Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

191쪽

ccto et mundo.

quod non potest ultra inbiugnen potest ultram amo: sali

In terretnotione quod notater addo pptermisibile quoaud aliqui parua distamiano pota gere ut visum: sed hoc est propter piopinquitate M vltra inaiolem potest. Quarta colici d. est date minii nam Distalitia ultra qua nonagens potest agere in passum:probatura sufficieti diuisione: ultra alii; uam distantia agetis potest agere iii passum: et vltra alij qua tion: vel ergo est dare Aaximamultra qua potestivel millima vittaniij potest: vel maxima ultra qua non potest:vel inmininltra quatio potest Non potest dici ptimii per plinia coaeclusioneni: nec secundis persecundani: nec tertiit per ter tiam:ergo relinquitur qucr tumethee est quarta conclusio. aut iita conclusio est dare maximam distantia per quam agens potest agere in p.ssunt: probatur: eadem est distantia maxima per qua potest agere:et minima ultra quam no: sed est dare nimina histanti ivltra qua non per precedelite conclusione:ergotiantecedens pictatur tiam data nilnima distantia ultra quanimius non potest agere in pamum: tunc alia passum est in aliquo puncto intrinseco istius distantie vel equutate uis ignis potest agere in ipsum: et Scito est in aliquo puncto extrinseco illi' distantie vel equalentis ignis non potest agere in ipsin illud patet si aliquod passivncioligaretur ab igileta alii typitino esset verti diceremuncypter distantia ignis non potest gere in illud passurauetimediate

an hoc potui tunc tota distantia ab igneus ad pastum esset iniuim villantia vitra qua ignis non pStagere in passum: et esset sua ei malit qua vel per quam ignis potest agere in palDulii Core istici cocclusionibus est scieti dii aedis plex est agens: quo is da quo a sic se babet aes potest agere vltra ait: quam distantia tutic potestacere vltra quacunae ni inorem: sicut est igitia vel calor vel aliquod tale.alia est potentia que si potestasere vltra aliqua in dista litia non tametrultra quacunq3 minore im sicut est visibile mainticet vili bile ultra ali quae istantiam pomit agere nolitanae ivltra quamcunq3 minore: la potest eme ita prope ocul*m m non posset agere in ipsum similiter sis esset aliquo aluminosum et egerit duo fora illinataeis: et lumino sume et tinnua S spatiiss inter illa tmolaxamtua: non potest ultra quamcum distantiam parua lucere per illa duo foramnarande potest esse ita prope* non posset: etiam possiet cile ita remotetv non poster et ideo potesti inpediri in m. actione vel propter nimis paruli distantiam vel piopter nimis magna:sed sic non est de agetibuo primo modo dictio: qui licet possent impediti inlius actionibu otii passa propter nimis magna distant sanion tamen propterninus parua .modo vos debetis scire quod qui iurum concludisiones iam posite principaliter posite sunt de agentibito piimo modo dictis.Sed piopter maloiem explanatione potiendo sunt coriclusiones de agentibus iucundo modo dictis. Erat sit petim 1 iit secedendo ab oculo pio inceptioite visionio noti est dare minima distantii ultra quam a. visibile ii opotest agere visionem invisum propter distasitie paruitate3 nec nullinia vitia quam potest: primit patet.exeos quacitnu distantia data ultra qua non potest piopter paruitare est Dare lino rem ultra qua non potest propter patuitatem isto erit ininupotest vitram tuo propter eius paruita telion potonetia ultra nitimo secunda paro patet:quia sit a.distatia minima vitra qua potest: que si esset Minoi ultra sp sam non posset: senueretur crin approximatione visibilis ad visu nictrici dare ultimum instatio esse visionis: od est ullam: c6 sequetia nota est intuet . Oecunda conclusio recedendo ab ocu pyro inceptione: visionis est dare moria instantia vitraqua a .noli potest victeri propter instantie paruitatem probatumquia intcr omnes distasitias ultra quasno potest propter paruit tem est dare una maximam ultra quatio porest sequalibet malo it ilia datur minoi ultra Di potest ex eo oesi visibi uasset preciae ultra illa distantiam et inpiesentii Astapti inciperet elongari a visu: illud visibile nuncudi sedimnielint ep)st hoc inflans ageret visione iii visum .ETertia coticlusio:visibili accedente ad oculii pro corruptione vi sionis propter nimis paruam distantiam visibilis ab oculo est dare primum instans soneste visionis: ad istum intelle: etiam quod aliminando pamocrit veruili dicere nunc noest visio a.visibilis: et inimediate ante hoe fuit:et huius ratio est urimarao visio definit esse pertatem approviri quationem visibilis ad visivi irinondatur vltimuimnstas esse visionis oportet qliod detur pii muniit istans non esse. CCtio laute noli detur vltimum ilistano e Sevisionio sicut pesumptum est potest sic probarimam quem virum visio pro illo instan, ii sit alicuius intensionio vel non: noli potest dari secus adu3: et si dicatur quoa sic: oportet quod successive et gradualitardeperdatiar: et sic instano dat uni no erat ultimii instatio esse visionio. uarta coii clusio distantiaque est inter visibi te quando desinit videri piopter nimiainpio pinquit,teincius ad ocu unu et inter visibile qualido destititvideri Dpter nimiam remotionem eius ab oculo est marina a distantia in qua seu perquam illud visibile potest agere visionem iiivi suin illum:probatur:quia qua diu illud visibile est in aliquo puncto illius dimitticipsinii agit invisumvssionem: sic nec est defectus propter paruitatem distantie in opter piagnitudinem eiusdem .ssi Quinta conclusio.eadem distantia est mimnia vltra quam illud visibile noli potest agere visio nem in illumvisum et hoc propter illulo distantic magnitudinem:piebatur: quia inter omnes illas distantiaovura quasno potest pudipter distantiarum agilitudine hoc est minima.

