine dubio pleniorem . Nam ex illis quasi materiam , ex his tanquam formam differendi mutuatus , potens nimirum erit exhortari in doctrina sana, & eos, qui contradicunt, arfue-
, re. Quod est ut Apostolus Paulus ad Titum ait) Christiani doctoris praecipuum institutum. Cujus explicandi desideriuin omnino me movit, ut de locis Theologicis disputationem imstituerem , viris doctis nisi me opinio fallit non prorsus in.
eptam , indoctis Vero magnopere necessariam . Id autem eo
libentius seci, quod nemo Theologorum adhuc, quod equidem sciam , genus hoc argumenti tractandum sumpsit: cum praeter communem illam artem differendi, quam a Dialecticis accepimus , aliam Theologus habeat necesse sit, aliosque item ad disputandum locos, unde argumenta non quasi coimmunia & aliena , sed tanquam propria ducat, & suis dosematis confirmandis , re adversariorum sententiis refellen.
dis . Hoc Vero opus , arduum quidem illud , statim exordior , si prius animo demisso atque humili ad opem Iesu Christi supplex abjectusque coniugio. Non enim ego illud
aut ingenio, aut eruditione mea fretus aggredior, sed Spiritus sancti auxilio atque favore . Quem u pater & filius mihi ad hunc librum conficiendum impertierint, operae pretium haud mediocre , ut spero , Theologis facturus 1um : in quoerum gratiam vel maxime opusculum editur.
64쪽
De totius operis partitione. . E Iocis ego Theologicis
Derpetuam orationem habiturus , totam mox in qu
uiordecim libros partiri constitui. Quorum primus breviter enumeret locos, e quibus idonea possit argumenta depromere , sive conclusiones suas Theologus probare cupit , seu refutare Gontrarias. D cem reliqui erunt, qui fusius & acc ratius doceant, quam rim unusquisque locorum contineat, hoc est, unde argumenta certa, unde vero probabilia solum eruantur . In duodecimo re tertiodecimo disserenir , quem uitim eiusmodi loci habeant, tum in scholastiaca pugna, tum in sacrarum litter rum expositione . Nam in concione populari quis eorum sit liliis . havd
sane dissicile dieiu est sed praerereundum tamen, ne ab icholae instituto aliena videatur oratio. Postremus denique liber, quoniam non omnes loci omni disputationi conveniunt, sigill tim ostendet, qui sinam argumentis proprie adversium haereticos, quibus Peculiariter adversum ne Iudaeos IeSaracenos, quibus vero tandem adversim Paganos transigenda Theol go disi ratio sit, fi quando sit cum his pro fide catholica decertandum. Quae scilicet cum, lavente Deo, plenius absolvero , nndique apta atque
perlaeta erit de locis theologiae disputatio mea , expletaque omnibus suis numeris & partibus.
De duobus generibra argumen torum , quibus omaeis disputatio eransigisur.
D Rius autem, quam Iocos The Is Iogi eos numero, quod pars huius disputationis prima poIlicetur, illud
nobis constiuiendum est, omne a gumentum vel a ratione, vel ab auctoritate duci . His enim duobus modis cuiusque rei , quae in controversiam venit, amnsionem facimus. Cum vero in reliquis disciplinis mnibus primum locum ratio teneat, postremum auctoritas , at Theol gia tamen una est, in qua non tam rationis in disputando , quam auit ritatis momenta quaerenda sunt. Etenim locum ab auctoritate adeo sibi proprium vendicavit, ut rationes vel tanquam hospites & peregrinas excipiat , vel in litum etiam obsequium
adsciscat, quasi longe repetitas. Quil iae fidei potissimum innitimr : quae niti ab auctoritate proficiscanir , non modo fides esse, sed ne maelligi quiudem potest. Est namque fides ut
postolus tradit) argumentum rerum non apparentium, quas D certas certa velis r tione facere, cum ratione profecto i
sanies. Principem itaque lacnm , si ut apud fideles , ita apud Theologos auctoritas habet . . Ratio deinde vel ti pedisseinia sequitur. Id quod Ap stolus videnir significare, Cum altro portere Ecclesiae doctorem amplecti eum, qui secundum doctrinam est, fidelem sermonem , ut potens sit exhortari in doctrina sana , 8e eos, qui
contradicunt, ar3uere . Primum e
nim stringat fidei sermonem necesse est, quicunque Christianae sicholae magister esse volet : seὸ nisi mox doctrinae rationem adhibeat. fidelis quiadem esse poterit i sed fidelium d ctor esse non poterat Nam & homunes quamlibet experientes , quod ex Α Α-
65쪽
ε De Locis Theologicis Liber Primus.
