장음표시 사용
191쪽
Qui b. mod. re contrahi rur obli . 83
stro debetur argentum in massa ergo pro eo poterit sctii natio, α sic pecunia numerata solui. Secudo adducitur.l. siquis arsentum.in prin.C. de donati. ubi siquis promi serit certum pondu3 Uenti, potest & massam, & aestimationem, quae pro rudi in alta in illis locis frequentatur, soluere. His duobus fundamentis,ommissis aliis doct. 'blutionibus, respondeas, quod nos loquamur in mutuo, in quo res ista mutuata demonstrat ad quid obligatio co. trahatur. nam si do tibi massam argenti, res dem strat, ν tu obligaris mihi ad tantum argenti. sed ind. l. si quis argentum,&ind.ld. .fi. non est ita,quia res ipsa non demonstrat ad quid cotrahatur obli satio, sed testator limpliciter legat pondus argeti, uel donator donat et ideo non mirum si aesti inatio pro eo solui poteli. nam si testator demonstrasset quod nam argentum solui uoluit let, utiq; tunc nopos let haeres s stimationem soluere, ut expresse dicitur in d. l. i. . sin. in Q cum igitur in cassa nostro res ipsa mutuata demonstret quod nam a Tentum solui debeat,non debet pro eo sistimatio solui. hoc
etiam innuit .d.Ls quis argentum . in illis uerbis, non autem alias uel generaliter, uel specialiter, expresse doc.quas innuat, quod si uel generaliter, uel specialiter expressisset donatur quod nam argentum uellet donare, non posset olimationem praestare. Et sic ista fundamenta retorquentur. Tertio - de ultimo ex intcntione Bal. adducitur. t quia quoties materiatum potest reduci ad primam materia tutac materie appellatione ipsum qiioq; materi tum continetur a. quaesitum . . illud fortasse. F. deleg. iij.sed pecunia argentea ad rudem massam reduei potest, ut omnibus patet & probatur in . d. I. illud fortasse: ergo massar argenteae appellatione
etiam pecunia argentea continetur, & sic pecunia
pro massa solui poterit. Huic etiam fundamento pol ea respondere , quod licet inassae appellationepccunia numerata contineatur quod fortasse non est omnino uerum tamen cum nos stinus in contractu, qui re celebratur, res ipsa mutuata dem strat, quali s debeat esse res reddenda, sed massa utique disteri a pecunia, ut omnibus patet, & Probatur in textus nostro cum ea ut diuersa conlitaret, ergo non potest in proposito nostro altera pro alia tera reddi. Et si tu dixeris, licet pecunia numerata a massa differat, cum t men ad massam sit re,
ducibilis, uidetur,quod possit pecunia pro ea ta-ui respondeo, licet sit reducibilis pecunia ad ma
sim, debitor tamen debet eam reducere, non redi cendam dare creditori, praesertim quia ex hac reseductione damnum pateretur creditor,uel quia e-
cresceret pecunia,uel quia alie expense interuenirent, & sic ut videtis hic communis opinio nullo nititur fundamento, cui responderi non postit. Altera igitur est opinio superiori contraria, quod immo pro massa argentea mutuata non pos it pecunia argentea si ib numero reddi inuito credito-W,ita .n. semper praesupponimus,& hanc sinueba- Iur Hugol. antiquus glossator,quem talari s r. In l. ii. . mutui datio. s. eo.&Hiigo. sectiti sunt ibi
Rom. de Sab .de Reuerendus preceptor meus. n. α Pet r. in l. siquis argentum. C. te donat. Moucntur ex pluribus,quibus facile respondetur,ta ideo, omissis illorum fundamentis, uidetur milii veris sima. haec opinio. Primo quia mutuum damus recepturi idem genusa. ij.in prin. s. si cert. petat. sed
massa a Tentea , de pecunia numerata sunt diuerti generis, ut probatur in text. nostro, ubi imperator tanquam diuersa considerat argentum, & aurum, α pecuniam numeratam: ergo pro massa argentea mutuata pecunia num crata reddi non poterit. Et
si tu dixeris sufficit, ca, si eiusdem materiae, ita .n. accipitur in proposito gemis,ut probatur in ii.l. ibin fin .prin. respondeo, quod licet mastg, S pecu
Irie sit eadem materia,nempe argentum,in propo sto iamen habentur loco diuersarum materiarum, cum ut diuersa enumerentur in tex. nostro nec mirum,cum in pecunia non tam substantia, quam numerus, & quantitas inspiciatur.l. i. in princ. st.de
contrah. empl. Secundo, quia res mutuata codem
modo debet restitui, tuo fuit mutuata ut si quidem mutuata fuit sub pondere, sub pondere reddatur, si sub inensura, sub mensiira quoque reddaturil. ij.s .mutui datio.& ibi glos de doct. F. si cert. pct. innuit etiam text. hic noster. sed massa sub pondere fuit mutuata, ergo non potest pecunia sub numero reddi . Et ex his rationibus. & ex alia, quam deducam mox in sequenti casu, verior mihi uidetur haec secunda opinio. Tertius& ultimus cli casus,
quando pecunia eli eiusdem qualitatis, eiusde bonitatis, & eadem affert utilitatem, quam asterebat massa, ac ins per redditur ad pondus,quem in
dum suit ac pia massa, nunquid possit 3 Doci. fere omnes hoc casu concludunt polle pro massa a gete a pecuniam argenteam ad pondus reddi. Mouentur hac ratione potissimum, pro massa mutu
ta massa eiuslem generis , N qualitatis reddi potest, immo debet. l. ij. in prin. st. sicere .pet. sca ita ad podus data pecunia uice masset fungitur,& masist 2quiperatur. l. plane la. i. f. ij.st.dclcg. j.crgo pro
massa reddi poterit: ita doct. fere omnes transciit. Ego tamen & hoc cassi Hugol. sententiam sequor,cν immo pecunia ad pondus ita reddi non possit. Moveor primo,quia in mutuo quatuor requiruntur , quorum si unum defuerit ,mutuum consist re non potest, natura rei, conssietudo, Aptitudo,N Actus. gl.& ibi scribentes iii l .ij. anu tui datio. in Fl- g. in pen.q.ffs cert. pet .gl. in hoc princide ibi dicemus sed licet pecunia apta sit ad pondus
natura tamen , & consuetudine ad numerum datur. facit. I.j.U. de contrab. empl. ergo non poterit
sub pondere pro massa restitui repugnante eius natura, de consuetudine i lsed quia haec ratio non est
omnino tuta cum consiletudo fit nonnullis in locis, ut etiam ad pondus detur pecunia, ut solent mercatores Mandoque. Ideo secundo loco: de ultimo ad hanc meam opinionem tenedum hac moueor resi, diuera ratione. In mutuo contrahendo
requiritur, ut res in genere seo per solutionem re
192쪽
cipiat lanctionem .l. ii. . mutui datio. Teod. quoniam ut Bald. iii d. f. mutui datio ait) ex eo in
his rebus, quae in textu nostro ponuntur,mutuum
contrahitur, quia est omnimoda inter eas similitudo,omnimoda uicissitudo, ut ne scrupulosio quidem quis iudicio in eis disserentiam uideat: sed inter massam, & pecuniam non est ista iunctio, ista
omnimoda similitudo uel uici situdo ut lippis patet dc tonsoribus ergo alterum pro altero solui nopoterit. Et ex hac ego ratione cum Hugo l. antiquo glosatore indistincte teneo: quod pro massa arge rea nunquam potestinuito creditore pecunia argentea reddi , siue ad numerum reddatur, siue ad pondus. Et ex hac ratione tollitur etiam ratio doc. quia ind. l.plane. .ii. non requiritur ii a functio.
PHterea non dicitur ibi,quoa comparetur speciei hoc respectui de quo nos qusrimus. Quarto not. cst, P is, qui mutuo dat rem,debet esse huius animi, ut uelit rem accipientis fieri, Pquemadmodum procedat latius dicemus in glo. in
Quinto not. est e thymologia uerbi mutuum, quia dicitur ex eo, quod de meo tuum fiat: ut hic probatur de in i .ij. . appellata. issico. An autem ualeat argumentum ab e thymologia uocabuli,dc quomodo procedat, declaraui supra de testa. in prine. Sexto, de ultimo not. st quod ex mutuo oritur actio, quae uocatur condictio: quae qualis sit , d clarabo in glo .s n. Et hic uidetur esse tex.pro opinione illorum, qui dicunt actione non esse filiam obligationis, sed coptractus. diximus supra late inrub. de obligationib.
