장음표시 사용
151쪽
num. I r sentis PMat. inrepet.cap. per vestras, de donat .mter Sirum β. 68.4 num. . Cossa ibi supra, qui omnes eo eantum nituntur sucidamento, quod poenalis itipulatio in sponsalibus, & matrimonio proinhibetur, quia libertatem infringit dI. Titia, & tex.
in praejent , Interesse autem eandem habet ratione, quia non minuS quam poena couentionalis libertate minuit metus ipsius praeitandi , & aliqn plus ei se poterit in eo,quam in poena,ergo peti non poterit. Ego vero commune sententiam in eo sequendam
iudico, quod ex illimem ex sponsalibus non potis agi ad peeunia, hoc est ad aestimationem facta promta si, aut circa rem, fundamentum vero Doctorum
ex dI. Titia, di ex tex. in praesenti penitus improbo letenim illa Iura ad nostram speciem trahi non possunt,tum quia interesse non habet ratIonem pinnae, non etiam quia licet habeat, praedicta Iura non improbant omnem poenam, sed illam tantum, quae ab .s olute ponitur ne quis a sponsalibus, seu matrimonio recedat etiam ex causa iusta, quando per leges permittitur. Vnde non habent locum quando poena opponitur ne quis recedat fine causa,idque m a. nifesta rario demonstrat in praedictis legibus expressa de . libertate matrimonij, quae sane tune in .iringitur cum quis metu Poenae inuitus cogitur, aut matrimonium contrahere, aut in eo permaner casu,quo perleges non tenebatur, sed iuste,& libere poterat recedere. In seper eundem intellectuas
probat d. si ita sipulatio,vbi stipulatio ne quis diuertar a matrimonio sine causa improbatur, non quia libertatem minuit. sed quia inquit tex.conte- 3ti es faedebemus poenis legibus eomprehenfis, quin in imo addit in fine, quod si stipulatio non exee dat poenam legalem valebit, atque ita probat ille tex. duo prius quod cum dI. Dirmae t .is praesenti prohi- heane stipulationem, quae minuit Ilibertatem, illam icerte prohibent, qnae vetat etiam cx cauu recede.
re ; posterius quod itipulatio poenalis, per quam quis adstringitur ne recedat a matrimonio sin causa, valet quando non excedit poenas legis, S sic praedicta lura tantum habent locum in stipulatione indistincta, & absoluta , quod etiam aperte probat .vis. in sine C. hoc titubi valet stipulatio ne quisa sponsalibus sine causa recedat . Atque ideo vera ratio,ob quam interes Ie intrinsecum, vel circa rem
peti non potest, eis quia in hae promissione non re peritur in ipso facto promisso aliquid, quod aestimationem recipiat, quia id, quod principaliter promittitur est matrimonialis coniunctio,quae aestimationem non patitur . Dos vero, nec eius aestimatio
peti potest, primo quia non est prancipaliter in promissione nubendi, secundo quia non habet causam lucrativam, sed onerosum l. vlt. sinis socero Τqua infraude cred. 8M datur pro oneribus matrimoni 1 I.pro oneribus C. de Iure dotium, & frequenter non lassicit eapsalubriter, de viam . Rursus artiam a communi sententia recedendum puto in eo quod aliquando interesse extrinsecum saltem damni emergentis ex sponsalibus peti polle censeo, ut si magnis sumptibus nuptiae praeparatae sint, veli velles , aut aliam supellectilem sponsus emat,alias non facturus , vel si in obtinenda dim
