장음표시 사용
181쪽
inestium et sic non essent amplius diuersint otiio naturale odiuersorum simplicium ex eo quod motus limplicium salteelamentorum suntliaturaliter sursum etdcor sunt modo taetles motus non essent lino esset sursum et deorsum .si confiririatur: qiliqueretur qd lapis vel gleba terrest esset inulo loco infinito vel ubiq; moueretur vel reicue quiesceret quoia non apparet verum: illaquetia patet: qi totuo Iocus coram naturalis debet essecorisinitis:idco dicti quarto phr uni: visi detri est locuo totius et partio. Si autem locuoi itfiuitus esset totus consimilio naturemonemet ratio qua re aliquod corpuo positum ineonio iacter magio vel quiesceret magio iiivna parte alta ideo vel ubicue imoueretur
vel ubici quiesceret erat probandu Tertio arguis de conclusione siema sequeret tale corpus infinitui implex immobile nec haberet locum naturale nee violentum:consequeo est falsum erram omne corpus simplex postae est ni obile naturaliter sicut prius probatii est.habet alique locum
naturale ad que vel in quo est naturaliter mobile. colaqueati atratri:qilocudes extrinsece continctio locatii: modo inis postibile est q6onum insulitum contineatur ab alio. ergo Rimpossibile incitate corpus implex infinitum contineri ab aliquo loco naturali vel violento .ctauarto illud com 'lim piri infinitu 3 immobile vel necessct graue nec leue vel esset
graue veneue: si dicatur pisinum tunc vel esset ccluin et per consequens non immobile ii de videmus cilli 3 moueri si ioriente iri occidente .ctia ex alio:miniri cillud corpus toti ioccuparet. et sic nullis estit graue nec leue quod est tali uti aute dicatur q6 illud corpus emet graue: sic ni illum esset leue: sit aute est releue tune ii ullum esset grauedicoris ire littepatefit per hoc quod illud corpuo totumat in occuparet et sic non permitteret secum aliquod aliud cor pilo. Et ait renidiceretur quo a vii eius paro est et grauis .et alia leuis: hoc
non valet.nam tunc illud corpus estet compositus et no uni plermee etiam Geldui qua proportionem haberet pars grauio ad parte leuevci ad parte que nec est grauis ne cicuis si Secunda conclusio nullii est corpus infinitii compositum ex simplici immobile pictatunna omne corp'copolitum seu mixtu ex simplicibus enmobile motu elemeti vel clementorii cu tuo vel quom qualitates motiue dominatur in ipso: sicut ostensum est iii prima parte hui':ergo i milii tale est immobile: necetia aliquod tale est iii fili ini: qi vel est et compositu ex corporib' sumplicibuSinfinitis secundia multitudine vel finitio:st infinitio illa alicui' rei naturalis essent principia infinita: c improbata est primo physicorum pertiristotele contra anaxagotiare potest dictae illud corpuet infinitii sit compositu ex corpo libus simplicibus mitti a se, cundum ultitudine:qi hoc nopos et esse usi viiii illorii cor potu simpliciti esset infiniti:modo hoc est fallat: secundum quod dixit prima coclusio. Tritiae conclutio nullum est corpus in fisutii immobile: pio batur:omne coipae vel est simuplex vel compositum ex simplicibus:ssest simplex sic est mobile: per primam conclusionem .sies compositum ex simpli cibus adhuc est mobile per secunda3:secundo sicut nullum est incorporeum quin ipsuin sit motiust sta videtur propor: tionaliter corporeum quin ipsum sit mobile. Dii artae conclusio responsalis ad quelisonent .nullum potest clite corpuo infinitum illi inobile:piobatur:quia tale si produceretur ineste oporteret quod esset simplex vel compositum:quodcun diceretur ipsum citet inobile.Picerestu:nosine deuo poettest facere unum tale corpus dico quod nomiam posito q6 faceret unum coipus intii libet magnum adhuc ipso facto noti esset immobile: quia dego sicut ipsum fecit sic potest ipssuri mouere.
Ad rationes: ad primam si unum oppost
totum et dico quod non oportet de oppositis ad inuice pueu sitiue qualiter opponitur adiit uicem finitum mobile et infiiiitumi inmobile. Id secundam extra celum de iacto est spatium insinitiss nego i sed de doc videbitur postea dissu sius. LAst tertiam infinitum dicitur quod totum occupat: coli cedo: sic occupat totum et verum et imaginatum mos do hoc nego de mundo: tiam licet occupet totum spatium verunt: non tamen totii tanagiriatiisti vel imaginabilem anilicet extra mundum non sit aliquod spatium verum: ta men bene possumus imaginari ibi aliquod esse et hec dequestione.
MCAT tatem mundi queritur utrum possit eme aliri quod coip' infit ut ii mobile circulariter et videtur quod sic mouens itastis tu debet liabere mobilem stilitan sed primi irrouens est infigiati innitu patet octatio ideo pitulum mobile sibi coiremo is dono dcbet esse is innui : sed primunios bile est mobile moti circulari ilico de octauo p bysico qui ibide dicit pii ita uni otii est e circulare et illis esse primi inobilis: ideo non solis vide feste pollibile: imo de facto videte e corpus inmutii mobile circulariteri maior pbar qi ii motor est et infitiatus et mobile finitum virtus mouentio cxcea cret ea, portione virtute inobruor et percolaqueo mouerest psuiu in no tepore sine in instati:qd est in Ipostibile. Ecdo. in infinitii paruit corpudeli mobile circulariter .ideo via cera ena in infiniist nisi ii corpuo sit mobile circulariteri et pconsequetia instititn:cosequetia vides tenere a sinuli: ante cedes I bar: qi medietas celi est mobilis circularite et incadietas medietatio eiusde :et sic t infinitii descedeuo. Eil ertio Ii possibile esset esse corpus infiniui mobile circulariter: hoc viderct esse ideo qd innatia velocitae no potest esto in tepore finito ut arguit Urist sed hoc est falsis imaebar sic: irifilitia tarditas peteste in ille finito:imo de facto est:ergo mmiliteri si finita velocitas potesti irreporc nitito:cosequetia videtur tenere a stirit lutiam simile videtur esse quantum ad hoc de tarditate et velocitate: alite cedens Ibaturmastico circiisti initiales mole fabri mouensa liqua tarditateaet allaqua versuo centrii in duplo tardi':et alie adhuc vcrsuo centrii in quadruplo tardi 'et sic in ifinitii: eo de facto in infidi intii tarde mouetur aliqua parotet hoc iii tepore finito.
Oppositum dicit Aristotcles.ssii ista quo
itioiicipumo piemittenda sunt dii o. 3ecundo: ponendestitit conclutionca.
De primo sciendum est quod dupliciter di
cis impossibile: scilicet simpliciter et secutidus quid impossibile simpliciter dicis inee est nec poteste per aliqua pote: tia siue naturale siue supinaturale:imposnsibile autem secundum quid dicitur quod no potest esse per aliquam potetia naturale licet bene superiraturale. ecundo sciendit O infimini corp'este mobile circulariter potest imaginari uno modo:quod sit unus orbis qui moueat aliqua velocitate et supina illii sit vitiis alius dupluo ad primu qui moueatur in duplo tardius primo: et de itide sit via uo aliud puta tertius duplus ad iuculi dii qui moueatur in duplo tardius secum do: et sic in infinitum ascendendo continue secundum pro portionem duplam in quantitate orbi ii 3 et tarditate motus corii iidcitu laci do modo quod sit vitus orbis qui moueatur velocitate fiasta: et super illum sit duplus ad primit, dupla velocitate inomo:et super illum sit duplus ad secundit dii pia velocitate motus cavelocitatem secundi et sic ascetide clo secundum propoitionem duplam in quantitate orbium et iri velocitate motuum eoui de tertie quod sit viiij corpus circulare et in infinitti protensium undi mobile motu circulari: recte si uisaginaremur ultimii celli esse iri infimisi Itensum etcuin hoc inoueri circularit .
Si tantum ad secundu3 sit priis a coclusio.
