장음표시 사용
71쪽
Quantum diversitas temporum posset, tum maxime cognitum est: cum iisdem quibus antea cautibus innocentissimus quisque , tunc nocenti s simus, afligeretur ; cumque insulas omnes, quas modo senatorum, iam delatorum turba compleret, quos quidem non in praesens tantum, sed in artemue num repressisti mille poenarum indagine inclusos. Ereptum alienas pecunias eunt λ perdant quas habent. Expellere penatibus gestiunt λ' suis ex tui bentur. Neque, ut antea, exsanguem illam & ferream frontem, ε nequicquam convulnerandam praebeant' punctis, & notas suas rideant : sed spectent' paria praemio damna, nec majores spes quam metus habeant, Io timeantque quantum timebantur. Ingenti quidem animo divus Titus secu- έtati nostrae ultionique prospexerat, ' ideoque numinibus arquatus est rsed quanto tu quandoque dignior coelo, qui tot res illi adjecisti , propter quas illum deum fecimus λ Id hoc magis arduum suit, quod imperator Nerva te filio, te succestare dignissimus, perquam magna quaedam ' edicto 3 Titi astruxerat, nihilque reliquisse tibi videbatur : qui tam multa excogitasti, ut si ante te nihil esset inventum. ' Quae singula quantum tibi gratiae dispensata adjecissent 8 at tu simul omnia profudisti: ut sol & dies non parte aliqua, sed statim totus, nec uni aut alteri, sed omnibus incommune
INTERPRET UT I o. e Innumererm supplaiorum quasi laqueis 3 d gruae Ili tuta Ilaizatim aeria . quantumeismi. t gratia tibi comicis m. NOTAE.3. Indume. J Creber est in metaphoris
Plinius. llaec ducta est a venatoribus, qui circumpositis retibus seras includunt, di , ut ait Virgil. Aneid. l. 4. ivt. fastur inaea
' 4. Sui3 exturbentur J Tationis poena; prout lancitum ante ab Augusto fuerat, &ab Traiano instauratum resert Martialis lib. de spectaculis ep. ε. Et delator habet quod dabat exilium.
s. Exsanguem. J Sine sanguine, id est .
non erubescentem, inverecundam frontem.
6. μqui quam. J Neque enim ab calumniando homines improbissimi absterrebantur his poenis; quas potius ridebant , cum plus ab avaritia principum sperarent
. Punctis. J id est, characteribus, uti
lege Rhemmia cautum erat, nempe litera
Κ . quae Ralumniam, sic enim antiquitus scribebatur . designaret. Quo fit ut Tullius integrae se niti hominem appellet eum qui calumniator non sit pro Resist Amor.
8. Spectent. J Credo pro expectent ex Pli
nil eonsiuetudine. s. Paria praemio. I Delatoribus quarta
bonorum pars eius, quem accusarant. ob
tinsebat : eadem vero mulcta delatoresipii puniebantur ex lege Rhemmia. si, quod obiecerant aliis , probare non possent. Andreas vero Scholius legit , se spectent pariam praelia Zamna , ut praelium vocet Pli-l mus accusationes illas calumniatorias I quomodo Tullius ad Atticum l. I. ep. ys. vehementer se praeliatum dicit, quandiu senatus auctoritas defendenda fuit. Io Irieque numinibui. J Certe quidem Plinius supra n. ii. Titum dixit inter deos, idcirco relatum a Domitiano , ut ipse dei frater haberitur. Quid ergo an pugnat sc- cum minime vero, sed Domitianus id se-l cit, ut ea in re ambitioni suae serviret : se-l natus vero id ratum habuit, ut pro praestita sibi a Tito securitate gratus videretur. i. Edicta riti. J Quomodo Titus delatores punierat, extat apud Sueton. e. 8.
72쪽
T XX V L Quam juvat cernere ' aerarium ' flens & quietum, & quale
ante delatores erat Z nunc templum illud, nunc vere deus, non ' spoliarium civium, cruentarumque praedarum saevum receptaculum e ac toto in orbe
terrarum adhuc t locus unus, in quo, ' optimo principe, boni malis impares essent. Manet tamen honor legum, nihilque ex publica utilitate con- svulsum: ' nec poena cuiquam remissa, sed addita est ultio, solumque mutatum quod jam non delatores, sed leges timentur. At soriasIe non eadem severitate fiscum, qua aerarium cohibes: imo tanto majore, quanto plus tibi licere de tuo, quam de publico credis. Dicitur actori atque etiam procura tori tuo, In jus veni, sequere ad tribunal, nam tribunal quoque' cruciatu Ioest par ceteris, nisi illud litigatoris amplitudine metiatis. Sors & urna fisco Iudicem assignat. Licet rejicere, licet exclamare, Hunc nolo, timidus
a Sin linum strepitu. e Suam tamen majestatem retinent lege3 L-b Sub aptima Davana. t scales, O nihil ex pubsicape rua direptum est.