spensatione alleuius impedimenti expensas seeerit, quo casu, qui sine causa recesserit, ad intereste conueniri poterit, nee actione de doro . aut in factum, ut post alios contendit Salicet. in I. r. C. de Donsalib. Abb. & Praepos ob supra, sed etiam ex ipsa promissione, & contracto, tenetur enim Pnunquisque resarcire damnum, quod culpa sua data est L l . ad legν Rhodia, e. vlt. de iniuν. Exodi ar. dedit aute eulpa sua damnu sposa, quae sine iusta eausa fide fregit in praedictis casibus, ergo tenebitur. Pra terea quoties interesse intrinsecu non reperitur in
promissione extrinsecti peti pol Lnomis cervi
petatur . 3 M. ι per venditorm. de action. empti; hio autem non reperitur intereste intrinseeum , ut diactum est, ergo extrinsecum damni emergentis recte petitur. Item sit peti non post et, aut repugnaret rationi, aut legi, sed conuenit rationi ex dictis, legi non repugnat, quia leges a DD. adductae agunt de poenis diuerso casu appositis , ergo nihil impedit quominus ex sponsalibus ad praedictum intereste agatur, & perconsequens non erit locus actioni de dolo, vel in factum , quae eum in subsidium dentur,
ubi omni s aliae deficiunt iuxta Li an princip. ct in A. si quis=. de dolo, & hic reperiatur actio ordina-hia ex sponsalibus praedictae non competent. Doctores enim ex eo decepti sunt, quod erediderint omnem actionem ex stipulatione ad poenam, vel ad interes le in hac materia prohiberi , quod superius improbauimus. Denique illud etiam contra DD. ailero poenam conuentionalem hodie in sponsalibus apponi polle ne quis sine iusta causa recedat, quoci vitra supra dicta ex eo conuinei tur, quia illa tantum stipulatio prohibetur, quae a matrimoni sine causa prohibet recedere si exeedit poenas Iegis
d. Is ita sipulatio,sed ubi quis a sponsalibus iniuste recedit arrhis non datis, a lege poenam non habet, ergo in ea specie conuentionalis recte sustinebitur, quod maniseste probat dI. Cis. in e C. hoetit. & faciunt quae Ah b. Praeposit. & Palat. dictis locιI. Quae omnia locum habent etiam in laro Costientiae in quo interesse damni emergentis semper debetur, lucri vero cessantis sieertu sit iuxta
communem sententiam in cap. I. ct in cap. conque-ssus,de Uur. Sylvest. verbo wura I. q. Ιθ. Sol. de Iu-
CAP. IS, QUI FIDEM. XXX. n. a. in princip.
Ibid. post eund .n. 2. Quae quidem principalis conclusio ex hoc tex. desumpta probatur sie. Matrimonium vel ex verbis, vel ex facto, aut alijs signis iudicari potest in foro exteriori, cu Ecclesia de oecultis non iudicet,sed externas probationes, & coniectura S sequatur, D. Th.d.q. 'nie. ar. 2.at qui nullum
videtur factu aut melior coniectura cosensus,qua si
post spo salia sponte se immisceat, quia nisi sponsos
in eo facto maritalem animum habuisse existimemus,oportet delictum graue contra diuinu praeceptu in praesumere,& iniuriam sponsς illatam, iubent enim diuinae,& humanae leges dubia in meliorem partem intcrpretari, & delicti suspitionem euitari quoad fieri potest, Matth. cap. 7. nolite iudicare. s
152쪽
De Sponsalibus, & Matrimon. Tat. L 13 p
sissim Pari. ad Romam. I . circa Illa verba, qui
non manducat manducantem non iudicet, D. Τhom.
nom. 3υ. ιιb. a. Ergo, &c. Confirmatur haec Iuris praesumptio ex eo, quia cum nubendi promissio praecessit non inepte videtur Ecclesia iudicare animo
adimplendi promissionem copulam suisse subsequu- eam; confirmatur etiam optimo simili a spirituali matrimonio in quo votum Blemne , & legitima professio iudicatur si aliquis se actibus prolassorum immiscoat irexta c. Ut a, ct eap. vlt. de Regular. Ergo cum sponsi immiscent se actibus matrimonialibus , recte videntur matrimonium contraxisse .
