장음표시 사용
141쪽
bili selieitale Dionysium tota Sicilia depulit. Cum in
terficere posset, noluit, tutoque ut Corinthum perveni- ..1 iret essecit, quod utrorumque Dionysiorum opibus Co
rinthii saepe adiuti fuerant 1). Cuius benignitatis me
moriam volebat extare, eamque praeclaram victoriam ducebat, in qua plus esset cleinmiliae quam crudelitatis ; postremo ut non solum 'auribus acciperetur, sed etiam oculis cerperetur, quem, et ess quanto regno, ad
quam fortunam, detrusisset 2). Post Dionysii decessum, eum Hiceta 33 bellavit, qui adversatus fuerat Dionysia; quem non odio tyrannidis dissensisse 43, sed cupiditate, indici'. suit, quod ipse , expulso Dionysio,
imperinin dimittere noluit. Hoc superato , Timoleon maximas copi s. Carthaginiensium apud Crimessum stu-α. 342men fugavit 53, ac satis habere coegit, si liceret Asricam obtinere 6), qui iam complures annos possessionem Siciliae tenebant. Cepit etiam Mamercum, ita licum ducem, homnem bellicosum et potentem, qui tyrannos adiutum in Siciliaik venerat. III. Qui bys rebus consectis, cum, propter diuturni latem belli, non solum regiones, sed etiam urbes de-
Dionysius auem, ex eo fastigio deluti alus, ad pueros prima lilierarum veli in Us rudimenta docendos non dubitavit se eon. terre . . :s2ὶ Vel hoe illud eredas lieet, prout magni vel pusilli animi
putes Timoleonta fuisse. Non utrumque. Nam certe quidem seri non potest, ut vir generosus, qualem se denique ostendit Timoleon et parcens Dionysio, et incruentam, quantum quidem poterat victoriam assectans, idem devictus hostem, suae veluti v letoriae tropaeum C ininthum per ostentationem mittere vellet. 3 Praesecto urbi Leontinorum, qui a Dionysio desciverat ad Ti
i4ὶ Nempe a Dionysio. i5 Prope urbem Segestanorum. 63 Idest Alaleae adhuc imperare eos, Mi Ple. Dissili do by Cooste
142쪽
isertas videret i , conquisivit quos potuit; primum Siculos; deinde Corintho arcessivit colonos, quod ab his initio Syraeusae erant conditae 2,. Civibus veteribus sua restituit; novis bello vacuefacias possessiones divisit; urbium moenia dis μ, sanaquo deleta resecit; eivitatibus leges libertatem quo reddidit. Ex maximo bello tantum otium 33 toli insulae conciliavit, ut hic conditor urbium earum, non illi, qui initio deduxerant 43,
videretur. Arcem Syracusis, quam muniverat Dionysius ad urbem obsidendam, a fundamentis disiecit; cetera tyrannidis propugnacula demolitus est, deditquaoperam, ut quam minime multa vestigia servi Iulis manerent 5). Cum tantis esset opibus, ut etiam invitis
imperare posset, tantum autem haberet amorem omnium Siculorum, ut, nullo recusante, regnum obtineret, maluit se diligi quam metui 6). Itaque, cum priamum potuit, imperium deposuit et privatus Syracusis, quod reliquum vitae fuit, vixit. Neque vero id imperito secit. Nam quod celeri reges imperio vix potuerunt, hie benevolentia tenuit. Nullus honos huic defuit: neque postea Syracusis res ulla gesta est publica, de qua
prius sit decretum , quam Timoleontis sententia cognita. Nullius unquam consilium non modo antelatum, sed ne comparatum quidem est. Neque id magis henevolentia laclum est, quam prudentia.
