장음표시 사용
31쪽
Rr δ, ut materia, secundum omne suum esse, est receptrix foma ta O somina, secundum omnesium esse , est actus materia. nec secundum illum esse. licet ιmutuari materiam non esse materiam,nec formam, sec*ndum illum esse, non esse firmam. Hinc liquet formam quam vocant corporeitatis comment clam esse . nullam enim rationem forma habet: eumq; forma elementi sit prima i π imperfectissima, esset aliqua prior perfectior nullum tribuens actsi materia; quod repugnat rati formae, ut alias ά me fusius fuit disputatum.
Q are ius est dicere, materiam ct formam .essepartes compositi: non tammen materia recipit compositum, sed formam, per quam copositum M. NJqἰ hoc ita statuere necesse est , ut deuidetur creatio forma, quia forma non sised competitum, ct in materia accipit suum esse. Et licet per generationem fatvt causa cuius ope fiat compositum: tamen, Ni purus sectus compositum fit. non enim per se generatur forma,sed compositum: O forma dicitur generari , ut compositum fiat; verum compositum generatur, ut sectus tantummodo. Et quamuis generatio dicatur terminari ad formam, hoc ideo accidit, quoniain illa cessat motus tanquam in parte, per quam compositum constituitur Osit; Iuia dum erigitur forma fit compositum, educitur enim forma, Ni pars ct caua compositi, atq; ita terminus est senerationis: non tamen, Ni djectus. Si enim terminus esset, ut effectus; feret ex alia forma, ut Aristoteles duodecimo prima Philosopbia testatur. Non igitur creatur forma quia non sit per se; sed crearetur compositum; nisi prior existeret materia. Ny proden dicere, est terminus generationis, O Ni causa ergo persegignitur quonιam ad I nerationem per se requiritu r efectus per seatq; me nullι praeterquam composito eo etit. Nec sistat quod vulgo cireumfertur, non duri generati nem naturalem , quoniam materia prima quae proxime ac immediate sub Gtur elementIs, qua mssua natura anceps sit, ad priuationem, oe ad formam, tamen quia dissonitur a formis elementorum ymbolis, hoc in in aliqua qualitate conuemt,c H puta aer dicitur materia promma ad medio carens ignis O aqua aeris. 9 magis propendet ad hane quam ad illam formam materia .n. prima disposita magis ad formam aeris quam ignis, acquirit eam formam . atq; ita de alis s. Etticet elementa ex se inuicem gignantur, Velut postea declarabimus, tamen immediatius elementum clyonitur ad formam huiu*quam illius. Caterum in mixtis materia prima non adiuuat generationem , verum vi agentis naturalis ita disponitur, H iuuet O uni agat. puta semen in hominis generatione dicitur ratio seminalis: quoniam cum seminea patremittitur Nirtus quaepiam, quae habet rationem infir umenti, qua seminalis ratio nuncupatur, estq; in semine pctentia animal. Atq; ea virtus primum ex parte aerea ac tumosa gignit spiritus, i sp productu oriuntur membra principatia, nempe cor drinde cerebrum, atq; ita alia. est enim cor velutifons oe a
ca Pirituum. impedit quod appetitus materia a priuatione proficiscatur.
32쪽
m qaamuis materia sit in potentia ad priuationem, ad formam opposim attamen natura sua Iertur ad formam, quia omne ιmperfectum est gratia pem fectioris, non secus quam eo ur quod σδε sit in potentia ad sanitatem ae uritudinem tamen naturali instinctu fertur ad anitatem, tanquam ad diuposita
nem sibi eonnatam, nisi quid impedierit, sic elementa licet nullam figuram sibi
asciscant, nullo tamen obstante, ad orbicularem propendent tanquam ad pessi morem. Eodem quoq; pacto natura instituit materiam, vi essetgratia pers moris. Et de potentia materissatis.
generabilium σ corruptibilium una. CAP. U I I.
