장음표시 사용
111쪽
popuI conservet, quae eadem artis monumentis magnopere comprobatur. Quid igitur accommodatius haberi debet iuc-diusve, quam deum in acenam committere, qui, cum theatrum suum tutari vellet, ad inferos descem doret, ut poetam omnium probatissimum ad lucem dduceret, quique in hoo studio occupatus miram animi imbecillitatem proderet ostenderetque ΤQuod autem magis etiam totius rei institutionem ridiculam secit, id eo maximo cernitur, quod Xanthias itineris socius adjungitur, qui servi emsonam ita sustinet, ut risum omnino commovere possit. Sed mittamus, quae reliqua sunt, neque mentionem faciamus alterius Bacchi, qui in sabulam inducitur. Qui autem loci exinanis petendi sunt, ex quibus de illusio appareat, sunt ii, quibus Bacchus ἰος Σταμνίου dicitur. 77 quibusque actam tia ejus atque etiam ignavia significatur ii ' Accedunt versus, qui servum periculo obiectum ostendunt, dominum vero magnopere se tutantem, aliique, quibus personae commutantur, ut cus cum ad voluptates perfruem das propensus, tum ignavus repracsentari Posset; M adjice alios multos, qui varia crimina continenti
Quod ceteri quoque poetae praeter Aristophanem muthio argumenta tractarunt, quibus, si quid res serrct, etiam dii luderentur, hoe latitum monuisse susucere debebit, cum aequo diutius hoc loe commorari vide mur. Sed potest, qui velit, diei nokium adire 'a et Grauertum, M. qui pluribus verbis disputarunt. Adjiciantur tamen nonnulla, qua de deorum cultu, qualis apud Graecos adhibcbatur, in universum dicantur, unde emeiatur, quomodo dii ipsi in scenam Produci potuerint. Omnis autem cutitus in opinionum vanitate cernebatur, quod ubi homines excellentes emspexerunt, non tam animi Decessitate commoti, quam ingenii praestantia, sa cile factum est, ut deorum naturam ingercnt, qualis cuique accommodata esset. Quorum antiquissimus Xenophanes in extrema oratione, quam de
112쪽
Terum natura commauerat, haec posuit nemo unquam de diis certi quidquam cognovit aut cognoscere poterit, omnes opinione ducuntur; sed aeri Homerus Hesiodusque reprehensione digni sunt, qui, quicquid apud bom nes turpe est et ignominiosum, diis tribuant, ut eos adulterare, fraudare, furari dicanta Gravius etiam Heraclitus Ephesius in poetarum nugas u vectus est, ut se non teneret, quin Homerum certamine excipiendum put re omnique poena assiciendum. Sequitur, ut de Socrate dicendum sit, qui quid voluerit sequi, ex eis intelligetur, quae supra disputata sunt Illudonim honestum, quod saepe dicimus, etsi in aliis cernimus, tamen in optimo viro maxime elucebat, studebatque omni modo, ut eos, quibuscum conjuncte viveret, traheret ad eum, quem oculis assequi non possumus, quamquam non sustulerat deorum cultum, quem Vanum esse judicaret, sed propter hominum angustias servandum. Nec vero Plato sibi defuit, qui, cum e calsa de summo numine sentiret, omnino repudiavit plebis opiniones abhorruitque, quodcunque poetae in deos salsa aut inepta finxerant. Quam inepta igitur fuerint et perniciosa, quae de diis tradebantur, faciI colligetur, et quam perspicua doctis hominibus fuerint. Sed aliter fieri non potuit, quoniam Graecorum ingenium ejusmodi erat, ut ad res humanas omnino delaberetur neque haberet, quo attolli posseti suo autem prius in mythis inerat honesti, id postea deletum est, cum iidem non ex ho- .nestate perficerentur, sed ad artis usum accommodarentur, ut ipsa religio in arte quasi interiisse videretur Ae quanta inde calamitas nasci debebat, si sorte opifices, qui ab omni honestate alieni essent, simulacra fingebant, quibus eorum, qui intuerentur, animi oculique ad libidines earumque imitationem pellici possent