i ὶ Adeo ut, teste Plutarcho, equi pascerentur in foro syraeu-
s23 condiderat Archias norinthius ex Heraelidarum progenie, ann. ante Christum DCCL II l. 5J commoda intellige, quas civibus nunt, quum est ollum ab
4 Nempe colonias et initia urbis constituerant. i5ὶ Ital.: E diadesi auorno, perchὸ rimane ero te minori traceia.eM si poteris, des toro leoire. i6ὶ Contra illud tyrannorum: oderint dum metuane. Diuilirso by Corale
143쪽
140 TIMOLEONIV. Hie eum aetate lain provectus esset, sine ulli morbo lumina oculorum amisit: quam calamitatem ita moderate tulit, ut neque eum querentem quisquam audierit, neque eo minus privatis publicisque rebus in
terfuerit. Veniebat autem in ibistrum 1 , cum ibi
concilium populi haberetur, propter valetudinem vectus iumentis iunctis, alque ita de vehiculo, quae vi
debantur 2), dicebat. Neque hoc illi quisquam tribue
bat superbiae; nihil enim unquam neque insolens neque gloriosum ex ore eius exiit. Qui quidem, eum suas laudes audiret praedicari, numquam aliud driit, quam: Se in ea. re m imus diis gratias agere atque habere, quod cum Siciliam recreare constituissent, tum Sst po-ιissimum ducem esse voluissent. Nihil enim rerum humanarum sine deorum numine agi putabat. Itaque suae domi sacellum Αυτοματiας 3 constituerat, idque Sanctissime colebat. V. Ad hane hominis excellentem bonitatem mirabiles accesserunt casus. Nam proelia maxima natali die suo 43 secit omnia: quo factum est, ut eiusdem natalem sesium haberet universa Sicilia. Huic quidem Lamestius, homo petulans et ingratus, vadimonium cum vellet imponere b), quod eum illo se lege agere diceret, et complures concurrissent, qui procacitatem hominis manibus coercere conarentur, Timoleon oravit omnes ne id facerent: numque id uι Lameslio celerisque liceret, se
; i/ὶ In eo enim mos erat Graecis de rebus publicis in eommune
.i2ὶ Ides, sententiam suam. 5ὶ Sive Fortunae, quae Forti ν Fortuna Romanis esset, cuiusquo numine cuncta humana regerentur. s , Qui xxvii suil mensis Targelionis aprilel. i5j in iudicium vocaret, et eum spondere vellet, vel se vel vadas alatula die assuturos. Diuiti eo by Cooste
144쪽
maanimos labores summaque adiisse pericula. Hanc enim speciem Iibertatis esse ), si omnibus, quod quisque vellet, legibus eaeperiri liceret. Idem, cum quidam, Lameslii similis, nomine Demaenetus, in concione populi, de rebus gestis eius detrahere coepisset, ac nonnulla inveheretur in Timoleonta 23, dixit: Nune δε- mum se voti esse damnusum 3); namque hoc a diis immortalibus semper precatum, ut talem libertatem re-stuuerenι Syracusanis, in qua cuinis liceret, de quo vellet, impune dicere. Hic cum diei supremum obiis- .set, publice a Syraeusanis in gymnasio 43, quod Timoleonteum appellatur, tota celebranie Sicilia, sepultus eSt. 3ὶ lial .: questo essere indietio di ιiberta, a poιer uno eis. 2 Graecus usativus pro Timotiontem. 33 Damnastis voti etiam dieitur is, qui si voti compos, quod ita
quasi ad id solvendum damnatur, quod pro volo promiserat; nisi huiusmodi locutionem, ex vulgari sapientia prosectam credere velimus, quod coeci mortales ea interdum hona sint a Superis exoptant, quae Pe ipsa mala fiunt, ut sera experientia docet. 4ὶ in sero sepelierunt, sed mox illud forum pro Dmnasio adolu- se lutis esse voluerunta Mam: A egregie cose it forte animo aeeendono Laurne dei sorti....
