Orationes ex historicis Latinis collectæ. Pars prima secunda

71쪽

o ORA Tro NEr Tribuno Quid , si non quantum istae miniae

adversus plebis consensum valerent, bis jam experti essetis r Scilicet quia nobis consutitum Volebatis , certamine abstinuistis : an ideo non est dimicatum , quod quae pars firmior , eadem modestior fuit ' Nec nunc herit certamen , Quirites. Animos vestros illi

tentabunt semper , vires non experientur.

I. 3. Itaque ad bella ista , seu falsa, seu Vera sunt, Consules , parata vobis plebes est, si connubiis redditis , unam hanc civitatem tandem facitis; si coalescere , si jungi miscerique vobis privatis necessitudinibus possunt; si spes, si aditus ad honores viris strenuis & fortibus datur ; si in consortio, si in societate Reipubl. esse; si , quod aequae Iibertatis est, invicem annuis magistratibus parere , atque imperitare licet. Si haec impediet aliquis ; serte sermonibus , 8e multiplicate fami bella : nemo nomen est daturus :nemo arma capturus , nemo dimicaturus pro superbis dominis, cum quibus nec in Republica honorum , nec in privata connubii s cietas est.

72쪽

O RATIO

AD VOLSCOSΜalὶ pugnantes.

Volscos a Romanisl circumventos , Θ propem dam victos , increpat Vectius Messius, ct ad faciendam ferro viam tortatur. O7. I IIc praebituri vos telis hostium estis 1 1 indefensi , inulti Quid igitur arma habetis ' aut quid ultro bellum intulistiis , in otio tumultuosi , in bello segnes Quid his stantibus spei est An Deum aliquem protecturum vos , rapturumque hinc putatis ' Ferro via facienda est. Hac qua me praegressum videritis , agite qui visuri d mos , parentes , conjuges , liberos estis, ite mecum. Non muruS . nec vallum, sed armati armatis obstant. Virtuto pares , necessi- rate, quae ultimum ac maximum telum est, superiores estis.

73쪽

ORATIO

DICTATORIS,

Qua suos inusitato certamine eXterri

tos eXhortatur. Fidenates 9 Legatos Romanos aliquot ante annis , ct colonos deinde a Romanis in suam urbem missos interfecerant. Adversus eos Mam. IEmilitis Dictator dicitur. Pugna committitur prope Fidenas. Cum Romani jam hostem pellerent, repente erumpit ex urbe ignibus armata ingens multitudo, facibusque ardentibus tota coIIucens. Territi Romani cessere loco. Eos Dictator his Gerbis increpat.1o8.T Umone victi, velut examen apum , T loco vestro exacti , inermi cedetis hosti l Non ferro extinguetis ignes 3 non faces has ipsas pro se quisque , si igni, non telis pugnandum est , ereptas ultro inseretis Agite nominis Romani M virtutis patrum Vestraeque memores , vertite incendium hoc in hostium urbem : & suis flammis delete Fidenas, quas vestris beneficiis placare non potuistis. Legatorum hoc vos vestrorum, colonorumque sanguis , vastatique fines mo

nent.

ORATIO

74쪽

ORATIO

AD PAEDAGOGUM FALISCORUM PUERORUM.

Dum Falerios Camilius obsidet. quidam Iudia magister principum civitatis liberos, quos erudiebat , in castra Romana perductos i in manus tradidit. Huic Camillus: ινλNon ad tui nec populum.

I. nec Imperatorem scelestus ipse cum scelesto munere venisti. Nobis cum Faliscis. quae pacto fit humano , societas non est ;quam ingeneravit natura utrisque, est , eri que. Sunt 8e belli sicut pacis jura : jutaquem non minlis quam fortiter didicimus ger re. Arma habemus non adversum eam set tem , cui etiam captis urbibus parcitur. sed adversus armatos & ipsos , qui nec laesi. nec lacessiti a nobis, castra Romana ad Veio oppugnarunt. EOS tu , quantum in te fuit a novo scelere vicisti : ego Romanis artibus in Virtute, Opere , armis, sicut Veios, vincam'

75쪽

ORATION Es

FALISCOS ROMANIS DEDENTIUM .