hiatum ad quartum arti coelum sit prima

coiiclusio.loquendo de potentia paeductiva effectus que laeuatur a suo effectu pro alicto adulterius proauceduin sicut est igni ovet calonnon terminatur permaximum neq3 permiit inium effectum: et hoc nec affirmative nec negat tu equantuest ex se: patet: quia dato aliquo tali agetesticat est ignis ipse potest producercvnia in illum ignem et cum illo iterum vnii alium: et sic quant imith et qualitum ci de se: si non esset illi peditii elitii mix defcctu niateriectae non eit iii finita: ct hoc est mi od dicitiir sto. τ .de atriina:qtio argilio esset auglnei stabilio in iii finitum si combri stibile appo iseretur in infinitiinibilo milius cum hoc stat quo a Peterni matur maxinio essetctu:puta maximo igric quem potest produceret tristarii materiam et isto tempore C ecunda conclusio. io quendo de potentia productitia alicuius effectus que non iuuanir ab illo effectu producto adulterino consitis item pio aucenduin vel priorem intendendum sicut est corpuo hicidii nutatio potens ita terminatur minimo effectu queisi noli potest producere: probatur:quia lumen ira intensum sicut est lux corporis lucidi illud corpus Ixitidum non potest producere: sed quolibet remissiori tuo D to:datur lumen intensius quod potest pios ducere.uel in proposito possumus dicere et quodlibet remisessivo illo illud corpus iucidum pol producere veris est lasnien quo stidem coipuo lucidum nominper in quodlibet medium in quod agit producit equalem gradum luminio : sea secundum quod medium est in clivo vel petuo dispositissa a recipiendum lumeii secundum hoc corpus lucidum intestiuo