infinitum corpus mobile circulariter primo vel secitdonios docile naturaliter est impo ibile probatur:quiano est altiqua potentia naturalia que sic post et facere infinitos orbes unum super alium mec etiam inmitti taleo sunt:cum probastum sit infecit dometapbysice qliod in ementialiter ordinastis non proceditur in infiniui3:quales essent tales orbes sic ordinati. ecurida conclusio.infinitum corp'mobile citactilariter primo et secudo modo potest esse supernaturaliter proba ima aliquantu corpus mobile motu circulari potesse imo de facto est et dupli ad illud mobile circulariter potest esse per potentia diuina: et sicutieri' sine statu .ideo infinitu corpus circulariter mobile per potentig diuing potest est e. antecedcns dlibet catholicas bad et mncedere colaquetia patet p expositione vivo termini infinit uteri syncat ego rematice inquantitatibus contiti uis. Citarita concilino
182쪽
est quod in mutum corpiis circulariter mobile primo veli incundo niodo e sic est imposti Dile qualitercuncti accipiaturi inpossibile uiat; ne aere possibile quod iiiii niti taleo orbes de facto citcnt: mni posses ita dinuicem continuariis sic fieret excisumi infinitu circulariter mobile tertio modo:sed emetale est imposnibi estiis pliciter sicut statim rumbabis. Quarta conclusio steli et corpualii filii uni circulariter motu ter tio niodo: ipsunt haberet celitrii ista conclusio probatilr per dissitutione motus circulario politam in prima parte dicebatur enim citod circulariter moueri est moueri circa centrunt: et hoc absq3 participatione ascensus vel de laesus rsi talis motus ciri utari Aest implex CL uinta conclusio si esset corpus infinitum circulariter nio iij tertio modo ipsum non haberet centrum: probariir: quia celaminicolpotio dicitur medium illius eoipolis secundu equi distantiam ad emtremitates:modo in tali finito n5 essent extrentitates: ideo non esset tale media .unde si esset spatiii3 iii finitu unquacse qua ratio edic parisiuo et centrii vel mediti illius eadem ratione in romae vel ubicii placeret signare est et cerent iusdem si diuria hoc dubita f:qrdicit Alrist insecti dona taphysiceae itistiisti si est et clibet paro et media:et bicitiptimo huius dicitae nosi sta duo dicta possunt concordari distinguendo de medio rer mediii in aliquo c6tinuo dicitur viio modo negative: qino est extremssimo aliquid est ultra et aliqnid citraret sic quelibet pars infiniti si emet et mediae: alto modo dicis mediu potitiue per equi distatia ab eratre migre sic noesset med in corporio infiniti, Ex dictis heiae concluditur in imposnibile est e reipus infini in circulariter motu . Et ista sit sextaraclusiotqua Bristo. multivlici ter probat in litera primo sic qisi emet pomi bile eme corpus infinitii circularirer motii tune esset possibile in re fini:
toptra siri manu infinitiitcisi' opo olit nostendit Vristo. vi. phv. sequem a turma imaginentur duclince exesidio a cetro illi' corporis circa Omouens versus cirrasere etiam et iisdecolpono causantes anguluince troa quo egrediuiti turi inter illas duas lineas sic imaginatas cadit vatili infinit vitue illud spatin infinitu sic imagitia tu pertransitur ab unae illarii lincarsi in tepore filii to: postae torale cor facit una circuitione in ille finito.EIutta ista ratione dubitas: na vides pilano et, spatiu in treceptii inter illas imas lineas essetfinitii q6 ybatur qicia et terruitiatu illia duali uicto. Et confirmatur boc: nam posito Jqn ille linere in ipiunt egredia centro costituat triangulii cui linea tertim q macii illis recedat a centro:c tertia in recededo sic crescat Q coii nue maneat sup illio duab 'liticiscit . b'costituit tria guli incq si ille inee o infinitu recesseriit a cetro inter eas cadit
spatiis finitidiqi figuratii figura triangulari. CZec uiuio vide Eq, dicta ratio sic possiet impediri.qrdiceret adii resartus c, illud colo' infinitii circulariter mobile no faceret aliqua circuitio nepfecta in tepore finito:sed bene in me infinito letsi en6 ooorteret una dedietis lineis imaginata in me finito pertrabe spatiti irifiniiss. Od ista ad primit bene cocedoed si esset tale coip infinitii circulariter motu et in eo essent imaginate tales due linee infinite egredientes a centro qGinter eas interciperet spatiit finitii: sed etia cn hoc inter ea interciperet spatiuiri finitii: ex quo ille linee cretinue vadiit c longa do: et suis tilifilute.et viliter illao lineae spatici totale intercepisso me finitu et ille esse infinitii repugnat ad inuicce et sequuntur ambo ad effectam' infinitii circulariter moretii:cocludo qG esse tale ip'in initii est impost ibile post ad ipsum sequunico tradictoria. Et consimiliter rem 6 deafalconfirmatione. a secundit remo deo illa obiectio novalet: fatalis linea infinita imaginata verin tempore finito describit alique angulti circa celitrii vel no: stilon: luctici mouetur et sic nec illud corpuo in filii tu mouet: si autem Dei scribit alique anguin tunc sicut dediictu estisequitur dicta linea in tepore finito pertransire spatin infinitu imaginatii. et sic tale incoum eo sequii ad dicta conclusion cliue illud coipae infinitu circulariter mobile pona sed plere vita circui, time in me finito siue in me infinito CE o. stes et possis hilo e tale corp'infinitii circulariter mota: secret qdvaatium pedale pertransiretur in non tac siue in is istant limest falsum:piobatio coii sequetiem apotiato a cetro talio corapolis protrahat in infinitu linea at que cit illo corpore mos mcircumuolstitur: et extra celitrii imagitaeivria linea in finiet laquiescens:que sit c.d.etsi te quid istuosiue paralel alitieea bauatiui uter eas ped loe in latitudine: et moveat linea
a. b. versu ottiaeac.d tunc sequi est pomi bile:scilicet O vaetiti pedaele pertransitur in no tepore rec in instanti: probatiqi in piiiicipio motuo veru istoscere qG linea a.d. secundula totam et secuit dii qualibet sui partem distat pedaliter a linea c.d.et immedi te post doctio distabit: sed concurret cu3ca: ranter secabit ea: cnnutic sit equid istans ei et immediate post boc non erit equi distanoeti et cuin necestent linea o no ut a stantes Euenopalaletlao concurrere si in infinitum protraharit: et siccii nunc dicte linee distat pedali terrim mediate p'ste ncurrulit: ideo sine tepore medio pertransit times Darium pedale et per motum continuum qGest impossit, bile et Iiixta dictain imaginatione sequisq6 ita cito linea
lineta c. d.solum distante ab ea pedaliter: et sic tacito pertra siret spatiunt magnum sicut paruum vel sicut paruam par temetuo. iobatio consequentie: quia cum Dicito dux bucilineio a b .etc. d. imaginetur rertia linea scilicet e. .etia equidi distans line ea. b mulio pluo tamen Pistio ab ea Sc.d. tunc
in insta irim quoa h.incidit moum versu GL d. et vel suo e.
f. verum est dicere q6 a b .est equidcstati Aunee c. d. et etiam line eefiet immediate post non erit alicui carum equi distre: et cum omnes treo dicte linee sint infinite aequitur per difflanitionem linearum in equi distantium quod immediam post instans datum linea a.b .concurret cuni linea c.d.et et ita concurret cum linea cicum immediate post instans datu 3 eritii equi dimino utri .et ste dicta linea a b ita cito pertransisbus at summagnum interceptum inter ipsam et lineam c.f. sicut spati ii paruum interceptum in ripsam et lineam d. Eduina idem sequitur quoa linea a b.ita cito intersecaret Iineam etd.sicut eam tangeret:quod est in conuenios. Proethatio consequentie pater ex dictis:et et hoc tunc vlterius sequitur quod linea a b. immediate post instao triqlro iii. ipit moueri pertransibit spatium infitutum: quod iterum est iiij conueniens et imagnat otii repugnano.ptobatio consequestie:quia immediate post illi id iti statis intersecabit lineamcd. sicut iam ostendebatur sed non potest ipsana intersecarretii si pertransiuerit varitim infiiiiiiiiii imaginatu 3 eo suo circunfere tiam dicti corporio. et eodem fundamento de dirci potest: citoda linea bri litor b. tibia: poli it fieri longior
ea per solummo uni localem diquod videtur in convcniens: probatur cm se quotitia: luit a. ct b.ti nec protractein infiniet eum versu ocii et v sic tamen terminate vermo occidens qG
dem versus orurno tunc vltei tuo imagmen uir quod ille duciince circumuoluantur Melanicum alacriteo secundum ex tremam lita earundem: tali circumuolutioiae facta a .protenditur vltrab. sicut borius protendebatur ultra a. sicut pautet: nuderanti casum igitur persolum motum localem etc. Tertio arguitur addictam coclusionem sic:omnis linea circa centrum circumuoluta describit circulum scilicet maiorem matouet minorein minor.Ideo infinita mea circa cenethum mota describeret circulum infinitum: et imposihile:cum de ratione circuli et cuiust ibet figure sit eme termi
natum: od patet per diffinitionem figure positam in puniaci pio geometrie figura est quetcrmitio vel terminis claudii, turiunde non posset dici cuius figure esset ita finitunu pior portionabiliter ponenda esset conclusio de corpore infinito mobili motu recto: cuius probatio sufficienter dabei t poettest ex litera philosoplai et ex dictio . in pol sibilitate iiij finiti per dei potentiam dictum est iii tertio physto runt.
Tunc ad rationes .ad primam potest dici
quod virtuo infinita libera potest bene mouere mobile filii tum finita velocitate: quia non mouet quantum cui IV postest:sed quantum vixit:et ideo irem oportet si sit potentia mobtina infinita quod ergo sit mobile sibi coire sipondeno infiniistum. Bd secundam concedo uti tecedetis: sed ii ego conses mentiani: ratio negationis coiisequentic est: quia dini muttio conti mi bene vadit in infisi iturinseri non augmentatio. Consimili modo respondeatur ad tertias in quia tardista 3 est dimiti utioinotus: velocitas autem augmentatio: et
ideo licet tarditas possit ire iiiiiiiiiiirum: lion tamen velassitas.