. Meta. Aristotele recte collegit divus Thomas , dii putare cum advertari is non queunt, nisi experimento ratio artis accellerit. Itraque igitur Theologo necessaria est, λ alictorita , Ac r tio . Sed i a tamen , ut alictoritas primaς in Theologia partes obtineat , ratio vero habeat postremas. Quod ergo Primae partis fundamennura erat , prates're illud iacti im est. Nam traditi fuit quidem , e quibus argumenta distuntur, duplices loci, uni ex alictoritate, alteri ex ratione; sed omnia strine argumenta Theologica a priore illo λnte derivantur. Quam rem, si ut de locorum numerum atque ordinem , index qui sequitur, ostendet.
De locorum Therigicorum numeiam atque ordine. Q Τod a Platone print & Aristot
se traditum praecipit Cicero, Omnem instillationem , quae de re qllacu Wie siti ip iniri debere a definiti ne Proficisci, tit intelligatur, quid sit
id, de quo disi eritur; hoe mihi in disputatione quae de locis Theologicis
fit tura est, non erat certe neglige
dum , ut quid esset locus Theologicus, ante omnia explicaretur, nisi ex. iis, quae diximus, ata esset in promptu , iit res explic tione non egeret. Non enim in hoc opere de locis communibus , qui de univerta re tractari solent, seu de capitibus rerum illustrium, quae nunc etiam communes
appellantur loci, ut de ustificatione, de gratja , de Iercato , de fide , deque aliis lilius generis, nos disput tu ros pollicebamur, id quod e nostris secere plurimi, e Lutheranis non m do Philippus, sed Calvinus etiam secit, homines non partim eloquentes,
impii tamen, ut Luti eri discipulos Pollis agnoscere. Sed quemadmodum Aristoteles in Topicis proposuit communes locos, quasi argumentorum sedes Ac notas, ex quivus omnis argi mentatio ad omnem disputationein inveniretur, sic nos peculiares quosdam Theologiae locos proponimus , ta quam domicilia omnium ar ment rum Theologicorum , ex quibus Thc logi omnes tuas argumentationes, sive ad confirmandum, sive ad refcllendum inveniant . Quare cum definitio loci Theologici ante oculos ex IIs e
set, quae in prooemio dicta sint, non erat sic nobis accuratius explicanda, sed quod obscurum erat , id stati in aggrediendum fle locorum hujusin modi certus definitusque numerus india candus. Locorum erξo Theologic rum elenchum denario nos quidem Numero complectimiir , non ivnari suturos aliquos, qui eost em hos locos
in minorem numerum redigant, alios,
rui velint etiam esse maiorem. Sede enumerationis figura nihil morat
dum est, modo nullus omnino locus vel superfluus numeretur , Vel Praetermittatur necessarius.
Primus igitur locus est auctor itas sacrae Scripturae, quae libris Canoniacis continetur.
Secundus , est auctoritas Traditionum Christi & Aposto lorum, quas, quoniam scriptae non sunt, sed de aure in aurem ad nos pervenerunt, vivae vocis oracula rectillime dixeris. Tertius , est auctoritas Ecclesiae Catholicae. Qi artus , nictoritas Conciliorum Praelertim generalium , in quit iis E clesiae catholicae auctoritas residet. Quintus , auctoritas Ecclesiae R manae, quae divino privilegio & est, bc vocatur Apostolica. Sextus, est auctoritas Sanctorum ve
Septimus , est auctoritas Theolog rum scholasticorum, quibus ad ung mus etiam Iuris Pontificii peritos. Nam iuris huius doctrina, quasi ex altera parte , scholasticae Theologiae
Octivus , ratio naturalis est, quae ter omnes scientias naturali lumine inventas latillime patet. Nonus, est auctoritas Philosophorum, qui naturam ducem sequi intur.