Quod vero edictum tulerit, nusquam, opiis
nor, reperitur. Hanc tamen patet edictum
a Tito sane itum primo, a Trajano subinde, tam sapienter persectum, ut prope illius auctor haberi posset.
I. aerariam. J Loeus ubi reponebatur publica pecunia. Is erat Saturni templum. fortasse quod in eius dei tutela positum tutius videbatur, cujus in resno ac tempore furtum nullum factum suisse crederetur. a. Spatarium. J Proprie locus , in quo ingremiri balnea vestes exuebant. Rei similitudine sie dictus est locus , ubi gladiatorum vestes , de ornamenta servabantur :aut quo deserebantur ipsi.si caesi forent: velut sanarentur . si vulnerati tantum t vel si vitae spes nulla. ut ibidem interficerentur. Videri potest Lampridiis in Commodo. Senecae . 93. Ille autem Doctarrum metapho. rice sumitur. D Lος- unus. J Saturni aedes, ubi, quae principis bonitas est, qui aerarii partes tuen
tur . etiam damno principis, contra malos
di fraudatores causam saepe amittunt. Hic Plinius . ut interdum fit apud iurisconsul tos , aerarium sumit pro fisco. Praeterram quod enim non esset in principe lauandum, si aerarium negligeret, haud dubie huius loci explicatio est , quod mox addit, να principir gloria es , sepius vincitur cus. . Necpae . J Non sublatae leges, quibus
, T AE. cautum erat,ut mali punirentur,sed aliae additae sunt, ut delatores , quibus ante ampla sceleris sui merces dabatur , mulctarentur. r. O duri. J Actor in familiis dicebatur. qui res . rationesque heri administrabat: in republica vero Actor principis , qui rem principis curabat. Differt a procuratore qui itidem principis rem procurabat. 3. Quod
a r sine iurisdictione esset. a. Quod esset sub procuratore,qui si amplis possessionibus
exigendis de procurandis praeerat. plures sub se habebat a res. Sin minus, unum tantum , aut etiam interdum idem actor, de procurator erat.
6. In jus veni. J Sunt de aliae sermulae
in jus vocandi, ut, In ius eamu3. Ambulaantus. In Iuste voco. Sequere me.-Hae apud Plautum, Senecam , Martialem oec.
T. Crucrata est par ceteris. J Sensus est: Excogitatum est tribunal par severitate ceteris. Quod si eum Lipsio legeris . pro cipatis, sensus erit Fisti tribunal excogitatum est pro principe, id est . ubi de
principis rebus ageretur, te ubi perinde atque in ceteris tribunalibus ius redderetur: nisi quod aliis nobilius erat, cum propter causas fiscales, de quibus ibi ageretur, tum propter iudices . qui Caeseris personam illi e sustinerem. Nam quod Puteani editici habet cruciarurii mihi quidem probari non potest. s. Sori ct urna. J Nota rationem eb.
73쪽
est, & bona seculi parum intelligit : illum nolo, quia Caesarem sortiter
amat. g Eodem soro utuntur principatus & libertas. Quae praecipua tua gloria est, ' saepius vincitur fiscus: cuius mala causi nunquam c st, nisi sub b no principe. Ingens hoc meritum, majus illud, quod eos ' procuratores 3 habes, ut plerumque cives tui non alios iudices malint. Liberum est autem disceptanti dicere. noli eum eligere: neque enim ullam necessitatem muneribus tuis addis, ut qui scias hanc esse beneficiorum principalium summam si illis & non uti licet. X X X VII. ' Onera imperii pleraque vectigalia institui, ' ut pro utilia Io late communi, ita singulorum iniuriis coegerunt. His ' Vicesima reperta est, tributum tolerabile & facile haeredibus dumtaxat i extraneis,domesticis
bre populis. e Sisos es issis uti, vel m.
