Opere di monsignor Giovanni Della Casa dopo l'edizione di Fiorenza del 1707 e di Venezia del 1728 molto illustrate e di cose inedite accresciute. Tomo primo sesto 6

발행: 1733년

분량: 298페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

141쪽

tamen eo facilius frui posset Contarenus , ipseque itidem stim suam

expleret videndi virum, quem maxime optabat, secum sanguine conjunctum, cujus etiam visendi alienigenae desiderio flagrabant , impetravit a suis, ut se illic esse paterentur , quae caussa reliquis caussis addita est frequentandi recessum eum , diutiusque illic commorandi. Hie collis ab Urbe abest spatio mille passuum, amoenissimus , & natura , & arte factus ad animum multis modis pascendum, atque mni honesta voluptate explendum: S sane, qui desideria optimi hujus viri , gaudiaque cognita haberet, quod non magno negotio omnibus contingere potuit , qui familiariter cum eo vixisset, facile judicaret, paucos illos dies, quos illic traduxit, jucundissimos ei fuisse omnium, quos in vita unquam degustasset a vivebat enim cum sui amantissimo fratris filio , cumque aliis nonnullis comitibus illius , corundeinque sacrorum Iociis, honestis sane v.ris, & eruditis: rem divinam crebro faciebat; omnisque sermo illic erat de rebus , quibus maxime capie-hatur . Cum igitur , ut traditum' a me est , calores essent maximi,

crebro in porticulam quandam declinandorum illorum caussa veniebant ; S ut illic frequentius deambulabant, ita etiam aliquando pinsita mensa cibum capiebant : vergit enit .a illa ad septemtriones , urbemque ipsam quasi ante pedes positam prospicit, planitiemque omnem, quae ipsam cingit ; quin etiam remotiores urbes illinc commode Cernuntur, Mutina, Ferraria, aliaque nobilia oppida: quare non sine caussa expetitur prospectus ille, paritque oculis incredibilem voluptatem: quamvis tunc, capto jucunditate illius , Contareno nihil tale stimenti, exitum comparaverit O aura enim illa lenis, quae flabat, frigidi ustulusque aer, cum temperamentum corporis ipsius rarius esset, parvoque momento saepe commoveretur, facile ad imas partes penetravit , sanguineque innammato abscessuin in latere creavit , e genere eorum , quae oarr, μανa Graeci vocant; quare statim febris co

secuta est , quae septimo die ipsum consumsit , quamvis magna diligentia summorum medicorum curatus sit : simul ac enim primum scognovit se aegrotare, Bononiam reversus est . Ipse autem in primis naturam , vinaque ejus morbi mature perspexit: tribus namque diebus,antcquam animam emaret, omnem rem Ludovico Beccatello uni e familiaribus suis , quo plurimom jn rebus majoris ponderis utebatur , enarravit. Dixit igitur, gravitatem ejus morbi non apparere , reconditasque corporis partes magis ipsum oppressisse, quam exteriores male habere, in promtuque esse ; addiditque, genus id morbi periculum magnum in se continere : quod si vires corporis eae forent , ut spatio trium , quatuorve dierum resisterent, sine dubio morbum ipsuin im-Pctum

142쪽

petum suum remissurum: se tamen magnopere vereri, ne contra ipse deficiat, naturaque penitus frangatur: intelligere enim se venae --rum valde imbecillum esse . Cui ille , qui saluti ipsius omni studio Prospiciebat , respondit rogans , ut abduceret paullisper animum ab his molestis cogitationibus , rationemque omnem sui curandi in prudentia , diligentiaque medicorum positam esse vellet ; assirmans praeter- Ca, Deum optimum maximum , quem semper ille pie coluisset, ipsi Praesidio futurum ; esse autem accurate incumbendum valetudini recuperandae, ut cito mandatum sibi munus obiret , iterque ad Imperatorem faceret. Ille vero statim hilari vultu , ad alium longe maj rem Imperatorem sibi iter instare , dixit , idque ipsos brevi cognit ros et ncque tamen se hoc dicere , quia mortem valde perhorrescat, Parumque animo aequo ferat, se e vita discedere i intelligere enim se Praeciam quot, quantaque beneficia a Deo acceperit , quorum etiam

