장음표시 사용
221쪽
dicis certificari debet, ita singulariter uoluit Arch. in c. sunt nonulli. iij. q.1. quod quam plurimi doct. sequuti liint, quos suriatim refert Ias. in . l. triticum C eod. quod est not. quia in his ecclesiae subiecti,
regionibus seruandum esset. iuxta not. in . l. priui Iegia.C. de sacrosanc .cccle quae restrictio an uera
sit, non dissero, quia suus non est hic locus. uideas doct. in d. l. ita stipulatus.& in d .l. triticum. Scod. RERUM cAPITA.x olim, dictio in hoc uolumi tempus ante ius digestorum signi cat. et Aa stipulati oper uerArpraesentis temporis concipi
lingua concipi potest. 6 Vnum, idem uerbum potest in una lege proprie, improprie accipi. Quod tamen declara ut habetur.
o Tromissor an improprie dicatur stipulator. 7 Super a uerba, O ad rem non pectantiastipulati
nem nullam reddcre non dicuntur.
3 Instri, mento adhibitae clausula insolitae fraudis sust
y Tantam insolitum in contrahendo interpositum ita cit usurait contractus praesumptionem. io Quaevis dii incio recipit restrictionem de habilitate. xi An ratione publica utilitatis generalis di positio recipiat restricti mem de habilitate. ia Inteluctus . si quis ingraui. f.utrum.f. 6Pan. I3 An si conuenerit in:er parier ut o dignificet promi
tis, B, significet promitto,per has lueras stipulatio concipi possit. 14 Verborum signi cario non ex opinionibus singuloru , sed ex communi loquendi usu accipienda est. N HAC RE. Diuiditur. f. iste in tres paries, ut hic per Tollen. de Bellon.
suminatur, ut per eosdcm. Notan .est in primis,ui olim in contrahenda stipulatione necessaria crat quaedam verborum tennitas, ut siquidem per illa cadem ire ba conciperetur responsio, per quae erat concepta interrogatio,ut promittis, pronvito, spondes sipondeo. ut hic exprcsse probatur,& hoc non erat ic
rore digestorii, sed ante, ut probatur ex I.j. f. siquisita. s. eod. t Ex quo est not. P ista dictio, olim, in hoc uoluim ne non significat ius digestorii, sed ius uetustius. ut probatur etiam supra de test . in prin.& supra de legat.I. sed olim. de de lcge falc. in prin. Secundo eu l not.ui stipulatio potcstetia contrahi per uerba prs sentis te inporis. cum dicat text. sponccs, spondeo, promittis, promitto quod uidetur es e contra stipulationis definitionem positamin. l.V. I. stipulatio. Scod. Verum potes respondere, quod licet ista uerba sint praelantis temporis, tamen ex adiuncto dicuntur futurum resticere. ut
spondeo , uel promitto dare, idest me daturum.
Tertio est inot.quod stipulatio non tum lati na, sed graeca, bc qua uis lingua concipi potest, immo latina simul re graca ut hic expresse probatur. N in .l.j. . sin. F. cod. hoc tamen exigitur solum ut partes intelligant uel per se,ut hic uel per uerum
interpretem. ut in dicto. .s n.
Quarto est not. quod non susscit , ut ualeat stipulatio respondere: sed requiritur ut congrue, &apte respondeatur.ut hic probatur. N in a. obligamur.=. uerbis. is de act.& ob l. de . l. . s. sin .st eod. deverb.oblig.de hinc est, u , si ego a te pure stipulatussim . tu cum conditione promittas, non ualet stipulatio, quia congrua interrogationi non est suble-quuta responsio. l.).s.si litisii inpliciter. F. d.
Quinto not. cst quod hodie stipulatio quibutacunque uerbis concipi potest, & quod illa prisca
uerborum solenitas sublata est, ut nic probatur,dcin. l. omnes. ff. dec si trahen .empl. de hoc secundum Iustinianum hic filii introductum a Leone: sed tamen mendax videtur Imperator, quia dc ante quibuscunq; uerbis poterat stipulatio concipi, ut probatia r ex . l. i. . si quis ita .ssi eodem. quare dic ut per Socin. in rub. st. cod. sub nume.xvij.
GLosin uer.stipulantium. In duas partes diuiditur. In prima declarat text. In secunda ex declaratione infert. secunda ibi, de sic. Llicitur exluic glos. in primis quod i unum uerbum potest in una lege proprie & improprie accipi. ita secundu Accurs. accipitur hic uerbum istud, stipulantium, quod resipectu interrogantis stat proprie, respectu
uero resipodentis improprie secundum cum . quod non cit omnino uerum, ut mox diccmus. ad id tamen probandum selet adduci semper a doct. text. in . l. ij. E. de offi.procons.& legat .ut etiam ibi glos animaduertit . uerum nec ille text. hoc fatis com
de probat, cum filii dicamur manumitti qucmadmodum serui, uel quia e manu, de potestate mittuntur, uel quia olim in emancipatione facienda erat necessaria manumisiio. . praeterea. instit. quibus modis toll. ius patr. potcst. & idco pro hoc dicto melius facit tex. in I. j. C. quando ciuit .aei.crimin. praeced. ut etiam ibi glos animadLertit. t Hoc tamen dicitam declarat notanter hic Bellon. ut procedat quando subiecta materia exigit, ut ii inproprie accipiaturi ut quia ex alia lege probetur, quod proprie accipi non potest . alias in dubio semper dicendum est quod proprie accipiatur, ex duobus. primo, quia semper prestrinendum cst iuri consilium proprie loquutum. iuxta. l.non aliter. in prin. ff. de lesar. iii. tum et iam quia quoties unum deic minabile duo, uel plura respicit determinabilia, debet ea pari se iter determinare. l. iam hoc iure. st. de vulg. de pupill. l. ilia inuis. C. de impiab. cum igitur uerbum istud proprie unum respiciat, e so proprie etiam dc t alterum respicere, ut paris innis sit ecterminatio.
Alterum , quod elicitur ex plos. est 'quod promissor improprie dicitur stipuli tor ita hic inquit
Accurs de uidentur sequi Doct. tacite cum eo transeuntes. quod est not. propter statuta cum in ipsis
222쪽
verborum proprietas exigatur l. iij. f. haec uerba. aede neg. gest. l.i. . si is, qui navem. F. de exercit.& ideo si lege municipali calleatur, ut stipulatores uectigal ob contractam stipulationem soluant, interrogator debet uectigal istud soluere, non protrusior, cum ille proprie dicatur stipulator, non iste. sed hoc non puto uerum .primo exul. quas Accurs. adducit, & ex textu quoque nostro, ubi sit putantium appellatione tam promissiorem, quam interrogatorem intellexit, x velle interpretari,
quod accipiatur improprie resipectu promissoriscis et contra regulam. d. l. iaris hoc iure. Secundo moveor, quia stipulatio dicitur confici ex interrogatione & responsione. l. v. I. stipulatio. F. eod. ergo stipulationis appellatione tam interrogatio,
quam promissio intelligi debet. Tertio, & ultimo moveor authoritate Grammaticorum , quibus in hoc standum est . iuxta not. in . l. i. ff. si cem tum petatur: dicentium stipulari, uerbum commune esse, I spniscare tam interrogare, quam interrogari.& ideo dicendum est interrogatum de interrogantem proprie stipulatorem dici. quod etiam not. est propter leges municipales quia si in eis stipulantium uel stipulatorum fiet mentio, &promi id br compraehendetur,cum S is proprie ni putator dicatur. GLoc in ver. conseris i. nullam patitur diuisi nem, solum enim interposita fuit ad tolle lum dubium quoddam, quod poterat ex text.oriri. cum enim dicatur, quod Leonina constitutio non re quirat amplius illam priscam verborum solenni tatem, sed consensum & con nantein intellectum ab utraque parte desideret. dubium poterat esse nunquid hodie informanda stipulatione uerbis ab utraque parte sit opus.& glos. ut dubium hoc tolleret dicit consensum istum uerbis expre tasum dc re esse ab utroq; contrahent , ut per Cana.