istoteles primo Physicorum, ubi eo lusit omne quod fit, ex subiecto
aliquo fieri, subdit, biae subiectum esse isti numero; ratιone vero, duo nam ct hoc aliquid magis quod fit,ex imosi oeno secundum accidens
πιιibus verbis censet materiam esse νnam numero, quod fit inter entia numerabilis; esseq; niagis hoc abquid quam priuationem. 2 immprmo degenseratione inquit, materiam esse aliquo modo eandem, O aliquo modo non. Unde
docilis, Huq; agitata qua iis oboritur, an materia prima sit una numero. habet enim rationem satis validam, quia ubstantia eilmsit subiectum eontrari rum, debet e Ie na, agensqi σ pagum in materia conuenire. Uerum illi is uiuas satisfaciemas, quod eum tribus modis dici post materia, uno, ut non squid nec quale nee quantum, atq; hoc modo est νω in intellecta, quoniam in testinus Uta distrahit. altero, ut mens apprehendit eam substratam esse βω- um potentia ad atiam oppositam atq; ita quodam modo eadem est, O quodam modo non est eadem, quoniam materia να est sub forma quapiam, illa eadem est in potentis sub alia, in actu tamen mini . quoniam tuηe aliam habebitvmtatem, quam nunc habet, sil ea forma cui subjeitur. Nam ut eli in pote rtia, est ommbur commota, propter suam indeterminationem, propter quam uiar formam sibi peculiarem obtinet. Nolim tamen te gnorare, quod licet βι substantia actu exιβens, habeatq; ιn potentia vvitatem, qua est enti synonyma, ea tamen mitas non est numeralis, quoniam qua numeralis est, accessit dDrma, velati tibro quinto prima philosophiae docetur. nam materia non num να-, ns d forma. ὰ qua accipit νmratem, fitq; quanta. Verum Hiras qua conuenit illi ut est substantia actu existens nequit numerari, sed mente tantum coneipitur. dicimus enim materiam esse materism, atq; ita materiam primam esse unam quorum in primis principi s non datur nisi Mum ,sed hae νnitas nosgnificat aliquιd sepra ens, praeter negationem. at νmtas numeralis est a forma in materia quanta. Hinc patere iam potest quare intelligentia non sit una numero; quin tura est mareris. Sed neepiarer numero, quia numerus non comin Diqitiam by Corale
33쪽
venit, nisi rei quanta. aestare in diuinis unitas numeralis O numerus ponito per aequivocationem: ct communitas materia est comunitas subiecti, O non pradicati. Atq; eadem illa νη itas materia conuenit omnibus eius portionibus in potentia: neq; natura sua deficit. Attamen successo formarum facit vasit clerna in actu, Ynaq; numero actum ac per eandem successionem 'ecies mundusq; Cterna sunt: at materia propter suam indeterminationem, est aeterna, I
cet aeterna quoq; sit successione formarum, Ni sit pars compositi, atq; hac ratione non est eadem. Q od se poneretur separata ab omni forma, baud quaquam esset,nisi nancisieretur a mente νnitatem , sitq; figmentum. olim tamen tibi persuadeas, quod quemadmodum multae aquae diuise possunt in unum locsi
confluere; ita multa materia portiones coeant tanquam In Am aceruum ae
massam, unumq; corpus. nam nullam habere posunt νnitatem, nisi a mente cofectam , si ere portiones sub atiqua forma non connectuntur. HL ocirca νυ est omnium generabilium materia in potentia; in actu vero plures, perinde vi ipsa pluribus formis substemitur. Cum autem-ristoteles lxquit eam se numerabilem intelligit per formam, Nel in potentia quod mm.me corin mi pristationi. m odssicistiteris,sitne νna specie, an genere e Dicam, quod oppoartur via tali tam specieι quam generis. qu Iam νnitas generis, est νnitas numinis: ratas verbipeciei est rationis: quarum utraq; materia haud couenit nam est una in potentia quae multis formis subest. Attaram unitas materis si lis eu νη tui generis: quoniam genus constituitur oe determinatur disserenti's, perinde atq; materia formis. posita autem disserentias generis ac materie ab Alexandro ultima quntione secundi libri suarum qus onum naturalium. πιιωβrursus objcies verba Philosophi eseptimo libro prims pbilosophis, Mi habet,