vel remissi vo lumen producit in ipsi; in cum fuerit ei applicatum. dic sui it aliqua dubia iuxta istam materiam mo cium dubitatur utrum possibile sit aliquod luctati pro ducere iii aliquod nicatum quemlibet gradum citra gradu sui limum laicto existetitio in lucido. Lud hoc apparet mihi pronusicelseoicedum quod ii ometaea hoc adauco talem ractio ite in .nam si hoc erret possibile: ponatur ergo quod a corapuo lucidum producat in aliquod medium quein libet graedum luminis citra summum gradum lucis cristetitio ma lucido iet sit illud lumen b. et lux ipsius a. lite. tunc quearitur utrum c. excedat brael non: si Dicat tir quod iron timcnon tantum est productus quilibet citra summuni: sed culli

hoc summus: quod est contra hypothesim si dicatur quod c. excedat bruet ergo excestu divisibilive indivisibili: si dicastur excessit divisiuiti sequitur quod potitisset fuisse productctum citra gradum summum lumen intelissus quam sit productum: et sic non quilibet gradus citrastini iniuri esset pios ductuo: quod est contra hypothesim . idscatur quod eum dat excessu iii diuisibili.hoc est falsum:quia nullus talis est.

etiam hoc esset non excedere . et sic excederet et noli excedes ret. quod ina plicat contradictionem Sed diceret aliquis eupero logicea. lucidum chemlibet gradum cstra somnium potest producere in aliquod medium ergo possibile estg.luracidum quemlibet gradum citra summum producere in alis quod medium .EUespondetur negando consequentia me eo quod ibi arguitura sensa diniso vero ad sensum compo situm falsum : qui se ii sua sunt siesinuicem impertinentes. CSecurido dubitatur. utrum corpus luciduas illuminet

192쪽

in editisticii resisteritians odii vel sitie resisteiilia: ridet O cii resistentia: citia licet iii iiii cito diaphatio illii initiabiliae luci do dia pl)anetlao iion resistat: tanten opacitas resistere videturim i in * magis opacti no ita interim illuminas ab eodem ilici do .siec ad tanta distatia sicut intimo opacis et magis dimphanti. Chiis oppositu arguit: qiit opacitas resisteret luet do titii est loligio leniora lucidi fieret illuminatio iii testor res cie sicut est de calefactione: et tante hoc est falsum: qi stati3luscido applicato medio illuminat mediii a atata distatia et ita

inteliae sicut facit postea cis fuerit presens medio phora 3 velo diem .EHis respondet in nulla est resisteria mi dii ii humiliabilis ad lucidii illum insto:propter boc: qi resistentia est pcotrat iuvet pinclinatione ad eo trariti: sed in medio iuluminabili nec est cotrari illumini:nec inclinatio ad contra artus ii ipsius luminis:cu tumeno habeat ccitrariis: unde licet isti termini lumen et tenebia opponant priuati licuid tam e Bpter doc lumini est aliquid cot rariti. Tune ad ratione fas erum ante oppositu dico ae causa quare mitino diaphanu et magis opacuminus intense et ad minore disicntia illuminatur est minor passibilitas respectu tu minio: ex eo em corpus est passibile et recepit uti luminio qi est diaphaniit ita ae quasto est diaphan tuo tanto est passibilius et receptiuis interas oerialii minis ab eo de lucido. Tertio dubitatur. si calidum in summo agat quatit pol et producat caeloietii summo maliquod passim et supueniat aliq6 calidii simile tunc illud calidam non potin illud pastum agere calore in ipso intendera do:et tame si alio uinino sum producat lumen in aliqd me dium tantii quantisipdtyducereiiii illud mediii cum talibycircunstant 3:et stipueniat luminosum simile intendereti tralume:que fit causa duius diuersitatis. Procuius responsio, ne stipponitur aenthii agat ultra gradii lati piopriss ita hoc addubitatione dico aequalidia in summo pol sibi aminii Mere palatum: st aliud calidi sibi simile iuueniret non intenderetillii effectivaliterem oporteret*ageret ultra gradu suu3spitii: posto illud passum iam est sibi assimilatum peractionem prioris calidi in summo.Sed quia luminosum seu corupus lucidundassimilet sibi passum ideo alio luminoso supeueniente pollume illud intendere abs hoem piopter hoc agat ultra gradii suum pioptimantalis debeat esse proporatio effectuti sicut causarii agentium quo ad intentionem vel extensio item dictum est questione.xi secundi physicorunt.