gendorum iudicum. Praetor in urnam eon liciebat eorum nomina, quos ad iudicia eius anni elegisset, ae sorte eum educebat numerum , quem lex ipsa praescribebat. Plinius vero laudat hic Trajani humanita. tem , qui, absimilis tyrannis, quibus mos erat in causis fis alibus subornatos iudices apponere , actoribus suis nihilo lectus at-ue ceteris volebat sorte & urna iudices asgnari : facta insuper populo potestate hune , vel illum reiiciendi. si aut nimium timidus foret,nec illorum temporum libertate uti posset . aut nimium imperatori addictus videretur. Quare mox addit: Eodem fora utuntur principatus ter libιrras . id est .
easdem soli leges observant princeps, diliber populus. s. Septua vincitur fiscus. J Sit interdum
' causa mala fisci, ut bonur princeps es videatur. Cassiod. l. I. ep. 12. ad fisci advocatum. Laudatur apud Capitolinum M. Antonini philosophi abstinentia, quod in ju diciis nunquam fisco faveret. D. Procuratores habes. J Si quis Caesaris actori litem intentaret .eaula haec apud procuratorem Caesaris agebatur: lin actor ipse litem alicui movebat. causa ad provinciae praesidem pertinebat. Plinius autem ait Caesaris procuratores tam integrae fidei ha bitos esse, ut etiamsi magis addicti essent Caesari, quam praesides provinciarum . rei tamen non alios judices malleat. Sed hocla Pra ιν utilitatem commuinem , sed cum
detrimento singuloruo.b Propter haec. T M. adulatorie magis, quam vere. Nam si Aur. Victori credimus, Pompeia Plotina incredibiti Hora est , quanto auxerit gloriam Dr ani : --
jus procuratores cum provincias calumniis m- tarent , ι Ia cci Mem corrFuit atque increpa
vir , quas tauris est mereri ψιν. ere. i. onera imperti. J id est,siumptus publici:
seu , ut vocat Tacitus. imperii necessitates. a. Vicesima reperta :J An Augusto an . V.C. 7s'. ut aerario militari prolpiceret; Dial. s. in aras ejus anni: & ab eodem p. post anno non sine difficultate firmata. Quar quam multo ante, nempe an. V. C. 397. Cn. Manlius manunii librum Vicesimam inlinuerat. de qua Liv. 7. Unde aurum mι-cesimarium. ινυσά infanstiore aeraris ad ultimes casus se abatur. Livius. 17. & Quesimarii qui illud colligebant. Erat praeterea rerum venalium Vicesima. Sed hic de haereditatum Vicesima tantum agitur.3. Extraneis . -- icis. J Haeredes alii domestiri , qui de si , di neresam dicebantur. Atque hi liberi erant , qui in potestate patris suissent tempore aetatae haeredi. tatis. Sie dicti , quia vivo patre quo
dammodo rerum pateritarum domini eo se crederentur . eoque mortuo nihil ac-uirerent de novo . sed continuaretur Omini uni in ipsorum persona. Iidem etiam me ani dicti. quod repudiare haereditatem non possent. Alii vero extranei .edes dicebantur : vel qui non erant
74쪽
grave. Itaque ' illis irrogatum est , his remisium: videlicet quod manifestum erat, quanto cum dolore laturi, seu potius non laturi homines elsent, destringi aliquid & abradi bonis, quae tinguine, 'gentilitate, si sacrorum denique societate merui lsent; quaeque nunquam ut aliena & speranda, sed ut sua semperque possessa, ac deinceps proximo cuique transmittenda ce- spissent. Haec mansuetudo legis' veteribusicivibus servabatur': novi, seu per Latium in civitatem, seu beneficio principis venissent, nisi simul cognationis iura impetrassent, alieni mini habebantur quibus conjunctissmi fuerant. Ita maximum beneficium veracbatur in gravissimam injuriam, civitasque R omana instar erat odii, & discordiae, & orbitatis, cum carissi. 1 oma pignora, salva ipsorum pietate distraheret. Inveniebantur tamen, quibus
in potestate, aut qui erant in potestate, sed
non erant in proximiori gradu. Sic extraneici aedmestici oppo nuntiar. . I is irrogatum est. J Vicesimalis tri. huti acerbitas variis modis accisa dc tem Perata fuit Eius tributi auctor Augustus voluit,ut ad extraneos tantum haeredes pertineret , non ad domesticos, sed eum hac exceptione, si modo illi domestici haeredes. verero cives essent: nam si novi erant. Vicesimam fisco pendere eogebantur, nisi forte iidem cognationis literas seorsum a principe accepissent. Nerva exceptionem illam aliquatenus sustulit: matrem enim an liberorum haereditate , de vicissim liberos I filium in parentis bonis , si modo redactus esset in patris potestate , gaudere eadem immunitate voluit , absque his li- eris. Traianus vero Zc Augusto de Nerva liberalior sanxit, i. ut quemadmodum in patris filius, ita in haereditate filii pater immunis esset, sue filius mortuus fuisset in patris potestate, sive non. a. ut frater,aVus, avia , neptis . neposque de invicem, ab ue deductione Vicesimae haeredes esse possent. exiles haereditates exemit , ad quoscunque haeredes pertinerent ι sive illi essent extranei sive domestici, ideoque summam definiit, infraquam publicano nihil deberetur. . ut qui ex iis capitibus quae correxit a die edicti Vicesimam fisco debueram, eam solvere non cogerentur. T AE.