Pler. que commemoravit , non gloriae caussa , Ostentationisque , cui tunc locus minime erat, verum ut se gratum esse erga auctorem illorum significaret. Inquit igitur, se ortum esse ea in civitate, quae nulli earum cederct, quae in universo terrarum Orbe exsistunt , e famialiaque , quae aud postremum locum in ea rep. teneret; conseculumque ii idem illic esse honores non parvos , & ut domi , ita etiam foris gradus maximos dignitat s adeptum esse ἱ utramque vitam se cum laude ut qua coluisse, di eam , quae in contemplatione reruta aversatur, & cam , quae rebus agendis incumbit ἱ pervenisse ad aetatis

annum i I x. quem turminum vitae non multi attingere potuerunt: qu Te secum quoque hac parte non male actum .esse , cano eque se deinbere una cum sacro inebraeorum Vate carmen , quod ad aequum is , gra unaque animum signiticanaum pertinui , nomenque illius laude , gloriaque cumulandum , quia non tam liberaliter se gesserit erga multos, ncque tot bonis expleverit omnem populum, gentemque. Unum

tantum sibi molestum csse , quod , ut optabat, commodis quorundam rcnuiorum hominum non prospexerit, qui sibi , postquam ad sacrum illum honor:s gradum acenderit, fideliter ministrarint; sperare tamense, Deum optimum mar. Ponti ticemque , cujus dignitati toto animo im servierit, sortunas eoium sublevatulos. Nec oblitus est suo, opportunoque rempore mandare custodi ipsius , ut privilegium, quod benem cii loco a Pontifice impetrarat, ad delicta penitus abstergenda traditum, sibi Iegeret, dum mente , Orationeque consisteret. Cum haec anumo versaret f. ne constanti , ac sorti, atque hoc sermone semet consolaretur, suos, qui praesentes aderant i ii autem erant, ut quisque

maxime illi acceptus, probatusque fuerat) angebat, atque ita perturbabat,

143쪽

habae, ut lacrymas vix tenere possent; a quibus tamen sibi dilἰtenter

temperabant, quamvis intelligerent, ne magna quidem copia ipsarum spectante illo effusarum , posse ipsum commoveri, & e statu illo animi dejici. Eadem vero hominis providentia in intelligendo , praedicendoque suis vitae suae fine, exitu ipQ comprobata est, quae in caeteris rebus judicandis, fgniscandisque saepe apparuerat: crescente enim semper vi morbi, remediisque omnibus superatis , oppressus ille est,

animamque emavit . K. Sept. meridie . Quamvis autem horas ci citer sex antea voce orbatus es t , non tamen sensu animi , intelligentiaque extremo illo tempore caruit, ut certis quibusdam notis, indiciisque perspectum est , conliditque clementia Conservatoris nostri, ut christianum virum decet ; S cum aliter non posset , se spem mmnem suam in eo collocatam habere, nutu, admonitus diligenter de hoc, significavit. Ut vero se constantem in hoc, maximeque pluuia, praebuit, ita, quae moris est , consuetudinisque, non solum magno, verum etiam alacri animo geri, custodirique passus est , quae sano, ut nuntia mortis , perterrefaciunt plerosque , ac valde omnes , qui non firmas radices egerunt in persuasionem christianam , perturbant. Reliquit vero ille discessu suo suos omnes maeroris , ac luctus plenis. simos; ut universam quoque civitatem dolore magno adfectam, quae sine , quacunque ratione potuit, funus illius honestavit , & quam molesta ipsi optimi custodis mors fuisset, planum fecit: die autem , quae sequuta est mortem ipsius , funus ductum est . Orationem dolaudibus ejusdem, & honeste acta cuncta vita, habuit Romulus Ama-aeus, disertus, & nobilis Orator, qui tunc in ea urbe , domicilio quodam vetere omnium disciplinarum, & humaniores literas docebat, &negotia publica reip. administrabat. Corpus in Divi Proculi depositum est, eo consilio, Et Venetias postea comportaretur, in sepulcroqui majorum ipsius clarissimorum virorum collocaretur. Paullus III. nuntio allato de obitu Contarent, aegre admodum illum tulit; declaravitque quanti hominem fecisset, omni genere liberalitatis usus erga domum illius: nec tantum Pontifex Maximus , qui saepe opera ipsius fideli, & utili usus fuerat, verum etiam Romae caeteri probi viri mo te jpsius vehementer conflictati sunt nam quantum luctum eademia

in patria excitarit, non facile dici potest : omnes denique , qui aliquando doctrinam illius gustarant , sngularisque probitatis hominis