In quibus sine dubio sint Caesarei Jurisconsi illi, qui veram Ac ipsi s ut Ju- reconli illus est Philosopsiam profi
Postremus denique est humanae auctoritas Historiae , sive per auctores fide dignos scriptae, sive de gente ingentem traditae, non si perstitiose a que aniliter, sed gravi constantiqtie
Sitnt itaque hi laci decem, in quibus argumenta omnia Theologica delitescunt, eo scilicet discrimine in lucem Cruenda, ut quae ex septem pri ribus locis eliciantur , propria fere sint ea hi iis facultatis: quY vero ex
tribus posterioriblis, adscriptitia sint,
66쪽
ae vellit ex alieno emendicata. Nam ri. Quanqllam IIcet aliquando utriin cum sint, ut supra dixi, dilo senera qtie sinitii argumentandi genus ad hi argiimentandi, unum per auctorita 'm, bere, ut suo postea Iocq demonstra- alterum per rationem, cumque illud turi sumus. De prima igiti ir operis proprium sit Theologi, hoc Philoso- parie, quoniam, ut a principio dixi-Phi, confugien)um Theologo est ad mus, lonSa oratione non egebat, ha-
sterius, si uti ei non licet superi ctenus dictum sit
Q anquam plures in illa esse sententia υideo , qui orationis splendore ill rare cogitatiores suas nesciat, eum, si scribat, impudenter abuti re scientia literis: ego tamen, si Theologus non afferat eloquenIiam , tantum abest ut a-θerner, ut ne sagitem quidem. Nam de rebus obscuris atque ad intelligendum docilibus dilucide dicere , nee sententiis solum a gute , sed verbis etiam ornate, adeo es opero)um S arrium , ut iniquus futurus fit, qui υοIuerit effagitare. Atque id equidem paucis adhuc υideo contigisse , ut sedem utroque in genere labora rent . simulque in Theologiae controversiis sequerentar et elegans illud dicendi, o hoc argutum diisutandi genus. Nos aurem quantum in utroque profecerimus , alio m sit judiciam utrunque certe sequuti fumus. Flumen enim nobis inanium verborum displicet, quibus sententia deest nec sententiarum subtilitate capimur, fi orationis est siccitas. Ac de sermonis cultu nostra legens suo quisque judicio libere utatur, nibit enim impedio: in rerum autem earum tractatione, quas his libris mustas, gra s, es utiles accurate copioseqMe disputaturi sumus, magnum, ut videmur, afferemus adjumentum Theologis nostris, ut non modo rudes, sed etiam docti aliquantum fortasse adepturi sint oe ad disserem dum, ad judicandum. Nec vero hoc arroganter dissili ni existia mari υelim: nam eloquendi scientiam concedens multis, quod est scholae proprium, stridi presseque diserere, S quasi aa υλum omnia resecare, quoniam in eo studio aetatem confamisi, non Isem Bi fallor arrogans , si id jure quodam mco Uendicarim. Nec usque adeo ineptus ego sum , ut non Uerear me in rebus streoque ipsis saepe citam ballucinatκm . Sed aliud est nunquam fabi mJem. A 2 ιire, Diqitiroo by Corale
67쪽
tire, quod mihi non tribkr aliud res tum gravi mas, dis ieιllimas υia oe ratione premere, quod utique assumpsi jure, bi videor, at falli possium , condonetur injuria. Etenim quae di
xi , eo perIinem omnia , non uI rermn mibi scientiam a rogem, enim a υiro modesto alienius esse potest δ sed κι nemo politiorisIiteraturae eandidatus in Dbesasica disputatione orationem a me tersam postulet, nedum rbeIorum phaleris adornatam. SehoIam enim egoplacare υolo, schol e propria verba, peculiaresque loquem di formas submovere non auaeo . Nam etsi disputare eupio renarius, quam solam nostri, at non debeo tamen labores duos afferre Theologis, unum in rerum, alterum in verborum intelligentia. Breis viter testoribus ego meae mentis fateor arcanum: qui per me fammam iis Theologia asserendi habiturus est, nolo ut is mea scripta di euIter intelligat, S ad Theolagum cognoscendum, Gram maticum quaeras inIerpretem. Sed de his sagis. Iam enim tempus est, ut ea perseqκamo, quae sunt deinceprexplicanda. sime qaeidem ut magnum negotium nobis, ita quoque prolixam disputationem exbibebunt. Sed prolixitas utilitate pensabitur Nihil amrem utilius scholae Theologorum tradi potes, quam ut discant , quisnam Iocus argumenta firma , ct quis contra infirma subministret. sua re ves maxime Theseia remi atque artus press furudique consistunt.