s. Gentilitate. t Gemitra dicuntur qui ex
eodem sanguine procreati sunt . habentidem nomen, de per diversas stirpes . ex eadem progenie Ortum ducunt. A rari vero qui sunt ex eodem sanguine . habentidem nomen, ex eadem stirpe oriuntur,
suntque ejusdem familiae. 6 Saerarum denisse frietate. J Singulissamiliis sua erant sacra. Unde filius in se milia patris . di filius in sacris patris, pro eodem sunt apud Jurirconsultos. . nteribis civibω. J terra cives . id est, iam pridem in urbem recepti : quibus
opponuntur novi. querer erant immunes a
Vicesima. proindeque censebantur habere inter se iura cognationis. Novi autem, sive illi per Latium c hoc est, jure Latii .giis colo
ni Anabantur civitate Romana petendi magistratia. mratia. Ascon. Pedianus ad orat . in
Pison. t seu beneficio prineipis in civitatem venissent i quam duplicem viam in civitatem veniendi opponit hoc loco Pliniust non
habebant inter se jura cognationis, nisi literas eam ad rem a principe seorsum accepi Dsent: Ideo quando inter eos filius suceedebat patri . succedebat tanquam extraneus haeres, ideoque Vicesimam haereditatis fisco solvere cogebatur , tanquam extra neus ; donee Traianus singulari sua munificentia hos novos cives , itidem uti veteres, a praestatione vicesimae immunes secit.
75쪽
tantus amor nominis nostri inesset, ut Romanam civitatem non Vieta mae modo, verum etiam amitatum damno bene compensari putarent r sed iis maxime debebat gratuita contingere, a quibus tam magno aestimabatur. Igitur pater tuus simit, ut quod ex matris ad liberos, ex liberorum bonis 3 pervenisset ad matrem, etiamsi cognationum jura non recepillent, cum ciavitatem adipiscerentur, ejus Vicesimam ne darent. Eandem immunitatem
in paternis bonis filio tribuit, si modo redactus esset in patris potestatem eratus improbe &insolenter, ac pene impie, his nomini laus inseri publicanum , nec sine piaculo quodam sanctissimas necessitudines velut interceden-ro te Vicesima scindi, nullum esse tanti vectigal, quod liberos ac parentes fa
X X X VIII. Hactenus ille , parcius sortasse quam decuit optimum principem, sed non parcius quam optimum patrem, qui optimum adoptaturus , hoc quoque parentis indulgentissimi fecit, quod' delibasse quaedam Is seu potius demonstrasse contentus, largam ac prope intactam benefaciendi materiam filio reservavit. Statim ergo' muneri ejus liberalitas tua astruxit, ut quemadmodum in patris filius, sic in haereditate filii pater esset immunis,
nec eodem momento quo pater esse desisset,' hoc quoque amitteret quod suis Iet. Egreste Caesar, ouod lacrymas parentum vectigales eme non patero ris. Bona filii pater sine diminutione possideat, nec socium haereditatis accipiat, ' qui non habet luctus : nemo recentem 5c attonitam orbitatem ad computationem vocet, cogatque patrem quid reliquerit filius scire. Augeo P. C. principis munus,' cum ostendo liberalitati ejus inesse rationem : ambitio enim, & iactantia, & emiso, de quidvis potius quam liberalitas exi-rs stimanda est, A cui ratio non constat. Dignum ergo imperator mansite iudine tua, minuere orbitatis injurias, nec pati quemquam filio amisso insuperassici alio dolore. Sic quoque' abunde misera res est, pater filio solus haeres: quid si cohaeredem non a filio accipiat λ Adde, quod cum divus Nerva finxisset , ut in paternis bonis liberi necessitate Vicesinae solverentur . O congruens erat eandem immunitatem parentes in liberorum bonis obtinere
I. Hae quopu smitteret. J Id est . privare- ur eo fructu . qui iuxta naturae leges ex filii haereditate redire ad eum deberet. a. Ωui non habet luctis. J Melius alii .m m nan habet luct- . id est, publicanum, ad quem illius mortis dolor non pertinet.
