Pastor sive Pastoris optimus vivendi agendique modus, per Nicolaum Hemmingium, accesserunt huc xxxvii. propositiones de legitima veri cultus Dei ratione

121쪽

piis in

idia

Tertio, obseruandum dixi ubi dicatur. an non est decorum,quae aliorum spe

stant, in locis ai: ecis tractare. Vnde Augustinus in orario nihil agendum esse di Vit, praeter id quod facrum est fastor igi-xur in templo loquatur de reb ad religio- hem spectantibus extra templum , cum religione, ubi res postulauerit, tum de R iis rebus utilibus. Loca autem in quibus 'λna, ociosa. supersita dici debeant, iidieniri non possunt,quia Domini est te Silenitudo eius, in arto obseruandum proposui,ONandicatur. Est tempus tacendii inquit lomon,est tempus loquendi. Idem ait: lata aurea in lectis argenteis qui loquitur

erbum in tempore suo Proueri, et . Etsi Rutem tempus loquendi quod sit,prudens docebit experientia, experta prudentia: tamen quaedam huc ex Salomones Syr ei de asscribam dicta..Salomon iciti In multiloquio non deerit peccatum Qui autem moderatur 4bia sua prudentissimus est. Proinde nur iam est tempus multiloquio itern La-dia iusti considerant placita, de os impio-xum peruersa item Qui prius relpondet quam audiat, stultu in se esse demonstrat, confussione dignissimum. Et Syracides:

H Si est

122쪽

Si est tibi Intellectus, responde proximo:

sin minus , sit manus tua super os tuum Idem P usquam interroges,ne vituperciquenquam: cum interrogaueris, corripo

iuste Priti quani audies , ne respondea verbum, in medio seniorum ne adiiciat loqui. Et rursus Salomon: In auribus in

sipientium ne loquaris,quja despicient clo

ctrinam eloquii tui. Item : Ne contenedas cum pessimis in ne aemuleris impics Item: Vir sapiens si cum stulto contende xit, siue irascatur, siue rideat, non inuc nict

. Haec de tacendi de loquendi temporc confusius dixi, quia prudens experientia, l experta prudentia, ut dixi, haec melius docebit. Restat quod ultimo loco proposui, Quomodo dicatur Modus autem loquendi, ut ait Gregorius , in tribus consistit. Ingestu, in sono,in significatione. Garia, s sit modestus tumilis. Soenus demissus, lauis Significatio vera

& dulcis Modestiam debet habere esu

loquetis,uc nec inordinate, nec impudice, nec turbulente inter loquendum membra moueat, ne vel oculorum nutibus,vel ali qua minus decenti contorinatione, sitio transinutatione vultus, gratiam sermoni scedct.

123쪽

det Debet tu militatem habere gestus loquentis, ut apud auditores gratiam sermo eius inueniat. Jhrasonicam in dice-xibus arrogantiam , omne oderunt. S loquentis sit demissus, ne vel urepitu vel immoderato clamore audit OxeS suos , aut iniuste terreat, aut iuste offendat. Suavis quoq; debet esse sonus, ne pronunciationis asperitate, tanto fiat anI-inus audientium onerosior,quanto ad aures durior venit, Diniucundior. Si GNi FiCATIO hoc est, sermonis sera

sus, ideo debet esse vera, quia fallax ver-bu, etsi composite, ornate, facunde dicitur, tamen noxium est, ideo , prina odivisionis membro diximus, est iugiendii. Debet praeterea significatio esse dulcis, quia plaerti Q veritas auditori amara esticitur,xbi dulcedo no est in Uerbis loquetis.

Haec sint de disciplina sermonis dicta . quae si pastor obseruauerit, gratiam sibi

amicitiam, 'rauitatis laudem sermone suo conciliabit.

Sequitur de disciplina pastoris incon

uiuiis servada. Etsi praecepta quae hactenus dedimus, etiam pastorem in conuiuio gubernare possunt tanae seorsum hac de re nonnihil adiicram. Video enim complures in hac parte grauiter peccare. H a Incon

124쪽

In conuiuiis ita spectentur haec: Io cus,tempus, conuiuii genus,conuiuae, col loquia, edendi bibendiq; modus, hilarita tis moderatio, is orandi tempus.

