장음표시 사용
101쪽
1. Dictatore habento comitia Caesare consule S ore-1antur C. Iulius Caesar et P. Servilius: is enim erat annUS, quo Per legeS ei consulem fieri liceret. His rebus 2 confectis, cum fides tota Italia esset anguStior neque creditae pecuniae Solverentur, constituit, ut arbitri darentur: pser eos fieroni aeStimationes possessionum et rerum, quantiquaeque ostrum ante bellum fuisset, atque eno creditoribus traderentur. Hoc et ad timorem novarum fabularum 3 follendum minuendumve, qui fero bella et civiles disson-Siones Sequi conSuevit, et ad debitorum tuendam existimationem esse aptissimum existimavit. Item praetoribus 4
tribunisquo plebis rogationes ad populum ferentibus nonnullos ambitus Pompeia lego damnatos illis temporibus, quibus in urbe praesidia legionum Pompeius habuerat, quae iudicia aliis audientibus iudicibus, aliis sontentiam ferontibus singulis diebus orant perfecta, in integrum rostituit, qui so illi initio civilis belli obtulerant, si sua
opora in bello uti vellet, proinde aestimanS, ac Si USUS eSSet, quoniam Sui feciSSent potestassem. Statuerat Onim 5 prius hos iudicio populi deboro restitui quam suo bonoficio Videri receptos, ne aut ingratus in referenda gratia aut arrogans in praeripiendo populi beneficio videretur. 2. His robus et feriis Latinis comitiisque omnibus per- 1.D42.ficiendis undecim dies tribuit dictaturaque se abdicat otab urbe proficiscitur Brundisiumque pervenit. Eo 2 legiones duodecim, equitatum omnem venire iuSSerat. Sed tantum navium repperit, ut anguste quindecim miliu
102쪽
logionariorum militum, quingenti equites transportari pos- Sent. Hoc unum Caesari ad Ooloritatem conficiendi bolli 3 defuit. At quo sene ipsae copiae hoc infrequentiores imponuntur, quod multi in Gallia tot bollis defoderant, longumque iter ex Hispania numorum deminuerat, et grariSuutumnus in Apulia circumque Brundisium ex salubserrimis Galliae of Hispaniae regionibus omnem eXercitum Valetudino temptaVernt.1 3. Cn. Pompeius annuum Spatium ad comparandaseol inS IanetuS, quod Vacuum is bello atque ab hoste otio- Sum fuerat, magnam ex Asia Cycladibusque insulis, Corcyra, Athenis, Ponto, Bithynia, Syria, Cilicia, Phoenice,
Aegypto claSSem coegerat, magnam omnibus locis 2 a dificandam curaverat; magnam imperatam ASiae, Syriae regibuSque omnibus et dynastis et fotrarchis ot liboris Achaiae populis pecuniam e X egerat, magnum SOCiΘ-tateS eurum procinciarum, quas USo obtinebat, Sibi nume
1 4. Legiones effecerat civium Romanorum novem: quinque ex Italia, quas traduxerat; unam eX Cilicia veteranam, quam factam eX duabus gemellam appellabat: unam ex Creta et Macedonia ex veteranis militibus, qui dimissi a suporioribus imperatoribus in his provinciis consederant; duaS OX ASin, quas Lentulus consul con-
Thessalia, Boseotia, Achaia Epiroque supplementi nomine in logi nos distribuorat; his Antonianos milites admiscuerat. 3 Prasitor has oxspoctabat oum Scipione ex Syria legiones duas. Sagittariorum Creta, Lacedaemone, eX Ponto atque Syria rotiquisque civitatibus tria milia numero habebat,
funditorum cohortes seSoenarias duas, equitum SeΡtem
milia. Ex quibus sescentos Gallos Deiothrus adduxerat, quingentos Ariobarzanes ex Cappadooia; ad eundem nU- morum Cotys ex Thracia dederat of Sadalam filium misserat: 4 ox Maosedonia ducenti erant, quibus Rhascypdlis Ρraeerat,
103쪽
0xcellenti virtute; quingentos eX Gabinianis Alexandria, Gallos Germanosque, quos ibi A. Gabinius praesidii causa apud regem Ptolomaeum reliquerat, Cn. Pompolus filius
cum classo adduxerat; octingentos ex Serris SutS ΡaStorumque Suorum numero coegerat; trecentOS Tarcondarius 5
Castor os Domniitas ex Gallograecia dederant - horum alter una venerat, alter filium miserat -; ducenti Ox Syria a Commageno Antiocho, cui magna PompeiuA praemia tribuerat, missi erant, in his plorique hippofoXOtae. Huc 6 Dardanos, BeSSOS partim mercennarios, partim imperio aut gratia comparatos, item Macedones, ThesSKJoS ac
reliquarum gentium et oivitatum . . . . adieeerat atque ita eum, quem SuΡrta demonStrari S , numerum eXΡle
5. Frumonti vim maximam ex Thessalia, ASia, Aegypto, 1 Creta, Cyreni S reliqui Sque regionibus comparaverat. Hi e- 2 mare Dyrrachii, Apolloniae omnibusque oppidis maritimis constituerat, ut mare tranSire CaeSarem Prohiberet, eiusque rei causa omni orta maritima classem disposuerat. Praeerat Aegyptiis navibus Pompeius filius, 3 Asiaticis D. Laolius et C. Triarius, Syriacis C. CaSSius, Rhodiis C. Marcollus cum C. Coponio, Liburnicae atque Achaicae classi Scribonius Libo et M. Octavius. Toti tamen d officio maritimo M. Bibulus praepositus cuneta administrabat; ad hunc summa imperii respiciebat.