Sed tamen aduersus hanc interpretatione, & praesumendi causam insurgunt nonnulli inter quos est
Maior, de alij, quos resert Sol. citato, loco negantes matrimonium potuisse ab Ecclesia iudicari ad euitandam delicti praesiimptionem, mouentiirq; primo ex eo quod actus mali, seu prohibiti licet aliquo casiti detendi possint, in malam partem interpretandi sunt ι ut probat lex in I. r. C. de s car. 9 in ιap. r. de praesumpt. Felin. in eap. eum delicti
non re . Deci. ιn cap. in praesentia a num. I . de probat.atqui accedere ad sponsam malum est,& prohibitum , quoniam etsi animo maritali fiat, co trahitar matrimonnim clandostinum,quod peccatum mortale est contra Ecclesiae prohibitionem, de qua su Ωι. de sandes . deson ι. de synodalibus consti tutionibus incurritur excommunicatio, item peccatum scandali dum accedit ad eam, uuae sua esse non creditur . ergo frustra Ecclesia ad excludendam
deliciti susp itionem matrimonium iudicat . Deinde
Contra hanc interpretationem, & praeimendi causam a DD. excogitatam est eap. vit. hoe tit. ubi conatus ad copulam non facit ut ex sponsalibus matrimonium iudicetur, cum tamen eadem excludendi delicti ratio in eo casu detur. His tamen non obstantibus retinenda est communis sententia, & asserendum Ecclesiam dum matrimonium contractum iudicat delicti praesiumptionem euitare, tum quia S. Thom. & omnes Theologi in proposito asserunt non peccare siponsos , qui animo maritali se immiscuerunt, tum quia actus ille dubius in iudicio Ecclesis politus in meliorem partem debuit assumi. Fatemur tamen illam praesumendi causam fortasse non fuisse solam, sed etiam eam quod eum praecesserit promisito non per iniuriam, sed animo adimplendi id secisse existimantur. Argumenta vero in contrarium adducta facile refutantur, si ad prioris solutionem dicatur copulam inter sponses animo maritali posse considerari,aut per se, aut secundum lageS, aut per accidens ex aliqua circumstantia, & humana prohibitione. Priori modo nullius culpa est accedere ad sponsam, & sic accipienda est praesumptio illorum Iurium, & doctrina D. Thomae; Actus enim per se considerantur, & iudicantura lege, non vero ex circumstant ijs, & accidentibus, nisi lex id declaret. Vnde licet iateantur dari in e: copula peccatum aliquod, aut ratione standali,aut humanae prohibitionis,non inde aliquid sequitur comtra principalem huius tex. conclusionem. Rursus in
consesso est quod quemadmodum in dubio non sicut
pcccatum praelumeta 1ic etiam si necta io praei mendum sit, minus credere oportet, hoc unina, di
proximi dilectio postulat, de latentur DD. praevitati, α colligitur ex L se Praeses 3 a. p. de panis , S probat
ex is S Soccin. ιn I. cum quarιιur ιυine , is ae re-ous uub. Aym. cons. 6. num. 69. ROland . u. cons. 1 Icnum. 37. at qui dum lex praelumit copulam animo maritali maius delictum enugit contra legem cium asde minus suspicatur contra legem humanam, ergo licet admittamus aliquam in eo casu culpam eu Praestimcndam, non propterea argumentum conuimcit. Tandem ut omnini culpae suspitionem ab coactu rc moueamus,& delendamus sendentiam D.Th
mae allerentis simpliciter non peccare sponsos, qui animo maritali se umniscent, dicenchris est pron, bitionem Ecclesiae de qua in cap. cum inθι ιιιο, ΛιHandei . despons tantum habere lociliat in his, qui
ita contrahunt clam, ivt non statuant solemnitates Ecclesiae obseruare, cum vero consensum auhibent de praetenti, ut statim constituant Inauclesia Matri
motuuin Obseruarc , non otlandunt prohibitioncm
illam, quod& ipia ratio suadet, ut probat cap. a. eou. Di. iae clauarai. aeso . ibi, si perlbnae conualientium hoc volunt publicare , accipienda sunt, de comprobanda tanquam 1i a principio in conspectu Ecclesiae contracta ostent. Vnde hi ut sponsi,qium mo maritali se immisciaerunt, ut postea seritatis 1b-lcnuutatibus matrimonium celebrarent, nullam penitus culpam committant, iuxta sententiam Diui Thomae υνι jupra. Posterius vero argumentum ex cap. UIL ins hortis. maiorcin videtur habere diuicultatem, sed responderi potest consequentiam parum valere, in hiscnim, quae extensionem non patiuntur, prout sunt praesumptaones legum, licet eadem ratio uiuerib ca
1ii vigeat, non licet extensionem facere, prout in ternuius resbluunt Λbb. ιn a. c. ωι. num. 3. Ruin. consi. Ita. col. pen. lib. a. ROlai . consII. 3 a. n. a 2.
b. L. Si autem quaerat aliquis quare lex ad euita dam delicti suspitionem non iudicauit matrimoni uiri ex conatu in a. cap. vis. iacile rei pondetur multo maiorem dari c aulam iudicandi matrimonium excocpula, quam ex conatu, tum propter grauiorem cui pam , oc iniuriam sponsae, tum etiam quia fortasse ex dii tensii alteriuS conatus effectum non habuit. Ιtε
dicendum est Ecclesiam ex conatu nec audicare
matrimonium, nec delictum praelumere , non prius quia non putauit esse illam suincientem coniectura, non posterius quia de eo non agit, atque ideo inepte DD. aiunt in conatu praesumi delictum, potest enim heri ut nec detur deuotum, quia maritali animo conatus tactus luit, nec iudicctur matrimonium, quia id Ecclesia non statuit, cum tamen re vera potuerit esse matrimonium. Etenim illa propositio quod dubia in meliorem partem accipienda sunt, negative sumpta vera est, re in praecepto, ut stilicet non liceat priuato iudicio malum ue proximo iudicaro cx quocumque actu ipsius, quia non pertinet adpri
153쪽
iclo Additi ad Coi Iectan. Doct. in Lib. I V. Decretes.
priuatos de actibus aliorum iudieare. Assirmative iii Nerumet dictis plane colligitur cottariam seu vero sumpta, quod scilicet debemus bonum positi: tentiam veriorem esse, diximus enim Ecclesiam iane iudieare, nec semper vera est , nec in praecepto , hoe tex. ex optimis coniecturis matrimonium tuis sed tune cum necesserio alterum iudicandum est, dieare, & eontrariam probationem prohibere, sed
prout contingit in iuditio publico, si fieri potest
bonum iudicetur, si id vel coniecturae,vel probationes patiantur, quod si magis delictum suadeant id
iudicare oportet,etenim publicum iuditium neces.statem habet iudieandi, & externas probationes sequitur,priuatu vero nec iudicare potest,nec probationibus adstringitur. Iuxta quae resoluendum est quod Ecelesia ex copula matrimonium iudieat, quia apta visa fuit probatio consensus, & non soludelicti suspitionem cultat, sed bonum positive credit in praedictis laribus, ex conatu vero non iudieat matrimonium, nec bonum credit positive, nec etiam malum iudicat, nec debuit iudicare, quia sortasse in conatu peccatum non fuit,& iuxta hanc resolutionem refutatur argumentum, & explicanda est reg. a.de reg. Iuris, d.I. merito, Ac omnia quae DD. eirca illam icribunt. Ex quibus omnibus primo insertur non videri veram Doctorum sententIam, dum aiunt eum, qui post sponsalia copula consummata Matrimonium cum alia contraxit, in foro Conseientis teneri cum secunda permanere, si animo fornicario ad priorem sponsam accessit,quam sentetiam ante Omnes probauit Vincent. his, Butr.& Abb.nu. . praepos . . 3. qui falso contrarium imponit Butrio, Cou. despon
lib. I. Et ex Theologis D. ThOm.quodl. 7.ari . Dur. in .dis. et S. DI.dc ibidem Palud. Qt. a. Sol. HL .a7. q. a. art. . dubi a. asserens tam a nostris , quam a Theologis probari,Sylvest. verbo Matrimonium a.