haec membra referamus praecepta de disciplina pastoris, litam seruandam esse in coquiuiis iudicamuS. Locus conuiuii si fuerit obscurus, aut infamis,fugiendus est pastori. Nullo enia pacto decet, ut pastor in tabernis, aut tu panari, aut in hominum infamium domo

conuiuam agat. Nam hac ratione non 'lum suae personae, verumetiam ministeris inureret infamiae notam, ac ita suam a mam periclitari permitteret, ministerium probro asticeret. Quare si quando ad huiusmodi loca fuerit inuitatus pastor, modeste se excuset,cum declaratione gra' titudinis leneuolentiae, simul prece tur, ut conuiuis ipsis cedat conuiuium bone, caueatur omnis Dei offensio. Tempus conuiuii sit opportunum. Op portunum dico quod nec noctu sit, nec tempore sacrorum in templis,nec tempore communis luctus. Nocturna conuiuia semper fuerunt infamia. Videntur enina potius turpitudinis gratia instituta, quam honestae hilaritatis. Sacrorum tempore celebrata conuiuia, in con-

125쪽

in contumeliam cedunt ministerio. Illis vrgo interesse debent nulli pii, nedum pastores Eccles: astici. .

Tempore communis uictus conuiuias p peram dare, signum est malignae naturae, 'tia calamitatibus publicis non afficitur. Huc enim tempore, melius est ire ad domum luctus, quam ad domum conuiuij, iuxta Ecclesiastae sententiam,cap P. CON v I vio Ru genera sunt duo Honesta Dinhonesta . . . . HONESTA dico, quae vel amicitiae in-ζundae confirmandaeve causa, ct honestae hilaritatis gratia, vel gratulationis ergo, vel moris gentis seruandi causa instituta iunt. Haec tantisper honesta voco, donec locus, tempus seruantur debita, moniustae hilaritatis modum conuiua transgrediuntur. Conuiuia amicitiae causa instituta Graecis dicuntur ἀγ/άπαι,propterea quod in eis mutua fouebatur charitas. Hoc nomine etiam dicuntur conuiuia, quae pauperibus refocillandis instituuture qualia solent in Lolandia patria mea crebro fieri. Qui enim illic aut nuptias celebrant, aut puerperia, aut alioquin solennia conuiuia, pauperibus mensas aptant, fercula apponunt non minus lauta quam iijs conuiuis . Ac sii quis conuiuator pau-

126쪽

peres non adnaitteret, aut non benigno tractaret, non solum auarus, verum etiam in Deum impius, in pauperes crudelis ha beretur. Hunc morem etiam in Scania,tu

tia, Fionia, Selandia, in quibusdam es t ri chlocis constat. Hunc morem commendabit tranpastor, in litabit conuiuatores ad hum i ta nitatem erga pauperes,commendans ipsi l excit praeceptum Domini, qui ait cum facis

conuiuium, voca claudos, pauperes, cae

cos:& beatus eris,quia non possunt viceis rependere tibi stetribuetur enim tibi in resurreetione iustorum pera Hac sententia multa continentur. Pri viritIntim, probantur a Christo honesta &ij hilai conuiuia Deinde, monemur vicum hila j cres es. vellimus cum amicis, familiari pliabus non negligamus pauperes, sed eo exequom in nostrum recipiamus conuiuium t leb: Tertio, promittitur merces a Deo, qui uris Pauperes non possunt vicem rependere; redeamo mercedem dicit reddendam esse in i tio iresurrectione Hrstorum. . Quod autem Dominus diciti Cum facii dinprandium, noli vocare amicos tuos, no 'ed pertinet, ac si Dominus vetaret conui uia agitari inter cognatos .familiares quod sane barbarum limis austerum es set. Quid enim, quaeso,inhumanius,quais

127쪽

isse,it nassetis

inia

incis

Io 3; ho i mensa hospitali excitidere amicos,mines arcere ab omni comitati Sed hoc tantum vult Dominus ostendere, ossiciis in mundo usitatis, minime veram probari charitatem. Quare hortatur ad verae haritatis officia erga pauperes. Probat intacn sic conuiuia Christus,si pauperes non excludantur. Hi ar1tatis honesta causa instituta con- irina non improbantur sed inter honestah mero, quae potissimum exhibere solant homines, post aliquem laborem honeste peractum. Idc potissimum reficiendarum virium causa,per honestamin moderatam hilaritatem. Cratulatoria conuiuia, qualia sunt nuptiarum puerperiorum,commendantur LXemplis sanctorum patrum. Illi enim solebant gratulationis ergo, amicos conui-uris excipere Laban nuptiaru solenni more dies celebrauit. Abraham in die ablactationis fisi Isaac, grande conuiuium fecit. Solent etiam conuiuia fieri ex constretudine gentis, certo anni tempore, qualia nos in nostra patria vocamus raternitates. Haec conuiuia modo absit superstitio, insana ebrietas,culpari non possimi. 'χ-