In Senatu. .

me ubi dicta dedit Camillus , denudari proditorem jussit, virgasque pueris , quibus ipsum agerent in urvem verberantes ,

dedit. Quo tam insigni jusitiae ac fdei

specimine moti Fati Di , Legatos Romam .mis re , qui Falerios dederent. Hi intro . ducti ad Senatum ita locuti sunt.

1 D. DAtres Conscripti, victoria , cui neel Deus , nec homo quisquam invideat , victi 1 vobis &. Imperatore vestro , dedimus nos vobis : rati , quo nihil victori Pulchrius est, melius nos sub imperio vestr9, quam legibus nostris victuros. Eventu hujus belli duo salutaria exempla Nodita humano generi sunt. Vos fidem in bello , quam praeseruem victoriam , maluistis : nos fide provocati , Victoriam ultro detulimus. Sub ditione vestra sumus. Mitti Le , qui a ma , qui obsideS, qui urbem patentibus portis. accipiant. Nec vos fidei nostrae , nec nos imperii vestri poenitebit.

76쪽

ORATIO

AD MILITES

Perterritos hostium numero.

Pugnaturos adversus ingentem Volscorum, Hernicorum Latinorumque multitudinem . Romanos , ac numero h6tium territos , Camillus tum Tribunus militum, ad pugnam magno animo capessendam hortatur. x Iet. Use tristitia, milites , haec, quae in- Δ solita cunilatio est ' Hostem , an me, an vos ignoratisi Hostis est quid aliud, quam perpetua materia virtutis gloriaeque vestrae Vos contra , me duce ut Falerios, Veiosque raptos , M in capta patria Gallorum legiones caesas taceam ) modb trigeminas victoriae triplicem triumphum eκ his ipsis Volscis 8 quis eκ Etruria egistis. An me, quod non Dictator vobis, sed Tribunus signum dedi, non agnoscitis ducem l Neque ego maxima imperia in vos desidero : M vos in me nihil praeter me ipsum intueri decet. Neque enim dictatura mihi unquam animos fecit, ut ne exilium quidem ademit. Iidem igitur omnes sumus : & quum eadem omisnia in hoc bellum afferamus quae in priora attulimus, eventum eundem belli exsperum

77쪽

6 ORATIONE smus. Simul concurreritis, quod quisque dudicit ac consuevit , faciet. Vos vincetis , illi fugient.

ORATIO

SEXTI TULLII

AD DICTATOREM. Ut militibus pugnandi copiam faciat.

C. Sulpicius Dictator adversus Gallos cum exercitu missus , bellum trahebat. Eum Sextus Tullius primi pili Centurio miliatum nomine rogat , ut pugna faciat potestatem. 113. CCilicet. Dictator, condemnatum se universus exercitus a te ignaviae ratus , de propo ignominiae causa destitutum sine armis , oravit me ut suam causam apud te agerem. Equidem sicubi loco cessum , si terga data hosti, si signa foede amissa objici nobis possent , tamen hoc a te impetrari aequum censerem , ut nos Virtute culpam nostram corrigere, M abolere flagitii mem xiam nova gloria patereris. Etiam ad Alliam fusae legiones eandem quam per paVOrem amiserant patri mi profectae postea ab Veiis. Virtute recuperavere. Nobis, Deum benignia

