장음표시 사용
31쪽
mines tunc temporis solebant iurare eleuando adcoelum manum. ut patet Genesis. i .ubi iurat Abraham regi Sedon Leuo manum meam ad Deum possessbrem Geli &terrae. Et Deus ipse infra. 32.levabo inquit adrilum manum meam& dicam uiuo ego in aeternum. Et Numeri. I . Non intrabitis terram super quam leuaui manum meam .Quod autem dicitur in uanum dupliciter exponi potest, uno modo pro re nihili seu nullius momenti. Videtur enim Deo iniurius, qui pro re futili assumit nomen eius.secundo ut idem est quod mendaciter. Na radix siue
non uidetur esse lauali quδd est aequare sed faua cum Alepton fine quod eli clamare seu lo-
rari: quod mendatium ad uocem pertineat, dc siue significat mendatiu in proprie aut uanum: unde tensus secundus est. Non levabis seu accipies nomen domini Dei tui uane aut mendaciter: promittendo aliquid quod non intendis facere uel uirando te aliquid facturum aut iurando aliquid quod nosti essonendatium. Et iste secundus sensus est meo iudicio Germanior.
sed Oniam non innocentem iudi abit eth
ueluti peccatorem uel 'nocentem eum puniet cm uane uel mendaciter acceperit nomen Dei
Ezechielis. 1 .dicit Dominus ad Iechoniam.Viuo ego, nisi iuramentum meum quod spreuit, de foedus meum quod irritavit,deuero in caput
eius:0bserua diem sabbati, adsuncti a
dum illain. Hoc est. .decalogi praeceptu. Exodi uigesimo dicitur. Recordare diei labbati. Admonet Dominus suos, ut antequam ueniat labbatum, obseruent eum uenturum , quoniam
homo si iis operibus impeditus & negotiis ima plicatus,trix sanctificabit sabbatum, nisi illud
antequam ueniat obseruauerit, uel eius fuerit recordatus . tuod autem sequitur, ad sanctificadia in illum, idem est quod ad separandum illua ballis diebus prophanis quibus licet operari.&ad applicandum illum diuino cultui x die. bus operaberis. Non praecipitur hie meo iuditio operari sex diebus, alioquin peccarent qui non operantur: sed senius est. Sex diebus licebit operari, non autem die septima. Die sentimu
s abbatsi es Domini dei tui.Melius uertas
Requies est Domini dei tui, id est die, qua ipse
requieuit , quare quiescendum est : ae si dicat requiesces tu: sicut Dominus Deus tuus. Et
peregrinus tuus qui est intra portas tuas.
Prius dixerat, tu & seruus tuus dc loquitur de uere seruo,hic uero de mercenatio.Λ mento
seia seruus fuisti in terra AEgipti.
Affert rationem quare non solum ipsi sed etiastrui de mercenaraj deberent sabbato quiescere quoniam serui fuerant in AEgypto:& quemadmodum dum essent serui gaudebant qlitescere: ita debebant uelle seruos suo, sabbato quiescere. Affert autem pro causa seruandi praecepta nonaliud qua quia praecepit ea Dominus Deus, quoniam haec iubdito lassicere debet.Sic inferius dicit Honora patrem tuum de matrem tua:
quemadmodum praecepit tibi Dominus Deus tuus postea adiungit, ut prologentur dies tui in quibus insinuat, nos primum debere praecepta seruare propter praecipientem , qu:a scilicet
praecepit Dominus Deus noster etiam si nihil polliceretur sed quia ipse nouit auaritiam no tram, praemia de bona que corda nostra alliciant obseruantiae apposuit. Dicit ergo.MementoqFseruus fueris,ut allicereteos ad quietem seruolsi in die sabbati, reus ando ad memoriam seruitutem duram in qua dum essent,cupiebant requiescere, di forsan lassis non dabatur requies,ut
dicit Ieremias dechaldaeis. In manu ualida c
brachio extento. Alludit pulchre ad homine,
qui ui aliquem eripit de manu alterius qui altera manu trahit suum, de alteram eleuatam ha bet ut percutiat tenentem si non sinat eripi.
Pr.ecepit tibi Dominus Deus tuus,utfa
ceres abbatum. Ad uaria significanda usu pant Hebraei uerbum assali quod est facere, eo enim significant sacrificare, de hic obseruare seu Fararata sanctificare, unde facere sabbatum, est eo die Σμ. ν'
requiescere.Honora patrem tuum .. ma
tre tuam. Hoc est quintum praeceptum deca Iogi: dc admonui. Exodi.ro. uerbum chabad qd hic ponitur, non solum honorare sed etiam onerare significare: ut cognoscas hoc praecepto non solum praecipi parentum honorem : sed etiam sustentationem,&alia necessaria . Vt
pioAngentur dies tui. Duo pollicetur Dominus his qui hane legem struauerint: scilicet prolongare dies : de quod bene erit eis qui seruauerint, ac si dicat pro longabunt dies .a.no laborabui aduersa ualetudine. Aliqui ut Exodi 2o. diXlmus legiant ut prolongent scilicet paretes suis praecibus de benedictionibus dies tuos:& per bene est non solum bonam ualetudine intelligo, ed omnia bona que obseruantibus hane legem euenire solent.7 On occides. Hoc est sextum praeceptum de quod dicitur non o eides : intelligendum est : priuata authoritate, quoniam licet magistratui occidere dc Dominus in multis casibus praecepit occisionem: ut in homecidio adulterio furto hominis: fornicatio ne
32쪽
datione filiae si mi sacerdotis, domia,bestialitatae,blassem a.&id genti salijs.7go mechaberis Est lioe septimum decalogi praeceptum quod adulterium proprie prohibet,quo aliqui ex hebraeis putant omnem congressum,qui non est cum uxore legitima,hio interdici. js uero uidetur solum adulterium prohiberi: dc putanthebnaei fornieationem simplicem non esse peccatum : sed male dicunt, quoniam prostitutio& scortatio prohibita erant in lege. unde cum eaque quoquo modo alteri sui copiam faciebat
non licebat coire Vom respondebis super proximum tuum spum testimonium.