145쪽
I. Hi sero fuerunt Graeciae gentis duces qui memoria digni videbantur, praeter regeS. Namque eOS attingere noluimus, quod omnium res gestae separatim sunt relatae 1ὶ: neque tamen hi admodum sunt multi. Lacedaemonius autem Agesilaus nomine, non potestate 23, fuit rex , sicut celeri Spartani. Ex his vero qui dominatum imperio tenuerunt, excellentissimi fuerunt, ut
nos iudicamus, Persarum Cyrus 3) et Darius, Ilistaspis filius 4); quorum uterque privatus viriti in regnum est adeptus. Prior horum apud Massagetas in proelio cecidit. Darius senectule diem obiit supremum. Tres sunt praeterea eiusdem generis; Xerxes 6 ; et duo Artaxerxes, Macrochir et Mnemon 8). Xerxi maxime est illustre , quod maximis post hominum memoriam exercitibus terra marique bellum intulit Graeciae. At
Namque historia regum, populorum historiam continet, et illi in ea praecipue eminent; sed rerumpublicarum historia raro integram nobis narrationem de clarorum virorum vita praebet, quae pro plerea separatim est exigenda.s2ὶ Caussam rei videsis in adnot. ad Agesil. cap. I. 5) Qui Asiae imperium ex Medis in Persas transtulit. 4) De hoc cl. adnot. ad Miltiad. Cay I. 5ὶ Populum Scythiae asiaticae, hello ab eo ultro pellium. 6 De hoc et praecipue Tliemistoclis vilam. τ) idest Longimanus a ριακρος, tonsus, et χε , monua, quod alimram manum haberet paullo Iongiorem. i8ὶ Sic appellatus a verbo graeeo μυώομαι, recordor, quod tuli memoria maxime insignis. Celerum en horum regum progeniem et aeriem: Cyrus - Cambyses - Darius I Hystaspis - Xerxes l . Artaxe xes I Longimanus . X rxes II - Sogdianus - Darius il Nothus - Aria. xerxes It Mnemor M
146쪽
DE REGIBUS 143Mitroehir praecipuam habet laudem amplissimae pul-eherrimaeque corporis formae, quam incredibili urnavit virtute belli; namque illo Perses nemo fuit manu sortior. Mnemon autem ius liliae fama floruit. Nam cum matris suae scelere amisisset uxorem, tantum indul
sit dolori, ut eum pietas 23 vinceret. Ex his, duo
eodem Oomine 3), morbo naturae debitum reddiderunt: teritus 43 ab Artabano praesecto serro interem
II. Ex Macedonum autem genere, duo multo ceteros antecesserunt rerum gestarum gloria; Philippus, Amyntae filius, et Alexander Magnus. Ilorum alter Ba
bylone morbo consumtus est. Philippus Aegis 5) a Pau
sania, cum spectatum ludos iret, iuxta theatrum occisus est. Unus Epirotes cirrhus, qui cum - populo romano bellavit R. Is, cum Argos oppidum oppugnaret in Peloponneso, lasde ictus interiit. Unus item siculus, Dionrsius prior ). Nam et manu sortis et belli peritus suit: et id, quod in hi Potnbh sacile reperitur, minime libidinosus, non laetatibus, non avarus, nul ius rei
li) Pari salidis, quae Statieam illius uxorem. veneno necavit. 2ὶ Nempe matri pepercit. Hal.: Tanto uer atio Glore syarrese, ehe non ne fosse la pieta iverso la madroy somata. Paullo quidem obscurior tota haec Cornelii nostri sententia; sed ubi animadvertas, iustitiam eam esse, quae cuique tribuit suum; quaque propterea nati erga parentes pietate seruntur intelligas, Cornelium hoc sibi hisce verbis voluisse: Mnemon adeo Iustus fuit, ut, quamquam uxoriSmoris gravissime asseclus, non tamen sit passus, se dolore adeo excoecari, ut, pietatis, vel in veneficam matrem, oblitus, debitam irrogaret illius lacinori poenam. Quae etsi dubiuu i possit germana lueritne iustitiae forma, verborum Coroelii tamen probabilis sensuruapparet. t. di Artaxerxes Longi manus et Mnemon. i i Xerxes.s5ὶ Macedoniae urbe. si Α Tarentinis in auxilium Mellus; nam floriae . cupidine incen-8us et spe maioris imperii mercedariam militiam exectebat. 7ὶ De hoe cl. Dion. cay. et I.