De saerarum literarum solidissimo firmamen O , o qua
tuor machinis, quibus illud impetitur. AC primus idem locus sine comtroversia rimus est divina , e demqne gravissima auctoritate. Nam libros Sacros & Canonicos appellanilis, quos Spiritii Sancto die ante sacri auctores exceperunt . Quos, Igitur tales esse constiterit eos dubi' Procul certissimos ac verissimos este Credemus. Quemadmodum Augustinus lib. de Civitate Dei. II. cap. φωεe Iib. con M. cap. M. & epist. 7. ad Marcelliniim, Ae epist. Is. ad Hae rom. Ee lib. r. de doct. Christi cap. 37. 8e lib. 2. de baptis. coni. Donat. CaP. 3. & in prooemio t. lib. de Trinit. docet, resumit, in Icat. Ac recte ille quidem. Nis enim fund mentum hoc fideliter ieceris, idquid in Theolagia sit perstruxeris , Corruet: Corritetque adeo civitas illa Dei, cuius sundamenta in montibus sanctis , be in seri ieturis principum, M. Derunt in ea . Quarum scripuirartim
auctor est non homo, M Deus. D
m nus enim narrabit In scripturis p pulorum , he principum horam, qui uerunt in ea. Dominus iraqtie hujus loci auctoritatem uirilir , tuentur 3e I incupes . Turris quippe David est, re mille camiα ocivmi pendent ex ea, omnis armat ra sortium. Quam omnino rem, niam in tertiodecimo libro semus latius explicaturi, satis hie fuerit breviter attigisse. Verum enimvero tu ris haec tam alimiti munita , arietibus
quatuor concuti solat. Primo, quod homines a Deo aliquando deceptos sacrae ipsae litterae prodidere: fieri igi-nir potest, ut anchores sacri ab Spiria in Sancto fallantnr : ita quodcunque ex huiusmodi alictoribus argumennim
uimas , incertum erit. Altero , quod nondum videtur exploratum , quinam libri sint in canonem sanctarum
scr*mrarum reserendi: cum ex V teri testimento septem, ex nom t
iidem a viris & doctis, M catholicis
reiiciamur . Quocirca si argumen-nim inde Theologiis promat , imbecillum erit, carebitque divina ancto ritate. Tertio, quia ut certo Comstaret , quinam essent huiusn odi sacri libri, non tamen adhuc constat, an Latini codices Graeci x Hebraicin
que concordent: quapropter aretimeri
tatio ex Latino exemplari ducta , infirma erat, cum solius interpretisse vinteu
68쪽
intelligenthique nisadar . Quarto, quod
ut m. lpicuum esset, quodnam exemplar pilissimum sequendum sit r tamen an Apostoli, vel Prophetae in testimoniis , quae videlicet ex ipsis esseruntur, de Spiritu Dei , an de sito
sequantur, non Perinde certum est: cum auctores sacri nonnulla humano more citra divinam revelationem scribere videantur . Non itaque omnia librorum canonicorum testimonia Dei auctoritatem habent, ut certam fidem facere possint. Nec vero in his argumentis explicandis eam copiam, quam possumus, persequemur: ne hoc uno in loco tota insumatur oratio . Sed quatuor hos arietes, quibus nostrae religionis moenia nonnulli quatere 3c diruere conantur, quanta maxima brevitate licebit, repellere curabimus. Non enim materiam huc Ac sarraginem mutitarum' rerum conamur invehere: sed
formam Theoloso ὸ isserendi praescri- bere . Quae nimirum qito brevior, eo praestabilior erit.
Ubi argumenta referuntur suadere issentium, quod Deus
UT antem ab illa controversia o diamur , quae licet facillima, t
men caput est caeterarum , prima v niat in medium iuniorum opinio, quae plerisque notissima est, non omnium quidem , sed paucorum , afferentium , aliquando Deum humano angelicove
ministerio homines sesellisse . Nam quod Spirinis veritatis j pse . per se 4uempiam fallat, ne impietatis invi-
iam iubeant, in dubium vocare non audent. Quod vero per alium decipere Deus pollit, id persuadere te Iota arbitrantur. Primiὶm , quod Araham pueris mentitus est, in iiens: Expectate hic, ego & puer postquam
adoraverimus , revertemur ad vos.