quod generans gignit aliud propter materiam: igitur materia est diuersa. D cendum est,quod in eadem Jpecie diuersitas ac multitudo prouenit a materia o agente. Verum in primis usupremis mentibus, νbi non est generatio, non est diuersitas in eadem specie proprie dicta, quoniam non est materia, propter qua res sunt diuisibiles. neq; sit forma νt diximus ex duodecimo libro primae phil sophia. atq; ob id dixerunt philosephi, nullum se prouentum in intelligenis
's, nam si sit forma, fit insubiecto,quod est compositum. Illae vero forma qus
plices hunt,ae absoluta nulli iubarent subiecto, veluti illa qua largiuntur ipsum se, quales sunt animαsub coelo. Laborauit quidem Averrora dum conatur demonstrare, quo modo illa νmantur cvj orlabus fiuis: in libella de si stantia orbis: νerum nos id propria di*utatione illi qua tioni alias libro dec lo docuimus. Caeterum hic clanculum aliud rideo suboriri dubium, an una eadem sit materia generationis O alterius motus,qnam alterationem O augmentum dicimus. Latinorum feri principui a Ierunt Ham cIe,ob id quod Arisoteles libro primo de ortu O interim, ricat materiam ese subiectum genera ἔπω O LIerationis: aliorum autem post: Uerum ea verba aliter solitus
34쪽
. ν Ε R Rhet Μ V an et 7 Eurepretari, quod materia proprid ac praecipue dicatur subiectum generati vis: quoniam ratio materia constituitur per potentiam quae est, ut inquit is xander libro primo quaestionum naturalium, esse materiae,prout sub citur g
nerationi. Materi A vera transmutationis O augmentι, funt quodam moesmaterιa, non tamen propria,quod esse earum sit in actu, non potentia. Et qua as materia alterationis, ut diximus sit quodam modo in potentia, tamen ipsum eius ege in actu est, quoniam sub hac ratione si citur entibus. Materia vero augmenti eIt id quod augetur, ipsumscilicet quatum: quod proprium est ac immediatum, cui auctio conuenit, O nutrimentum est id ex quo sit auctio, veluti capite siti proprio dilutabisnus. Cum igitur materia, ut potentia generationι; ut vero est actu, alterationi: atq; ut est quanta augmentationifab eitur: νω erit omnium materia, verum diuersa ratione, nam propria ac pecu harιter generationi: Cateris autem quodammodo, quoniam horum materia
non simpliciter est in potentia alterationi nanq; νt ens in actu, O augmento ut quantum in actu, submictitur. At motus localis materia potius est nuncupa- dum subiectum, quoniam res ouae mouetur, eii corpus in actu,quod quidem mauria ad locum o vulgo ad νυι vocatur. Omnes porro hae materia iucludunt materia prima, non tu sub ea ratione, qua est in potentia, sed ut omnium par quae prior motibus existit. quoniam quod generat, largitur cuncta accidentia quae formam substantia comitantur, d quorum numero isus est, motus localis Atq; hoc pacto exponenda ege puto ristotelis Nerba, quod aliorum quodammodo sit materia, quandoquidem non Lb ratione potentia, sed aliquo modo, gasub ratione actus illis mutationibus sub citur., Caeterum aliam longe dissiciliaram sentio emergere quailιonem, qua dubitari siolet a Philosophis . cum pri mum quia in materia apparet, sit ratιo corporis an materia sua ratione habeat
esse corporis, an vero a forma: ersi habet a forma, quae nam sit illa qua primo
