장음표시 사용
231쪽
De Uerborum Obligationibus. Ios
tus ad comparendum certa hora diei quia tunc nopoterit iudex inuito actore prorogare sententiam in sequentem diein, sed in sequentes horas Bald. in I.cu in non eo. C. quando prouo. non est necellar. sequitur Ane .de butr. Felr. in . d. c.consuluit. Alex. in .l.si finita. . Iulini ius. nu. xix. is de dantia. innet. cum concord . ibi per Bologni. si ib nu. xxxiij.vers. sed posita opinione . quod tamen potest declarari ut per Aly in. l. c.consuluit. nu. iiij. Tertio quando perclapsum diei peremptorii esset acquisitumius parci. glos. in .c. saepe. in ver ac si peremptorie extr.de appell. Λbb de Fely. in d .c. consuluit. Alex. in d. y. Iulianus. num .l. Quarto ubi quis citet peremptorie citatus ad audiendam sententiam ce
ta die, qua suit contumax,deinde sinuenti die, inquam fuit facta prorogatio, comparet contumax nee iudex et aliquid dixerit tanqua circunductum sit s dictum iudex eo dic sententiam serre non poterit. Alberic. poli antiquos in. l. properandum.C. de iudi c. Bologia in .df. Iulianus col. xlii. in priri. verti c. ultra quos. into procia it praedicta opinio ubi prorogallet iudex sententiam in sequentem diem, secus uero si in ulterior .mex. in d. . Iulianus .nu Ilviii. ubi hoc communiter receptum esse allerit contrarium tamen tenuit Bal. & Salyn. in .l .causa no Co dic.C. quando prouo. non est ne- . celi. tuos disputando sinuitur Bologia. in . d. . Iulianus col.xlii. Sexto de ultimo restringit hac opinionem Auget . in i .de unoquoque is de re iudi c. verum cuin reprobat Alyn. ind.c consuluit col. ij. dii Circa i tertiam uero inspectionem nunquid eo casu quo in diem sinuentem est prorogata sententia iit necessaria citatio. breuibus concludendum est non esse necessariam,de pendere solum a facultate de arbitrio ipsius iudicis .d.c.consuluit.
Δ, In ead. glocibi sed tamen post vesiperas. 1 Not.
est sententiam noctae serri non posse. Idem sinu itur hic Aretin. Port. de alii communiter. eanuem etiam opinionem sequuntur Bartol. Alb. Bald. de alij in. l. non minorem. C. de transiet. de haec est communis & recepta opinio, ut tradit Fely. in. c. consuluit. l. penult. in princip.cxtr. de otlic. delegat .licet non me lateat Hostiens. Iacob ab Aren.
di nonnullos alios per illum tot. in . l. non min rem.C. de transae . contrarium tenuis te. Prob tur autem haec communis opinio ex duobus. pri- , Ino ex. . sedebunt authen .de iudi c. secundo & ultimo est tot. expressius in . c. consuluit. f. ne u roria iudicium. ex tr. de ossi c. deleg . t Hoc tamen nonnullis cassibus non procedit. Primo igitur dicta regula,quod noctae serri sciatcntia non possit,non procedit quando partes consenserunt,ut nodis sc-ratur sententia. ita tenet hic Port. dicens idem velle sto L. in dicto . . sedebunt. Vcrum hoc mihi non uicit dicta glos. quia non de partium uoluntate loquitur, sed de uoluntate iudicis. id tamen tenet Saly. in dicta. l. non minorem. C. de transact. α Felyn. post Ioan . Andr. in .c.consuluit de ossic. delegat.& probatur hac ratione nam ualet argum. de loco ad tempusu. uinum. is si certum petaturi te Euerard. in centuria . sed possunt partes fac re prorogationem de loco ad locum. I. si ut proponis . C. quomodo, & quando iud. ergo pol tunt cliam prorogare teinpus. Secundo restringitur praedicta regula, quando sinuenti die esset
expiratura iudicis iurisdictio, tune poterit no-ciae sententiam ferre, ut hic Port. N Ang. aiunt. idem etiam tradunt Bartol. de Bald. in dicta. l. non minorem. Bald. in .l .casus.C.detestam. Bartol. in l.mora. in sin. s. deseriis. Ang. Aret. in . l. prima. f. dies.sLquando appell. sit. mouentur illi perdicto .c.consuluit. Verum nihil facit,ut ibi Fely.animaduertit. col. penult. post Imol. Tertio quando conssuetudo esset ut etiam noctae pollent sententiae dici, ut hic Port. ait, & Salvc. in dicta. l. non minorem . loci enim consuetudo seritari debet. l.
de quibus. ff. de legibus. Nec obstat si cum Felyn.
in dicto.c.conssili ut dicatis, quod haec consuetudo inspici non debet, cum sit contra canonem. c. sin .extr.de consuetud. quia respondeo dicio. c. sin.
loqui in consuetudine, quae est contra ius diuitanum, ac peccatum respicit, quod non est in hac. Quarto ultra Port. potest restringi praedicta regula , ut non procedat quando iudex negociorum multitudine impeditus non potuisset statuta die
sententiam ferre, tunc poterit noetae pronunci
re, ut dicit Bald. in prima constit. digestorum . . itaque in fin. quod tamen debet intelligi ubi ea die esset peritura iudicis iurisdictio, alias enim posset
prorogare in sequentem diem. iuxt. c. consuluit. cxtr. de ossic. delegat. ut ibi Felyn. ait re Andr. Sicul. in repet. b. de sid. instrv. mihi nu. lxxxviij. Ruinto restringitur praedicta regula, ut procedat in iudice ordinario, secus uero est in iudice delegato , qui non habet certam horam, Se sedcm ad audiendum, ut tradit Castrens in dicta .l. non mi norein .C. de transact. Verum haec dubitabilis est limitatio, quia textus in diem c. consuluit. vidcturloqui indistincte tam in ordinario, quam in dei Lato,ut ex ratione, quam adducit uidetur conflatare, ut de Fclyn. ibi uidetur ani inaduertere, de facit titulus argum .l. Imperatores. ff. de in diem adiuta Sexto pro det in sententia desinitiva, secus uero in sententia interloquutoria, quia haec noctae se hi posse uidetur, ut nic Ang. ait argu . l. more RO-manoM.de seriis. Contrarium tamen uidetur ueIle Innoc. de Felyn. m. c. consuluit .col. Penuit .extride ossi c.delegat. Septuno quando esset lata noctae panibus praesentibus timue expreste contradicentibus , neque cxprcsic consentientibus, ex quo enim possint contradicendo impedire ne sententiae prolatio si quatur , uidentur quodammodo contensium suum adhibere. Iaso . post Alexan. deSalyc. in dicta. l. non minorcm. Octauo non procedit ubi res super qua tertur tui siet tempore peritura argum.I. iij. is de fer Iastis dicta. l. non mino-24 rem . Advertas. t tamen quod omnibus praedictis casibus, quibus diximus posse sententiam noctae ferri debent tri a ad cile luminaria, ut hie post Bar. declarat Ang. dic ut percuri
232쪽
r Haec stipulatio, Premittis decem annua, quod uiauam,pura dicitur esse. a Obligatio tempore finiri etiam ex contrahentium com
sensu non potes. Quod tamen duobus casibus rostringitur. 33 Tempus non est modus tollenda obligationis. 6 QEod annuum promissum est, in principio uniuscujusq; annisolui debet. Fusiit tamen hoc duobus casibus.
no quaudo tempus est adiectum promisoni, id quod promissum es , peti posit. 7 2κα sit ratio quod stipulatio annua una est , legatum uerd annuum plura continet legata, ibiq; reprobatis quatuor do Iorum rationibus . noua assi-
8 Vtilitas an stipulatio annuasit una, an plures.s An in stipulatione annua debeat subintelligi tempus uita stipulantis.
i o contractus in haeredes transeunt, licet eorum contra bentes nullam habuerant mentionem.
ii Annua sipulatio perpetua est, ct essectualiter δε- η redibus stipulatoris etiam prodes exceptis o
bus casibus .i 2 Si quis decem stipulatus fuerit quoad uiuat, mn intelligantur illa decem annua esse excepto unico casu.
I a An Annua stipulatio respecta Iuventium annorumst conditionalis. n auriua Hipulatio respectu sequentium annorum in diem esse dicatur. is Perpetuum multipliciter accipitur.
