장음표시 사용
121쪽
tariae adductum castra movere vasisque militari more conclamatiS progreSSus milia passuum tria loco idoneo et occulto omnem exercitum equitatumque collocavit.
Scipio ad Sequendum paratu S equitum magnam Partem 2 ad explorandum iter Domitii et cognoScendum praemiSit. Qui cum e8Sent progreSSi primaeque turmae insidias intra- 3ViSSent, ex fremitu equorum illata SuSpicione ad suos Sereelsere coeperunt, quique hΟS Sequebantur, Celerem eorum receΡtum conSpicati restiterunt. Nostri cognitis 4 in Sidiis, ne frustra reliquos exspectarent, duas nauti hoStium turmRS exceserunt, quarum pe1 fauci fuga Se ad Suos rooeperunt in his fuit M. Opimius praefectuS equitum -, reliquoS Omnes earum turmarum aut interfecerunt aut captos ad Domitium deduxerunt.
39. Deductis orae maritimae Caesar praeSidiiS, ut Supra 1 demonStratum est, tres cohortes Orici oppidi tuendi cauSa reliquit isdemque custodiam narium longarum tradidit, quas ex Italia traduxerat. Huic Officio oppidoque Acilius Caninus legatus praeerat. IS 11RVeS ΠΟStrRS 2 interiorem in portum post oppidum reduxit et ad terram deligavit faucibusque portus navem onerariam SubmoΓSnmobiecit et huic alteram coniunXit; super quam turrem effectam ad ipsum introitum portus opposuit et militibus
complevit tuendamque ad omnes repentin OS ORSuStradidit. 0. Quibus cognitis robus Cn. Pompeius filius, qui 1
April. claSSi Aegyptiae praeerat, ad Oricum vetait Submer-Sam que naVem remulco multisque contendens funibus
abduXit atque alteram navem. quae erat ad custodiam 2 ab Acilio posita, pluribus aggressu S naribuS. in quibuS ad libram fecerat turres, ut ex Superiore PugnanS loco integroSque Semper defatigatis summittens et reliquis partibus simul et terra et classe moenia oppidi temptanS, uti adversariorum manus diduceret, labore et multitudine telorum no Stros vicit deiectisque defensoribus, qui 3
122쪽
4 gnavit. Eodemque tempore ex altera parte molem tenuit naturalem obiectam, quae paene inSulam oppidum efficit, et quattuor biremes subiectis scutulis impulsas vectibus 5 in intortorem portum traduxit. Ita eX utraque Parte naVeS longaS aggreSSUS, quae erant deligatae ad terram atque 6 inaneS, quattuor ex his abduxit, reliquas incendit. Hoc confecto negotio D. Laelium ab Asiatica classe abductum relinquit, qui commeatus ByIlide atque Amantia importari in oppidum prohibeat. - Se Lissum profectuS 11RVeSonerarias triginta a M. Antonio relictas intra portum
dolendentibus civibus Romanis, qui eiuS oΟΠVentUS erant, militibusque, quos praesidii causa miserat CaeSar, triduum morusUS paucis in oppugnatione amissis re infecta inde disceSSit.