Ex qua sto Celicitur in primis,quod licet prisca
uerborum solennitas in stipulatione concipienda sit sublata, adhuc tamen uerba ab utroque contrahente requiruntur.l.l. in prin. & in. .si quis ita .ff. d. supra eod. in prin.& ratio est, quia Leo noluit
uerba tollere, sed illam solennitatem, ut siquidem
per eadem uerba non sit amplius necesse concipere responsiouem, per quae erat concepta interrogatio. & hoc uoluit Leo introducere. N ideo si ita interrogauero hodie, uis mihi decem dare Θtatu nutu significes te daturum, utique stipulatio non concipitur, & uerborum obligatio non nascitur, sed opus cst, ut uerbis quibuscunq; exprimas consensium tuum .d.f. si quis ita.
7 In eadem plos. ibi, licet uerba inutilia. t Elicitur hinc, quod uerba superflua, & quae ad propositum non faciunt, in stipulationibus interposta , ea, non uitiant. ut hic expresse inquit Accurcta ideo si te ita interrogauero. spondes hoc mihi
tu autem respondens dixeris, Arma utrumq; c
no , spondeo. ualet stipulatio. l. quae extrinsecussi. eou. quod non solum in actibus inter uiuos procedit, sed in ultimis quoque uoluntatibus. Itest mentum ubi docto. C. de testam. & ideo dicit hie Bald. si in libelli uel positionibus,& caeteris actibus iudicialibus sit aliquid superfluum , ex hoc tamen actiis ille non uitiatur. non enim solent. & c.
8 l. non solent. Q de reg. iur. t Vnum tamen in proposita materia uolo animaduertatis,quod licet soleat fici, quod superflua actum non uitiant, tamen si in contractu aliquo apponantur clausule
insolite, inducitur fraudis suspicio. ut inquit glos. uam ibi not.& sequitur Bald. in s. si quis sub con
itione.J.de condit. insti. Bald. in . l. tcstamentum
s C. de testa. Fely. in .c. ij. col. ij. de rescrip. i ta ideos in contractu apponatur pactum aliquod insoli-
tu in inducit hanc praesumptionem , t contractus sit usurarius. Veroncnc in tradi. te simulat .cotrac. in .v.praesempl. Dec. in .l.quae dubitationibus . nu-
GLos in vel . ouibuscunque. In duas partes diuiditur,ut per Eclion. Ex hac glos .duo eliciun Io tur. primum est quod i dispositio quantum uis generalis restrictionem recipit de habilitate.l .ut gradatim. . sed & si lege. Ede mune. N honori biis .al-I I legat concordantes hic Fab. t Hoc tamen dictum solet semper a Doct. restringi, & declarari ut non procedat ratione publice utilitati . tunc enim generalis dispositio hane non patitur rest: ictionem, di ita dicunt Doct. passim adducento texi .singu la adhoc secundu eos in. l. si quis in graui . . utrum ubi idem etiam not. Bartol. E. ad Syllan. N cx hac postea restrictione, ac declaratione inscit ad quam plures quaestiones lacin. l. si filiusfamilias. nu. iiii. cum sequen. E. si certum petatur . ego tamen semper censui hanc restrictioncm ita simpliciter ii tellectam falsam esse,& non bona. primo pur t cxt. in . l. semus reipublice causa. ff.dereg. iur. Secundo, & ultimo , omissis alijs, ex. l. in prouinciali. .s n. cum . l. sequen. iuncta. l. de pupillo. f. de nouii 2 operis nuncia. i Non obstat textus in d. . utrum.
quia primo postium respondere ut respondet Dec. in d.l. seruus rei publice. secundo S ultimo, quod ex eo ita disponaturin d. f. utrum . quia ae iis ille non poterat ab unoquoque deligi . quare cum i
commune utile sit, ct alius eum delevere non nos sit, seruus ille admittitur. Cogita tamen super hoc.& uide Pet.Gerard. not. xlij.
13 Alterum: quod elicitur ex hac glosest, quod si
dicana A, de uelim sisnificare, promittis, & tu dicas B, & uelis significare, promitto, stipulatio non cotrahitur. ita hic inquit Accurs. uerum quia boc non indistincte ab omnibus recipitur. ideo circa
hoc Accur dictum, duos considera casus. Primus
est, quando nulla habita protestatione dico, decem mihi A, & uolo significare dccem mihi promittis . de tu respondes decem tibi B, & uis significare decem tibi promitto, nunquid sit his uerbis stipulatio contracta λ & isto casu omnes cum Ac-
cur transeunt dicentes stipulationem no contrahi,& ratio est, quia stipulatio ita demum contra hitur, si contrahentes se inuicem intelliganta. j. in prin.&. s.fin. Teo.& hic in tex. nostro. sed in prin
223쪽
posito ego non intelligo quid tu per B, uelis significare, & tu non intelligis quid per A, uelim ego. Ustendere, cum nulla prae sterit protestatio has notas declarans, ergo dicendum est, quod stipulatio non contrahatur.
Alter vero est calus, quando partes ab initio protestate sent, quod per hanc uoccin A, velint signi scari, promittis per hanc vocem B, velint signiscari promitto,nunquid postea stipulatio ista nerhas literas concepta ualeat λ In hoc casu duae sunt principales opiniones. prima est, quod stipulario ita concipi non possit, de hanc tenuit hie Accurscum quo transeunt hic Nicol. de Neapol. Ioan . a Plat. Fab. Aret. Iaso.Tollent. Bellon. N alij coni muniter. n. cmetia opinionem sequuntur Bald. Ang.&alii in Id. in priti c. n.codem la b. Alclat. dc alii in .da.i. Tn.Socin. in rubr. it. d. subnu. xvij. Nouentur primo, quia si diceremus. stipulationem per has literas concipi poste, sequeretur contrahentes sibi fingere has literas Λ,&D, interrogationem , ct responsionem significare sed contrahentes hoc sibi fingere non poliunt. fietio enim ab homine induci non potest. mi forte. E. de Castrens. Pecul Bartol. in . l. si is, qui pis emptorc. in prima quaest.& ibi Iaso. nume. clxxv. isde vi ucap. ergo dicendum est stipulationem ita concipi non polle. Secundo mouentur, quia in stipulatione concipienda uerba ex parte utriusque contrahentis sunt necessaria. l. i. in princi p. st. eod .S hoc desomna in stipulatione existitur, ut dicunt Docto. passim. & praesertim in rubr. E. eod. sed hic uerba
non intercedunt, cum utantur lux tantum literis
A, & B, ergo stipulatio non concipitur. Verum huic quoque rationi facile respondetur negando
minorem . non enim est uerum quod verba non intercedant, cum contrahentes loquantur, alter A, pronuncians. Alter B. Tertio igitur mouentur pertext. in .l.j. .si .fLeod.ubi expresse dicitur,
v quavis lingua sipulatio contrahi potest, dummodo congruenter respondeatur, iid si quis interrogatus nunquid promittat aliquid, respondeat B, non est congrua responsio, ergo stipulatio non
contrahitur. Huic quoque rationi respondetur, negando minorem. cum enim praecesserit conuentio ut per hanc literam B, significetur promitto, utique interrogatus iste nunquid uelit promittere respondens B, dicitur congrua respondere. ω si tu dixeris uerba debere esse congrua, quia opus est ut uerbis idoneis & congruis haec sat responsio. respondeo, quod haec conemitas non est ibi
respectu uerborum, cum quibuscunqὸ u rbIS contrahi stipulatio possit. l. omnes. C. de contrah. uel committon. stipui .sed respectu responsionis, ut siquidem ad interrogata respondeatur.iuxt. . siquis simpliciter . eadem .l .prima. PrstercaeFOdico congruum est uerbii illud B, & conuentione prae-1η ambula. Quarto igitur mouentur, quia i ucssi rum significatio non ex opinionibus singulorum, sed ex communi loquendi usu accipienda est. l. la- o. vers. non enim fide suppel. leg. sed ex communi loquendi usi Α, non significat, promittis,
nec B, significat promitto ut hippis patet,& Tonsoribus.) ergo non rossunt contrahent 4 in uertere hanc uerborum signiscationetii, S ita stipui tionem concipere. Huic etiam rationi respondetur, quod uerborum significatio non ex opinionibus singulorum, sed ex communi usu accipienda
est . hoc est uerum in dii bio, sed ubi constat uel demente testatoris, uel de mente contrahcntium,
tunc relicta uerborum ui solam mentem inspicimus i. no alit r. in prin .st. de legat. iii. l. iij. . condictio. st .de adii . lcga. l. in conditionibus. N. l. pat r