e Cum ρ σπε causam tantae liber actiatu. .
dam rationem bonorum filii, ut Vicesima principi pendatur. 4. Abunde misera res es J Satis gravis est patri filii mors. etiamsi solus ipsus hae res sit. Quid . si cohaeredem aliquem non testamento filii datum aut assinem, sed publicanum habeat
76쪽
Cur enis posteris amplior honor , quam majoribus haberetur eurve non rctro quoque recurreret aequitas eadem λ Tu quidem, Caesar, illam exisceptionem removisti, si modo filius in potestate patris tasset , intuitus opinor vim legemque naturae, quae semper in ditione parentum es De liberos iussit, nec uti inter pecudes, sic inter homines potestatem & imperium va- stentioribus dedit. . XXXIX. Nec vero contentus' primum cognationis gradum abstulisse Vicesimae, secundum quoque exemit, cavitque ut in sororis bonis frater, & contra in fratris soror, utque avus, avia in neptis nepotisque & in vicem illi, servarentur immunes. His quoque, quibus' per Latium civitas Io Romana patuis set, idem indulsit: omnibusque inter se cognationum jura commisit, simul & pariter, & more naturae, quae priores principes a singulis rogari gestiebant, ' non tam praestandi animo, quam negandi. Ex quo
intelligi potest quantae benignitatis quanti spiritus fuerit barsas, atque,
ut ita dicam, laceras gentilitates colligere atque connectere, & quasi re-Is nasci iubere r dcferre quod negabatur, atque id praestare cunctis, quod saepe singuli non impetrassent: postremo ipsum sibi eripere tot beneficiorum
Occasiones, tam numerosam obligandi ' imputandique materiam. Indi num credo ei visim, ab homine peti, quod dii dedissent. Sorores estis &frater, avus & nepotes: quid est ergo cur egetis 3 ut sitis, vobis estis. Qui zopro cetera sua moderatione, non minus invidiosum putat dare haereditatem, quam auferre. Laeti ergo adite honores, capessite civitatem, neminem hoc necessitudinis abruptum velut truncum amputatumque destituet diiisdem omnes quibus ante' xisnoribus, sed honestiores perfruentur. 7 Ac ne remotus quidem jamque delicientis assinitatis gradus , a qualibet quantitate 3 Vicesimam inferre cogetur, statuit enim communis omnium parens
summam, quae publicanum pati possit.
a Non tam voluntate ea concedendi, quam
recusenaei. b Nutam hie cognatis πιι rissociatio tanquam
s. Si mori. J IJaee vel ba erant in edicto Nervae, sed Traianus Nerva melior, hane exceptionem sustulit. i Primma. J In t. cognationis gradu
censentur pater, mater, liberi. In a. Frater . soror. avus, avia . neptis, εc nepos. Vide Gaium de varais asinitatum gradita . 1. Per Latrem. J Supra n. 7. not. 7.
3 . xuanti spirat . J Quantae excelsitatis
animi. 4. Imputandisue ereJ Supra n. 2 . not. .
s Cur egeti J Beneficio principis ut si
abscisum atque separat in haereditate paterna pra bir. c rari ira.d Rusmam peniare. T Aritis id quod iam vobis estis, nempe ennsan guinei. Livineius legit. e. rogetis , id est, cur aliquid a me praeterea postuletis. 6. Dare haereritatem. J Totam haereditatem capere , Ae haeredum damno date ad arbitrium χ quam auferre, id est, quam
Vicesimam partem ex ea decerpere. 7. Ac ne remorus Diadem. J Quartus aut quintus assinitatis gradus. Defietis vero septimus.
S. Summam. J Quam pomo i nullibi,
quod sciam , extat. Certe quidem modicas haereditates exemit, ut clarius mox dicetur.