147쪽
144 DE BEGIBUS denique eupictas, nisi singularis perpetuique imperila ob eamque rem crudelis. Nam, dum id studuit munire. nullius pepercit vitae, quem eius insidiatorem putaret. Hic cum virtute trinii uidem sibi peperisset, magna retinuit felicitate; maiorque annos sexaginta natus, decessit florente rπno. Neque, in tam multis annis, euiusquam ex Sua stirpe sianus vidit, cum ex tribus uxoribus liberos procreasset, mullique ei nati essent nepotes l . III. Fuerunt praeteres magni reges ex amicis Alexandri Magni; qui post obitum eius imperia ceperunt. In his Antigonus ei huius filius Demetrius 2), Lysimachus, Seleucus, Ptolemaeus. Ex his Antigonus, cum adversus Seleucum Lysimaeliumque dimicarei 3), in proelio occisus est. Pari leto assectus .est Lysimachus a Seleu- eo ); uam, societate dissoluta, bellum inter se gesserunt. At Demetrius, cum filiam suam Seleuco in matrimonium dedisset, neque eo magis fida inter eos amicitia
manere potuisset, ea plus tallt, iussi a socer generi
periit morbo. Neque ita mullo se; Seleueus a Ptolemaeo Cerauno 5 dolo interseεius est; quem ille a patre expulsum Alex andria 6ὶ alae harum opum indigen
tem, receperat: ipse autem piolemaeus, eum vivus si-
ill Boe Cornelius inter cetera notat; nam Romanis, suis natu mluoribus superesse, non luctuosum mo lo, sed et superstitiosum erati Immo a verbo superesse, superstitio sortasse est appellata. 2i Poliorcetes cognomine a verbo πολιορκεῖ9, urbes oppugnare hie eum cassandro de Macedonia et Graecia contendit.
Id) De Asiae imperio. i/ὶ cognomine Nicator a sin εω , vinco: Ne Babyloniae regno pol lusi Seleucidarum seriem suo nomine appellavit: i5ὶ Lagi filius luit, unde etiam insequentes Aexpil reges Lagidae uni appellati. Ceraunus autem a κεραυ9ις, μιmen, est appellatus, quod quasi fulmen .essst in bello. 6ὶ Quam urb- Aegrati eapi l . xander ad Νili ostium eonvi- rat suoque nomine app. laveras Diuiti eo by Coosl
148쪽
. DE REGIBus 145so regnum tradidisset, ab illo eodem vita privatus dieitur. De quibus quoniam satis dictum putamus, non incommodum videtur non praeterire Hamilcarem et Hannibalem, quos et animi magnitudino et calliditato omnes in Amea natos praestitisse cousia .
I. IIamitear, Hannibalis 23 siilius, cognomine Bareas,
carthaginiensis. Primo punico bello, sed temporibus extremis, admodum adolescentulus, in Sicilia praeesse coepit exercitui. Cum ante eius adventum, et mariet terra male res gererentur Carthaginiensium , ipse, ubi adsuit, nunquam hosti cessit, neque locum nocendi dedit, saepeque e contrario, occasione data, hostem lacessivit, semperque superior discessit. Quo facto,
eum paene omnia in Sicilia Poeni amisissent, ille Ery-eem 3ὶ sic defendit, ut bellum eo loeo gestum non videretur 4 . Interim Carthaginienses, classe, apud in-i Ptolemaeo', qui soler Σωτηρὶ est appellatus a verbo σεω, Sed hic erravit Nepos, vel negligentia sua, vel ignoti seriptoris deceptus aueioritate. Boe enim proditum est de Ptolemaeo Euergete benefleo, a verbo ευεργετέω, benefaelo l. qui occisus est a filio, ideirco per ironiam Philopatore samante patris a in amo, eι πατήρ pater, appellato. I, Hic Senior est appellatus , ut a nepote magno HannibaIe di
149쪽