6. Caesar ut Brundisium venit, contionatus apud 1 milites, quoniam prope ad finem Ictorum ac pericularum e8Set perventum, aequo animo mancipia atque impedimenta in Italia relinquerent, ipsi eaepediti nave8 congcenderent, quo mai numeru8 militum m88et imponi, omniaque eae Dictoria et eae sua liberalitate 8perarent, conclamantibus omnibus, imperaret, quod vellet, quodcumque imperavi88et,
4. Januar Se aequo animo e88e facturo8, pridie non. Ian. naves
104쪽
DE BELLO CIVILI k61. f. P6gffidio torram attigit. Cerauniorum inter 8 X
ut alia loca poriculosa quietam nactus Stationem et portuSomnoS timens, quos teneri ab adversariis arbitrabatur, ad eum locum, qui appellatur Palaeste, omnibuS navibUS 5. Januar. ad unam incolumibus milites e X posuit. 1 7. Erat Orici Lucretius Vespillo os Minucius Rufus cum Asiaticis navibus duodeviginti, quibus iussu D. Laelii praeerant, M. Bibulus eum navibus decem et centum Cor-2 oyrao. Sed nequo illi sibi confisi ex portu prodiro sunt ausi, cum CaeSar omnino duodecim naveS longas Praesidio duxisset, in quibuS erant constratae quattuor, neque Bibulus impoditis navibus dispersisquo remigibus satis mature occurrit, quod prius ad continentem visus est CaeSar, quam de eiuS adventu fama omnino in eas region OS perferretur. 1 8. Expositis militibus naves eadem nocte Brundisium a Caesare remittuntur, ut reliquae legiones equitatuSque 2 transportari possent. Huic officio prasepositus orat Fufius Calenus legatus, qui celeritatem in transportandis legionibus adhiberet. Sed seriuS a terra proveetne nave S ΠΟquo 3 11Sae nocturna aura in redeundo offenderunt. Bibulusonim Corcyrae certior factus de adventu CaeSariS SseranS, alicui se parti onustarum narium occurrere BoSSe, inanibuSoccurrit ot nactus circiter triginta in eas indiligentiae Sune 6. Januar. ac doloris iracundiam erupit omnesque incendit eodemque igni nautas dominosquo navium interfecit magnitudine 4 poenae reliquos deterreri Sperans. Hoc confecto negotio a SasHnis ad Curioi portum stationes litoraque omnia longo latoque ClaSSibus Oeeustarit. --1 9. Discessu Liburnarum ex Illyrico M. Octavius cum iis, quas habebat, navibus Salonas per Venit. Ibi concitatis Dalmatis reliquisque barbaris Issam a CaesariS2 amicitia avortit; conventum Salonarum cum neque Pollioitationibus noque denuntiatione periculi permovere POSSet, 3 oppidum oppugnare instituit. Sed celeriter cives Romani
105쪽
ligneis effectis turribus SeSo munierunt et, cum eSSent infirmi ad reSistendum propter Paucitatem hominum, crebris coniecti vulneribuS ad extremum auxilium deSeenderunt SerVOSque OmneS PubereS liberaverunt et praesectis
omnium mulierum crinibUS tormenta effeeerunt. -- Quorum 4
cognita Sententia octavius quinis castris oppidum circumdedit atque uno temΡore obSidione et oppugnationibus eoS Ρremere coepit. Illi omnia perpeti parati 5 maxime a re frumentaria laborabant. Cui rei missis ad Caesarem legatis auXilium ab eo Polebant; reliqua, ut Poterant, incommoda per Se SuStinebant. Et longo inter- 6 posito spatio cum diuturnitaS oppugnationiS neglegentioreSOctavianoS effeciSSet, nacti occasionem meridiani temporis disceSSu eorum pueriS mulieribuSque in muro dispositis, ne quid cotidianae consuetudinis desideraretur, ipSi manufacta cum iiS, quoS nuper maXime liberaverant, in prorima Octavii castra irruperunt. His oxpugnati S eodem impetu Ialtera sunt adorti et deincePS reliqua, omnibuSque eΟScaStriS e uterunt et magno numero interfecto reliquoSatque ipsum Octavium in na S confugere Coegerunt.