materia aduenit. nam cum ratio corporis omnibus compositis naturalιbus competat primo: videtur a prima forma ea issis competerer Placuit Itoicorum qua plurimis, materiam sua natura cie actu corpus: at latinorum principibas viris videtur, materiam e Ie corpus ob trinam dimensionem qua illi prius quam forma Jkktantialis aduenit, atq; ea trina dimensio materia eIi coaeterna, estq; non secus quam materra, indeterminata, oe quemadmodum forma substantia accedens, materiam certis finibus describit, ita dimensionem termrnat. ac eircuscribit. Porro differt quantitas indeterminata ct terminata, sicut actuso potentia. nam indeterminata notat potentiam; terminata vero actum Ofinem. Itaq; materiae prιntae trina dimensio primum aduenit, O ratio huius est, qucniam forma cum diuidi nequeat, nequit ese causa, quare materia diuidi possit.. Et qui aliter Ierant, ordinem naturA subuertunt, quoniam faciunt id materia primum ive Se quc d posterius eH. nam ciem accidens psilerius quiddam sit, quam forma sub Itantiας ipsum primum materia miretur, eam pem
35쪽
sceret. uare iure optimo substant a forma prima est ponenda in materia.na materia prius fit quid, quam quantum vel quale quiddam. Quὸd si trina dia
mensio in materia formam subitantie prscederet, atq, in ea prius recipereturr. profecto prius esset quanta,quam quid. Ad hsc, quod seuersali rasione per se alterius en eausa, cuicunq; comparatur, per prius causa Ilia conferri compa rariq: debet, quam effectus. Q ιare, cum forma Abstantis νniuersali rati ne prscedat formam accidentium, si νni tertio cuipIam conferuntur, cum substantia sit causa accidentium, eiusdemq; generis cum materIa cui confertur: ne resis est xt per prius forma substantie uniatur, quam forma accidentium. nasi aliter sit, peruertitur ordo entium. Et licet ad existentιam materis sit necessaria trina dimensio, tamen non minorem necessitatem ad existentiam materis
adfert forma substantialis. si Iandoquidem per formam existit in acta, per quantitatem dicitur divisibilis. TVterea generans primum sibi proponit esse: quare primo dat formam substantis, qua intercedente cetera accidentia insequuntur. Itaq; forma prius in materιa recipitur quam accidens. Rorsus trina dimensio, que e t in potentia ad terminum, aut eLi in ρ dicamento quam litatis, aut in rit s. Si est in quantitate eH actu quanta,cum sit actu dimensio, atq; ita quantitas esset separabilis quia set in actu eiusq; ubiectum esset pura potentia, ut docuit Aristoteles primo de Generatione, quod si quantitas e set potentia, nihil aliud eset quam materia, quia materia est potentia omnia. Ad hae finitum o inlinitum quantitati conueniunt ex primo Physicorum , si ergo esset indeterminata quantitas,non ob id removeretur a ratione qualitatin quoniam cuius est actus, potentia est in eodem genere. esset igιtur quantitas. uod vero ante forma substantialem sit qualitas nullo patio a mare laret. Ω ocirca Ni hac controuersia dirimatur, prasiat dicere quod cum materia multam habeat similitudinem cu loco, ct contra cid enim concedit Philosophus quarto Physicorum P vi est quaedam capacitas,in ea duo an8 sunt ammaduem tenda: primum, quaedam ad recipiendum aptitudo,quam receptibilitatem si placet nominemus, ut res planius inreligatur: deinde aptitudo, ut in partes quaeandem habeant rationem eum toto diuidi possit,quam diuisibilitatem dicemus. Itaq; in materia, post IisIiantia notionem.primum se osteri eius capacitas;qua cuiusuisforma materialis recipienda fit capax,qua i potentia proprie prodiciscitur.est enim materia receptrix omnium formarum, idq; ob suam propensionem ac a petitionem, qua formas recipiendo perfici desiderat, O appetit. Ea autem appltitio ex imperfectione ortum habet. nam quod summe perfectum G non indiget extrinseco, ut perficiatur. Igitur causa, quare omnes formas po sit recipere ς est eius imperfectio, quam natura sua Drtita est. Hinc succedit ipsa diuisibilitas, qua nihil aliud est, quam quaedam materia aptitudo inua mplures partes eiusdem rationis diu i potest. Proinde materia sua natura, du-- obtinet aptitudines; alteram qua formas appetit H perficiatur ceII en