Quantum ad quintum articulum de copa

ratione potentie ad velocitate sit prima coclusio. quantum est de se nulla potentia naturalis terna tiratura mannia malocitate qua potest facere nec affirmat sue nec negati ueniecetia si minimam: probatum quia velocitas consequitur Oportionem potentie ad resistentia p Comentatore:secundo quaius: scd huiusmodi proportio in infinitum potest diminui: ergo in infinitium tarditas potest augeri Similiter huiusemodi propoitio in infinitum potest augeri per diminutione

resistentie secundum Bristote quartv p scorum: ergo tainfinitum velocitas potest augeri. c undarunclusio .r spectu certe resistentie d*N:potentia naturatio naturaliter agen termittatur permaximam et per minimam velocitate quam potest producere rebus stellantibus: patet ex eo quia lapideisi a credatos in totum sui conatum descendet nec poettet moueri maiori velocitate nec minoii Smouetur. Estote dubitatur umini de factolit aliqua maxima velocita A: videtur quod sic mani de facto ultima Phera velocissime in oves probatur quod non: ia quacunmine data ii, ultima sphesra una alia ni ouetur ea velocius. LVespondetur quod noli est dare de facto maxima velocitate:probat: nasi sic hoc mas

xi inevideres develocitate ultimi celi:b Dba ae no: si vitia sphera moues velocuti me vitae aliqetuo sto moues vela cisii me: sed Dbosito: qi thoc maxie esset ps ceti circa canoctiale: sed o*tio:Milla vel est diuisibilis in latitudii te vel non: si dicas q) uo:hoc est riuu3:qi nec in celo nec in aliquo conti nuo est aliqps quatitatiust sine latitudine: si alit dica Eq, illaus habeat latitudine tit calidd eius est ypinquo polo:et reliquii remoti 'ab illo: sed illo est ypinquo polio mouertar: ciugietqGresnoti' mouetur velociuoret sic illius partio aliquears mouetur velocius et aliqua tardiustet sic illa pars non est pars velocissime mota in ultimo celo:etita potargui de qcuit parte in celo cossimili modo probaturi nocitati qua paro in celo tardissime motae ex eo si illa estet vel suo altera poloiii: et eunt nulla pars sit immediata polos in se et quodli

bet sui propter diuiti bilitate illius partio: sequitur metiani illius parti una pars inoue tiar tardius: puta qest versiis potum letalia velocius que magis distata polo .concluditur ergo criteculis ni1 igera mouetur velocissime: nec tardis itine: veruntamen secundum tinastitationem mathematicam imaginando lineas indivisibiles et puncta indivisibilia esthene dare in ultimo celo aliquid velocistime motum: et hoc est punctus existens in linea circularentiali maxime distans te ab utrocppolouim mundi que quidem linea imaginatur in conuexo ultimi celit et non in concavo irretit medio inter concauum et convcrum: et tunc si Dicamus velo eitatem alicuius mobilis attendi penes spatiis lineale verum vel imagis natum descriptum ab eius puncto velocissitne moto temet coce deiiduinae vitii num celum mouetiir velocissime. si autem velocitatem mobilis cuius alique partes mouetur veloci malique tardius dicantu dattendi peneo spatium lineale des scriptum a puncto medio interpunctiim veloci inime motum et punctum tardi minae inotum vel non in otii intdicendusii est. vulniam spheram seu vitii tum celum oueritiae velociter in cut mouetur punctuginea ius inter lineant equita octialem et alterum polorum de hoc viri im debeat dici sic vellic viden dum ad sextum phyilicorum.