Iamque hiems appropinquabat, et tantis detrimentis 8acceptis octavius de Sperata oppugnatione oppidi Dyrrachium Sese ad Pompeium recepit. 10. Demonstravimus L. Vibullium Rufum, Pompsit prae- 1fectum, bis in potestatem perVenisse CaeSariS atque ab eo esse dimissum, Semel ad Corfinium, iterum in Hispania. Hunc pro suis beneficiis Caesar idoneum iudicaverat, quem 2 cum mandati S ad Cn. Pompeium mitteret, eundemque apud Cn. Pompeium auctoritatem habere intellegebat.
Erat autem haec Summa mandatorum: Debere utrum- 3que pertinaciae finem facere et ab armis discedere neque amplius Fortunam periclitari. Satia es8e magna utrimque 4 incommoda accepta, quae pro disciplina et maeceptis habere po88ent, ut reliquo8 ca8us timerent: illum Italia e uisum 5 amissa Sicilia et Sardinia duabusque Hiapaniis et cohorti-
106쪽
DE BELLO CIVILIbus in Italia atque Hiεpania civium Romanorum centum atque triginta: Se morte Curionis et detrimento Africani exercitus et Antonii militumque deditione ad Curictam. 6 Proinde sibi ac rei publicae parcerent, cum, quantum inbelio Fortuna posset, iam ip8i incommodi8 8uis Satis e88ent 2 documento. Hoc unum e8Se tempus de pace age i, dum sibi uterque confideret et pare8 am Bo viderenturἰ si vero alteri
paulum modo tribui88et Fortuna, non e88e Murum condicionibu8 pacis eum, qui Superior videretur, nequε fore aequa parte contentum, qui Se Omnia habiturum confideret. 8 Condiciones paci8 quoniam antea convenire non potui88ent,
9 Romae ab Senatu et a populo peti debere. Interesse id rei publicae et ip8is placere Oportere, Si uterque in contione 3tatim
sitis armis auaetitiaque, quibu8 nunc confiderent, nece8Sario populi εenatusque iudicio fore utrumque contentum.1 11. Vibullius his expositis non minuS neceSSarium eSSO existimavit de repentino adventu Caesaris Pompeium fiori cortiorom, uti ad id conSilium capere POSSet, quum de mandatis agi, atque ideo continuato noctem ac diem itinere atque omnibus locis mutatis ad celeritatem iumentis ad Pompeium contendit, ut adesse CaeSarem nuntiaret. 2 Pompei ua erat eo tempore in Candavia iterque ex Macedonia in hiborna Apolloniam Dyrrachiumque habebat. Sed re noVa perturbatus maioribus itineribus Apolloniam Detere coepit, ne CaeSar orae maritimae civitates 3 occuparet. At ille expositis militibus sodem die Oricum proficiscitur. Quo cum veniSSet, L. TorquistUS, qui iussu Pompei oppido praeerat praesidiumquo ibi Parthi-4 norum habebat, conatus porti S clauSiS Oppidum defendere,
cum Graecos murum RScendere atque arma capere iuberet,
illi nutem se contra imperium populi Romani pugnaturOS
negarent, oppiduni etiam Sua Sponte CaeSarem recipere conarentur, deSperatiS Omnibus auXiliis portas aperuit et Se atque oppidum Caesari dedidit incolumisque ab eo conServatuS QSt.
107쪽
6. Jatitiae 12. Reeesto CneSar Orico nulla interposita mora Apol-7. Januar. loni am proficiscitur. Eius adventu audito L. Staberius, qui ibi praeerat, aquam comportare in arcem atque eam munire obsidesque ab ApolloniatibuS exigere coepit. Illi vero daturos se negare neque portaS oonSuli Praeclu- Suros neque Sibi iudicium SumΡturoS contra, utque omniSItalia populusque Romanus iudieariSSet. Quorum cognituet. Januar. Voluntate clam profugit Apollonia Staborius. Illi ad Ca0Sarem legatos mittunt oppidoque recipiunt. ΗΟS Sequuntur Byllidenses et Amantini et reliquase finitimase civitates totaque Epirus et legatis ad CaeSarem miSSiS, quae imΡeraret, fauturOS Se Pollicentiar. 13. At Pompeius cognitis his rebus, quae erant Orici atque Apolloniae gestae, Dyrrachio timens diurnis eo nocturnisque itineribus contendit. Simul Caesar propinquare dicebatur; tantusque terror incidit eius eXercitui, quod properans noctem diei coniunxerat neque iter intermiserat, ut paene omnes ex Epiro finitimisque regionibuS Signa relinquerent, comΡlureS arma Proicerent ac fugae similo itor vidoretur. Sed cum prope Dyrrachium 9. Januar. Ρο eiuS ConStitisSet caStraque metari iuSSiSSet, perterrito etiam tum exeroitu princeps Labienus procedit iuratque
Se eum non deSerturum eundemque caSum Subiturum,
quemcumque ei fortuna tribuisset. Hoc id om reliqui iurant togati; hos tribuni militum centurioneSque Sequuntur, atque idem omni S exercitus iurat. Cae Sar Praeoccusato itinere ad Dyrrachium finem properandi facit castraque ad flumen Apsum ponit in finibus Apolloniatium, ut bene meritae civitates tutae essent praesidio, ibique reliquarum ex Italia legionum adventum exspectare et Subvon Milio PellibUS hiemare constituit. Hoc id om Pompo ius iecit bi Ahi j trisnS flumen AΡSum ΡOSiti S cnStri S eo copias omnes
14. Calenus legionibus equitibusque Brundisii in naves impOSitis, ut erat praeceptum n CneSare, quantram
108쪽
navium facultatem habebat, naveS Solvit, Paulumque a portu progressu S litteraS a CaeSare acceΡit, quibus est certior factus portuS litoraque omnia clasSibus adver-2 Sariorum teneri. Quo cognito Se in portum recipit
neque imperio Caleni obtemperarit, quod erat sine militibus privatoque conSilio adminiStrabatur, delata Oricum atque 3 a Bibulo expugnata est; qui de Servis liberisque omnibus ad impuberes Supplicium Sumit et ad unum interficit. Ita in exiguo tempore magnoque cuSu totiuS eXercituS Salus constitit. 1 15. Bibulus, ut supra demonStratum eSt, erat eum classe ad Oricum et, Sicuti mari portibusque Caesarem prohibebat, ita ipse omni terra earum regionum prohi-2 bobatur. Praesidiis enim dispositis omnia litora a Caesare tenebantur, neque lignandi atque aquandi neque naveS 3 ad terram deligandi potestas fiebat. Erat res in magna
difficultate, summiSque anguSt S rerum neeeSSariarum premebantur, adeo ut cogerentur Sicuti reliquum commeatum, ita ligna atque aquam Coruria naribus onerariis 4 SuΡΡortare; atque etiam uno tempore accidit, ut difficilioribus usi tempestatibuS ex pellibus, quibus erant
tamen difficultates patienter atque aequo animo ferebant neque sibi nudanda litora et relinquendoS portus exiSti-6 mabant. Sed cum essent in quibus demonstravi angustiis ac so Libo cum Bibulo coniunxiSSet, loquuntur ambo ex navibus cum M. Acilio et Statio Murco legatis, quorum alter oppidi muris, alter praeSidii S terreStribuS Ρraeerat velle Se de maximis rebus cum Caesare loqui, si sibi eius 2 rei facultas detur. Huc addunt pauca rei confirmandae cauSa, ut de eo oSitione acturi viderentur. Interim postulant ut Sint indutiae, atque ab his impetrant. 8 Magnum enim, quod afferebant, videbatur, et CaeSarem idem Summe Sciebant cupere, et profectum aliquid Vibullii mandatis existimabatur.