GLocj. ad faciliorem huius . intellectum quia
difficilis est eius materia, nonnulla prsmitcn-I3 da sunt, liquidem l u, pactum nihil aliud est, qua
duorum, uel plurium in idem placitum, de cossensus. l.j. . i. sside pacit. Huius pacti ita in genere co- siderati duae sunt species, quoddam. n. dicitur pactum nudum, quoddam pactum uestitum secundit communes traditioncs. Nudum pactum dicitur esse illud, quod in puris terminis conuentioni silat, nec nomen aliquod specificum sibi semit . l. ii tibi
C. locat.exemplo hominis qui tunc nudus dicitur, cum talis est qualis cx matris utero processit. Exe-plum ut tu intelligas tu ,de ego paciscimur,ut ego tibi dem centum, di tu romam eas, utique is hid est pactum nudum, quia stat in terminis conuentionis,ex quo nec nomen contractus habet nec res aliqua intercessit prster limplicem conuentione. Ad
hane nuditatem ut ita dixerim ) permulta pollea uestimenta afferuntur, de quibus diccinus in glos.& late tradunt scribentes in i .iuris gelium. . quinimmo Hde pae .l.potens.C.eO.tit. dc pM. Pacium uero uestitum est couentio non stans in puris te minis conuentionis, sed in proprium nomen co- tractus transiens, aut alio adminiculo roborata . I.
iuris entium in prin. f. te nact. Exemplum, conuenimus simul,ut ego tibi dem centum,& tu mihi tradas fundum: utique istud est pactum uestitum, quia no stat in ternunis, pure, di simplicis conue-tionis, sed tradst in nomen proprium contractus, qui dicitur empti inde uenditio: simul. n. atque co- uenit de precio, ut fundus tradatur, emptio dicitur ut infra de empl. de uend.iu prin. Item si conuenimus simul ut ego tibi dem centum, tu pro me
romam cas, istud eli pacium nudum,ut supra dixi. sed pone, quod actu ipso tibi dem ista centum utique istud non dicetur amplius pactum nudum, sed
testitum: quia non stat amplius in terminis pure, de simplicis conuentionis, sed accessit adminiculum, accessit causa, nempe traditio illorum cetum,
ut probatur in d .l. iuris gentium .in prin. in vessic. sed de si . de ita melius debet declarari haec materia, quam hic faciat Por. qui in multis descit, ut Tollent. animaduertit, non refero, ne confundantur
ingenia uestra. sed dicet quis uestrum quis est ese Aus i siorum pactorum Respondeo,u, est maximus, quia pactum nudum non producit actionem, sed exccptione: si . n. pacto nudo tibi aliquid pro initi, non dotes me ex illo pacto in iudicium conuenire, sed si a me tu lacris conuentus, liabes exceptionem aduersus me .d. l. iurisgetium. .igitur nuda: sed secus est in pacto uestito, quia pactum illud
Et actionem,& exceptionem parit. d.l. iuris liv. Et hoe iure ei uili insipecto. Hodie tamen iure canonico secus est secundum sacroru canonum interpretes et quia eo iure pacta nuda actionem producunt pcr.c. i. de pac. de per alias rationes pcr eos
adductas: licet Bart. de quidam alis ex nostris interpretibus hoc non adimiserint. Verum quia non est nostra materia, hoc ommitto: siquis tamen uestrum uellet hoc uidere, uideat Arct. in . f. in per sonam .col. fin. vers. quaerit Salyc. infra de actio. ibi habes etiam qualiter possimus consequi id , quod debetur ex pacto nudo: dic ut ibi Per eum num. de per alios doct. ibi.
His ad iaci torem huius gl. intellectum p r missis: glos. ista in tres parte, principales diuiditur in prima ponit sex pactorum uestimenta, in secunda illorum occasione 'lus rit,dd respondet, in rem adcultima duo alia uestimenta addit. secunda ibi, sedui, tertia ibi,& adde. Elicitur primo ex hac glos. γpaetu in nudum contractus nominati coligrentia uestitur. l. mri lentium . . quinimmo .ff. de pact. l. bones dei.C. d. ita ait hic Accurs. Verum circat hoc duplex est necessaria inspectio.' Prima est Poperetur uestimentum istud colisreti ε cotractus. Altera est inspectio unquid uestiatur pactu nudum cohaerentia contractus bones dei tantum, an etiam cohaerentia contractus stricti iuris. Et licet huc materia ardua sit, de difficilis adeo, ut tyronibus, quibus lisc lecti O debetur, non conueniat uiaque quaquam me tame in ipso stadii initio labores sub tertia re uidear, breuibus, eam pertractare uolui, praesertim quia ordinarie repeti non solet, tali uic gl. de optimae conuenit. Circa primani igitur inspectionem gl. magn. circa princ. in l. iuris n-tium. .quin immo .st. de pact.dicit duo operari coliarentiam, sine uestimentum istud. primo quod actioncm ex contractu ortam, cui pactum adl
193쪽
Quib. mod . re contrahitur obli . 8 4
ret, insormat, idest ut ipsa interpretatur & seiaruntur citeri dextendit ad id, quod nit in pactu
eductu: de ita intelligit.d. .quinimmo. secundo operatur productionem actionis praescriptis ue bis, ita ait ibi gloLIaco. tamen ab Aren . Pet. a Bel Iaper.& alij ultramontani, quos ex nostris sequuti sunt Cy.Fulg de Petta Perusi. dicunt pactum istud
cotractui adliaerens nullam ex se producere acti nem: sed solum P aetio ex co contractu orta, cui adhaeret extenditur ad id,quod in contractu in fuit deductu: nisi tamen habita ad contractum relatione resultaret contractus aliquis ex illis tribus co respecti uis: tuc enim secuto implemento Oriretur
actio pr scriptis uerbis secundum istos. Moucntur primo, quia adtio oriri non potest, nisi presu-ronamus prsinii tente matcriam, ex qua causetur. l. iuri lentium in prin. Ede pM.facit. l. licet .f.ea obligatio .sside procurat .cum his, quae supra diximus tit. proximo in rubri sed materia, ex qua oritur actio, non prsexistit, cum solum sit paetum , nudii, quod actionem non parit.d.l iuris gentium f. igitur nuda: ergo ex isto pacto actio aliqua oriri non debet. Huic rationi facile respondetur, ne
gando mino m. cum . n. adsit contractus cohaere
tia, satis dicitur adesse materia ex qua oritur actio, ut ex insta dicentis constabit. Secundo,quia actio priscriptis uerbis ex cotractibus in nominatis co- petit. l. ij. l. naturalis. f. de prescriptis vel b. sed nos
pra seponimus simplex pactum factum fuisse, non
contractum innominatum: ergo ex eo prcscriptis
verbis actio oriri no debet. sed & huic rationi respondeas, quod pactum quo'; nudum in nominatus dicitur contractus glos illa sing. in i .i. in prir. in glos magn. in sin .sside act.& oblig. probo, nam
ille est contractus innominatu qui in nomine couciationi spernam t. l.i. .s n. &. taurisgentium in
princ .ff. de paci. sed pactum ultra pactum nullum aliud nomen speciscum habet:ergo contractus est in nominatus. Tertio actio praescriptis uerbis ita demum competit, si implementum fuerit sub secutum .d l. iurisgentium in princ. sed gl. uult quod
simplex cohaerentia contractus operetur productionem actionis praescriptis uerbis, ergo non recte sentit . sed & huic rationi respondet usi, huic
actioni priscriptis uerbis elici iam locus, quando implementum non est subsecuturia, ut ex his, qu2pro Italis adducemus,constabit,& praesertim ex . l. labeo scribit si mihi bibliotec .st. de contrahen.
cmptione. Quarto quoties datur actio ex contractu nominato, siti acti Opssscriptis uerbis. l. ij. l. iij. N. l. quoties. ff. de prescriptis verb. sed pro pacto isto competit actio in contractu, cui adharct d. f.quin immo ita glos faretur, ergo debet cessaroprescriptis uerbis actio.Et ita tenebant ultramontani. crum huic quoq; rationi responderi potest, quod tunc cessat actio prescriptis uerbis cum alia actio ta contractum de quo quaeritur oriar H supponitur, & ita loquuntur iura praedictar sed actio ista & contractu cui adlis ret,non ex pacto nudo dicitur oriri de illoque contractu postea extendi ad
pactum ut ultra montani uolunt, ergo cessare non debet actio prescriptis uerbis quae ex pacto oritur. Iacob. tamen Butr. Bart. Bald. Ang. Saly. Alexan.