Quae de sententiarum genere dicenda erant deque personarum deline sone, quales in antiqua comoedia reperiuntur, eum satis explanata videantur, putamus posse transiri, ut etiam de actionis ratione sabularumque conformatione dicatur. up autem cuique perspicuum erit, qui animum attendere voluerit nihil omnino a hae parte desideratur, quod artis legibus
113쪽
praecipiatur, ut etiam tragoediarum virtus maior haberi non possit. Aelio autem simplicitate excellit, ac si quid in externa sorma Praeteritum censeri debet, omne id sacile compensatur personarum ratione cogitationumque pondere. At vero recentiores comici, ut ingenio suo disssi, aut viribus destituti, largam materiam sumserunt, Pli iribusque personis descriptis acti nem etiam secundariam, qua dicitur, adhibuere, ut eorum, qui audirent, animos commotos habere Possent. ' Haec autem materiae copia nihil nisi inopia si, quae sarcire studeat PitCquid summae rei cosso vid tur, reiarum multitudine. Quo in genere qui Versari maxime voluerunt, de is, quid judiceimis non est, quod quaeratur omnes enim,'iii tabulae im di arti si ii iaque movere cupiunt, artificum nomine Prorsus indigni habeantur, cum s Iam imaginandi vim impellant,' mente auimoque nullo modo lactis. Ioelonge secus est apud praeci Puos Atheniensium Poetas maximeque apud eos, qui ad comicum genus pertinent eorum enim est summa actionis simplicitas, quemadmodum supra dixi, quoniam res tractantur gravissimae, ni mispersonae inducuntur, quae ut conditione aut fama illustros sint Noquet:i in ii desideratur linquam artificiosa actionis compositio ab initio sitim excitantur animi, ut attendati ejusdem vim ac potestatem, deinde vero ita progreditur illa, ut exspectatio quidem expleatur, sed novae res implicentur, quae commovPPE OsSint Tum sit remissio, ut, quae Praeteri rint,
celeriter animo comprehenduntur ' Denique nihil omnino restat, quod piso quae volumus, ' minus suti aciut cum omnia, ritia quis inter agendum quaesivserit,' soluta videantur ' Haec autem, quae modo diximus, etsi ad omnes Aristophani subulas pertiner videantur, tamen sti re qui admirabile poetae ingenium carperent, quasi sabularum dispositio actionis iii 4ntio ad artem minus directa esset Videndum est igitur, quanto itio tutiniuria. 'egari noli in nonnullas ejus subulas in actionis perpetuitato mi nus perscctas esse, sed non est, quod miremur, cum multa sint, quibus poetae ratio myrit excusUtur ' iii Pnim non Videat sontem, ex quo, quod repreliendi possit, uxisse Pleatur Nonne intelligis ingentem an inii vim, qui vincat onmia a spernia trita in et vulgaret viam usenties multa eum peccare voluisse, cum nihil, si vellet, errare posset quo quid possit
esse admirabilius ' Huc si addatur, quid sibi voluerit comicorum theatrum,
114쪽
aut quonam tempore fabulae doetae sint, nihil sans erit, quod actionis matio requiratur, quae ad artem omnino disposita sit. Sed cum videamus in ter eos, qui objurgarunt, doctissimum virum Hermannum, quod is de in persecta Nubium actione judicavit, id transscribere non alienum putamus. Sunt autem verba eius haec: - Haec qui in unius cujusdam actio nis designationem cogere Vellet, frustra Prosecto laboratu rus esse Adeo postrema a primis dissentiun t. Num quae in prima sabulae scena satis clare descripta est actio, ea hae eest senex, silii ausa in aes alienum illapsus, creditores fraudibus circumducere studet ad eamque rem Soeratis utitur auxilio. Hinc intelligitur, nodum, quem vocant,