109쪽
16. Caesar eo tempore cum legione una proiectus 1 ad recipion das ulterioreS civitateS et rem frumentariam eXpediendam, qua unguSin utebatur, erat ad Buthrotum,
Oppidum oppoSitum Corcyrae . Ibi certior ab Acilio ot 2 Murco per litteras factus de postulatis Libonis ot Bibuli
legionem relinquit, ipSe Oricum re Vertitur. Eo cum 3 veniSSet, evocantur illi ad colloquium. Prodit Libo atquo excusat Bibulum, quod is iracundia Summa erat inimicitias tuo habebat etiam privatas cum CaeSare ex nectilitate et praeturae conoestaS: Ob eam cau8am colloquium Sit Se, ne re8 maaeimae Spei maaeimaeque utilitatis eius iracundia impedirentur. Suam 8ummam e88e ac fui88e 4 Semper voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur, Sed pote8tatem eiu8 rei nullam habere, propterea
quod de consilii Θententia εummam belli rerumque omnium Pompeio permi8erint. Sed po8tulatis Caesaris cognitis 5-i88uros ad Pompeium, atque illum reliqua per Se acturum hortantibus ipsis. Interea manerent indutiae, dum ab illo rediri po88et, neve alter alteri noceret. Huc addit pauca de
causa et de copiiS auxiliisque SutS. 17. QuibuS rebus neque tum respondendum CaeSur 1eXiStimaVit, neque nunc, ut memoriae Prodatur, Sati SenuSne PuttamuS. ΡοStulabat Caesar, ut legatos sibi 2 ad Pompeium Sine periculo mittere liuoret, idque ipsi fore reciperent aut noeestOS per Se ad eum perducerent. Quod 3 ad indutias portineret, Sic belli rationem eSSe di i Sam, ut illi classo naves auxiliaque sua impedirent, USe ut aquis terraque eoS Ρrohiberet. Si hoc sibi remitti vellent, remit- 4torent ipsi de maritimis custodiis; si illud tenerent, Sequoque id retenturum. Nihilo minus tamen agi posse de
eo ositione, ut haec non remitterentur, neque litane rem illi esse impedimento. - Libo neque legatos CaesariS recipere oneque Periculum PraeStare eorum, Sed totam rem ad Pompeium reicere unum; instare de indutiis vehementissimeque
contendere. Quem ubi Caesar intellexit prasisentis poriculi 6
110쪽
atque inopiae vitandae causa omnem orationem instituisse neque ullam Spem aut condicionem pauiS afferre, ad
reliquam cogitationem belli Sese recepit. 1 18. Bibulus multos dios terra prohibitus et grariore
morbo ex frigore ac labore implicitus, cum neque curari posset neque SuSceptum officium deSerere vellet, vim 2 morbi sustinere non potuit. Eo mortuo ad neminem Unum summa imperii rediit, Sed Separatim Suam quiSque claSSem ad arbitrium suum adminiStrabat. 3 Vibullius sodato tumultu, quem repentinuS adVentUSCaeSaris concitaverat, ubi primum e re visum est, adhibito Libono set L. Lucceio et Theophane, quibuScum Communicare de maximis rebuS PompeiuS conSuerat, de mandatis 4 Caesaris agere instituit. Quem ingresSum in Sermonem
Pompeius interpellavit et loqui plura prohibuit. 'Quid mihi inquit aut vita aut civitate opus e8t, quam beneficio Caeεaris habere videbor ' Cuius rei opinio tolli non poterit, cum in Italiam, eae qua profectu8 8um, reductu8 eaelatimabor 5 bello perfecto Ab iis Caesar haec facta cognorit, qui
Sermoni interfuerunt; conatus tamen nihilo minus est aliis rationibus per colloquia de pace tagere. 1 19. Inter bina castra Pompei atque Caesaris flumen tantum intererat Apsus, crebraque inter Se colloquia milites habebant, neque ullum interim telum per ΡnotioneS loquen-2 tium traiciebatur. Mittit P. Vatinium legatum ad ripam ipsam fluminis, qui ea, quae muXime ad Pacem Pertinere Viderentur, ageret. IS magna voce pronuntiavit, liceretne civibus ad cives legatos mittere, quod etiam fugitivis ab Saltu Pyrenaeo praedonibusque licuiSSet, praeSertim cum 3 id agerent, ne cives cum civibus armis decertarent. Multa Suppliciter locutus est, ut de Sua atque omnium Salute 4 debebat, silentioque ab utrisque militibus auditus. Re-SΡΟΠSum eSt ab altera parte A. Varronem profiteri se
altero die ad colloquium venturum atque unia ViSurum, quemadmodum tuto legati venire et, quae Vellent, eX-