36쪽
nem, recipere valet atqIhac gracιs quantu. materialis νο at r. autem quantuas formalis, qua pro formarum varietate, varios fortitur terminos.. t Hac inter elementa maxima est in igne, O minima in terra. Ille enim habet formam quae exigit materiam tenuismam; quoniam eatii est rarefacere. Cf-tera vero elementa,quosunt crassora O grauiora eo minus habent tenuιtatis. Forma ergo naturalis materιam persicit Hsubstantiam, terminata; dimensio nes, prout natura forma patitur. Porro b c quantitatem, quasequitur Domam, Aristoteles septimo Metapis. Nocat accidens, quod sit diuersim quia-piam a substantia. Quodsi obiiceris materiam per quantitatem dιuies , q*ia diuisio quanto conuenit, rei Merem, quod partitio qua altu sit, O actuat nostris detitur, quantumprasupponu, neq; potest alteri, pr terquam quanto
competere.' Verum aptitudo ad diuisionem est ipsa materiar quoniamsuan tura, mbit aliunde mutuata, eapax est omnis Lusonis: atq; ιccirco Philos
mus dixit, materiam ese potentia quantam, quod si dimensiones essent in ea αterna, nequanquam es et potentia quanta : sed tantum haberet quantitatem atq; extensionem ea ratione, qua est potentia, O non est actu formata. Stenullam habet rationem pradicamenti,sed per formam substantia omnia prαd eamentata ocitur . ebet alioqui ordo natura imperfectus, si set quanta in astu, O potentia alia omnia. Quodsi instabis, νι est substantia actu, id niq; supra docuimus, ita esse actu quantam, O qualem. Dicendum erit, non ego substantiam actu, quandoquidem non est tota substantia, sed pars , M substantιa remota oe imperfecta: adipiscitur autem reliqua pradιcamenta , qua forma substantiae sequuntur, forma interventu: atq; ita est potentia remota . Similiter vim nude consideratur, si quoq; potentia substantia composita Oforma verum maxime ac citra medium potius propendet ad formam substan- α quam ad alia quae per formam acquirit. a m O agens primo largitur
persectionem O formam, qua ιntercedente catera accidentIa comitantur. Habes itaq; quomodo in materia est aptitudo, qua dividitur in partes; qua dic tur quantitas materialis: cin quo pacto quantitas firmatis sequitur formoem, O totum per formam ex νtraq; concinniatur. Q aes ita inrelliguntur, nulla relinquitur controversia, neq; ordo naturae peruertitur. Quare haec de cor re, Ni tribus dimensionibus constat, quantum eζὶ sufficiant. Super est longὰ obscurior qusIlio , qua ratione corpus , vi substantia fiat , quae nobis tam es,
explicanda. Stoicis, vi refert Simplicius primo Thysicorum materiam compua se visum fuit quin CrorιItoteles primo de genera rone eap. de augmento vocat mat Iam corpas, quod corrupta genitaq; remanet. Cui astipui rur Auermes lιbro primo PPysicorum dum inquit, Nirimus irim corpus mu-' tari de carnesultate in terrestreuatam. ratio quoquS; Idem doccre νιdetur,
37쪽
vandθquidem eornris esse non est 2 forma qua indivisibilis en . RIUM Arin. octauo primae philosiopbiα, ait, quod gignens non dat multitudinem , sed perfectionem: quare forma non tribuit esse corpori ,sed perfectionem ran