Quantusai ad sextum articulum. scilicet de

o resistentietrum sino eget impedimentum .sills circunstantiso termina tiaraeue distantia graue descenderet act ceconclusio.*cii spatiu3qGpot pertransireque circunstantie suntvelocita Atei undecst dare maximuin spatiit per quod talio lapis potest moueri in tanto tempo iecurita uret stentia vel tali veloci:tate .et sic de algo.

Ad rationes principales. ad priniam auto

ritate Tristo.cum dicit potentiam activa interminari maximo.dico qxi)oc non est contradicta: determisiatiir enim maeximo: id est cognoscitur quanta est potentia secundum forti: tudinem per maximii infra quod potest: et hoc ide in est minimii in quod non potest.2iliter etiam potest dici quod Deis h.

intellexit sic:*potentia activa termittatur maximo itum esrato sine fractione.vndecetum potest esse maximus itumesriis librarum quas sol.potest portare: quia muto possit ni odictim pluo noli tamen potest pisto in una litua. id secutida concedo ae non est dare maximii ponduequo a se .potest portare:et quando dicebaturiergo quocum podere Dato Opotest portare adduc maiud potest potiare:coii cedo: et quando dicebaturi ergo infinitum poduo potest portare:negatur consequentiatqr fit statua admitumis pondus On6 potest portare. Ed tertia de lapide posito super caput sortio di co citam sol co grauitate lapidio coiis Matis in suis potensti a lausustineret lapidem mec propter i Sc actio steret a proaportione equalitatio:M nec propter lioesor.ageret tu lapide sed resisteret sibimecta pia caderet deorsu et similiter lapici resisteret sorti ne aliquo modo moueret semilanti coiissimile esset si duo corpora sibi obviarent in aliquo medio: quorum visum emet in asceliden clo:et reliquum in descendetido:etvmi haberet preesse tot gradus grauitatis quot reliquia grad' leuitatio. d quartam dico aestin perpetuum talem obiψlemouci et ur nullo pertransiret illud inestium urum imiter dissorine inferiuo terminatum ad gradum resistentie equas teinpotentae in otiue illius mobilia: sic ae aliqualido illud totale niediu ab illo mobili esse trusistit: et trocisti opdico uinci ex illa r&ie:et i S illud mediti no est maximis co a tali pot&tia potest epiranstitii .exeoae nullo ino a tali potetiae pol cev transit si tali resistetis manete. Sisi quinta elogeiuniivi sibile.etc.admitto: et vlteri' dico ni qui visibile priorum civ distatis interipiet octilii est bii maxia iiic illud visibi Ic poterat

viderit et hoc no ep dicta .cu hoc tit stat no etlia xiiii 1 vltraqua: est bene minimae ultra qua ne. ed pigic suit sexta

193쪽

Ie celo et mundo. in

ratio inam si illa e Caminimad stantia ultra quam non: incvltra illam notuet vltra quamlibet ni inorem 2 legaretur colla si quentia: nam non lic exponendum est minimis vltra quo anom sicut dicebatur in primo articulo huius questionio. sed beate sequitur talis distantia est iii inima ultra quam nomergo ultra illam non:et qualibet minore illa datur maior vltra quam siet et hoc est verum cum quoidhuc stat; visibile pottest esse ita prope ocul uni P propter parvitatem distantieno potest videri. criti ter potest diciqo dicta dis alitia est mi,