T. I IT A: In duas partesdiuiditur.
In prima ponitur diectum. In secunda
eius ratio. Sccunda ibi quia tempus.
Compendium potest esse iit per Arct. hic cil alios. Not imprimi quod ista stipulatio 1 1 promittis decem annua quoad viuaui, puram est ut hic text. ait & si pro ratione dubitandi diceres, O immo quoad subsequentes annos sit conditi
natis quemadmodum est conditionale annuum le- gatum. l. in singulis. la. j. is de ann. lc gat. respondeo, quod ex eo legatum annuum est coditionale, quia perpetuum non est N ad haeredes non transit,quod
secus est in stipulatione, quae perpetua est, & adhaeredes t ransit ut in textu & in glos. dicemus. , Not. est secundo i quod contrahentes non pota sunt facere, quod obligatio ipso iure tempore finiatur , sed tantum parare exceptionem, ut hic expreste probatur, & in .l. eum, qui ita. f. qui ita. E. eodem. Ratio est quia nemo pollet facere, quin indiseolitionibus sitis. ll. locum habeant. l.nemo potest . ff.de legat. i. sed leges uolunt tempore non finiri obligationes. l.obligationum sere. . placCt. F. de actio .ec obligat. ergo contrahentes non possunt sacere, ut tempore finiatur obligatio. Hoc tamen
nonnullis calibus non procedit. Primo in stipulatione iudiciali, uel praetoria , haec enim ipso iuret porc iuut .l.pcn.I. sancimus.C.de fideius. αibi Bald. Secundo in ea se .l .epistola. .sn .is.de pacti. Ratio potest esse,quia ea obligatio subrogaturi nilocu qus rete in officioli testamenti,qui tempore finitur. ideo non mirum si&ea finiatur. arg. f. fuerat insta de ac t. vide tamen Castrens ibi qui aliter videtur intelligere illum textum . Not. est tertio i quod tempus non est modus tollende obligationis ut hic expresse probatur. &in d. l. obligationum sere . . placet. t .de actio. Mobligatio. Ratio est, que exprimituri n. d. .placet: uia introductum est ut obligatio certis quibus am modis tollatur infra qui b.mod tol. obligatio.
inter quos utique tempus non reperitur. Et si tu
ad huc quaesieris quare tempus non est positum inter illos tollende obligationis modos λ respondeo
perea,quae tradit Bart. in . l. seruitutes.col. pen. insin .cum seq. in prin. F.de serui. GLOCH ver. annuos. in tres partes di itiditur. in prima ponit unum dictum ad declarationem textus. in secunda mouet.q. in tertia quaerit de ratione. d. q. & multipliciter respondet. secunda ibi sed nunquid. tertia ibi. sed quae.
Ex 1 prima parte elicitur secundum doct. hic .
quod si annua decem sint promissa, quod in prin. uniuscuiusque anni illa decem debentur: si vero sint promista, singulis annis debentur in fine uniuscuiusque anni. ita vult hic Accursi licet Bellon.
conetur cum tueri, quod hoc non dicat. Verum haec Accursit disterentia bona non est, & sam reprobat hic Nicola. de Neapol. Ioan . a plat. Fabr. Aretin. Port.& alij communiter. Dyn. Bartol. dc alij in. l.qui hoc anno. ff. dc m. Nam siue promi tantur decem annua ,siue lingulis annis, siue quotannis. sempet regulariter debentur in prin. v muccuiusque anni ut cit text. ex prciliis in .l. nec semel. in princ. & . . nouissime. is quando dies leg. ced. nec obstat. l. qui hoc alino. ff.eodem S.I. qui hoc anno infra inutil. stipui. quia annus ibi cst appositus fauore debitoris causa differende solutionis, at in terminis nostris fauore creditoris causa multiplicande obligationis. ita ideo ut hciatis, quoties tempus addicitur obligationi,quando id, quod promi ilum est, peti
possit . ex intentione scribentium luc, S in. l. qui hoc anno. E. eodem.& in.l. prima.C. quando dies
lepced. considerate quinq; casus. Primus est quando tempus adijcitur stipulationi causa demolirande obligationis, S tunc statim quod promissum est,peti potest. exemplum promittis mihi dare deceni hodie. utiq; illud, hodie, fuit appositum in
stipulatione causa demonstrationis. Ec ideo poterunt illa decem immediate peti non cxpectato P transeat hodiernus dies, ut omnes concludunt hic di in predictis locis, S probatur in . l. liber homo f. decem hodie.ff. eodem.Secundus est casus quando tempus adiicitur causa limitande siue moderande obligationis, S tunc etiam ex intentione scribentium concludendis est statim promissa deberi,& peti poste no expectato lapsit diei, uel eius euentu. Exemplum, promittis mihi dare decem quoad
233쪽
De U erborum Obligationibus. io
vivam. Nani istud tempus adiicitur causa limitande obligationis & statim illa decem peti post uni. Leum qui ita. . qui ita. Te cm. & ratio est, quia adius agentium non debet operari ultra eorum intentionem. l. noc on nis. Q si certum petatur: sed pario per adicetionem huius temporis noluerunt differre petitioncm, si v executioncin, sed Glum obligacion , quae alias perpetua suillet, limitare ac finire : ergo non debet tempus istud operari dilationem petitionis, uel executionis praetercorum intcntionem. Tertius est cassis quando tempus a dijcitur causa di ferende solutionis: &tunc licet sta: im promissa debeantur, statim tamen peti non potiunt. Exemplum promittis mi hi dccem calendis proximis, utique istud calen darum lcmpus adiicitur, ut illuc usq; disseratur solutio, di ideo interim peti non pollunt ncc ipso quid calendarum die. . omnis . ubi diximus supra ecdem i. non putabam S . l. si in annos.st. de cond. N demonstr. Fallit primo in casu. l. qui filium. Sabinus. H ad Trebul l . ubi susscit ultimum a num attis iste, licet adhuc completus non sit speciali ratione, de qua per scribentes ibi. Secundo fallit in casu. l. li ita tuerit libertas. F. de manu. t sitam. Quartus esit casus quando i mpus adiicitur causa multiplicande solutionis, & tunc promissa statim peti pollunt. Exemplum promittis mihi decem annua, utique tempus istud annuum adii citur, ut singulis annis illa dccem dentur, non secus, ac si singulis annis decem mihi promissilies, quia in principio uniuscuiusque anni illa decem peti pollunt. l. prima. C. quando dies leg.ced. l. si seruus communis me uti.f.cum semus fructuarius. E. de sipulationibus seritorum: di omnes hic tradunt: ta ratio est, quia huiusmodi stipulatio pura est ut hic, & in .l si sitichum. . stipulatio Eeod. in puris autem stipulationibus statim agi potest 6 . omnis supra eodem. Fallit tamen hoc. i nonnultis casibus primo quando res ipsi, quae se it promissa in se dilationem habet: ut puta si promist rotibi fructus, quos singulis annis ex fundo meo perceperim : non enim ante potes dictos fructus petere, uam eos perceperim. l. firmio. I. fin. F. quando dies. leg. ced. secundo quando praestatio
esset fac ic da incertam aliquam causam, ante cnim peti non potest, quam causa extiterit. l. non semel I. si in habitationem. ff. quando dies leg. ced. Et hinc est, quod si tibi decem promissem promercede domus locate, statim petere non poteris illa deceni singulis annis, sed statui atque finita est illius anni locatio, nili tamen uel aliud con uentum sit, uci aliud consuetudo exigat Bartol. int .aedem quam .C. locat. Hinc etiam est, qudd si textor conduxerit faciendam ictam, ut pro singulis
brachi, ut isti dicunt decem demur, simulatq;
brachium consecerit, poterit illa decem petere, di non antea. qui insulam. . qui aedem. E. locat. Quintus est canus, quando tempus adiicitur causa diuidende selutionis,& in hoc casu finis anni expectatur . Exenarium , debebas mihi celi
tum calendis proximis, modoconuenit inter nos, ut tu istorum centum hoc anno uiginti, sequenati anno triginta, tertio uero anno residuum Gl-1ieres, & sic tempus adiicitur ad diuidendas prae istat iones, sive Glutiones. & hoc casu finis uni uia cuiusque anui expectari debet. l. ccria. circa medium .isii certum petatur, de tradunt doct. omnes hic in. l. prima.C. quando dic, leg. ced. I iii. l. qui hoc anno. E. eodem de vcrborum obligat. Ratio
est, quia tempus istud adiicitur fauore debitoris,
ut tolutio differatur, ut patet: quoties aut in fauore debitoris tempus adiicitur , ut solutio dist ratur, non ante potest debitor conueniri, quam. totum et fluxerit tempus. .omnis vers. in dieni supra eodem a. nec semel .in princip.vers sed de si .lf. quand. dies leg. ced.
In eadem glos. Vult. haec glos quod si quis docem aureos annuos stipitietur, ut sit stipulatio. l. si stichum. . stipulatio. Feodem .s uero decem a rei annui legcntur alicui, plura sint legata. l. sena-7 tus. s.fin. F. de donat .eausa mortis. Seut dissicultas modo est in assignanda ratione huius diuerstatis,&doct. quidem plures assisnat. Prima est Accurchic, quia pro annua stitulatione una tantum competit actio,& semel stipulantis persona inspicitur, sed pro annuo legato plures compe- iunt actiones, Spluries legatarij persona inspicitur, cum singulis annis legati dies cedat. l. cum in annos. cum .ll. seque n. ff. quando dies leg. ced. Haec ratio, licet eam approbare vidcatur luc Fab. bona tamen non ost, nam ex co pro annua stipulatione una competit actio, pro annuo legato Plures, quia una est sit putatio, plura sunt legata, re sic quod hic loco rationis affert Accursi non ustratio, sed effectus, qui desecti dii ex dicta diuersi tare. Altera is itur cst ratio Mart. ut refert Accurs quia in stipulatione clit una tantum uerborum conceptio: sed re uera plures sum stipulati nes, sicut plura se iit legata. l. pluribus. .primo. Scodem uolebat diccte Mart. stipulatio annua,&legatum in rei ueritate nihil disserunt, quia tot sunt re vera stipulationes, quot sunt anni, sicut tot sunt legata quot sunt anni, sed differunt tantum quoad conceptionem uerborum, quia sit putati
annua unica uerborum conccptione concipitur,ta hoc respectu una dicitur stipulatio . Verum hoc quoque ratio inprobatur ab Accurchie. Nam de quoties relinquitur annuum legatum una est ue borum conceptio, & tamen plura sunt legata. l. senatus.=.fin. E de donat. Nec obsin dict. l. pluribus. in . . primo, quia ex eo illud est, quia fuit facta expressa temporum dc numeratio annua bina, trina die, ideo non mirum si tres iudicantur stipulationes, quemadmodum cnim plurium rerum expretaso plures facit stipulationes. l. scire debemus in princi p. ff. eodem: ita etiam plurium temporum cxpressio plures debet facere stipulationes dicta l. pluribus. f. primo. cum ualeat argumentum a re ad tempus. l. miles ita. ff. de militar. testamen. Euerard. centur. N ita debet aeuitari dicta. L plu-
234쪽
ribus. . primo, non ut hie Accurc ait quod nihil certi statuatur , sed quorundam opinio res
ratur, quia immo relata antiquorum ce ea stipulatione dubitatione, statuit tres esse siti putationes ibi Paulus. ut unicuiq; sacile licet percipere. Te tia igitur e sit ratio, quam hic Aret . ais tet, quia ea, quae in contractibus fiunt firmiora sortioraq; sunt
eis, quae sunt in ultima uoluntate,cum haec a con
sensu unius,illa a consensu duorum pendeant. Verinia nec ista mihi ratio satisfacit . dico enim idem
debere operari consensum unius in vitiina uoluntate, quod o pe ratur consensus duorum in contra. Et ibus u.qui aliena. fin. E. de acquir. haered. Bart. in .l. non solum . . morte . in materia protestationis declarative. f. de no. op. nunciat. & tradit hic Bellon. Praeterea licet sint firmiora, quae fiunt in contractibus, ex hoc tamen non sequitur ista diuersias . Quarta potest esse ratio, quam affert Alciat. reprobatis duabus aliis in c. xv. libro primo Parado. cum qua possiet transiri cum melior non inueniatur. Advertas quoniam Alciat. ratio non est concludens, quia in contractibus quoque mens contrahentium inspicitur . l. sed celsus .f. si diis: Ede contr.empl. sicut in legatis inspiciuntur etiam uerba. l.non aliter. in princi p. st. deleg.
tertio, de ideo uera est ni fallor ratio, quia an nua stipulatio perpetua est , at legatum non est
perpctuum, sed de tur tantum donec uiuit legatarius .l. si sti lium.I.stipulatio Heod. dc ideo cum eius validitas ab unoquoque anno pendeat, non
unum sed plura dicuntur legata,& ista est uera
ratio, quae colligitur ex. l. sancimus. M. sn. C. de donat. ubi inquit Imperator, quod si donatio annua est perpetua de ad haeredes transit una ccnsetur donatio, si uero non sit perpetua, sed ad uitam uel donantis, uel donatarii ducatura: tunc tot sunt donationes, quot sunt anni, quibus duratura esta donatio. Sedi dicatis uos, quae est utilitas utrum una sit stipulatio, an plures. I spondeo, quod est maxima. Nam si filius familias conceperit stipulationem, deinde sui iuris euaserit, utique si dicimus unam ct se stipulationem semper patri acquiritur, si plures pro ijs annis, quibus fuit filius
in potestate patris, patri, pro aliis filio. l. senatus s. sin .sside donat. de facit .l. filius.Teodem de verborum obligat. Item utile est hoc etiam scire propter. ll. municipales, pone enim quod lege municipali caueatur, ut pro singulis contractibus solidus soluatur, utique si unam esse dicimus stipulationem, unus tamen soluetur solidus, si uero dici mus esse plures, plures soluentur. Bald. de alii .l sistichum. . stipulatio. Teodem. sunt etiam alie utilitates , de quibus perdoct. & praesertim per Ias. in dicto .f. stipulatio. LOLin ver. quoad uiuam cum breuissima sit a nullam patitur diuisionem. In ea tamen docti
o Prima, nunquid si quis decem stipulatus sit an- nui simpliciter, in hac stipulatione subintelligatur rostea quod uiuam, an non labintelligatur Ede esse his est maximus. si enim sub intolligo tur illa uerba, licet ista stipulatio, uel obligatio
transeat ad haeredes, obstabit tamen exceptio, ut intexi nostro. fuero non subintelligantur,tran sibit ad haeredes nulla obstante exceptione. In hac
igitur quaest. duae sunt opiniones. prima est, quod illa verba subintelligantur, & se, quod stipulatio
annua simpliciter concepta ad uitam stipulatoria restringatur de hanc tenuerunt glos de Bartol. indicta. l. si stichum. . stipulatio. ε eodem. cum quibus uidetur transire Bald. hie. Mouentur isti praecipue per text. in . l. sancimus. . fin. C. de donat. ubi inquit Iustinianus, quod si in donatione annua haeredum erit facta inrntio, perpetua illa stipulatio, seu donatio censebitur: ergo a contrario sensu si non esset facta m ntio, non erit Pe petua . Verum huic textui ex intentione scribentium respondetur, quod textus ille duos tantum considerauit castis, quando esset facta mentio, ut donatio duraret ad uitam donatoris,uel donat ij, S ut etiam transiret in haeredes. secundum uero
casum quando nihil esset dictum , ommittit Iustinian.&se ille text. non potest induci , ut Bartol. inducebat. Et ideo, Alcera est opinio, quod in mo huiusinodi stipulatio annua sinpliciter concepta perpetua sit, de ad uitam stipulatoris non restringatur, di hanc tenet hic Fab. Petr. Bald. Castrens. Roman. Alexan. Aret. Ias. & alii con muniter. indicta. l. sticium. . stipulatio. & haec est uera dc recepta opinio, quae probatur primo
in dicto. I. stipulatio ubi Potnpon. hane stipula tionem perpetuam appellat. Nee obiiciatur, quod
perpetua dicatur ex eo, quia durat usque ad mortem stipulatoris . iuxt. l. prima. E. pro secl. quia
respon leo, quod immo illa dictio perpetua ibi
non potest significare totum uitae t cmpus, cum uelit iurisconsuli. constituere differentiam inter hac stipulationem annuam N legatum annuum, d stipulationem dicat esse perpetuam, legatum uero morte legatarii finiri. Nee obstat si etiam diceres quod est perpetua, sed tamen olutat exceptio , quia respondeo , quod tunc obstat exceptio, ubi partes conuenerunt, ut quoad uiueret
decem annua darentur. ut in text. nostro. p
terea si exceptio obstaret, utiq; expressisset quem admodum alibi expresiit ubi exceptio obstat . ut in text. nostro. Secundo pro hac opinione addu-io citur, quia i contractius ad haeredes transeunt li
cet eorum contrahentes mentionem non iecerint
l.si paci. fide probat. l.ueteris.C.de contr. d commit. stipulat .sed stipulatio contractus est . . sin. supra de obligat. emo ad haeredes debet transire, licet nulla eorum sit facta mentio. Tertio, de ultimo pro hac opinione adducitur text. hic noster ita
illum stringendo. remota causa remouetur CD-ctus. l. adiger . . quanitus. fide iur. patron. sed causa quare poli mortem stipulatoris potest opponi ceptio est, quia stipulatus is fuerat quoad ipse
uiueret: ergo vitae mentione remota in stipula
tione, debet remoueri exceptio, do perpetua in diu aliter
235쪽
De Uerborum Obligationibu S. Ios.