tum M Arhae, si esse corporeum non prouenitὰ Drma,ergo ὀ materia quovi. esse suum videtur esse eo oreum alioqui, si set incorporea, omnia illaisi surda, quae habet Arist. pri. degeneratione cap. de augmento sequerent r. Item, totum compositum fortitur uum e Ie a partibus quibus conitat, sed nis a forma : er Od materia, quae eompositi pars est. Amplius si corpus esset quiddam Suinuum a materia, haberet subiectum t at corpus en primum in
Edica to sisIIarie, si ροβα adesse, ab es ,haberet contrarm. sed nulalia ratione emaciori id esuinci potest, nisi, quod prima qualitates ei Netorum, quibus materia formatur essent corpora, contra quam nossentι S. nam duo aEbris si eorpora essent,sequerentur; primum, quod ante aduentum qualitatum, materia esset expers corporis, essetq; νt docerAristoteles νel vacuum vessicut punctus.'Alterum quod cum generans agat in materiam per tactum raturalem, cilinq; s corporis expers esset, tangi nequiret: omnino necesse est, ut corporea sit si tangi debet. Quamobrem posteriores Philosophi caritendunprimam formam, qua materiae gremio primum excipitur, esse formam corpo ris; post eam sequi dimensiones, ac taeteras firmas: idq; ne,D ε creentur, atq; ex nibilo, non forma gignantur. Insuper, diuisiones Dinam corporis ' sequi, degenere substantiae alioqui dimensiones ore primaa firmata in materia ut Auerroes libro quarto de coelo affirmauit. Caeteritim, mea quidem senten tia, haec Drma ridicule satis fuit ex cogitata, est ;im Diloisbia superuaca Rea. Sed ne in aequivocatione nomonis corporis laboremur; scire lices, Πν formam iam apud illos intelligi, formam quandam communem O generi an quaesiit dilositio ad caeter ad formo recipiendas quaeq; sua natura haudqua quam recipit, sed materiam praeparat, quo taetere formae recipiantur. Atq; in ea re dilentit Averroes ab Avicenna, quod eam lecificam faceret; quoniam inquit Auermes, tibro primo prima Philosophiae, materiam primum recipere formas generales, deinde lecificin, quandoquidem materia prius recipit generum forma, quam cierum. Verum ut diximus, se rationes nec sapiunt Philosiophiam nec ad erudiendam iuuentutem conducunt. nam si haec Dma es,
set aterna in materia, praecipuum ac proximum generationis subrectum, esset compositum: atq; ita omnes firma egent accidentia, eadem ratione qua Auerroer persuasit dimensiones esse substantias in materia. Ad haec se ellet Drma.
haberet rationem firma qua eIi dare esse, atq; ita largiretur essentiam, neq; tantum di oneret ac praepararet materiam ad reciprendum alias formas, sed esset actus in ea . Tuterea, genus inquit Artii. aut est materia, aut nisu prseer generis teries, ac corpus pro substantia,non esset materia, sed compositum,
xec socras Perira, sed aliquid prater eM. Deinde se reperiretur Me Arma
38쪽
superaret materiam, sed ar. quod habet ratione δε c emessit materiino omne quod superat materiam habet rationem actus, ergo esset actus quia dispositio refertur ad materiam. Huc accedit,quod maior esset octo generu quas ciei quonia in speciebus est similitudo quae informis reperitur ,sed ιn generio amito rati e forma, ct maxime in genere generalissimo. um for 'κqus in lucem prodeunt, ri agentis quod alterat materiam, aud ex materia eracuntu r, aut ex composito, sex natura materiae, nihil eonfert lac forma corporis ἰ si autem e composito, forma esset pristi am passionis, cum si ratio recise piendιTUbse, in omni predicamento. in quo est ratio motus, est aliquod i terminatum quare in predicamento substantia essent duo interminata materia inqua O forma. repugnat autem Aristoteli,ut videre en septimo prima Dilostplue,t ubi contra Platonem disputat quod res non facta peractionem ιntellectus, esset acta uniuersalis. P terea per ba formam esset materia νna -- mero; quar an indigeret allis formis, H ad actum reduceretur. Deniq;, bos quod superat omnem admirationem, genus Get in actu extra intellectum, nouautem species: quoniam lectes ipsa est singularium simiutudo . Sunt O prae