seuerinam . . conditionum uerba .st. de conditio.&
demonstrat .l. iij. C. deliberiς praeterit. l. sed celsus . si fundus.st. de contrahend. emptio.l. promittendo. F. de iure dor. sed in proposito constat de mente contrahentium stipulationcm istam ex praeambula protestatione . ergo dicendum est,qliod ut
borum significatio in proposito ex singuloru Opinionibus accipienda sit, quia stipulatio quibuscunque uerbis concipi poteti, dumi nodo se inuicem
stipulator,& pro villor intolligant: ut in text. nostro. Altera est opinio, quod tinnio isto case recte concipiatur stipulatio, ex ita concepta teneat. Schanc opinionem sequitur hic Bal. de eo tacito C stren in i .i.I. sin. ix ibi Comencificod. Aret. in .d. l. j.f. si quis ita. nume. xvij. Pro hac opinione adducitur Imprimis text. hic noster. & l. omnes. C. de
contrah.stipui .ubi expresse dicitur, quod quibuscunque verbis stipulatio contrahi pote Iti si cum Accur dixeris, quibuscunque uerbis contrahi stipulatio potest,dum tamen habilia sint. arga ut gradatim. . sed & si .i f. de muner.& honor. respondeo
quod ista verba A, di Β , in proposito habilia sunt
tropter praemissam protestati onem: ut per A,significetur promittis: per B, significetur promitto. Secundo pro hac opinione utiletur te . in .l.i. . sin. st .eod. nam dicitur ibi , quῖd omnis sermo continet uerboris obligat toneni dum tamen uterq; linguam alterius intelligat. sed in proposito, uterq; contrahens alterius linguam intelligit ob praemii sim protestationcm .ergo hic sermo uerborii obligationem cotinere dicitur stringitur ille text. tum quia inquit,omnis semio: & qui omne dicit, nihil excludit .l. Iulianus .ls.de legat. iij. tum quia exceptio dicitur firmare regulam in casibus non oc piis. l. nam quod liquide.*.sin. ff. de pen. legat. sed ibi excipitur illa tantum sermo, quom uteri contrahens, uel alter non intelligit. ergo omnis alius sermo continet uerborum obligationem. Nec dicas cum S in .in rubr.st.eodem. quod ille tex .intelligitur in sermone cogruo: ut probatur ex prin. d. I.quia respondetiir dupliciter, tum P congruitas ut ita loquar quam exigit. d. .fin. in princ .est
respectu responsionis. iuxta. . si quas simpliciter. cad. l.i no respectu uerborum . ium quod congrua sunt ista uerba prupter praemissam p testatione.& ex his ego in hanc sententia magis inclino. Corita tamen , quia difficultatim mihi Dei V. si quis in fundi uocabulo. in nritui p. st. de leg. j.
224쪽
α Qua sit obligatio in diem. 3 Dies solutioni adiectas in dubi o debitoris gratia adiectus censetur.3 An si res, quae a huc in rerum natu ra nunen, pro mi fuerit nite eius natiuitatem obligatio orta di
An tempus indultum debitori adfluenta eis. quod dicimus.f. desolati actione uel initi exestionemrsiciat. 8 auantum sit tempus debitori indultum m. i. quod dia
s auoties tempus indeterminatum a lege indulgetur barbitrio determinarι debet. Io Stipulatio an iuris ciuilis uel gentium contractus sit. II Vtilitas utrum contractus sit iurisientium uel iuris ciuilis. I a Mellectus. l. lectus legitimi. J de reg.tur. 13 Aa ex contractu in diem concepto ante diem obligatio nata sit. Et ausit nata actio. num. Iq.rs Stipulatιο ista bule da, sodes pura est io in diem. α uomodo autem disserat a simpliciter pura dicitur.
IT sententia an in ipso peremptori' die ferri possi. I L Sententia parte absente , ruis contumax sit, ferri non
potest. t 9 An si pars fuerit peremptorie citata ad audiendassententιam tali die, eo , die non adfuerit, post iudex insequentem diesententiam disserre. ιbι m. o. ponuntur sex casus in Prbus differre non potest. xi Si inIequentem diem fuerit dilata sententra pronunciatio non cogitur iudex rursus sequenti Ae pam
2 et 2Pcteferrisententia non potest. Hoc tamen octo casibus non procedit. ut . 23.2ε Quando Ietuentia nocte fertur , tria luminaria adesse debent. IM NI S. Diuiditur,& summatur, uti hie per Bellonum. i. Not .est inprimisquod stipulatio aut ii l pura est,aut in diem, aut sub conditione , ut hic expresse dicitur'. Adde quod est etiam sub modo,& cum accestione: ut prohatur in l.obligat ionum sere .ifide actionibus & oblig. Not. est secundo quod i quoties aliquid pure debet u r, statim peti potest, ut hic, quia accessit,&uenit dies obligationis, & Obligatio, & actio orta
est, iuxta.l .cedere diem .ifide verb.sig. suspenditur tamen actionis executio. l.quod dicimus.st.de solution .de dicemus cum Accurs. Notan. est, i tertio quae sit obligatio in diem, di ista ebligatio appellatur etiam ex die, ut in. l. obligationum iere .in princi p. E eodem. cst & alia
obligatio, 'us dicitur ad diem, & cst quoties quisse obligat usque ad certum quendam diem.& licet etiam potest diem ipso iure obligatio Permaneat . tamen post diem exceptioues pacti, uel Gaepetit .d. l. Obligationum sere. .i. Notan .est quarto * in obligatione in diem, nata ante diem est obligatio,actio uero nata non ut detur, cum debitum peti non possit ut hic expresse Iusti manus ait. quod an uerum, sit late in soccum Accurcvidebimus.
a Notand. est ultimo i diem adiectum solutioni,
uideri in dubio adiectum gratia debitoris . l. eum qui calendis. y.fin. ff. eod. iic etiam in testamento censetur adiectus gratia lieredis.l. cum tempus .ff. de reg. iur.& ideo ut hic inquit Porti. si debitor uellet ante diem soluere , audiri de t. l. quod in diem. ff. de solui. Hoc tamen ita declaratum not. restringere dupliciter, ut per Decium in. l. cu tem
GLocin versic.confestim. diuiditur, ut hic per Bellon. Ex prima parte elicitur regula, quod . id, quod pure promissum est, statim, & condicii impeti potest.ut nic texi .expresse uit,ta in .l .cum qui calendis . . fin. F. . adde. I. si dies. in prin. isqvan do dies lega. cedauiber homo.I. decem .de u r rum obli . l. Di omnibus obligationibus.s fide regu - 4 lis iuris. Haec tamen regula i in duobus casibus no procedit. Primus est quando dies ratione loci t cite inest , isto enim casu licet nata lit obligatio, actio tamen adhuc non est genita.*. loca intra c..& declarat Bar. in .l interdum. Teo.quem sequun tur Doci. comuniter.ut ibi Alex.dicit, licet Ia ibi conetur substinere quod nec obligatio nata sit, sed non satis bene hoc probat: ut an iniaduertit Deci . in da in omnibus obligationibusaivax afide regis iur. dicemus infra in I.loca. Secundus est casus . quando res promittitur, que adhuc in rerum natura non est: ante enim, quam suerit in rerum naturam producta, peti non potest .f. hodie. ibi uel quas natura, iuncta glos infra de exception. l. interdum. ff. de verb.oblig. l.i. . iiii. isde condition. udein ostr. 1Sed in hoc casu dubium est inter docim antequa in rerum natura producta sit res,si non actio, saltem obligatio producta lit .de Pet.'uidem a Bellaperi. dicebat natam esse hoc casu obligati nem, licet adhuc actio nata non sit, S hanc etiam opinionem nouissime sequutus est hic Tollent in. uidetur esse opinio. Accurchic. Mouentur primo exd. interdum. ffeod. illam tripliciter induc do. primo , quia Iurisconsultus appellat eam stipulationem puram,& tamen sit S obligationis, de actionis respectu dilationem acciperet,non pura, sed conditionalis diceretur. iuxta.=aub conditi ne infra eod. Verum huic ponderationi facile respondetur, quod puram appellauit non respectu, obligationis , uel actionis , sed respectu conceptionis, ex quo in ea nec dies expresse, nec conditio apposita suit. Secundo igitur inducit illia textum quia cum antequam in rerum naturam partus promissus sit iditus, neget actionem competere, ergo admittit adesse obligationem , cum exclusi unius fit inclusio alterius. l. cum prstor. 1 f. de iud.