Ias. N alij citramontani docto. cum glos . sentiunt, ruod minio pactum istud contractui adherens pricriptis verb. actionem producat. Mouentur pri mo. pertext. in l. in bonesdei.C. de paci. in bone
fidei contractibus sinquit ibi Maximianus) ita
demum ex pacto actio competit, si incontinenti fiat. Ecce ergo, quod ex pacto incontinenti oritur actio, non ex contractu, cui adhaeret. Advertas
ad hunc textu quia dicit competere ex pacto actionem, non tamen dicit actionem istam esse priscriptis verbis. Secundo adducitiir. L frumenti. C. devsur.&.l etiani. Heo. de usit r.ubi dicitur, quod ex pacto nudo oritur actio ad usuras. Verum hic animaduertas, quod in d. ll. non constat pactum illud filisse incontinenti appolitum contractui,& sic noconstat uestiti cohaerentia contractus, i inmo cum textus appellet illud pactu nudum, uerisimile est, v non sit uestitum cohaerentia contractus. de ideo ex alia ratione ibi pactum nudum producit acti nem.Tertio adducitur. l. labeo scribit similii .sside contralia empl. ubi ex conditionali actione agitur priscriptis uerbis ante conditionem impletam: Iese non potest dici cum ultramontanis, quod prae scriptis uerbis non agatur nisi sectito implemeto: nam ibi secutum non suit implementum, quia co-ditio non extitit,& tamen ea actione agatur. Praeterea ex eo textu tollitur etiam aliud iundametum ultramontanorum, quod dicebat,in actio priscriptis uerbis oritur ex illis contractibus in nominatis correspectivi οῦ, de quibus in . l. naturalis .ff. de priscript .verb.3d tamen contrarium probat. d. te
cum . n. detur ex contractu coditionali ante conditionis aduentum , crgo contractus non est respe-13 tauus. Bart. in t .s intra .ssi de pact. t Hsc lex licet probet dari actioncm prs criptis uerbis ante im-Plcmcntum , ac ctiam ex contractu non correspoctiuo non tamen probat, 'detur ex pacto contractus cohaerentia uestito, ut nos quaerimus: sed datur ex eo, quia in contractu illo est perplexitasquet
dam. Nam uendiderat quis ibi mihi bibliotecam, si decuriones campanis locum mihi u edidisset, in
qno carra reponerem: modo per me stat quoininuvlocum illum a campanis ema. dubitatur qua actio ne uenditor possit me conuenire , ut emptionem persciam. δι utique inspectaueritate certum crat, non poterat agi ex vcndito:quia ante conditionem impletam non oritur actio ex contractu .l. cedere diem .st. le verb.sign. hie no filii impleta co-ditio, quia adhuc no emi locum illum a campanis, ideo non potest dari actio ex vendito. uerum quia
aequum uidebatur, ut ego conuenirer,cum per me stet ex regula. l.j. E de pres riptio. vessi. quae est. quoties dubitamus an detur actio ex contractu
minato uel detur praescriptis uerbis, labeo dixit, praescriptis uerbis agi poste. Vlpianus conlido
Hit aliam rationem: nam licet uera cotiditio mmst impleta ex quo tamen per emptore statq; - -
194쪽
nus impleatur pro impleta habetur. l. iure ciuilias. de condi .de demonstr. ideo uoluit etiam agi poste
ex uendito, inquiens, ego etia ex lacndito agi posse puto, quasi unpleta conditione, cum per emptores et, quominus impleatur. Et sic non ex eo, quia aliquod pactum cohaerentia contractus u stlatur, copetit actio prest. iptis uerbis: sed ex eo quia non est conditio impleta, & s lirum est ad uerbum emptorem actioncm dari . Quarto adducitur. I.unica C.de iur. t.sed restoruscas , quod actio praescriptis uerbis non causatur ibi ex cohaerentia co- tractus. nulli mi. n. ibi de hoc uerbum: ted quia ista promisito de reddendo habet negocium recipros cum .Auia. n. promisit, & dedit dotem, de sic es si
caciter est obligata , di ex parte sui contractum impleuit, quasi intercesserit pactum de redd cnda dote, non mirum si pactum illud causet praescriptis I 6 uerbis actione. Quid nos in hac. q. dicemusZt Eso neutram opinionem sequor, sed in noua sum opinione a nostris di ultramontanis diuersa: liquide,
Cp pactum cohaerentia contractus u Ilitum actionem producat, de in hoc dissentio ab ultramonia nis, qui actionem pactum istud non producere dicebant, & q, actio ista non si illa praescriptis uerbis ut nostri dicunt sed actio nominata ab eo cottactu, cui adhaeret. Ad hoc tenendum moueor impriinis, quia ide ius debet este de parte quoad partem , quod est de toto quoad totum. l. quae de totasLde rei vend. l. scire oportet .f.si iid in s.ff. de ex cusat. tiit. sed pactum incontinenti iuxta contractum appositu pars est illius contractus. l.qui fundum. &.l. iundi parte .cum simil. ff. de contrahen. Cmpi .er So quemadmodum ex iose cotractu datur actio emptionis, si est emptio, non aut in prsscriptis verbis.l .ex empto. l. Iulianus. . ex lacndito. dea 2. empl. ita etiam ex pacto isto debet oriri actio non prs scriptis uerbis, scd nominata ab eo cotractu, cui adhaeret pactum, siue potius inest..Secuta, do ex contractu nominato actio praescriptis ue bis non oritur, sed actio ex cotractu. l. xij. isde pretscript . vcst. sed pacium contractui nominato adhaerens iuris mi sterio dicitur Ale contractus nominatus, ut probabo, ergo ex eo priscriptis verbis actio oriri non debet, scd actio nonii nata ab eo cotractu, cui inest. Minor probatur in I. lecta. versic. . diceba .is. si cer .petat. ubi inquit Paulus iurisconsdicebam quia pacta incontincnti post stipulationem facta stipulationi in tu e creduntur. icc. Te
1 tio probatur j in l. iurisgentili. f. quin immo. ff. depin. ubi inquit text.quod pactum, quod incontincti subsecutum est contractum bone fidei, actionem ipsam informat. i.parit, gignit, ac producit: hoc significat uerbii istud informare, non ut doct.
cxponunt. I. extendit. Probatur primo aut laoritate
bonorum authorum, imprimis Cic.in lib.de orat. Atque ego in sumnio oratore sngendo talem i sermabo , qualis fortasse nemo fuit: talem in Gmabo. i. miabo,creabo. ostendit etiam hoc Plin.
lib. epist. vij. epist. ix. in illo eleganti epigrammare, inquiens.
Vt laus est ceri mollis cedensq; loquatur. Si doctos digitos, iussaq; fingat opus.
Et nunc insormat martem,casiamq; mineruam. . Nunc uenerem effingat, nunc umeris pucrum.& nunc informet martem. i. nunc producat, nuncessingat, de sic patet quod uerbum istud non signiscat extendere, sed formare ac producere. sed quid nos aliunde sit inimus exempla,quado tex. ille nocprobat. Nam text. ille precedenti. .aduersatur. ut ibi omnes admittunt: sed in s. prscedenti. dicebatur, quod nuda nactio actionem non parit, sed exceptioncin: subdit text. quin immo interdit in Gniat ipsam actionem, ut in bonefidei iudiciis. i.parit, ut bona sit aduersatilia. Et quod hoc fit uerum probatur ex ratione, quam ibi resert textus,dices, solemus. n. dicere pacta conuenta inesse bones dei iudiciis: ecce quod cx ea natione informat actione pactum, quia inest: sed inesse est eundem contractum esse .d. Uecta .vers. dicebam: ergo que ad-
inodum contractus parit actionem, non extendit,
ita istud pactum, quod contractui inest,actionem parere dcbet, non cxtendere. Sed dicet quis uestrum ello,quod peccatu istud non extendat actionem, sed pariat,de hoc signiscet uerbum in fornace non tame probat text. ille quod ista actio sit actio nominata ab eo contractu, cui inest, sed erit actio praescriptis verbis. Respodeo quod immo probatur ibi. quod actio illa sit ex eo contractu, no actio presti iet verb. nam idem iurisconcin versic. idem responsum, ubi ponitur unum ex excplis. d.I.quinimmo. cx eo quod peccatum fuit ex interuallo emptioni adhibitum, non negat actionem praescriptis uerbis: sed ex empto: ergo s incontinenti appositum esset peccatum, non daretur actio priscripi. verb. sed acrio ex cinpto, & sic uidetas expreste, quod actio, tuam producit peccatum istud, no est actio priscript .vem. scd actio ex eo contractu nominata, cui inest.de in hac ego sunt opinione: cogitate tamen, & notate haec, quia nullibi, ut iudere potui, doct. ponunt. Unum tamen est,u, dicetur
meam tollere opinionem, nempe text. in l. ij.C.de paci. inter emptor. dc venit . ubi ait text. pro peccato competere actionem prostri Pt. vcrb. dc cxcmpto. sed respondeas cp actio prsscript ver b. non datur , quia peccatum sit uestitum coli aerentia contractus, sed quia habet causam. Vendidi. n. ut mihi restitueres: quare no mirum si producit actionem prescript . veru l. ii tristentium in ii. pri n. is de pac. Et ideo ut clarius intelligas opinionem meani cosidera duos casus. Primus est quando habita relatione ad contractum peccatum habet causani. Exeplum liendidi tibi fundum meum postea incontinenti additum ut it peccatum, ut tu illum, quoties prccium offerrem, reuenderes, dicendum est duplicem producere actionem, praescript .verb. dc exuendito in ex eplo proposito,ut probatur in d.l. i,
C.de paci. inter cinpi .dc venit. diuersis tame respectibus, actionem n scrip. ve Q. quia peccatum nabet causam, quo casis producit piscript . verbor. Rctionem. l.iurilgentium in prin. versi. sed de si . t
195쪽
Quib. mod. re Contrahitur obli Q.
ee paci. de in hoc cum ultramontanis cocordamus, di actionem ex empto,quia pactum istud emptioni inesse cenictu quod idcira est quod est e emptionem. l. lecta vers diceba.ssis cert. t.& in hoc tam a nostris,qua ab ultramontanis dissentio, cum dicant actionem ista non produci a pacto, sed a contractu,& extendi ad pactum.Alter casus est qua lopactum causam non habet. Ex emptu. Promissa fuit
dos per stipulationem, post factam stipulatione statim si pactum, ut tales usurae soluantur,si ad talem diem soluta dos non fuerit. de isto casu contra no stros & Vltranioni.& omnes doc.quos legerint,teneo pactu istud Producere actionem nominata ex eo c6tractis,cui fuit adiec tum, cum eius sit pars, de contractus illa dicat .ut supra dixi. Rcteta tamen comum opinione possemus eam limitare pluribus casibus,quos consulto omitto, si quis tamen uestruuellet has limitationes,uideat lac in d.M. quin imor tibi. c. limii ationes seriatim ponit.quavis nonnullae possent facile in dubium reuocari. Altera esta 8l inspectio, nunquid ita uestiatur pactum cohaerentia coiitractus st ricti iuris, sicut uestitur coli rentia tractus bones dei .in hac inspectione duae sunt principales opiniones. Prima est v, si etia locus in stricti iuris contractibua uic uestimento. Et
simpliciter. ver cum adi; eitur. Ede ver. li .ubi si mihi stipulati uiginti,tu decem promittas, uitiosa est stipulatio inquit text. nisi milia diuersitas responsionis illico placuerit. Ecce ergo ibi sumus
in contractab .stricti iuris: stipulatio. n. stricti iuris
contractus est cum Genumeretur m. .acthonum,
infra de actio.& tamen pactu illic stipulationi appositii uestitur eius cohqrctia. apparet, quia inquit tex. si illico diuersitas resiponti Onas placuerit, contrahitur obli. Huic textui facile respOdetur ex his, qui tradunr ibi doc .cν ibi non agitur de uestiendo pacto nudo sed an ipsa stipulatio ualeat:& sic texi
ille est extra quest. nostrς terminos Secundo adducitur text. in .l .pet s.C.de paci. inducendo illu se cundum cocin intellectu . Huic quoq; textui potestriaderi primo, p cu tex. Ille plures habeat itellectus non potest comode allegari doct.Bar. dc Ang. in. l. in ambi suo. fide reiaduia secundo respondetur, pille cois intellectus non est uerus,& est contra tex.
illsi. primo, quia lex uult ide in stipulatione deductum,quod in pactu, cu dicat, ui stipulatio serua diplaciti causa secuta fuit, & in secundu istu intellectu hoc non est veru, sed pactu diuersum cotinet astipulatioe. tertio qua lex dria inter pactu & stipulatione costituta ex stipulatioe agi uult: cois ueloatellectus ex p cto agi uult. c ut uides iste coisintellectus lege illa no interpretatur, sed notia potius codit. Tertio adducitur.I.lecta.ὐ si cer. pet. inversdicina. Nam pactu tunc dicitur uestiri cohaerent Ia cotractus, cu contractui inest. l.iuris litius. quinimo. Ede paci. sed ibi dicitur u, pactu post nipulatione incontinenti factu stipulationi inest,
ut in d .ver diceba ergo pactu uestitur etiam cohaerentia stipulationis, de sic contraetus stricti iuris,cu stipulatio non enumeretur inter bonefidei cintractus an . . in actionum. infra de action .Huic respondet hic Port. que videtur sequi contraria Ninione tenentes, P d. I lecta loquitur in pacto retormatorio, di L3.quin immo loquitur inpacto in sormatorio. Haec respos o mihi non placet, nam idem est pactum informatoriit, & pactum reformatori si in proposito: probatur ex d. quin immo. iunct.ff. seq.na in in d. quin immo dicatur, ιν pactu incontinenti appositu non ex interuallo informat actioncm,dc tamen in. .ut pactum .de in .f. adeo. ponuntur exesa in pacto reformatorio ergo informatorium,&'mybrmatoria pactum in proposito est ide: alias excpla dicto nou couenireminec tibi hoc uia deatur absurdu, quia informare non in cxtendo
vi pl.& alii dicunt in L .quiniino, sed noua sorma addere, ut supra latius probaui in prima inspectioneiae si qua est ditarenti si illa,quia reformat
rium renouat contractum, informat ortu addit sorma. Priterea est v, differant haec pacta inter se,ut doct.uolunt, adlluc tamen no sequitur, θ informatorium nou ucstiatur a contra . si . n. pactu istud est potens ad reformandu, de sic ad imulandu se stantia cotractus, multo magis erit potcs ad extendendii ipsum contractu ad id,quod fuit in pactum deductu .ut Curtii . ait in . l. petens. nu. xxii. Et sic ut uidetis ista .l lecta, remanet sine responsione. Altera est opinio, cpuno in contractib. stricti iuris non sit locus huic uestimento coh rentiae contractus. Et hanc opinione secuti sunt quidem . Papicn.de post eos Bessui. ut resert.Curi .lumina PetcS.C.de pact.col. iiij.verscirca. ui. leet eandem secutias is ibi Dec.de Port. hinc post prscepto ira Quin Christ. steli. Mouetur primo quia in con tractibus stricti iuris exiesionis locus no est. qui
qui deni in eis omissiam est pro omitto habetura quicquid astringendae. F. de ver obli . sed ut pactu
cohaerentia contractus ire stratur, presupponit extensioue,ut squide ad id, quod in pactili deductum est,extendatur ut esticiatur eius pars.ltandi partesside cotrahaempl. ergo in stricti iuris contractita huic pactorii uestimento non est locus. Huic rationi respodem non est generalis, sed solii procedit respectu stipulatoris, secus uero respectu promisso
tendi actionem, de hoc est falsum,ut supra in pice denti inspectione dixi, pactum. n.istud non operatur ex tesionem licteris actionis, sed nouam ipsum producit,ut ibi diva: aut vis, extendatur contractus,& ego nulla hoc casu uidco extetitione.Secundo mouetur Pori .quia si diceremus, ut stricti iuris cotractus coli aerentia pactu uestiretur, sequeretur,u, plus oporaretur lictio quam ueritas. probatur, nam ex quo pactum istud singitur in stipulatione deductum d. l. lecta. uer diceba.duae es lent stipulationes arg. l. scire debemus. ff. de uerbia oblig. de thmeu secundu ueritatem no est nisi una stipulatior
196쪽
sed consequens est sal iam qui a non debet plus operari fictio,qua ueritas. l. si is, qui pro emptore. 1 f. de usucap. ergo falsum est etiam antecedens, in istius
contractus cohaerentia pactum uestiatur.&l oc voluit ni fallor Pori licet confuse loquatur.Veru si hoc uoluit facile respondetur ton .n. in proposita specie operatur plus fictio, qua ueritas: nam ii uere id quod filii in pactum deductum, fuisset deductu in stipulatione,utiq; dueelsent stipulationes,quCadmodum duae sunt, qua do fingitur deductu de licno pips operatur fictio quam uerita cd idem ope. ratur in casu ficto,quod ueritas in ca se uero,ut ius exposcit .l.qui ad certu .ff. locat. Tertio absurda in iure uitanda sunt .l.nan absurdum. F. de bon. liber. sed si diceremus pactum uestiri coharentia contractus stricti iuris, sequeretur ab stirdu a, certi condictio daretur ad incertu, quod absurdum est. l. certi condictio. in prin. f. si cert. pet .crso aeuitari de- bet hoc. Minor probatur, quia si in stipulationem essct deductum certum qui), i repactum clici deductu in incertum,utiq; co dictio ccrti, quae datur pro certo in stipulationem deducto competeret etiam pro incerto deducto in pactum, cum pactum ita uestitum extendat ueterem actionem d. f.qu In Immo . sed huic rationi sacile respondebitis, si eritis memores eius.'i od dixi in precedet i inspectione, , pactum istuci non extendit ueri icona actionem, Ied noua ex se producit, ut ibi latius dixi. Quarto pro hae opinione ultra Port.adducitur text. in. l. l.