183쪽
teria de finita nitidi vitii instilina possit esseniatus vel nuntio alio si essent plura infinita .seu virusit viriss copaerabile altetri .arinitur punio et sit quia si esse tu plura quodlibet eoiii stet qua fatu:ypiussi autem est quatitatis cun dii ea me quale vel ille uate dici: si ut dicit Tristo. in predicamentis: ergo insunt in potest esse iiiiiiiito equale veliti equaleret percoseque Acoparabile secuti an maius et mi iluo. Lmo undo onine coetpararii alteri aut ei cedit ipm: aut excedit ab eo aut est equale e Lergo sic videtur esse de inium respectu iii finiti si essent plura. Corn. si esset infinitii ipsusnesset coparabile finisto:qi malua est infinitii: ergo a mutouest coparabile infinisto: qi comparatio fit inter resciuiae rationis modo magisco uelitiint duo inguita*nivisset infiiurii. Quarto a. et balinit si essentve essem equaliaverine quali nequalia siciunt c6parabilia:stine gliatii cunii est maius et alterii initiuo. quia quinto metaphystiae dicitur * inequale idc est qfitiatus aut ni inus. Quinto duo infinita sibi inuicem supposita sic se possunthahere quo neutrii excederet ali6 nec excederet ab eo:ergo ei sentequalia: consequetia tenet pvim principiu3 geonte trie:antecedes patensi essent duo lis sita versus otiens inretis: et versus occidens visu eoru noesset protensum ultra aliud: et v mi eorti esset pedaliter laetturn. Eexto omne tomestimatuo sua partem aliqua pio: portio ite modo unii infinitii potest signaritatim portio alterius stetit oliuia infinita ci et pomo i iiij uti vii diquam et multitudo parti uni edietatis e lippitionualtitudii ii optiui totius .c optimo illudque a tota occupat est marito illo quo a no totii occupat:qr smon: tunc pari ratione vitii occulparet tollissicut alterii: modo sic est de duob'iii nititio quo
ruin viati est infinitii una id et aliud no. Octauo sita .finitis in duplii adb.tuccotinue per partes proportionaleodorre dupletur viril*:runc statim patetm nihil deperditur cottiinc per horam de ista inequalitate aut proportione:qicostinue a.est dupluad b ergo in sine adhuc est duplis: qiri 6 deperati lubito in ultimo instanti cus additio sit succestiua:et tamen in fine sunt duo infinita ut statim sequitur et careet per ide potest argui aeviust infinitii ad alis sit duplii triplii quadrupli ircvnono sit mobile quod in qualibet parate propoitionali dote pertranseat via pedale et b.similiter tuae in sine a .etb.mei ut equaliter mota: ergo piransiuertit spati aequalia: sederi a sequitur villa spatia sunt infiniita:ergo per imaginatione sequit ae duo infiti ita sinite qua alia:et per consequens reparabilia. Secimo arguitiir sic nioueatur a. per bipedale et boripedale sicut pu'ui qualibet parm proportio itali hole: tune amouetur in duplo Uclo civ cotti me: creo ex dimit sone velociorio posita sexto phy, a in duplo: veloci' mouetergo in fine pirativit in duplo maius spatiu: sed ciabet eo in ptra sistit infinitii:crgo vini infilii tu alteri est duplia et ita potest argui qe infinitii potest quadruptari: et sic ulteri'. Deinde arguit de infinito secunduvirtute vel intel mae: na sit a.vng columna inmita .et b.vsta alta supposit alat sit a calidii vitiformiter in quolibet piacto duobus gradibus intestiae: et b. infinitu vitiformiter frigidii iii quolibet impulicto viro gradu frigiditatis: tuc patet q6qGlibet pes ales 332'a aget in parte baeui supponit: ergo totv a .aget ili totu disca tam caliditas m frigiditas est in milia: ergo visit infinitu aget in aliud:evagens excedit pastili et est matuo eo statim sequitur; muni infinitum est maius auo. Di de modo cli et si insagina reinura esse umigraue ita VS quodlibet pedale e tuo est et duaria tibiarsi:et b. unum leue:et quodlibet pedale eius esset sicut una libiae in graviatate:quo posito a. moueret b.et facereth Descendere tali velocitatem ut bipedale moueret pedale: et hoc est et apio portio ire dupla:emo unum infinitii est alteri duplii: et , consesque o maius .c Secfido sic: sit a. infitiitii calidii infiitire et tetis ille et intensive:eth infinitii habeo caliditate ilignita ex te illiue solsi:tiiccna .sit calidius h. iiiiiiiiiii.s gitur et caliditas eius sititia sol in inmittit sit caliditas b. que etia3 est infinita:qui aliivno pedali ipsi voa .est calidi lao infitii: ta: et tante est inpior in tot qa. LDeinde arguitur de a pol tione infinita qrdicii q*into eu clidio .st aliqua merui cottinue pio portioliati a proportio pitinia dieitcu, est dupla ad proportionem primi ad se eundis modo qualis est ypoitio coipous ad superficiem talis est stiperficiei ad liticanu ergo pio potito infinita corporis ad linea est iii duplo maloi lit proportio corporis ad superficie .cEccundo in code quinto euchaia dicitur: si siduequatuitates co parantur a atertiam illa tertia habebit ad minore maiorem proportione sis cuiquatuor maiore habet proportionea avii si q3 ad duo erago angelus rectu habebunt aio repetophitio ite ad arigetu3 coimngentieminine Gad maioreret ad virum hab et infim, tam: ut pater terito eucitato:ergo una propolitolii finita est altera maior . De itide arguitur deteria pote. qi si mundito
fuit ab elerno sicut fuit secundit Aristotelesuc luna fuit infinities eccliptata:ergo totu te pilo quo luna fuit ecclipsata fuit infinitii: ideo videtur cae totii tepuo eteniti no sit in tuo illo teporem quo luna fuit ecclipsata nisi tunc ponat unum infinitu esse maius alio:secviido non est et fugibilius habe, re malum pei petuli aliquantii intelisum Q in duplo vel in quadruplo magio intensium tD videi essie falsum:consequetia tenet:qi utrobiq3 est et malit infinitu etsi alterii non esset maius tunc non emet fugibili .EDeinde arguis de deo .s queretur in deuo non potest mouere infinitii posito ae fecise sciviiij institit xi .consequentia tenet: qideuondesset poten: tior et quo unu lii nituito esset maius alio.ESecundo si taceret qualitatem infitii tam que esset virtuo infinita tunc deuotioneiset maioris virtutio quod est incoiiueniens.
Oppositum arguitur . nam in sim tu si esset
occuparet locii sibi equa id vel spanii imaginaris quod esseti istri iti iret sic emet infinitum infinito equale quod Eristo.et
Cometa toti reputati possibile tertio physicoru: inodo stim: possibile est inmittitistitito esse equale pari ratide videtq6 impossibile sit inmittit infinito est e maius vel mitius: et o eci seques videi et impostibile sit infinito infinitii esse copara bile. iii ista questime primo pona duas bicueo distinctios
rima distinctio est quod equale dicitur
dupliciter uno modo quando gliqua dicuntur equalia sine additio ite et totumnestequale in mimina:et isto modo nishil simul est ei de equa laetin equale duo modo aliquid discitur equale alteri secundu quid .s.secundillatii vel secudi laynguaudia dextris aut sisti irris etc.et sic aliqua sunt equalis et inequalia secundii quid tu aliqua equalia sed in Bruti dii sunt equalia secudii longii et etia latii.ESecuda distinetctio.*alida dicis maius alto dupliciter .vno modo propite qi ad aliari certia habet malo te proportione sicut tripedale ad pedale habet maiorem proportione sibipedale: ergo estinam eo Myue licui patet et quinto cuclidis scindo modo
aliquid dicitur mai' alio improprie: qico tincta liqd totii et adhuc pr licet no habeat ad illud maiore ppomotie: sicut si a .esset aggregatu p imaginatione ex uno corpotetetvna superficie et b,esset corp*oequalea accepto stile illa supficie: tunc a .elligini amob ini proprie vindiuisibile additum di pisibili noti readit ipsum maius.
Quantum ad secundu pro prima coclusio
ite ponende sui it tres suppositioeo .eorima estgi nil it poeies fieri maius 3 sit solunt ex alia ordistatione et siluatione partiti nee potest fieri minuo sine subtractio ille vel condesatio ite similiter stultas nultitudo potest fieri ni simi institudo si te additione unitatistaec minoi sine subtractione. Sescunda suppositio. auod quecii 3 sibi inuice supposta vel pimaginatione applicata sunt si viiii id excedit aliud nec ex sediturivituram nec est malua nec est min' alio et similiter est po multitudinibus que sic se habent quod cuilibet unitati in una coiremodet viii ruo in alia earii una non est maior altera ite minoi:et hoc vides per se manifes ii post .viii non excedit alterum .crartia suppositio vi infiniti ad limnuit nulla est proportio finita sicut dupla vei tripla ete.quia tuc sequeretur quo antistii esset medietas infiniti vel pars aliquota ita quod finities sumpta faceret infinitum: quod implicati et intelligo hoc se infinitisque essent eiusdem ra tionis .e Cunc sit prinia conclusio .ii ullum inlati tum alte. ro infinito est ni a tuo aut minus:scilicet corpus corpore: su perficies superficie:multitudo multitudine:tepuo impote
184쪽
virtus virtute: piobatur tria impossibile est infiititii est et sicut
dictu inest prius .ergo etc. Illa arguitur sic.na per imaginationesti est possibile sit .vniani rei pus ilifinitfiundi vetb. sit vivi aliud inlinitii pedaliter alti et pedaliter promtidi miiiiiiii tum longii solum versus ocii dentem tunc per imaginatione dinii a sumatur ptimam pedate deb et nat spvcricii deinde sui addatur primo et fiat rem sphericum: deinde teratiunt: deinde quartinet sic ultra: et non fiat rarefactio nec litide adstitios et continuetur hoc Fin partes proportionales hoc re.quod aduersarius non reputaret impossibiletunc in fineole totii hoc erit infinitiivndiu:quia infinite sunt laete admones equales ponatur ergo per imaginatione; appliscetur ipsi a ac si duo corpora enent simul tunc non excedit a. nec exceditur. quia quodlibet undi id est extensum: ergo persecunda suppositione non erit maius nev minus:sediplib. iii 3iles additum nec ipsum est rarefactum: ergo per prima3 suppositione non est augmentatu: ergo in principio quando erat infinitum solum in longum et ab una parte no erat nisius coame minu sed tamen si aliquod infinitu est vel poetest esse maius alio . deberet esse maius b. CEtsi dicas vis non imo mite sunt vel possunt esse duo alia infinita quorum vnuem matuo aliost oenonvalet: quia de quibuscum allio infinitio potest eodem modo argui ut fiat ratio in generali arguen sto sitomne infinitum potest taliter aptari sine divite nutione vel augmentatione O alterum infinitum mon excedet ipsum nec excedetur ab eo. ergo nullum altero est maius vel minuo .antecedens patet exegmposito consequeritia tranet ex suppositionibus. Iuxta eande imaginatione sequitur et ex b.potest fieri infinitii undequami et tamen b. adhuc non esset diminutii: visi captatur fim pedale et deinde quar, tum et deinde sextu et deitide octauum et ficulteri 'fim partes alternatas et ponatur in globo sicut prius et alia pedalia re manentia coniungantur: tunc patet' postii. re solii hoc sequitur sed etia*exi ob rediminuto potest fieri adducvn aliud infinitu3 per eandeviasmo infinities infiis ita. Ex hac imagulatione sequitur * impossibile est infinitum esse sicut dicebatur inpiecedenti questione cincundo arguis ad coimusione sic. aut infinitii excederet infinitum excessu finitidi aut infinito mon finitorqi tunc esset proportio in infinitum parua: quod patet:qi sic et certa proportione ut dupla tunc finitum esset medietas infinitive lyars aliquota: quoa est contra tertiam suppositionem .et si est in infinitum modi
catunc vim non est maius alio propudi sicut patet ecfecuda
distinctionea re potest dic l* unum infinit fiexcedat aliud excessu infinito: v aut thoc estet finite: scd incerta ppoitione sicut dupla vel tripla etc. aut infinite ultra omnem pio portione finitamon potest dici prinium mam tu iacvnum in itum esset mediet o alteriud infiniti cuius oppositu ostendii terstio physicorummam sicut prius dicebatur no posset stagnari ubi est et mediu3: sicut patet de tepore et emo. nec pomit dici fimmam tunc non emet pioppe matuo sicut dicebatur in secunda distinctione sicut nec corpus est proprie ingius naperficie nec pii perficies linea. Mettio arguitur de multitudisne manas tu nupere leperima sentatio Rediuisum per parte proportionales tunc super urima partem sit aliq*od album: super secundam sit aliquod nigrum .et super tertiam uterum aliquo a album' et super quartam iterum aliquod nigrum et ne alternatim de aliis partibus proportionalibus . tunc auaseratur punium nigrum et transferatur secundum album tu per secudam partem:deinde auferatur tertium nigrst trans ferendo sicut prius: et consequenterani oueantur omnia nisgra:istum cassim concederent aduersarii tunc ela uni est super qualibet partem erit aliquod lbum . e sp per prima 3 suppositioncin multitudo alborum non est maloi nec minor multitudine partium pioportionatuuet per id e patet expuncipio casus ae tota multitudo alborvni et nigroin non est maloi nec minor multitudine partium pio portional tu i ergo se:
quitur q=aibae et iiij a simul sumpta non sunt plura iiec pauciora alba solum. Pro secunda ccclusione sit pii manippositio: qi ponto alicuius non est equalis illi cuius est potestio et clam quo est eiusdem rationi : Poc videtur per heliotu: quia ii negaretur eode3 modo posset dici quoa paro et illud cpius est paro essent idem set equalia Coecunda s appostatio .sivmini supere edit et transcendit aliud et no ab aliqua parte exceditur ab illo: illa non sunt equalia. quod videturcth per se manifestinii ex quia nominio equaliu3. Tertia suppositio si abequalibus equali demas que remaneteriit equalia. siue Pepta babeat proportionem ad residua siue iaci sicut si duobus angulio rectio reinoucatur duo anguli colla gentie equales: stant equalia. Et iterus equalibus iungantur inequalia tota fiunt inequalia: siue habeant proportiorie siue nolusicut pilus non es ratio quare ista fuit magio vera de finitis is de infinit 3 si essent. Cunc sit secunda conclusio aliqua duo infinitano sunt equalia: probaturina sita corpus inmitii vis dequav per aduersarium:tunc in eo potest signari portio que est pedaliter lata et profunda et iniit finitum longa solis versus occidentem quem b.tuearginesca, et b.non stit equaliae: ergo aliqua duo infinita non sunt equalia rantecedens patet: quia b. est portio a. ergo per priam a suppositionem b.eta .non si intequalia. Secundostia. pedaliter latum et profundis et iii inmitium tegum versus occidelitem solum: etb simili modo tet superponanti irataqliodunum non transcendat alterii.tunc a b videntur esse equali an aliqua infinita sunt equatia .de itide iungatur ipsi a. corpus quatuor pedia . et sit c.et ipsi b. iungatur d. corpus unius pedis:tunc arguitur.sia et b.non sint equalia datietur intestum:si sint equalia:ergo per tertiam suppositio ite adiunctio
cad.inequalibus tota fiunt in equalia ergo duo infinita: ius a caenona parte.etb.d.ec alla: sunt non equali . quod est propositum. Elconfirmas. Enta ab .colporavi pitu . et trapasaad orientemvshquo aer nseat extremit aes ab tunc a .su, repositum b.transcendit ipsum: et non e conuerso. ergo a et .non saniequalia. DTertio linia a b duo infinita qualis tercunq;: non tamen unaequau: tune adiungature.quadrupedale.ipsi a. et d. viiivo pedis .ipstb.tunc vel duo infinitae. cetb.d.non sunt equatia .et habetur propositi,vel sunt equalia et tunc dempti equalibus .ca .et h. remanent per tertiam
suppositionem et et d equalia. quod est contra positum. Et dicatur in a.et bino sunt equalia .hoc est quod peto. et sic sem: persequitur propositu ni. 'similes ratione adduci ponunt de multitudinibus infinitis. Consimili modo potest arguide virtutibus rq i non dicuntur infinite nisi quia possunt producere infinitum effectu: et ideo ex non equalitate effectu uni arguetur non equalitas causarii vel virtutum, Edcludatur
ergo T in quolibet genere in quo possunt imaginari infinita
aliquid alteri est noequale et hoc concludatur iuxta dicta et concessa aduersarios. I Tertia concludo, nulla infinita suta inuicem cSparabiisalpitabatur: nullum infinitum est ina:
ius alio nec minus per pisma conclusione imergo vel omnia sunt equalia vel non sunt adiit uicem ceparabilia:sed no oia sunt equalia prelicunda coiulussonem: ergo oiano sunt actiixuicem consparabilia:et hoc dicit conclusio. EQuarta coti
usto .infinitalicia ino essent ad inuicemcd parabilia: pnper conclusionem precedetite: etiam enent adippicem copaarabilia:probatur: qi ad impos libile sequitur quodlibet: modo impossibile est este inmittis: sicut diciss est ergo et c. usxta dictaoeoti clusionem in sero ebrietur ta. Pori mirinfinitiitio potust augeri nec addendo finitum nec addendo infinitu patet ex quo augeri est fieri matuo: aliquide et niptus infi nito:quodpst contra prima conclusione nec potest minui illa si tollendo infinitum et cum hos ae remaneat solum finitum: unde existente infinito non potest minoiari et non potest duplari nec triplari:qr hoc est augeri: nec etiani stab duplari vel subtriplari:qitiac diminueretur ipsorma sinite inmito
modo nun* finitum est subduplu ad infinitu 3 aliterem ex duobus finitio posset constitui infinitia iniquo aestis isti m. CSecundo requitur ae infiniti non est pars propite dicta: nee aliquora: sicut duo sunt pars ipso tum sex nec etiam non aliquota sicut triastini pars ipsorum quin idipatet: natali pars infinitiud est aliquia finitum: quia infiniti ad finitum non est aliqua pio pollio nisi sicut Iinee ad planctum, lec est aliquid infinitum i quia tunc infinitii ad infinitum haberet
aliquam certa propoitionem que est inter maius et minus: et i qm otio pars est milior suo toto et sibi comparabilio: sed infinitum infinito non est comparabile; nec missus nec malis nec infinitum est totum nisi valde improprie: patet: qilla toratii indicitur relatice ad partem tet iam ostensum est q, nova, bet partem:ergo ec cerno aequitur m pri continua auget metationem finitum fieret stibito infinitum: si possibile esset fieri infinitum ita uitii instanti sit finit uinetisnmediate post
infitillum: vel econuerso:fc3 in insta isti est iii finiti inuet immediate ante erat sinituli et sicut ei dare pimi uin instas in quo
186쪽
Eib. I. So. LXXVII. Ad rationcs. Ad prisnatii. mundus occv
p Atratu .potest hic diciminii duo redoccupat aliud spatium a se: et ideo Mutilo occupat seipsum ita no occupat aliud manuin. Ucialiter dicatur sicut prius dicebatur qndicitur inii sit tu est quod totii occupat verti est quod totii occupat spanii verit et imagitiabile: sed hoc nego de mundo CAdseculidarii nisi mundiis citet magnitudo itastilita extra muli dia es: sit spatii infinitu nego consequentia. quia nec propter hoc esset ema mundis spatiiiiiiiiiii nec iiiiiiiiiii.Ulterius gratia materie argumeti dico quod extra inuit dii deus posset creas re bene spatiu finitum: tantii quatitu3 sibi placeret absq; iracquod illud vultu esset infinitu. LRis condirmatione si inuit ducesset magnitudo finita tunc aliquio existesio in supersticie ultimi celi posset extendere braci, iij suu megor et cis diceabatur nullis esset impedimentu resistes ultra mundit: placet nubi: sed ulterius dico quod hoc non obstante non posset Dapter defectit receptaculi sicut loci vel spatii in quo brachium reciperetur bracviu suum extendere. CE a tertia si extra taetlii non esset locuo vel spatiit vltima sphera non moueretur localiter:concedo: cu quo tamen bene stat quod mouetur mos tu eiusde species cum motu locali: et de hoc dicebatur sufficieter in libris pl)ysicorum. LDeinde erant ibi lacte alie rationes .iuxta secundum articu Inquestionis quibuo etiam pro habatur et extra mundii esset spatiunt' que etiam restalii solum de . R ipitina .extra mundii deus posset creare viam
lapidem:placet mihi: sed viterius dico ci talio lapis non esset iii aliquo spationem divisibilineae indivisibiluqi noe et in loco aliquo sicut nec totalio mundus: hene tamen concesdo gi quando crearetur lapis extra mundinetiam maretur spatin extra mundii et illud spatium non esset aliud Sille lapis creatuo. Od secunda Deus potest illum lapide creatii extra mundii mouere elongando ipsum a celomico quod verum est: sesboclion potest esseniisteria crearet Minin quo moueretur: et per quod aberet certii sitii ad centrii vel celii. et ad parteo celi: h posts devo absolueret ire lapidea determinato utu ad celu; ipse necisset prope cella nec longe ac lo:et de dicebatur in eo more questi 5is. a tertia. de' potest extra munanduos lapideo creare: quoiui unum esset extra linco cedo accipiedoly extra negative adimi sensus quod unus est et in alio: sicut nec una intelligentiae est iii alta sed ulterius dico quod non potest facere unu eoui extra alia positive inisi concreareteto spatium v c distantia 3 per quod vel qua3 unus eorum est et extra alium et ulterius dico quod extra nciatiue acceptum non est differentia loci vel spatii 3 bene extra politiue et affirmative acceptuni. Ba quartam ex eodem furidantento dicatur.