Hoc est nonum praeceptum. Multi uertunt.Notestificaberis: sed quia uerbum anali proprie significat respondere, non audeo aliter interpretari, de est seu sus. Cum aiudice fueris legitime interrogatus de ueritate dicenda in causa proximi tui, aut quocunque alio modo, non responadebis super eum testimonium mendax. Si tame Interpretaris. Non tellificabis,no errasti. Posset etiam esse sensus Licet proximus tuus tibi aliquod malum intulerit, tu tamen non respondebis illi fallo testimonio. concupisces, uxore socii tui. Hoe est decimuit se unicum
praeceptum : quo interdicitur concupiscentia uxoris, & omnium aliorum que sunt proximi ut sci& aliqui putarunt hie prohiberi,non nudam concupiscentiam , sed tendente ad opus. mi enim uiderit mulierem ad con piscendu eam: in chatus est eam in eorde suo, & se etiarabbini intelligut: ut patet de rabbi Moseliqui super hunc locutu sie habet.Concupiscentia noestitis in corde , ideo s rem proximi tui concupiueris peccast etiam si opus ipsum non fecitati. Nam concepta concupiscincta, impellit bominem ad opus externum aduerte hieno esse
idem uerbum in hebraeo, quod ponitur in pri- 'ma clausula,cum scilicet dicitur. Non concupisces uxorem,cum eo quod ponitur eum dici, tur, non concupiscis domum: auoniam priori loco ponitur cDamad ouod est desderare,in.r.
auali quod est tan piscere: de diffieile est sig-
vincationem uniusa signifieatione alterius diceriminare.Voce magna. Resertur hoc ad Desirui uoce magna ad populum loquutus est haec ecem precepta. Polset etiam legi. De medio ignis, nubis & caliginis Ac uocis magnκ, perquatonitrua intelligit: sed quia in hebraeo non est coniunctio. Et) addita voti, de tonitruum loquentis uocem impediret: melius est ut letas
uoce magna & ad deu referas Et addidit
Dilicet loqui plura propter timorem uestruini idam interpretantur. Et non cessauit ilicet loqui per omnes. o. dies sed uerbum n5 si ni
ficat eclare.Videre I ec it nos Deus
Admonui saepius uocari in scripturis gloria delnebulam illam de caliginem de ignem, quibuatectus Deus loquebatur uel apparebat di tueaute heae gloria Dei, quia praeseseriant maiestatem quandam: quaemadmodum ornamenta de insignia regum , praeseserunt maiestatem quadam:& sunt quedam insigniae quq praeseserunt timorem ut si uideas regem militibus armatis stipatum illaque uides tibi timorem incuti ut, que tamen pertinent ad gloriam regis: sic arbitror fuisse ignent, de nebulam & alia que Deu circundabant,quae quidem pertinebant ad glouriam eius: incutiebant tamen terrorem queda
uidentibus Die ista uidimus, quod Aqui
tur Deus cum homine: Ur uixit. sumitve
hic uidere pro experiri.Ex hoe loco costatapua Iudaeos fuisse celebre, neminem citra morti salis crimen nosse audire uocem Dei aut faciem eiu uidere. Dominus tamen ad Moseli de uisione. faciei affirmat, non autem de uoce,unde put, rem aliq uot homines in hac uita loquutos cum
Deo ipso, neminem tamen, eiu, satiem unque uidisse, quod tanquam probabile assero paratus Gedere ei qui op ositum demonstrauerit efficacibus rationibus,aut manifesta scripturet autho
ritate. quae est omnis caro quae audiuit O
cem deorum uiuentiam sic in hebraeo est: deest sensus. Quid e st aut fuit onis caro que audiauit uocem Dei uiuentis ae si dicat nulla unquacaro fuit quae audierit uocem Dei uiuentis. Si tamen legas. Quid est omnis caro ut audiarino errasti. Ponitur hic in hebraeo nomen Helo hi in eum ad lectivo pluralis numeri scilicet chalim, id est uiuentium, quod tamen usu uenit in aliquot scripturae locis : quoniam nomen Helohim ut plurimum est pluralis numeri &ideo aliquado ei colungitur uerbum de adiectivum singulare, aliquando plures ut Genesis id te a. .diximus. quis de uisit cor eo, si hoc eis:
Optime noster Santes hane clausulam exhebraeo transtulit, cuius sensus est Quis det ut pinmaneat perduret hoc cor quod nuc habet eis e Nucenim habet cor pauidii de timet me cupere.tale in eis pmanere: ut. stimeret semper me: ut ex hoc timore, custodiret praecepta mea.
ad morum elegantia ad notatio.
33쪽
Dominui Deus pepigit nobiscum paLIum in Chorej.Prudenter satis, legis
ruinae i sapientissimus doctor. ante legis explicationem, proponit pactum: ut ostendat populo obligationem, qua ad illud seruandum obligabatur, neque praeter misit pacti ipsius comedationem ac eorum quos tanti fecerit Deus,ut potius cum eis quamcu patribus eo rum illud pepigerit. Omnia enim liaec populum inuita, dant ad i litus obseruantiam,quod uidelicet pol tuis cum eis,quam patribus eorum illud pe- eigerit Domitis: dc quod cum eis de cieto fuerat faeie ad faciem loquutus. Noverat enim uir sapiens, li anti homines excellentiam super alios, etiam parentes faciant. Quaeras forte cur dominus cum sanctis patribus hoc pactum non si pepigerit,cum istis longe praestarent & sanctio a res estent Tanquam uuas in deserto inuem Israel: ueluti primitiua in ficu in cacumine eius, uidi patres uestros . Audi Paulu Iustis inquit ad non est lex posita. Eis enim qui sibiipsis sunt lex ct opus legis in frontibus suis scriptum ostendunt: lege non est opus neque pacto, qui sine pacto iusius cuncta prompte operatur: sed sanctus Mo.h nullum lapidem non mouet, ut eos ad legis oblω uantiam inducat uarijs argu mentis . λliqvado ex dignitate,ostendendo eis quanti eos fecerit Deus, aliquando minis de terroribus non unqua ex hibitis benefiiijs,& tandem spe futurorum bonorum .Et prudentissime iniuriam in honorem conuertit. Revera dedecus magnum eorum erat, quod cum eis O- pus pacto esset de teste seruanda: sed hane iniu iani & dedecus in decorem & honorem, sua
ruos triginta milia in orbemisse historiae pro-
artibus, quot argumentis,uti debeant eu m sub
'ditis ad faciendum obseruare legem .losum
Dominus Deus tuus qui eduxi te de ter