Et tamen illa erat Prophetia divinae revelationis: ut docet Ambr. lib. I. de Asraham, cap. 8. in haec verba: Prophetav It quod ignorabat: ipse s lus disponebat redire immolata filio,
sed dominus per os eliis Iocutus est. Captiose autem loquebatur cum servulis, ne cognito negotio aut impediret aliquis , aut gemitu obstreperet,
alit ἡetii . Hominis ergo ministerio homines Delis fallit. Alterum quoque eiusdem rei argumentum proserunt, LArgum. duod Iacob patrem sulim Isaac me dacio etiam de industria conficto decepit , dicens Ego .sum Primogenitus tuus Esau i feci scur praecepisti mihi, - -
ω rge, & comede de venatrone mea . Et parito post , cum Isaac interrogas- De dis. ει set, Tu es filius meus Elati λ respon- Duam; sdit Iacoli , Ego sium. Mentitus est ergo Iacob: id qliod agnovit Pater, innuiens, Venit germanus tuus semindulenter, Me. At ea omnia Iacob Aefecit, re dixit ex divina revelatione, ut Innocentius tradit. Deus igitur per alium decipere potest. Ad haec Esaias Erechiae: Cras, inquit, m rieris , &J on. vives. Esaias alitem Argum. sine dubio si iis ipse verbis assentieba-
mr, nec vero nasi Iumine prophetico iagnoscebat enim revelationem illam esse divinam . Lumen ergo prophetiae causa quandoque prophetae est, ut decipiatur . Non enim tunc temporis mortuus est Ezechias, sed convaluit. 3. --. Praeterea clim Dominus aliquando in- . Argum.
terrogasset , Quis decipiet Achab pe ressus spirittis , Ego , inquit, decupiam illum . Cui dominus , In quo λTum illa: Ero spiritus mendax in
ore omnium Prophetarum eius. Et dixit dominus, Decipies, & yraevale-hisi egredere, & fac ita. Subdit ro Michaeas: Nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore mnium prophetarum, qui hic sunt,& dominus locutus est contra te malum . Deiis itaque per cacodaemonem
administriim deripit. Id quod August. lib. 83. Quaest. confitetur. Quem- n. modum enim in ex damnatum Percutere , sua persona indisnum renesarium iudicat , eius tamen 'illu hoc facit carnifex : ita quem Deus per se non falleret, eum fallit Deo ribente cacodaemon . Libet namque similitudine eadem, eisdemque pene verbis , quibus Aligust. utitur , huius rei ar3umentum sacere . Item Iudaei domno praecipiente AEPuptios decepere. Fe- . Argum. cerunt enim filii Israel, sicut praece-- perat dominiis Mous , & petierunt ab AEguptiis vase argentea & an rea. Dominias autem dedit gratiam populamo coram AE euptiis, lit commodarenteis; & spoliaverunt Aigvptios . Deo igitur alictore homo hominem fallit. Nec mirum s. hostem decipi dignum decipere Deus nabet , quoniam hoc pertinet aa iustitiam M veritatem, ni dignis digna distribuanti ir: quemadmodum idem Augustinus loco nunc citato argumentatur. Atque haec testi-RArgum.
69쪽
monia non perinde tirpent; illa diis- Ciliora sunt, qllae quoniam unills m di simi ferme, simul commemorabuntur . Primum est illud : Rui immutat
cor principiam, be decipit eos: & emrare eos facit quasi ebrios. Secundum illud: Homo, qui potuerit immu ditias in eorde seo, & venerit ad prophetam interrogans per eum me: Ego Dominus respondebo ei in multitudine immunditiarum sitarum : &propheta Cum erraverit , Ac locutus fuerit verbum, ego dominus decepi
prophetam illum . Tertium illud: Qiare errare nos secisti Domine de viis tuis p Quartum est Apostoli dicentis: Sicut non probaverunt Deum habere in notitia, tradidit illos Delix in reprobum sensum. Quintum: est etiam eiusdem Apostoli: Eo quod charitatem veritatis non receperunt , ideo mittet illis Deus operationem erroris.