alitercti a contra haeredes debet esse stipulatio. I ii Et sic cocludendum est, a, stipulatio annua sit pliciter concopia perpetua est, N et feci ualiter et ii haeredibus prodest. Hoc tame duobus casibus non procedit. primo quando ista stipulatio esset facta pauperi, tunc enim censetur facta respectu alimentorum: de ideo eo desuncto expirat etiam stipula xio. Bart. in .d.l.si stichum. . stipulatio: quod licet controuerti possit d act. tamen cornuniter sequuntur.ut ibi per Ias& per Bello. hie. secundo no procedit ubi haec stipulatio esset tacta propter certam
aliquam causam, quae haeredibus non conueniret: tunc enim ad haeredes no transit. Pone enim quod
quis doctori decem annua promisserit, ut eius p trocinio,ubi opus esset, iuuaretur: uel Medico ut se familiamq; suam, si aduersa unquam ualetudine laboraret, curaret . utique haec obligatio ad haeredes non transit. quia descit cause, propter quam iaci fuit. Iasin .d.f. stipulatio in iij. not. Altera est. l. ii t ιν ii quis stipulatus fuerit decem quoad uiuat, an ista decem intelligantur annua, ita ut singulis annis decem praestentur & Bart. in .l eum,qui ita. f. qui ita. is cod. quem pleriq; omnes ibi sequuntur ut per Ias. dicit regulariter intellisi, quod ista de cem annua non praestentur, sed semel praestentur decem .quia in dubio verba semper interpretantur cotra stipulatorem. l.semper in stipulationibus. E. de reg. iur. l. stipulatio ista.I. stipulationibus. isdeuein. oblis. Hoc tamen non procedit ubi ista promissio est et facta pauperi, de egeno. tunc enim v lunt, cy promissio sit annua & quod decem singulis annis debeantur. ita tradit Bart. in . d. . qui ita. dc sequitur Aret .hic. & doct. comuniter ibi ut per Iasnon insisto,quia non est locus suus. GLos. in ver. pure facta. diuiditur in duas pastes. prout timore unius contrari j . duplicitertextum exponit. secunda ibi .uel die. Contrarium autem hoc cilc potest,quia tex. uult stipulationem annuam In co pura cole, hoc autem uidetur falsum
quia ex pura stipulatione statim agi potest ad totu. id, quod in ea est deductum. .omnis supra eod. sed, ex hac stipulatione non sfatim agi potest ad totum id, quod in ea est deductum, non enim potest agi
respectu sequentium annorum. l. cum in annos .ir. de annu .leg. ergo puta non est. stoc soluit duobus modis, ut in ea. Circa tamen ultima responsionein,
dum ait hanc stipulationem abnegative puram e se, non interpreteris eam ut Ias in addit . facit. sed dicas quod est pura abnegative, quia non est conditionalis ut ipse Accur exponit. Vt tamen huius scholij ueritas clara sat , dc etiam recte text. noster intelligatur duplex est necessaria inspectio. Prima nunquus stipulatio annua respeciu sequutium at norii sit coditionalis. Altera nunquid sit in diem. t Circa primam. quicquid nonnulli dixerint breuibus concludendum est, stipulationem annuam etiam sequentiorum aunorum resipe tu conditi natem non esse.& hane opinionem sequuntur hic. Accurs. Fab. Bello. Tollent. de alij doct.communiter. Mouentur ipsi, quia una di eadem res diuerso iure censeri non debet. l. eum, qui aedes.ls.de usi cap. sed annua stipulatio una est de non plures. l.senatus. .fin. is de donat. l. si si ichum f. stipulatio. n.eod. de verti obligat. ergo non debet pro primo anno censeri pura, pro flaventibus conditionalis. Et si tu dixeris haec ratio non concludit, quia legatum annum pro primo anno est puram, pro sequentibus conditionale .l.S in singillos. st. se ann. lcg. Respondeo, quod hoc non mirum . quia legatum annuum non uidetur esse unuin, sed plura, tot enim sunt legata, quot sent anni at stipulatio annua una est. l. si stichum.I. stipulatio. st.eo. ideo nomirum si diuersi, iure censeri no debet. facit citam text. hic noster. cum simpliciter, de inis illincte appuli et eam puram arg. l.depretio. E. de public. l. Hi . rq iffide praeuaric.Circa t alteram uero inspectionem nunquid sit in diem. I ab.hic cuin quo caeteri communiter uidentur transire dicit in diem esib hane stipulationem annuam. S in hac quoque opini ne uidetur residere Accurs. & mouentur ipsi, quia
cum id quod suit promissum ante diem no debeatur, utiq; est dicendum, quod ista in diem sit obligatio. Verum haec ratio talsa est poenitus: via esto quod in diem est. t stipulatio,ante tamen diein d betur . ut supra.f.proxim. de ideo puto quod A curs. hac uoluerit ratione ut id, quod in diem debetur , licet statim debeatur, tamen ante diem peti non potest. . omnis supra eod. sed id, quod debetur ex stipulatione annua, ante peti non potest, quam annus acccst. rit, quia in initio uniuscuiusq; anni debet fieri solutio. nec potest debitor cogi ut priori anno soluat pro sequentibus. ut Omnes admittunt, ergo dicendum est hac stipulationem sequenti iam annorum respectu in diem esic. Ego i meta contrarium cile puto uerius, pro ut etiam animaduertit Tollent. hic.quia immo ego dico, quod
haec stipulatio pura est, de statim reti potest omne debitum,etiam illud, quod debetur se luctibus annis,de in hoc sit uerum, probatur primo ex text. nostro. ubi expreste dicitur haec stipulatio pura esse, dc cum lex non distinguat, nec nos debemus distinguere. l. iij.ff. de praeuar. l. de pretio. E. de public.
Secundo quia una, de ea leni res diuerso iure censeri non debet. l. m,qui aedes .ffide usucap. sed stipulatio annua uia a cst. d. l. stichum. I. stipulatio. E. cod. ergo non debet censeri diuerso iure ut modo pura sit, modo iii diem. Tertio de ultimo in statim detur petitio etiam respectu se uetium annorum,
probatur, quia id, quod pure debctur, statim peti potest . . omnis supra cod. sed quod debetur ex stipulatione annua pure debetur, ut in text. nostro
probatur,ergo statim peti potest. Nec obstat ratio, quam supra pro Accur scinduximus quia ego dico, in tempus istud non respicit petitionem, sed exactionem, sed tempus respiciens exactionem latum non petitionem no facit debitum in diem, iuxt. l. quod dicimus .i fide solui .l .promissor.I. i. isde constit. pecvn. ergo tempus istud non debet inducere in diem obligationem,de ita ego senti λα ueris imum puto. Cogitate tam n.