ra AEgipti. Non debent gratiarum actiones in multos diuidi, uando unicui ct solus est beneiactor si ego solus ex AEgypto eduxi de domo seruorum : solus uolo a uobis coli de adorari. Extren ae dementiae est in alio, debita referri. quae soli uni debes . Audi quid per Hoseabdicat.Haec nesciu it ino uit)quod ego dedi ei frumentum uinum dc oleum, argentum multipliei, quae fecerunt Baal: docemur etiam Die quam cauti esse debeamus in prae standis honoribus: quoniam omne illud superiori detrahimus,quod illi debitum,minori impedimus.COdera etiam a ouot & quantis oneribus .ic labo- ' hac lege liberauerit Deus tuus. Nemo . ait Christus potest duobus dominis seruire: ne . que inulto fortius duobus aut pluribus diis:
te ergo quomodo pauper liomo, quium Deo uix sumcit posset triginta millibui mi nistrare.Gratias ergo age Deo tuo, qui te, 'onore liberaueri uolens ut illi soli seruires. ino ista
Ego sum Dominus Deus tuus.s si
qui Domini reges qui sunt sui, alii qui sunt' contaneum mnasia ruri es amicorum Deus uero tuns, non suus: sed tuus est et uolest. Quid
quaelo habet Deus tu quod notist tuum Siccetum habet tuum e cuius in fluetiis uiuis sicut& terra quam dedit filii, hominum,stella, uero creauit in ministerum cunctis gentibus, se uero regnantem dat in premium tuum me dicus tuus est, socius tuus esse uoluit, quicquid denique est, ct habet: tuum est0δοtibus me. Quemadmodum amor inuitat&ad antandum,no , , t omnia que ad pertinent: ita de odium inducit 3: inclinat hominem,odire non solum inimicum, sed omnia quaead eum pertinenti& haec est ratio quare do
minus punit eum que se odit,in tertios de quartos : Aditi it eum qui se diligit usque ad mille
eenerationes: quoniam fortior clodio amor in Deo . Et Mue hune telisum nota quoniam forte literae germanus est: ut scilicet uisitet inusuitates parentum odio eum prosequentium. in tertios,& quarto'neque referatur odium ad filios: de tune soluendum est illud. Ezechielis is Filius non portabit iniquitatem patris ratione: si aliquid patris. Nam quemadmo
dum non rationem sui sed patris, odioliabetur via de causa patris non sui flagellatur a Deo .sie de amore dicendum est quod persona potestupliciter diligi,uno modo ratione sui uio intuitu parentum uel cuiuscumue alterius quε- admodum Paulus ad Romanos dicit de Iudeis uod uidelicet secundum euangelium sint mi- unici propter gentes,& secundum electionem amici propter patres.sie Deus dicit se misericordia usurum in mila generationes iustorummidunt aliquid dilectum propter patres quem.
admon praecepit tibi dominusDeus tuus
Libra queis o homo, quare debeas seruare praecepta Dei tui, non quia multa tibi bonapromisit &praestabit: non quia grauissima tibi suptitia minatii fueris trian reflui , sed quia praecepit tibi Dominus Deus tuus. Est etia si exliud quod aduertere debeasmo satis.s tibi esse
Dei tui pracepta seruare seeundu substantiam ut dicitur, niti etia modum praecepti observes. Non suseita labore manuum sabbato quiest ut dicitur, nisi etia modum Non suscita labore manuum ladnato quaeac re,nisi hoc facias propter Deum tuum quia uidelicet
34쪽
delicet ipse tali quieuit die Scini si etia quiesceresinas fi liu seruu dc iumetu tuu ,operi do etia sex diei,' ut septi ino meli' requiescas.Vnde ille mel die sabbati culificat,qui sex diebus ueluti D us suus operatur: utieptimo cum eo quiese
Optima pietatis magistra, experta indigen Cum Dominus es,considera que cibi uelles risi seruus esses: dc sic fac cum seruo tuo.
fucies homicidium Mirum ualde uidetur ciS
trades le em non simul addat poenam in transgressores illius,quod meo iuditio fecit: ne solo timore poenae adiunctis, legem seruares.' a
concupisces quaesunt proximi tui. Nemine
ex sui uoluit Dominus pauperem esse .Pauper ei qui ambit aliorum bona. Arbitratur enim sua sibi non sufficere, ideo desiderat aliena: de
simul noluit suos ab alio quam a se diuites fieri. Qui enim eupit aliquid quod est proximi sui, abeo ditari disiderat, quo tuae indigentiae satis fieri abit: ne ergo illi iniurius esses Ol edendo opere te non polle ab eo ditari, prohibuit aliena concupiscere.& ipset ea Debent leges esse
scriptae ut memoria retineantur: de ut nemra igno tiam uel obliuionem praetendat. Ecce
uidere nos fecit Deus noster gloriam siua.
Cum potente nonesi familiarius conuersandu, neque diutius : quoniam facile ira itur de ad
uindictam destendit. Die ista uidimus. Mul
ta sibi mendatia homines de Deo persuadent Videbis aliquando peccatorem cupientem ad Deum redire: sed fingentem apud se Deum immittem, qui benignus de misericors et , & gemit quam primum uiderit te gementem. Audi quid uicat apud Ieremit. Audivi inqua. Epitraim plangentem de dicetem. Calligasti me de castigatus lum,ut uitulus non assuetus ferre rugu. . Pae me eonuerti dc conuertar,quia tu es Domit nus Deus meus. Polhquam ςnim conuerius sain poenituit me peecator u meorum: ac pol quam ostensum est mihi perculsi femur.Audi quid Dominus poenitenti respondeat. Nonne filius praeciosus est mihi Epitraim,nsine puer delectabilis Quia ex eo tempore quo loquutus lum. cum eo ,recordando recordabor eius adhuc detreo 'sonuerunt uiscera mea propter eum. Miriamo serando nil serebor eius. Sed dices. Vocem eius asperam & terribilem timeo.Uox Domini confringentis cedros:uox Domini intercidentis flamam ignis, sed eum iani mortuu 3c sine uoce contemplare. Quod si ealces times & alapas pedes & manus considera non solum cruci alliga.
ta, sed affixis ut seeurior sit de intrepide aecedas . Sed adhu dices. Licet modo mitis uidea- eur 3 flandus, iram tamen milii in post hi ui
corde ieruat : sed iam eor apertunt lancia LNam unus militu lancea latus eius aperil ostendit tibi: non tibi ibi tesauriratam iram i mi sed sanguinem quem pro peccatis tui sin pr*tiis dedit: de aquam qua uulnera tua lauit.Quid ergo times, de ex Deo idolum facis Accede tu audi. Non debet doctor esse multum formidabilis suis,sed potius familiaris de amabilis.
Audiemus, aciemus NEriuntur illi: uo
niam raro homo seruat,quae extimore promist: unde Dominus futurorum praescius,ueibaeorum commendat cor tamen in polletum soriri dolosum in eis desiderat. sciens quamc:to
omnium liorii oblividentur ri bene sit eis. Putat miser homo aliquid tueri deo aeeedere, si ipse seruet mandata eius: aut aliquid dispen- dij si omittat de ne ligat. Non dei sed tuu commodii aut dispendiues l. seruare Dei praecepta. IN CAPUT. VI. DE UTERO No. ad literam ad notatio.