sinum est iuxta otii inem Ari/
la stotelis procedere et querere modo circa tertiam materiam piincipalem quam pertractat Aristo in ptimo huius scilicet iuxta finitate inuariti multitudine.circa qua
U-ptimo queris utrii supposito aere erit pluet
sis et g res inundi tertia visi iis nivisi moueres a me diu alterius nitidi arguiturvino nasi deus ad istu multi dum faceret unum alium sadpropter hoc terra unius mundi haberet altam ii clina nolle eo habet: sed iam no moueretur veli inclinas moueri alicubi nisi ad mediu lautuo mundi: ergo ne tunc asumplfi patet ex eo ae ex quo terra est unum
corpuo simplex babet unica inclinationem: scilicet ad uniculacum et nori ad diuersa. .secundu speciem. CSecndo si sic vel hoc estet natura utervet violentermon naturaliter ita terra tutuo mundi non posset moueri ad me diu alterius muriet dinti ascenderet in isto mundo: sicut paterillinenti: modo ascendere non copetit naturaliter ipsti terre secundit natura eius propud:ladviolenter Si aut dicaturq; terra huius mudimoueretur violanter ad mediu alterius mundi tunc non oporteret mecesset ne fatui si plures estetit mundi vi terra huius mundi inoueretur ad medium alterius mundi post esset violentii. Eretia hoc est contra Aristotelem in liter acdicum naturaliter terra unius mundi moueretura a terra alterius mulidi. Tertio. si emet alius muli duo ignis undiuo mundi non moueretur ad ignem alterivo mundi: igitur nec icrra ad terra: consequetitia tenet a simili : anteceden patet: nam hoc non posse teste nisi ignis virtus mundi fieret centro alterius mundi propitiquion et sic ille ignis descend tetiquod non conuenit naturaliter igitu consequentia tenet ex hoem centro fieri propinquiuo est descedere: Ram ignis non naturaliter descendat patet: qi ex quo naturaliter ascendit eidem simplici conueniret it plures motuo secundum speciem: et hoc naturaliter: cutus oppositii est pilus plobatum. Suarto si essent plures mundi illi essent in iisdem ratio i
igitur sicut terram isto mulido quiescit in medio limus nauadi naturaliter:ita terra altari uo mundi quiesceret in medio alterius mundi naturaliter:etsi curia non tenderet ad aliam sed ad medium sui mundi si esset extra ipsum: qitena creta a mediu sibi propinquius: sed si contingeretqGequaliter ab
utro odist tet quiesceret inter ambo sicut ferru3 inter duo adamanteo equaliter traiicico .clauinto.ua in terra univoniunat non posset moueri ad terra alterius mundia nisi diuidideretur celum huius mundi et etiam cel uni alterius mundit
modo hoc est impossibile postly celii est idistblubile coexeto adhuc supposito quod diuideretur celus id posset mouerius ibi nisi transiret vacuit interci ptu inier illos duos inundos sui post no postent se tangere secundum supel fictem postmessent spherici inter cos interciperetur vacuu3: modo corpus simplex quale est terra non possiet moueri in vacuo sicut patet quarto physicorum:igitur etc.
Sppositu determinat Aristoteles. ita
questione primo ponen desunt quatuoreonclusiones pream bulesecundo respondeiidum est ad quesitum.
est.omnia grauia naturaliter mo
uentur ad suum locum iraturalem scilicet deorsum: et leuia adsuit scilicet sursum si non fuerit impeditnentu3: probatur ex hoc quod quanto aliquia est grauius tanto ceteris pari bus descendit velocius:igiturno violenter sica naturaliter antecedens patet ad experienti alii .coii sequentia tenet: quia si hoc non esset naturaliter sed violenter tunc grauitas resiststeret et maloi grauitas magis resisteret: et per consequeo tardius moireretur. Ex ista conclusione patet falsitas duarum opinio tuam de motu terre ad medium cina dicit quod terra in principio mundi fuit prope celum Tt quando celum incespitinoueri:violenter pulsa erat ad medium:et sic adhuc ii ret quando aliquod graue esset positum sursum sicut terrae vel aliquod tale .vsolenter ita otii celi pelleretur ad inruium terre: sicut quando ponaturaliqua faba vel aliquod tale is aliquam sciitellam et velociter circii uoluitur illa scutella: fastia propter moruniscutelle pellitur ad medium .cErat seclida opinio O terra moueretur ad med in quando es et extra ipsum motu tractus: imaginabatur enim q6 centrum mis di traheret sibi terram etsist alia graula: et si eanthe iste opiniones imaginans gula moueri ast mediis molim' violetio. una quide dixit miroc fieret motu pulsus ratia motu tractator illi autem motus suntviolenti .c Conrra istas opinioneo est coclusio nostra .Lotba tamen cuiuo piobatione dubitatur.nasi valeret argueretur consimili mima:grauiolanio uelitur velocius sursum fleuiora: igitur motu ggrauium sursum est naturalis:antecedetis patet de plumbo quod velocius proj citur sarmin* pluma .unde sti consequentia ad conclusio nem iacta valeret: et ista valere videtur. Respondeturq6 ista instantia non valet. nam dicebatur inratione facta ad conclusionem uniuersaliter:quanto aliquia et grauius: tato velociuo descestitnuodo quamuis grauiuovelocius prosiiciatur sursum tanten falsum est; quanto aliquid est gra: utuo tanto velocius moueatur sursum: uno aliquod posset esse ita graue qi non post et piosici sursum sed nihil potest celta graue quin aptum natum sit descedere:imo quanto gradi uiuo tanto velocius. Idici sui denter possumuo notare cauditam quare plumbu remotius proficitur qua plumat et thoca proficiente libi commensuram: cuius causa est Mam illud q6 est grauius est receptiuum plumo virtutis a pipi cicitie; et et diutius retentinuisi illius virtutis piopter pluritate nasterie: vim leue sicut pluma vel aliquod tale: et ita mediati
te illa virtute recepta et reteta velocius et remotie proiicitur. CSecundo arguitur ad conclusione sic. grauia in desceta dedo inouetur velocissili finem iii principio: et similiter te ui in ascendeao:ideo taleo motus talibus coipoli bito sisti traditurales et iid violeti:aiis patet ad experietia: cosaequcti up on ti
187쪽
vatur: ii propus est motibus natura Irb'saltet ii modiho viii formit,' in fine ita tendi et illo tib 'violetis iii sine remitti . nam in motib'violenti ovirtus motuia fatigatur et debilitatur connue: et sic infine mouet tardius:qualiter no est in inolibuo naturalibuo. Tertio amisit adeo clusione. si grauia non mouerentur naturaliter decimin: sed violenter: sequereliqGMoueteiis naturaliter hirsutinino do hoc est falsu3:conseque tia patet ex occo cu3 aliquio mot' est violetus aest ei oppossitud naturalis:et hoc si sunt nicit 'nimpliceo. I Sed dicere optra mas uisci si terra moueretur violeter ad sinimn:mos veretur naturaliter addet tristi post*niora ad sinistruet imos tu ad dextrii sunt motus c6traria. Bel podemir Unon est sitnile:qr irioi sursuin et motus seorsum sunt motus conarii
sint plices unotus alit ad dextruum ora asinistria sunt moratus cetrarii mixti:modo illud D dicebat intelligi Edemotia busta arsis simplicibus et nomixtis. Erea conclusiosi esset alter mund terra istius mulidi esset eiusde speciei me: cialissime in terra alterius inlidi: et sic deati a coiporib' sima plicibus ex quibuo uter cSponeret patet hoc primo:ci aliter hoc nomeniundus diceretur equi cede isto in udo et de istorinodo hoc videtur eme falsum. ecundo.qt operatio anesta tu corpora effetit cossmiles sicut calefacere .ericcarere huiusmodi. Tertio.quia et Ederet rcntur si de motu si spes cie. Quarto .vel isti duo mundi depederet ab eode primo Crito: vel diue istis:cu similib' tame et eiusde speciei: vel asinuersarii specterii. istiid patet per sufficieti te3mui stoliciSi dicatur pitui inrite isti uinii di deberet emeoino editrii fleo: patet hoc qua eade et millo modo diuerstficata nodo helcaiisareo in inites effin tuo .co simili inodo est dicendum
si illi duo mundi sint aduob'pusicipiis citi me speciei: quin cause conmites debet causa reco similes effectu ossii vero isti niundi inta principilo diu crsari rationii seu specieru: tunc vitum istorii principioru est altero meliuo et per lacti 'ri sic naturaliter plius: ergo alterii principiu3 ab ipso dependeret et etiamnduamus quia omnia essent ad inuice ordinata et gaunis principiu. Tertia coiiclusis corpus naturaliter iii
clinatur ad alique locu unclinatur ad istum ad quacum distantia: patet docet et in quacunq; distantia ipso manete obstinet sua latina que est causa talis inclinationi o naturalis: modo posita causa polutur effect hyde patet ex alio: quia terra pollia magis sursum ita bene inclinas ad locii sust na tura leni sicut terra posita minus sursu ui. ed eo tradice retaliquis terra in loco suo non est grauis tergo in loco suo novidetur habere taleiiiclinatio ite dico crinio:quia iii losco suo habet inclinatione ad manendit ibi:et extralocu suu 3 habet inclinatione ad mouenduse ad locissilium naturale:etita proportionaliter dicatur dea ijselemctio. etili fiat stim est qd terra in loco suo non sit grauis:vndeli extra locu sun est graviore climiit ad locumlino perdit illa grauitate sequiturae in loco suo est sic grauis sicut intra veruiuiestifim illa grauitas extra locii natura leti heimsi officilii in loco narturali aliud:cuem terra extra locus i metae posita:sua gras ulta et inclinat ipsam ad ni oliendis ad locu suu et essest in loricostio cade grauitas inclinat ipsam ast quietenuetio in loco scio natura lino poderat et ad illil intellectri auctore de posideribus coceant corpora in suto locis naturalib' no esse a uia .si cndo dubitaturina adhuc videturae distatia ali cd faciat: visi unito ignis esset in medio nitidi una paro. moueretur versiaci una parte puta versus septenione:et alia ven.
suo meridie, istus cetii ad loci ignis:et tame si ille ldri ignis esset ex una pie centri nandi tuc totalis ille ignis moueretur illas una pleni solii vel ipsus alia. CRespondet; distantia benefacit c aliquid inclinas moueri Fin diuersao eius pira si diuersas vias ad suis locii naturale 'nun*mstantia fasceret a uina liquid incitis arei ad suis locii natur te. Quarta coctasio hiivgrauia eiusde specieiri quecti id leuia eius dem specii tendiit vel inclinans ad eunde locum numero si sinit simplicia:piobai:qi sidue terre dimittans cadere ad deorsum videm' et inclitiant ad eunde locii puta deorsu;a e
dein modo.ete eande via si potiarisca aere de eode loco sue: cessi ut ea cotta diceret aliquis:diuersa in specie rediit ad diuersa loca in speciei ergo diu ci sa in numerotei adiit ad diuersa loca innumero . ecfido nulla inclinatio natura: uo ei affiinpossibile, sed impossibile en plura innumero e se in de loco in mimere naturalite do naturaliterno iii cunetur corpora distincta illis umerosa exinde locum in nitam ero . Tertio .nam videnr a vittio ignis ascedit ad locus suum i suo septeti tolle alius A suo mes idie: modo ista sunt diuersa loca iiiiiii mero. Da ista. Eld pii niti: negat similia ludo.et ratio est: qrcilecunq; simplicia vel minita tautae speciei nata sunt facere unii e cotinuatione:m quid c vi usi bab3vii in locii in numero iraturale suit et culi illibet sue ptisaergo et clibet ps iii clinae ad eunde locii iii numero . scrini dico aeno est impossibile plura otialia est ei ii code 3 lodico sui toti': et boc in eode loco totali. Liber hoc id cad terii fidico * ambo illi igneo mouetis ad custae locii innumero tore talem:qui est concauimo orbis lune: cii quo bene stat stiparstes totius habent duris acta loca ili numero partialia.