Quibus testimoniis Aug. manifeste d . ceri existimat , Deum in eordibus
hominum operari ad inclinandas e rum voluntates in mahim , nedum mentes in falsiim . Nec ab his ratio aliena est: cum enim error Poena sit, ni- .hil obstat, quo minus Deus , qui poenarum omnium auctor esse a prophetis dicitur, errorem ipse e sciat in eo praesertim, qui antecedentibus culpis commeruit . ut a iusto iudice in errorem induceretur. Vita mors, inquit, paupertas fle honestas a Deo
sunt: iapientia & disciplina apud elim:
error & tenebrae peccatoribus concreata sitnt . Confirmat autem illud vel maxime , quod cuius e motionis Deus est caiisa : in ipso enim movemur flesumus. Errorem itaque, qui hominis errantis motio est , Deus efficere in hominem potest, poteritque Proinde decipere. Oiliis etiam rei argumentum aliud est, quod mendacium non est suapte natura malum. Potest ergo Deus cuiquam praecipere , ut mentiatur. Illud vero primum ex eo ostem ditur , quod Joseph mendacium etiam iuramento confirmavit . Per salutem inquit Pharaonis exploratores estis. Non est autem credendum, quod me dacium iuramento firmatum vir iustus diceret, nisi divinam haberet revelationem , per quam a mortali peccato excusaretur. Deinde illud etiam probatur ex eo , quod Michaeas ait: tItinam vir essem non habens spiritum, Ae mendacium potius loq erer . Non ergo est intrinsecus malum , quod
Propheta Deo instigante desiderat . Adde huc, quod Aristo. 4. Ethico.
Mendacium In iactantiam & iron Iam partitur , quae est divisio propria
mendacii, auctore Dia Thomia 2. 2.ἔuaest. IIo. art. 2.. At litis e iis, quae
issimillatio Latine dici potest , Crat-ce enim Mρων dicitur, freqnens in
sacris literis est 1 ut ibi: Ecce Adam quasi unus ex nobis sectus est si alio loco: Jam sani rati estis, iam divites lacti estis,. sne nobis regnatis Et
Reg. 22. Ascende ait Michaea, ) de
de prospere', Aec. Si igitur ironia mendacium est , Deus vero per sacros auctores ironice interdum loqui uir, non est , ut videnir, cur negemus, Deum posse per alios mentiri. His testimoniis atque rationibus opinationem suam uiadere mierant The logi novi, & in sacris literis pa- xuiis exercitati. Nam quibus ipsi amelimentis tuuntur , ego data opera Gleo : ne qui hunc librum legerint, scholasticis illi auctoribus inviaiam
conflent : viilgiqite de imperitorum inscitiam Academiis praeferant , cum ea audierint, quae nonnunquam disse runtiir a nostris . Sed de his hacte nus. Iam quaestionem ipsam explicemus: divinamque veritatem quod Grit facile ab eiusmodi adversariis vindicemus. Deum nanque deceptorem credere, ne rium & impium esse,
quis non facillime intelligat p
Ostendit , Deum nec per se, nec per alium fallere Mn- quam posse. . EA igitur ex elicanda quaestione,
quoniam brevis esse cupio, illud statim ponendum est , divinae potentiae dei criptionem esse duplicem . Nam & generalem quandam intelli eti-mlis, qllae quoniam lege nulla etiam naturali constringitiir , a Theologis absoluta vocatur: Et aliam huic si1biectam, quae spectat in rerum ordinem praefinitum, id que potentiam appellant ordinatam . Atque illa superior definiri solet circa eas Fes,
quas esse non repΠgnat, quaeve non implicant contradictionem di sic enim Io untur. Quae autem Potentia ordi
naria sibi, ecta illi priori quasi generi
est, eam definiunt circa ea , quae
esse possint salva lege, statutisque divinis. Illi,d etiam ponere debemus. mentiri nihil aliud esse . quam ast
70쪽
rete salsum animo fallendi. Sic enim Augustin. ac Gelasiis definierunt .