Verum haec Tollent. consideratio inepta est, tum quia
225쪽
quia ego neso ad exclusionem actionis sequi sonem obligationis, quia immo potius coni
est dicendum, ciun ubi excluditur obligatio & ibi
excludatur actio, & cotra. l.iurissentium. in prin. α in. i. igitur nuda.is de pactis. tum etiam, quia si hoc esset uerum sequeretur,quod simulatq; partus in rerum naturam esset productus, non adesset obligatio, cum tunc incipiat actio, ut textus ex- Preste est,quod quam sit ridiculum, nullus est, qui ignoret . qum enim susit, absque obligatione resulariter actionem esse non polle infra de action. in prin. l. licet. f. ea obligatio. F.de procur. & ideo tertio & ultimo loco inducit illum tex. quia praecedentia deci arant sequetia. l. si seruus plurium. sin. Ede les .i. sed in . . sin l. prsccddoquitur Iuris. consultus de stipulatione in diem, in qua nata est obligatio, licet actio orta non sit .ego dice dum est, cp in casu. d. quoquc. l. interdum nata sit obligatio, licet orta non sit adhuc actio.Verum huic quoque inductioni potest responderi Q in .f. ii n. l. praecedentis non sit nata ante diem ost ligatio, cum dicat text. p adiicniciate die illo, dies obligationis cedit. Cedere autem diem nihil aliud est, quam incipere
deberi. l .cedere diem .ffide verbuigni f. Secundo,&vltimo principaliter mouetur Tollent . per text. in I.cum illud. 9.haeres. is quado dies lega ced .ubi dicit esse texi .expressum pro hac opinione .Veru tantum abest, ut hic text. eius opin confirmet, ut cain summopere impugnet, cum expresse dicatur ut in illo legato insit conditio, di ante conditionis aduentum nec obligatio, nec actio orta sit .l. cedere
diem. F. de vest. lign. f. sub conditione infra eod. Nec quicquam facit, ut ima tum illud transmittatur ad liaeredes, de tamen si conditionale esset non transmitteretur. 'uia text. mei respondet,quod illa legata non trant mittuntur quibus conditio expresse opposita est, cecus uero si extrinsecus condictio expectandast, quia ista non impedit traia
missionem: ut ibi. N in .l .conditiones extrinsecus iuncta glosis de cond.de demon. quare Bar. Alex. Iac& alii communiter in .d. l. interdum .ifcOd.dicunt hoc casu neque actionem, neque obligatio nem natam esse:& hanc opinionem isequuntur hic Aren. & Bellon. N est vera opin. quae optime hac ratione probatur, quia inconditionali dispositi ne ante conditionis euentum neque actio , neque obligatio orta est.f. sub conditione infra eod.neq; adhuc enim cessit, uel uenit dies. l. cedcrc diem .i f. de verb. sign. sed in promissione , qua id, quod in rerum naturam adhuc productum non est, pollicemur, conditio inesse censetur l.j.f. fili. isde cond. di demonstrat. l. cum illud. .liaeres .ff. quando dies
leῖ .ced .erpo antequam in rerum naturam res promissa pro uictast,neque actio potest dici orta,n que obligatio.& si tu dixeris hoc procedit in concitione expressa, secus uero est in conditione tacita,& qui extrinsecus expectatur,quia illa no reddit dispositionem conditionalem . l. conditiones extrinsecus. ff.de cond.& demonst. Respondeo, ut
illud est respectu transmissionis. ut ibi glo. inquit
secus vero est respectu natiuitatis obligationis, vel actionis:quia idem operatur tacita conditio,quod expresta. glo. quam illi singularem dici t,de communiter approbant . in . l. item quia. . j. ff. de pact. de eam communiter approbari inquit Iasin d. l. interdum. Tertius est: casus ultra Accurs. quo reguletex.nostri non sit locus, secundum Pori. quando promissio reciperet dilationem rationae personae stipulantis. Exemptuni. Promisi puelle dotem,utique puella illa non poterit statim promisiam dote petere: sed simul atq; ad nubiles annos peruenerit. ut Port.bic ait. quem sequitur Deci . in .l. in omnibus obligationibus .ff. de reg. iur. dc est ipsa ueritas, ut per Bartol. 5e alios in. l.titio centum. . tuto genero. s. de cond. de demonstr. quamuis text. adductus hic a Por.in I.qui silium . it. ubi pupil .educ. deb. re vera non probet,non enim simpliciter reliquerat pater dotem sile, sed cu in familia nupsi siet, ideo non miram si ante exi si non potest. Melius ergo facit ratio per Pori. adducta. Quartus est casus quando promissio recipit dilationem ex natura caust stipulationis, li enim promitto tibi decem pro mercede tua,qua mereris in me docendo,
uel pro mercede conducte domus , non potes si tim ista decem petere, sed eo tantum tempore quo ex consuetudine huiusmodi mercedes sol si debet. l. nec semel. . in habitationem. is quando dies leg.
ced. Pori .hic Dec.in. d. l.in omnibus obli rationibus. Bru. in trac.de rebus diab. I. v. faciunt not.
in . l. ij.C. locat. Quintus potest esse casus quam do promissio siue dis politio redderetur inutilis sillatini peteretur. si enim tibi decem mutuauero, utique stati in inihi obligatus es ad illa decem , &tamen illa statim petere non possum , quia mutui
xxv.ubi ctiam alios recenset casus, quibus praedidis regia is locus non sit. uideas eum. In ead .glo. ibi .l. promissoriam .uult glosu, id,
pure debetur statim quidem peti non posiit , sea decem saltem dierum spacitim debitori detur ad soluendum. l. quod dicimus. isde solui. Circa hoc dictum Accurs duplex est necessaria inspectio. 1 Prima est, an illud tempus, quod indulgetur ex dispositione .l.quod dicimus .ff. de soluta respiciat
petitioncm,an uero executionem. Altera uero est
an istud sit spacium decem dierum, ut Accurs. ait: Circa primam,quicquid Accursdixerit, dicas, Utempus istud petitionem quidem no respicit, cum statim id, luod pure debetur, peti possit: ut in tex. nostro expresse dicitur: sed respici t executionem
ipsam, quod siquidem non potest statim in debitorem fieri executio. bc ita loquitur texi .in .d.l.quod dicimus. ffide solui. cum de soli itione,non de petitione facienda loquatur . facit . I. si cum nillite.I.i. Ede compens& probat expresse tex. in .l. promi sor.f. i. Ede conli.pec.& si tu dixeris qus est utilitas utrum tempus censeatur adhibitum actioni,vel
exactioni. Respondeo, quod est maxima, ut patet ex lub
226쪽
ex bi γε tradit Bar.in lata stipulatus in .i.q. in s.ff. de verb. oblig. ubi quatuor ei sectus huius differentis recenset.
a Circal alteram uero inspectionem. Accurs hic, ut uidis is, dicit tempus istud esse spacium decem
dierum. ad idque dicendum mouentur Accurs. exl. promissor. . i. isde constitvi .pec. Vetu huic tex. potest responderi, tum cis speciale est in constituto, ut ibi Accursati, tum ctiam cp non determinat Ite X.certum tempus, sed uult quod istud tempus determinandum non sit minus dece dierum. S ideo
alia est opinio, quod tempus illud arbitrio iudicis
relinquatur α hanc tennii gl. in . .f. infra de iniit. stipia. licet cum distinctione Ioan . a plat. Nicol .de ap. Fab. Aret. Port.Tollent Milon.& alij.com. muniter hic . eandem sequuntur Bartol. Alb.& alii in l. quod dicimus. ff. de ibi ut . Bart. in . l. promiti Org. i.ii .dc constit. pec. Brun. in tract. de b. du fol. ixxvi.& haec est comunis & recepta opi . ut hic testatur Por. de Alciat. in .l .cedere diem ii. le vcse .sign.s iuuae probatur hac ratione. ii quoties tempus aliquod a lege alicui indulgetur, nec illud. in lege dc terminatum est, arbitrio iudicis determinati debet. l. i. is de iure dclib. sed ei, qui obligatus pure est
indulgetur a lege tempus indeterminatum. d. l. Udicimus. crgo arbitrio iudicis determinari debet. Hoc tamen non proccdit tribus casibus Ξnumera iis Eie per Anaelum Port.& alios. . In ead .glos ibi .utique consectudo. Haec glos. uidetur innuere , quod consuetudo illa ut tempus mi ierationis indultum ex. l. quod dicimus. Ede solution. interpretetur tempus decem dierum . se itanda sit, & ualeat.Consuetudo enim altera est lexti cum hac gl. doct. communiter transire videtur.