specimen aliquod acceperant , publicam illam cladem existimarunt. Civis autem, collegaque ipsius in amplissimo Sacerdotio Petrus Bem-hus quantum dolorem cepisset ex gravi morbo Contarent, desperataque jam a medicis salute , notum Omnibus esse voluit : in epistola

enim

144쪽

co NTA RENI VITA. Ira

enim ad Flaminium Tomarotium , quomodo adfectus animo esset. audito casu illo, S propinqua morte optimi , ct honestissimi viri,

diligenter narravit. Vertas ipsis , quum illustri loco posita sint, ali que sermone edita, supersedebo . Possem etiam aliorum multorum, doctorum, S excellentium virorum testimonia citare , qui quantum damnum morte illius factum esset, scriptis suis testati sunt: in quibus etiam nonnulli, qui ab co vehementer dissentiebant de ratioue vive di , veroque cultu christiani honunis , & acerrimi adversarii opini num , quas ille in Germania defendit, cxstiterunt, magnitice tamen xle eruditione, continentiaque illius in illis ipsis libris, quibus sentet tias ipsius oppugnabant , Iocuti sunt quod fere usu venire non Q. Iet, ut a quibus de veritate homines dissentiant , non eosdem etiam Conentur deformare , atque ita auctoritate omni φsos spoliare . Et quoniam de dolore , quem illo tempore cepit Paullus III. mentionem fuci, libet etiam commemorare , quod ab eodem illo familiari Co tarent, & omnibus ossiciis cum eo cossiuncto , Ludovico Beccatello, honcsto in primis, & fide digno viro, accepi, ad id confirmandum . Vehementcr accommodatum: declarat enim, mansisse diu in animo Pomtificis aegritudinem hanc , ac levi quoque momento refricari solitam raritam plagam ; nisi obrie aliquis putet, sapientiisimum illum senem, quotidie magis, in magna penuria talium virorum, cognovisse quantum incommodum olim acceptum fuerit obitu ejus viri, qui ut quie-LOIum temporum ornamentum ingens , ita perturbatorum praesidium firmum erat: quum enim ad se illum evocasset, opera ipsius quibu dam in rebus usurus , diligenter ex co quaesivit , an praesens forte silic adfuisset, quum fato Contarenus functus est; rogavitque , ut dic rct aliquid de institutis, & vita illius: cui statim , mihi affrmavit iule , se ruspondisse id, quod erat, mirificam se sie Cantarem integritatem , fuemque in iis omnibus diebus gerendis, quae mandatae illi ab ipsis forent, intelligeretve ipse sua sponte, facere ad dignitatum Romanae rei p. conservandam; virumque illum vera probitate praeditum fuisse , non feta, ac simulata, quam personam Plerique, ut m p in veniant, quo cupiunt, sibi callide imponunt, unumque omnium CO tarcnum Vetcres , ac maxime ratas opiniones di animo probasse , &verbis etiam semper defendi illa: quo sermone accepto , commmum Pontilicem Maximum , qui deambulabat , stetisse , manuque iterum

Percutiisse mensam prope positam , dixisseque non sine gemitu quodam, ac suspiri , quod indicavit, evulsam fuisse penitus omnem ex animo ipsius suspicionem , quae quondam eo inculcata de illo vocibus - malevolorum fuerat: Amismus prosecto magnum virum, ac valde utilem reip. nostrae civem I sed ut alia , ita stoc, magno, constanti- m. III. quc

145쪽

rax GAS PARIS.

que animo serendum . Quoniam autem non semel dictum est in hae vita de magna labe animi quorundam , quum ab ipso illo vitio magnopere Contarenus abhorrerct, qui alienam personam induentes cum de graeco vocabulo , sumto ab actoribus fabularum, vulgo u πικoniis

appellantur ὶ & eam quidem semper meliorem , vel Optimam potius omnium, longe alii videri volunt, quam vere sint; atque ita magnis in rebus imponunt simplicibus hominibus, nihil inde mali suspicanti

bus , unde plurimum ipsos exspectare oportebat; non alienum csse duis xi de hoe etiam disserere: etsi enim nunquam defuerunt, qui fallacias , S dolos horum nefariorum hominum aperirent, ac maxime i Ios esse cavendos in vita admonerent, nunquam tamen ita probi ubri eruditi', & instructi fuerunt , ut satis possent acies eorum intellis gere, atque insidias utiam vitare . In primis autem in pietatem ninstram christianam , quae tota in simplicitate animi fundata est, rad, ces egit. atque incommoda saepe magna apud nos peperit haec fraus. Quo maiore odio digni sunt tu pessimi mortales , qui in re , qua quo magis pura, integraque est, eo magis probatur, astutis consiliis utuntur , ac dolos malos exercent . Hoc etiam aliquo modo signimeasse videtur doctissimus vir Plato, qui hoc genus hominum notans,