. s.si stipulanti .ffide verb. obl. ubi si stipulanti misi
decem uiginti spondeas, non contrahitur obligatio nisi in decem in aliis autem decem n5 ualet: de
tamen ibi fuit pactum, quia promistioni tus devi. ginti uideor tacite consentire quo ad meam perii net utilitatem iuxt.l.qui patitur. st .mandat. Verum huic legi respondeas cum Dec. ind. l. petensu, ille tacitus consensiis resipectu aliorum decem non inducit pactu,ex quo partes agebant contrahere stipulatione, non pactum. Quinto adducitur. l. in bonesidet. C. de paci. nam inclusio unius est exclusio alternis. l.cum prstor. ff.de iudic.sed ibi dicitur.*in bonesidet contractibus ex pacto incontincti facto oritur actio, ergo excludit stricti iuris contractus. Huic text. respondeas ex intentione glos. ibi,u, non ex eo expre Isit bonefidei contractus,ut eos, qui stricti iuris sunt, excluderet, sed ut occurreret obiectioni: quia poterat dici ex quo in bones dei contractibus exuberans est bona fides, di aequitas, cretia si ex interuallo cssct factum pactum taurena nesset,& actionem produceret. Imperator respondens ait in bones dei contractibus ita demu ex pacto oritur actio,si incontinenti fiat. na quod polia ea placuit,id non petitionem, sed exceptionem parit:& sic apparet,ir expressit bonefidei contractus ut tolleret illud, quod ex eo no posset agi ex pacto 'pollea non incontinenti posito . Sexto & ultimo
adducitur text. in .f. quin immo. l. iurisgentium. E. de paci. primo inducendo,ut induximus.l .in bonefidei . sumpto arpumento a.I. cum praetor. ff. dei; iudi c. secundo i quia quoties uerba eiusde qualitatis in aliquo text. nin tur,uerisimile est qualitatem illa necessaria esse in actu ut notatur in taed. de iur patr. sed ea uerba bones dei iudiciis hoc tex. geminantur ergo uerisimile est, in qualitas illa bonefidei necessaria sit in hoc actu. Huic. . potes respondere, in non est nouum'una lex aliam declaret. l. non cit notuitn.ffide. ll. quare cum habeamus
alias leges, ia, in stricti iuris cotractib. in lint pacta incontinenci facta. Llecta .ff. de rebareae dicedum est, tr ex d. Llccta debo suppleri. .quinimmo.
primo potes adducere. l. m quida. i. ex locato. E. de usur. iuncta .l.quamuis.C.eo.tit. Jevsur .nam ind. . ex locato. pactum usuram incontinenti adiectum contractibus bone fidei informat actione, &tamen non insormat si fuerit adiectu contractibus stricti iuris d. l.quamuis. nec respondeas ιγ sit spociale odio usurarum, quia si hoc esset, nec in cotractibus bonefidei deberentur: & sc no est uis in usuris, sed in contractibus. Et lisc dicta sint reserendoso opi. doc. 1 Ego aut in hac insipectione distinctione opus este censeo,&ideo considera duos casus. Primus est quando pactum ponitur ὁratia rei, uel promisistoris.& tunc dico pactu illud inesse cotractui stricti iuris S ita loquitur. I lecta. issi ccr. t. Nam pactum ibi fuit interpositum fauore rei, uel promisi bris,ut lon, ius tempus haberet ad pecunia
reddenda. Alter uero casus eis,quando interponitur gratia ipsius actoris iesipectu cotractus cui ad
haeret: S tunc dico pactum istud non ineste stricti iurisco tractib.& hoc probatur in d.=. quin immo, ubi ait text. v in bone dei iudiciis etiam ex parte actoris pacta inco tincti facta insunt . quasi innuat secus esse in cotractib. stricti iuris. Et nunc intelliges d. f.quimmo, in illis uerbis Jtia ex parte acto ris &. g. adeo. ibi ,ex parte agentis pactio d l. iuri gentium. Et si tu dixeris quae est ratio diuersitatis respodeo,u, est in proptu,quia gratia actoris quicquid uerbis contractus stricti iuris non est copWhensum, non censetur in contractu deductu, t contra hoe gratia rei non procedit, ut probatur in da. quicquid astringendae. isde verb.oblig.quare cum id, quod in pacto cotinetur sue ii ontinum verbis stipulationis, in stipulatione actoris gratia deductum non censetur, secus si esset deductu gratia rei, ut alite ratio cessat:& huic distinctioni in bone- dei coli tractib. no est locus,ouia illi a bona fide de partiu uoluntate tacita uel expressa debet interpretatione, di extensione sumere .f.6.infra de ob l .quae ex consensu. Lsed & celsus. .i .ff. de contrah. cmpl. 1 r Cogita tamen. Elicitur 1 secundo ex hac si ui pactorum uestimeta plura sunt, di octo gL enumerat: sed cotra,va unum tantum uel salte duo sint pactorii uel timenta nempe rei interuetuira quem iuri se. appellat causam in . Liuris gelium in sinstinc. F.depact. 8e rei principium .Lj.f.i. ff. de pollicit . qus licet loquatur in pollicitatione,ide tamen ex rationis identitate uidetur esse in pacto aliis autem modis hic ingi enumeratis non potest dici paelia r stiri: de ita tenuere Iacob. de tau in Pet r.ev quidam alij ultramontani. Mouetur, quia illud dicitur u stitum
197쪽
stitum, quod aliquo tepore suit nudum, deinde Ω- peraditum fuit uesti urentum. iisi dicitur uestitus, qui nunqua nudas fuit. v. l. decem .is deverb. obl. Dd in alias modis praeter illos duos rei inteructus,& principis, non potuit dici superadditu uestimentum, cum nunqua strerint nuda pacta illa,ut probamus,ergo vestita appellari no possunt. Minor probatur, primo accipiendo pactum, quod dicunt uestiri re: nam certum est, Φ is cotractus ab initio simul atq; creatur, nascitur ualidus, de efficax, nec ex aliquo uestimento, quod postea accedat, accipit robur. Non. n.potcris dc ducere mutuum,dcpolitum, A similes conir .ctus, tuli res ipsa actu interueniat, nec ante cli conuetio,iaci potius contractus,quam res interueniat . l. obl igamu r. .i .st. de act. N oblig. idem cita est in uestinaclito uerborum, ut in contractu stipulationis, nunqua. u. dicitur stipulatio, nili uerba interuenia iit, de simul atq; verba inter cesserunt, oritur stipulatio, non ante,cu sit uerbo Tum conceptio .l. v. . stipulatio.st .de ver.obl. idem in contractu, qui literis celebratur,no ante oritur, qua litere interceiserunt, ut infra de lit.obli. idem etiam in contractibus, qui cosensu contrahuntur, non. n. ante dicuntur contractus,qua fuerit adhibitus consensus,quo solo perficiuntur. l. coiiscnsu. F. de M.de oblig. idem et i a est i n uestimeto colic rentiae contractus, nam simul atq; si pactu iuxta contractum, incontinenti est efficax, nec aliquo tepore pactum illud in cficax, nudumq; fuit. idem etiain uesti ineto auxilii legis, nam simul atq; sit pactu illud, di ipsi im efficax legis auxilio est, nec unquainessicis nudumq; suit. Cu igitur ista pacta nuda
nunqua sucrint, non potuerunt uestita dici. quod secus est in pacto nudo,quod vellitur causa,vel rei interii entu. Nam si paciscimur tu, de ego,utes' tibi demerotem,& tu manumittas sticum, utiq; Pactum istud ab initio inefficax ςst, cili nudum iit .l. iuri entiu .f. tritur nuda. is de paci. sed si ego demerotem, tunc vi sicax est pactum istud, de causa, siue rei interuentu ucstitur. l. turi sgetium in sin . princ.
Ede pact. sic etiam in uestimento principi j rei: sego promiserim rei p. aedificare sine causa, siue sit pollicitatio, siue pactum utiq; nudum est, N: in efficax pactum illud, uel pollicitatio .l.j.sside pollicit. v si inceperis aedificare ex hoc principio uesti lux pactum, ii ue pollicitatio. d. l. i. I ij. & ita dicebant
doct. isti ultramotam. Aro. tamen, que caeteri omnes una sere uoce secut i sunt, in contraria erat sciarentia,u, immo & b c pacta vestita dicerentur. Et mouebatur sorte ipsis,quia omne pactu, omni S conuentio aut nuda est, aut uestit a. l. i. in sit.&. l. iurisigentium in princ. fide pact. sed contractus,qui re, qui uerbis,qui literis,qui co sensu c5trahitur, item pactum, quod incontinenti contractui adiicitur, item pactum a lege corroboratu nude convcntio Des,uel nuda pacta dici non possunt,cum efficacia sint,ta actione producant,ergo uestita sunt,cognito. n. uno ex contrarijs cognoscitur de alterii supra
de his:qui sui sunt uel alie .iur. in prin.S supra dea a tutet . in princ. t Non obstat ratio ultramontanorum di quia debet rc spolideri considerando pactum
pro ut consid crat hic Ioan .l ab .militi tu . .latus, occarius,quam dicat ipse quando no dicimus pactum uelitri re, uerbis,de iiiiii l. no accipitur pactuin specie in concreto: d in genere,ec in abstracto siquide, P pactum erat nasciturum nudu, nisi res,
uerba, litcrae, conscia sit , collaei cntia cont r. ictu S S
alia ita tercessissent: de hoc respectu dicitur uesti tu, que est clogans,& pulcra dcclaratio: de hoc uoluit hic Fabui tecte aliun aduertar ur. Et ita potest Nuclligi haec materia sequendo communes traditiones.
as Ego tamen i semper insipida, de insulsam lianc censui esse passi nudi, se ii estiti diuisoncina nostris.
doct. conscia: cum nulli bi legatur ita iure pactum cstit una: lcgi. n. tot. tit .ls.ec. C. de paci. dc non ullos.
alias tit. de nunqua iniiciat hanc pacta uestiti uoco. Quare puto ct pacta dicantur nuda, non quia alia sim ubi tua,quia hoc iure no inuenitur, sed per me inpliora,quia simplicia sunt,de sine praesidio,quemadmodum dicimus nudam uolui uale. lj.is de inst. mil it. lio in si aliqua uoluntas uestita, quia hoc cst absurdum, sed quia simplex sit: item dies inus nudi propricta te s. si usu fruct . de .l.si alij.st de usu se non
quia aliqua sit proprietas uestita, sed quia simplex
sit, de sine usu fructu. Item dicimus nudum consensun a. l. qui ad certum .m locat. non quia uel litus sit
aliquis consensus, sed quia simplex sit, de purus: Nsic possem adducere sexcenta tum ira.Sic igitur dicendum est in pactis nudis, ch dicantur nuda, non quia aliqua pacta sint uestita, sed quia simi inefficacia perse,de tine prisidio, redduntur,tamen emcacia pluri b. mod. quado non stant in proprio note,
sed transeunt in nomen specificum contractus. d. l. iuri s ciuiu .li. de pac. Item quado ha iit canada. iuri igentiu in Prin. in vers. sed li. Item qua do contractui alicui notato incontinenti adijciuntur d. l. iuri cntiu . . quin lino. Itcni quoties a lege adiuuatur .l .legitima. it.de paci. do sic d sing. & ita in te pretando cculant diis cultatcs ultran .ctanorum, ecaliurum doct. Port. de aliorum luc :qui solum ten , dunt, ut ostcndant pacta non dici ucstita .Et ita postea inueni tenere Ioa. Coras lib.miscella. i.Cap. i. Elicitur tertio, ut pacti in nudum consensu vestitur; ita ait hic Accurs. scd contra hoc ucst in clitum ut persectiorem eius habeas intelligentiam
v non sit bonum, ita in statu tali dic imus, quod pacium nudum cosensu uestitur, sequitur, c P nullum pactum sit nudum: nullum est enim pacium,quod in se ito habeat consensum . Pactuu .n .cst duorum pluriumve in idem placitum, S co sensus .l.j. .i .st.
de pact. sed conssequens est salsem, quia pactat nuda
inueni utitur. d.l. iurisigcmium.I. scd cu nulla. vers. igitur nuda pactio. it. de paci. crgo falsum cst etiaantecedens,quod tactum consensu ucstiatur. Re-
spondeas i cygios . intellexit conscnsu ucstiri pacta, ubi solo consensu pactum timisit in proprium
nomen contractus,de hoc percipitur cx text.qu mallegat:allagat. n.tit. infra de oblig. qiis ex consens. ubi ponuntur contractus, qui solo consensu absq; eo,quod res atere,uel uerba interue uiat, perficiun
198쪽
tur, Sc nomen specificum habent, ut emptio, locatio, uenditio,& similes contractus. Consensu lai tur uestitur pinu,uel accipit robur,quando ex solo consensu no stat in nomine pacti, sed transit in proprium nomen contractus iuxt. l. iuri letium in prin .st. de pact.dc hoc probat tex. in terminis in I. 3.f. item emptio. vers. luid in his. F.de re r. permut.
Elicitur quarto ex hac glos ibi, sed quid differt, a 3 ci, differentia sit inter uestimentum, quod fit re,
di quod fit rei interventu: quia ex pacto re uestito statim nastitur actio, ex pacto uero uestito rei In te metu oritur facta rei traditione,ut hic glo. Fulg. di Cistellion. ut refert Port. contrarium dicc bant, quod immo nulla csset differentia inter ista
duo pactorum uestimenta. Mouentur imprimis,
quia si hoc esset uerum, sequeretur,quod si conuentum est hodie, ut tibi mutilcm pccuniam , dicras tibi numerem, diceretur primum pactum lac stiri rei interuentu, non re: quia ab initio pactum illud non produceret actionein, sed consisquens est falsum, quia ab initio cificax crat pactu. l. cum . n. ff. de nou. ergo falsum cst etiam antecedens. Huic
rationi potes primo resplandere, ut hie per Ias. in addit.quod pactum istud nec re, nec rei interuetuuestiatur, ut per eum. Praeterea pol S respondere,
quod ab initio pactu illud erat inefficax, ncc erat habile ad producendam actionem. nec obstat. d. l. cu. n. quia ibi sumus in stipulatione,quae per se habilis est actionem producendam, ut infra de verb. oblig. in prin .no in pacto nudo, ut nos loquimur,
quod est inhabile per se ad producendam actione
a. l. iurist zntium. igitur nuda. Secundo mouetur ex . . fin. supra tit. i. ubi quatuor tantum ponuntur
uestimenta pactorum, nec ibi ponitur istud rei H teruentus: sed respondeas p ibi non ponuntur illa ut uestimenta pactorum,sed ponuntur ad denotandos modos, quibus cclebrantur contractus nominati 'Tertio mouentur quia queinad modii in mu
tuo,deposto,di similibus obligationibus ex re nascitur obligatio,cum re cotrahi obligatio dicatur, ut in hoc prin. ita etiam in contractu permutationis non ex pacto precedet I oritur obligatio, sed ex ipsa traditione subsecuta .l. j. . item emptio. f. de rerum permut. permutatio. n. inquit ibi textus eatre tradita initium obligationi praebet. sed respondeas ex Port. hic, op licet tradita res p ebeat initiuobligationi, ex pacto tamen rei traditione uestito actio oritur, ut probatur in .l .cx placito.C. de rer. permul. Quarto,quia si diceremus, P ex pacto nudo uestito rei interuentu oriretur actio non ex re
quemadmodum in mutuo, di similibus contractibus:sequeretur, quod si conueni cum aliquo insano, ut ipse mihi codicem traderet hinc ad mesem, quo tempore sanus erat, de ego illi erotem tradam, quod si tradiderim erotem tepore, quo sanus erat mente,quod non eo tempore nasceretur actio, sed
ex pacto praecedenti, quod est absurdum cum insanus mente Obligari non possit. Huic rationi potes respodere,ut hic per Port. uel melius,quod illo casu non oritur actio ex pacto cum nullum tuterces serit pactum: conuentio. n.cum insano m&efacta nulla eli ipso iure, cum consensu careat,qui ades sentia,S substantii pacti requiritur. I.j.m de Pact. Cum igitur Fulg.Castellioneis rationes no subsistant ut uidetis, non cit a flos .nostra recedend si, qua omnes alij approbat, dum constituit disterentiam inter ista duo uestimenta, licet sua differetia non subsistet, ut in an iniaduertit Ias. in . y. quin im
tractibus quoq; qui re celebrantur, non statim nascitur actio, probatur in pignore: nam pirnus est contractus,qui re celebratur. I. sin. infra o.sed i men in eo no nascitur actio statim lino pignore, sed ubi satisfactum fuerit creditori .l si rem. 9. In
nis. de ibi gl. f. de pign. actio. Et ideo dicas, disserui, primo i t hic Portait quod iii pacto, quod reuestitur, agitur, ut res illa, uel alia eiusde generis, di qualitatis reddatur,ut patet in mutuo,& In caeteris contractibus,qui re contrahuntur, at in pacto, quod mi interuent uiles itur, secus est:quianis agitur de illa re reddenda, ici simili, sed de diuersa, ut paro inco tractu permutationis,& ita tradurat Ca-1ircii. Ias .d: alij in L . quin immo. . Bal .de Sab.
in .l .legem.C.de paci. Secundo quia uestimentum re est naturale,& inseparabile, ted uestimentumrci interuentu accidentale, ita post Petr. de Beli pert. dicit Iasin d. , quini innio nume. xxij. GLO C. in Ver .mutui, no patitur coinodain diuisionem, lotum enim ostendit quatuor, quae in - 6 contrahendo mutuo sunt necessaria. 1 Primo igitur secundum glo. requiritur natura mi,ut scilicet ad hoc sit inuenta,ut incia surctur, ut numeretur, ut ponderetur. Ponit exemptu in pecunia, quae inuci tacit,ut numeretur. l.j. st .de contrah. enapi. dc licet Bart. In .l. ij.I. i.Teod. hoc reprobet, deicia ditur tamen glos a scribentibus hic, de ibi quia lica pecunia natura fuerit inuenta, ut succurratur ex ea diruscultatibus permutationum, ut in d. l.j. V lpia .est. hoc tame fit media numeratione,ut doct.animata uertunt in d. l. ij.,. i. f.eod. Hoc requilitum necessarium non est secundum Bellon .hie, quia ut hic ait glos in mutuo exigitur etiam cosuetudo quare licet natura res aliqua inuenta sit,ut numeretur,t
mcn consuetudo est inspici eda arg. l. de quibus .st. de .ll. Ego tamen illud necellarium esse existimo, ii
tamen recte declaretur. Dicto igitur, requiritur primo iii mutuo natura rei, hoc est,u, res,quae mutuatur,colis at natura in pondere, numero,& mensura, ut probatur in text. nostro, Sc in d. l. ij.I.i binc est,u, licet terra consectudine inensii tur, Id
quotidie videmus fieri,de probatur in tit. Est mel.
fals .m . di x. quia tamen natura terra non consistit in mensura, utiq; mutuum in ea contrahi non poterit, ut hic Fab. ait. Hinc etiam intertur, cum libri natura no consistant in pondere, numero,uci
mensura, in eis mutuu contrahi non poterit. Bart.
quem caeteri sequuntur in d. l. ij. f. i. sub num. xiiii. de post et etiam inferri ad alias res, qus licet ponderari , mensurari, dc numerari possint, quia tamen pondere, numero, uel mensura non conlistimi, in R
199쪽
Quib. mod . re Contrahitur oblig. 8 7
his mutuum contrahi non poterit, ex text. nostro, E. I. i. Secundo requiritur cosuetudo. S licet doct. Darie interpretentur Accurs hic , & in d. l. ij. s. i. ut modo significet, Q, consuetudo aptetur natura rei, ut res qus pondcre datur consectu sine conlita sat in pondere, numero, & mensura,& sic functionem recipiat in rencre suo. modo ut significet, O mutuum contrahitur in rebus nultuari solitis,quiataincia secundum priorem intelligentiam requisi tu in illud sub primo continetur, S secundum alteram intelligentiam est falsum, & merito a doct. reprobatur, quia no requiritur, i res soleant mutu ri, sedi pondere, numcro lici mensura consistanti ut in textus nostro. ideo ego tina cum quibusdam bioder.hic alio modo interpretarer ut si quidem sius,quae mutuatur,natura consiliat in pondere, licI in mi mero,ut pecunia uel in pondere, uel mensu Ia, ut oleum, tunc consuetudo loci inspiciatur, ubi mutuum contrahitur, ut liquidem consuetudo sit,
ut pecunia sub numero detur, sub numero positi mutuari,non sub pondere. Et hinc dicebant ii recte animaduertis iis supra in textiualibus, i si mutuata sit massa argentea sub pondere, no potest pecunia argentea etiam sub p erc, reddi: quia consuetudo uidetur esse, ut pecunia non sub pondere, sed sub numero detur. Hinc etiam insertu O si maliqua ciuitate consuetudo sit, ut oleum sub mensura detur, non sub pondere,ut uidetur esse in ciuitate nostra, mutuari debebit oleum sub mensura, nosub pondere, licet natura in pondere quoque consistat : quia consuetudo semper inspici debet. l. de quibus .isde .ll. re ita ego puto debere intelligi rea quilitum istud . Cogita tamen, quia iure non probatur.Tertio requiritur aptitii do, ut siquidcm res, quae mutuatur, sua naturae aptetur.ut si in numero
consistat, sub numero detur si in mensura, sub mensura: si in pondere,sub podere.& hoc uidetur uelle
texi .noster hic,diim ait, v mutuum cosistit in his rebus,quae numero, pondcre, mens trave constant, quas aut metiendo, aut numerando, aut aprende udo,&c.& sic text. non solum vult,u, res coli stat in Numero, mensura, uel pondere: scd numerando, quae numero consistunt,dentur, quae consistunt inmensura,metiendo:& quae in pondere,appendendo . Et ita debet ni fallor) declarari hoc requitiatum mon ut Bellon. facit:quia declaratio sua comprehenditur sub primo requisito. Et hinc inferatur, P cum regule consistant in numero, non poterunt sub pondere mutuari: qtita non aptantur naturae suae, ut hic Moder. aiunt. Hinc cita insertuno cum frumentum mensura consistat, non poterit mutuari sub numero: quia natum suae non aptatur. Quarto, & ultimo secundum glos. requiritur actus ipse,hoc est,u, res ipsa, si consistat in numero, actu ipso numeretur, ii in podere, ponderetur, si in mensi ira, mensiliretur . di hoc licet glocno dicat,probatur in texi nostro ibi,quas res aut numerando aut mentiendo, aut appendendo in hoc daiamus,Sc.& sic text. requirit actum numerandi, a
27 pendendi δε metiendi: l hoc enim significant ge.
rundia illa metiendo, numerando, appendendo,ut post Bart. tradunt docto. in rubrica.C. de aedenda Et hine infert Accur hic, a, si ego dem tibi pecuniam in sacculo,uci in crumena, ut tantundona reddas, ex quo non intercessit numerationis aetus nutuum non contrahitur, sed contractus in nomina
tus do ut des. idem sequitur glos in i l. l. ij. . i.& ibi Bart. sub nume.xiiij. vers. quarto requiritur. Bald. col. i. vers.quarto Pactus. Alber. sub nume. xiij.de doct. communiter :& ratio est, quia pecunia ista hoc casu sungitur uice speciei ,3 fundo a quiperatur, ut in. l. Plane. Ia.j.I. ij.st. deleg. i. sed in his speciebus mi uuii non consistit,ut in text. nostro ergo non consistit etiam in hac pecunia, ut si pra data. Hoc tamen declaratur a Fab.& Ang. hic,& a doct. in d l .ij. .i .ut procedat quando pecunia datur, ut corpus, secus uero si detur: quia ante fuerit numerata, ut pone, petis a me decem mutuo, ego, dico accipias crumenam istam, ubi sunt illa decem, ex hoc enim actu assignationis crii mene iudetur mutuum contrahi: quia actus ille quodammodo λ-gitur uice 'numerationis, ita uidetur uelle glos. in l. lie sponsaliorum. F. deposit. Quinto ultra glos. requiritur,ut is, cui mutuatur, dominus efficiatur rei mutuate, ut probatur expresse in text. nostro ibi quas ita damus: ut accipientium sant: probatur etiam in d .l .ij. . appellata. Et hinc est, quod si
mutuaueri in tibi nummos alienos, mutuum non
contrahitur d. . appellata. hoc tamen casu reconciliatur ut doct. aiunt mutuum nonnullis casibus quos infra uidebimus. Sexto requiritur, ut partes tempore mutui hiatus sint animi, ut non eadem Mnae muttiatur, reddatur, sed alia eiusdem generis, non ditiorii, ut probatur in . l. ii. in prin .ssicod. Et liine est,u, si tibi dedero pecuniam, ut tu eandem pecuniam. idcst eandem corpora restituas,nsierit mutuum .seduci depositum, uel commodatum .ij. in princ. l. luctus.1 f. scpost. Hinc etiam insertur,u, si ego dein tibi pecuniam, ut frumentum reddas, uel dem tibi oleum: ut uinum reddas, mutuum utiq; non contrahitur:& ratio est, quia idem genus debet reddi, non diuersiam. l. l. ij. mprinci p. Et ideo si tibi mutuam pecuniam, tu uelis frumentum reddere non potes me inuito, ut omnes tru- abdunt in d. l. ij. m. . i. 1 Sed quid contra si mutuauerim frumentum, tu uesis pecuniam reddere nunquid possis3in hac quaest. duae sunt principales Opiniones: prima est, quod possis : do hanc sequuntur Iacob. ab are. α Cura. iun. in . l. ii. g. i. nume. xj.
Nouentur primo ex. l. in m. Hiiceretum petatur:
ubi cxpresse dicitur, θ pro uino mutuo dato allimatio soluitur . sed r spondeas huic, di similibus legibus ex intcntione bare. iii dicta. Lij. g. i. quod ex eo praestatur ibi aes innatio, quia d. bitor fuit in
mora, propter quam faetum est . ut non reperiatur uinum ei linum boni tutis, ideo neces lario deuenitur ad aestimationcm, quod non est in sipecie nostra . Et studi xcrisiitique genus perire non potest. l. in ratione .la. ij. . incerte. T ad legem falcid.
I. incendium. C. si certum petatur: β: sic semper
200쪽
reperitur uinum eiusdem bonitatis . Respondeo ex intentione scribentium in . d. Li. cy licet reperiatur uinum eiusdem bonitatis intrinlice: tamen non reperitur eiusde in bonitatis ex transiice : quia minoris tunc temporis ueditur, di ideo aestimatici prestatur. Et si tu adhuc instaueris,quod iste est inmota, clam ille possit istimationem prςstare , hic non possit Respondeo, quod imulo deterioris est conditionis, quia in facultate creditoris eli in mutuo poli moram uel petere frumentum, uel uinum simpliciter, uel frumentum, & uinu una cum Silimatione quanti plurimi ualuit a tempore more,ut declarant lcribentes latissime in .d. l. vinum. Scc
do adducitur,l. siquis stipulatus fuerit dece in melle .st. de solui. ubi si fuero stipulatus a te decem Di melle non potero te prsci se conuenire ad mel, sed poteris soluere decem: urgo idem etiam in propolito, quando mutuo tibi trumcntum , non polcro te praecise conuenire ad frumcntum , sed poteris etiam Sstimationem prasiare, sed & huic legi α- spondetur, cui illud mel ibi non crat in Obligatione, sed solummodo in solutione ut ibi Bari .dicit, quia stipulatus fueram decem, uel in melle, ut tu roii ex ista decem in ineste dare. At iii casu nostiqirumentum est in obligatione, M sollitione .l. ij. in prin .Heo. ideo prici se debitor poterit cogi ad se linentum. Tertio adducitur. l.ii ita silc iustor. n. . fideius. arguendo a contrario sensu rationis ibi pusite. Stringitur ille text.quia ibi sumus in mutuo, de quo no, loquimur, ut probatur ex uerbo, reddidi, ibi posito. Huic quoque legi rς spondeas, cius mutuatum suerit frumentum potest. accipi sidc- iussor in pecuniam numeratam, quia intelligi iracceptus eo casu, quo principalis ad pecuniam quoque tenetur,liqui ciem tunc cu cst in mora lux t .d.l. uinum .uci potcs respondere, ii textus. ille probat hanc Opinionem a contrario sensu : qui sumi non debet, ubi .ll. correctio ex co insurget Bald. in . l. conuenticulani.C.de Episc. α cler.quod est in casu nostro, cum ex eo corrigatur. l. ij.in prin. ff.eo.
Quarto adducitur, quia quoties duo squi pollent, non refert quid ex eis fiat. l.mulier in princi . ff. ad trebella, si mater.cum concord . ibi per glos. C.de initu. 2 subst.sub condit. Dei .late Euerard. in centuria in loco ab squi polletibus, sed res,cius sitimatio, de sic frumentu,& eius qstimatio squi pollentia sint in proposito quia sistimatio uice rei iungitur,
ergo no refcri utrum frumentum soluatur, an ei sistiniatio. Huic rationi potes dupliciter respondere, primo. quod tunc aestimatio ui cc rei iungitur, ubi res solui non potest,facit .l. si non sorico libertus.veri . Interdu.st.de condand . sed nos loquimur quando potest solui frumentum, ideo non uidetur esse locus solutioni aestimationis. Secundo& ultimo possumus respondere, quod procederet in aliis contractibus, non in contractu mutui, in quo debet idem genus restitui, nO diuersum.Cum igitur haec Iacob.opinio nulla nitatur lese, uel ratione. cui responderi non possit. Altera introdu-- classiit opinio, quod i inmo pro frumento mutua to non possit inuito creditore pecunia uel isti m Milo reddi: & hanc doct. communiter sequuntur ind.Li.pro qua multa ibi adducunt. Sed unica sufficiat ratio: probatur igitur: quia in mutuo debet noeadem res, quae datur, reddi, scd idem genu l. ij. in primissisi cert. pet .sed pecunia, extrumentum cuucrii sunt generis, ut probatur in tex. nostr': dc Patet ad si nsima: cum aliud sit merx,aliud precium .l. i. fide contrah.empl. l. i.ff. de rerum permul. crinin mutuo no poterit unum pro altero reddi.& hqc est urgens ratio pro hac opinione. GLos .in ver. pondere licet breuis si in duas tamen partes uidetur potie diuidi. In prima o ponit contra text. in secunda soluit: partes per scatent. Dicitur in text. quod mutui datio in his reus consistit, quae pondere, numero, mensiurave constant: ut oleo, uilao, frumento. Contra cy im mo mutuum no contrahitur, nisi proficiscatur pencunia. l. ii Ditem mutuum. Esi certapet. respontici
Accurs. quod pecunia in d. se item mutuum. accipitur large pro omni re, quae pondere, numcro, mensurave constat, sicut in.l. talis scriptura. ff. de 9 leg. t.' ex hac glo elicitur, quod pecunia dupliciter accipitur, stricte pro pecunia numerata, Proo unums.l. sed Iulianus . . mutui. Mad senatusconsimacedo. N hoc sone ex eo quia, ut Plin. lib. iij. cap. iij. ait, nummi pecudum effigie signabantur. loge pro omni re, quae pondere, numero, in usu-rave constat. Addite, quod accipitur etiam largita sine pro omni re,quae est in patrimonio nostro. l. cuniae nomine, α. l. pecuniae appellatione iumst. eq.ε. de verb. iisn.Totum .ia. ut inquit August. in lib. de doctr. Christiana quod homines in terra babem,quo riimque domini sunt, pecunia dicitia r. quia antiqui quod habebam in ycoribus,habebatc.totum. l. qu. iij. sed dicet quis uestrum de prob biliter quomodo, cognosconius quo sensu accipi
3o debeat terminus iste. t Respondeo de hoc Tlae
ricam datam es lea Bart. m. d. l. talis striptura. qua
doci. communiter uidentur sequi. ut si quidem in dispositionibus limus mere fauorabilibus, largissime accipiatur; si in mere odiosis,stricte, si, uero in dispositionibus simus neq; odiosis , neq; tau Orabilibus large & hoc quando sumus in dubio, alioquin si ex aliquo appareat quemadmodum sit accipienda , uox ista, ut puta ex praecedentibus, uel subsequentibus: tunc uel secundum praecedentia, secundum subsequentia interpretatur: ut in .d. Lialis scripturainit Bart.& transierint doct.communiter : non refero aliter, quia non est locus suus. bene tamen nerum est, quod forte hodie si in aliqua dispositioite poneretur uox ista, nummos i men significaret, ut per Bart. in d. l.talis scriptura. GLoc in vers.quandoque, nullam patitur diuisionem solum enim uoluit contrarium remouere,quod uidebatur urgere contra texi .nostrum.
nam dicitur in eo, quod quandoq; in mutuo non tam res, quae dantur, redduntur, sed alie, contra de. l. ij. in princ .st. ii cert. pct. ubi. mutuum damus inquit Paulus iurisconsuli. recepturi non