voluit Hostien . quamuis a nonnullis perperam intelligatur . Mouentur Doctores primum eo fundamento . Ecclesia in hoe tex non irritat directe , &dispositive matrimonium contractum polit sponsa lia copula consummata, sed per consequentiam irritum iudicat, ex eo enim quod prius ab Ecclesia praesumitur, & contrarium non admittitur, insere Summus Pont.non censeri verum posterius Matrimonium: atque ideo quemadmodum priuS ex praesumptione validum iudicatur, sic posterius ex praesumptione irritum censetur, ut colligitur ex ver-
his huius tex Sed in se ro Conseientiae veritas, de nopraesumptio Iocum habet. Ergo si vere prius in C O- scientia non fuit Matrimonium, posterius in ea va- Iebit . Praeterea non est sortius Matrimonium illud quod ab Ecclesia ex copula piaesumitur, quam qs verbis de praesenti palam contrahitur; sed si matrimonium de praesenti verbis tantum sine consensu contractum sit, posterius in Conscientia contractu valebit, ve omnes fatentur . Ergo sic erit in nostro corolario iudicandum . Insuper si aliquid impediret secundum Matrimonium in Coscientia valere, aut esset prius, aut Ecclesiae constitutio , ut patet,
sed prius non impedit, quia in Conscientia Matrimonium non fuit,Constitutio Ecclesiς id non facit, quae in soro exteriori tantum iudicat ex praesumtione, ergo nihil est quod impedi at. Tande m oe videtur probare cap. tua nos, hoc sit.
ex hoc sequitur posterius Matrimonium etiam in soro Conscientiae non valere, ergo consequentia . bona est tmaior patet ex dictis: minor vero fieprobatur, leges difficultatem, & graue peecati periculum hominibus ini jcere aon solent, a quo soliberare non possint, ve in simili probat cap. litteras, Versporro, de resit potiat. In deeret aute quasi perplexam difficultatem Eeclesia si dum Matrimo.
nium Iudicat ex copula, & contrarium probari ve
tat, posterius aliquo pacto valere pateretur etiam in foro interiori,quia ad priorem coniugem redire cogeret, quae e Cniux non est et in Conscientia, & apoli eri ori recedere, quae vere esset coniux , nec ullum relinquebatur mediu, quo haec dissicultas eu tari potuit et,quod plane absurdum est, & de lege Ecelesiastica minime credendum. Insuper si matrimonium pollea contractum non fuisset irritum .vel esset quia in ea lege deficit potestas, aut voluntas legislatoris, prius non est dicendum, posterius ex ratione proxime adducta conuincitur , ergo , Sc. Tertio ante hunc tex. iam ab Ecclesia constitutum erat ut ex sponsalibus subsequuta copula Matrim
per tuas, de condit. appos & contraria probatio interdicta: Gregor. autem IX. in hoc tex. antiquam Ecelesiae constitutionem declarauit, inferens ex ea
non valere Matrimonium, quod post illud praesumptum fuisset contractum, S hoc solum fecit, ut e sat ex tex. in quo sequitur quod sic cosequentiam,
S declarationem ad forum exterius tantum fecit, rem iam explicatam. & perspicuam iterum tractauit, quod absurdum est , ergo fateri oportet noui simum Pontificem,qui nunquam res ante constitutas,& perspicuas suis legihus refricauit,dubium aliquod decreuise , & perconsequens ad utrumquClarum consequentiam illam de cluxisse. Tande colis ligitur nostra sententia manifeste ex hoc tex. ibi , nec verum, nee aliquid, & ibi, de facto, Sc. & hoe videtur sentire Anchar. m. num.f. dum ait constitutionem , quam Host. optabat, hic contineri. A gumenta vero contraria parum urgent, ad primucnim respondetur, quod scilieet dum tex. disponit non valere posterius Matrimonium , consequentia illa ad forum interius ex antecedentibus recte deducitur ob praedictas rationes. Ad secundum, &tertium negamus minorem. Ad d.e. tua nos, hoc tit. dicendum sponsalia ibi ante contracta non valuisse, & hoc constabat tam ex nominis mutation squam ex alijs, atque ideo ex copula non iudieatur matrimonium, noli rum vero eorolarium procedit quando sponsalia valuerunt. Vnde consequitur inepte C Ouarta. num. s. ex alios contra Host. asserero Ecclesiam non potuisse statuere, ut Matrimonium postea contractum in foro interiori irritum esset, quasi tunc sine consensu Matrimonium faceret.
Etenim Ecclesia & potuit citra dubium, & feeit,
nec tunc prius Matrimonium praesumptum sino
consensu facit; sed praesiimit per consensium fuisse factum: secundum vero indistinctae irritat, quia in re