77쪽
X L. Carebit onere Vicesimae parva & exilis haereditas: 3e si ita gratur
haeres volet, tota sepulcro, tota funeri servetur, nemo' observator, nemo castigator assiliet. 'Cujuscunque modi ea pecunia ex haereditate alicu
jus obvenerit, securus habeat quietusque possiceat. Ea lex Vicesimae dicta 1 r est, ' ut ad periculum ejus perveniri nisi opibus non possit. Conversa est iniquitas in gratulationem; injuria in votum: optat haeres ut Vicesimam de beati Additum est, ut qui ejusmodi ex causis in diem edicti Vicesimam de berent , nondum tamen intulissent, non inferrent. 'At in praeteritum subvenire ne dii quidem possunt, tu tamen subvenisti cavistique, ut desineretio quisque debere, quod non esset postea debiturus. Idem fecisti ne malos principes habuissemus : quo ingenio , si natura pateretur, quam libenter tot spoliatis, tot trucidatis finguinem & bona refudisses λ Vetuisti exigi, quod deberi non tuo seculo coeperat. Alius, ut contumacibus, irasceretur, tarditatemque solvendi, dupli vel etiam quadrupli irrosatione mulcta-1 uel ret: tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas quod deberi non oportu rit , an constituas , ut debeatur p
gitanti eundem te collationes remisisse, donativum reddidi lIe,congiarium obtulisse, delatores abegisle , vectigalia temperasse, interrosandus videris, xo satisie computaveris imperii reditus λ an tantas vires habeat frugalitas principis, ut tot impendiis, tot erogationibus sola sussciat λ Nam quid est causae, cur aliis quidem cum omnia raperent , & rapta retinerent, ut si nihil rapuissent, nihil detinuissent, defuerint omnia λ tibi cum tam multa
INTERPRETATIO. a in nemo post venire in i 2ud discrimen, nisi haeres magnarum opum. NOTAE I. Observator. J Nemo qui principis no
mine sumptus Observet, iudicetque, an Vi
cestina rite data sit3L Cullus uri rue. J Id est, sive domesti-eus sit, sive extraneus is . a quo obtigit haereditas, modo ut ea exilis ut. Pro ali. cutis Lipsus legit alicui. . in Moesimam debeat. J Signum enim est opimae haereditatis. 4. At in praeteritum. l Emendare praeteri. tum ne dii quidem possunt, aut quae facta semel fuerim. insecta reddere, inquit apud
Aristotelem Agathon cometis. Ea autem Trais
iani remisso . cuius hodieque Romae extat insignis inscriptio. s Contumacibiu. J Cod. de Jud. Cantia. in ur tribus erictu propositis , vel ina peremptino eυocaιus prontis sui non Iacit.
Hi, & qui in solvendo tardi essent. dupli &quadrupli irrogatione mulctabantur. . Feres , Caesar. J Tu itaque aerarii curam , quam gerere consul debeo . in te transtulisti. a. Cedation/s. J Puta aurum coronarium seu dona initio imperii a provinciis conserti solita. De Iuliano Ammianus l. 13. e . I . Coronarium indultum er remissa ribita multa diuturnitate cte. Idipsum de Hadriano Spartianus, Capitolinus de Antonino Pio refert. De auro coronario dixi supra n.
3. Donativum. J Certa pecuniae semina , quam imperator vel eum iniret imperium , vel ob relatam victoriam vel demum ob aliquam aliam celebritatem militibus erogabat.
78쪽
TRAIANO DICTUS. 47Iat aris, & nihil auferas, omnia supersint λ' Nunquam principibus defuerunt, qui fronte gravi & tristi supercilio utilitatibus fisci contumaciter a essent: & erant principes ipsi sua sponte avidi & rapaces, &qui magistris
non egerent: plura tamen semper a nobis contra nos didicerunt, sed ad tuas aures, cum ceteris omnibus, tum ves maxime avaris adulationibus ob- sstructus est aditus. Silent ergo &quiescunt, & postquam non est cui suadeatur, qui suadeant non sunt. Quo evenit, ut tibi cum plurimum pro tuis, plus tamen Τ pro nostris moribus debeamus. XLII. Locupletabant & fiscum & aerarium non tam ' Voconiae de Iuliae leges, quam majestatis singulare & unicum crimen eorum, qui cri- Iomine vacarent. Hujus tu metum penitus sustulisti, contentus magnitudine: qua nulli masis caruerunt, quam qui sibi maj. statem vindicabant. Reddita est amicis fides, liberis pietas, obsequium servis: verentur , & parent, &dominos habent: non enim jam servi principis nostri amici, sed nos sumus; nec pater patriae alienis se mancipiis cariorem, qtiam civibus suis credit. I somneis accusatore domestico liberasti, unoque salutis publicae signo illud , ut sic dixerim, t servile bellum' sustulisti. In quo non minus servis, quam dominis praestitisti: hos enim securos , illos bonos fecisti. Non vis interea
laudari , nee sortalle laudanda sint, grata sunt tamen recordantibus principem illum in capita dominorum servos subornantem, monitrantemque rocrimina, quae tanquam delata puniret: magnum & inevitabile, ae toties
cuique experiendum malum, quoties quisque similes principi servos ha
X LIII. In eodem genere ponendum est , quod testamenta nostra
secura sunt: nec unus omnium nunc, quia scriptus haeres. Non tu fallis, asN o T AE.
4. Nunquam principibus ae fuerunt. J In Vestigatores ingeniose mali, i n omnem fi sca , simulque privatae rei per fas di nefas
1. Pro nostris maribus. t Quod nemo e nobis impiobos illos imitetur. I. Vocomae. J Lege Iulia.& Papia quoties
duo erant haeredes instituti, quorum unus ante apertas testamenti tabulas moreretur eius portio non accrescebat cohaeredi,
sed fiebat caduca & addicebatur fisco. Ca doca enim dicebatur . eo quod ex persona cohaeredis defuncti eaderet in fiscum. Eadem lege bona eorum qui sine successore decedebant. fisco addicebantur uti hodie que sit. Ac quoque lege quae erant in causa caduci , ad fiscum devolvebantur. In causa autem caduci erant ea . quae deficiebant vivo testatore. v. g. si duobus standus legatus suisset, & unus ex legatarias mOI tuus fuisset vivo testatore, eius portio erat iacausa caduci , nec accrescebat collega tario , sed cadebat in fiscum. x. Rediata est J Cum delatores acerbe accepisti.
3. Servile bessum. J Quod servi apud principem dominis suis intentabant. Allusio est ad servile bellum. quod duplex tuis:
alterum in Sicilia an. v. e. 619. ducibus Eu no de Cleone servis: alterum Capuae an. v. c. 68I. Spartaco duce. tivias . Florus, E
sent, innex DHerfecit, atque iis . nec alius quodvis crimen infirre, aut accusare δε-- permisit.
1. Necfrari'. J Neque fortasse eiusmodi sunt ea , ut laudari admodum debeant. I. Nam,ru scriptur barat. I Locus haud
79쪽
non tu' iniquis tabulis advocatis : ' nullius ad te iracundia, nullius Impietas , nullius iuror confugit: nec quia offendit aliust nuncuparis, sed quia ipse meruisti. Scriberis ' ab amicis, ab ignotis praeteriris : nihilque inter privatum & principem interest, nisi quod nunc a pluribus amaris, nam &3 plures amas. Tene, Caesar, hunc cursum, & probabitur experimento, si ne feracius S uberius, non ad laudem modo, ted ad pecuniam principi, si haerede illo mori homines velint, quam si cogantur. Donavit pater tuus multa , & ipse donasti: si cesierit parum gratus ; manent tamen ii qui bonis ejus fruuntur,nihilque ex illis ad te niti gloria redit, nam liberalitatem Q jucundiorem debitor gratus, clariorem ingratus facit. Sed quis ante te laudem istam pecuniae praetulit λ' quotusquissue principum ne id quidem in patrimoniis nostris situm duxit, quod esset de suo Z nonne ut rogum, ita Caesarum munera , illitos cibis hamos , opertos praeda laqueos ,
a Nemo per iraeonim , aut impietatem , aut insaniam in te haereditatem tramiserra : nec propter alteriis offfensonem baererscriberis. b e emici barιdem te faciunt, igno: i lepra
e Serva, o Caesar, hane agendi rationem ercognosces experientia utrumne irrcipi utilius fiter abundantius non solum ad laudem, sed er ad pecuriam collagendam si de e. N o T AE
dubie corruptus. Lege eum Lipso, de Gru
tero nanquam seri pura haeres. Sensus erit: Nec tu, ut Domitianus, uniu es haeres m Mium . licet nunquam ab ullo hares scriptus
sis. Nam ille ex qualibet scriptura , cui iuris auctoritas deesset, aut etiam ex testi. monio cuiustibet hominis, qui imperato rem ab aliquo institutum esse haeredem diceret , continuo in haereditatem quasi pro suo iure involabat. Traianus vero pecuniae non ita avidus nullam haereditatem vendi cabat sibi, nisi haeres rite scriptus esset. a. Iniquis tabulis. J In quibus contra ius fasque legitimorum haeredum nulla mentio esset. 3. Nuncuparis. J Haeredem nuncupare , est, non scripto, sed viva, ut aiunt , voce declarare. Quod fieri oportebat palam,dc quidem adhibitis septem testibus. 4. Ab amicis. J Sie A ugustus vigoti pro
ximar amicis, quater decies LL. S. ex testamentis amicorum pereepit. Suet.
s. Donavit pater tuur. J Nerva . qui er
bana omnia , qua extabant, er Domitianus
iniqua abstulerat . dominis redditit O plibi rumana agros emis, ac divisit. Dio.