ς te . felicitate tua Populique Romani, de

78쪽

res de gloria est integra. Quanquam de gloria vix dicere ausim , si nos & hostes haud secus quam foeminas abditos intra vallum Omnibus contumeliis eludunt; Sc tu Imperator noster , quod aegrius patimur , exercitum tuum sine animis , sine armis , sine manibus judicas esse: prius quam expertuS DOS esses , de nobis ita desperasti. ut te mancΟ-- rum ac debilium ducem judicares esse. Quid enim aliud esie causae credemus, cur Veteranus dux , sortissimus bello , compressis , quod aiunt, manibus sedeas Z Utcunque enim se habeat res , te de nostra virtute dubitasse videri, quam nos de tua , Verius est. II . Sin autem non tuum illud, sed publicum est consilium , de consensus aliquis Patrum , non Gallicum bellum , nos ab umbe , a Ρenatibus nostris ablegatos tenet; quaeso, ut quae dicam, non a militibus Imperatori dicta censeas , sed a plebe Patribus; quae , sicut vos vestra habeatis consilia , sic se sua habituram dicat. Quis tandem succenseat milites nos esse, non servos vestros ad bellum , non in exilium missos 3 si quis det signum , in aciem educat , ut viris a Romanis dignum sit , pugnaturos ; si nihil armis opus sit , otium Romae potius quam in castris acturos. Haec dicta sint Patribus.

Te , Imperator, milites tui OramuS , ut nobis pugnandi copiam facias. Tum vincere cupimus , tum duce te vincere ; tibi lauream insignem deferre ; tecum triumphantes umbem inire , tuum sequentes currum , Jovis, optime maximi templum gratantes ovantesque adire.

79쪽

vs ORATIONES

ORATIO

IN SENATU ROMANO, Qua auxilium adversus Samnites p

tunt. Samnites siocietate atque amicitia cum Ro

manis juncti, injusta arma Sidicinis infe- rebant. Impares viribus Sidicini, Campanos socios adsciscunt. Campani luxu fluentes semel 9 iterum vincuntur , primum in Sidicino agro , deinde in Campania ipsa: atque intra Capuae moenia compus , Leg tos Romam ad petendam amicitiam 9 tutelam Romanorum , mittunt, qui verbis ad persuadendos Romanos potentissimis locuti sunt.117. opulus nos Campanus Legatos alU vos , P. C. misit, amicitiam in Perpetuum , auxilium praesens a vobis petitum. Quam si secundis rebus nostris petissemus , sicut coepta celerius , ita infirmiore vinculo contracta esset. Tunc enim , ut qui ex aequo nos venisse in amicitiam memininemus, amici forsitan pariter ac nunc , subjecti atque obnoxii vobis minus essemus. Nunc misericordia vestr1 conciliati , auxilioque in dubiis rebus defensi , beneficium quoque az-

80쪽

Ceptum colamus oportet, ne ingrati , atque omni ope divina Eumanaque indigni vide mur. Neque hercule , quod Samnites priores amici sociique vobis facti sunt , ad il alere arbitror , ne nos in amicitiam lascipiamur : Ied ut vetustate 8e gradu honoris nos praestent. Neque enim foedere Samni tum , ne qua nova jungeretis foedera , ca Lum est. Fuit quidem apud vos semper satis justa causa amicitiae, Velle eum vobis ambcum escte , qui vos appeteret. II 8. Campani, etsi fortuna praesens m gnifice loqui prohibet, non urbis amplitu-cline , non agri ubertate ulli populo, praeterquam Vobis , cedentes , haud parva ut arbitror γ accessio bonis rebus vestris in amicitiam venimus vestram. Equis Voliacisque, aeternis hostibus hujus urbis , qua docunque se moverint , ab tergo erimus : Mquod vos pro lalute nostra priores seceritis, id nos pro imperio vestro de gloria semper faciemus. Subactis iis gentibus , quae internos vosque sunt, quod propediem futurum

spondet de virtus M fortuna vestra, continens imperium usque ad nos habebitis. Aceriabum Se miserum est quod fateri nos sortuna nostra cogit. Eb ventum est , Ρ. C. ut aut amicorum , aut inimicorum Campani simus :si defenditis , vestri i si deseritis , Samniti urierimus. Capuam ergo , 8c Campaniam omnem vestris , an Samnitium viribus accedere malitis, deliberate. II9. Omnibus quidem, Romani , vestrata misericordiam , vestrumque auxilium aequum est parere ι iis tamen maximὰ, qui eam im