in repugnantibus studiis debitoris et creditorum positum esso. Quare quae poterit alia nodi solutio, aut quis sa
bulae eventus ess se, quam qui in fortuna senis cernatu et Hunc igitur aut vincere, aut vinci necesse est. At enimvero ea, quae dei nee P sequuntur, Pectantibus tria a xime occurrent, quae a Poeta iste instituta vido antur. Primum enim quum senem Pntroduxisset, aeris alieni onus
sal laeta ab ae depellere studentem, ea ipsa res bone an male isti cederet, ostendendum erat. Ac quum Aristophanes phi losopliorum disciplinam in contem P tum d duo ero vellet, saetis intelligitur, senem inci, non incere debuisse. Quamobrem non erat in e consistendum, ut illo credito eo, a foribus suis pro Pelleret, metuendumque ei tantummodo es
, et thdicium, sed rapi eum incius, Rusa adere, bonis exui, in arcerem coniici Portebat, ut, quibus fraudibus alio,
ei reum dueere voluisset, iis ipse ei reum entus ostendere tue, poeta 'toribus. Quae quum omiserit Poeta, ea ille mi ait, quae in omni sabula maxime necessaria Sunt, solutio nomtiodi sine inque actionis. At ero Suevernius non dubitat opinionem,
i Aristophanis Nubes, ex recens. G. Herm. praelati, pag. XL m. XLIV.
115쪽
qualem modo laudavimus, ita refellere Elles abuseben vo bee ungebube, laeten sudiet,nunal de tandiun durda ne neue geriottidie, men audi m et der
autem aedes Socratis incenduntur, ut ad easdem Nubes nos reseramus, nihil quidem in tota fabulae actione inest, quo defendi possit, cum omnia actio in Strepsiadis poena perficienda esset, nihilque amplius relinqueretur: sed omnino dignus Aristophanes est, qui excusetur, quandoquidem summo animi ardore malas Sophistarum consuetudines persequendo eo abripiebatur, ut artis leges oblivisci posse Sed iam ad instituta pergamus, ut ducatur, utrum, quae generatim de actionis ratione explicata sunt, a comsirmentur singulorum poetarum virtutibus, an non confirmentur. Qua in re audiamus, cum testis sit loeupletissimus, nonymum, qui de actione sab laxum Cratinearum ita tradidit: δ εοστηρος ἡ ων. is ταὶ ἐπτιβολαῖς των ωα ι
δρααατα. Quibus ex verbis omnino efficitur, nonnulla rudioris et inordinat artis vestigia apud sublimem comicum exstitisse, cum actionem turbasse dicatur nihilque studii in eo posuisse, ut omnes ejus partes congruerent ab que ad certum sinem perducerentur. Sed reliquos etiam comoediae principes laudemus Eupolis in argumentorum consormatione longe optimus haberi debet, ita ut et personas et actionis rationem omnino ad veritatem, a. mihi Bristophaae mollis, S 77. Apud Diodori, pag. VnL
116쪽
voeam videatur labemus enim ejusdem mmmatici verba. ex quibus s
cile appareat sententiae nostrae comprobatio ευ punct-ός ἐστιν εἰς πε λου. τλουὰς ποθέσεις, 4. et quae sequuntur: ista ima ἐν τῆ παοαβασει φαντασιων κ νοῶσι οἱ λοιποi, ταυτην ἐκεῖνος Diso asia ἀναγαγεῖν ἱκανος οῦ ἐξ υεδου otio
λεων -όσα-α. Quid autem in hoc testimonio inesse videatur, diu multum que quaerere non oportet, cum habeamus, quem Sequamur, einehium,