6. Osserit ere. JId est,et si aliquis discessorit e vita parum gratus erga te An, ut suspicatur L I sius, legendum aliquir hae ceperit parum ratus Sed tamen scrupulus aliquis residere potest, propter ea quae sequuntur. Quare totus hie locus apte videtur se a Livineio correctus i cessrint, nempe dc tua.& patris dona, parum gratis : mancni t men, id est, supersunt, qui bonis tuis fruuntur . id est . haeredes eorum qui maximis a te beneficiis assecti, te in testamento. suo praeterierint,atque id impune, quod sub aliis principibus non fiebat.
- Ωκες quisque. J Quis porto princeps
ad se pertinere non existimavit patrimonia ipsa nostra , eam ob rem quod populis vel a se , vel a majoribus suis nonnihil datum esset I. Issitas citis bimas. J Comparat munera hamis, di laqueis, haereditates piscibus. Nam ut pisces hamis, quos voraverunt, de laqueis quibus haerent impliciti , attrahuntur; ita mali principes propter munera
in privatos collata, omnes eorundem saeuitates sibi vendicabant. Notum autem illud, manera hamstr imuari
80쪽
aemulabantur eum privatis facultatibus velut hausta & implicata retrosccum, quidquid attigcrant, reserrent. XLIV. Quam utile est ad usum secundorum per adversa venisse
Vixisti nobiscum,' periclitatus es , timuisti: 'quae tunc erat innocentium vita, scis& expertus es, quantopere detestentur malos principes, in etiam equi malos faciunt. Meministi quae optare nobiscum, quae sis queri solitus Nam privato judicio principem geris , meliorem imo te prastas, quam tibi alium precabare. Itaque sic imbuti sumus, ut quibus erat summa votorum, melior pessimo princeps, iam non possimus nisi optimum ferre Nemo est ergo tam tui, tam ignarus sui, ut locum ipsum post te concupis- Iocat. Facilius est ut esse aliquis successor tuus possit , ' quam ut velit. Quis enim curae tuae molem sponte subeat λ quis comparari tibi non reformidet 3 Expertus & ipse es, quam sit onerosum succedere bono principi: & asterebas excusationem adoptati. An prona parvaque sunt ad aemulandum , quod nemo incolumitatem turpitudine si rependit λ Salva est omnibus vita, redi dignitas vitae : nec jam consideratus ac sapiens, qui aetatem in tenebris 'agit. Eadem quippe sub principe virtutibus praemia, quae in libertate : nec
benefactis tantum ' ex conscientia merces. Amas constantiam civium , ' re
ctosque ac vividos animos, non ut alii, contundis ac deprimis; sed foves &attollis. Prodest bonos esse, cum sit fatis abundeque, si non nocet.
INTERPRETATIO. a Talis enim ei princepi qualem privatus juricabas principem esse debere. b Quare sta tuis virtutibus assuevimus. e Ωuod nemo vitam suam gagirus reri
editione legitur multiplicata Magis placent. qui habent implicata . hoc enim maxime hamis di laqueis convenit, qui cum mari ve lut hauriantur , secum ea omnia, quibus sunt adnexi, reserunt. . Periclitatus es. J Sub Domitiano principe , cum privatus eras. 2. Quae tune erat M. J Haec enim erat bonorum virorum sors de conditio, nem re periclitari , bc timere.
3. Etiam qui ere. J Adulatores , dum Principum scelera laudant. 4. Irram ut velit. J Ne tam quidem.
Hadrianus enim id maxime voluit. neque destitit Plautinae Tralam uxoris operam interponere, donee Caesar creatus id consecutus est . ut Traiano succederet. s. Adoptati.J Gruteri emendationem sequor et sic us vero est. Vix adductus
es ut Nervae succederes, quamvis id non tam sponte tua faceres, quam adoptione a Crius de veluti eoactus. In aliquibus codicibus est adoptanti : id est, hane ipsam excusationem Nervae te adoptanti asserebas. In aliis est adoptari. G. Rependit. J Nemo flagitiosus esse eo tur, ut gratus sit principi. vitamque tueatur. Quomodo sub Domitiano, de quo Suet. c.
io. Daos venia demavit . qui se . quo facilinexperter culpae ostenderent , ιmputa. 3 proba
7. Ex conscientia J Bona conscientia praemium quidem est virtutis amplissimum: sed sub bono principe sola virtutis merces esse non debet. Sub Trajano cerae ampli simi quique honores in viros probos con