ter has alia rationes; quaamide in qus Ilione huic rei dicata asseremus. Itaqἐπι quid hic sentienda sit,emnibus. pateat scienta es, corpus naturale costare formis elemeti, ct materia. hanc.n. prunam compositionem facit Philosephus. secvdo de Partιbus animaliu a principio, Nnde ratio corporis oritur. Atq; os ideo ra naturale, quod collocatur in pr dicamelosust ii . proficiscitur eximateria O forma elementi Q 'rportatas quam dicili es materia prima, quod quida concesserunt: sed materia cu forma elemeti fit corpus naturale actu
quonia a materia habetpotentia aptitudinem; ad diuisionem a oram Nero cum materia quod sit corpus itae materia nosses corpus actu, Abstantia qu α habet has partes: multoq; minus forma, eum sitsua natura indivisibilis ,
usi in materia recipiatur. tune enim sit corpus in actu, quia ex persections o materia costituitur compositum coaceruaturq; corpus. Atq; elusemodi corpus
habet suam sedem in priaicamento qnantitatis: boc est, sit, longum, latum ae ro fundum. Quapropter supremae mentes vn constituunt e pus quoue non hin t forma in materia, quin tam perficiant, ad qua equeretur quantitaσ, Nelan triret, O se anteiret νtraq; pars diuida posiet: se insequeretur,forma diu deretur. 2bἀd si largiretur e te informando,, per accidens mouereturas i
formaret,per quantitatem intermediam divideretur. sincmodo vero intellectus uniatur calo. alibι a nobis declarabitur . nam etsi Anerroes integrum
39쪽
res dicant, quod si ita se res haberet, forma ex nihilo foret res dendum enforma per accidens gigni. quamuisset terminus per se,veluti supra docuimus. atq; ea quae accidentari8 gignuntur, opus habent in aliquid pracedat. serenim formarum latitatio, ut Anaxagoras sensit. Et quamuis e materiα sinu depromatur, non tamen ob id asserendum est, formam creari. corpus igitκr generatur in actu, a generante per prima forma elementorum: ex quorum quon: conmissime corpora mixta fiunt quanta . atq; hoc commune est rebus omni viis quae t in praedicamento substantia. Q re omnis γα dicitur corp-rritas ct molas ab elementis oritur, qua materiam informant; atq; iccirco appellantur prima corpora, de ratio quoq; corporis minis accedit. Oportetigitur in his quae caeli connexos vciuntur, ut corpus forma O materιa con ditet . ad id enim eo sequitur quantitas pro forma in materia conditione. LV rum earlum alia ratione longe abhis diuersaest eorpus, est en:m simplex, haudquaquam forma O materia prema coagmentatum, sed ua natura tale, quem modum A ristoteles primo libro de raelo nititur demonstrare . Atque ob id Anermes dixit. ipsum magis es obiectum quam materiam; quod sit alita corpus simplex, ac cum caeteris torporibus aequinocum, estq; veluti forma elementis reliquis, licet quia mouetur, obtineat rationem subiecti. Porro qua uermes commentus est, quod alias quantitas illius, a quantitate borum corporum : hoc non eit ratione quantitatis, sed materia . quia alia es substantia caeli, O alιa sublunarium.'Atq; itu es isomnibus rationibus qua passim ci cunferuntur, sitis fieri pot: quare de D a corporu hactenus . m. diu t
praetre naturale O mathematicum. CA P. U III. Rr sTOTELEI'hbroset do de Partibus animalium, triplicem in natura ponit esse compositionem unam ex Nirtute elementorum, O mate in primi ex quibus constatur elementum: alteram ex elementia, ex