236쪽
GLos in veriperpetua in duas partes diuiditur,
pro ut duae in ea ponii tur opiniones circa textum. secunda ibi. uno die. Inrad. gl. in prin. ibi I perpetuum. i. donec uiuit. 'De multiplici signi-ucatione huius uocis, perpetuum, uide gl. in .d. l. i. M pro soci . ubi recenset sex significationes, adde septimam,quia significat decentum .l.nam praetor. Edeleg. Octauo significat spacium centum annonam secundum Bare.l . si usust tactus .ff. de usus c. lese Nono signiscat quadiu soluitur pelio. i. adeo intra de locat. Decimo significat aliquid esse inc mutabile, aut b. hoc ius porrectum, iunci. gl.C. de si ros. cccl. Undecimo significat tempus necessari v. l. lebitor .i f. de pign. Duodecimo significat lc- pu , quo res, de qua prςdicatur, durat .l. id uesti mentum. f. de pecus. Habet di alias significationes uox ista perpetuum, ut facili mii erit uobis studendo inuenire, accipitur. n. secudum subiectam in teri .arg.l. si uno.is locat .ut not. glos. in .c. x h-teris.extr. de constitutionibus.
In ea d.glo. ibi. immo die .uult glo. stipulatio ista promittis dece annua quoad uiuant, ipso iure duret etia post morte stipulatoris in infinitu, scd tam e dctur promistori exceptio, uel pacti, uel doli
post stipulatoris mortem, ut in texi noli ro, sed hic dubitatur a doct. nostris, quid si in hac stipulatione iaci fuerint adiecta illa uerba quoad uiuam, sed simpliciter dictu fuerit promittis mihi decem annua. an post morte stipulatoris detur exceptio promissori In hae q. dus sunt opiniones. Tu dic .ut diximus supra in gl. in versquoad uiua. & illa prima q. hic ponas cum Fab. Sc Aret. omisso Beli.ordine. SUMMA CAPITA .r ἐγ Ex conditioralistipulatione ante conditionis aduentu obluatio non nascitur. Hoc tamen tribus casibus non procedit.
conditionalis promi sis q-ndo dicatur esse. 6 Facti appellari e non facttim non comprahenditur.3 cinditionalis creditor improprie creditor dicitur. 6 An statutum loquens in creditore comprghendat co
ditionalem creditorem, declaratur hoc considerado tres casus.7 sm essectus conditionalis debiti ante conditionis a
U B conditione: In duas partes diuiditur. In prima ponitur dictum. In secunda illius dicti exemptu. secunda ibi ue-t22 ta luit. Compendium huius .f.hoc ei lepo
teu.Coditionalis stipulatio dicitur cum in euentu aliquem incertu differtur obligatio . hoc dicit subr copendio. ciste. Not. est in primis, tu, ex conditionali stipulatione non statim nascitur obligatio, sed differtur in euentum coditionis,ut hic expresse dicitur, & ina .cedere diem. ff.de verb. si .
Quod no solum procedit qn incertum est an & qnsuturii sit id, quod in coditione positu est, sed etiacum certu est illud quide ivturum, sed incetiis esti pus,ueluti siquis decem, sititius morietur, promiserit. nam licet certu sit eum moritum,quia in incertum est quo tepore,eius stipulationis ante Titii mortem neq; cessit, neq; uenit dies. I. j. f. dies. isdecond. ta demonst. Bart. in . l. ita stipulatiis in. ii. q. a prin. ff. eo. t Hoc in notandu non ullis casibus locum no habet. Primo qn conditio quae stipulationi adiicitur pisens uel presentiu te pus respiceret, tunc. n. statim oritur de obligatio & actio. f. coditiones infra eod. hae. n.conditiones. improprie di rcoditiones. Secundo qn apponeretur impossibilis conditio negativa, ueluti dece tibi promitto si digito celu non tetigeris. Nam reinota coditione stipulatio pura censetur. l. impossibilis.&. l. in illa .st
stipulatione ponitur,sed post ea contracta, tuc. u. orta est & obligatio S actio quia stipulatio est pura licet obstet exceptio. l.obligat ionii fere, ubi gl.
redit, secus in ultimis uoluntatibus i.quibus.I.quidam Titio .ffide cod. & demost. Ratio diuersitatis, quia ultime uoluntates non accipiunt robur simul atq; producte sunt,sed ubi testator niorietur. ideo non mirii si quocunq; tepore apponatur coditio, dicantur coditionales, sed secus est in cotractibus, uia in iis lepus, quo fiteriit celebrati, is picimus. l. filius. ff.eo. de ita tradit Cast. in .d.f. quida Titio. 3 Not est secundo. tu, coditio dicitur esseqnc sertur in alique casum, potest adesse,& abesse secundia Accursin erimo si holio. quod est 'in in iuturum confertur,si uero conseratur in praesens, uel
praeteritii tepus,ut si Titius est cosii l. si Titius filii consul. no dicitur proprie coditio .l .cu ad proseris c u. tiam .i .s cere .pet. quod not.est propter statuta, in quibus uerborum proprietas exigitur iit hic Ang. ait. Pone. n.u, statuto caueatur, ut quod sub ditione debetur, constitui non possit .utiq; debitum sub conditione respiciens praesens uel praeteritum tempus sub hoc statuto non eoprehc ndetur, de constitui non poterit. cum haec proprie non sit conditio. l. itaq;.ff. si cert. t. Not .est ult. 1 ibi. faetum fuerit uel non fuerit, v facti appellatione non factum non comprehen)itur, cum ut diuersa ea colideret Imperator quod an uerum sit,& qu modo procedat dicam infra cod. in . . fili. s Lossin .uer. differtur i in quatuor partes diui Iditur. In prima confirmat quod in textu dicitur. In secunda ex ea eo firmatione insere. In tertia opponit, & respondet. In quarta ite ii opponit, Arespondet. secunda ibi. 3c si ea pendente .lertia ibi. arg. cotra. quarta ibi ite arg.cotr. In ead. pl.ibi.& sic ea pedente .elicitur hinc, P creditor coditionalis proprie creditor non dicitur, ut hic uidetur innui,& cu hac decisione irascunt dis coiter Eic, de in .l.j.issi cert. t. Probatur primo quia dispositum In uno ex correlativis, in altero quoq; dispositum censetur esse .l.s n. F. de accept. l. fin.C. de indict. vid. tol. sed debitor sub coditione improprie dicitur debitor. l.debitor . iunct. l. cedere dic. it .deverb.signaergo creditor sub c Enditione impropxie
237쪽
De Uerborum Obligationibus . to 6
editor dicetur .cum debitor creditor correlativa lint ut uel ex grammaticis liquet. Secundo de ultimo probatur in .l.is,cui .f. i. sfide aciti. & oblig. iunct. l .cedere diem. E. de verb. signis. Duae tamen sunt leges, quae contraria uidetur probare prinia. l. creditores. f. de vest. sign. Uerii dicendu est text.