Admonui laepissime di crimen inter omnia haee praesertim in ultimo canone, dc ut iterum dicamus praecepta ut plurimu dicuntur quae ore traduntur, statuta aue scribuntur aut arctant, iuditia quibus inter homines cotroueruersie dirimatur faciatis. No se tolum Ux Lutarii sciatis, quia semus sciens uolutatem Domini sui de non faciens, plagis uapulabit multis.
enim praecepta ordinantur, ut populus timeae do diligat Deum. Arbitror enim hic non praecipi timore,sed ad illum priaecepta ordinari. Aut ut timeas, δρ iste timor inducat te ad eustodia legum : ac si dicat. PLaecepit mihi Dominus Deus uel er docere uos praeeepta ad faciendum: se ut dotauri uos timere dominum: ut custodia
tis praecepta eius Audi Urael Dominus De
us noster. Devi unus.Habent Iehudet. q. ar ticulos fidei quos tredecim uocant fundamenta quom pri inus et creatorem esse absolutae de perfectae ellentiae, caulam omnium: aquo pendet de derivatur omnium rerum uirtus. Secundus Deum esse unum Tertius non esse corporeu Quartusqysit primus .inter Onia . Qui lux omni laude sit dignus:& nihil aliud Sextus esse affluentiam diuinam in aliquot hominibus, dc
35쪽
fuisse sphetia . septimo ut creda, Mosel, patreo tu propia et arude qd suerit onibus excelletior . Octauo fit lex ecci lis data est Nosili adeo Nono quod lex non abolebitur neque mutabitur: neq; alia P ficiscetur a creator neque addetur aut minuetur Decimo qS Deus cognoscit opera hon,inu & curat ea . 'ndecimo qd benefacit teruatibus lege de frangetes punit. Duodecimo credas tepus v. est iae etia si tardet. Tettio decurio est credere mortuorum tetur rectione Et legis huius sensus est .Quod Deus lirael non multiplicatur quemadmodum diagentiu : aut quia poterat aliquis dicere multos Deos esse idem quod Deus Israel. Nam gentilis poterat eis luadere iopem esse Deum lsrael,5 Mercu- rium,de Apol me io, Loc excludit hic quod non
sit nisi unus in quo licet si ut secundum fidem
catholicam tres personae, unus tamen Deus
sunt omnes tres person Diliges itaque do.
minum Deum tuum, in toto corde tuo, . in tota anima tua , cs in tota multi. tudine tua: aut in toto ualde tuo .Si Dous
tuus non esset unus,sed plures posses te excusare. ne diligeres eum ex toto corde, quoniam noposses tam diuisum habere cori nunc ueloquia
unus e st, secile tibi erit eu ex toto corde diligere. Et quia locus ut cunque difficilis est,operet raetium dura. antequam sensum explicem so-ito more, significationes terminorum ex elanare:& de uerbes aluit, non est dubiu signinc re amare S diligere: ut patet Genesis. 7. Ahab id est dilexit Iolepia. Et Levitici decimo nono. e alia bla,id est de diliges amicum tuum .Pri . mu uero nomen Dei est nomen ineffabile quatuor literarum Secundu uero Elohim. Simili. ter non est dubium leb significare cor sed dubium est quid hie ligni licet ut per cor. Aliud uero nomen icilicet neplaes quod animam lumus iuterpretati significat proprie halitum uel flatu quo respiramus , c ex consequenti animam aut quia est flatus Dei, qui eam in corpus hominis per fatum immisit ut dicitur Genesis primo: aut quia anima uel uita inflatu hominis consistat.Vltima uero dictio scilicet meo significat propr e valde. Addunt i a nen liebraei sienificate etiam uires: ad quod probandum citant hunc locum S alium similem secundo regum uigesimo teitio .Chaldaeus utroque loco uertit tota Libstantia tua,quoniam ualde aliquando ad subitati alii: nonnunquam ad prolem refer
tur.Vertimus autem in tota multitudine tua,
quoniam meod possumus non solum ualde, ted etiam multum interpretari ut Genesis.I.
Vidit Deus ymnia quae fecerati de ecce bona meod, id est ualde aut multum de idem est ualde bonum quod multum bonum Postumus ergo per cor intelligete cogitationes, iuxta illud
Mathei .io. quinto . De corde exeunt cogi 'tationes de per animam desiderium uel uolantatem: dc pei me od seu multitudinem, totamyossibilitatem, leu facultatem sue haec facultas sit uis seu uires, siue sit externa Abilantia Erit ergo explicatis illo modo terminis sensus. Diliges Dominum Deu tuum ex tota cogitatione tua,ut scilicet semper de illo cogites cum uacauerit: unde infra dicitur. Erunt uerba haec quae ego pricipio x ibi in corde tuo:& tepetes eant iis tuis: A loqueris cum eis. Possiet etiam per cor memoria intelligi,sua recondimus res quaru uolumus reminisci: ct sensus erit. Diliges Dominum Deu tuum ex toto corde tuo,id est memoria ut scilicet semper eius & legis eius rem detis : dc huie sensui tequentia concordant. Et in tota anima tua, id est desiderio seu uoluntate ut scilicet nihil naagis desideres, de omnia desideria tua ad ipsum ieseras: de cum tota possibilitate tua, ut scilicet toto tuo posse coneris ei seruire, aut tota substantia tua. bi autem Impossibile reputes de Deo semper cogitare,recole quaeso hominem qui nouam condit domu, aut opusqd' sibi maxime cordi est operatur.Videbis enim hominem qui domu condit,illic cor habere,ita ut ab opere uix recedat,& si aliquando separatur semper de eo cogitat, si fit ut deber i artifices laborant,si uidebit operis sui finei lide ea gaudebit ita ut etiam noctu de eas dialet Sic est qui Deum ex toto corde diligit illius se-
per recordatur etiam si alia agat,cogitat quomodo illi seruiat,an placebit ministerium, emper desiderat clim eo essedc conuertari,dcomnia sua immo de aliena cum eo expendere. Secudo pollumus intelligere Deum uelle suos non colere neque seruire aut amare aliquid cum eo, ut scilicet altera pars cordis sit cum eo, altera cuidolo, alia in eo,alia in peccato, aut diuitiis seu rebus quae illi aduersantur. dc per cor intellige intellectum , per animam uero uoluntate. Nadictio nepties, uoluntatem significat Ps almo .ar ubi dicitur. Nedes me benepties,id est in uolutatem iniimicorum meorum .Per possibilitatem uires alias uel subitatii ut dictu est, do sensus est Dilites Dominum Deum tuli ex toto corde, id eit intellectit,ut no alia parte cogites de Deo alia ut diximus dei dolo,&in tota anima, id est uoluntate ut alia pars uoluntatis amet Deum altera idolum, aut aliud,& in tota possibilitate seu subilatia, ut non alia pars uiriu dc diuitiaruseruiat Deo,altera uero idolo,dc ille sensus uidetur
36쪽
DE UTERO No. vi. AD LITER A M.
detur probari infra.i; . eapite: ubi Dominus prohibet audire falsum prophetam: d habet te.
tus. Non audies eum,quia tentat uos Dominus Deus ueste an diligatis eum ex toto corde uel stro,de in tota anima uestra: ac s; dicat,an altera cordis parte diligatis eum,altera uero idolum. . Sic Ioelis secundo. Conuertimini ad me in toto corde uestro, id est ita ut non altera pars amo ris sit in uos aut res uestras aut alias: sed totusuesser amor sit prineipaliter ad me de ad eaquae ego praecipio. Ego autem puto eor non esse ad intellectum referendum hie,sed omnia ad uolsitatem,& appetitum, tuoniam praecepit diligere excorde, dc ex ani ma: unde haec pertinere uidentur ad ea quibus aut diligimus:aut signa ota tendimus dilectionis. Sc per cor puto uoluntatein intelligi, S: per animalii desiderium, per multitudinem uero alias uires inferiores ac substatia: licet non abiicia per cor memoriam esse intelligendam. Neque putes diligere Deum in tot ν corde . esse lotum diligere perionam uel
substantiam que ei Deus: sede it diligere iseudc omnia que i pie praecipit aut eius deletiioni non aduersantur,unde ille dicitur Deum sie liligere qui implet letem eius. Vnde secundo regum ieessimo tertio de rege Ioisualiudicitur non fui se alium sicut tolum. qiii reuertus iit ad Donamitin toto corde tuo. 3c tota anima tua, S: tota possibilitate sua: iuxta omnem legem Moseh.Vbi uides eum reuersum dician toto corde, quoniam totam legem impleuit. quo facile coiissat praeceptum hoc posse milia impleri
Hinc est seni nati, id est prouerbium saepius rea
petitum seu locutio quaefrequens in ore omnia reuoluitur :aut cantilena. Sunt enim quaedani cantilenae, quae habent quasdam repetitiones, quasnostri uoltas seu repetitiones uocat. Arguit etiam hane esse uerbi signiscationem uerbumsonali, quod significat duplicare de iterare unde posses uertere.Et repetes ea,scilicet praecep ta Domini,filiis tuis,aut saepius Aplicabis ea.
Non solum in corde habebis praecepta Domini: sed etiam in ore ut repetendo doceas ea fili
os tuos. Loqueris in eis cum sederi, tu do 'mo tua, cum ambulaueris per uiam es
quando accumbes . quando furges.
Re si dicat iugiter: de in omni loco loqueris de praeceptis Domini,non solum cuni aliis sed etiaeum filiis tuis: per quod utile inculcare re in hac multum cordi esse debere. Aliqui uertui loqueris cum eis scilicet filiis tuis in omni loco de tepore quem lent in uidetur Santes praetendere
sua uersione. Ligabis ea in signumis manu tua: ex eruut in frontalia inter ocu
los tuos. Iudei hoc ad literam implent, putates se teneri ad deserenda uerba pri scripta alligata manui: Sc scripta in quadam lamina portada esse in fronte. Pollet tamen locus explicari, quod uelit Dominus eos illorum uerborum ita memores esse, quod sicilicet Deus sit unus,
quod sit diligendus ex toto corde, de alia,ac si
haec haberent ueluti ligna memoratiua in manu, ac frontalia super oculos . Adverte auteni iudaeos propter ignorantiam uocis totaph,qualuequulam fion talem alii monitorium,alii laminam uertunt finxisse sua tephitim,de quibus
.. r , . mira ac tu rititiosa ualde documentat radunt.
nia quae sunt dei. 3c nihil quod illi aduersetur et I quesitati tali, Exodi decimo tertio, ubi eadesiderare : Sc idem dicensum de ualidita et Ru hie uerbadicuntur. Cum dictio proprie spe subitantia. Qui tamen sententiam beati Augus Naseus peeilla aut oeularia qu super ocu-
postquam Iositas legitur illud implesse. Vnde
meo iuditio hic diligere Deum ex toto corde, es cor non diligere aliquid quod Deo aduerte' tur: de diligere omnia que dei sunt aut deus, de si militer ex tota anima desiderare deum: Sc omtini, Se lancti Thomae qui oppositu in uerum esse putant tenere uoluerint libere teneant quoniam eis autoribus secure incedent. Nos i tua tantorum patrum reuerentia,quod nobis uide
tur explicamus. Et repetes ea sibis tuis.
Non plene nota est significatio uerbi lanan, idestrepetere. Hebcaei dicunt lignificare acuere, narrare,confabulari δρ repetere: sed meo iuditio solum seu proprie signaticat reuoluere repetere seu iterare: dc quia gladius cum acuitur reuoluitur,dicitur lignificare acuere vafra .sa. Si sanollid est acuero aut reuoluero seu uibra uero ut fulgur gladium meum cautut hebraice habetur aciem gladii mei. Et Psalmo.6 . sanenu,id est acuerunt seu uibrarui ut gladium linguam sui. los gestare solemus significet. Praetendit enim
Dominus his uerbis ad monere, ut liaec uerba habeant,in loco quo semper eorum recordentur: de ubi ea uideant Dicit enim tam lite qua Exodi .l; .Et erit in signum in manu tua, id est in signunt quod semper in manu uideas Jc recorderis. Solent enim homines cum alicuius rei uolunt recordari ligare filiam coccineum digito suo,unde tui vi l in od i totaphot debent etii eisse talia , quae ponatur in loco quo iugiter uideantur Lamina uero super frontem suspensa,no poterat oculis uider sequitur ergo liuiusmodi totaphot non fuisse laminam fronti pendente,
sed aliquid quod uideri posset, quemad inodsi
specilla. Est ad hoc alia coniectura quoniam cu
37쪽
mentum alicuius firmere: quemadmodum det '. Deo dicit scriptura quod tentaverit Abraham, id est, experiri uoluit an ipsum timere sic cum homo Deum tentat eXperiri uult aut eius potentiam , aut sapientiam aut praesentiam. Psalino.77. habes. Temauerunt Deum in corde suo petendo cibum anima: ibae: & modum tentandi explicat. Nunquid poterit parare mensam scilicet integram, i eu omnia cibaria mensae requisita populo suo de qua tentatione hic loqui uidetur. Vocat autem locum tentationis, locum in quo dedit aquas, quas scriptura uocat
ct una uidetur referri ad id quod debito iustitiae tenemur facere: bonum uero ad ea quae sunt
Pietatis di misericordiae . quaejunt testimo. ilia si ituta ir filia . Explicui saep iis di
scrimen inter omnia hac: & est sensus loci.b iis
interroga erit te cras filius tuus. Quet
sunt testimonia, id es Quae est ratio quare haec testimonia statuta & iuditia seruas, expliςabi. illi benestium redemptionis & obligationis seruandi ea. Signa e portenta magna mala . Portentum ut saepius diximus futurum respicit, signum uero praeteritum praesens ac futurum . Signorum uero quaedam erant magna, sed non mala, ut uersio uirgae in draconem manus in sinum ualisio , alia uero erant mala, qui
bus scilicet affligebantur AEgypt ij. Et histi .
tia erit nobis,si ci Iledierimus ut factamur omne praeceptum i Ilud Videntur
uerba haec insinuare hominem ivlli Mari ex operibus legis, quia dicitur hic. Et iustitia erit nobis, si custodierimus ut faciamus omne praece- .QQ. Prum istud. Quod etiam ex eo firmatur, quia silia, uiros quis iudaeoru in legem omnem sibi datam ser- set iussi si- uaret, quid iniustitiae dominus illi opponeret ΟΠ, Ad hoc dicendum cum Paulo ad Romanos tertio neminem eorum plene seruasse legem dc semper: iuxta illudPsalmi omnes declinauerunt L caetera. Secundo dicitur Deum non solum praecepisse legem seruare, sed etiam credere se saluandum per fidem in sanguine mediatoris, unde sine hac fide nemo poterat iustificari. Si quaeras ubi praeceptum est crederem eum. Audi Paulum ad Romanos nono dicentem .Ecce ego pono iii Sion lapidem Offensionis&petiam scali, omnis qui credit in ipsum non confundetur i&sunt uerba Isaiae Pixe. 23. dc. S.
Λ Udi fidei, Dominus Deus noler
Deus unus est. Debet pastor, cum
oues uiderit locum ubi pericula imminent intrare :eas periculorum imminentium admonere. Erant ludaei ingressuri terram,in qua dij multi colebantur: ideo uoluit eos de Dei sui unitate admonere: ut ipsa multitudo, eos actiliu- tura eorum dethrreret. Vbi simul co sidera a Quot laboribus nos eripuit. Difficile est multis dominis seruire, quanto magis dijs Ne ergo laborares o homo in multorum deorum tam diuersa poscentium cultura, ostendit tibi Deus
tuus luam unitatem. Diliges Dominam Deum tuum, ex toto corde tuo. Quod
praecipuum est in te, petit exte Deus tuus: nempe cor, animam & uires, nos uero deteriora &infirmiora nostra illi damus. Sunt enim multi qui omnia haec. seipsos diabolo dant, bona uero externa in elemositas largiunitur,quod extremae dementiae est. Petit etiam totum
Non patitur sibi dari aliquid partitum ted si
ad eum conuertas te, uult te in toto corve conuerti. Si laudandus a te, etiam cum Davide in toto corde illi confitendum . Sunt enim inulti qui alteram cordis partem in Deo habent, alteram uero in viiijs de peccatis. Similiter aduer - te, non petij ile ex te iubstantiam aut opes,quoniam nouit nos esse genus auarum , postulat autem ate id quod sine rerum tuarum dispendio illa prae stare potes Vbi simul aduerte quam
compendiole tradidit praecepta fidei & charitatis. Fidei in hoc quod dicit se cile umini, charitatis uero, cuin dicit se ex toto corde diligen
dum. Eri ut uerba haec in corde tuo.
Sunt uerba&colloquia quae lioininem adeo a uertunt, ideo opportet hominem habere alia quibus animum tueatur, ut si ab iundo contingat audire uerba a fide abducentia, habeat etiam tanquam antidotum uerba Dei . Sunt
multi qui uerba Dei solo ore habent , loquentes multa de Deo: sed nihil eorum qilae loquuntur facientes, nescientes, quod non qui de lege domini loquuntiir iusti sunt apud eum, sed qui eam corde gerunt & operibus osten dunt. Multum tamen ualetlocutio de eis. R
38쪽
Dui eis foedus. Admonui. saepius, quare findus inire, licatur Ledus percutere, quod i cilicet tune cum faedus inirent, uictimas iugularent Sciari rei Praecipiebat aute non inire cu eis sed iis, ne illor i pel imos mores praesertim idololatria ab eis discerent: quemadmodii in eadem de causa connubia iungere cum eis prolubet: ut statim sequitumVerbum autem ciuitan significat affinitatem contratiere : spontum , generum aut socerum neri: unde choten 'd est, locer, de cha
tali, id est, sponsus, generi, Achatunali, id eis, desponsatio. Lucos earum luccidetis. Aliqui 'arbores uertunt Ponunt autem grimatici Hebraei, dictionem ad erati, id est, lucus seu arbor, in radice aster quod esto ut quae : sed meo iudi tio potius ponenda est in radice lassar quod est rectum esse: δέ uidetur ad erata significare arborem rectam quales plantari solent apud idolorum delubra: ut cupressi de pinus. Vnde illud Psalmi. Beatus uir qui non abiit in consilio impiorum, uerti posset. Remas ille uir qui non diuertit admi piorum uiam licet etiam bene uer lana sit. Beatus uir, ut diximus Oene o. 2Gia
populus faucius es domino Deo tuo. id
est, applicatus cultui diuino: aut separatus ab immundi iijs scilicet gentium &idolorum,qualem uult dominus Deus tuus,seu qualis est do
minus Deus tuus. Te elegit dominus Deus
tuus. Parui reseri, quod hebraice habetist. In te elegit dominus Deus tuus, postquam lenius
redditus est, δ: quod sevitur. D popillium
peculiarena. Dixit aut de significatione nominis sequiali Exodi. 19. Videtur enim signific3 equid singulare seu separatu,ut colligitur ex ueris bis Dauidis primo Paralipome. 29. ubi habetur. In domum Dei mei seu ad domum Dei mei est milii segulati,id est, separatum aut peculiare aurum de argentum.Similiter Malaclux teresb. Ego facio segulis, id est, separatum quid, seu peculiare. Hieronymus uertit spetialem poeulum hic. Targitum dilectum uertit, sed prior significatio magis placet, quod etiam firmatur ex eo quod dicitur Ecclesiastes secundo. Coaceruauimilia etiam argentum & aurum segulati, id est,& pecu liare seu separatu in quid de ratum. Aco
si multis iustae uestra prae Umnibus populis , complacuit dominus in nobis. Id est, no
propter multitudinem uestram . Verbum au
terpretes,uidetur potius significare complecti; quod ex significatione nominis iClia suesi quod est ex ea radice conuinci uidetur, ii d significat circulum aut filum cingentem colisinnam ut patet Exodi .r . ubi abunde de huius nominis &uerbi significatioue disseruimus. Quare uerti poli et . Non propter multitudinem a liam prae omnibus populis: complexus est dominus
uos, aut uobis coniunctus est. Deus fidelis custodiens 'paelum. Posset etiam uerti stabi- 'lis, Se uidetur loco magis congrueres Gens
odio hilentibus eum ad faciem suam.
Significat uerbum salam proprie integrare id quod diminutum est: unde uerti posset. Integrans odio habentibus se. Nam qui Deo aut pximo iniurius fuit,videtur habere minus qua debet habere: dc ille qui pati is est insim in pluia qua debet, quoniam iniuria affectus est,& ideo cum pii nitur, latur illi poena quae illi deesse uidebatur. Quod uero sequitur ad faciem suam: hebraismum esse puto, de significare idem quod ublice, aut etiam si nolit seu adversetur amio mineraliquando uerentur inii cir in faciem resistere, seu iniuriam uindicare : & faciunt illud occulte: no sic uero Deus qui neminem il-met, neminem 2eretur: ideo dicitur reddere in faciem inimicis suis. Quemadmodum dicitur reddere in caput: aut opponens se faciei eo rum .Sic expone quod sequitur. In faciem reddet si, id eli , publice aut sine timore aut opponens se ei. Alia uertunt.In ipsum aduersus eum. Et erit merces. Scilicet ii obtemperes , co-bedias, ret 'buetur tibi. Aduerte autem quod licet eo nitet echeb, significare ni ercedem : dubia tamen est allusio quam habet ad uerbum a. ehab: & quid uerbum ipsum lieni ficet. Di eunt enim Hebraei significare seductre, supplantare, fraudare, dolose agere & remorari , dediti eo iuditio significat a tergo tenere. & insidiose agere, qui enim insidiatur, retro se clam insidiari tolet. Holeali. ir. liabes de Ia ob. Ita uentre achab, id est, atergo seu supplatitauit fratrem Quin, aut eius Posteriorem partem re
nullseu insidiose egit. Potest enim significatio
haec ultima omnibus locisqdibus uerbum ponitur conuenire : ut Ieremiae nono.Quia omnis frater achob irachob , id est, insidiando insidio se aget. Item G eiis. . Vere uocauit nomen
eius Iaacob ualachebeni d est, insidiose egit mecum seu i insidiatus est milii iam duabus uicibus. Sic illud Iob trigessimoseptimo Tonabit sonitu seu uoce potentiae suae,& non iracheben id est,
39쪽
insidiole aget seu non decipiet, quoniam sequetur fulgur Ie pluvia . Inde actiob, id est, insidiosum tortum teremiae. l7.Achob, id ell, deceptui ii uel ualidiosum eli cor hominis. Et is ait. o. Et erit liaacob,ideli, inlidiosum leu inuersum in rectitudinem Echeb upro duo ligni ficaec eo q' d, dc mercedem, quoi scilicet euestigio Sc quasi ex inlidijs sequatur opust plum. Operantur saepius homum non considerantes, quod merces opus eorum euelligo sequatur. Fateor tamen intellectum meum nondum in hae lignificatione quiesscere . Aliqui hio relin- quia i nona est echel, sine interpretatic ne, ac si occiose poneretur quemadmodum. Manslerus.
Benedicet fructum uentris tui. Id ei , mul
tiplicabit prolem , qu est seu ius uentris. Cuo
sodiet domi ius Deus tuus tibi pastum.
Constat ex hoc loco Deum non teneri pactum Iudatis seruare: nisi etiam ipsi teruarent leges ip
sius. Frumento tuo cir musto tuo Sic uerti
mus potius quam uino tuo,quoniam illi ros uini in Moilum aut mustum dicitur potius significare, quam uuium ab lolute. Et oleum tuum. Dictio ibar, lucem significat, aut lucernam unde limar, id est, oleum sic me uditio dictu in quod lucidum sit: aut illuminet nos. Primo isaeuito boum tuorum. Ignorant plane He braei propriam significationem nominis legar
quod lue nothri primogenitum interpretantur, unde aliqui ei lassionem leu id quod primum emittit ii ultra significare dicunt. Alij uero dictionet a peregrina melle putant,& li inrat imoad iunctain. Diximus quod nobis de eius significatione uidebatur. Exodi is. Aliqui ex Hebraeis loco citato Exodi interpretatur abortivum , quoniam eoden contextu iam praecelserat,omnem
apertionem uuluae: sed hic primogenitum interpretantur non eis autem in eorum libertate lac significati me in nominum & uerborum, pro suo beneplacito mutare, mihi uero apparet dictionem non significare ullo modo primogeni tum eX contextu , quoniam praecedit. Benedi cet tibi, scinultiplicare faciet te. Et taedicet fruetui uentris tui: fructui terrae tuae: nempe frumento, uino,& Oleo tuo, postea sequitur. Emi Lsioni boum tuorum, id est, partui. Et gregi bus pecudum tuarum. Id est, partui uel emirasioni Aduerte latraen quod et ani di io aster otquam fere 6mnes luc greges uertunt, no est plene nota. Genesis enim. i . inuenitur significare proprium locum, quemadmodum primo in
pite huius libri: sed primo regum .ii. nomen est idoli, quod coluit Seso moli rex I I ael. sic iudicum secundo.Aliqui tamen putant caulas significare. Si radix sitatar nulla esset di cultas quoniam si nificaret multitudine. Significat enimatarinultiplicare: de uertendum ei et . Et mus titudini pecudum tuarum ac lic re uera esse pu
to: & id Tau sit hie litera addititia. ne i Cius eris prae omnibus populis. Id est,copi
piosior in bonis omnibus, praesertim in Prole:
quod itati in explicat dicens. Non erit in te ite- ritis,id est, rara: Se dictio hebraica achar interpretata sterilis, uuletur potius significare eradica tam, ut iam in Getiesi admonuimus. Sunt enim filij parentum radices quod eis sublatis per mortem filij maneant iii terra: unde nos utque hodie vocamus hominem in terra radica una qui filios uxorem de alia bona temporalia habet, &bona immobilia vocamus bona radicis: bens derat Z. Unde Sc Ieremiae .l2. habes de imp s. Plantalli eos & miserunt radicem proficiut & faciut
fructum .Et omnes egritudines AEgyptio
rum malas. hicut Hebraei data at quo ni adueId est,egritudinessignificare infirmare de egrota ae,sed quia iam dixerat Se rece e ficiet domiu
m us ate omnem infirmitatem,indetur madue si