qui verba eius acute in hunc modum interpretatus sit Itaque sensus verborum Platoni hic esse videtur quas reliqui poetae visiones vel absentium rerum imagines in parabasibus exeἱ taro soleant, eas Eupolin in ipsa actione spectatorum oeulis subjicere, ut qui mortuos ex inseris excitatos in scenam pro dueat et de rebus ad civitatis administrationem pertinenti us consilia conferre faciati Sed iam nos conseramus ad eum, quem libenter cogitamus, 'uique, cum ingenii gloria omnes superaret, in actionis dispositione summa laus tribuenda sic Nec vero testium judicio indigemus, cum integrae ejus sabulae ad nostram memoriam pervenerint, ex quibus, quod volumus, omnino intelligi debeata Quo modo igitur Arisis phanes sabularum actionem instituerit eamque, quam supra diximus sim plicitatem consecutus sit, id quidem ex Nubibus recte perspicitur, cujus argumentum exier manni doctrina apponamus Atque argumentum fabulae ex his partibus constat, quas ordine enumerare opor- te I. Aere alieno se liberaturus senex quum filium, ut So-eratis disciplina eruditus creditores defraudare discat, adducere non possit, ipse adire Socratem constituit, v I 133. I Ad cuius domum quum accessisset, discipuli cujusdam, foras egressi, sermone magis etiam incenditur, v. 134 184. Itaque intromissus, miratur diligentiam philosophorum apparatumque scholae V 185- 223. IV Deinde ab Soerato coram Nubibus initiatur, v 224 413. s. Suspenditur indo, et ionia continuatio Per parabas in chori, Parti m e poetae peri
117쪽
sona ad spectatores loquentis, partim hymnos canentis in laudem deorum v. 514 622. I. Finita parabas Soc Tates conis spicitur senem docens, quem Nubes ubi nimis indoei Iomesse vident, suadent, ut silium, quem Promptum iam forespondent. in disciplina in Socrati tradat, . 623 - 810. VILSenex silium, invitum quidem, sed non magno Per pugnantem, ad Socratem adducit v. 811 - 863. m. Socrates, in emtamen commissis iusto et injusto oratore, quorum iniustus vincit, optionem dat adolescenti, ab utro doceri malit v. 863 II 17. IX. Parabasis inde chori sequitur ad spectatores personis Nubium ver ba acientis V. 1113 - 1133. X. Senex deinde silium bene eruditum ab Socrate accipit v. 13 1170. XI. Ille igitur quaedam edit doctrinae docti menta v. 17 - 1215. XII. Quibus pater ad summam spem latus, Pasiam creditorem eum teste a soribus aspellit v. 1216 1260. XIII. Mox etiam Amuniam, . 1261 - 1304. XIV. Inde fructum disciplinae Socratica chorus pracdicit spectatoribus, v. 1305 4324. XV. Pater igitur, intus contumeliis a filio assos tus, de impietate ejus conquerens soras egreditur, cui filius dicendi peritia retus, recte se secisse demonstrat, V. 1325 14 9 XVI. Ob eam rem senex, de Socrate vindictam sumptu rus aedes ejus incendit, v I 430 1514.
Sequitur, ut dicendum sit de universa actionis compositione. Est autem ejusmodi, ut aut omnem veritatis speciem deponere videatur, aut vitam humanam imitari, cuius deformitas redicule augeatur atque horrore nos persundat. Unde sit, ut in novum rerum ordinem, qui vitae communi oppositus sit, translati nobis videamur, cum attente eos, qui prodeunt, agere viderimus. Qua in re quid secuti sint poetae, hoc Ioco alienissimum est exponere, cum prius dictum sit, quanto studio comici populi multitudinem sibi conciliare voluerint, quantaque laetitia omne comoediae genus elatum sit. Nec tamen inutilo erit transferre, quod nostrae aetatis scriptor de illa
118쪽
tem perspicitur ex Ranarum sabula, quae quamvis habeat, quo nectatur in singularum partium ordine, tamen lepide omnino et ridiculo composita est, ut certam rationem sequi nolit. Cujus quidem partem describere, quales institutae videantur, omittamus, cum multi fuerint, qui hoc munus e plerent, utque nos metuamus, ne longior fiat oratio. Restat, ut de singillari fabulam conformatione dicatur, quae duabus rebus maxime comitiar choro et parabasi. Quot autem et quales sint Pamtes huius iistitutionis, non eget multa disputatione, cum habeamus Monymi verba, quibus omnis quaestio solvatur. Haec sunt s. Πόσα me μωριτλας.