Quantum ad secundum ponoviticam coir
clusionein remotis leni ad questione Laesiciscet alter nimia duo no concentrictio huic inundo terra istiud mundi habe ret inclinatione moue di ad mediii alterius mundi et econes uerso:licet mite haberet impedimetitu venio idi ibi propter hocae celumno est dissolubile secundit quod arguchatur in principio questionio: probatur omnia simplicia eiusde spe, clei naturaliter inclinatur ad eunde locum in numero per quarta conclusione: itasti nulla dimitti a talem inclinatio:nc posset impedire: per tertia conclusione: feci terra hututam iuidi et terrae illivo essent eiusde speciei per conclusiotieinsecutida: et terra huius mundi naturaliter mouetur ad me:
diit butuo mundi: per prima conclusion erigitur terra illino iiiiiiiiii moueretur naturaliter ad mediii huius. Sed quia I oc est impossibile: quia pari ratione fieret overtam Bris o .concludit tir qi lmpo Tibile est esse plureo mundos no cocelitricos naturaliter: cii quo b c ne stat et, deus posset facere plures per stra omisi potentiam .sea dedoc in sequenti queasttolle latius tractabitur.
Ad ratio sies.Ad primam dico.li miracti
Iose fieret plures mundi unus extra alium recti trici: no misrum qi tunc terra huius mundi inciperet habere alia incli, natione Sanichabuit .etiam dico aedeus belle posset face recrobtineret vincam mellitationem.videlicet mouendi solum ad mediii sui mundi: sed Diableuiter diceret cibo caron potest fieri. Bd secunda et adoannem concedendo ota consequentia illata ex colose fierent plureo mundi reentrici sed fide est ent coaequentie: et ciconsequentialpossibilia .antecedens secundit ipsum reputatur impossibile fc3 esse plures mulidos:ad quod secundu ipsum concedereatur sequi quodlibet.
u utriss sint vel possint esse plureo mundi: M piobatur; sic:qxhie terminus mundus I est terminus cois: igitur vel actu vel post tentia habet plura supposita: et per pias vel actustini vel possunt esse plures mun G di: ans patet per oeo:consequetia probatur per do terminus cois dicitur qui predicabilis est de pluribuc. Securido.melius est bonii et perfectu multipli cario non limitiplicaris sed infidus est quod dabonii et persiectu sicut prius dicebaturiergo melius est esse plureo mullados qua muni: et qi hoc est possibile apud deii: et cum deus faciat oe postibilibus quod melius est:sequitur gi sunt plus res mi indi. Tertio.mundiis pdignare alium mus dii sibi
simile: ergo possunt esse plures mundi reosa sequentia tenet: antecedens probarici mundus est quod dapfectum: et no otha tuni:tale ut secundo de anima : potest gnare sibi simile cum generare arguat perlaetionem. Es uarto videtur q6 saltem postulit esse plureo succestiue: qi iam sunt alia mina innumero. Et similiter alia elemetita: qua erant sunt centii atin ira illa sunt parteo inundi:qii Quotion manentibu eis: dem videtur etiam mmundia et non maneat idem igitur.
Oppositum ullit Aristote .ui ista questiolae
primo ponam distinctiopeo .secundo conclusion(s.
' rima distis ictio est.* esse plares in udos
possvnnas imaginari dupliciter .s.sitimi vel successitie: sicut
188쪽
dicinius ii polliciti teste pilires pheluces qitar nuria succedit
ad alia iis .cEccunda dimiactio. plures ella mundos simul postlimus imaginari: vel mellant cocentrici:vetet essentecem citcoii centrici quide sicut si super ultimii celum nostri mii di imagulantur unu orbem terreriini: et vltra illum unum orbet itaquem et vitra illum unum orbem aereiuetvltra illii viiii orbe in igilem et vltra illum olbeo celes eo resimi leo bibu eelestibus si ostri mundi .vel si in lagina rei nur nostra terram usui orbem: infra quem csset aggregatuna exorbibus celesti, buo colitigini colicauitati orbio terrenosueritima quod avgregatii ex olbibuo supercelestib'imaginemur quatuor ei mentae sicut ii inorio mundo:et sic possumus imagiliari in iis nitos mundos concentricos et ascenderido et Descendendo.
inuliter possumugini aginari plures mundos innuitho:velaevitus totaliter sit extra aluuet hoc quod contingat sequemadmodii plures globi politi in uno sacco: vel quod non contingant se .sed sint separati ab inuice vel sic qi unus noli sit extra lux sed*in aliqua parte nostri nandi sit alter mundus: sicut si intuitae imagiliaremurvniimalium munda vel in sole et Uc dea sis stellio.
Tunc sit prima cockisio si esse iit Fures mu
sti concentrici non oporteretur terra unius naudimoueretur ad terram alterius niundi: p:obaturiqui acutussibet mundi terra quiesceret naturaliter: propter hoc q=o insitu illarn terrarum viiii esset centrum seu medium.Unde imaginandum est celi terraemet colicata et in medio coiicauitatis esset mesdium mundi: ita quiesceret naturaliter sicut modo. Ex quo concluditur vi contra pluralitate niundorum concentri et non valet ratio Tristo. qua arguit; nec siit nee possunt esse turis mundi: propter hoc ir terra univo moueretur natura erad medium alterius . licet illa ratio bene probet istam conclutarieque potest esse secunda conclusio .huius questionis impostibile est esse plures mundo secentricos:et hoc nasturaliter. Certi conmilio. impossibile est naturaliter crsint plures mundi successive viivo post alium: probaturitia siste tunc iste mundus esset coimptibilio secundu se totum: et tune etiam cclum esset corruptibile cuius oppositii postea ostendetur ver tamen antiqui benedixerunt mundum nocoriumpi totaliterised aliqua do fieri deo id istariotieenti uret reuerti omnia in quoada chaos confuseam: di quando iteruentia ordinaretitur debitc dicebant licrum esse alium inum diim:et istam de orditiatione et ordinatioimii diccbaiit fieri plitem et ainicitia: sed istud non valitistitia pertate deo id inaetionem inundito non corrupitur: exeoqid cordinatio estvisu
predicatii accidentale: et ideo potest verificari affirmative et alegatiuesticcessive de aliqu(bus sit se bocq illa entia coirisset pantur. Et si dicatur: qua do est tia sunt deordinata tune noti dicuntur iniundus:sed quando sunt ordinata tunc daemtur nitidus.breuiter hoc non valcimam tunc hoc nomen muduo est et ii omen connotatiuit . fustuarta conclusio. impossit bile est aliquo modo est e pluris mutidos: probatur: impositabile est esse plures primos motores: ergo impossibile est este plures mundos naturaliter siue ecentricos siue concentri coo:consequeritia tenet: quia si efferit plures mundi in quolibet esset unum primit celum:et etiam ultu primus motor: antecedens concludit Bristo.xij. metaphysice in fine ubi dicit: mala autem est pluralitas principiunt: unus ergo princcps. ed aliquis diceret q=non oporteret piopter hoc eme pitureo principes omnium illo*mundorum: quin quolibet essetvnuo motor mouctio propter illum pumiliane pio pter fine hoc remouet Comentatori et dicit: hoc non valet: eo v pii, mus motoi mouet propter se: et hoc probatur sufficienteranxij.metaphysice:etiare non valeret dicere tales pumos mobtoreo mouere propter viminali uniolorem. Secudo arguitur ad idem ratione Pristo. qi iste inundu constat ex omni materia pertinente ad tormam mi uidi: ergolio emet materiae ex qua poster esse vel fieri alter muti duo: nsequentia tenet: antecedens piobatum stemundus continet omnia corposra simplicia: que itoli sint ii isti quin secuti dii speciem: sicut piluo dicebatur:que qtiissem corpora sitia plicia cum alijs corporibuo hic uristo mundo existetitibus dictitur materia infidi. Daltima coiic usio questat cuprecederibusq)est polim bile superitaturaliter esse plii reo mundos tam simul Osu cessiveritam eceimicos q3 concentricos sicut deo placeret.
Ad rationes. Ad peti in alia dico quod no so
lum iste terminus mulidus sino etiam iste terminus deuet: et ille terminuo sol sitit termini cdimineo: sion qi de ficto sup spoliant pro pluribus : ii eccet pol in tesse plureo reci pro quis huc supponant: sed quia non repugnat talibus teri mnio eum ima et modo i inpositioi in supponere pio pluribuo: licet C. parte rerii significatarum repugnetic id secunaa:quaitato dicebatur: mclius esset emc plures mundo S. dico Uno n. sed dicereo se inpermator multitudo boliorum est melior. illud est falsum: qilia tunc melius est et eme plure deos V unum: qi tamen est falsum: qi hoc est impossit bile: ergo non est meliuo: unde qua iliso permultitudinc bonorii tolleretur ordo viri; verss non esset meliuo esse plura bona o unum: qualiter fidiret inpio posito Ella tertii ii ego alitecedens: et quado dicitur generare libi finii te arguit perfectioite: versi est inter illaque no piit permanere pili individuum: sed inter corruptibilalia hoc argueret imperfectioiae. Ea quarta dico q, i ita bene probatae putreo possunt eli cimitidi successisse diuersi abs inuicem pati taliter:et doc bene conceditur et cum hoc latuenstat miton possunt esse pili res mundi succeamve biverti ab inuicem totaliter.