gnificare aliud: dc ex coniecturis locorum quibus dictio ponitur uidetur Pprie significare fluxum defluxum ae decubitum. Nam Levitici. 2o vibes. Vir qui dormierit cum muliere tauali id est, tenuente aut fluxum patiente, ubi nostriuertunt cum muliere infirma: quod non bene quadra cum de melinruata sit sermo. Et capite lue. iniae .lauali, id est, defluit in menstruo suo: od etiam holhri uertunt,maae infirma est. Psalri O etiam. l.dicitur. Super lectum deuau,idei lde fluxus seu de bitus, quod i ostri infirmit te uertunt. Etiam Levitici. tr. diei r. in diebus immunditiae uel menstrui de uotali, id est, fluxus ius,immunda erit. Secundo etiam Semue
lis. Io. lignificat uelles non qualescunque sed defluentes, ubi dicitur. Et praecidit madeu hem , id es , defluxus seu defluentes uestes. Et ex his depraehendes quam necessiaria sic examinatio dictionum ad uenandam propriam significationem: unde hic uertendum puto de omnes defluxus seu decubitus Agyptiorum malos per defluxus intelligit aut ea quae de coelo descenderunt ut grando, d lia quae seu
chus deliruxerunt, aut omnia Quae abi plis super eos descenderunt,uel egritudines ex quibus denuebant, meo tamen iudicio sentus eth. Et omnes defluxus,id eit,omnia illa quae ego fluere ue
40쪽
uAH;t re uti descendere feci super AEgyptios mala. u. Non Non parcet oculos tuus iuper eos. Id est, uiss eorum malis, non misereberis eorum: & est inplica - hebraismus. quomodo potero eas expelle .r Posset etiam uerti. Quomodo potero eas inhaereditatem accipere scilicet terras aut gentes: aut haereditate pellere: quoniam uerbum con trarias uidetur habere significationes. Tenta.
tionum magnarum, quas uiderunt oculi
tui. Non uocantur hic tentationes plagae proprie: sed experimenta quibus Deus expertus, est,an Pharao & populus eius eum timerent, de illi e derent dimittendo populum . Crabonem mittet dominus Deus tuus. Putant Hebraei nomen sidali quod uertimus crabonem signi ficate aliud pestilentis animalis gemis. Septuaginta e iam . Crabones reddidere, sed ex radice petenda eli significatio. Si enificat autem saraa uo si rati leprosum else, & seruat, leprosum une tu detur lignificare muscatri sttidam,quae uarios habre colores: praesertim maculas albas Jesubruptias, nostri uocant moscardos & deserta incolumi, iumentis infensissimas.Cum enim piigunt statun sanguinem effundunt. Aut erit musca faetida, leprosos pungere solens. Tharshum vespam uertit. Rabbi Dauid hie dicit esse speciem malae mustae emittentis uenenum, quae o eulos percutiebat . c ueneno eos afficiebat,& n6
poterant pugnare : de sic ue ebat Israel & oceiadebat illos: quemadmodum dixit Iehosust. . Non gladio tuo, neque arcu tuo. Diximus de
hoc nomine Exodi .r3. Non stupebis a facie
eorum. Verbum arati ut diximus priori hu tu, libri rapite significat proprie rigescere, de exeonsequenti itupere: quod stupentes rigescere soleant. Magnus terribilis. Forte melius uertas. Eleuatus deterribilis seu timendus, de sequenti clausula pro expellet posses uertere eradicabi seu euellet. Du2b caelo Id est, de terra omni quae sub coelo est. Non concupi ces
argentum aurum quae sunt super ea,
ut accipias ea tibi. Solebant gentes idola s ualaminis, Sc uestibus aureis de argenteis operire: de prohibet huiusnodi idolorum ornamenta concupisci.Aduerte etia n quod clausulaliaee in hebraeo habetur. Non concupisces argentum Scaurum,quae sunt super illa,& accipies ea tibi, uia
bi locum habet, quod in regulis admonuimus: I. AD MORES. r unam scilicet negationem sepius in hebra smoponi loco duarum ,&sensus est neque accipies ea tibi. Posses tamen absque negatione legere secundam clausalam quemadmodum Santes noster legit scilicet, iit accipias ea tibi. quoniam
abominatio domini Dei thi ipsium,id est,
haec abominatur dominus Deus tuus. abhorret
ab eis. Vinis anathemasicut illud. Heb raice
dc eris anathema. Diximus saepius de si infic tione nominis cherem, id ea, anathema , quod non plene nota sit hebraeis ut dixini us Levitici. 17.Videtur tamen magis proprie significare suecisionem : unde uertendum est. Vt li, suecisio, id est, dignus qui succidatas quemadmodum illud scilicet aurum &argentum,aut idolum quoniam introducendo haec in domum tuam,intro dueis succisionem de perditionem. Det san α
δε detestaberis illud, cir abominando ab
ominaberis. In hebraeo hic duo uerba ponuntur distincta scilicet tahab de lachais, quae He brai dicunt esse eiusdem significationis: neque potui ullum inter ea discrimen inuenire. Ubim enim Hebraei utrunque dicunt ligruficare abois
. morum compositionem adnotatio.
PErdendo perdes eas. Non panges
pastam cum eis. Admonet hie uoseli
Iudaeos de saepissime in sacris literis admonentur: ne aliqua concordiae specie emungantur, 'qui eos ad ruinam dc Dei sui offensam inducere . . possunt,& hoc etiam nobis litera loquitur. Et ρε fidis duo prohibet scilicet pactum inire, do connubia in iungere. Nouit en in lapientisiimus legislator, possim amicis de coniugibus uix aliquid posse negari: ex quibus discimus raro coniuges diuersarum sectarum posse diu manere quin alter, alterius coctam amplexetur, de quod maxime dolemsum est, eum qui falsos sequitur Deos, facilius eum qui uerum colit in suam abducere perfidiam,
quam uice ueris.Altaria earum destruetis,
statuas confringetis, er lucos succide is
tis. Admonui saepius nihil reliquiarum mecati aDud nos retinere , sed omnia proij rede deitruere,ne nos ad peccata reducant. Dalenda enim omnino est peccatorum memoria.