elior naturam attinet, quum attingere lubet, primum audiamus necesso est Aristotclem, summum criticorium, cuius iudicium ita comparatum est ii
αγωνι ζεσθαι, μὴ σπερ EDριπιδος, ἀλλ ωσπερ Σοφοκλῆς. diungendus et Horatius est, qui, cum multum in artibus ingenuis versatus sit atque etiam rei scenicae admodum intelligens, negligi non debet M.
Actoris partes chorus osseiumque virile Defendat neu quid medios intercinat elus, Quod non proposito conducat et haereat apte. Ille bonis aveatque et onsilietur inieis Et regat iratos et amet peccare timentes; Ille dapes laudet mensae revis, ille salubrem
Iustitiam legesque et apertis otia portis; s su endum, da . Sunt trisn D. Sammul , Eandi. est . S. 161 162. . . Apud Dindors pag. XVu io Aristo Arti poeti XVIII. 21. Epiatia Pison. v. 193 seqq.
119쪽
Illa tegat commissa deosque precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis.
Erat autem proprium munus chori, ut gereret personam civitatis, cum ex populo delectus et instructus esset, atque ut deum, cui est dies agerentur, aut cunctos deos eximiis laudibus celebraret. Est igitur chori natura talis, ut is ad deorum cultum omnino pertineat, quod idem valet do comicorum theatro. Quae cum ita sint, perspicuum est, quam praecipua fuerit sabu- Iarum pars, eo magis necessaria, quo saepiu et homines t res propon rentur, quae rempublicam attingerent. Accedit, quod cum initiis artis dramaticae arcto conjunctus erat, ut multitudo chorum audire atque saltationes oeulis auribusque percipere consuesset quare non audiendi sunt, qui otiosum eum faciant spectatorem actionisque expertem. Quod autem chorus servabatur neque unquam tollebatur, id plurimum valuit ad sabularum varietatem atque essecit, ut tanquam ludi publici haberentur. Sed uberius hanc rem exponendo hujus disputationis sine excederemus. Sin
vero quaerimus, quae ratio intercosserit inter chorum et actores animum illo attendebat ad ea, quae ab his susciperentur, ut integre judicaret, si quid improbandum ageretur, aut secum Perpenderet, quae narrata essent. Fit etiam nonnunquam, ut ex rebus gestis petat occassionem, qua deorum laudes celebrare possit, aut saltationes instituere, aut etiam judices alloqui. Quod autem omnino ad chori institutionem pertinebat, ut et musica adhibearentur et saltandi modi, quos oculi perciperent, Verbo commemorasse satis erit, cum notissimum sit, neque habeam, quo rem explanare possim. Neque minus cognitum est omnibus, quot homines chori numerus complexus sit, ut totam rem ad grammaticos rojiciamus, qui cunctos aut viros, aut seminas, aut insantes, quatuor et viginti fuisse et hibeant i . . Denique addendum est, quod iter habuerit chorus, quo in scenam ingrederetur, ut mu-mere fungi posset, et quos corporis motus statusque expresserit, qui aptissimi essent, de quibus idem Anonymus ita explicuit i) κα εἰ D Jς ἀπὸ τῆς .
120쪽
τῆς MIιῶς, δε τετραγων - ἀφορῶν εἰς τους ποκριτάς. optime autem imstituto nostro consultum erit, si adiunxerimus id, quod et accurate et, piose Suevernius de chori natura disputavit hoc modo: De Sive dieser
. eber tristophanes Tollea, S. 80 i. cons Aristopia Nub ex recens. G. Herm. praefat. pag. L.