nima ultra quam non: propter magilitudines: et ideo non est

aliqua miliorinfra ipsam que impediat propter magnitu dunem licet bene sitaliqua infra ipsam que impediat propter paruitatem. Tua septimam nego quod sit dare mali manivelocitatem qua potentia actigalia pernaturaelio potest mo, uere: imo nec defacto est maxima velocitas quamopta: quia hec maxima esset velocitas vitae sp ermodo sicut dicebasinqvinto articulo vitima sphera nec molles veloci sinie nec tardis me nisi loquendo secundum imaginationem in theamat canitet ulteriu3 dico quod quacunm velocitate data potentia supernaturalid posset mouere velocitate maiori licet forte Eristo hoc negauisset. Et si Diceretur contra nic vos iuritas potentie supernaturatio esset mutabitis. remo detur negando consequelitiam:vnde si post cinoueretur veloci'c' modo mouet non propter hoc esset mutatio facta in ipsa licet bene in re extra .hoc perfecte discutere magis pertinet ad octauuin pbylico iuna. dultima 3 qua arguitur depotentiariaturati: illa bene probat quod est dare maxuisam velocitatem qua aliqua potentia motrua mouet iti tali inedioxicum tali reli tentia et cum altis circinis tantos: station est dare maxilliam velocitatem simpliciteri qua potentia motis impotinoue retet boc totii dictu est in corvore questionis.

libet potentia passiua terminetur permi: i iiimuin sciuo notest pati. videtur primo

'oc videntur dicere. Secundo nam dii l-Bristo.tii de serim et seri sato*est dare si minimum visibile quod visus potes videre:visus aute est potentia passiua aereo .ete chrio sit vita rota adamantina infra cuius circunferentisinsit virum ferestum: irae arguitur sic:est dare minimum arcum illius rotea quo illud ferru potest etineri:ergo est date miliuniis quo potentia passua potest pati:consequentia tenet: antecedes probatur: iram illud ferrum potest ita modicum arcum illi,

iis rote super se derelinquere et non retineretur imo descere deret: descelidat ergo tadmiae habeat super se arcum sumacientem retinere ipsum dii cum natali descensu ferri deuritias tur ad pitinum instans non effetat motum sequitur arcu que super se habet esse minimum a quo illud ferrum potest reticineri: iriasia minori potuisset fuisse retentum piluo quieui set: et sic instens datumno fuisset puniti instano non esse mortuo seu descensus ferri: sed unum aliud ais teipsum: et quod cunq; dareo aliud:equaliter concluderem arcii pro tunc sua per ferrum existetum esse minimum potenim illud ferrum retinere. E Et confirmaturali quis arcus illius rote sufficit illust ferrum retinere:et aliquis non: vel ergo eit darem arietinuq sufficit: vel minimii qui stillicitive maximis quino sufficiturna minasiqno sufficit ilo pol dici pummur quocii arcu dato qui sufficit: maior illo etiam suricit:adqGenim sufficit minus ad hoc idem sufficit maius.Si dicatur sciundum habeo propositum.Sed si dicatur tertium scitid*lit hareniae ximum arcum qui non suffisit: stitillea tune sicanon sufficit sed quelibet maiora sic sit ergo ci inpie senti in tanti illud ferrum habeat super se arcum a. et eum ille non sufficit retidinere illud ferrum sequitur ip pro hoc instanti illud ferrum non quiescit:sea immediate post hoc descedet tamdiu quod habeat super se arcum stafficientem ipsum retin re Post*a. arcus non sufficit:sed si immediate post hoc instans mouebiturimi cim mediate post hoc instans babebit maloiemarcnsu oer secue sit arcusa et per consequelm immediatiost hoc habebit arcum super se sufficientem ipsum retinere Postquaa .arcus erat inarimus qui non potuit: et sic dictuni ferrii illa mediate post hoc quiescet:et cum idem ferru immediate post

illud instans mouebituriae turae sint ulmouebitur et quiescet et ulteriuo sequitur et sit dare vitiinum instans esse mottuo: quia si dictum ferrucontinue arite datiani instano descedissetvs uesta hoc instatio: tunc hoc instans videretur esse ultimi instans ene illius motud: post immediate post hoc instas dictum ferrum quiescet: sicut iam dicebatur. nec potest dici quartum scilicet q) sit dare minimum arcum qui non potest ites sufficit dictum ferrum retinere: qi sic ille arcus non sufficeret:sed mitior eo sufficeretiet sic ad aliquem effectii producendum sufficeret minus ad quo alion sufficeret maius: quod est inconueniens.