Porti . tamen hic contrarium uidetur sequi cp immo illa non sit cosuetudo, sed potius abusus, & licseruari non debeat .c. sin .extra de consuetudin .l. i. in princi p.& quod ibi not. Bal. st.de ossi .eius nam si haec ellet seriinda consuetudo, sequeretur quod melioris est et conditionis is , quieti iii dolo , δρsuinptibus litis uexauit creditorem, quam is, qui est in bona fide, S libere debitum fassius est . cum primo quadrimestre tempus.l.ij.C. de 'su. rei iud. alteri uero decem tantum dierum sipacium secundum hanc consiletudincin concedatur: sed consequens est absurdum, di prauum: non enim debet melioris esse conditionis is, qui est in Daude, qu is, qui est in bona fide. t non solum isside nox alib. ergo absurdum cst etiam, ut seruetur haec consue indo. Huic rationi nititur hic Porti. respondere, uerum libi ipsi non satisfacit. & ideo tu cum Bellia dicas, quod dolus in proposito non potest considerari plus in uno,quam in alio. cu enim is,qui con-denatus sitit de calumnia iurauerit .l. cum S iudi-ccS.C.de iureiur. utiq; in dolo non filii se uidetur, sed potius censitisse se iustam causam fouere. & situ dixeris. quare longius tempus ad soluendam datur iudicati quam consessis. Respondeo cum . in hoc est soric propter nimias uexationes , quas litigando passim sunt, uir suas componerent, seque ad soluendum pararent: ut in .l. sin. in s.c.devsur. rei iudica. de in .l. minor.xxv. iannis. E. de inita
notat j.sside inoi c. testament. GLos in vers. in diem. In duas partes diuiditur. In prinis declarat tex. In secunda pcr modum uistio. contra illum opponit, & respondet. secit albi, sed nunquid.
Ex eadem glos. ibi ut inta de acti . . de cor o stituta. Elicitur quod stipulatio 1 eli contractus
iuris civilis ut hic Accurs. ait. Quidam tamen co-trari uin tenent,quod immo stipulatio non iuris ciuilis, sed iurissentium contractus est. Mouentur . pruno quia omnes contractus iurogentiu sunt introducti. l .ex hoc iure. f. de itist. k iur.f. ius aut
sentium supra de iure naturat, sed stipulatio contractus est. .f. supra de ob l. ergo stipulatio quoq; a iuregentium est introducta. Verum huic rati ni iacile respondetur negando omnes omnino cotractus introductos esse a tu gentium, quia non nulli sunt etiam introducti a iure ciuili, ut tam d. Lex hoc iure quam.d. . ius autem gentium .prs supnunt. S inter istos est stipulatio, ut infra proba.Secundo mouentur, quia corum, quae iuris ciuilis sunt, serui incapaces sunt .l. qudod attinet .sside g. lur. quae uero sunt iurisgentium capacesa. si id P. S. l. i aturaliter Ede condi. indebit. Ac diximus
supra late de obligatio. in princ. in . i. glo. in fi . sed serui stipulatione contrahere postulit. l. i. in prin- ff. eod.ergo iuris est genti uin stipulatio, non iuris ciuilis. Huic etiam rationi facile respondetur, pserui non ex propria persona stipulantur , sed ex persona domi ai: ut in. d. l. j. in princ. probatur. ecfacit text. in .Lii mihi de tibi. i. regula. u. de leg. i. ex propria cnim persona nullo modo obligantur exi hipulatione. Milcm inutilis. intra de inutil. stipui. Ultimo α urgentius pro hac opinione adducitur text. in .l. an tu utili S. . sua. F.de accepti l . ita inducendo , ad accepti lationem faciendam stipulatio intercedar, necet se est . . item per accepti latione infra quibus modis tol Obl. sed accepta latio iuris est gentium: ut expedi se dicitur in . d. . si .ergosti putatio quoque iuris cst ntium non iuris ciuilis
no enim potest materiatum ante ibam mat criam, uel totum ante suas partes esse introductum. Huic tex. plures accommodantur a DOct. solutiones, &tres quidem cnumerat ibi Barto. alii alias ponunt, quae facile possent euitari. non .n .uerbis tex accinmodantur,&illatio,quae in tex. fit,eas non admittit. Ego autem itia puto poste responderi,u, dice do Iurisconsultus iuris emiuin accepti lationem esse, noluit significare a iuregentium ni isse in i ductam accepti lationem, quia hoc est et falsum, cua Gallo Aquilio, S sic iure ciuili sit introducta. l. N uno. f. i. ff. de accepti l . sed quia accepti latione omnes scies utuntur N hoc uoluit significare Vlpian. illis uerbis hoc iure utimur, ut iuris gentiun 'lit accepti latio quali dicat licet accepti latio iure ciuili sit introducta, hoc tamen iure utimur , ut
Omnes gentes ea uti possint, ct iste ni sillor est verus illius literi intella s. Cogita tamen. Cum igitur ex
227쪽
De Uerborum Oblietationibus. Ioi
igitur ex praedictis constet hanc istorum opini
nem nulla niti lege,uidelicci ratione, cui responderi non possit , Altera est opin. ut iuris ciuilis sit stipulatio, uam i quuntur sto. Bar. Bal. Iac& alii
in . d. l. ex hoc iure. eandem etiam opinionem se-
suuntur flos Aret. N alij. in . f. ius autem gentium
upra de iure natura. Alex. Socin. Bald. noucll. Ias. Ripa.& alii recentiores communiter in rub. iseo.
doct. infra deae t. in .f. de constituta. ta lisce si recepta opinio una Omnium fere uoce approbata.
qus secundum Doct. probatur in d. . de constituta infra de adt.qui enim stipulanti promiserui inquit ibi Iusti manus iure ciuili tenentur.& sic vides,quod iuris ciuilis est stipulatio. Verum hule tex. licet soleant doct. illum semper ad hoc adducere) possumi s respondere, quod ius ciuile ibi noponitur respectu iuris gentium, ut nos loquimur, sed respectu iuris praetoris: ut in tex .expresse probatur, cum de constituta pecunia loquatur, quae a
iure pretorio fuit introducta: sed quoties iuris p rq torii rei pectu ius ciuile ponitur, omne aliud ius significatur, quod praetorium non sit .glos . qua doc. communiter sequuntur, in . . ius autem ciuile supra de iure natu .ergo ille text. non ex cludit,quod
stipulatio non sit iurassentium , sed quod non sit
iuris praetorii. Et ideo lecundo loco pro hac opiti. potest adduci tex. in .l.j. flocat. Verum huic qu que tex. posset sorsan responderi, quod non debet intelligi in stipitiatione, sed in alio actu, qui ue bis contrahatur: nam tex. prs supponit,quod actus ille solis uerbis, non consensu contrahatur: cum dicat locatio, dc conductio, cum naturalis sit, &omnium genti uin non uerbis, sed consensu cotr hitur, stipulatio autem non solis uerbis, sed consensu quoque contrahitur .l. i. g. adeo .ffide pael. &si tu dixeris ille text. non intellexit de iis actibus: qui sol is uerbis contrahuntur, sed de actibus, quia uerbis formam accipiunt, ut est stipulatio. l. v.I. stipulatio. ff. eo. Respondeo, quod ita intelligi tex. ille non potest. ii enim ita intelligeretur,quod secundum uerba de consensus ibi tormam contractibus tradunt, sequeretur, u, mutuum commoda
tum, depositum, S alij contractus. qui a consensiusormam non acciei unt,sed a re supra quibus mod.
sensu soritiam non accipiant: & tamen hoc est falsum .i .ex hoc iure. ubi Doci. ff.de iust.& iur. f. ius autem gentium a d ibi etia Doct. supra de iur.nat.
Tertio de ultimo adducitur a recetioribus in rub.sLeo tex. In. l. ea quae ciuiliter.ff. de acquir. rerum
dom. Verum & huic legi postes sorsan respondere, quod licet ea, tuae per stipulationem acquiruntur, ciuiliter acquiri dicantur, non tamen sequitur, ergo stipulatio est iuris ciuilis . non enim est absurdum, ut acquisitio ciuiliter fieri dicatur nodus tamen acquirendi iurissentium sit. nam donatione dicitur iure ciuili dominium acquiri supra de donat. in prin. & tamen neminem fusit don tionem non ciuilis, sed gentium iuris esse.D .in
I.iurilentium .in prin .i f. de piata e ex his apparet disputado utranq; opinionem desendi posse. Ego
tamen cum posteriori opinione concludendii puto hac ratione. Nam unaqueque res eo iure intro
ducia dicitur, a quo Amiam recipit, rus cnim antequam formam habeat, non est aliquid, cum so ma det esse rei. l. Iulianus.=. si quis .is. ad exhiben. cum similibus. sed stipulatio habet formam a iure ciuili,cum eius forma sit uerborum solennitas. f. i. supra eod.doct. in imb.i Leod. quae quidem verborum selenitas non iuris gentili, sed ciuilis est .d.l.j.s .locati .ergo stipulatio iure ciuili, non iuregentium intro ducta dici debet. Sed dicet filiis ue-II strum. 1 quae est utilitas utrum iuris ciuilis sit stipulatio an iuris gentium 3 Respondeo, et est maxima. si enim dicimus stipulatione incise iuris ciuilis, utique alio iure ciuili S sic lege municipali pota terit contractus iste prohiberi di tolli, quod secus est et si dicer mus cile iuris gentium. QCae enim iuris gentium sum diuina quadam prouidentia constituta semper lima itq; immutabilia permanent: at quae iuris sunt ciuilis, alio iure ciuili tolli & retractari possunt. . penult. supra de iure natu . Item
si dicimus stipulationem ei se iuris ciuilis.utiq; d portati, proscripti, & ba niti nothri temporis nihil peream sibi acquirere poterunt , di tamen si esset iuri sgentium eos sent . quae enim iurigentium sunt, retinent huiusmodi personae: at quae sunt iuris ciuilis , amittunt. l. quidam .is de peni. Illud autem,
quod dixi de proscriptis tuebannitis nostri temporis procedit in illis, qui banniti siunt. ut ita loquar ab urbe Romana. si enim essent banniti ab
aliqua alia ciuitate, non amitterent acquisitionem per stipulationem, cum sit iuris ciuilis Romanorum: Led ca tantum, quae fiunt illius Ciuitatis, a. qua sunt banniti. Ias. Se alij in. l. . de haeredibus instituen. sunt. N alie utilitates, quas per uos pol si is considerare.
11 In eadem glos in s n. cum hac glo.quod l l .acitus
legitimi .ff. de reg. iur. procedat tantum in actibus ibi enumeratis, transeunt doct. comuniter hic Nicol de Neapol. Tollent. Bellon. & alii communiter tacite cu glostranseuntes. idem sequuntur Dν. in c. actus legitimi .de regulis iur. in .vj. Alexan. int a diuo pio. I. in uenditionem.colum. . in sin .is. de re iud. Dec. in .d. l. actus legitimi. Riminald .in I.j. in sin. C. qui admitti . ubi hanc glos. notabilem esse ait. Comens. consit .lxxxviij. supposito tenore. col. i. Cardi. consit .ciij. sussit per quo .col. renus. ver ad secundum. Mouentur isti, quia relatiuum, qui, sine copula positum ut plurimum solet antecedens suum restringere. l.ea tamen adiectio. ff. deIegat is .iij. sed ibi ponitur relatiuum, qui, sine copula. in uit enim text. Aetiis legitimi, qui S ce
go restringit actus ad eos tantum, qui ibi numerantur. Verum tu animaduertas, v illud relatiuum, qui, non refertur ad aetiis enumeratos principaliter,sed actus illi reseruntur ratia exempli .probatur ex illa dictione,ueluti, ait ei, in actus legitimi, qui non recipiunt diem, uel conditionem ueluti mancipatio accepti latio & c. sed exempla nci r
228쪽
string t regulam. I. damni insecti stipulatio pestinet ε. de dam. insect. ergo regula illa non debet restriti si in actibus ibi cnumeratis. & ideo ego puto, Q, sit locus dictae regulae etiam in aliis actibus,
qui ibi non enumerantur: & ca, hoc sit uerum probatur primo: quia adoptio non enumeratur ibi .de tamen adoptio neq; diem, neque conditionem re clit. l. si tibi .ffide adoptionibus. Secundo,N ultimo interpositio aut horitatis tutoris no enumeratur in . d. lactus legitimi. & tamen thaec neq; diem, neq; conditionem recipit. l. & si conditionalis .ff. de aut hori t. tutor. di sic uidetis v illa lex non re
stringitur solum in actibus ibi enumeratis. quam ego dicerem ιν dicta lex habeat locum in iis tantuactibus, qui a iure expresse notati sunt, ut die uel
conditionem non recipiant. α hoc vult Iurisconsultus ibi si recte animaduertatur, cum dicat actus
legitimi,qui neq; diem uel conditionem recipi ut, ueluti emancipatio accepti latio. & sic uides v re latiuum illud,qui, non restringit regulam in actibus ibi gratia exempli positis, sed restringit antecedens suum generale ad actus illos legitimos, qui diem uel conditioncm no recipiunt. x hic ni fallor est uerus illius legis senses. si quis tamen uestrum uellet scire quare actus ibi enumerati non recipiunt diciti, uel conditioncm. uideat Alciat. lib. Parerg. iij. cap. iiij.cum sequen.
GLos in verb. primis. nullain patitur diuisione,& circa eam, dic ut hic per aret. GLocinvcr. non potest. quamuis breuissi. In duas tamen partes diuiditur. In prima adducit
texi .concordantem. In secunda ponit declarationem text. nostri. secunda ibi. & h pctatur.
In hac glos.duplex esst necessaria inspectio. Prima est nunquid ex stipulatione in diem concepta, . ante diem obligatio orta sit. Altera uero nunquid sit orta actiό. t Circa primam breuibus cocluden' dum est, γ aut dies, in quem concepta est stipulatio, est certus. ut calcia dis Ianuarijs dare spondes & tunc ex hac stipulatione oblietatio orta est: ut hic expresse probatur. Aut dies est incertus, pone, promittis dare centum cum morierisλ quia incertus est mortis dies, ta tunc obligatio orta non est ante diem .l.j.ut aei. ab haeredi. & contra haeredib.
i Circa secundam uero inspectionem . nunquid' ante diem nata sit actio ne consule procedamus tres casus sent cosiderandi. Primus est qua do dies,
ut stipulationi apponitur incertus est , ut supra
iximus.& tunc concludendum est, crinio isto casu ante diem orta non est.l.j.C.ut act. ab haeres.
ta contra haered. Ratio est, quia dies incertus habetur pro conditione. l .dies incertus. ff. de condit.& demonst. sed conditio impedit natiuitate actionis. l. cedere diem .i f. de ver b. sign. g. sub conditio ne infra eo.ergo dies quoq; incertus actionis natiuitatem & ortum impedire debet. Secundus est casus , quando ab initio quidem fuit pure concepta
stipulatio, deinde sit paetium, quod promissum ante certum diem non petatur. α hoc casu concludendum est, α obligationem di actionem orta eL se, sed quoties agetur obstabit pacti exceptio i ueprobatur in.=. temporales infra de exceptionibus.
Tertius & ultimus est casus, & hic dubius quando ab initio suit in diem concepta stipulatio, & dies
ille certus est. exemplum . promittis mihi decem iroximis calendis Ianuarijs 3 nunquid ante calenas proximas Ianuarias sit nata actio3Hec questio
licet eam leueni appellent ignorantes, ut utar verbis. Bald. in .l.j.C ut actio .ab hared. de contra b red. non modicam continet utilitatem, tum quia innumere ea declarantur leges in hac materia i quento: tum etiam,quia si dic imus nata esse actionem,& ea fuerit in iudicio proposita, nec exceptio opposta fuerit, iudex poterit reum conuentum condemnam. cum actione fundatum sit iudicium at si nata non si , etiam si exceptio non opponatur,iudex cum condcmmnare non poterit, cui nullast actio,& nemo sine adi ione experiatur: ut post Barioluui .Pori .hic ait.& ideo diligenter attendite. Quaeritur ergo an ex stipulatione in diem ce tum concepta ante diei aduent uni aditio nata sit λIn hac quaestione due sunt principales opinioncs. Prima est affrinatiua,quod nata sit actio, S hanc net glosnostra hic, scquuntur Nico. de incapol. Fab. Port. Aret. in notabilibus.& alii Dodi. communiter lilc .eadem etiam sequuntur Andr. de Pic
tra haere. gl. in . l. i. ii.quando dies vllit r. lcgati ced. los. Bart. de alii Doct. communiter in .l .certi co-ictio. in princ .s f. si cert. pct. plos. m. l.liber homo. g.deccm .ifco.& haec est communis,dc recepta opinio, pro qua plura adducuntur,& prs sertim a L; 2. N Salyc. in . d. i. i. sed ego ea tantum rcfera, qui in gis stringunt. Adducitur ergo in primis tex .ina. by sin. ff. quando dies usus fruct . cedat . ubi expresse dicitur, anens ante diem usustaictus nihil agit, quamuis alia qui ante diem agi t,male agat. Stringitur hic text. quia quoties ius lingulare ira aliquo
casu constituitur in caeteri, contrarium, itas com-
in uiae disponit. l. ius singulare. ff. de legibus sed speciale est ibi in iis uiructu ut qui cum ante d iem potit, nihil faciat . ergo in alijs in contrarium est ius
commune.'terii in contrariam opinione tenen
do posset huic textui respoderi, quod hoc speciale est usu fructis,ut quod ante dic in agit, nihil sacrat, quia adhuc nocessit dies usus fruetus, id cst adhuc usu sfructus non incipit dcberi .l. ij. F. quando dies
leg .ced. sed sectis est iii alijs rebus, quia cessit dies. de sic debitum petitur. l. ccdcredi et n. i f. de verborum signi f. scd tamen malu agitur, quia adhuc non
uenit dies, adhuc non est orta aci io. ta se in hoc differt ususfructus ab alijs rebus, quia ante die adhuc non dicitur esse in obligatione. quod secus est in alijs rebus, quia in obligatione sunt. & ideo in illo nihil agitur, in his male. cundo adducitura.
qui naandatum .ismand . ita induce do et,quod non est, cedi non potest .arg. l. decem .ifide uerborum
oblig. sed ibi dicitur, quod qui mandato alteri
229쪽
recuniam in diem collocauit,debet eum dilatione
temporis actionibus cedere. ergo actio ante diem orta est,quia ei cedi no posset.Verum & huic textui respondetur, i licet illi actioni cedi possit, ex hoc tamen non sequitur ut actio illa nata sit, Miaaetione quoq; ex stipulatione codictionali transmittimus in haeredes.I. ex conditionali infra eo. Sctamen nomini dubium est an ante condictionem natam non esse adtione. d.l .cedere diem .is de verborum signif& ideo dicendum est,u, non ceditur proprie actioni, sed spei suturi actionis.vide Dec. in . l. certi condictio. in prin. num.xvij. ibi secundo principaliter. is sit cert. t. Tertio, quia quemata modum dies obligationem uel actionem perim re non potest .l. obligationum fere. . placet. E. de action. de Obligat. ita etiam non potest esse impedimento ne uel obligatio, uel actio nascatur. Huic etiam rationi respondetur, u, licet dies actionem perimere no Possit ex hoc tame non sequitur,quin non possit esse impedi mento quo minus naicatur: difficilius etiam facta tolluntur, qua in ora facta impediantur. l. patre furioso. is de ijs qui sui sunt, uel alie . tur. Quarto, quia obligatio est causa ipsius actionis adeo ut ubi obligatio est, ibi & actio sit. l. licet. .ea obligatio. ii. de procurat. sed in cotractuante die nata est oblisatio .ut in textu nostro probatur,ergo nata est aetio.Ceterum & haec ratio noconcludit, licet enim ante diem nata sit oblisatio, tamen sequitur,u, nata sit etiam actio. ut probaturi n. l.si rem. i. omnis.isde pigno.actio. Quinto,&ultimo,omissis alijs,adducitur ex intentione Saly.
quia cui estius depraesenti prosequendi in suturum in iudicio quod sibi debetur, actio competit infra de actionibus . in principio. sed creditori in diem certam de praesenti competit ius persequendi in futurum quod sibi debetur,ergo ei de praesenti competit actio: sed di huic rationi, quam pulta chram ct indissolubilem exclamat Salyce. responderi potest negando quod de prs senti creditori in diem competat ius prosequendi in futurum quod sibi debetur: quia de hoc disceptamus, uel i ectius dicas , gi ad hoc ut alicui competat actio, opusest ut competat ius prosequendi statim quod sibi de
betur. sed hoc creditori in diem non copetit, me rito, S c. Altera est opinio ut immo ex contra in in diem celebrato ante diem actio nata non sit. Schanc tenuerunt Por.& Cyn. in .l.j.C. ut adt .ab hγred .de contr.haered .de haec ni fallor est uerissima opin. pro qua plura possent adduci ex his: qui tradit Bald. in. d. l. i.C.ut actio. ab haredib. & contra haeredib. ubi circiter uiginti fundamenta adducit. Adducitur primo tex .in. l.cedere diem isde verb.
signi f.cedere diem. inquit ibi Vlpian. significat incipere deberi pecuniam, uenire diem sis nificat diem uenisse, quo pecunia peti potest, sed in contradita in diem licet dies cesserit, adhuc tame non uenit, ut ibi probaturaergo dicendum est, ui ante diem pecunia peti non possit de sic quod actio or ta non sit. Nee dicas cum Accurs. quod non dic tur uenisse dies propter exceptionem , quia hoc diu mare est & pr sertim,quia quoties iura uolunt
ossedere per exceptionem actionem laedi, hoc primunt , ut probatur infra per tot.tit. de cxccpt. ec prisertim. in pri n. dc in .priter . cundo adia ducitur tex .in. l.liber homo. . decem. ibi, peti non debet .st. . Tertio lex .hic noster ibi, non potest,
stringendo illum , quia negativa prsposita uerbo
potest, abnegat omnem potentiam. glos. in .c. I.de g. Iur. in .vj. doct. in .l .gallus. in princ. st.dc liber.
de polib. sed hic dicitur quod ante diem agi no potest .ergo nullo poenitus inodo agi potest, neq; efficaciter nem in eis uaciter. Quarto uidetur tex. in l. certi condicti O. in princ. ibi,caeterum in diem .ifficeri .pet . qui text. dupliciter stringitur.primo poderando negativam praepositam uerbo potest, ut ponderauimus in tex. nostro. secundo, quia quoad
actionem equiperantur ibi obligatio ii die,& sub conditione: sed in obligatione subcoditione exreditum, est ante conditionem natam non esse actioncm. d. l. cedere diem. ergo idem debet etia esse in obligatione in die. arg.l.j.eii ibi not.ffidereb.dub. GLoc in verb. nec co. In duas partes diuiditur. i ii prima limitat tex. In secunda contra limitationem opponit. secunda ibit sed si est. Elicituris primo ex hac glos i iij ista stipulatio hodie darespondes, pura est,cum statim petitio concedatur,vt. d.l. liber homo. . decem hodie. Dies enim fuit appositus non causa differende obligationis , sed quo prssens Ostendatur obligatio .ut ibi.
I s Alterum ' quod elicitur ex glo. est quod in hoc differt pura stipulatio , in qua dici facta nulla est mentio, ab ista, hodie dare spondest v, ex illa non statim agi potest, ex hac uero statim. ita inquit Accursucrum uos ammaduertatis quia si ita intellexit Accurs non recte sentit. Nam ego dico, quod
ex pura quoque stipulatione, in qua nulla est iacta diei mentio, statim eo, quo concepta fuit, die agi potest, ut in tex. nostro dicitur: & si1 pra diximus. in prima glos de ideo Angel. hic. & Dec. in .l. in omnibus obligationibus. ij de re Liur.dicunt cvquando in rura stipulatione no est expressus dies, ruod exactio statim seri non debeat. si uero dies,t expressa, ut qnia hodie loluatur, v illa cadem die exactio, siue cxectitio fieri possit. Uerum neo;
hoc satis tutu est, non m .debet cu sacco paratus uenire croditor. l. quod dicimus. F. de Glution. ut tradit Iasin. d. 3.dece hodie .ex mente cst roru .qua re declara hanc rem ut declarat Hieronv. Cognol. in . l. in omnibus obligationi b. nu. x.ff. de res. iuri
G Los. sin. in vers.tribui. ponit. q.quae ut facilius intelligatur,triplici inspectione indiset. Prima est,an altero ex litigatoribus absente sententia
possit ipso peremptorij die serri. Secunda an pota sit post die peremptorii sequenti uel ulteriori die. Tertia & ultima cito ui possit post dic in perept
rij sentetia terri, nunquid iterum pars sit citanda . 17 t Circa primam inspectionem ditae sunt principales opiniones. Prima est negativa, V non possit pro qua adducitur imprimis secundii Accursium text. noster hic. Nam quemadmodum quando stipulatio
230쪽
pnlatio in diem certam collata est, non potest stipulator illa eadem die quod promissum est,petere, ted integer dies promissori datur: ita etiam uidebatur dicendum, quando peremptori si aedictum mi illam esset'tali die est ferenda sententia, non possit illo eodem die sentctia ferri, sed integer citato concederetur.uerum huic text. respondet hic
Port. quod in terminis nostris dies expressa cens tur uesiperis sinitis cuni post iudices non sedeant,& sententia ferri non possit .f. sed bunt. authen. de iudi c. sel haec responsio non tollit contrarium. esto enim v, ita accipiatur dies, dicimus tamen lille dies donec potest serri sentcntia integer citato debet concedi. dc ideo tu resipondeas ιν in terminis text. nostri dies fuit stipulationi adiecta fi-uore ipsius debitoris causa differende selutionis .si uero no esset apposita causa differende solutionis, sed ut praesciis ottendatur obligatio, tunc utiq; illo eodem die quod promissumes peti potest .l. liber homo. f.j. .eod. sed dies in peremptorio aedicto non ponitur ut differatur prolatio sententiar, sed ut oliendatur solum qua die sententia ferri d bet. ergo dicendum est quod dies illa integra citato non detur Cogita tame circa hoc. Secundo ad-I 8 ducitur,l quia sententia parte absente nisi contumax sit ferri no potest. l. de unoquoq; .ff. de re iud. sed si diceremus cntentiam polle serri die peremptoris sequeretur quod post ut serri parte absente, ει non contumace ut probabo, ergo dicendum clhquod die peremptorij serri non possit. Minor probatur , quia citatus certo aliquo die sese exhibens
ante mediam noctem contumax non dicitur, cum
more romano dies incipiat a media nocte usq; ad aliam mediam nocto, de quicquid noctis illius intermedio fit, perinde habeatur atque si die actum esset. l. more Romano .ff. de seriis. de sic si serreretur sententia eo die adhuc no esset contumax, cum sententia ante uesperas inclusiue ferri non possit. Verum huic quoque rationi respondetur, ut cum quis fuit citatus ad audiendam sententiam tali die, intelligatur semper illa diei hora quae congrua est. N apta ad sententiam serendam. argua. ut gradatim. . sed de si lege. ifile mun. N hon. N arg. I. si plonum. .squi iij. f.de usu Sc hab .inspccta actus qualitate.Tertio,& ultimo adducitur, quia impetrato
peremptorio idicto debet absens citata antequam pronuncietur,ut probatur in . l. post dictum. isdeludi c. sed inter una citationem de alteram debeat olim intercedere decem dies l. post interualla. st . de iud. hodie triginta. . omnem authc.de litigio.
ergo non potest illo die peremptorii ferri huius
modi sententia: huic rationi respondet hic Accur. quod uerborum,debet, positum. d. l. post dictum. non seruat sua naturam: sed debet exponi,debet .i
potest . idem sequitur Accurcibi de Barto. Cogitare uide Doctores. ibi. Altera cit opini. quod immo possit die peremptorij serri sententia, uel in ipsis uesperis, uel statim post uesperas non nocte iuxta .f. scdebunt. ausim .de iudic. & hanc opininem sequitur hic Ac-
curs dicens ita de facto electos ad quoddam coit silium iudicasse.& cum Accurc hic transeunt Nicol .de neap. Bello. Port. Bal . Are. Tollen .de alij docto .comni uniter idem sequitur Spec. intit .sen. iniud.probat. impugn. milu.nu. xx. & ibi Io. An. in addit. Barto. in i .libcr homo. . decem hodie.& ibi alii doct.ifico. Bart. cum concor.ibi per Bologni. nu.xxxiij. int .s finita .g.iulianus .nu. xxvi. sside da. in se. Pro hac opinione adducitur primossicii non eo die. C. quado prouo. non est neccil. veru non loquii nur in terminis nostris.Secundo adducitur inarg.Uiber homo.f. dece hodie.&.l .cum stipulatus si ui mihi a proculo. F. eod. Tertio potest adduci .l. diuus. F. de rei l. in liuesru .Quarto. l fin. .s in .ssilui aut clam. Et hoc uerius est, quod tamen d arat
hic Tol. procedere ubi iudici iurisdictio eo die esset spiratura .s uero spiratura non esset, tutac uult
Tollent. quod iudex no possit die peremptorii sententiam ferre ad idq; tenendum mouetur ex .c.c
suluit:. ubi huius. q. ponitur decisio extra de ossi.
delegat. uerum ille tex. facile cultatur, non enim
ibi dicitur quod debet iudex in sequentem diem, prolationem sententiae prorogare, sed quod p
teli benignitate suadente, cum igitur hoc permittatur facultati de potestati iudicis non cogitur iudex ad illud obseruandum . iuxta l. no quicquid. E. de iud. nec dicat Tollenti. quod summus Ponti sex quado uoluit aliquid remittere in pol c liate iudicis, hoc expresse dixit ut ibi, nisi gratiam fecerit, quia respondeo ia, satis cxpressit, ex quo usiis ivit illo uerbo poteris . non . n. quicquid potestati iudicis tribuitur iuris subi jcitur necessitati d.l. non
quicquid .de ideo dicas u liue sit spiratura iurisdictio i udicis, siue no, semper potest iudex die per pior ij sententia serre, ut est tex. in .l .c.consuluit. .
19 Sed hie succedit altera inspectio. t nunquid poterit iudex in subsequentem diem prorogare Pr lationem sententiae. In hac quoq; inspectione duae
sum opin. pruna es , quod non possit, & hanc uidetur sequi Accurschic. de hanc etiam opin .sequuti sunt Specul. S: nonnulli alij ex antiquis ut resert Alb. in .l .properandum . num . viij. C. ic iudi c. pro hac opita .est optimus text. in a. sin.f.6 n. i quod ui aut clam . huic text. respondet ibi. Alb. in sine ut per eum. Quare cst altera opin. quod immo possit iudex in subsequentem diem prorogare prolati nem sententiar. dc hanc tenuerunt Bartes. Alexan. Bologia. de alij doct. communiter in d. f. Iulianio Anto. Abb. Felyn. Deci. N alij in .c. consuluit. de
of sc .delegat .cxtr. probatur autem haec opin.optime per text. in d. c. consuluit. ubi cxprelle dicatur
quod iudex potest aequitate suadente in subsequentem diem sententiam prorogare, S ita transeun-
o dum cst. t Hoc tamen nonnullis casibus restringitur. & primo ubi iurisdictio iudicis die peremptorij expiraret, tunc enim debet ea die serre sentet
tiam, ne frustra iudicialis instantia evanestat, ut exprelle probatur in d .c. consuluit. Secundo procedit dicta opin. ubi assignatus esset terminus ad comparudum certa die, secus uero si est et assignatus ad