1 41. Caesar postquam Pompeium ad ASBaragium eSSeCognorit, eodem Cum exercitu profectuS expugnato in itinere oppido Parthinorum, in quo PompeiuS praeSidium habebat, tertio di0 ad Ρompeium pervenit iUXtisque s. April. eum caStra Posuit et postridie eductis omnibus copiis 2 acie instructa decernendi potestatem Pompeio fecit. Ubi illum suis locis se tenere animum advertit, reducto in caStra 3 exercitu aliud sibi consilium capiendum existimavit. ItaquePOStero die omnibus copiis magno circuitu difficili angustoque itinere Dyrrachium profectus e St SPerisDSPompeium aut Dyrrachium compelli aut ab oo oppido intercludi poSSe, quo omnem commeatum totiuSque belli 4 apΡaratum contulisset; ut accidit. Pompeius enim primo
ignoranS eiuS consilium, quod diverso ab ea regione itinere profectum videbat, angustiis rei frumenturiae compulSum disceSSiSSe existimabat; postea per eXΡloratoreS certior factus postero die castra movit breviore itinere Se Oecurrereo ei posse Sperans. Quod fore suspicatus Caesar militeSque
123쪽
adhortatus, ut aequo animo laborem ferrent, Ρ Vam partem noctis itinere intermisso mane Dyrrachium 12. April. Venit, cum Primum agmen Pompei Proeul cerneretur,atquo ibi castra BOSuit. M. Pompeius interclusus Dyrrachio, ubi propositum 1 tenere non potuit, Secundo USUS consilio edito loco, qui poliatur Petra aditumque habet navibus mediocrem
atque eas a quibuSdum Protegit VentiS, Castra communit. Eo partem narium longarum convenire, im- 2 mentum commeatumque ab A Sia atque omnibus regionibus, quuS tenebat, comportari imperat. - Caesar longius 3
bellum ductum iri existimans et do Italicis commeatibus desperans, quod tanta diligentia omnia litora a PompeianiS tenebantur classesque ipsius, quas hieme in Sicilia Gallia, Italia fecerat, morabantur, in Epirum rei frumentariae causa Q. Tillium et L. Canuleium legatos misit, quodque hae regiones aberant longius, locis certis horrea 4 constituit vecturasque irvmonti finitimis civitatibus dis cripsit. Item Lisso ex Parthinisque et omnibus caStelES, quod esset frumenti, conquiri iussit. Id erat per- 5
exiguum cum ipsiuS agri natura, quod Sunt loca aSpera nomontuoSa et plerumque frumento utuntur importato, tum quod Pompeius haec providerat et superioribus diebus prasedae loco Parthinos habuerat frumentumque omne conquisitum spoliatis offossisque eorum domibu S per
3. Quibus rebus cognitis Caesar consilium capit eae 1 loci natura. Erant enim circum castra Pompei permulti editi atque asperi colles. Hos primum praesidiis tenuit castellaque ibi communiit. Inde, ut loci cuiusque natura 2
ferebat, ex castello in castellum perducta munitione Mitto Apri1. Cir CumVRllare Pompeium instituit, haec Spectans, quod anguSta re frumentaria utebatur quodque Pompeius 3 multitudine equitum valebat, quo minore periculo undique frumentum commeatumque exercitui SUBPortare POSSet,
124쪽
DE BELLO CIVILI simul, uti pabulatione Pompeium Drohiberet equitatumque
. usi ha hori ho otidam inutilem officeret, tertio, ux RVψ
toritatem, qua ille maxime apud exteras nationes niti Videbatur, minueret, eum iumn Ρer orbem terrarum ser- crebruisset illum a Caesare obsideri neque audere proelio
1 M. Pompeius neque a mari Dyrrachioque di Soedere volebat, quod omnem apparatum belli, tela, arma, tormenta ibi collocaverat frumentumque exercitui navibuSSUΡΡΟrtubat, neque munitione S Caesaris prohibere poterat, niSi proelio decertare vellet; quod eo tempore 2 statuerat non esSe faciendum. Relinquebatur, ut eXtremam rationem belli Sequens quam Plurimos colleS OccuΡaret et quam latissimas regiones praesidiis teneret CaeSariSqueCOΡi RS, quam muXime poSSet, di Stineret; idque accidit. 3 Castellis enim viginti quattuor effectis quindecim milia paSSuum in circuitu amplexuS hoc Spatio pabulabatur; multaque erant intra eum locum manu Sala, quibuS interim 4 iumenta paSceret. Atque ut nostri perpetua munitione proVidebant, ne quo loco erumΡerent PomΡeiani ac noStros poSt tergum adorirentur, ita illi interiore Spatio Ρe eluaS munitiones efficiebant, ne quem locum nostri intrare 5 atque ipSOS a tergo circumvenire possent. Sed illi operibu S Vincebant, quod et numero militum praestabant et interiora spatia minorem circuiti m habebant, quam 6 quae erant loca Caesari capienda. Quem etsi prohibere Pompeius aut totis copiis dimicare non conStituerat, tamen suis locis sagittarios funditoresque mittebat, quorum magnum habebat numerum, multique ex noStriS Vulnera-2 bantur; magnusque incesserat timor Sagitturum, atque omnes fere milites aut ex coactis aut ex centonibuS auteX coriis tunicas aut tegimenta iecerant, quibuS tela vitarent. 5. In occupandi S praesidiis magna Vi uterque 1 nitebatur: Caesar, ut quam angustiSSime Pompeium contineret, PompeiuS, ut quam plurimoS colleS quam
125쪽
maXimo cireuitu oecuparet; crebraque ob eam cauSam
proselia fiebant. In his cum legio Caesaris non a Prae- 2Sidium quoddam OccupaviSSet et munire coeΡisSet, huic loco propinquum et contrarium collom Pompeius occuparit nostroSque opere prohibere coeΡit; et cum una ex 3Purte prope aequum aditum haberet, primum sagittariis funditoribusque circumiectiS, BOSten leViS armnturne magnis multitudine missa tormentisque Prolatis munitiones impediebat : neque erat facile noStriS uno temPore Ρro-Ρugnare et munire. CaeSar cum SuoS ex omnibuS partibus 4 vulnerari videret, recipere Se iussit et loco excedere. Erat per declive receptus. Illi autem hoc acrius instabant neque 5 regredi noStroS patiebantur, quod timore adducti locum relinquere Videbantur. Dioitur eo tempore glorians apud 6Suos PompeiuS dixiSSe: non recusare Se, quin nulliu3 u8u3 imperator eaei8timaretur, 3i 8ine maaeimo detrimento legio Caesaris 3e8e recepi et inde, quo temere εδδει progre88α. 6. Caesar receptui Suorum timens crateS ad extremum 1
tumulum contra hoStem proferri et adversaS locari, intrahas modiocri latitudine fossam tectis militibus obduci iussit locumque in omneS parteS quam maxime impediri. se idoneis locis funditores instruxit, ut praesidio nostris 2 se recipientibuS eSSent. ΗiS rebus confectis legionem reduci iussit. Pompeiani hoc insolentius atque audacius 3ΠoStroS premere et inStare coeserunt orateSque Pro munitione obiectas Propulerunt, ut foSSaS tranSSeenderent. Quod cum animad VeritSSet CtaeSar, VerituS, ne non reducti, 4sod deiecti viderentur maiusque detrimentum C eretur,
a medio fere spatio SuoS per Antonium, qui ei legioni praeerat, cohortatua tuba Signum dari atque in hostos impetum fiori iussit. Milites legionis nonae subito conspirati 5 pila coniecerunt et eX inferiore loco noversus clivum incitati cursu praecipites PompeianoS egerunt et terga vertere coegerunt; quibus ad recipiendum crates deiectae longurii- quo obiecti et institutae fossae magno impedimento fuerunt.
126쪽
6 Nostri vero, qui satis habebant sine detrimento discedere, compluribus interiectis, quinque omnino Suorum amiSSiS quietissime se receperunt Pauloque citra eum locum aliis comprehensis collibus munitioneS Perfecerunt.1 47. Erat nova et inusitata belli ratio cum tanto onStellorum numero tantoque Spatio et tantis munitionibus 2 et toto obsidionis genere, tum etiam reliquiS robuS. Nam quicumque alterum obSidere conati Sunt, PereulSOS atque infirmos hostes aut proelio SuperatoS aut alia qua offen-Sione sermotOS continuerunt, cum ipsi numero equitum militumque praestarent; causa autem obsidionis haec fere 3 eSSe conSueVit, ut frumento hoStes prohibeantur. At tum integraS atque incolumes copias Caesar inferiore militum
numero continebat, eum illi omnium rerum copia abundarent; cotidie enim magnuS undique naVium numeruS conveniebat, quae Commentum SuΡΡOrtarent, neque ullus flare ventus Poterat, quin aliqua eX parte Seeundum curSum haberent.
4 ΙΡSe autem conSumptiS omnibus longe lateque frumentis summis erat in tangu Stiis. Sed tamen haec singulari 5 pationtia milites ferebant. Recordabantur enim eadem Se Superiore anno in HiSpaniis perpessos labore et patientia maximum bellum confeciSse; meminerant ad Alosiam
magnam Se inopiam semeSSOS, multo etiam maiorem ad Avaricum maXimarum Se gentium victoreS diSceSSiSSe. 6 Non illi hordoiam cum daretur, non legumina LeeuStabant; secuS Vero, cui HS rei Summa erat eX EΡiro copia, magno
in honoro habebant.1 48. Est etiam genus radicis inventum ab iis qui fuerant in Vallibus, quod appellatur chara; quod admixto lauto 2 multum inopiam lovabat. Eius erat magna copia. EX hoc effectoS panes, cum in colloquiis Pompeiani famem nostris obiectarent, vulgo in eoS iaciebant, ut Spem eorum
minuerent.1 49. Iamque frumenta maturescere incipiebant atqueisSa SpeS inoΡiam Sustentabat, quod celeriter Se habituros
127쪽
coΡiam considebunt; crebraeque voces militum in vigiliis colloquiisque audiebantur prius Se cortice ex arboribus Victuros, quam Pompeium e manibuS dimissuros. Libenter 2 etiam eX perfugiS cognoSoebant equoS eorum vix tolerari, reliqua vero iumenta interisse; uti autem ipSOS valetudino non bona cum angustiis loci et odore taetro ex multitudine cadaverum et cotidianis laboribuS, in SuetoS ΟΡerum, tum aquae Summa inopia affectos. Omnia enim flumina atqu0 3 omneS riVOS, qui ad mare pertinebant, CaeSar aut avertera aut magniS operibus obstru Xerat, atque ut erant loca montuOSa et asperae angustiae vallium, has sublicis in terram demissis praesaeΡSerat terramque aggeSSerat, ut aquam continerent. Ita illi necessario loca sequi demissa 4nc palustria et puteos fodere cogebantur utque hunc laborem ad cotidianam operam addebant; qui tamen fontes a quibusdam praesidiis aberant longius et celeriter aestibus
exarescebant. At CaesariS eXeroitus cum optima valetudine 5 Summaque aquae eΟΡin utebntur, tum commentuS omni genere praeter frumentum abundabat; ac sibi cotidio meliuS Succurrero tempuS maioremque Spem maturitate
frumentorum proponi Videbunt. 50. In novo genere belli novae ab utrisque bel- 1landi rationes reperiebantur. Illi cum animadvertissent ex ignibus noctu cohortes 11ΟStras ad munitiones eXcubare, silentio aggressi universi in multitudinem sagittas coiciebant et Se confestim ad suos recipiebant. Quibus 2 rebus nostri usu docti haec reperiebant remedia, ut alio loco ignes facerent, alio exeubnrent. 51. Interim certior factus P. Sulla, quem discedens 1 onStris praefecerat Caesar, auxilio cohorti venit cum legionibus duabus; cuius adventu facile Sunt reΡulsi Pompeiani. Neque vero con Spectum aut impetum nostrorum 2 tulerunt, primiSque deiectis reliqui Se Verterunt et loco ceSSerunt. Sed inSequenteS 11ΟStrOS, ne longiuS PYOSequeren- 3tur, Sulla revocavit. At plerique existimant, Si acrius 7
128쪽
insequi voluisset, bellum eo die potui Sse finiri. Cuius con-4 Silium reprehendendum non videtur. Aliae enim Sunt legati partes atque imperatoris: alter omnia agere ad prae Scriptum, alter libere ad summam 5 rerum consulere debet. Sulla liberatis suis hoc fuit
contentus neque Proelio deeertare Voluit, quae reS tamen fortaSSe aliquem reciperet caSum, ne imperatorias sibi 6 partes SumpSiSse videretur. PompeianiS magnam res ad receptum difficultatem afferebat. Nam ex iniquo progreSSi loco in summo constiterant; Si Per decliVe SeSe reciperent, noStroS eX Superiore inSequenteS loeo Verebantur; neque multum ad Solis occasum temΡoriS SuΡererat; SΡe enim 2 coniicisendi 110gotii prope in noctem rem duXerant. ItaneeeSSario atque eX tempore capto conSilio Pompeius tumulum quendam occupa Vit, qui tantum aberat a nostro castello, ut telum tormento miSSum adigi non posSet. Ηoo consedit loco atque eum communivit omnesque ibi copias continuit.
1 52. Eodom tempore duobus praeterea lociS Pugnatum eSt; nam plura onStella Pompeius pariter disti non-dtae manuS CRUSR temΡtRVeras, ne ex proximis praeSidiis 2 Succurri posset. Uno loco Volcacius Tullus impetum legionis sustinuit cohortibus tribus atque eam loco depulit; altero Germani munitione nostra egressi compluribuS
1 53. Ita uno die sex proeliis factis, tribus ad Dyrraehium,
tribus ad munitiones, cum horum omnium ratio haberetur, ad duo milia numero ex Pompeianis cecidiSSe re-2 PeriebamuS, QVocatos centurioneSque complureS; in eo
fuit numero Valerius Flaccus, L. filius eiu S, qui praetor Asiam obtinuerat; signaque Sunt militaria Sex relata. Nostri non amplius viginti omnibus sunt proeliis desi-3 dorati. Sod in castollo illo nemo fuit omnino militum,
quin Vulneraretur, quisituorque eX octava cohorte' cen-4 turiones oculos amiserunt. Et cum laboris sui periculique
129쪽
testimonium afferre vellent, milia Sagittarum circiter triginta in castellum coniectu CaeSari numeraverunt, scutoque ad eum relato Soaevae centurionis inventa sunt
in eo foramina centum viginti. Quem Caesar, ut erat de 5 Se merituS et de re publiea, donatum milibus ducentis collaudatumque ab octavis ordinibus ad primum pilum
temque postea duplici Stipendio, frumento, veSte, cibarii Smilitaribusque donis amplissime donavit. 5 . Pompeius nocte magnis additis munitionibus reli- 1 quis diebus turres exstruxit et in altitudinem pedum quindecim effectis operibus VinoiS omnem partem QRStrorum obtexit, et quinque intermissis diobus noctem subnubilam 2nnotus obstructiS omnibus castrorum portis et ad impediendum obicibus adiectis tertia inita vigilia silentio exercitum Juli. eduxit et se in antiquas munitiones recepit. 55. Omnibus cloinceps diebus Caesar exercitum in aciem 1 aequum in locum produxit, Si Pompeius proelio decertare Vellet, ut paene castris Pompei legiones Subiceret; tantumque a Vallo eius prima acies aberat, uti ne telum tormento adigi ΡOSSet. PomΡeius autem, ut famam opinionem- 2que hominum teneret, Sic pro castri S exercitum ConStituebat, ut tertia noles vallum contingeret omniSque eiuS instructus exercitus telis ex vallo abiecti S protegi POSSet.
56. Aetolia, Acarnania, Amphilochis per Cassium Lon- 1ginum et Calvisium Sabinum, ut demonStravimuS, recesti Stemptandam sibi Achaiam au paulo longiuS progrediendum existimabat Caesar. Itaque eo Q. Calenum 2 misit eique Sabinum et Cassium cum cohortibus adiunXit. Quorum cognito adventu Rutilius Lupus, qui Achaiam 3 missus a Pompeio obtinebat, Isthmum praemunire instituit, ut Achaia Fufium prohiberet. Calenus Delphos, The- 4bas, Orchomenum voluntate ipSarum civitatium receΡit, nonnullaS urbeS per vim expugnavit, reliquas civitateS
130쪽
circummissis legationibus amicitiae Caesaris conciliare studebat. In his rebus fere erat FufiuS Occupatu S. 1 57. Hauc cum in Achaia atque ad Dyrrachium gere-rontur Scipionemque in Macedoniam VeniSSe conStaret, non oblitus pristini instituti Caesar mittit ad sum A. Clodium, suum atque illius familiarem, quem ab illo traditum initio et commendatum in Suorum neceS-2 Sariorum numero habere instituerat. Huic dat littoras mandataque ad eum, quorum haec erat Summa: Se8e Omnia de pace eaepertum nihil adhuc effecisse: hoc arbitrari vitio factum eorum, quos e88ρ auctores eiu8 rei volui888et, quod 3ua mandata perferre non opportuno tempore ad Pom-3 peium vererentur. Scipionem ea 688e auctoritate, ut non 8olum libere, quae proba88et, eaeponere, Sed etiam eae magna parte compellare atque errantem regere po88et: Praee8Se autem Suo nomine eaeercitui, ut praeter auctoritatem vires quoque
4 ad coercendum haberet. Quod si fecis8et, quietem Italiae, pacem provinciarum, 8alutem imperii uni Omnes acceptam 5 relaturos. Haec ad eum mandata Clodius defert ac primis diebus, ut videbatur, libenter auditus, reliquis ad colloquium non admittitur caStigato Scipione a Favonio, ut postea confecto bello reperiebamuS, infectaque re Sese ad
1 58. Casesar quo facilius equitatum Pompeianum ad Dyrrachium contineret et Dabulatione prohiberet, aditus duoS, quOS eSSe angUStΟS demon StraVimuS, magnis operibus 2 praemunivit castellaque his locis posuit. Pompeius ubi nihil profici equitatu cognovit, paucis intermissis diebus
3 rursus eum navibus ad Se intra munitiones recepit. Erat Summa inopia pabuli, adeo ut foliis ex arboribus strictis et tonoris harundinum radicibuS confusis equos alerent; frumenta enim, quae fuerant intra munitioneS Sata, conSumΡ- 4 Serant. Cogebantur Corcyra atque ab Acarnania longo interiecto navigationis Spatio Ρabulum Supporture, quod-