inquit: Postremam injustitiam csse , videat velle optimum virum , quum minime ss. Idemque ab AEschylo, non solum gravi muta, sed etiam docto in disciplina Pythagorea prolatum est, quum ferret in coelum magnis laudibus Amphiaraum, suminum illum augurum, cundemque sanctissimum virum : inquit enim, ipsum non studuisse, quod multi fociunt, ut videretur optamus, verum ut esset I nam quod nos , malis .

multis doctos, reddunt cliam aliquando dubios, S incertos, faciuntque, ut probos, honestosque viros ab improbis, & impuris distinguere nequeamus , non dici etiam potust quantopere hoc prusto obsint, cum apud Euripidem etiam sapiens antea semper habitus Theseus, eo nomine suspectam habuerit eximiam pr9bitatem , castitatemque filii insimula us enim falso Hippolytus, quod cubile ipsus violasset, quum ille apud cum purgaret, quod vita sua ab eo scelere valde rem ta esset, fidem ea de caussa non fecit; timuit enim pater , ne tenuis victus , cultu' ue, quo filius de Iectabatur, abstinentiaque a vescendis animantibus , simulata soret; smulque ne disciplina Orphei, quam ille prostebatur, familiaritasque demum Dianae , in qua se 'valde jactabat, feta esset: quare in alteram partem miserabiliter peccavit. Sed 'eo redeamus, unde digressi sumus. Idem etiam intimus consiliis Comtarent, nec minus studiosus famae, existimationisque hujus optimi, ac pudentissimi viri , quem sibi ire vita tanquam vivum quoddam exem-Plar probitatis proposuerat, notam, qum improta vitae ipsius mure.

146쪽

co NTA RENI VITA . . t 23

re praeposterus quidam amicus studuit , hoc pacto delevit . Narrae

enim , forte evenisse, ut illo ipso tempore, quo Traviter Contarenus aegrotabat , Bernardinus Ochinus , ille novae condendae Franciscanae familiae dux, ct auctor 1 Bononiam venerit, Romam ad caussam di- Cendam evocatus et insimulabatur enim, in iis concionibus , quas Uen tiis habuerat, nonnulla dixisse, quae veteribus decretis Romanae resp. adversabantur et additque , habuisse illum literas ad se scriptas a Giberto Episcopo Veronens, quibus a se petebat, ut diligenter ageret cum Legato, ut hortaretur hominem ad mendum se in judicio , coramque ad ea , quae ipsi Obsiciebantur , defendenda: quum cognovisset, ipsum timide ad id descendere , Uereque strinulo quopiam , ct auctoritate magni alicuJus , S gravis viri: neque enim adhuc Gibertus hominis levitatem , inconstantiamque per*exerat et is autem vesperi venerat, quum jam coenassent omnes , Legatus tamen adhuc in lectulo vigilaret; qui, quum speraret, morbum postridie leviorem fore, ut Commodius eum audire' posset, loquique cum ipso familiariter, jussit . ut praeberentur illi, quae ad curandum corpus pertinerent ; contigi L

se vero contra, ut ea nocte morbus ingravcsteret, quare mane Legatum totum distentum fui sse in remediis, quae medici adhibenda junserant, sumendis, novisque curationibus et unde factum fuerit , ut ne- que de hospite illo , neque de alia ulla re agi cum eo potuerit. Be nardinus interim e cui in primis mala sua mens , malusque animus cognitus erat; atque umbras etiam sui, qui sibi alicujus sceleris comsi ii sunt, faciunt reformidabat, coepit vereri, ne astute illic detin retur: putabat enim , fingere morbum Legatum; quo metu homo Oppressiis nam hoc verum esse non multo post e consilio , quod coepit, persi, ectum est 3 non cessabat Ludovicum urgere, ut rogaret Legatum , potestatem sibi faceret abeundi: in quo ille ipsi non Obtempexabat, putans brevi fore, ut melius esset Legato : videbatur enim sibi Perspexisse, cupere illum magnopere cum Bernardino loqui, qui sane usque ad id tempus magnum sibi nomen ex facultate illa dicendi , &Opinione sanctitatis conciliarat . Oum autem , magis magisque semperrimore crescente, instaret, Ludovicus importuno sane tempore coactus

est , cum aestu febris in lectulo Legatus jactaretur, eo irrumpere , rO-gareque, ut patinetur ipsummabire ; in suo sane humanissinius vir eio orcm gellit; quumque ad cum Bernardinus Introduetus esset, haec ripsa verba protulit: Vides, quo in statu sim ; excusatio haec apud te jussa sit; S Ora , ut Deus optimus maximus mihi propitius sit ; Ω- liciterque inst.tutum itur perage N cui ille tantum , demisso ut moris

est in capite, iuspondit, se prorsus ita facturum ; illicoque abiit. . Hic est scrino , quem Bononiae habuit cum sane .siinro , & modestissimo

147쪽

viro Bernardinus; nec Festum praeterea additum est; qui tamen postea, quum susceptam vitae rationem dcfuruisset, acerrimumque se hostem Pontificiae potestatis praebuisset , ut se sipienter id fecisse oste deret, a perditaque caussa, di flagitiis multis contaminata, merito defecisse , habereque se multos socios ejus consilii, probare vellet, non veritus est criminari amicum , men Oriaeque, ac literis produre; questum secum esse eo tempore Contarenum de moribus, institutisque Romanorum Antistitum; S inscctatione saeva, atque iniusta bonorum, hujuscemodique alia multa scribere prorsus inania , di quae non solum a veritate abhoricrent, sed etiam vitae e us, cui adlicta erant, nullo modo convenirent. Quae cuncta Ludovicust ut est, vir optimus,

ει omnis ossicii, quod in amicitia coli debeat, observantissimus aD sevcrabat, rufullenui cius mendacii caussa , & purganoae innocentiae viri illius mortui, quem vivum magnopere dilexerat; nec tantum huc se ita habere testimon;ω suo confirmabat, sed alios etiam testes hujus rei producebat, qui praesentes illic adfuerant; in quibus etiam Dominabat Iulium Contarenum, fratris Legati filium , qui post esus mortem , & ob naturae probitatem , & ob commendationem patrui, creatus est Pont. Civitatis , cui praesteturae regendae praepositus antea fuerat. Cum hoc tanti momenti sit ad integritatem Contarent oste dendam , abstergendamque maculam illi falso aspersam, volui totiam rem, ut factam eam accepi, ac pune iisdem verbis, quibus mihi e posita est, commemorare. Rebus autem gestis ab eo dum vixit ena ratis, nunc quae monimenta ingenii reliquerit , fructusque otii ipsius indicabo; prius tamen , quod adhuc valet aliquid ad confirmandam

doctrinam hominis, testimonium de ea re gravissimi , & eruditissimi viri citabo: quod additum superioribus testimoniis, quae prodidi de

eximio ingenio ipsus, praestantique cognitione omnium disciplinarum, vera esse declarabit , simulque non sinet quempiam dubitare, quomodo ille, in vita plerumque Occupata , tot, tamque praeclara opera CDficere potuerit, quae multum etiam posteris prosint, perin tuoque testentur , qualis ille, quantusque fucrit. Ludovicus igitur , cui cognomen ferrei oris fuerit, nobilis philosophus, ct qui mulms annos in Bononiensi gymnaso summa cum laude, & admiratione omnium qui aliquando ipsum disputantem audierunt , matrem eam omnium optimarum artium coluit, mortuo Contareno, quum sermo ipsi enet institutus cum honestis quibusdam viris de damno, quod co tempore factum esset interitu illius , plurimisque animi dotibus , ac maximis virtutibus, una cum eo extinctil, inquit doloris plenus: nam virum eum valde dilexerat, in familiaritatemque se erus insinuarat illo tempore , quo Legati nomine urbem cam rexit J Ego , quod mihi vis

deor

148쪽

deor meo jure facere posse s nec enim malum me omnino esse ex nimatorem harum rerum arbitror )aofirmo, hunc hominem omnibus,

quos aliquando cognovi in philosbphiae studiis merito laudatos , qui sane non pauci fuere, praestitisse & scientia multarum rerum, & Judicii firmitate , ipsumque vere philosophi gravissimo nomine dignum fuisse judico. Certe quum ego de aliqua re, propria ejus studii, cum eo disserebum , videbar mihi prae illo minutus quidam philosophus esse ἔ vel potius novus quispiam auditor , ct plane rudis ejus artis,

quam profitcrer, quare ad ipsum saepe me conferebam , ubi locus alia quis obscurior mihi negotium facesseret et in qua quaestione quum Paullo antea ipse toto animo versatus essem, S aliquas etiam horas, evolutis pluribus voluminibus , praeterita die consumsissem ; ille v IO , ut existimari potest, spatio multorum annorum nullam cogitati

nem de ipsa suscepisset, ita tamen apte, & exquisite nodos illos dis

solvebat, ut videretur diu, multumque non multo antea de ea cogitasse: quare, inquit, saepe ego pene stupidus evasi ; mihique potius

cum c csti aliqua natura, quam cum mortali homine visus sum linqui idque nunc , quia res ita se habet , verumque id prorsus est, piaedico , nulla alia caussa impulsus : quis enim non videt, assentati ni nunc locum non esse, quae praeterea a persona , quam sustineo , lon ge semper abesse debet Haec asseveranter tunc ab illo prolata quum essent, auxerunt magnopere opinionem , quam , qui aderant, de priu- stanti Contarent ingenio antea in animis habebant . Sed etiam scri Pta , quanta fuerit eruditio ipsius, aperiunt ; quae sine , ut ordine a me tradantur, haec sunt. Edidit juvenis adhuc strigesinum enim tertium aetatis annum tunc agebat j librum contra judicium Petri Mantuani dinctoris sui; nec tamen ea de caussa minus pius, quamvis contra pie talem facere videretur , fuit : ille enim in omni sermone suo adfirmare sblitus erat, ex opinione, sententiaque Aristotelis existimari e

here i animos nostros esse mortales: quum contra ipse , sedulo adversus eum disputans, citatis multis locis , & tanquam tabulis obsignatis, ostenderit, longe aliter principem Peripateticorum de ea re sensisse viderique potius immortalitate donatos ipsos Aristotelem esse voluisse; cujus opinionis antea Plato, unde didicerat , sne ulla dubitatione fuerat. Argumenta autem illa firma ad probandum, & gravia fuisse, Opusque totum valde elaboratum , perspicitur et quia acutissimus ille sphysicus tin libro , quo defendit opinionem illam suam , acriter Oppum gnatam ab eo , quem instruxerat, tradit, eum librum S doctissimum

Omnium , uberrimum esse, qui omni tempore materiam illam persecuti sunt; additque, videri prorsus eum divina opera, & manu fambricatum fuisse . Scripsit etiam de elementis libros quinquς , in qui bul

149쪽

hus viam omRem , rationemque Aristotelis diligenter expremi r misit autem illos ad Matthaeum Dandalum sororis suae virum , cujus hic supra mentio cum magnis, verisque ipsius laudibus facta est. Addudit his in altiore philosophiae parte libros quatuor, quos dicavit Paulisto Iustiniano nobilissimo , di clarissimo suo civi ; qui odio rerum humanarum , quum pertaesum essui varietatis ipsarum, ut facilius divinas . contemplaretur, Deoque ipsi toto animo serviret, in Etruscos montes,

coetumque Camalduiensium se contulerat. Hi libri ei, qui attente legerit, nullo negotio patefactent, quae fuerit vis animi ipsius ,& quamia prudentia in rebus gravioribus tractandis. Sed idem etiam ut m lius adhuc intelligatur , factum illum natura, & studio fuisse ad per-Εnam eam sustinendain , quam ipsi multo postea sapientissimus tifex , multumque semper omni in re providens imposuit j juvenis adhuc, vitamque colens liberam, ac nullis sacris astrictam , occasi nem hanc ejus rei nactus , quod familiaris ipsius Pontifex Bergomas destinasus fuerat , ipsum instituere cupiens , duos libros scripsit deuomcio uorum sacerdotum ; fiaxitque ita , atque informavit talem virum , qualcs si sorent, quibus tantum hodie commissum est, non ibhoraremus. Quis enim non sateatur, pias in primis, castasque fuisse cogitationes ipsius, totaque mente, ac studio. solitum eme in illis v lutari optimum virum , postquam alium instruere, & ornare in ea viista ausus est, quam ipse adhuc non attigerat, .nec unquam cogitarat,

praecepta illa sibi utilia aliquando futura ἔ praeterea, quum orta quaestio esset in Senatu de Pontificis Max. potestate , divinitusne illa stabilita laret, an humanis consilis regeretur ἔ quumque multum de ea re illic in utramque partem disputatum esset, domum reversus, ut quid ipse de eo sentiret, Ostenderet, omnique errore cives suos liberaret , spatio inius noctis libellum confecit , qui nunc excussis homanibus versatur. Sed, ut iisdem etiam in suo, proprioque ipsorum munere prodesset , ciugiumque ejus reipublicae , in qua natus erat exprimeret, quinque libros consucit dei Magistratibus, reque publica venetorum , qui itidem divulgati sunt. Postquam vero in amplissimao- . rum Antisti rum collegium cooptatus est , perlectis diligenter si nodis Omnibus , quae variis temporibus ob emendandum statum christianae reip. coactae sunt, in breve quoddam corpus gravissimas quasque ipsarum collegit ζ servato temporum ordine , niat criaque omni , quam per secutae sunt, demonstrata. Utile vcro mirifice potuit esse volumen il-- Iud et synodo, de qua tunc summis contentionibus agebatur; quamque Paullus III. adversariis , reconciliandorum animorum gratia , prinponebat; multumque Opis adferre ill ς Omnibus . qui in eo certamine vcriari deberent: misit autem opus hoc multarum vigiliarum ad eum,

150쪽

cuius maxime intererat, quid de ea re fieret , qui eo temporea tota mente in illam curam incumbebat. Absoluto autem illo, par huic opus, ct quod eundem finem haberet , aggressus est et scripsit enim, quatuor libros de ritibus, caeremoniisque nostrae religionis, persuasionisque Christianae, quae Sacramenta appellant quibus libris complexus cst materiam illam omnem, & , quae radix, visque ipsarum iiiiia sit, decIaravit ; quidque demum pie credi , & custodith de illis de-

heret, veris rationibus, argumcntisque satis firmis comprobaviti nam . ipsum, argumento hoc sumto, si quod pollicitus erat, praestare v. luisset, debuisse omnem quaestionan , de qua nunc tot., tantaeque lites , S concertationes inter dissidentus partes rei p. exsistunt, explicare planum, S exploratum est et quare sc quoque praeclare instruxit , &armavit illos , qui pro veritate cominus congressuri erant cum hominibus magno crrore inflatis , & caussam eam malam Obstinate de-Ωndςntibus . Ut autem liuellum alium, admodum utilem pravis Op-nionibus ex animis hominum evellendis , coniiceret, occasionem hanc habuit. Factum est , quum i Fle Bononiam Legati nomine Obtineret, ut vir prudens , sdulisque gregis ilIius qui fidei ipsius, potestatique commissus raret , ut pastorem hol. um decet , valde studiosus, ad eum vcniret, medicin.un ab eo petuns, rationemque accipere cupiens, qua salvum ipsum, incolumemque redderet, quum graviter aegrotare alon Parvam Partcm ipsius cognossct ; quam tamen totam rem ille ita tractari volebat , quum . honestam , nobilemque civitatem regeret, ut ne ignominia illa notaretur , & tamen remedium cito adhi- heret , ne magis malum serperet . Consilium ipsius quum mirifice probasset Contarenus , multa animo revolvens , ut erat summus, ct accuratus medicus hujus pestilentis morbi, stat dit demum ita rem esse agendam . Confecit i quam institutionem quandam brevem chrianiani hominis, collegitque, quae magis mordere animum dubent, Ps bra omnia , ct ita , ut aperire ipsa oporteat eum dolore sacerdotii illum autem commentariolum appellavit , qui . sane non

uni illi civitati sanandae factus videretur , sud christianis omnibus in ossicio retinendis, & ab illa contagione liberandis et cum vero gravis ille vir ad suos comportavit, divulgatumque studio quodam , & arieCffecit , ut vulgo recipcretur , cunctique se viae illi tenendae , legibusque servandis astringerent, statim enim probatus suit omnibus, C. ceptis paucis illis, qui plane perditi, ac desperati forent; posteaque S ipse .sormis excussis est. Quum autem, ut gusta tunc res est,ecm-POrique illi 'aptum fuit, nomen & civitatis, & Praefecti ipsi in sacris rebus curandis celaverim, illa postea patefacta, quum incomm

di nihil amplius inde nasci possit , de ri puto palanam ctiam

SEARCH

MENU NAVIGATION