illii loqui improprie 116 inspecta verbi proprietate. nam dnr credatores respectu spei, ut probatur exf.ex coditionali infra eo.& declarat oes praeserti in Alciat. in . l. coditionales. cu. l. seq. ff. de verb. lign. Altera uero lex est. l. is cui. E. de act S Gl.veru lex
ista loquitur solii transmissionis respectu. dicit. n. is cui legatu est sub conditione no est creditor, sed tunc,cii coditio extiterit Aoc est is, cui sub coditione legatu est,ex eo tepore dicitur creditor, quo co-ditio extiterit, nec fingitur fuisse creditor pendete conditione: in tesatis. n. repulariter no retro coditiones trahuntur. l. i. f. serui.ε. ad sylla. & hinc est, Ulegatu istud no transmittitur.l. unica . . nouissime. C. te cadu. tollen. subdit postea textus: quavis
eum,qui stipulatus est sub coditione, placet rudente conditione creditore esse,hoc est,quauis si extiterit conditio stipulationis, placet cit, qui stipula tus est, sin si pendete coditione suisse creditore, de sic debitu in haerede situm transnittere .f.ex coditionali infra eo. Et ita debet intelligi tex. ille, non,', uere pendente coditione stipulator dicatur credito probatur ex illo eo. text. subdit. n.creditores
eos accipere debemus, quid aliqua actione, uel ciuilem,uel praetoria,uel in factsi habet, ut ibi expresse inquit text.sed pendente conditione stipulationis nulla stipulator habet actione. l .cedere diem. F. deverb. sign. ergo is, qui stipulatus est pedente coditione proprie creditor dici no potest, sed in si conditio extiterit fingitur etiam pendente conditione fuisse creditor. l. is cui. in prin. Cocludendu est ergo creditore conditionale ante conditionis aduentum improprie creditore dici siue ex ultima uoluntate sit creditor, siue ex contractu . sed si extiterit conditio creditor ex contractu fingitur pendente conditione fitisse creditor, creditor uero ex ultima uoluntate no stipitur 3: ita procedit. d.l. is cui .ra tio diuersitatis est,quia in contractibus c5ditiones
retrotrahutura. si liliussam in prin. F. o. in ultima uero uoluntate non. l.j.f. serui. 1f. ad syllan. Et haec not. sunt propter leges municipales. ii. n. in eis creditorii fiet metio, coditionales utiq; creditores nocoprehendetur.cu improprie ut dixi dicatur creditores,& in .ll. municipalibus verboru proprietas inspiciatur. l. iij. .hsc hiema. E de neg. gest. l.i.I. Is, qui naue. F. de exercit. Uerii cum hoc non sit usq;
qua'; expeditu, & nonulli cotrariu late defendat. F ina .s.ssisi cert. pet.: Nos omisi a disputatione tres casus cosiderando ota simul cociliabimus. Primus
esiqn statutu uel lex municipalis creditoris mctionem faciens respicit lepus exactionis A tunc dicas sub eo non comprehendi coditionales creditores. Exemplum .statuto cauetur ut ad preces creditoris
possit debitor in carcere duci: erat modo quidam coditionalis creditor, quaeritur an pendete conditione ad eius preces possit debitor in carcere duci ct hoc casu intrepide colludendii est non pol se .ut
tradit Si c. in .l.j.nu. xlix. & nu. iij. f. si cert. pet. Et ratio est, quia creditor coditionalis ante coditionis aduentu non potest agere, uel executionc petere, ciun adhuc obligationis dies neq; cellerit, neq; uenerit .l .cedere die. F. de verb. sign. sed tin spes sit
debitu iri .f.ex conditionali infra eod. sed statutui stud respicit petitionem, seu exactione debiti, ut costat .ergo non potest locu habere in coditionali
creditore, uel debitore ante coditionis aduentum. Secundus est casusqn statutum non respicit lepus exactionis sed te pus contractus. Exemptu statuto cauetur ut debitor, uel creditor debeat cotractum
insinuare .uel pro singulis cotractibus uectigal soluere,dubitatur an coditionalis creditor coprehendatur λ Et hoc casu coeludendum est conditionale creditore sub eo statu coprehedi. ratio est quia statutum cos derat solum adisi contrahedi, di uel illuuiali insinuari, uel ex eo uectigal selui: sed creditor sub coditione hunc contrahendi actu explicat, ergo sub statuto coprehedi debet. Et ita tradiit Saly-Soc.&alii in .da . Se prssertim c. nu. Ii .is.si cert. ret.Tertius & ultimus est casus qn sumus in materia indifferenti: quq neq; exactionis neq; cotractus topiis respiciat principaliter. Et hoc casu ego puto coditionales creditores sub eo no corchedi. Soc.
in .d .l.j. col. fili. Exemptu. extant per totu fere Ita
lia statuta, ut quicunq; rem secure emere uult, debet illam benescio proclamatis emere: & si intra duos meses post proclama flactum creditor praesto non fuerit, excludetur a iure suo .modo qu ida habebatius in re vendita sub coditione dubitatur an si
pendente adhuc coditione pristo non fuerit intrad.duos metes excludatur a iure suo Et hoc casu dieendu est non excludi: ut ex facto respondit me conli .cvj. uisis lib. v. Nam in dubio iii statutis non est recede tu a uerboru proprietate. l. iij. .hsc
ba. ff. deneg. gest. sed conditionalis creditor proprie creditor no dicitur, ut supra fuit conclusum: ergo siib hoc statuto coprehcdi no debet de hoc in
In ead .gl .ibi coditionale debitu costitui. l H bes primo, m debitu coditionale costitui potesta.
ij. C. de const. pecus. id, tu .ff.eo .licet constitu tor pendete conditione non tenetur. d. ita, quod.
Secundo loco,u, ratione debiti coditionalis possumus etia mitti in possessionc cx eo quia no cauc turil. in possessione. Equib ex iis in poss.cat.Tertio potest etia debitum istud transmitti .f.ex conditionali infra eo. quod procedit in debito ex co-
tractu, secus uero si deberetur ex ultima uoluntatel. unica . . nouissime.C.de cad.toll.quae aute sit ratio diuersitatis dicemus ibi. Quarto ratione debitico ditionalis potest agi ad proclianda cautionem, Scpraesertim si simus in done fidei contractibusa. inoibus.Tde iud.Quinto rone etia huius debiti P test impetrari separatio bonorua. credit' sat. de separat. Sexto habetur etia debit uiri istud in eosderatione quoad habedam ratione legis falcidie. l .in quantitate
238쪽
quatitate. .magna. F.ad leg. falcid. Septimo quoad annullandam libertatem datam seruis in fraudem creditorua. qui fraudem. f. qui di a qui b. Octauo impedit quandoq; soluti repetitione. l. nam si cum moriar.&s. quod si ea .F.decones indeb. est etiam aliis respectibus in consideratione debitum istit d. quos per tessoteris notare, sufficiat istos respectus adduxisse gratia exempli.
a Quando ueriscetur conditio negat tua posita increditoris potestate. et An in contractibns sit locus cautioni mutiane declaratur hoc tres casus considerando. 3 Doctorum rationes quare in ultimis uoluatatibus. Pnon in contra tibus sit locus mullane cautioni re probantur.
Stipulatio i apromittis dare eum moriar in diem est
non conditionatis.s Au ex Itipularione ista promitis dare cum moriar, sit
nata acto a ite sipulostris mortem.
6 Dies incertus quando pro conditione habeatur. 7 Coritio omnino enitura conditionale non reddit dispositionem. a Dies mortis an quando obligationem fus nor de
. claratur considerando tres casu.
I quis ita: Cum breuis sit diuisione noindiget .summatur ut hic per Aret. Premitte in ad sui dentiu dicendorii quid
dii pon .it cautio inutiana. ut per Portis
hic. sub nume. viij. in ver. deniq; de vers. si quis ita. i Not. t ιν conditio polita in creditoris plate negative cocepta non dicitur uerificari, nisi cuin certus it illud, i in conditione positu est, fieri no posse. ut per Arct.bi c. Not. est secundo quod stipui tio ista si in Capitolium non ascendero dare modes similis est illi stipulationi cu moriar dare spo- , des, ut hic expresse inquit text.1 Et hinc inserunt
docto. p in contractibus non habet locum cautiomutiana. Declaro ut intelligas, si ego tibi decem promisero si in Capitolium non ascenderi poteris tu, praeli ita sati s datione de non ascondendo Capitolium, ilia decem petere . ita tradunt doc. communiter hic in i mutiane .ista cond.&demonstris . in . l. i.C. de pael. in . taliae apud acta.C. de transactiin. l. iii. in princ .iLde cond.catis .dat . in I. ita stipulatus .ffeo. de alibi. Verum quia hoc non est usquequaq; expeditum, sic a multis contrarium tenetur,ac etiam quia texi .hic noster semper ad hoc addi citur,uolo ut diligentius hoc excutiamus, de ne cudoct. confuse procedamus: tres in propolito casus
sunt considerandi. Primus est qsi sumus in ijs rebus, quε ad haeredes transmitti non possunt. Exemplum. pone, P alicui fuerint promista alimenta liCapitolium no ascenderit, uel etia fuerit pronii sus usus fructus sub .eadem conditione nunquid is, cui haec fuerunt , pinilla, praeli ita cautione de non
ascindendo Capitolium, possit illa alimenta uel ulum usu seu diu consequi. Et hoc casiti quicquid di
cludendum est locum este huic cautioni, ta eam loco implemeti conditionis esse. ut uult Bal. in aut . cui relictum. in fili. C. de indicti. viduit. toll.quem
sequuntur Soc. in .l. inutiane. nu. xi. ubi hanc opinionem multum squam, de ex mente partium esse
asserit. isde cond. de demonstr. Rip. in . l. ita stipulatus . nu. xlv.ff. de verb. ob l. Portio .hic. Ratio est , uia ut actus potius ualeat qua parcat semper fieri ebet interpretatio. l. li stipulatus. ff. de usur. l. in sulam. F. praescript .verb. sed nili liaec adhiberetur cautio promissio ista periret,cis et frustatoria, cum morte usu fructuari j finiatur usius fructus, ecmorte eius cui dcbentur alimet a finiatur promisiatio alimentorum. .ii. supra ussisse. ergo dicendum
cit hoc casu locum elle huic cautioni, ne promissio facta pareat, & frustatoria sit. Secundus est casus 'lia recepit cautionem ista hoc casu cautio ista ita pigilua uim implementi. Pone. n. P decem mihi promiseris. si Roma non tuero, ego tibi spo- te accipienti idoneam cautione de non eundo Romam dederim, utique haec ita praestita cautio uim implementi habet, de tu illa decem mihi dare teneris. Bari. in d .l. inutiane. sub nu. iiij. F.de conditio. de demonstr. glos de ibi Salyc. nu. xi. in .l.siue apud
acta C. de tran 'ac. Rip. in d. l. ita stipulatus nu. xlv.
Mouentu illi: quia quemadmodum debitor non potest a creditore pignus petere, nisi plene satisse-cerit ei, ta tu si creditor cautionem acceperit, Pignus debitor petere patcst .l .si rem . . omnis .ii. de pig. a t. ita etiam dicendum est quoa licet ego non possim a te ista decem petere, nili certu sit me ammplius Romam ire no polle, icto supradicto thzmate, ii tu in cautione accepisti de non eundo Romam, illa decem petere potero, quia suis factum est coditioni pro hac cautione, quam tu ultro accepisti: ar. l. tur. 1 f. de eo,quod cert. loc.Grtius est
casus 'lia res, 'us fuit promitia ad heredes cst tra
missibilis,de debitor cautionem non recipit, nunquid prsitando cautionem creditor, licatur coditio linpleta. Exeiriplum. promissi tibi decem si ce- sarea castra non petieris nunquid tu prsi do cautionem de non petendo di cta castra, possis cogere
me illa dece soluere 3 in hoc casu plures sunt principat s Opiniones. Pruna est, P non possis,& sic Phoc casu non sit locus huic cautioni, de hanc opinionem loquuntiar glos. Ray. Bart. Bald. Albertc. Ibo de Coppul. Doct. Perusinus. Cum an . Socin. de alii doci. communiter in . Linutiane .is de condi. de de . noni tr.glol. Bart. Bal. Fab. Salv. Alex.Aklat. dc alii communiter in l. j.C.de pact. Bart. Aret. IacAlc lat. de alij in. l. tiue apud acta. C. de transaction. Alb. Rom. de alij in. l. iij. t fide condition. catacdat. Port. hic nu .viij. ver. deniq; N ver. liquis ita de alij doct.cominu niter,dc in summa haec cii communis de reccpta opinio ut hic testamur predicti doctor. Bellon. hic. Allax .in d. l.j. C. de paci. Ias. in .dd. ii uea pia acta. Soc. Hi d. l. mutiane Rip. in l. ita stipulatus.nu.xliiij.isco. dc ab hac opinione in colu do
239쪽
De U erborum Obligationibus. io 7
di iudica do recedendam non esse inquit hie Aret. Mouentur primo per te x. liunc nostru . Nain squiperantur hie hse conditio si non astenderit Capitolium,& haec cum morietur.ut hic expresse dicit. sed si ita fuerit legatum uel resictum ut cu moreretur legatarius ei aliquid prsitaretur, non est locus
mutiane cautioni .l Ἐςres meus.M.quamuis cum gi. Ede conciri demonstr. ergo non est locus etiam.
d. cautioni si ita fuerit promissium si Capitoliu noascenderit: & ita huc textum primus omnium inducebat Ibo de Coppulis in. d. l. muriane. quamuis
eum & Cumi Ron ibi adstripserint. Vcru potest illi responderi ut hic Bel .ait,& ante eum Rip.
in .l. ita stipulatus. nu. xliij.F. eod.u, in text. nostro
non sit squiperatio hoc respectu, sed ut ostedatur utranq; stipulationem cedere post mortem, in his
enim terminis texi hic noster loquitur ut glo.ait,& ex se iii et ibus & prs cedentibus colligitur. Na si
generaliter ueraestet haec aequiperatio sequeretur quod nec in ultimis uoluntatibus locus esset cautioni mutiane. nam legata sub negativa conditio ne facta, uidentur facta sub ac conditione cu moreretur ut in text. facit .f.si uero casus.aulli. de nupti. & in coseques falsum est. I. mutiane. s. de c 3 d. S demonst.nec obstat.d. . quamuis. quia loquitur in legatis sub expressa cod itione cu legatarius morietur factis, secus uero est in ii iis sub negativa conditione rei ictis, ut ibi Accurcanimaduertit. Secundo adducitur text. in a. ita stipulatus in vers. sed & si .iseo .uerum illi textui respondetur eu Io- sui ubi coditio apponitur debitori, ut ibi, nos aut loquimur ubi conditio adijcitur creditori quo casu diuersa est ratio, ut ait Aret. ina. siue apud acta.
Ol.pen. C.de transac. Tertio adducitur quia in his quae a iure exorbitant extensio prohibetur. l. ii uero . . de uiro. ubi lati sit me per coct. praesertim per Imol. E soluti matra. quod uero E. de leg. sed cautio mutiana exorbitat a iure. ergo cum to uatur in ultimis uoluntatibus, non debet extendi ad contractus. Huic etiam rationi potest responderi negando primo minorem, non .n. probant doc. illam exorbitantiam. Prsterea possumus respondere, xyesto ut si exorbitans, in in exorbitatibus & iis,qui stricte sent interpretanda non est prohibita exte-sio ubi eadem inuenitur ratio: doct. in .d.3.de uiro ara .a titio .ifcod. sed non potest ratio diuersitatis
adduci inter contractus di ultimas voluntates: ut per Iacin. l.siue apud acta. C.de transact. ergo dicendum est permitti exiesionem istam, & praesertim cum ualeat regulariter argumetum ab ultimis uoluntatibus ad contractus a. n.C.de legat. Lpactum. C. de pactis. Accidit eo, quia hac cautio uidetur esse habilis ad extensionem, cum ante loque
retur in legatis, & postea fuerit extensa ad haereis dis institutiones ut uidetur colligi ex .da .mutiane T de cond.& demonst. Quarto coditio debet impleri in forma specifica, nec sincit adimpleri per
aequi pollens .l.qui haeredi &. l. memus. ff. de condi.
dedemost. sed promissio ista fuit facta sub hac eo-ditione , si stipulator Capitolium non ascenderit: ergo haec conditio debet in specie adimpleri, nec sitficit si adimpleatur per cautionem. Huic etiam rationi respondetur, quod si ista conditio negatiua potest adimpleri in legatis per cautionem mu
tianam ut in. d. l.mutiane, utiq; poterit etia adimpleri in cotractibus, cu ualeat arm ab ultimis uoluntatibus ad contractus.I.fn.C.de legat. Altera est opinio superiori contraria, quod de in cotractibus mutiane cautioni locus si,& hanc dicut se qui .gl. in .l.sue apud acta.C.de transact.eam in re, uera sequitur Guil .de cvn. in .l iii. Ede con .oblis. catas dat in Cyn .in addit. ibi ,eandem etiam sequitur Bal. in .du.sue apud acta, ubi hanc opinionem S ucriorem,&squiorem esse dixit. Dec. in .l. i.C. de pac. Pro qua adducitur in primis l. insulam. I.si. is uocat. ubi probatur re in cotractibus esse locum huiusnodi cautionibus. Verum huic textui respo- det ibi Bart. de in .l.mutiane. E. de cond.&demost. quem sequitur Saly inu .i.C. de pact. sp uomirum,
cum iam nata esset actio. sumus. n. ibi in puro contractu: sed secus est in casii nostro,ex quo nata adhuc non est actio ar.l. cedere diem. Ede ver . sit 3ni. Secundo adducitur text. in . . praeiate aut. auth .denupt. ubi dicitur eme locus huic cautioni in causa mortis donatione. Verum & huic respondetur, Pillud ex eo est, quod causa mortis donatio inter ultimas uoluntates enumeratur supra de donatio. in prin. Tertio mouetur Bald. quia sufficit quoties repraestare non possumus, ut de ea caueamus l. statu-
liber rationem. E. de stat. sed antequam promissor moriatur non potest pristare id, quod est in conditione negatiua,ut in text. nostro: ergo sufficit si
de eo caueat. Huic rationi respodetur negado maiorem . nec obstat .d. l. statvliber rationem, quia illud est libertatis fauore, at etiam tex. irinuit. Qua to adducitur text. in . l. s n. in sin. E. de condit .causidat .caus. non sequuta. Verum potest responderi Φnon de trac cautione loquatur de qua nos immur, sed de cautione qui ctioni, quq duae cautiones cum
snt diuerse, non potest de una ad aliam illatio fieri .arga. Papinianus.sside minor.l. naturaliter. . nihil cominuite. Ede acqu.pos Tertia est opinio distinguens, cp aut nos loquimur in cotractibus nes dei in in his est locus huic mutiane cautioni .l. insulam in sin. Elocati aut in contractibus stricti iuris,& tunc non est locus ut in text.nEo. de in hac opinione uidetur residere Bart. in .l.siue apud nu. xi. C. de transact.& Aret. hic dicens eum,qui secudum hanc opinionem iudicaret, non peccare. Pro hac distinctione adducitur ratio, uia cum ulti uoluntates magis accedant cotractibus bonesidet quam stricti iuris.l. in nunorum.C. in qui .caus in integ. resti .cesChaec ini'; cautio in ultimis uolutati sus locu habens potius uendicabit sibi locum in bonefidei contractibus, qnam in contractibus stricti iuris: Attame & huic rationi .ex seribentiuintentione respondetur, quod licet in casu. da .in in inorum . procedat illa ae viperatio non in est in aliis. ut inu.alias.ff. de in lit. iur. & sic uides qua-uis opinionem posse disputando impugnari. Ego
240쪽
tamen totum hoc a diuerstate rationis pedem arbitror: ut siquidem diuersa reperiatur ratio in ultimis uoluntatibus, quae in cotractibus uigere nequeat: uera sit communis opinio,si uero diuersit tis ratio no inueniatur, uerior sit secunda opinio. Et ideo reicia communi opinione 1 quaeritur quae' sit ratio, Q, in ultimis uolutatibus eli locus muti ne cautioni, in contractibus nomine)Doct.hac in re quatuor assignant rones, quas ora ipse quitur &reprobat Ias. inu .siue apud.C.de trafac. Nos duas tua sesequemur, quas hic recenset Port. Prima igitur est quia cum haeredes legatari jq; sibi prouidere non potuerint in ultimis uoluntatibus, pili fuit introducere hanc cautione, per quam ipsis prouideretur. sed secus est in contractibus, cum .n .potuerit stipulator sibi prouidere lege apertius im-Ponendo. ut siquidem cautio praestetur. sibi debet astribere si negligens in hoc fuit l. veteribus. Edepact.l.stipulatio ista f.alteri. Feo. Hanc rationem reprobat Ias. Ind. l.siue apud.quia inquit in con tractibus quoq; locu habet . ut probatur in dona tione,nam ipse donatarius quoque non potuit sibi Prouidere. Verum haec re probatio non si bsistit.
di eosita si posset dici, F licet contrahentes sibi ex
prelle non prouiderint in contractu de cautionibus , iura in non negant eam praestari debere ut in I. insulam. .fin .Flocat in .l.fin .isside cod.caus dat. Altera est ratio quam se ultra alios assignare. Port. ait. sed tamen filii Castellion .in. l. ita lii putatus.Eco .ut resere Ias in .l.siue apud acta.C. de transacti. , ex eo in ultimis uoluntatibus locus sit huic cautioni,quia alias essent inutiles & seustatorie : quia cum hae conditiones non certificentur uiuo herede uel legatario, sed eo mortuo, ut in text. nostro: utiq; ad haeredes non transmitterentur, cum conditionalia legata,vel condictionales haeredum institutiones ad haeredes non transmittantur. I. unica. f.si quis autem sub conditione .C.de cadu. toll. sed secus est in contractibus, in eis. n.conditionales obligationes ad haeredes transinuitu tur. f.ex coditionali infra eo .Haec ratio licet subtilis sit di pulcra, bona in non est ut animaduertit Iasin .d.l.sue apud acta. Nam si uera esset sequeret tir,quod in legatis huic cautioni locus non esset,cu lerata subnegativa conditione concepta,t aquam ultimo uitae legatarii spiritu uerificata sit conditio,ad lis redes transmittantur,ut est texi expressus in. I.f. ibi argumentoq;.sside cond.ins .sed cosequens est falsum quia in legatis locum habet cautio ista. l. mu- time. Ede cond.& demonst.crgo falsum est ant cedens.&sc Castellion.& Port. ratio. GLoc in vest .non moriar. I n duas partes diui ditur. In prima ponitur in quo conueniat stipulationes in textu poste. In secunda in quo sine dissimiles. secunda ibi dissimiles. In ead .gl.ibi similes sunt. animadiuertas qm uidetur uelle Accii g. v in utraq; stipulatione committatur obligatio post morte, de sic Φ obligatio incipiat ab haered. ita uidetur uelle Accurs. de cum eo do ri tacite transeunt. Hoc aut mihi uerum non uidetur. quia ego puto,ui in utroq; casu comittatur uiuo itipulatore, & u, in illa quide, dare spondes cum moriar, statim natia sit obligatio: ut infra dicemus. i n secuda huius gl. parte: ilia uero i Capitolium non ascendo spondes, committatur in riente stipulatore ut est text. in l. sin. f. argumen
toq;.sside condit inst.ubi expresse dicitur,ut ii cui legatum fuerit si Capitolium non ascenderit, dies terati eo moriente cedit,& sic obligatio incipit in ipso legatario, de propter hoc postea trasmittit legatarius legatum, ut ibi gl animaduertit, quod notransinississet, si non celsisset dies .l.unica. at quis autem sub conditione .C. de cad. toll. 4 In ead. o. ibi secunda in diem .uult gi.' stipu- Iatione istam, spondes dare cu moriar, in diem esse
non conditionalem, ita ait Accur di cum eo doc. sinpliciter transeunt, de uerissimum est. Nam c
ditio dicitur illa proprie, lue potest adesse de abe Lia,ut dicemus infra in .conditiones, sed quod stipulator moriatur non potest adessea.1.M. dies .isside cond. de demonst ergo stipulatio ita cocepta promittis cum moriar, conditionalis non est, sed po- tius in die. t Sed hic oritur difficultas,an ante di et sic antequam stipulator moriatur nata sit obligatioλ Bari .in. l. haeres incus. in prin.quem ibi sequitur Castren .isside cond.& dentonst. obligationem natam non esse ante mortis diem contendit. idem ctiam post pl. ina .in omnibus Ede reg. ivr.ec in. l. si pupillus. ρ qui sub conditione. ff. de donati. asserit. idem Bar. in . l. ita stipulatus. in secunda qu. mihi col. xvj.infin. Teo. quem ibi sequitur Imol. de alij communiter. primo per rex. In.l.unica. C. tact. ab haered caeterum tex. ille re uera uel modic si, uel nihil facit, loquitur. n.'n promissio post mo tem debitoris,uel creditoris luit collata, quo casu no mirum est si neq; actio,neq; obligatio orta est, cum contrahentes noluerint se obligare sed haeredes filios conserendo post mortem obligationem, sed secus est in casu nostro, quia nos loquimur qupromissio fit in diem mortis stipulatoris, cu ni rictur , quo casu cum certum sit diem uenire uiuo adhuc stipulatore cu uiuetes moriamur. l. qui duo. Ede manu test .dicendum est diem hac obligationis ortum non impedire. 6 Secundo dc ultimo i dies incertus habetur pro conditione a.dies incertus. fide cond.& demonsi. sed dies mortis incertus est, cum no constet nobisqn aliquis sit moriturus. l.l j. dies.st. de cod. & demon sir. ergo pro conditione habetur,& sic quemadmodum conditio est impedimento obligationi, ne nastatur, ita etiam debet esse dies mortis.
'crum & huic rationi potest responderi, quod tunc dies incertus facit conditionem, ubi habet se ad esse & non ad Me,ut isti dic ut, di hinc est quod cum dies mortis haeredis possit esse, & no esse ante mortem legatarij, dc sic legatum coditionale imritum facere,dies mortis pro coditione haberi di citur.da. dies. Sed in proposito constat certum esse diem mortis ipsius stipulatoris, cum sue ante, moriatur quam promissor,sue posit, semper debi