sto. tractatevmi munduo sit generabilis et corruptibilis vel in generabilis et incoiritaptibilis dea qi generabile et corruptibile includit potetitia: ideo iuxta ista materia3 primo quereti damni ahqua circa terminatione pol iitiarum: unde primo querendii est utrum quelibet potetia activa terminetiar permaximiliti quod potest agere videtur primo vi sic per Pristotele in t a. Secundo. si potetia activarion istini nares maximo iii quod posseti tunc non esset dare pondus maximum q8 mites pol, set portare: sed hoc est falsiim:riam si iron tuncque cuia poma ire dato quod posset portare ad buc maius potest portare: et sic in inmutum pondus potest portare: quod est falsum. ertio ponatur unus lapis sicut octo in grauitate supcrcaput sortis potenties sciit octo pieci sequi conseritetur in tali potentia per tempus et lapis similiter: lucve sortes iustitie hit lapide: reua piod cptim et sortem: si dicatur pumii sequi: turae potentia sortis est terminata ad iiiaximii quod potest
sustinere: qi ita grauem lapide et stoli grauiorem.Unde qua atrumcunq; iste lapio esset gratior excederet potentia fortio. et cum quilibet exconuo sufficit ad molimr statini ille lapio de primeret soriem .st alit dicatur gi sorteo no potest sustinere itetium lapide sequitur et ille lapio depilanci sor.et lic a propolatio ite equalitatio fieret actio: eteriam sequeretur ae potentia
deplestiua lapidio termidatur ad maximum qiro a potest deprimere:quiasia potentia mitio ut octo: que ne silet maloistis ineret lapidem: cu quilibet excessus sufficiat ad actionem. Quarto fit unum edita viaim imiter difforniem perius terminatu ad non gradii reststentie: inferius aut ad gradii resistentie equalem potentie motiue alicuius grauio descendentio per ipsum:et sit illud medium b.et mobile quod debet dexscendere per ipsum a.tunch .est maximii spatiuiti. quod a potentia motiva potest pertransire: ergo potetia activa termi nata est maximo in quod potest:consequetia terret: ans proabaturinam tantii potest et noli pluo ex quo extrentia ipsius b. est equale in resistendo cum potentia ipsius citi ni ouendo. Quintoae longetur viiii visibile per aliqua distantia arneus quo priirio ipsum no videam nec pomum videre propter elotigatione:tunc distantia inter oculii meum et illudes stibile terminata ad ipsum cxclusiue est iii axima distantia per qua illud visibile potuit agere iiivssum ineu visione. Ex quo secitur crest dare maxima distantiam perqtiam aliqua potetia
activa:puta obiectum:potest agere insitatis potentiam passiuam: puta oculum. Ceexto. non est dare minima distantia per quam nolit ergo est dare maxima distantia per qua visio bile potest agere in viscim: consequentia comuniter conceditur ab omnibus deliae materia loquentibus: aiatecedes probatur:qr si esset dare minima dilia iitiam per qlia tion: tunc per illam non: et per quamlibet iii inore visibile potest agere iii visum: sed trocnomnam stilla verbi gratia pedalio: tunc arguo sic: visibile sis poneretur belle prope ocii tum coni in are: propter parilitatem distaritu noti posset videri: eigo distantia pedalio rioli erat sinutilia per quam illud visibile ii in id
189쪽
potuit agere invisum:ans pateriaita illudi sensibile positfisi a se risit no facillansatione. LZeptimo est drume maxima velocitate qua potetia 1ctium pol movere: g terminata est pinaminii ipsi a tenet ano patet pmode potetia superna rurali:qiuatur maxima velocitas qua mouetvltim 3 sphrat vii propter immutabilitate sua et sue voluntatis et propter inaliterabilitate ultime sphere non potest sphera vitimam ne tardius neo velocius mouere: hoc idem patet de potentia naturali:qies dare inaxima velocitate quas mobile descendit.per b.medium reco*potentia naturalis in sua actioite agit ultimunita conatus et potentie.
Oppositum arguitur. quia si potentia acti
va term snaretur maximo in quod possiet agere vel excederetii tua vel non excederet:st non excederet: non potest agere in ipsum exeo haptoportione equalitatio non piovenit actio: nec api ritione minor sine qualitatio si autem excederet: vel ex sudiuisibilluc indivisibilunoni ii diuisibili sicut Gmuniter receditur: cum non sit dare excelsum indivisibilem si diuisibili: ergo per medietate illius excessus in maius posset' cum quilibet excessus sufficit ad motu:et per conseque iis inua non erat maximii in quod illa potentia activa potuit: et hoc est intentii, Cnotandii est hic potentia activa potest comparati vet ad resistentia: vel ad distantia vel ad cnectit vel ad tempud: vel ad velocitatem: vel ad spatiu in motu lo: cati. iiii a questione erunt serat liculi .in primo em porta
qua se adistinctionis et terminorum positiori es.secfido dicam De comparatiorie potet ille active ad resilirentiam. tertio de comparatio ite potentie acriue ad distantia. qii arto dec6 paratione potentie actitae ad effectum quinto decoparatio nepotetitie actitae ad velocitate .srito Decdparatione active ad spatiu.Decdparatio ite autem potet te active ad tempus
sidebitur se otium in tertia questiqsie proposita.
Quantum ad primum sit prima distinctio
quod potentiarii quedam diretur activa et quedam passiva. ESecunda distinctio.potentiaris passiuarum quedam dicitur receptiua solum rite illa nihil ad propositii:quedam est receptiua et cum hoc resistitiust et de illa ad piopolitu. Tertia distinctio.potentiarum activariiquedam finita: sicut pote sitia naturalia: quedam infinita sicut potetis diei. Quarta distilicis o .potentiarum activariiquedam est motiua: edam portarinaequeta leuatim: eda pio ductiva. auinta distinctio idiotentiarii pioductivarumquedaei productiva substanti et quedam moductina qualitatio. Coexta di itinctio Ootentiarii productivarii qualitatumqueda est pio auctiva qualitatia ubi similia:sicut cauditavi, ductiva caditiditatio:quedam aure est pio ductiva qualitratia dissimilio sicut lux est productiva luminis:et colox est productivus spe,c ei visibilis. Eeptima distinctio. gdhuc potentiariique clam est productiva alicuius effectus qui posto productuoestiuuat potentiam adulteri uo prodami diuquedam ut
non Exemplis pilini sicut ignis qui post copio duot igne piope se iuuat ipsum ad produceia dii ignem ammas id remore. porcin plii secundi: sicut est tumemboc enim postv productaiestatu no iuvat adulteriug producendulum eri: ita filius post productu et est a patre no iuuat patrem ad untialium nitii producendii. Octava distinctio.potentia finit interminari contingit quadruplicitet imaginati: vel maximo: ex niumno v et niaximo in quo a non :vet quo noni vel perqGnon: etc.vel mitullio iti quod iion: vel minimo per quod non
etc. Tiaximn vocatur in quod potest velaque potest aliqua potetia agere vel pati: et in nullii maius sed in quodlibet intnus: vel nullo maiori:sea a quolibet minori: se misimum voc*tur in quo a vel quo aliqua potentia potinete vel pati et in tintri minus vela nullo minori: sed in quodlibet madiiud veta molibet maiori. Sed maximii quod non: vocaturis non: ve; quo noni vel per qGitonised quolibet ni mulla lo datur minus O sic. Sed minimii CS non: vocaturiti a quod noli vel per quod nor vel in quo alio: sed quolibet minoii illo datur illatus in quodvel per quod sic Ecce quatuox descriptionem Paluoi termiit otii. 3 in istis descriptionibus qu*tuor qualitu Est piimagdllas descriptiones istoruin duo xii terminor si maximii et minimu concordo cum Ginuit iter loquetuipua in ista materi ased quantitast duao alias desci
melius sit describere alio modo illos duos terminos maxiem ii quod non et minimii quod non Sipsi describat.uti demivocant maximii a quo non illud a quo non nec ab aliquo minori ista a quolibet maiori .et minimii in quod iro: illud in qGno nec in aliquoa inatus: sed in quodlibet mutuo .in hoc aps paret mihi ae non benedicaut iusii plus addant. nam sectans an lioenon posset saluari quod esset dare minima distantii ultra quam aliquodvisibile possetvideri: quod tamenes falsuiminio oppositum ipsi dicunt nam secundii eorum expostatione emet minima digantia ultra quam non aliquod visibi Iepotest videri .s tergo illa pedalio tunc vitta illam distanatiam illud visibile non potest videri:sed ultra qualibet minorem:et tamen hoc est falsum:quin aliqua posset esse distantia ita parua prope oculii quod visibile licia et vltra iliam et non remotius ab oculo no videretur: sicut arguebatur etiam anate oppositum.ETunc sit prima coiiclusio quod potentia is sinit, non terminatur maxima resistetia nec minima nec inaxima in qua non.nec mintina in qua non potest agere: pio batur:quia talio potentia non est terminata:ergo iliciaemec sic postqua est innitita .H Secundo. st hoc quod aliqua potentia aliquo dictorum modoui terminetur requiritur*in ali, qua resistentiam possit et in aliqua non: modo sic non est de potentia infinita ex eo quod in quamlibet potest. mei sideantem ponam conclusiones de potetia finita et naturali postio ptimo unam conclusionem pirambulam qua oportet supponere inprobationibus sequenti met hit ista: si quilibet excessus sufficit ad continuand si motum inceptii tunc quilibet cxce quo sufficit ad motu incipiendii et inchoan uastius cotidirionalis antecedeno comuniter omneAconcedulit: licet non comuniter omnes concedam consequelio: sed probo dictam conditionalem esse veram: et ideo si conceditur antecedens oportet concedere consequens: unde arguo sic: si non quilis
het excetiuo miliceret aa inchoatidii motum: et tamen sufficeret ad continuatidii motu:ocvideretur esse ex eo quod inchoare motu et et difficilius p continuare motum: tunc sic: Hi ergo ilichoare motii est finite difficilius vel insanire qua, continuare morum mon potest dici quod ii istisite: quia tunc oporteret esse e e sum iniit tum nec aliquis excessus finitus sufficeret ad inchoandii motum: curuo opponitum patet ad xperientiam,si autem dicatur quod inchoare motum est fisnue difficilium qua continuare motum: literso verbi gratia quod solum in duplo et sit excessitos. qui per aduersarin non sufficit ad inchoandum: sed bene ad continuandum. Tunc sic:quilibet excessus per aduersarium sufficit ad continua nadum:ergo mediet aa.suffuit ad cotinuandii:et cum inchoare sit solum indutilo difficitus sequitur quod a duplum assiuam medietate sufficit ad inchoandu): quod est intentum. Consimili modo argueretur si diceretur quod inchoare motii esset ili decuplo difficilius ct conisii uare: et sic de quactivalia proportione sinua: et sic si quilibet excelsus susticit adeontinuandii moruliuet cit solum linite difficili uo sit inchoare est continuare: sequitur m quilibet excessus sufficit ad iiis choandii. OSecundo ad idem: et suppono primo sicut contra
muniter concediturae proportio velocitatum minotibus sequitur inoportio item proportio mi potentiarii moventilia a usiore istetitias:hoc supposito sita.vnuo moror qui excedit
dua auersariii: tunc sitvnuo alius motor c.qui excedat d.mobile excessu suffixiete ad motu ilichoanduet ad mouendii certa veloci rate:et sit ille motus eluiic clarii est quod proportio
nulta earii sit in infinitum magna nec in infinitum parua: siter verbi gratia: od sit dupla adeain: tuccia c.admotuni: e. it dare motum sub duple velocitatio sicut patet quarto et sexto ilicorii sequitur per suppositione quod ille producetur et inchoabitur iucundit propoitionem alicuius motorici ad mobile subdupla ad proportione c.aad.sit ergo illa proapoitio ipsius fimotoris ad g. mobile.ex quo sequitur Proporatione Ladg.esse equalem proportiorii ipsius a. adb.cissutra: meariisti ubdupla ad calide propoitione. puta a proportione ipsius ea a d. tunc vltra. pio porti M. ad s. est equalispi oportioni a. aab.seda .proponioe Laas prouenit motus.
solum continualido sed inchoando: oderat probandum.