rima in huiusmodi conuiuiis modum se uari suadebit pius pastor. H Ad hoc

128쪽

Ad hoc genus reser ea conuitira, qu in si nodis agitari solent a pastoribus, sini tis consultationibus4 sacris de quoruplamodo probo sententiam D. Petri Palladii Piae mena oriae, qui in sitis synodalibus illis praecepta conscrips t. Hactenus ς honestis conuiuiis.

INHONESTA conuiuia voco, quaeli bidinis Mingurgitationis causa instituus tur, quae potiras porcis picuri conueni unt,quim Christi ovibus. Ab his chorta tur Salomon Prouerb. 23. Noli,inquit,es; in conuiuiis potatoria, neq; in comesiatio nibus eorum. Comessationes autem di cNntum, nocturna post coe nam instituta conuiuia, alia quaevis intempestiua in honesta. Habent autem nomen comessa tiones a Como,quem Deum agnouit gestilitas, praesidem no Et urnarum saltatio num Hic dicebatur coli a iuuenibus, qui coronati noctu cum facibus musicis in strumentis,ad amicarum fores saltandi ca'nendit gratia concurrebant, procaciters lasciuiebant,ut fores nonnunqua effringe rent. Hunc morem turpissimum, in hac

clara Euangelii luce, non pauci sola ganea

nobiles reuocant.

Huiusinodi itaque Lapitharum conui'uia, pius verbi praeco nunquam vel prae uassentia, sentit date aliculicet pota

m int

quia vini

anthaceri

di lil

de sit po

129쪽

si ita,vel signo approbet, imo potius cor-d te reprehendat ac damnet , non veritus 'licuius personam Multos coroli dolor licet audire gloriantes, quod possint co:npQtatores suos potando superare, ac non inus eo nomine sibi tribuunt, quam 'lim Achilles qui Hectorem pugna vicit. ed Esaias illis canit: Μνυλ mi θιγμα Veli obis inquiens 'qui consurgitis ad ebrie-xῆtem sectandam, potandum sq3 ad vesperam,ut vino aestuetis. Item : Vel qui potentes estis adhibendum vinum, viri series ad miscendam ebrietatem. Pastor ergo potius auscultet Syracidi, qui ait: In vino virum te non exhibeas. Vinum enim multos perdidit. Haec stat dicta de generibus conuiuio-xum sequuntur colloquia conuiualia.

-nt honestae hilaritati, Maedificationi mutuae. Absit futilitas, absit garrulitas, absit Rcerbitas, absit male de absentibus loquendi libido sit pastor moderatus in verbis, sibi Catonis distichon ut regulam proponat:

Inter constivisse sis sermone me ae l. s. Ne videare loquax dum ris urbani habcri illud Syracidae In conuiuio vini ne arguas proximia,nec eum in sua laeticia vituri Peres.

130쪽

peres. Hic recolat pastor praecepta Issci' plinae sermonis, de qui biis supra dicitu est, Qualem auteni oporteat in conuiuiis honestis es e EDENDI ET I EN Dimo WV M , ex iis quae dixi facile intelligi tur. Sed hoc addo, quod concertationes potandi, ωαζιθυ ο ποτιιυ, quae proh dolor)iam nimis usitata sunt, nequaquam sint se rendar inter Christianos. Quidam merito apud Homerum laudatur,qui conuiuis suis vina abunde apposu it sed neminem neque ad bibendum, nisi perquam humaniter in initio conuiuii in uitauit, neq3 ad certamen potandi conui uas compulit. Est enim nimis barbara coosuetudo certare poculis, nequaquam ho minis dignitati conueniens, nedum filiis

Dei, pastoribus regis Christi, qui vico

Christi funguntur. Hanc ergo barbaram consuetudinem, Deo invisam, homini probrosam, pallor

relinquat Lapithis larbaris, qui Christi

nomen ignorant: nec hic sinat se consuc tudine vinci.

HILARITATIS NODERATIO ine

cessaria cst in conuiuiis. Nam cum hilaritas modum excedit, in insaniam vertitur Huc illud Anacharsis, qui primum quidem poculum sanitatis: Secundum volupta

tis: