Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

171쪽

tertio ethiccnti ubi dicit olentum est piincipio extrinsecono conferente Lm palab.i ad quod passum iid habet iiij clitiatione naturales n. Dubitas hic quare materia aqincunatione naturale ad calefactione et no admotii sursu3. Cidico*ideo: qi mater sano appetit accideria nec inclina tur ad eamnaipter minia substantiale3 ad Stalia accideli disponunt.et ideo .qrcalefactio quam est de se materiam disponit adminia substitialem noua in ipsam materia instro ducenda .et hoc nS facit motus locatis salte secundum se. ideo materia aque bene habet inclinatione natura id ad caelorictionens ilicet non a a motii locale alii ab illo ad que itis clinat solitia substantialis actualiter in ea nassens ypter mconcedini ad bene aqua naturaliter calefieri licet non concedamus ipsam naturaliter ascendere.ECuistis deseriptiosilibus addo ista suppositione.co quodlibet corpud nativirale habet alique locii sibi naturalem ipsius conseruatiuii: q6p3 ex monos videmus iae corpus invito loco diuti' durare .in alto aut minuo diu .et cit quodlibet eno appetat se pamanere:sequis; quodlibet corpus naturalecu tuerit extra locnsuli naturale:h3 inclinatione ad illii:et cii fuerit in ipso habet inclinationern ad manendii in eo ppter diutiu3 conaseruari in suo esse. unc sudistinctioqd aliquid pol moueri localiter multipliciter. uno modo Fin se totii sicut graue deo istam .alio mo Fm paerico sicut celsi mimiliter uno momotu recto sicut graiiecti mouetur deorsii3 et leuesur 3:ationi odo motu circulari sicut ni orae celii et ignis in sphera sua. Plio modo. mercitaturaliter ut graue deorsum. Alio modo mere violenter: ut graue sursinit. Silio modo mouetur ii attraraliter et voltitarie ut celii. talis emin motu a cito ibi naturastis: et sit volsitarie abitelligetia Zitio modo nec naturaliter nec violeter:sed pieternatura: quomodo mouetur ignis in sphera sua .rilio modo inixti3 volutario eivio leto sicut estniot' aiatis. Si ita illo mixti3 ex recto et circulari sicut elimo arus lapidis transuersalis vel motus grauio ad med inmutas di per arcii eius semidiameter mundi est ororda Isito sup , positis pono vilica coclusione responsalem ad articulum Lomne corpus naturale est naturaliter mobile motu locali. Probatur omnem dab et punci plutii se activumouenta loccaliter estis aliter mobile localiter: sed oecorpus itale est huiust nodi .crgo ec. iudaior patet perdiffinitione motito irata:

ralis pilaoposit j que est celsorum motui naturali siue sit alterationio siue localis siue qui cito alius: una cit stippositione posita post descriptiones terminoiudiciorum ita tura corpus naturale et c. sed minoi patet p diffinitione corporis nacturalis unacii diffinitione nature. coclunone ista dubitatur. quare dicit corpue natura laesone sufficeret dicere corpud Tu omne corpus sit naturale et ecotra. Et dic potresponsieri duplicitet primo concestbqd omne corpus esset naturale et omne naturale esset corpus:ta me additur hi nastur Ieppter opinion ei platoriis a credidit aliqtia rei potae si e mathematicalia et id naturalia. Aliter pol dici negado U omne corpus sit naturale. ni materia est corpus costmiliter tor in equi est coipuo Tu quodlibet istori sit longus latum et mos undis. Et tameneutrit istoni est e naturale id natura Ei militer albedo et dulcedo in lacte sunt corpora cuvirileue istorii sit longii tam etffundii tui neutrii eoui est ensnaturale.q6p3 p diis initioiie3 entia seu corporis naturalis prius posita i3 bene sint entia Fini natura. Ocdo dubitae

poeclusione in se cice uestem p 'naturale:cu strensi de dia corpo ub' simplicib'staturalib'. st Bristo alitere .et in l3 mosue tur: iid naturat ter 8 violeter moueri vides:ex eo qd mouetur ab intelligentia que novi defintrinseca esse celod exatrinseca. scoeo .n bii possibile est elidaliquod comus naturale q6ram enun*moue filocaliter et pans tale novi dei esse mobile localiter inj si es tui obue localiter et nun* mouearetur poteti eius naturalis ad illo tu esset laustra. vides esse falsum:cu deus et natura nihil agat frustra. iiiumptu 3Pater. na possibile est aliqua terram in aliquo loco generarietineo de corrumpi abso hoc quod uno inoueatur localiter. Clad ista ad pii mii dico utiq; celum mouetur naturalis ter .et vlterius dico quod mouera puricipio intrinseco papa propitatione et plantia puta ab intelligetia licet no per inderentia:et doc sufficit ad simili iraturalem. Eldsecuda belle cocia o m et possibile alio esse coiptio naturaleqs tinn*moileai localiter Etulteri' dico vinde inreuenieno potemtialaliqua friistrari pis individuum:licet ini possibile sit poctentia naturale mutirari ta sin hi diuid mi F; speciem.Unde licet aliqui fiores nuncin prod icat fructu et potetia Ddilace ii di fructu in illio no reducas ad actu:tist potentia ae ducendi fructum in alito eis sitibus in specie ad actum reducitur. Et ita deus et natura nidit fadiunt frustra fim species i.

Quantum ad secundum articulum premit

tam pilus aliqua o ppositiora tatim suppositiones . et det ne depona aliqua a coclusionis responsales ad articulii. Suppo iti6es erunt iuxta quid nominis motus simplicio C Et sit hec prima suppositio.mo tuo localis iid dicitur simple est priuatione compositionis ex partibuo quantitatiuio. patet quia cum quilibet motus sit de numero colin uortina vel succcessivorum nullus motus e et simplexetia non dicitur sinistplex per priuaisone compositioiuo ex partibus. quaru uua sit velocior vel tardior malia .Ra tune motus iraturalis terre deorsum secundit semidiametrii mundi vel partectus noesset simplex: est in fine sit vel octoico in principio mec moliret dicitur simplex per priuatione3 compositionis ex partibu3 quibus una par g mobilis mouetur velocius et atra tardius. nam tunc totalis motus ceu ipsi celo coexterus no emet mortus simplex .luc propter simplicitate mobilis aut spatij dicitur motus aplex: omnia ista ostendi possunt extitera rapi losophi. CSecunda suppositio est ista: motus dicitur sim, plet cx eo cisit per linea breuiore per qua potest fieri ad me

diuinundi vel a medio mundi: scilicet secundu semidiam est trunt muricli vel parte eivo ab suboeae aliquid participet de circuiti otie: vel circani edini nundi sectili dii linea circularemve parreni cmo absq3 hoc qi participet aliquid de descessi ad me diu vel ascerim a medio ita q3 simplicita et in oriret attenditur in ordine ad mea in mundi. Ex quo sequitur dastis duobus mobilibus equaliter distantibus a medio mulidi viris eque velociter desceri detibiis ad mediii migdivino tamen descendente per semidiametrii mundi: altero auten arcum cuius semidiameter mundi esset chorda .primu moueretur motu simplici .sin autem non .quia secundii non descederet per linea breuiore per qua potest: sed per linea curua aliquid participano de circuitione in eius descensu et incidetaliter addo gi in eo de casa illa duo mobilia licet eque velociter descenderent: non tamen eque velociter mouerentur: hoc patet ex quarta questione sexti physicorum .e ui talis lampiopositionem seu suppositionem dubitatur primo quatum ad motu rectit .nam sequeretur ae aliquod totii moueretiir motu simplici: cuius tamenquelibet medietao mouere: tur motu composito. Probatur consequentiania sit una terara pura vitiformis in grauitate secundii partes eiusque descendat lic ad centi xi mundi ae punctus in medio eius imas ginatus Describat stimatante trii mundi et in eius descensa illa terra condenset uti in isto casu totalio terra movetur motu si inplici: et tame quelibet medietao videtur esse mota motu composito descensu et aliquali circuitione post O nulla eius illedietas descendit per semidiametrum inlidi. Si iter potest argiri ponendo talem casum qisit aliqua terra puraqlii eius descetis rare statvsae: sc3 ad instans mediii temporis mensura utio descensuimsemper puncto medio ipsius terremanente in semidiametro mundi:et post medium instans tepono terra illae conuerso condeii senir: in isto casu punctuomedius totalia terre describit scint diametrii mundi. quelisbet alite medietao describit quasi arcum cuius seiiudiam taterantidie lichoida quare quelibet medietas siemotavi detur eme mota motu posito:totali terra mota motu simplici.CEa illud respondeo concedendo coii clusionem .s quoa aliquod corpud totale mouetur motii simplici cuive quellabet ineatias mouetur motu coposito:cst quo bene stat quoa medietate ille simpliciter sumpte sito uetur motu simplici cu ille medietat eo uimul sumpte sint illud totuni. si Secuilaeo dubitatur iuxta eandem stippositione quantum ad mostii circularema si ipsa esset vera sequeretur quo de centricus solis vel alicuius alteritis planete non mouetur motu lim'plici: quod tamen est falsunnex eo quod olbisecentricus est corpus simplex:cuilibet aute in tali debetur motus simplex per Bristo inlitera. id iobatio consequetie, quia ecentricus licet illo ueatur circa centrum munditanien aliquid de ascem et descensa participare videtur:ex eo aliqua eius pars effieitur aliquando centro mundi Dpinquior aliquandore, motioice iitro aist mundi propinquare es descendere: et s

172쪽

centro inunt elongare est ascei ere ergo M. T mptet ista

ratioire et adipter qtiamsi alia orati deosco me. liegauit ecem

tricos de qb' videbit pl' postea. 1 ad ipsas paliquos volet eo sit stinere taetricos respodetur ae cce trici mouetur moatu simplici et qn dicit aliqua pars taetrici aliqii efficiscet ropropitiquior et aliquando remotior Dei recocedunt. D negat q6ppter hoc ecentricino moueantur motu simplici: quia dicunt simplicitate motus circulariona attendi penes motu3 circa celitriss mundi sest circa celitrii propnii coiporto. modo

ecentrici missi efficiunico in affatiqitas suas partes aliqua: d oppinquio ire cetris notho aliqua do remotioleo. 'semper manent equaliter vii alites ab eis .sed breuiteri mid salva gratia sic dicentii ino videtur mibi valere: qr si simplici, ras motus circularis attenderetur respectu cetri propideor porto moti:tuite mota fabri moueret circulariter mota sim: plici: quod est falsuram et credoqis illim et credant hoc egela sum .consequetia nota est de se ex eoqisem p parteo mole fathri in eius motu circulari manerent equaliter distates a centrorumprimissius molefalsitas eo sequentis patet pitino quia motus mole fabuchonitur expulsu et tractu secuncto quia in tali motae una pars mole ascedit reliqua descedente qua remotuo eius novi detur esse simplex Aliter igitur dicens dum est ad illa rationem sustinedo e centricto: co uti mo tuo eo dii est simplex cu dicio petau motu aliquerari Partes efficiunt aliquando centro pi, pinquiores. aliquando rem timeo coiicedo. Et qui do ulterium dicebatiar: ideo aliquando descendunt et aliquido aescendunt: negatur cosequentia pio pteryndoecentro mudi appropinquare est descendere ne coea cetro di elongare est asceaereii folii q6 fit uatra orbe tune in sphera activorisset passivori . frid huc dubitae de motu epicicii circa sinu propitii utria sit simplex vel eo positus atrid q8 aliqui dicunt,sino ponimus en tricos non est nccenariti poneremi cicios:et ideo si epicicli non inuntur no oportet querere de motu eo*aii sit simplex vel copositus:deli tame viruli ut ponedi epicicli vel nocti ecentricis videbitur in scdo uino. Istis psippo Ctis sit breprima conclusio aliquis de facto est motus simplex circulaetis naturalis patet demoria celige circa mediumudiabis3hoem aliqd participet de ascensu vel destem. rea 'clusio aliquio potest esse motus simplex reclud naturatio. patet hoc ma terra pol moueri versus mediii mundi. et ignio pεtinoueri a medio abs hocm illa inrarii motibus alitia pareticipent de circuitione. Tertia ce clusio*solum sunt duo motuo simplices naturaleo lacunali genus .s rectus et circularis. Dboc.qr tot sint magnitudines simplices peties quassumitur simplicitas motus f.linea recta directe tende iis adniediu vel a medio tet linea circularis circa media secunduloem punctii equaliter distano a medio. Quarta cretusio. tres sinit motus simplices naturaleo secundii specie subal ternam patet,c.qrrectus sub diuidae Linmotii sursu3etmotii deorsum .QQuinta conclusio plures Streo sunt motus naturales simplices frem specie specialissima patet reci ci plura sunt corpora simpliciam tria distincta secundum specclem specialissimam et unum quodv corpus simplex securi, dum spectent specialissimam determittat sibi imotu naturale distitictu Finsipecie specialamimam ut postea probabitur.

Quantuni ad tertium articulii primo pro

mitto aliquas suppositiones.quas plima est istam aliquid potest imagitiari moueri motibus pluribus simplicibuo dupliciter.vno modo sim ut alio modo successive .secunda supeositio aliquid pHt imaginari moueri simul pluribus moti: us simplicib' triplici terrano modo ae eque pilo et eque rea lociter moueaturi ut moribus simplicib secti domodo q6 moueatur pluribus motibus simplicibuo iioneque planio: sed uno ex se: et alio ad motum alterius coniuncti cu eo. terctio* moueatur motu vittio ex duobuo si inplicibus sicut ex motu recto et circulari. Tunc sit prima conclusio .impostibile est ali id moueri sint ut plurib'sunplicibus motib' ce prio et muclociter: p3hoc ex eo quia scinii tu hoc opo iteretqdide simul et semel esset in diuersito octo postae motus simplices sunt ad diuersia loca et peristina motus locatio differt a moestu alteratiotiis uia istud bene est possibile de motu alterationis quod aliquid simul alteretur diuersis alteratiosi tib ': unde bene post bile vitae aliquia simul ira velociter albe fiat sicut calent. ecutida coclusio.aliquod simplex potestino, uret simul pluribus motibus secundo niodoipatet de sphora solis que mouetur motu proprio et motu circulari otumo quoui uter est motus siti plex:sed non moueturillis equeptimo cu no victae eotii sit ei naturaiior sed unus coiti incit sibi preter natura . Certia conclusio alimS simplex potest simul moueri pluribus motibus secundo et tertio modo.pastet hoc si aliqua terra pura descenderet supra aliqua tabulfi transuersaliter positam et illa tabula moueretur in tali descesu ad alii partem .puta ad latus tunc illa terra simul mouetretur pluribus moribuo simplicibuo. secundo et tertio modo sed talio motus non esset ei mere naturatio. Diraria colleclusio ampo stibile est idem corpus simplex sinini moueri nasturaliter pluribus simplicibus motibus. Probatur illa conclusio rex eo q6 corpus limplexno habet in senili unam foramam simpliceque apta nata est illud inclinare ad unum to cum soliuet per consequens est pio ductivam ipso solitumus motus ad illii locum vel in illo ioco: cu ide simplex in quatietum idem seniperaptu natum sit facere id duel inclinare adide.Confirmatur hoc .quia unius corporis simplicis secutae dum speciem no est naturaliter nisi vi tuo locuo secundii speciem igitur etiano nisi vii uomo tua localto specific= ymnaturam:consequentia nota est dest: quia motus localis dicit esse talis quia em ad talem locu vel in tali loco et antecedeno patet quarto physicorum. Eoik3 modo probat impostibile: ide corpus simplex naturaliter moueri pluribus motibus simplicibus secundii speciem successisse. Sed contra hoc dubitans ridia aqua movetur naturaliter deorsum:et cit hoc aliquando mouetur sursum naturaliter insequcndo aerem attractum sursum infimala violenter. memori defus sim:

plex naturaliter moueri pluribus motibus simplicibus socii dum specie distinetis intelligitur dupliciter uno modo sic: quod quilibet illorum motuum sit sibi proprius et alter non alio mocas vi illorum sit sibi piopi ius seed coniunis ei et cuilibet alteri corpori. Tunc dico quod peti ino modo imposibile est alicuius corporis simplicis esse plures motuo natu rates:sed secudo modo bene tandeq6 aqua sic naturaliter ascendat insequendo aerem ne fieret vacilii:non solii conuenitaque: sed cuilibet coipolithoc accideret consimili modo siluatio ad aerem sic motu violenter. ysia solutione, alii dicunt stib aldo verbis: quod unius corporis simplicio sol nestvnus motis naturalio lacundia speciem conueniens ei secundit natura prop:ianiihilominus nihil prohibet alicuius coistoris simplicio secundii speciem esse plures motus distinctos secundii spectent .quovi virus ei et ei naturalio lac tinctura propitam: altera iit esset ei naturalio scena naturam seu inclinatione conrune sibi et aliis. iiDauii ita conclusio. vii uo niuiuo simplet secundii specie no inest naturaliter nisi uni corpoli simplici secundii specie: patet quia e equo forma corporio simplicio non inclinat nisi adviiii motii simplice3: et forme distincte secundii speciem inclinant a distilictos motus secundii specie sequitur unuo motu G simplex seculi: dum specie no inest pluribus coiporibus distinctio secundit speciem taliter enim mimedistincte secundum specie inclinarent ad idetquoa est falsum. LEtidiosequitur .quod mora circularis quo mouetur ignis in sphera sua noesina tiaralis ignimam igni inest naturaliter motus sursum quid illinguitur specie motu circulari: si igitur eti hoc idem motus cir scutario esset naturatio: eide corpori simplici secundii specie incitent naturaliter plures motus simplices secundum sipeciem.Similiter moles circulario inest naturaliter celo quod modo supponorsi igitur etiam inesset igni naturaliter: idcinmotus situ plex secundii speciem inesset naturaliter plurib'corporibus sint plicibus distinctis secundii speciem quod est contra una conclusio ite .hico meundo: quod motus circulario non ita est igni violenter:patet hoc:quia tunc illi motui circulari es et motus sursum qui est naturalis igni contra,rius: et cit eidem motui igni ursum sit motu 3 ignis deorsum contrarius: uni secundii speciem plura secitdii specie est erit contraria quod est contra Aristo .in litera. QCertio dico: quod talio motus dicitur i iciae igni pleri r naturam: urum sit

ei inspertineri Ernec si quitur ad natura ignis nec reptignate idem.tate aute est alicui impertineno et preter naturam. Et auarto pronii ne probabiliter dico: Gndonmis ni otii surissu ab omni motu deor iii diis ri speciei patet:quia ae exilietio in loco terre vela sitie naturaliter ino iactur sursum

ad locum propuli: existerio aut in loco ignis naturallici in o

173쪽

vetur deoisum ad locus eunde modo si isti duo motus differant spectet mccii de apolis simplicio esse iat plures mos uo nales.sseque ter diceret ad hoc q6 motus sursu 3 et mora deo itas distinguantur specte oportet filii ad triminos distinctos specie tiales sui it motus deorsu 3 terr et moreo sursum ignis. Quinto dico:ad quod niolus Deoisti in ab alio motu deorsum differat specte noli sufficit illi motus sint ad diuerso teriis in os in specie.Ratunc terra iii descendendo de loco igitis ad locum proprissilioueretur diuersio motibus inspccie: quia in tali inotu ipsa penit ad diuersos terminoo iti sipecie:puta ad lacti aerio:ad locitaque: et ad locu terre: que sunt loca differentia specie:sed consequens est falsis 3 nam tui reeidncorpore simplici inestent naturaliter plureo motus distincti secundu specte Eed addocq motus deorsum ab alio motu deo istam differat specie oportetae termini ad quod vitinia tetendunt differarit specie:e propter hoc: iterra in descenderi dono tendit ultimate nisi lanii terminu3 secundu specie: ideo est quod totalis ille descerisuo eranus inspecte: sed quia terra et aqua simul descendentibus de to colgius ipsa terra primu motum tendit ultimatem termis num disrinctii specie a terinino adque vitimate tedit aqua perlitum motu 3:inde est quot illi descensus differunt ab inculcem specte. consimili modo dicatur de motu sursum sicutiam dictu est de motu deorsutii. Ultimo dico:quod sit ponimus orbes celestes distingui ab inuice speciei io onmto mos tu scimilario cit omni motii circulari est eiusae specieinia 3 aliter id e trio tuo simplex copeteret naturaliter pluribus corporibus simplicibusueti dii specie. et ideo securidia hoc osortet potiere quod loca naturalia ipso ui orbi distingitans cundii speciem:etsecuti dii hoc momo circulario olbio ipsius folis est alteri 'speciei amotu circulari orbis luti eri3 uteroseoni sit circa centrii mundi tamen unus est in uno loco sectis dum speciem tetalter in alio: et secundulio clicet sola sint duo motus simplices secundii genus solii tres secundii spectent sub alternam:tame sunt valde plures secundii specie pecialissimi pin*plura sunt corpora simplicia distinctas nives etalis ima mobilia ad diversa loca in specie vel in diuersitet locis in specie.

Quantum ad quartum articii fiam restat

vid creo citiora mixti virentpsum moueatur ad motri elemeti picdonii nantio in ipso et quia in ista dubitatione piem paponitur quod unu elementii predominetur primo dica quo amodo hoc intelligitur et deinde respondebo: ad articulii vii delix libro degeneratione suppono q6 mi iste substantia leoclemento uritosue mane iit inmixto. Ex quo statim cocludo quod in mixto stoli est dominis aliculus et cinerin secundu 3foima substantialem: nec per consequens seciandii naturam elud proprie dicta: quia natura non dicit adipitemst demate: ria et forma substat Itiali ut patet secundo physicoru3. modo de materia nihil est ad propolitii:quia in proposito intendi inuo de dominio elementi in inouendo active: materia auten ullius est actinitati . Zecundo coiicludo exeo de quoasi dici inuo aliquod elementu dominari inmitto illud domilitiam dra et attendi secundu qualitates derelictas ex elemetis: vel simileo qualitatibus naturalibu Selementorum .deralibuo qualitatibus est distinguendit .na questa sunt qualitates et cmi limumque dicuntur qualitates alterative sicut sulit calidita Elaunis ditas ete dedo milito autem elementi mmieto secundia tales qualitates non intendimus in proposito: quia clarii est quod secundu dominium talis qualitatici non mouetur mixtuisco quod in latro ignito domitiare auditas ignio vel consuasilio ei: et tame lion pro ter hoc ferrum ignitum asceiidit.ZIlle autem sunt quatitates naturales elenientorum localiter motiue: sicut sunt gravitagetleuitas De dominio autem elementi iii mixto secundu aliquam illaru3 qualitatii intendimus lii proposito. respondecia dari culum .et suppono primo quod qualitas motiva ali cuius grauis vel leuis naturaliter si timori trahit sursu3 nec peorsum: patet hoc ex eo qd decet aliquis infundo maris et haberet centu dolia aque supra se vel mille non propter hoc sentiret poli diastet tamen setiti re deberet si oppositu 3 suppositionis est et versi CSecundo etia suppolio graue vel leues uticeste naturaliter locatum quando est sub te inori ipso: et iuper grauiuo ipso .unde si in sphera ignio est et vas plenu3

qtia adhuc tignia natans super ipsam csset Iocatu licituraliter. Silia iter sistere et in una fouea bene sis inda interra dum tamenoemet super ipsu3 aliquod grauius ipso esset naturaliter situs: unde naturalio ordo grauium et Icurum est grauioiaeme sub leuioribus et leuior se illa super grauiora. Tertio suppono: quod qualitas motiva grauio vel leuis tunc trahit sursu ni vel deorsum quando est ii uiaturaliter si, tum tet quando graue est super leuiore cotvel eue suo grauiori ipso cDeinde suppono igiletu esti: inter omnia grauia et leuia leuissim luetae rem esse minuo leti cnuet deinde aqua essem agiograuem: et deinde terram grainstimam ETuc sit prima conclusio impo mihi te est quod in aliquo mixto sit equaliter de grauitate et leuitate:Uiobatur nam quado enet c quae litas ingrauitate et leuitate: que dicuntur qualitates moti,

uetoportet quoa esset in equalitas iri caliditate et frigiditateque dicuntur qualitates actiucvel alterati iacetet tunc p actionem caliditatis et frigidi istis adinvicens atmi fieret graui vel leuius rissumptii inobatur. 'am viden uo quodcumagna caliditate stat magna grauita di sicut in miro igium.Id si esset in aliquo tantia deleuitate sicut de grauitate oportes retin illo esse maiore caliditatem ae in ferro ignito: et suffice retineodem esse modicii vel milii de frigiditate: et si sic stati3 peractionem caliditatis illud fieret leuiuo et ste no maneret per tempus equaliter graue et leue quod intendendo p coiiclusionem. ecundo si esset aliquod tale illi no pol et amisgnari locus naturalis:qi si aliquis locus naturatio posset ibli corpo ii Essignari ille in axime videretur esse inter duo eles metira grauia et leuia: sed Probo quod nomam sit vivam tale corpus p aduersiarii si mixtii e traliter ex grauitate et leuitate figi re quadrata: et vita medietas eius sit gauis is talia lesulo: et sint distis aete ille medietates abiri uice plima rectam: qile ex vii parte derelinquat totam grauitate illi uocorporatio et et alia parte totJ leuitate tunc si tale corpus naturaliter locaretur iter duo elameta graue. s. leue oporteret*medietas eius tota grauio esset in loco elementi grauio : ut in

aqua: obi gratia: et medietas eius tota lauio esset in loco elementi leuio: ut in loco aeris .sed phoqiboc est impos ibite ex eo q8 Ilii ea diuiderio sup ficie conu a aque a superficie corica ut aerio est circularia eo qd elemeta sunt rotis defigurevi postea probabitur tinodost dictis corpus dicto modo esset naturaliter locatum oporteret quod linea recta distingueo et medietatem graue a meditate leui omnino illa linea circuetare diuidente elementa prima abin luce puta aere et aqua cooperiret: quod est impossibile. et qualiterciliam emet aliqa de gratii tatecta et in loco leuis vel aliquid deleuitate esset iii loco gratus etsic illud empus ito esset naturaliter sitii. Secunda cocliisio mixtis non mouetur secundit natura elementi predo minantis in ipso intelligendo palatura qualitatemnio ima: sicut dictu est:Bbatur masitvninminuit spera aesrio in quo siliat duo gradus de grauitate terreret duo de grastricate acuet et dilo deleuitate acristet treo deleuitate ignis.

sciat gesse det in boc mixto domina fleuitas:quia gradus stitnul Giuncti sunt quinq; et graduo grauitatio non sunt nisi quatuor .et tanicii non propter hoc dictum mixtii mouet sur sum: licet leuitatio ut moueri sursu 3:paret hoc ex eo quod iii casu dicto solum treo gradus leuitatio:ignis trahunt sursuper triti aesti suppositionem:post ipsi sunt non naturaliter siti: sed duo graduo leuitatis aeris: nec trahunt sui sum nee deorsitan si prima suppositione:modo tres V adus leuitatio ignio ito piit superquatuor grad' aut latiEduoo .Laque et duos terre. Iuxta iii 1 conclusione cii adiutorio suppomtionis pume insero duo correlaria pro melius intelligendo conclusionem sequente. Et sit primit illud: possibile est mos tu3 naturale mixti in fincesse tardiore S in principio. patet hoc:si esset vini mixtii in quo esse titti eo si adus grauitati terre et treo graduo grauitatis aque et duo leuitatis aeriset duo leuitatis ignis: et sit illud mixtum spera ignis:in descessu talis mixti potentia motiua est sicut octo quia tam aer Saqua micrra trahit deorsum p stippositioii e tertia:et resistetia est sicut vitii: tiam pono quia editim extrinsecii pesistat lis cuivisti m.tunc illud mouebitur u 3 ad conuexti aeris exclusiue a proportione octo adqii in v.Sed diceres nonne Aim

illa resistentia extrinseca resistunt etiam duo gradus leuitatio igiato: dico quod non: Sdiu illud mixtum est in sphera ignis:tiam in pis nisi suppositione dictum vitae grauitas velicuitas in loco naturali esus cuius est nec trahit sui stipi nec trahit deo: imideinde aut est qualido dictum mixtum per uenit

174쪽

D. LXXII.

uetiit ad aere tunc resistentia efficitur maloi: nam tune illi duo graduo leuitatis ignis resistunt: cfino sint naturaliter situ et potetia motiua efficit tir minor: quia an in liuo duo gradus levitatis aerio non trahuiit demisiain sed solii tres gracuitatis terre et tris grauitatis aque.etp cd seques illud ni imtii tardis moues in aere e mouebat in igne et propter coiisimile ratione tardius mouebitur in aquam moueas inaestre. Sic igit patet quomodo dictum nititu motu naturaliter moues in fine tardius Q in principio. Secundo in sero q6 est postibile aliquod graue velocius descendere in pteno vin vacuo.ua si litvnum mixtii ex quatuor gradibus grauitatis terre et quatuo laqueet quatuoi gradibus leuitatis aeri et tribus leuitatio ignio: et sit in sphera ignio plena queresis stat extrilite cev tumuinfra aut sphera ignis sit vacuia usu ad centriinuidi isto casu posito illud mixtii descedet in sphera ignioresistetite sicut v mi aptoportione duodecim ad vii qaiata aer aquam terra trahit deorsum p tertia suppost tione eii sint timaturaliter sita per eandecti adiutorio qtiarate .et solume diu extrinsecum resistitutumi: leti ita gem ignis non resistit in sphera sua .Deinde quado illud mixtii pertim sit ad vacuu3 ubi deberet esse aer ampliud quatuor graduci qualitatis motiue aeris notrahunt deorsum: sed solum quatuor aqueet quatuor terre:et tunc tres gradus qualitatio motiue ignis resistunt: et per consequens tale mixtum in vacuo descenderet a Dportione octo ad tria quod prius descelidesbat in pleno a proportione duodecim a a unum: modo Dpmito duodecim ad unis est maior Opportio octo ad triaret cu3 proportio velocitatum in motibus sequatur 'portione proportionii potentiam mouentiis ad suas resistentias:queadet modii comuniter concedimir:sequitur dictissmictii velocius moueri in pleno S in vacvo.ergo etc. conclusio.nium mouetur secundit qualitatem vel qualitates elemeneti vel elementorii thabentem vel habentes dominiit in trabedo sursum vel deorsum. intendit Aristotelesqn dicit mixtum moueri secundu natura elementi predominatis in ipso. Ista conclusio patet et eo q6 si est viiii mixtum habenodequalitate motiua ignis duos graduo de qualitate moti ua aerio tres:de qualitate motiva a quequatuor de qualitate motiva terre quin etet sitiit sphera ignis' iuxta eaque dilacta sunt no solum grauita et terre tradit deorsum cii grauitate aque:sed vinaciicio trahit etia grauitas aerio et sic ne monetur secundiiqitalitate motiua unius clementi: se a pluriur, misit 3 trahentili: sedcii peruenit ad locu aeris no amplius qualitas motiva aerio trahit: sed solii qualitas motiva aqet terre. scii alit peruenit ad aqua noviterius defccndit opter

hoc ae tot sunt ibi tune gradus trabenteo sursum quot dcoiet uni et propter boc est oleii descendit in aere sed non descedit in aqua:quia quando est in aere qualitas motiva aerisque est in ipso non trahit ad una parte nec ad alia sed grauitas aque et terre in ipso trahunt deoisum. quasso ali uetiit ad aqua:gradus grauitatis aque no amplius trahut iuxta prius dicta sed solum grauitas ipsius terresed nunc restistit qualitas motiva acris que plius non resistebat quenopoe: mittit grauitas terre trahat olen ulterius deorsum et pio pter coiissimile causa in ligarii descendit in cete sed iid descendit in aqua .

Tunc ad rationes principalas. Ad prima

nocuiuslibet etc.negaturalitecedens. ad probatione celum est corpud simplex et tametron mouetur dico quod imo licet secunduset otii cathegoreumatice acceptu maneat in eo de 3 siturno tame oeci eius partes secundu quacunq3 Diuistione3 imaginariam accepiciunde licet mestietas celi ex una parte e uinoctialis maneat in eo desitu: tamen si celli imaginetur diuidi taliter qualiter diuidunt ipsum coluri: et circu tuo meridianus no est aliqua pars ceti secundit illa diuisione quin mutet sitfi: salte celi inserius existetitio in loco:quod uota teraddo ppter ultima beraque noest in loco ipsas circunda te. sua secunda confirmatione dico* vltima sphera mos uetur motu locali vel motu eiusde speciei cu motu locati . et tale non oportet esse secundulocu .sed sufficitae esset secustii ipsam mutatio secundit iocii si mobile tali motu motu 3 esset in loco ipsum circlidante. Ed tertia confirmationeque erat de terra que seinp quiescit in medio mundi .dico de hoc non

impeait quin ei debeatur motus simplex quo moueres siecte tra locii sibiliaturalem et hoc sufficit. quartam coitiiralitatione nego opirnonem illotii qui ponunt aliquod celum immobile et boc turta dicta philosophi. id secundit prin

cipale quid fit diceridii clarii3 est et secundo articulo. CHateritu pricipale dico quod licet orbis planete moueatur plaribus motibus: non tamen quilibet illorum inest ei naturaliter: sed unus solum et quando dicebaturiat ter ergo merit ei violentertia ego: sed bene ilicsi ei preter natura: unde dictum crati ii tertio articulo quod non omnio motus est naturalio vel violentus: sed bene aliquis inest mobili preter sua natu: r 3 sicut motus circularis igni in sua sipdera. Dder bocide patet ad quartu principale de motu ignis naturali sursu in et motu circulari ignis in sphera sua:no enim utrem eouosici naturalio unde dico quod motus circularis ignis in sphera sua no est et naturalivmec pio pter bocopoliet quod insit ei violenter: sed bene preter sua natura nee est inrepenteno tale esse perpetuum et dia durare:cum hoc non repugnet nature alicuius vitae quin motui circulari nullus alter mora est colatraritia: sicut Etristo dicit in litera: etia motus circusiario nulli inest v solenter. CR d quinta princi vale patet ex tertio articulo. Erid se et ii patet ex quarto correlario eius: dem tertii articuli. IDa septinui concedo quod in dicto casu una pars ascendit quando alia descedit nec voces iii conuenie is .et quando dicitur ergo ea de terra simul ascendit et descendit:nego consequentiam et quando dicebatur ide est motus totius et partis hoc isitelligitur sic: si est aliqvod ens bomo icur sicut et aqua:tunc motus qui est naturatio to: ti secundii specie etiae naturalis parti .EAd octans. ne: go quod idemo tuo secundii specie pecialitii inam sit pluriabus corporibuo simplicibus distinctia secundum speciem .et quando dicitur motus circillario inest naturaliter celo: concedo: et etiam inest naturaliter igni in sphera sua thoe nego: sed bene inest ei preter manatis raminec propter hoc inest ei violenter sicut dictites piluo cito confirmatio hepatet exqvfnto coirelario tertii a r.e anonia principale cocedo antecedens: sed nego consequelitiam: etqualido dicebar:in mirtis diuersiis secundis specie dominantiar diuersa elementa secundum specie: bene concedo: et hoc secundit qualitates et mento ui3 alterati uas .cii quo bcnc stat m in diuersio mittis secundii speciem possit dominari idem elemetii fim qualitast motivas de quibus est sermo presens: sicut dictii est pit'. et hoc de quemolle

do sint quinq3 corpora simplicia specie dili stincta .Lquatuor elemeta et celii seu quin il taeessentia. Et arguitur primo quod non si sic: celum non est alteri uoriarurea quam lol clemetatis .ergo non sunt quin corpos

rast molietate consequetra nota est de se antecedens probatur.et primo quod non sit alteraio nature

ab eis in substanti mam secundum astrologos alique parates ceti sicut aliqua signa 3odiaci dictatur esse ignea: aliqua aerea:aliqua aqliaticara liqua terrea. Elconfirmatur hoc etiam autoritate pytba golico in qui ponunt celus este de natura igitio .cSecundo probatur quod nec celum est alter natur cab elementis quatit ad qualitates motitias sicut stit grauitas et leuitas.pitino:quia colites compilo leuissimii: ex quo Oibuo alii a supereminet. Tale aut dicit leuissinium per Aristo .in litera seci do: quia nisi unus inhio celestio emet leuior alio noti videretur ratio quare unus orbio esset sup aliueta liuo infra aliii. Tertio nam sicut stub grauissimo puta sub terra iiihil est potitii ita sup leuissimum sicut est igitis nihil videtur esse ponendum: et quia sup igne cacetum. 'deo ignis i id videtur esse lemniinuo: et pec risequens aliqiiid vi detur esse leuiuo ipso:quod no videtur esse aliud in celum. Quarto si ad imaginatione aliqua paro celi esset in cereas rideret:etu consequeno esset cuid: ergo videsciuod parties celi sint eiusdem natu recta cicinetis leuibuo. an recede probatiir: quia si illa pars celi non ascenderet tutic manerct quiesceno: vel igituritaturaliter: et oction: quia noes et in loco sibi naturali nec violeteriquiae si cet ibi violetes cunullum esset prohibetio viscue videretur a se oderines somnio planete qui sunt partes coli aliquando ascedirntia liquido oescendunt quod novi de ture Te nisi essent natura lucr leueo in h

175쪽

Me Celo et mundo.

alitecedens probaetur creo C per eoru motu in puto ecetri cis et epicicio aliquando efficiuntur centro mundi pispiri quia ted aliquando remotiores:sed hoc novi detur eticaliuam aliquando ascendere et aliquando descelidere.ti Peinde tertio probatur escelii no sit alterius nature ab elementio quatit ad qualitates pira iaci seu alteratissas que sunt caliditas frigiditas etc. Fla secus id uastrologos alique parteo celisutit calide alique trigide aliqhunaide.sicut patet designis 3odiacique sunt artes taurus etc.patet hoc de planetis similiter quo in aliqui dicuntur excellenter calidualiqui excelleter stigi dualiqui ede lenter humiditati qui excellenter sicci aliqui vero medio modo se habenteo. Deinde quarto probatur arcelusit eiusde natu recit elemerio quatit ad qualitates consequentes qualitateo pumas:sicut sunt rarita Ederexsitas color etc.patet hoc primo: quia aliqua pars celi dicitur esse rarior et aliqua densionunde secuta huius dicit Britto q6 stella est densior pars sui tabis: patet doc ex alto:m stelle apparent diuertain coloiuunara enim apparet rube': satur sirus asst plumbei coloug: modo secundum Bristotelem raritas et densitas et coloi sunt qualitates consequentes qualitates primas

Oppositumviali Aristotcles inliter a.

questio faciliter soluitur suppossitis his que dicta sulit iti pie cedenti questione.

it ergo prima conclusio. quod prcter ce

Iuni sunt duo corpora si inplicia securidum genuo. s. grauecteIue occupantia totum mundii itifcriorem via acu in isti et to Ruobae tur inani tot sunt motus natura leo simplicco serendus genus corporii clementari v. sursum et deorsum:cuilibet auetem coetu correspondet unicum corpuo simplex secunduget tota raetio patet ex bis que dicta sunt in precedenti questio: Uecunam coeluito pieter celum quatuor sunt corpora simplicia freni specie specialissima distincta Laqua terra aer et ignis unacii mixtis totalem niundum inferiore occupitia. de tetram sitetsimiliter de aqua patet adsensu 3 De aere aut

v sit 'baturiquia nisi esset sterno possem videre faciem mamibi obiecti maiioncmet med in inter me et te per possent multiplicari species faciei tue ad oculia me g. eigne auditem quod sit superius in concavo orbis lune:ex hoe patet aesemper ignis hic inferius existens ascendit sursum:iand fixerit piohibitus:quod non esset nisi superius esset ignis natu, raliter siluatus confirmatur per hoc q6 in supremae regione acrio est valde magna caliditas in tantum quod ibi instam manti iremtationes grosse et magne ex quibu generans co ni etesicut p3e epito meteo .solopbari pol numerus corpo is simplici uin imo inferiorim excobinatio ib'utilib'quatuor qualitatii priratarii:b qi illa ratio indest propua presenti proposito se a magio ptinet ad secundia librii degeneratide prodipter hocquia in Oroposito intendimus inuestigare numerii colporiss simplictu ex numero et distinctione motuit localium simplicin:ypter quod arguatur: tertio addicta conclusionetic solum sunt quatuor motus simplices natura es corporii elementari ii diiuncti secuti dii specie speciali nima. Luti' sit inpliciter deo isum:sicut motu 3 simpliciter grauis: secudus est motus deorsum sed no simpliciter sicut est motus grauis se, cundit quia qualis est motus simpliciteraque:terti' est motus simpliciter sursuri sicut ei monio simpliciter leuio:quartus est motus sarni; noli simpliciter licui est motus leuissecundia da cuius modi est motus aeri disicut potest patere ex precedenti questione: et cum cuilibet motui simplici naturali debeat correspondere viiii corpus simplex:cui ille iustit naturaliter et nulli alteri distincto ab ipsosram specte: sicut patet ex eadem questione adeo pcise erunt quatuor corpora simplicia elemetaria distincta specie specialissima Mutiunt pieci sequat motus simpliceor reti distincti secundumecie specialissima appropitati corporibus simplicibus istium inuasi

inferiore occupantibus dicto modo CTertia ede usto prester predicta comora simplicia ponestu est unum aliud coip'si irplex s.celii seu quintae sentia: probatur quia ex precedent equestione preter motus simplices rectosi sursum etdeorsu3es vriuo alter motus si inplex .s.circulario. Et cum omni

isto tui simplici iucundum speciem correspondeat solii unum coipuo simplex secundii speciem sicut sepe arite dictum est. Iam cum motibus rectis simplicibus coirespondeatit quatuoi elementa simplicia opolluit ut motui circulari coire et spondeatuitu corpus simplex distinctum ab alijscut ille motuo circulario insit naturaliter et illud corpus vocamus celuseu quilitam essentiam. Suarta conclusio illud quintum corpus simplex nec est graue nec leue: probaturina3sti sic ipssum ei et tiaturaliter mobile motu recto et sic uni compoti simplici tu essent naturaliter plureo motus simpliceo s rectus et circularis. quod est cori tradicta in precederiri questione: cosequetia tenet perdoc quod celo inest naturaliter motus circulaerio. Quinta conclusio. illud quintum coipus simplex nobilius est aliis quatuor corporibus simplicibus: probatur hoc quia itaturaliter inest ei motus nobilior .Lmotus circu lario qui est nobilior motu recto.heoqd ipse est secundum tineium nobiliorem .s.ctrculare in que est notultoret perfectior lineae recta:ex eo quod linee circulari non potest steri ad dratio: et hoc arguit persectionem:litiecauterii recte potest fieri additio.lgitur te.

Ad rationes Ad primam rationem qtrado

dicebatur celum est eiusdem nature in substantiacis elementis mcgo et quando dicebat alique partes celi sinit ignee etc. dico quod hoc verum est virtua steri sed non formaliter: unt de si formaliter eget igneum titcbaberet contrarin et sic emet alterabile: et per consequens Miserabile et corruptibile quoael falsum. unde quod alique parteo celi sunt ignee et alique virili alitem docest ad istii sensum quod taleo effici fit in istis

inferioribi is qualitates similes qualitatibuo igirio.Iitique autem qualitateo situli leo qualitatibus aque.et sic Dcalijs. vi Deinde ad aeutoritatem pythagoricoru3 dico quod pythagorici erant talis opiluoto: sed alteriuo opinionis erat sto .et sui sequaces Ciud secundam nego uiceIulii sit eiusde natur ecti clementio citat si ad qualitates motiuao:Et quas do dicebatur q8 ecium est corpuo leuissimn nego. et quando

dicebatur euissimn est quod olbiis superentinet atho et suo fertistrabnocedo: si alijssuper feris notu recto: sic noest Decet orna est solis mobile motu circulari sicut p3 pcedentibus. Vel sie: leuissimu eqsolb 'aliis supentinervem estot altis superemineret infra spheram tune existerio .Lintra spherani activorii et palpiuorum. Eiud confirmatione dico quod vii' orbis non propter doc est super altum quia sit leuior :l ideo quia nobilio tendaliam confirmatio item dico quod non oportet si sub grauissimo nihil est: ergo sup leuissimii nihil sit: quia licet nihil posset poni subcentro: tamen bene aliquid potest poni super circunferetitiam. Dd alia quando dicebatur dema maceli existentetit aere aliqui dicunt cohoc est imposnibile: et qui ad impossibile sequis quod liberi ad hoc sequis dicta Mastani ascendere et dictam massam noascendere CE iter pol dici gi talis massia celi non ascendecret propter hocci non haberet in se pii iicipi ii motuo sursum vel Deoistini. Et quando Pristoteleo dicit cicorpuo naturas le si sit extra locii suum mouetur naturaliter ad illii:hoc de hetis itelligi decor potibus naturalibus mobilibuo motu recto' et iion de celo: etiam nec celli nec aliqua pars eius potest

pom extra locum suum naturaliteri licet bene sup naturalis ter. Et quando dicebatur si talis massa quiesceret vel natus ralitervel violenter:dico q6 nullo istorii modorum: sed bene quiescit preter staturam .viade imaginandum est quod nicut motus circularis non inest alicui corpori violenter cit ei nolit alter motuo contrarius sed quibuscunq3 inest et non naturaliter reo inest preternaturam.Ita dico quod corpoub' naturaliter mobilibuo motu circulari non inest aliqua quies violenta:sed si inest eis aliqua inest pictera laturam. Eria aliam confirmationem dico quod partes ceti no ascendunt neu descendunt: licet alique efficialitur aliquando centro pio pinquioles aliquando remotiores: quia sicut dictum est prius in alia questionemo ii omne centro mundi propinquare est deficendere mec omne a centro elongari est ascendere sed solum quod fit intra racautim orbis lune iit sphera actis uorum et passivorum. Ad tertiam rationem principale soluitur per doe quod alique partes celi bene sit calide vel frigide virtualiter sed non Drnia iter. Ad quartam dico q6 in celo licet reperiantur alique qualitate oti miles qualitatibus secundis sicutiunt raritas densitas etc.ille tamen non sit eiusdem rationio clim qualitatibus sectidio repertia iii istici inferioubus quia tales reperte in celo non gera erantur

ex acti olithus et passionibus qualitatum pii triarum ad mutacem siclit

176쪽

ceni sicut repetae in istis inferioribuo quead medii dicit conicitia mi in suo tractatu dei stantiaoibis.

Questio. m.

siluoi clementa et celum sit ponendunt sextu 3 corpus sistiplex Et arguitur primo quod sic.nam sicut ponitur unum coipudiimplex mobile motu simpliciter sursum. t unii aliud mobile motu opposito scilicet

simpliciter deorsum: ita videtur esse pone dum unum corpus mobile motu circulari:et hoc est celum: et viiii aliud mobile motu opposito motui circulari: et sic erunt sex scilicet quatuoi elementa mobilia motibus rectio:et quintum sicilii mobile motu circulari et sextum mobile motu opposito. ecundona sicut poni itur duo corpora sint plicia motu recto inobilia:puta graue et leuc:ita debent pontimo corpora simplicia motu circulari mobilia .ETertio.na potesse sextum corpus siniplex septimii octauum et nonii .licet talia corpora iid moueatitur aliquo motu .

Oppositum vult Aristoteles in litera. In

ista questione erui duo articuli.Primus erit iuxta materissi primi argumenti. Lutrum motui circulari sit aliquis motus contrarius .securidus erit de quesito.

De primo sciendum est quod in proposito

non intendi nivo de contrarietate propositionii nec terminorum decenim pertinent ad logicum .hed in proposito in tenadimus de contrarietate rerum vel modorii seu dispositionii quomodo caliditas et frigiditas sint colinaria . Similiter locus sursum et locus deorum sunt contraria tet similiter motus ad sursum tet motus ad deorsum. Ite de coiitrarieta: te formarum nihil pro nunc ad propositum sed de contrarietate locorum et motuum. Et antem respondeatur ad articusium ponende sunt alique supposition eo. Et prima sit ista ad contrarietatem locorum requiritur maxima distantia non simpliciter: sed in illo genere scilicet secundum differentias locique sunt sursum etdeolium. Unde magis distant duo extrema totius diametri sphere corruptibilium qua centruet circunferentia:et tamen in extrema non sunt loca contracria. Et ideo illa distantia mariniaque facit ad contrarietattem locotum accipienda est non secundum totalem diameestrum sphere corruptibilium:sed secundii semidiametria eiusdem Secunda suppositio ad thoeqs loca sint contraria aedritur ut habeant contrarias virtures.s. potentias conseruadi contraria.vnde in loco simpliciter sursum est potentia coseruandi leuissimumsisti loco autem simpliciter deoisum est potentia con seruandi grauiminium Reuillittain aute et graeuissimulant contraria terna suppositio: quod ad contrarietatem motuum localium quatuor requiruntis r. intimo quod sint de locio contra rhoad loca contraria.Zecundo requiris O fiant per linea breuisnuna s. rectam.Tertio requiritur ae fiant per eande lineam equivalentemactuario requiritur crsi unus illotii est naturalis alicui alter fit violentiae eidem. Iuxta piim si sequitur q6 motus ad latus non sunt adipite contrarii quia possibile est talia lota non esse piret te contraria. biopter secundi insequitu motum circulare3 motui recto iione se contrarium: propte hoc quia motum circulario non fit pellineam brevissima per qua potest fieri .creeta: nec et alique motuum tactum per lineam curva ineste contraedirium motui facto per linea recta ex eo quia tunc plura centvni contraria.quod est contra Bristotclem in literas et licet motus recti: sicut motu sursum et motu o Deo istimipluo coeueniantes motus rectuo et circularis tamen motus recti ad invicem contrariantur et non rectus et circulario que admo dum diceret de caliditate et frigiditateque plus coueniuntes caliditas et linea vel caliditas et albedo: comprebendulis tam lab eode3 genere vel membro bone diuisionis:sub quo non continentur alia: nec etiam arguit contrarietatem mos tuunt quod no possunt simul eidem conuenire sed succesiue ut pateat ex suppositionibus. Cibropter tertium sequitur quod possibile est aliqua duo moueri motibuo contrarco et tamen continue distabunt equaliter sicut si aliqua terra deascenderet de sphera ignis deo isum ad centrum vn parte

centruet describeret semidia memini sphere corruptibilium et pro tunc vita alia terra ni meretur sursum versus circunferentiam: per altu semidiametrum sphere corruptibiliuni ex alia parte centri: tunc iste Diae terre mouerentur motibusco trariis: et tamen equaliter distarent in fine et in principio: crutro bico per semidiametrii mundi:c Propter quartum se quitur quod motus terre deoisiu3 non est co trarino motui ignis deorsum ex eo quod uterq3 secundia ivecte est natura: us terre Cicunc sit conclusis resp5salis ad articulun inulatus motus est contrariuo motui circulari celi: proba tur pilamo ex parte locorum quia ad contrarietatem motuu requia ritur contrarietas locorum:modo orienset occidens a quib' et adque est motus ceu noli sint loca contraria:qi sunt eque sursumet eque naturalia cuilibet particeli:itaqgeque naturaliter est sol in oriente sicut m occidelite. Securi do.qr motius circularia celi est de cole in idem . et ita esset si fieret eco erso .ergo non est ibi conarietas.Tertio motus circularisceli sufficit ad acquirendum omneo differentias pos tionis igitur frustra poneretur alius motus limus speciei sibi cotrarius: sed ste non est de motibuGrtatio. Ocinde probas eadem conclusio sic. i motui circulari celi esset adquis mora contrarius ille posset eme in reru natura: staboc est falsum: consequenti patet ex hoc: qui aliun viii contrarior milestra natura non repugnat esse reliquum: falsitas consequentio patetiqui si talis motus pometesne oporteret quod sterat peande viam omnino vel equi ualentem opposito modo: d talio motus non potest me ex eo q*od perpetuo celum moti hitur ab oriente in occidetitem p meridiem. et ideo nun*eritati quia motus ab oriente in occidente per scytemtrione saltem per eandem viam et super eisdem polis et super eundemacem:primus en in opter sui perpetuitatem secundunt ictfieri permittit. Cini aut dicaturiti unus omis puta sapior moueretur ab oriente in occide temper meridiem: motus alterius o ibis stibillo et sibi cotra rivo si fiat ab oriente in ocecidentem per septemtrionem proboq6 non qi taleo motus no fiunt omnino per eandem via nec equi ualentem cx eo motuo orbis superioris fit secundia maloim circulatione3 et motus ostia inferiotio fit secundu minorennet ex alto : quia unus illotum motuu 3 noli impediret alium quareno reiciat contrarii.Secunda coiiclusio .motus circulares super eosdepolos circa eunde axem per eandem viam iionsutat ad inuicem cohari Fabio quo suppono cuda illi ino tuo qui possunt ad milicem continuarition sinit contrarii: Istua patet quin tophrsicommitunc arguitur sic: tales motiso circulareo posadmuicinia esse continui ergo si on sunt contrarij: consequetutia tenet per suppositionem: antecedens probatur pone docasum quod aliquod corpus orbiculariter moueatur ab oriete in occidentem per meridiem super polosa.et b et interim quod taliternio uetur verta harisae quod ubi erat polysi: fiet polus brie conuerso: qd eadem parati iugoibioque pituo mouebatur ab oriente in occideli temper meridiem sinc ineterruptione motus ab oriente in occidentem mouebitur per septemmonem:et sust eisdem polia omnitior quare tales moetus adinvicem continuantur illud possumus clare videre si spheram materialem volvamus sortiter ad sinistruitiret interim ipsam uspiamus sic quod poluo qui prius erat superior fiat inferior et econtra ipsuste ver adhuc ex primo impulsa mouebiturii clare videm' quod eadem paro que prius mouetur versus sinistrum voluitur ver suo dextrum. 3 dicere: per eandem rationem possemus pictare quod motus sur: sum et motu admissum non sunt contrari inani suo qS musca ascendan super alicust lanceam et musca continue ante aemota lacere vertaturiquo facto eadem musca que primo ascedebat descendit si te interruptione mediaret pconsequeo taleo motus Lascetimoniusce et descensus no essent coriardae tamen omnes negant L Respondeo quod non est simile:qt inversione sphere noti fit interruptio per indiuinalteri speciei amotu circulari ipsius ubere: sed in vertendo lanceam sit interruptio permotu3 circularem alterivo sipecei ab illis motibus rectis: et hoc impedit quod illi motus recti non cotinuantur.vnde non possit in vertere lanceam nisi ipsani moueam ut inclina musca motu circulariri ideo no est sin ille lite et ibi quod claruin est confractanti. Sic ergo patet p ratiorneo quod millito motus motin circulari est contrari uo . Ex quo concludo quod in otiis circulario nulli corpori est violetus .nam si sic tunc in otu otiaturalis illius corporis esset Illi

177쪽

motui circulari contrartus et hoc est contra dicta .cio equit secundo classi motus circularis inest alicui corpora: et non inest ei naturaliter:est ei impertinensetet dicitur ei inesse pie ternatura:post*no sequit ad illud coipuo cum no sit et natus ratio nec repugnat culio iii sit ei violeriter sed tale dicitur alteri impertineno Onee sequitur ad ipsum nec ei repugnat. LEequitur tertio qd cudi quolibet mota motus circularis pol misceri: postis nulli motui es c6trarius. Elii deviam motus circulario cum alio motu circulari pol miscern sicut paettet de motu circulari solio qui mixtus ester motu circulari eius ab orientem occidente per meridie superpollo mundi et ex motu circulari ab occidente in olimitem per mcridie tu per polis Sodiaci. Similiter motus circularis potest misce rici motu deditum sicut si aliqua terra vescelideret pareu 3 cuius umidiameterlahere corruptibiliti esset choida. imiliter p6t mi ericii motu sursum sicut si ignio ascenderet per cosimile arcn.Sic autemno est in otibus rectis:qui motus sursum cu motu deorsum misceritio ii potest.

astuantum ad secundum pono vnicam co

clusioneiet sit ista: pieter quin corpora simplicia. s.quatuo clementa et quinta essentia seu celum non est ponendii sextii compus simplet distinctum ab eis specie.probat: ita si ponem retia Vipsum esset naturaliter inobilest primit articulii primequestionis: et tuncessi esset naturaliter inobile inicitur ecto vel circulari: ut pateter secim do eiusde prime questionis: si modita recto tunc est eiusde species cum corporibuo cycnietarib eceo q6 titio in Otuo rectus illest naturaliteri et quia mot' re et iis est motus simplex noti potestitaturaliteritiesse plurib corporibus disti rictio specie a corporibuo elementaribus totum illust patet ex tertio articulo eiusde prime questidio.Ei autem naturaliter mobile motu circulari tunc erit eiusdem speciei cu corpore celesti lex eo quod illi attribuitur motri circularis simplex: et tae motu simplex secundu specimino potest inesse naturaliter pluribuo distinetio corpo libito secun eclam specie sic.Lm si litidem Fin spem specialissima n6 potest naturaliter inesse pluribus corpo imus simplicibus dii: Rinctis secunda Deciein specialis unistaei autem sit idem secundum specie subalterna non potest inemenaniraliter pluribus corporebus fimplicibuo distinctio securidis specie sub alternam mee si estiae secundum genus potestinc ne plurihus corporibuo distinctis secuti du3 genu nec potest dici iptile corpus esset mobile motu opposito motui circulari:cum ostensum sit in primo articulo qd nullus motuo est trarius motui circulari CSecundo persuadet ar ea de conclusio siein mundosion sunt nisi quino corpora regularia distincta specie:qs bene videt esse nature miraculi itideo et ii videtur quod non stantia iss quinu colpora simpliciae distilicia specteaia toeede is patet decimo tertio elementotii euclidio et smiti stadia cedron exacedronico cedron octa cedron et tetraret dron:pumn .s dia cedroii est ex duodecim bastb' penthagoetnal buo. ecundii aut: scilicet exacedron seu figura cubica est et sex hastibus quadratis. Tertiu3vero.Lico cedron estvigintibasium mangularium Suartii aute.Loctacedron est octo basili triangularint uintum vero. tetra cedron siue pimam is est quatuor basium triangulari inconsequentia tetnet testinionio antiquoifi platonicoruin quo*teporessoluit geometria sicut dieit Cometaton tertio huius qui posueriit tantum quinq; corpora mundi simplicia: et hec figura umini dictis qui licue figuris regularibus: Mide celo dederuntdiat cedron: quia ipsum est capax aliarii figuratu regulat in sicut patet ex decimoqiiiiito elemesitorii euclidis: modo celu3 dedibet esse talio figure quo dippum comodissime possit alia caue pereen ipsum contineat omnia set quia ignis ascendit infigura pyramidali dederuiit igni figura pyramidalem seu tetra cedron ret quia aer in leuitate et motu assimilatur igni dedetriint et figura oeta cedrori inter ceteras magia appropinqtiatem ad figura tetra cedron:etcra qua habe varios motus in partibuo suto flexuosos dederunt ei figura ieocedronypter multitudine linearu et superficierit et aligulolii eius : si quia terra est corpus filii et stabile centrii alio in ideo dederunt ei figuram exacedron seu figuram cubica que fixa iacetv biviicitur et iii epta est ad motum.

Nd ra tiones principals: ad primam dico:

quodnon est limite denio tu recto et circulari:quia sicut di

ctum estde motu recto belle est alido ni otus contrarius: in o. tu alitein circularisioli. Et consi in ili modo dicatur ad socii, dum CPaternam dico quodnSpolsus it esse aliqua talia corpora quin ad minus sitit mobilia clim omne corpugnatarale sit ita turaliter mobile per primu articulii prime questionis: et ideo si essent talia ipsa essent mobilis quero tunc quo motu: vel recto vel circulari sicut arguebas primo ad conclusionem responsalem adque sititiet quicquia dicatur eruiitvel de natura elementari vel celesti.

llo mundus aggregatus ex quincia dictio cor libus lini plicibus sit virum elio continuum videtur quod sic.Pictorum corporum materie sunt cotinne:ergo dicta corapora videntur esse continua et per cons quens totalis nitidus ex eis aggregatus

videtur est evnum eno continuum:antecedens probat:quia si ad imaginationem minie substantiales dictorum corporeae corrumperentur mater oeoisi rematietibus remaneretvna massa coimust . . materi aptima tot alio queno minis ganteridetur fuisse continua recte sicut parteo qui ante S in eodepingantur imagineo di irersoru3 an in saliu existens cotitiuu stoli destitit esse contuitiuo pidipter talem pictura supera moecimnula si materia pruria torali si stetvita mali acotinus abitatio mimis dilon videtur discontinuari pio pter positionem formarum iis ipsa. CSed forte diceret aliquis asta ratio nopiobat quod iste munduo inferior sit continetiuo mundo susperiori propter hoc quod mmduo superior scilicet celii non habet materiam .etsi habet materiam saltem illa non est eiusdem rationis cum materia istoriun tillariorum ilicet bene vis deatur probare aliqualiter mundum inferiorem totalo est evnti continuum.Breuiter istud novi detur valere:quia celit

habet materiam et cum hoc materiam eiusde rationis cumateria istolum inferiorum C rimu probatur primo autoritate Pristotelis dicenti spumobuiuo: quod differt dicere cestum et hoc talumniam qui dicit celum dicit formam materie mixtam .i. compositam ex materia et mima. Elconfirmatur idem autoritate Commentatouo intractatu suo de substantia ostio in principio: ubi dicit celum esse ex duabusnaturi sed nature dicuntur secundo pbysicorum materia et mima Ciconfirmatur idem tertio.n acetum est unum numeroi erago celum babet materiam: antecedens notum est de se consequentia probatur per Aristote . quinto metapbysice dicenditem.qtio avsium numero stiniquoria materia estvna:Confirinatur idem quarto .ria Eristo.prinio huius volens probare inunclutantum esse umidicit bocesse ideo quia continet tortalem materia pertinentem ad forma mundi: et ita no restat alia materia ex qua posset fieri alter mundus.Ecce quoinoado colitis igit nitidum habere materiataea noti accipit mus

dum solum pio isto inundo inferiori:sed pro nitido totali cusitio celum est puncipalior paro: ideo videtur quod cocedat celum habere materia. Confirmaturi de quinto sic. nam xii metaphvsice dicitur: ut non habentibus materia monestpossibile esse plura indiuidua sub una meticet tamen in corporibus celestibus inuenisitur plura indiuidua subvia aspecie quare videtur quod celii non careat materia. si Connr, maturiae serto in eelo repetitur rarum et densum:ergo in celo est materiai antecedetio patet: per hoc qiiod dicitur in secundo huius quod stella est densior paro sui orbio: colaqueetia tenet per Tristotelem in tertio huius diffinientem raru3 et dentam per habereniateriam .vitile dicit hoc este vera si uoquod sub equali vel minore extensiorie habet plus demat ria: locaute rarius quod sub equa livet inaiori extensi de habet mitruo de materia. Denide p:obatur scdm.Lquod hesbeat in teriam eiusdem rationis climateria istorum inferiorum:quia omnis in aeteria secundisse est potentia pura:ideo nulla materia secundum se differt ab alia ratione:cosequc ntia tenet per hoc q6 differentia rationis est plamia et actii: et antecedens patet primopbysicorum.C Secundo ad pii hcipalet terra est continua aque tet aqua acri iet aer igni i et ignis oti luite: et oibis lune: orbi mereur : et sic de aliis hibus:ergo totalio inlidus ex his aggregatus videtur esse visum

178쪽

viuetens coiitlituum: consequetia relicti est.antecedes proebatiir primo:qi superficies convexa terre et cocaua aeque vi

dentii resse una superficies:propter hoc q8 equaliter distata cetroni iii id fomo ex ea de parte celitri:q6.patet per hoc ipniussu est mediii inter dictas superficies. Eiet confirmatur hoc secutio dicte superficiis tulit equales: qi sedabeiit sicut locus et locatu locus anteli equalis locato ideo si dicte sustperficiera essent due:et no vna: sequis O circa ide centrii possent reddito circuli equales: qGest impossibile ex tertio geometri et consequetia patet. si indictis superficiebus imaginemur peris iaci circulorum Tertio ad principale aut olitate et testimonio Parin erudio et mellisi quos opinionem recitat Arist.primopbysico iii .et dicit ipsos dixisse omnia eo vnii: et credo ipsos no mime ita famos ci hoc intelleximentium sora plato essent vitis: et Q celii et terraement unum aboe nullam videturbabere probabilitateimideo videturqis ipsi intellexerunt hoc sic: quia omnia essent unum continuum modo quo exprimitur in titulo questioni : nam hoc videt quasdam habere pio babilitatem.

Opposimini arguitur. partes mundi diuer

sis mouens moub' ergo non sunt ad inuice 'tinue colaquetia tenet nam in quinto metaphysice dictis:continuit est cui motus ei unus adeo si partes mundi essem continuemon postent moueri diuersis motib': antecedens patet uia aqua mota ad una parte aer bene mouetur ad ali 13 similiter hoc idem patet de orbibus celestibus qui diuersis mouens movitibus C In ista questione erunt duo articuli Primus erit iuxta materiam primi argumeti: vim s.celii babeat maiestriam:etsi sic viritilla fit eiusde rationis en materia istonine ferioui. Secundus articulus erit de quesito principali.

Qtiarum ad primum sciendu in primo P

hoc nome materia pluribus modis accipitur aliqii enim accipitur pio partibus quantitatiuio alicuius totius si ut accipitur septimo metaphysice: et sic non est dubis quin celum habeat materia.Eeculi do modo accipit materia pro ivbstatia subiecta motui modo quo accipis octauo metaphysice: ubi dicit iii omni regi molier necesse est imaginari masteriam: et sterii Maccipiendo materia non est dubiit quin celum habeat materia vel litis salii niet materia. tertio modo accipitur materia pro substatia potentia lex qua cui forma sibi inderente componitur substalitia per se subsistens: et sic accipiendo mat et tu dubiti est utrumcelii talem habeat materiam:de quae trabitatione Egid luget sanctus Thomas in suis diuersificatur opinionibus. unde legi diuo pro ista durabitatione ponti tres conclusiones.quarii prima est q6 celu3 habet materia fremida conclusio ae illa est eiusde rationiscit materia istoria inferioui.tertia conclusio hoc non obstati.celum non est generabile nec corruptibile. Viimam sua conclusionem probat rationibus illisque posite sunt iuxta primum Ergumentu principale.Secunda alite probat sic nam se materia celi et materia istorti inferioria no essent eiusdem rationis tunc differrent specte: quod est falsum: exco et masteria secundu sectant pura poteri nullam determinaei sibi tot ma per quam posset differre specte ab alia materia vel a quocunq; alio Tertiam conclusitonem probat Metali maiestrie celino est annexa priuatio tergo licet sit in celo non pro pter hoc ipsum est corruptibile: cosequentia patet: anteceadens probat per hoc ae formacelloes alias mimas continet virtualiter:qd patet per Aristo secundo degeneratione discentem: mime reni sunt in terminis:hoc intelligit qd in eois potibus celestibus terminantibuo niundinet per conseque materia habes minia celi non dicitur habere aliqita pitu aettionem alicuius forme sibi annexa in cu includat eas virtualiter. CScdo arguit sic:corruptae non est nisi Dpter generatione alterius forme ad qui materia habet appetit ut modono est aliqua forma alia a forma tali ad qua materia celi habeat appeti ci hoc propter chellentia forme celestis existetigin tali materia. DTertio arguit sic:habeno materia noest corruptibile nisi qi forma eius habet coturaritim scoin se vel fecundu suas dispositione o naturalesimodo mima celino habet contrariu aliquo istorum octoiuudeo no obstareae celum habeat materia eiusde rationis cis materia istorsi indifertorii adhue est incorruptibile ringenerabile: ecce opinio: nem Egi dij.CDe ista eade dubitatio ite sanctus Thomas

habet alia opinione coii cordano bene cu3 aegidio in prima sua conclusiotic.Lq6 celum dab et materia seu disco: dat adeo in secunda.J adicit licet celii dabeat materiaris illa non est eiusde rationis cit materia istois interiorum: et hoc adibat rna aliter celum esset generabile et coiruptibile sicut ista inlistiora. Elcorra istos ambo et potio coclusionis.Paina: mccato non est materia tritio modo accipi cndo materiain. Eccunda conclusio specialiter contra sanctum Thonia:in celo non est materia dissereno ratione materia istos. inferior v. cTertia conclusio: celti circunscripta intelligeritia est vii a simplex substati a corporea. E Quarta conclusiotista substastia magis debet dici formaq; materia. V itina conclusio probari istin celo esset talis materia: eria3 in celo est et una forma in mimis illam materia picter iiitelligetula: ita celum circii scripta ilitelligentia adhuc eget copositu et materia et una forma alia ab intelligetiasticut dicti doctoreo vos lunt: sed hoc est falsiani: qit sic cetu esset ex se mobile natura: liter circii scripta intelligentiai quod negaret Ensto .consesquentia tenet per hoc quoa haberet in se principium aris uncipalii uti mori scilicet materia et formam adhuc circiistri pia intelligentia. Secti do in ora locatio circularis est simiplicior motib're tio: ergo etiam corpuo mobile naturaliterniotu circulari debet esse sint plicius corporib' mobilib' motibus rectis:sed boenon esset si celum ita esset copoliti iniex materia et mima sicut corpora elamentaria naturaliter mochilla motibus rectio. C mrtio.motor et mobile debet esseolo portionabilia: sed moror celi est multo simplicior motorisbus elementor inermo mobile scilicet celn debet etia esse simplicitio ipsis elementis: sed hoc tionesset si enet G positu ex materia et millia: intelligetia circiiscripta .cQuarto: si ccet lumem trepositis3 ex materia et mima sequeretur ae ipsum esset naturaliter generabile et corruptile:cu oppositin proebat Aristoteleo primo bui': colaquetia patet ex eo ae omne copositi exinateria et forma est miruptibile: ut patet primo phyMorti e Settiis 1 conclusio probaturo primam:m se in celo non est materia:nec est ibi materia alieri' ratiois a matrita istorii inferioug. ESecundo quia lilia celo esset malediria eius se rationis cum materiai Diu 3 inferioin tunc sicut materia celi maxime appctit formam cel ita etiam materia istorii infirioisi maxime appeteret eande sed ipsa, numbere posset: reta aliquio est et appetitiio frustra in materia eterlio tempore: qd est falsum. LTertia cEclusio patet: qi siceita circularipta intelli tia non est substantia copolita ex materia et forma: sicut dicit pum conclusio: et tame est substStia eoipolea sicut notu est G se:oportet et, sit substalia sni plet salteppituatione ositionis ex materia et mima: i, cetii oppriuatione eo positionio ex partibus quatitatiuio. Quarta conclusio patet.ex eo ae materia nulli' cst activi tatis.celu aute alicui ' cst activitati 5:qragit in ista inferi ratumine et inuetia tergo cetii magis debet dicim materia: nec rumpier hoc oportet in sit nature intellectu alio et i diu sibilis sicut arguit sanci' aevomasina dico oe neop3 oeni actupse subsistere esse naturae intellectuale et i diuisibile nec vas luit ill6 q6 dicit umid . sim uiseelu nicopolitii ex mates riget forma: in qi materia illa est satiata forma celi quam h3rs,terei' nobilitate Spter hoc cella est incorruptibile: namtuc multo pl'incteria doto d3este satiata forma bolo:et per conseques homo esset incorruptibilis uia forma bois nobis tot est illa forma celi qua ponit aegidius emetri celopter intelligentia .Reeetia valet illud quod ipse dixit ci id cocta luno est incorruptibile:qi eius formand babiet cotrariti nee secundula nec secudumao dispositi deo naturaleoma si noti e subito talis forma reciperet in materia istorum inferiorii:qr hec materiai Dixinferioru appeteret illa mima:cia scriniae diti sit eiusde rationio cis matei la celi: q ede malitia ceti appetit illa3 minia nec dee materia istorii inferiora habet contrariti id imi me ideo statim illam formam reciperet si cui recipit lumen quod quidem lumen etiam nosi habet cotrarium iri materia.

Quantum ad secredinia articus uni stippo

no punio ae illa sunt coistinua quo in multimastitit misi per se.et Q illa non sistit 'tinita quoru ultima tioli sunt visu ii P.

lippono secundo ut illa que sunt diuersariis specieium

in lin

179쪽

, ne cela et mundo,

iecusium est inpotentia ad reliquum non faciunt viiii labieni per se licet bene per aggregationem eo modo quo exinscitias dicitur vis iis CSuppono tertio quod contigua sunt quorum ultima sunt simul. Sed diceres:si hoc emet veru sequitur; si esset aliqua virga cui 'vita medietaci esset arit da et alia viva no olet eno viij contiituum meo qd ultima suarum edictatuissi ceterit viiij per se: posto essent diuersarum specierit. sine spondeo concedendo consequens et consequentia Cicile sit prima conclusio.quatuor elemeta non fiunt ad inuicem cotinua: piobatutiquia eoum ultima non sunt unum tergono sunt continuaxose stentia tenet aptimae suppositionenvantecedetis piobatur:qi quatuor elecmenta distinguunt specie sicut dictum est id secunda cstio netergo ultima in non faciunt vilia consequentia tenet ppi mam supp*sitionem. Loecunda conclutio:quatuor elemhita bene sunt contigua:probatur:qr eoruni ultima sunt si ul: ergo sunt contigua consequentia tenet per tertia suppositione: antecedes halet:quia inter aqua et terra nulla est distatiam ec inter aere et aqua nec inter aere et igne. tia coclusio mundus insertores cetigmo mundo superiori Et non continiae prima pars patet:qi Nisi ultima sunt simul seclida pars patet: qr vltima eoru no sunt viiii cndistinguae tur specie ut dicebatur in seclida questione. Duarta coiis clusio olbescelestes non sulit sibi inuice cetinui sed contiet

sui pii mapars patet:*diuersio mouentur motibus: patet vocctare de octauambera ct de sphera tartariti et dealdo spherio: similiter et Voecficedunt omites astronomi: si aut

esse fit cotitnuvii uos noueretur ad moliunt alterivo ex eo oco tintiora ivriuo est morus.secunda paro patet ex eo tae vitis

hia olbin iupcelestium sunt strii ul: ergo sunt contigui: consi quentia tenet per tertia suppositione ais tecedens patet exeoqi nulla est distantia inter ultima ostili celestium et inter ultima secundumque sunt immediati.

Ad rationes:ad primam. Omniu corporu

mundi materie sunt continue ete nego antecedeo:adproba; tionein meo ae licet totalis massa pii pigmaterie emet unumino continiin omnibuo mimis sublivialibus ablatis:ipsa tame delinit esse cotinua propter positione formarii substa, tialm in ipsas nappter illaci non omnium in niuit doliis mea diatorii ultima sunt unumsiec est simile de parieterpspectu imaginis depictarum ipso et insteria prima respectu tamarn substanti alii si existentisi in ipsa:qi portio mamie puniecit Mima substantiali facit vallens est pseunti: sic aut no facit pollio parietis in ima ine sup ea depicta sed viiii per accidens Et quantu 3 est de obiectiosi e postita iuua primu argii mentii dico: ae licet res mundi inferior sociatim continue sicut tamen non sunt:adhuc mundus inferior no esset continuus mundo superiori m in muncto superio unon est

materias sed quando plobatur mimo utoritate Bristotelis pila o huius:qui dicit cellini dicit omMetc dico quod die non loquebat' et tritensione sed disputatiue arguendo ad partem falsam. Et ad secundum dico iv censeta tot in locopiollegato accipit celii pro aggregata ex olbe et intelligetia mouente appropnata orbi:et sic celli est copositii ex duae hua naturis id est ex morere et nictili: cii quota me stat Oquelibet dictaria ita iurarii est substalia simplex. Eiud teratium vnia numero sunt etc. dico cx Eristoteles accipit materiam improprie scilicet pro re pro qua termini supponiit: itam de illis terminis verificatur unum lii numero quoili masteriacstunata est qui supponunt pro eade re:sic enim bene concedin q, sortes et homo scribens sunt viiii et idem numinero. id quarta dico q Aristoteles ibi per materia miles di intelligit corpora simplicias quatuor elementa et celli: et

non tamerum materiaec qua cum forma substatialistb rides rententvnn per se:et per formam nitidi inmedebito: sit cruistoni corporu simplici ii vel ipsam piima causam. Ris cinetum Pico op Rristoteleo l)oc intellexit sietae inlabitatis nova bentibus materiana est partes quantitatiuas non sunt

plura indiuidua sub vita specie: ita vi capit ibi materia papartibus quantitatiuto: et nori capit materia pro materia tertio modo dicta . Sed notalia' in dicta autolitas sic intellecta non est concedenda secundu fidem nostia et veritarutem:quia desta posset facere tot angeloo quot vellet omni: tio ei iusdem spectet licetne haberent partes quatilitati uas. ii sextum dico quo filii celo est bene raritas et desitas.

non ruinen eiusdem rationis cum ratitate et densitate istos ruminserto: uin: quia coipora ista iliferiora dicuntur rara

dense:quia habent pluo det in lino de substasina celesti sub equat exterisione.vnde stella habet plus de stibaaritia celesti e vim alia massa celi sibi propitiqua et cqualio que noti est stet aaet propter boc dicitur densior pars autem propim quior dicitur rarior. Deinde quando pbatur ae ccludi habet materia eiusdem ratio mo: dicogi hoc est et bene verum siccium haberet materiam propter hoc quod milla materia secundum se ab alia differt ratioticnio docetum non habet materiam sicut dictum est cria secundu 3piuicipale dico . quod superficies convexa terre et cosi caua aque non sunt quid unu in per se: quia sunt diuersarum specteris .iud pro bationem equaliter distanta centro mundia ego : quia si perficies concaua aque plus distat: unde imaginoiqisque libet dictarum superficierum est diuisibilio secundum pio, Q indivisibilis sicut alii imaginantur. Crco quod si ista autolitas est vera opoit et ipsam bene glossa

re tractusn est quam physaeorum,. Erideo quando Dist

sit perfectus .et arguitur primo quod non ergo etcanalor est nota: itam Tristoteles propter hoc concedit lili eam circularem elu perfectam: quia sibi non pol test fieri astui notet lineam rectam esse imperfectam: m ubi potest fieri additio:minor patet: la per potentiam supera naturalem ultra imini mundum posset fieri de nouo vituo orbis ulteri et per potentiam naturalem potest fieri mundu perfectioi: quia potest de nouo generari naturaliter aliquis homo ex cuius additioii emundus videtur fieri perfectior quam erat ante C Eecit. do:mustus multa o includit imperfectiones et defectuositates:ergo muna' non est persfectus .consequinitia tenet mam in mundo sunt multa momstra ct inulta fiunt mala que m liquidam delacmo: sed hoc videtur mundo imperfectionem argucre. si Tertio mutis duo est perfectior una vice quam alia tergo aliqualido est imperfectuo: patet consequetitia: nam tunc deficit sibi aluqua perfectio quam alias habuit:antecedens patet: quia aliquando sunt plura indiuidua de una perfecta specie Sconsueueeunt esse: sicut plures homineo vel plures equitet etiam aliquando est perfiectior constellatio:et aliquans do iniperfection propter quod mundito videtur est aliqua do perfectior:aliquando mimis perfectus. Quarto.miis duo non est ens:ergo noli est quid perfectuine consequens ita tenet: antecedens probaturi se vel est et subistitia vel accidensmon substantia: quia mundus est quoddam aga

Eppositum vii It Aristotcles .cIn ista

questione primo ponam quasdam distinctiones.secundo coclusiotico tertio aliqua dubia.

' rima disti lictio mundus accipitur qua

tuor modis.vno modo pro aggregato recto et itelligetho et oib'aldo rebus: et sic mund 'dicii esse uniuersitas entium. Secudo modo accipis nitiduo D aggregato ex olb' rebus excepto

180쪽

ex epto deo.Tertio modo accipitur mundus pro aggrega

toexonisiit, uo exceptis intelligetitho et deo: et sic accipi t ii ii tractatu de sphera ubi mundus diuiditur in mulida superio reni et ii rioieini actuario modo accipitur in udus pro aggregato ex omnibusuifra concauum Oibio lune: et sic accipitur plinio meteolorum: ubi dicitur mecesse est mundii iii feriorem eme continuunt id est contiguuin lationibuo su petioribus ut eius tota virtuo gubernetur inde .Hccipietis do inutilii primo modo est perfectior mundo accepto secuti domodo: et mundum acceutuo secundo modo est,rmetior nivii do accepto tertio modo:et sic coiisequenter. LSecunada distinctio est:primetu dicitur dupliciter scilicet simpliciter et secuti dum quid perfectum simpliciter dicitur de quolhoc nomen perfectum est affirmative velificabile siue addi tamento ut dicetido hoc est perfectit.Perfectu vero laesidii quid dicitur de quo est veri sicabile boc nome perfectu est additione sicut dicendo hic est perlectus thomo:biunctius est perfectus asinus.Illa distinctio patet quinto metaphrasice.ubi dicitur quod quoddani est perfectum in genere: et quo adam est perfectum extra genus:et per perfectu in sex nere intelligit perfectu secundii quid: et se perfectu extrages nilo intelligit perfectum simpliciter. Et est scienduae advoco aliquid ditatur perfectu, sina pliciter requiritur crinibit sibi deficiat nee ei possit fieri additio nec aliqa sit praeictius eo uires omiteme: Dcce quatuoi coditiones requisita adplactione simpliciter. Tertia distinctio:perfectu secudum quia se a in genere dicitur dupliciteri scilicet quodda3 substantiale et quodda accide tale: substat tale est deqsso est verificabile hoc nomepfectum additamento de pdicam to substatie: sicut dicendosor aest perfectus homo Sed persmetu accidetate dicis de quo est verssicabile hoc nome elascilicii additamento de predicamento accidentis ut vice dosor est placitio lectoumusim estpfecta magnitudo. Et istu apos et lubdiuidi se augenera predicamentorum ac deutiurn. Quarta distinctio * corpus potest diei virum:vel simpliciter: vel aggregatione.

Quantum ad secundu fit prima conclusto.

Dccipiendo mundii primo modo mundus est perfeci' sim pliciteri probat ex quid nominis perfecti simpliciter. Oscos firmat. qi sic accipiendo infidia includit deiicie stens perla,ctu simpliciter: inodo totitii ocstinumus plactionis os sua paro .c Becuda coctusto accipiendo nitidii in alito tribus acceptionibus vltimio ipse non est placi' simpliciter:probae ur: qi sic accipietido:aliud est eo perfecti'eputa deus: sed si

est et permet' simpliciter sic accipiendo inlidunt ii 'ebereteste eo placitus sicut patet ex quid nominis perfecti simpliciter cTertia coclusio. caccipiendo misian scilicet securis do tertio et quarto modis:mundus est persectuo secundo quia id est mundust placrimum:ybat: qinithil deficit ei de pertitientissi' ad perfectioite mundi:hoc probatur *rum cc

ae distincta licui probatur innacstione: modo nullii iste Pristote. principalitertia tedit in ptimo tractatu triar'. UELaarῖ conclutio .munaus est ofecta magnitudo: Dbas: m est diuisibilis secudia omne di melione scilicet ta fecitdulogi tudiis e colatitudinem protunditate et non sunt plureo dimensiori eo secundii specleni sicut patet per Aristo .m litea

tutate aggregatiora: et node unitate dicae mundus non est corp'vmi simpliciter sicut est sopiato .sicut Dbauit quarta ratio: scaberie est corpus gregatione multarn rerum ad n uicem.

Quatum ad tertium dubitatur utru acci

picii domundii prinio in odo. sit placitor Deo Ibat; sic :qimusid' primo modo accepi' cor methfectione dei et hi hoc perfectione multaru alia rurerii. Ssecundo dubitativi minissa' no sit divisibilio secundit ociu dimetisione:qi no est diuisibilis secudum dimensione illi 'ligni vel illa' lapidis. Certio dubitas ex quo mund' est diuisibilis secitduoem dimensione:peneo qua ergo diametria mundi cu sit spheri cit Ocbet capi eius longitudo: et penes qua latitudo: et peci eo qua aifus id ita saetit uano ii solii dubita est de nitido vel sicliade quo cut alio corpe spherico Chid primis dico: aeaccipiendo mundii primo modo non est perfectior deo: et vite riuo dico:* mu naussumo inodo acceptus non inclustita inpliore, periectione deito ex cogi cuiuslibet enti opera sectione 3 iiic vidit deus. CE ille cundit concedo qd musam non est diuisibilis secunali omne dimetasionem:secun aum numeria: tame est benedixi ilutio secundit omne dimensito,ne: secundia speciemque ii obit ni intreo scilicet loris itudol titudo et profuit diras: ex eo gno possunt ecth plureolanee intersecat eo scin aliquo coipote ad angulos rectos et Peanes una illarii inearii sic se intersecantiu capitur log trudo: etpeneo alia latitudo: et pelico alia ae funditas. EDd terstiti daeo gi diani eter lii corpore spherico me surano tot igituadine potest accipi ad placitu mensurantio ex quo Oeodias metri corporis spherici sunt ualeo: sea sic non est in corpore iosi spherico: et ideo ibi diameter ineusurans longitua nem non accipitur ad placitum mensurantis.

Ad rationes. ad primanitudo posset fieri

additio.dicoqi non pertinens adpcrfectione mundi essenatialeianet quando di .ebatur: deu5 posset apponere viast orabem:dicesidii est qi sion et idoc propter immutabilitatem vortuntatis diuitie ut diceret Bristoteleo: sed tamen secundit

fidem et rei veritate concedendum est qd deus valde bene posset facere mundii perfectiorem:lmo potest lacere vim malium undii vel duos vel tres vel quot vellet tet quando dicebas vides caper potentia3 naturale posset fieri Frfectior sicut si aliquis domo de nouo generetur dico * no propter hoc fieret perfectior perfectione est entiali licet bene acciderali. a secundi: dico ae ex hoe qa inmundo sunt moltra et defectuositates per talia non arguitur mundi in sectio:

sed magis perfectio.vnde si omnia in mundo essent eque perfecta non ei et tanta pulchritudo mundi sicut modo est: aliquibus existentib' perfectior aliquibus defectuosio.vsi maior pulchritudo et decordoni' est parte leo diuersiae coloribuo et imaginibus este depictos ut vhic sit depicta figuarat ius hic capiet si omnes parietes consimili colore esssent coloriti et consimilibuc imaginibus depicti .EEld terstiam Dico ae est belle perfectior vita vice O alia perfectione accidentati et non essentiali Quarta ratio soluta est ex quinta conclusiotie.

a ate et uifi litate mundi posteo locutu 3 estra civi cive perfectione mundi: gratia cuiu3 voto C sim tractare aliquas questione B:pri inop u3 iam se possit est eali corpus infinitii immobile

D Rargius ipsi cstumini oppositoiu 3 est innacm coemviratura et rcuouum: sed coloris mobile finituest in natura et ei opponitur corpus infinitum immobile: eraso etc. CSecundo quia extra celum de facto est spati ii inmiutum immobile:quia aliter iton potest imaginari quid sit extra mundum et illud soat tu videtur esse corpuo cu sit lon, gumlatii et profundit. Tertio infinitum dicitur co totii occupat:sed tale corpus de facto est scilicet mundus et cu3 hoc ipse est immobilio: qino vides ad qua differentia posis rionis post et moueri ex quo totum occupat.

Oppositum argvitur.omne corpus est na

turaliter mobile sicut prius probaturadeo non in aliquod corpus immobile: et per consequetio nec infinitum immos bile. ecundo nam tale corpus est et frustra: eii nullam haberet operatione nev moifi Chae, solutione dui' questio mo et sequentium presupponuntur dicta circa istam mare riam de infinito in tertio physicorum.

Tunc fit prima coclusio. Irullia corpus insip

nitu simplex est immobile:pbaiqi illa non sitiit nisi quin

secundii specie expcede tib ' L qiuatuor eletnenta et cc immo quodlibet eoiii est mobile:ele meta quide motibus rectis celum aute motu circulari:secundoriani si aliquod corp'naetturale simplex est et infinit uisi etiam locus citis naturalio et infinitus: cui locuo debeat esse equalid locato dised hoc est impostibile: primo: qr periret sui sileto coim 3ma ni infititio ne e inediis ii extremu: et in sui sti et deorsu sit exacuta et