UN.r. Re Ex duobus ita e mendacium confia-
de Om eam dicitur , ut fallantur audientes. Sed bezital ' quis proprie dicatur fallere, explican-' dum est ante breviter, quo facilius id,' quod docere volumus, intelligi possit. Mam.11 Non enim qui verum dicit, is proprie fallax existimandus est, licet illei qui audit , ex prava intelligentia veritatis
in maximos incurrat errores. Impr Prie autem res a Deo creatae dicuntur esse fallaces : dicuntur item effemuscipulae, sed pedibus insipientum . p Eequi, igitur alium proprie fallit ὸ Nempe qui falsum afferendo, caiisa alii euut fallanir . Alioqui si ex alieno errore Ee ignorantia fallacem quempiam definimus , ipsia quoque veritas erit nobis fallacissima. cI. Concl. His positis sit Prima conclusio . Haereticum est asserere, quod Deus de P tentia ordinata mentiri possit . Est enim Deus inrax , Omnis autem homo Rom. . mendax . Et rursum , Si non credimus,
ille fidelis permanet , negare seipsum non potest. Et alio loco tandem, Non est Deus quasi homo ut mentiatur . A que haec quidem conclusio adeo est a-Hid omnes certa , ut eam testimoniis etiam a Pertis Confirmasse , supervac neum fuisse videatur. Quare illa breviter posita, Pergamus ad reliquas. 2. Conci. Secunda conclusio est . mi existimat Deum ex ordinaria potentia per administrum posse vel mentiri, HI sallere , errat ille in fide rurpissime. Nam haeret eos notam huic inurere , ad Ecclesiae aiictoritatem pertinebit. Atque haec quidem concluso Primum ex eo colligitur . quod ejusdem est praecipere malum , & facere malum i quisque enim eius rei causa est, quae eo imp rante fit . At iuxta fidem catholicam Deus auctor peccati esse non potest , ergo ns mendacii quidem, quod ruxta potentiam ordinariam peccauim est. Non itaque Deo auctore, vel angelus, Fuod. r. vel homo quempiam fallit . Deinde , ni clim dominus per administros, vel an- e. s. ad mlos. vel homines nobis loquitur, i-
VII. S pse te loqui testanar : ut mnitis locis
g. in illum sacrarum literarum constat. Ita si inita .. administri mentirentur , Deum qu
que mentiri necesse esset. Quod quam humin x. absurdum sit, quis non videt δPraeterea , sc opinantibus non eo staret, an Deus nos per Apostolas &Prophetas fefellerit. Et cum in sacris literis Deus irie Iur se quidem raro fuerit locutus, Per angelos autem, bc
per homines frequentissime : s his adiaministris falli a Deo poli timus, certe
sacrarum literarum firmitas corruet . Atque haec quidem ratio tam magnum apud me momentum habet, ut non dubitem, ab ecclesia catholica errorem hunc haeresis nota damnatum iri, si in militationem referamr I Quippe qui, aut Prorsus evertit nostrae fiaei fundamenta , aut certe non patitur firma co
sistere . Porro factis auctori biis fidem habere non tenebimur , si seiraei eam opinionem induimus , quod Deus per alios decipere possit . Nec ulla Dei pollicitatio firma erit, nisi quam Deus per se ipse praestiterit. Id quod aperte cum Apostolo Pugnat . Nam cum in epistola adHebreos in eam letomilli nem incidisset . quae Abraham , per angeli haud dubie ministerium , facta est, volens inquit in Deus ostendere pollicitationis haeredibus immosilita - εtem consilii sui , interiMsuit iusiurandum : ut per duas res immobiles, quibus impossibile est mentiri Deum, fortissimum solatium haberemus, qui confugimus ad tenendam propositam spem: quam sicut anchoram habemus animae tutam ac firmam. Non esset autem tuta & firma , si huic opinationi credimus . Enicitur itaque, inuin nullo modo posse fallere. Nec mihi dicas, scri- ,ν. iptores sacros iustos sanctosque fuisse: Lun Spiritu enim sancto inspirante locuti fuit sancti Dei homines. Et rursum, Sicut locutus est per os sanctorum , &c. per hululmodi autem viros Deum nec velle fallere, nec vero poste: sed per improborum ministerium posse . Primum enim si spiritu Dei inspiratiis loquitur etiam impius, Deo verba illa tribuuntur, atque adeo Dei auctorita tem habent. Deinde si Dei vel comsilio vel praecepto mentitur impius ,
certe eodem consilio praeceptove me
tiri poterit pius. Non igitur Deus Potest per alium fallere , id quod secumda conclusione dictum est. Tertia conclusio . Deus etiam e1 r. Concl. absoluta potentia nec per se , nec per alium mentiri potest ..Cum sit inquit Lib. de August.) omnipotens , mori non Potest, Alli non potest, mentiri non potia Cl. Dei e. est . Et riirsim idem , Dum de F mnipotentia Dei ait) tam multa dixerimus , si volunt invenire quod mnipotens non potest, habent prorsus: Eso dicam , mentiri non potest . minus autem id mihi manifeste vide
tur confirmare , cum ait et Caelum &terra transibunt, verba autem mea non transbimi . Vel concidat ergo omne Lue M.