장음표시 사용
151쪽
48 IMMILLARCarthaginiensium, eiusdemque post mortem, Hannibal ab exercitu accepit imperium . . IV. At Hamilcar, posteaquam mare transiit in His paniamque venit, magnas res secunda gessit fortu ha maximas bellicosissimasque gentes subegit; equi' armis, viris , pecunia, totam locupletavit Africam. Hic eum in Italiam bellum inferre meditaretur, nono anno postquam in Hispaniam venerat, in proelio pugnans V V adversus Vettones ), occisus est. Huius perpetuum G 0dium erga Romanos maxime concitasse videtur secun- dum bellum punicum. Namque Hannibal, filius eius, assiduis patris obtestationibus eo est perductus, ui inivrire. quam Romanos non experiri mallei.
I. Hannibal, Hamilcaris stilius, carthaginiensis. Si verum est, quod nemo dubitat, ui populus romanue omnes gentes virtute superarii 2), non est insicianduin, Hannibalem tanto praestitisse ceteros imperatores prudentia, quanto populus romanus antecedat sortitudinee unctas nationes. Nam quotieScumque cum eo congressus est in Italia, semper discessit superior 3 . Quod
is Populum qui eam Lusitaniae Portogallo partem incoleret
quae orientem solem et provinciam Tarraconensem spectat inter Durium numen muro I et Anam suadia I atque recentioribus Umpellatur Estrematura. 2i Usitatius: at verum est.... populum romanum .... superarae. R Apud Nolam tamen a Marcello ost ' Derali R. Diuili do by Corale
152쪽
ROinanos videretur superare potuisse. Sed multorum obtrectatio devicit unius virtutem. Hic autem velut reditate relicium odium paternum erga Romanos sic confirmavit, ut prius animam, quam id, deposuerit; qui quidem cum patria pulsus esset, et alienarum opum indigeret, numquam destiterit animo bellare cum
II. Nam, ut omittam Philippum t), quem absens
hostem reddidit Romanis, omnium his temporibus potentissimus rex Antiochus 23 suit. Hunc tanta cupiditato incendit hellandi, ut usque a rubro mari 3ὶ arma conatus sit inferre Italiae. Ad quem cum legati venissentroniani, qui de eius voluntate explorarent, darentque operam consiliis clandestinis 43, ut Hannibalem in suspicionem regi adducerent, tamquam ab ipsis corruptum, alia atque antea sentire: neque id frustra secissent; idque Hannibal comperisset, seque ab interioribus consiliis segregari vidisset: tempore dato, adiit ad
regem, eique cum multa de sine sua et odio in Romο-noo commemorasSet, hoc adiunxit: Pater, inquit, meus Hamilcar, puerula me, utpote nou amplius novem annos nato, in Hispaniam imperator prosiciscens Carι gine. Iovi optimo murimo hostias immolavit. 0uae divina res dum conssciebatur , qu sirit a me vellemne secum in eastra promisci. Id cum libenter accepissem,asque ab eo petere coepissem ne dubitaret ducere I ιumtιte: laciam, inquit, si fidem mihi quam postulo dederis. Simuι me ad aram astu-iι, apud quam sacriss-
4ὶ Macedoniae regem et Persei patrem. Hic est Antiochus cognomine Magnus, Syriae rex. i5ὶ Quod Arabiam ad oecidentem alluit, atque in duos dissinditue sinus, Arabicum mar delia Meera I et Persi eum cetolis a Arabis. 4i Habilis des industria eum Hannibale. Disitiroo by Cooste
153쪽
150 HANNIBAL care instituerat, eamque, ceteris remotis, teneulem are iussiι numquam me in amicitia eum Romanis
e. Id ego iusiurandum patri datum usque ad Mare diem ita conservari, ut nemini dubium esse debeat, quin reliquo tempore eadem mente sim futurus. 0uare, si quid amice de Romanis cogitabis, non imprudenter fe-eeris si me celaris 2). Cum quidem bellum parabis, te ipsum frustraberis, si non me in eo principem posueris.
III. Hac igitur, qua diximus, aetate cum patro in Hispaniam prosectus est. Cuius post obitum, Hasdrubale imperatore suffectu, equi latui omni praefuit. Hoc quoque interfecto, exercitus summam imperii ad eum a. qui detulit. Id Carthaginem delatum publice 3ὶ comprobatum est. Sic Hannibal minor quinque et viginti annis natus, imperator factus, proximo triennio omnes gentes Hispaniae bello subegit 43. Saguntum, laederatam 53 eivitatem, vi expugnavit; ires exercitus in a. 220ximos comparavit. Ex his unum in Africam misit; al
itum in Italiam secum duxit. Sallum Pyrenaeum M transiit. Quacumque iter fecit, cum omnibus incoliseonflixit: neminem nisi vicium dimisit. Ad Allies po
sti Nam manum saerae illi rei admovebant, cuius se religiolae v l-lent adstringere. Plautus istud. v, 2, 46J: Irange aram hunc Veneris.
2i Quod nempo amies cogitas clo Romanis. 3ὶ Publico decreto. 4 Foedus Romanos inter et Carthaginienses letum , Hispaniam lia utrique populo partiebatur, ut ea pars, quae est trans therum amnem Ebro Carthaginiensium esset, quae eitra, nomanorum; Samnii urbs media inter eos suis legibus viveret neutri subieela. sed Hannibal, eaussam belli quaerens, Saguntum expugnavit ol, Bispani omni trans iberum politus, per Galliam in italiam eouleudit 5ὶ cum Romaniis. Loquitur Cornεlius romanus.
154쪽
steaquam quae Italiam ab Gallia seiungunt li
quas nemo unquam cum exercitu ante eum, praeter
Herculem Graium, transierat; quo facto is hodie saltus Graius appellatur 2): Alpicos 33, conantes prohibere transitu, concidit, loca patefecit, itinera munivit, es citque , ut ea elephantus ornatus ire posset, qua
antea unus homo inermis vix poterat repere. Hac co- a. lis
pias traduxit, in Italiamque pervenit. IV. Conflixerat apud Rhodanum 5 eum Publio Cornelio Scipione consule, eumque pepulerat. Cum hoe eodem de Clastidio 6) apud Padum decernit: saucium inde ac fugatum dimittit. Tertio, idem Scipio cum eo lega Tiberio Longo apud Trebiam T) adversus eum
venit. Cum his manum conseruit; utrosque prostigavit. lnde per Ligures Apenninum iransiit, petens Etruriam. Hoc itinere adeo gravi morbo assicitur oculorum , ut postea nunquam dextro aeque bene usus sit. Qua valetudine cum etiam premeretur, lecticaque serretur, Caium Flaminium consulem apud Thrasimenum 83 cum exercitu insidiis circumventum occidit: neque mullo. post Cuium Centenium praetorem, cum delecta manus Poeninae vel Penninae a Poenis appellatae, teste Paulo Diamno De gest. Longob. XVI I . 2ὶ Sed labulam grandem aiunt hanc, de transitu Bereulis, Granappellati, ut ab Hercule Τyrio, aut Aeg3ptio distingueretur, licet r. vera harum alpium pars Graiae sint appellatae. i5ὶ Usitatius inpinos. s/ὶ Ad bellum; ornare enim vox est militaris. 5 Galliae numen, qui apud Lemanum lacum sequanos ab An heogibus dividi L Hic Cornelius diversus a eeieris abit; narrant enim Gallos quidem, socios populi rouum ab Hannibale fusos, sed proelio non interfuisse Scipionem. 6 Ubi magna leumenii vis a Romanis congesta laetati recentinebbus est Castvsis.s7 Quod numen a ligustico apennino oritur, atque in Padum M pe Plaeentiam insuli. 83 Lacum apud Perusiam. oste
155쪽
saltus occupantem. Hi ne in Apuliam si) pervenit. Ibi
obviam ei venerunt duo consules, Caius Terentius Varro et Lucius Paullus Aemilius. Utriusque exercitus uno proelio fugavit; Lucium Paullum consulem occidit, et aliquot praeterea consulares; in his Cneium Servi - .. olium Geminum, qui anno superiore suerat consul. V. Hac pugna pugnata, Romam prosectus est, nullo resistente: in propinquis urbis montibus moratus est. Cum aliquot ibi dies castra habuisset, et reverteretur
capuam, Quintus Fabius Maximus, dictator romanus, in agro Falerno l) ei se obiecit. Hinc, clausus locorum angustiis, noctu sine ullo detrimento exercitus se
expedivit. Fabio, callidissimo imperatori, verba dedit;
namque, obducta nocte, sarmenta in cornibus iumentorum deligata incendit eiusque generis multitudinem magnam dispalata mi immisit. Quo repentino obiectu viso, tantum terrorem iniecit exercitui Romanorum, ut egredi extra vallum nemo sit ausus. Hanc post rem gestam , non ita multis diebus , Marcum Minucium Rufum , magistrum equitum , pari ac dictatorem impe
rio 33, dolo perductum in proelium fugavit. Tiberium
Sempronium Gracchum, iterum consulem, in Lucanis εis absens in insidias inductum sustulit. Marcum Claudium
In ea Italias parie, quae ad meridiem spectat, eodem nomino apud nos ta Puglia: in sa luere Cannae, vicus proses Ausi dum vinnem Gobanto , maxima illa strage Romanorum insignis. 2, Hic ager Campaniae Terra di Iuvoroy inter Sinuessam at Teanum insignis maxime vinorum caussa fuit, quae ideo Falerna sunt appellata et Massica a vicino Massico monte. s. i Magister equitum n dictator eligebatur, cui lamquam legat erat; sed Minucius quadam die, eum hostes Isul proelio sudisset. i, elabundus et quasi Fabio cunctationes, quibus patria restituta est, ut cinit Ennius, exprobransi a senatu impetravit, ut par ei esset cuindictatore potestas. Sed paullo post lusus, circumventus atque a Fabio Maximo liberatus, tumorem abiecit, ab eoquo veniam imploravit. 4, Io Ludania, recentiorihus Basilleala. Diuiti Coosli
156쪽
HANNIBAL 53. hi reethim, quinquies consulem, apud Venusiam pari modo interfecit. Longum est enumerare proelia. Quare hoc unum satis erit dictum. ex quo intelligi possit quantus ille fuerit. Quamdiu in Italia fuit, nomo
ei in acie restitit, nemo adversus eum , pOSt Cannensem pugnam, in campo castra posuit. VI. Hic invicius, patriam defensum revocatus, hellum gessit adversus Publium Scipionem 2), filium eius, quem ipse primum apud Rhodanum, iterum apud Padum, tertio apud Trebiam, fugaverat. Cum hoc, exlial Istis iam patriae facultatibus, cupivit in praesentiarum 3
hellum componere, quo valentior postea congrederetur. In colloquium convenit: conditiones non convenerunt. Post id factum paucis diebus, apud Zamam ιγ cum eodem conflixit. Pulsus, incredibile dictu, biduo..uos et duabus noctibus Adrumetum 53 pervenit, quod ab-ost a Zama circiter millia passuum trecenta. In hac fuga Numidae, qui simul cum eo acie excesserant, insidiati sunt ei; quos non solum effugit, sed etiam ipsos oppressit. Adrumeti reliquos ex fuga collegit; novis delectibus, paucis diebus, multos contraxit. VII. Cum in apparando acerrime eSSet occupatus, a. Carthaginienses bellum cum Romanis composuerunt. Ille nihilo secius exercitui postea praefuit, resque in Africa gessit; itemque Mago frater eius, usque ad Publium Sulpicium et Caium Aurelium consules. His enim a. res magistratibus, legati carthaginienses Romam venerunt,
Apuli e urbem Venosa . mi omnes impares se lanio hosti laterentur, bellum g rendum suseepit, sed ipsa Hannihalis arte usus, bellum in hostium patriam intulit, effecitque, ut Hannibal ad eam luendam revocaretur. ia, in praesentia rerum. ita .: μι momento. id, Asrieae urbem Numidiae caput sZa morat. 5, Urbem Bygacenae provinciae in Africa caput, nune Erratia.
157쪽
154 HANNIBAL qui senatui populoque romano gratias agerent, quod
eum his pacem fecissent: ob eamque rem corona aurea eos donarent, simulque peterent, ut obsides eorum Fregellis l) essent, captivique redderentur. His ex senatus consulto responsum est: Munus eorum gratum
acceptumque esse; obsides, quo loco rogarent, futuros; captivos non remissuros, quod Hannibalem, cuius opera susceptum bellum foret, inimicissimum nomini romano 2), et nunc cum imperio apud eaeercitum haberent,iιemque fratrem eius Magonem. Hoc responso Carthaginienses cognito, Hannibalem domum Magonemque revocarunt. Huc ut rediit, praetor 3) factus est, postquam rex suerat, anno secundo et vicesimo. Ut enim Romae erant consules, sic Carthagine quotannis annui bini reges ) creabantur. In eo magistratu pari diligentia se Hannibal praebuit ac suerat in bello. Namque effecit, ex novis vectigalibus, non Solum, ut esset pecunia , quae Romanis ex foedere penderetur, sed etiam superesset quae in aerario reponeretur. Deinde, anno post praeturam, Marco Claudio, Lucio Furio consulibus, romani legati Carthaginem venerunt. Hos Hannibal sui exposcendi gratia missos ratus, priusquam his senatus daretur 5), navem conscendit clam, atque ire in Syriam ad Antiochum profugit. Hac re palam facta, Poeni naves duas quae eurn comprehenderisi, Si possent consequi, miserunt; bona eius publicarunt; do-
3ὶ Urbe Volscorum. αὶ Idest omnibus, qui Romani appellarentur: ita si lactis verbis efferre velimus, quod Italis est tuitu eristianito, esset omnε ehrι-εtiunum nomen.
3ὶ Aerario praepositus; eurator delle enιrate. fetes carthaginiensium lingua appellabantur, et eadem erant auctoritate, qua consules apud Romanos. 53 Priusquam dies statueretur, quo in senatum introdueerentur.
158쪽
HANNIBAL . 155mum a fundamentis disiecerunt; ipsum exulem iudi-
VIII. Ai Hannibal, anno tertio postquam domo pro a. linfugerat, Lucio Cornelio, Quinio Minucio consulibus, cum quinque navibus Africam accessit in finibus Cyrenaeorum lin, si sorte Carthaginienses ad bellum, Antiochi spo siduciaque, inducere posset: cui iam persuaserat, ut cum exercitibus in Italiam proscisceretur. Huc Magonem fratrem excivit. Id ubi Poeni resciverunt, Magonem eadem, qua fratrem, absentem poena assecerunt. Illi, desperatis rebus, cum solvissent naves ac vela ventis dedissent, Hannibal ad Antiochum pervenit. De Magonis interitu duplex memoria prodita est 2). Namque alii naufragio, alii a servis ipsius interfectum eum, scriptum reliquerunt. Antiochus autem, si tam in agendo bello parere voluisset con Siliis eius, a. lis quam in suscipiendo instituerat, propius Tiberi quam Thermopylis 3) de summa imperii dimicasset. Quem ι),.. 3siolsi multa stulte conari videbat 53, lamen nulla deseruit in re. Praefuit paucis navibus, quas ex Syria iussus erat in Asiam ducere; hisque adversus Rho- a. miliorum classem in Pamphylio mari 6 conflixit. Quo eum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse, quo cornu rem gessit, suil superior. IX. Antiocho lagalo, verens ne dederetur, quod sine dubio accidisset, si sui fecisset potestatem, Cretam adii, In Cyrenaica, Libyae regione, cuius urbs caput Cyrenae. in Ital. t Si sa risordo in due modi.iIi Ibi enim ab Acilio Glabrione, romano imperatore , caesus est. ana cum Aetolis, quos in foeteiatem adiunxerat sibi.