190쪽
lia conclusimile pira instilla supposita ponam conclusios
Quarum ad secundum articu him fit prima
conclusio ista.non est dare maxinia in resistentia in in qua aliqua potentia activa potest:probatur: quia si siclita. potensita activa et resistentia b. tunc arguitur sic a. vel excedit b. vel non medit h. si dicatur quod nota excedit b. sequiturqd non potest in b.cuino innis potentia activa debeat excedere quantum ad posse gere ipsam potentiam resistitiua quantitum ad posse resistere: quod supponitur tano vnum puncta pium in naturali scientia.si autem dicaturaea .excedit d.vel ergo excessu dius sibili vel cessu indivisibila: si dicaturae excessu indivisibili hoc non valet:quiantinuo talia est: si autedicatur; excessu diuis usint ergo partes illi' etcessiis c. davne si ipsum baugeretur intantii madhuc ipsuin a .moueret ipsum excedem solum iit d. medietate excelsus priori ad buc a.ageret ib.cumdlibet extamus sufficiati et ad inchoaanduin et ad continuandum motum sicut dixit conclusio pie ambula:et cum b.tunc esset maius o ante eratsequitur . b. non erat maximn in quod potuita .et ita argueretur de quoetlibet alio quod aduersarius diceret esse maximum in quod potentia activa posset. Secunda conclusio.ne est dare ininima resistent sim in qua potentiae activa potest: probatur: nam sit illa b imicarguitur iura potetia activa potest in b. resistentiam: ergo potest in suam medietate: qiquod potest inniaius potest in minus: sed si a potest in medietatem b. et cum illa sit minor h.sequitur c b.ud erat minimii iii quod a. potentia activa potuit. Tettia eonclusio.non est dare maxima resistentiam in qua in potentia activa non potest: nam fit illa b.tunc sic a. non potest in b.ergo a. no potestimatu h. ite malus in resistendo: quia q6 non pcit in minus noli potest in maius:sed si a .non potest in maius bsequitur, b. non erat maximum laquodamon potuit. QuartaeScluasio est dare minimi resistentiam in qua potentia activa finite non potest:piore tutiois potentia finita in aliqui relis entist potesttet in aliqui n6 potest: ergo per sufficie ille diuisito: nem vel datur maxima resistentia in qua potest: vel minima inqui potest: vel maxima in qualion potest: vel innimae in qua non potestulon potest dici pii insime secun amnem terti si secundit primam et secunda et tertiam conclusioneo: ergo relinquitur quartii:ethec est conclusio. Seculia data aliqua potentia activa puta a est dare aliqua resistentiam sibi emugie sit illa bsed talio est minima in qua a .non potest: ex eo vi in illi non potes ex quo non excedit ipsam i sed quali bet nil noli illa datur maior iti quam potest ex eo ci qualibet initimi illa datur maior qua a.potetia excedit: et cu quilibet excessus sufficiat ad motii sequitur; qualibet minoia illa s. haeatur maior in Ia .potentia activa potest:eteii in b.noa possit sequitur per expositione minimi qm non pilus positaci b.sit minimii in quod a no potest. Cirtam conelusio ne dubitatur et nam pm ipsam esset concedendii mei hi dare in inimii pondusqd mites non potest potare vel leuare vel mouere vel aliqui abuiusmodi: sed doces falsum et consequetia nota est dele:falsitas consequentis probatur: qi lit illud pondus b. tunc arguitur sic: virtus et potentia mitio potest augeri:ergo potest portare maius pondus Osit b.et per 'nobaton est minimii somnon potest potiare ex quo ipsum potest et maius ipso potest pcraugmentatione virtutis.cundoma sit illud pondus b. pedale et unius libre:et sit cunii pondus duplis in quantitate: et sub duplum in grauitate ad ipsum b.tune arguitur sic: sortes potes portare poduo in duplo maiud b.ergob.non est minimii quod sor .nd potes porstare:eonsequentia tenet:antecedens inobaturici potest portare c.cum potentia sortis sit maior S resistentia c. et c. est in duplo maius b.per casum:ergo potenti Mitis pol in duplu db .et hoc erat probandu .ETertio .si lapio in infinitum distaretae centro adhuc descende et non obstantem insiliitissaer resis cret sibi:ergo videtur *nulla sit resistetiae minima in quam ille lapisi id posset. ex quo in resistentia vel distantliam inlinitam posset .EAd ista. ad primuin illa bene phat: non est dare minimii pondus quod solaton potest portarefm potentiam eius remota pia, qualem potetiam diceremus pueris habere potentia pugillati divel eurredi mihilominus
cum hoc bene stat cr est dare minim j resistentia in qua potelia activa no potest Fin potentiam eluo pio pinqua. Ud secundum illa bene probat alnon elidare minima resistentia et hoc quantitate in qua potentia activa non potest: cum quo bene stat et est dare initum a resistentia secundii grauitatem vel secun dum aliqua aliam qualitate in qua data potetia activa non potest crisi tertia dico ae in tali casu iid esset infinita resistentia intensive:de qua solii intendimus inpio posito: sed bene infiti ita extentree. Ouinta conclusio .cum dictis conclusionibuo bene statae est dare maxima resisteticliam in qua aliqua poteritia activa potest eu aliquibuo ceratio circunstantiis: sicut cit tantavelocitate vel cum tanta tarditate in tali vel in tali medio: patit hoc: qilicet non sit dare maximum podus quod vi potest portare et hoc limpliciter: tamen bene est dare maxunii pondus stolai. potest portare tauta velocitate in tali illedio:* sis pondus emet maius et medium grossiti set minus dispositii soraro ii posset portare illud pondus tanta velocitate: ita proportionaliter dicatur de minimo. CDicereo tu sicut arguebatur in recipio question lo Aristo dicit in lateram potentia activa termin turpermas ximii diram vermia est:sed n6 permaximum in quod potest nee permax sinit in quod non potest: sed per inaximii infra quo a potest: et illud idem est minimum in quod noli potest: et siccum dictio stat sentetitia Aristo.
Quantum ad tertium articulum videndu
est de comparatione potentie actitie ad distantiam . ubi promittendum: r iuxta terminatione potentiae active motiue Iocaliter distantia non proprie habet lorum: qi semper in tali actione potentis acgiua motitia est simul est moto: sicut patet ex septimo physicotii et maxime hoc est veru demouente ima mediatoret hoc sema est fiet nisi motus talis Ioralis fieret palleratione modo quo magnes alterando ferrii mouet spm tradendo per aliqua distantia: licet hoc non faceret pereem et ideo quasi tum ad propositi viden an est de comparatione active alteratrue ad distantiam quomoao talis sit termina ta distantia et qfio non .ESecundo est premittendit ae disses rentia est inter distatiliam per quam fit vel non fit actio:lauinqua fit vel no fit actio ex una parietet distantia ultra qua fit vel no fit actio ex alter parte ii per illa distantia vel in illa dimitiis dicitur fieri actio:que sic se h3mquadiu passus est in aliquo puncto intrinseco illius dist1nile tamdiu ages agit in ipm .sea illa distantia dicitur esse distantia ultra iissint actio: que sic se habet et pan existente non in aliquo pinxcto intrinseco euio: sed cxtrinseco agens agit in ipsum: Dportiostaliter dictatur de distantia per qua non fit actio: et dedi: stantiae v tra qua non fit actio. cune sit plima conctu sto. non est dare maxima distantiam ultra quam aliqua potetia activa potest ageret nec simpliciterine cum certa resistetia probatur quantum ad primit: nam sit illa distantia et sit resissentis b. tunc ex quo potentia activa ultra a agit in b. sequitur creadem potentia in sub diu plo adb.ageret ad maiore distantiam .et sicanistantia non erat maxima ultra quam dicia potentia poterat agere. Et confirmaturinam lith .pio instanti inesentivum maxim distantia ultra qui potentia activa pota gere:eti hoc ista liti incipiat elongariaba. sequitur min presenti instantia agit in b.et immediate post hoc instans a.noli agit in hasic pie seno instans essetvltimi in res esse aetionio:et sic daretur vltimii instano esse motus. q6 est impostibile.Peinde probatur eadem conclusio quantum ad secundiltqista gens agit in b. passi lincuri certa rementia gradu velocitatio idem ageno potest agere in idem passum
remotiuore muliori graduvelocitatio tet ideo dicta distantia non erat maxima simpliciter nec mannia cum certa resisten tia ultra quam dictum agens poterat agere in b.passumi ci quo bene stat ae dicta distantia erat maxima ultra quam dictum agens poterat agere in b. pastum cum certare rasteritia et certo gradu velocitatio .cSecunda conclusio nee est daere mini liram dista litiam ultra quam agens potest agere in passu int probatur: quia tune ultra illam posset et non vltr minoi emi et sic si passum inciperet approximari agenti esset dare viti iniim instauo esse actionis. quod est in conuenien . Tertia conclusio.ii est dare niaxit nam distantiam ultra qua non agens potest agere in pastum: qirunc vltra illandi et qualibet maloii illa daretur minor vltra qua sic.que inmitror emet maior illa ultra qua non nio boc est falsii iuxta illud