quibus fonstaut partessimi res O tertiam ex partibus di Misarhbus, O mi
et D rubu'. ex quibus totime agmentatur. I in. uare cum tres sint m posi moneri triaquoq; erum corpora naturalia . nempe elementum, pars similaris,
edi dimitaris sime ἐτερογεν. s. Est O corpus mathematicum, quod , mistoteles γε έ remesim in aphellat: quod mu in or Potam a pas sionibus qualitatibus sensibilibus abstractum. videtur praeterea tertium 'quoq; aliud necessari 3 reperiri Pod cosset materia O forma substantiae 'odsi praecedit quantitatem in palponem : atq; H ὰ quibusdam etap laysicum num patur quod abs babit o separatura quanto quati . Itaq; indubium vereritur, an ei indi inter eorpora sit numerandum: ut dicamus alia esse corpora naturalia, alia Hνὰ quanta, ct Mathematica, o alia luet bysca. Quod
40쪽
tta diluendum mihi esse videtur, nullam scilicet esse compositionem, ex materia est forma corporis, quod supra quoq; docuimus: quoniam prImam compositi nem ristoteles ex qualitatibus ct materia constituit. Quodsi esset forma prior, tunc prima compositio non esset elementorutaed generis: nec forma elementorum esset prima imperfectisma, esset enim alia prior atq; imperse mor. at genus nullam habet formam, es nanq; tenuis similitudo earum rerum
quarum est genus. Q odsi instabis compositum O individuumsubstantia esse prius caeteris praedicamentis: ergo compositum ex materia re forma prius erit composito matbematico, naturali.ac per naturale, substantiam O cael ra accidentia intelligimus. Dico quod e tumori ratione tantum comprehenditur. nam sensus, qui corpora dijudicat, duo tantum cognoscit,nempe quantum ac quale, quantum quidem Nisensibile comune, atq; ita corpus naturale a mathematico ,sola imaginatione dissert. sensus enim percipit id esse corpus, quod est in causa, cur latera distent. Q ale vero, puta caudum, θύιdum, O e teras qualitates, quod Artoteles quoq; tertio de anima docet. fedsubstantia quamuis catera praecedat, σνt causa ct Nisubi tam quo res sunt. 6 nam primo P sicorum, materia O forma sunt causa omnium eorum quaesunt.b tamen hoc ratio Arim diiudicat, quiasubstantia non sub citur iudiciosensuum. Porro quod corpus quantum di ferat i naturali sensus percipit, quoniam ut d ximus, videmus quod faciat ri latera distent, quod quanto peculiare est, deinde in loco esse, ut monet Aristoteles quarto physicorum, eoq; calidum vel friagidum. Sensu igitur cognonitur, corpus esse quantum, ac quale. a in OSimplicius in praefatisne tibri Physicorum iMt, idem esse corporeum naturale; quamuis ratio distinguantur, scientia naturalis fert plurima est circa corpora magnitussires ut ait Aristoteles; per corpora intelligens naturalia, per magnitudines terminos ;sunt enim magnitudines corporis naturalis termini. uJare dicendum esὶ, iuxta decreta Peripatetica, quod corpus naturale non potest esse, nisi quantum: quamuis alia sit ratio ob quam dicatur naturale, O si quam sit quantum: davturq; duo tantum corporum genera, Nnum quod mathematicus abstrahit ά materia: alterum quod constat qualit tibus sensitibus. ac magnitudinibus, quod naturale Pocatur. Substantia veia composita, os eam intellectus a quautitatibus qualitatibusquemotam dignoscat; tamen non est actu, sed aptitudine tantum, quarum neutram, vempe nee subnantiam, neq; aptitudinem, sensus percipit: corpus vero quantum eii in actu, licet eiusmodi imaginatione formare possimus, quod careat qualitatιbus. Patet ergo duo tantum corpora apud Peripateticos reperiri, O tertium ιllud sciicium, esse, quod a ratione duntaxat cognostitur.