43 Anii Oehum. 3ὶ Hannibal. 6 Sie appellato, quod oram alluit Pamphyliae, provinciae Ast
159쪽
3 56 BANNIBAL Gortynios venit, ut ibi, quo sa conferret consili raret. Vidit autem vir, omnium callidissimus, magno se fore perieulo, nisi quid praevidisset, propter avaritiam Cretensium. Magnam enim secum pecuniam portabat, de qua sciebat exisse famam. Itaque capit tale eonsilium: amphoras complures complet plumbo, Summas operit auro et argento; has, Gortyniis praesentibus, deponit in templo Dianae, simulans se suas sortunas illorum fidei credere. His in errorem inductis,
Statuas aeneas, quas Secum portabat, omneS Sua pecunia complet, easque in propatulo domi abiicit 23.
Gortynii templum magna cura custodiunt, non tam a ceteris quam ab Hannibale, ne quid ille, inscientibus his, tolleret, secumque aSportaret. X. Sic conservatis suis rebus, Poenus, illusis Cretensibus omnibus, ad .Prusiam in Pontum pervenil 3 :1so apud quem eodem animo fuit erga Italiam; nequa aliud quidquam egit, quam regem armavit et exercuit' adversus Romanos. Quem cum videret domesticis rebus minus esse robustum ), conciliabat ceteros reges, adiungebatque bellicosas nationes. Dissidebat ab eo pergamenus b) rex Eumenes, Romanis amicissimus; bellumque inter eos 6 gerebatur et mari et terra: quo magis cupiebat eum Hannibal opprimi. Sed utrobique Eumenes plus valebat propter Romanorum societatem : quem si removisset, iaciliora sibi e
s6, Inter Eumenem et Prusiam. νὶ Terra et mari. Diuitiaco by GOrale
160쪽
κAmi BAL 15 lera lare arbitrabatur. Ad hunc interficiendum talem iniit rationem. Classo paucis diebus erant decreturi 13: superabatur navium multitudine 23: dolo erat pugnandum , cum par non esset armis. Imperavit quam plurimas venenatas serpentes vivas colligi, easque in vasa sictilia colitici. Harum cum consecisset magnam multitudinem, die ipso, quo facturus erat navale proelium, classiarios convocat, hisque praecipit, omnes ut in unam Eumenis regis concurrant navem, a ceteris tantum satis habeant se defendere; id facile illos serpenium multitudine consecuturos. Rex aulem, qua nave veheretur, ut scirent, se facturum : quem si aut cepi
sent aut interfecissent, magno his pollicetur praemio fore. XI. Tali cohortations militum facta, classis ab utrisque in proelium deducitur. Quarum acie constituta , priusquam Signum pugnae daretur, Hannibal, ut palpinfaceret suis quo loco Eumenes esset, tabellarium in scapha cum caduceo 3ὶ mittit; qui, ubi ad naves adversariorum pervenit, epistolam ostendens, se regem professus est quaerere. Statim ad Eumenem deductus est, quod nemo dubitabat, aliquid de pace esse seriptum. Tabellarius, ducis nave declarata Suis, eodem, unde ierat, se recepit. Αi Eumenes, soluta epistola, nihil in ea reperit, nisi quod ad irridendum eum pertineret. Cuius etsi causam mirabatur, neque reperiebatur, tamen proelium statim commillere non dubi
tavit. Horum in concursu, Bithyni 43, Hannibalis pra
Pugnaturi; a vecto lecerno. φὶ Hannibal. I, Virga duobus serpentibus elreumligata, tamquam legationis glismum a veteribus usurpata, postquam Mercurio, Iovis nuncio, in m nibus esse coepit. Prusiani milites, ale a Bithynia, Asiaε minoris provincia, stypia lati, quae ad Ponti Ngnum etiam pertineret. Diuili do by Corale