46 HAMILCAR sulas Aegales ), a Caio Lutatio, consule Romanorum; l. διά superati, statuerunt belli snem sacere, eamque rem arbitrio permiserunt Hamilcaris. Ille, etsi stagrabat bellaiuli eupidi late, tamen paci serviendum putavit, quod patriam, exhausiam suintibus, diutius ealamitatem belli serre non posse intelligebat: sed ita ui statim mente agitaret, si paullulum modo res essent resectae, bellum renovare, Romanosque armis prosequi, donicum aut certe vicissent, avi victi manum dedissent 3 .eonsilio pacem conciliavit: in qua tanta fuit seroci sul, cum Catulus negaret se bellum compositurum, nisi ille cum suis, qui ErJcem tenuerant, armis relictis, Sicilia decederent; succumbente patria, ipse periturum se potius dixerit, quum cum tumo flagitio domum .edireι: non enim suae esse virtuιis arma, a patria ceptu adversus hostes, adversariis tradere. Huius p u naciae cessit Catulus. ΙΙ. At ille, ui Carthaginem venit, mulio aliter ac sperabat rempublicam se habentem cognovit. Namque, diuturni late externi mali, tantum exarsit inleslinum bellum, ut nunquam pari periculo fuerit carthago, nisi cum .deleta est. Primo mercenarii milites ιὶ, qui adversus Romanos fuerant, desciverunt; quorum numerus erat viginti millium. Hi lotam abalienarunt Africam bi,
si, Ad promontorium Lilybaeum; mant vero Phorbantia, Aegum, Maritima, recentioribus favi ana, Leuunao, Maret imo. N) Vox obsoleta pro done et eomicis tamen poetis maxime frequeniata.
lai Ex eo quod victi munus vinculis praeberent neetendas, manus dare acceptum est pro eo quod esset μιeri se vicιum. 4, Nam Carthago, Phaeninum eolonia, eommerelis dedita, ab armis abhorrebat; conducebat igitur atricanos, eampanos, ligures, gallos, et aliarum genitum milites, qui, nisi magna Meunia satiati, in fide non
150쪽
HAMILCAR 147 ipsam Carthaginem oppugnarunt. Quibus malis adeosuht Poeni perterriti, ut auxilia etiam a Romanis petixerint, eaque impetrarint. Sed extremo, cum prope iam ρd desperationem pervenissent, Hamilcarem imperatorem secerunt. Is non solum hostes a muris Carthaginis removit, cum amplius centum millia facta essent armatorum ): sed etiam eo compulit, ut locorum ani liis clausi, plures fame quam serro interirent. 0m-
in oppida abalienata, in his Uticam atque Hipponem 2),
' valentissima totius Africae, restituit patriae. Neque eo fuit contentus; sed etiam sines imperii propagavit. Tota Africa tantum otium reddidit, ut nullum in ea bellum videretur multis annis suisse. III. Rebus his ex sententia peractis, fidenti animo -- atque infesto Romanis, quo facilius causam bellandi re-
periret, essecit ut imperator cum exercitu in Hispaniam mitteretur 3); eoque secum duxit filium Hannibalem
sannorum novem. Erat praeterea eum eo adolescens illustris et formosus, Hasdrubal: quem nonnulli diligiturpius, quam par erat, ab Hamilcare loquebantur: non enim maledici tanto viro deesse poterant. Quo factum est, ut a praeseclo morum 4)Hasdrubal cum eo vetaretur esse. Huic ille filiam suam in matrimonium dedit, quod moribus eorum interdici non poterat socero gener. De hoc ideo mentionem secimus, quod, Hamil- eare occiso, ille exercitui praefuit, resque magnas gessii , et princeps b) largitione vetustos pervertit mores
43 coalescentibus quotidie lis, qui a carthaginis imperio descis .
i2 Africae urbes in ora Mediterranei maris . haud proeul a cari Mise. φὶ Non desunt, qui aebitrio suo in Hispaniam tramisse putenti H Fuit Carthiniensium magistratus, ut censor apud Romanoso, Primis Iaroeuvi morem invexit.