Oppositum arguitur. potentia actui a tera

minatur minima resistentia in quam iron potest:ergo potentia passiua terminatur maxima potentia activa aqua non potest: antecedens patet expiecedente questione: conseqtietia probaturinam dem aliqua pote litia activa et sit a. et mi mina potentia passitus seu resistetitia in quam non potest: et situmine in b. . non potest: sed iit h. quodlibet maius a. pora test:ergo a .est maxima potentia activa aqua b. ii ii potest pati: coli sequentia patet per significationem eius qd est ma ruamma quo non : prima pars antecedentis patet ex eo sigbest minimum in quod a non potest:et si sic tunc in b.a .non potest. secunda paro eiusdem ara recedentis patet' quia q6 iij bet maius a excedit bacu quilibet excestuo iussiciat ad motum inchoandum et continuandunuscut probatur iii prece: aenti questione: sequitur quod quodlibet malu Ea .potest inb tulic ultra: potentia passiua terminatur maxima potentia ac tua a qua iron potest pati tergo non terminatur minima aqua potest pati. CSecundo potentia activa non termina: tur maximo in quod potest agere.ergo nec pamua termina: turminimo a quo potest pati: antecedeno patet ex precedenti questione: consequentia probatur ex eo quod oppositit eo, sequentis interimit antecedens:daemoppositii consequentis scilicet potentia passius tenninatur minimo a quo postest pati: ex hoc sequitur quod illa potentia pastiua est maximii in quod illa potentia activa potest agere:et hoc repugnaret antecedenti. In ista questione primo potiende sunt auque distinctiones de potentia passiua .secundo coiiclusi oes.

Quantum ad primum fit prima distinctio:

et ista etiam ponebatur in alia questione potentiarii passiuarumquedam dicitur receptiua solum quedam autem dici: tur receptiua et cum hoc resistitiuarexemplum pumi sicut est materia prima teremptu lacndi sicut est aqua revectu ignis CSecunda distinctio.potentiarum pastiuarum queda3 est pamiua tantum: et quedam cum hoc est etiam activa: ehin plum primi sicut est unum paruum Digidum quod patitur abutio magno calido a tam magna distantia quod licet ill6 calidum posset agere in illud frigidum tamen illud frigidii propter nimiam distantiam non potest reagere in illud calis clum: exeniplum secundi: sicut est frigidum quod patitura calido: et cum hoc reagit in ipsum Cortia distinuio. poten: tiarum passiuarum que cum hoc sunt active queda3dicitur cognitiva sicut est potentia vitrua: quedam dicitur non cos gnitiva sicut frigidum quod patiendo a calido reagitii; ip sum. Et uarta distinctio. potetitiarum passiuarum noti eo gnitivarumque cutis hoc sunt active quedam rea gulit inaes astut frigidum in calidum: quedam autem ggvi in aliud ab agenteret mediu illuminatum passum lucido agit: ciuia cale lacit non tamen agit in ipstim puta solem. sed aliud ab illo. Rusiata distinctio.potentiarum passivarumquedam patiuntur per Ebiectionem contrarii:sicut calidum clim pa.titur a frigido vel econtra:quedam aut e sine abiectione contrarii: sicut medium cum illuminatur:in huiusmodi enim i luminatione non abi citur aliquid quod sit contrari u lumis

ni generato:ex eo quod lumini nihil est contrarium

Quantum ad secudum articii sium sciendu

est quod potentia passi ila potest coparari vel ad potentiam actitiam a qua potest pati ivela a distantias in qua vel ultrae quam potest pati: vel ad effectrum quem potestrecipere et pati: vetad tempns per quod potest patii vel advelocitate qua potest alterari vel moueri: vel ad spatium super quo potest moueri motu locali. Et preterea ad buc est aliqua potensita specialis: sicut vi filia: que potest comparari ad anguetum sub quo potest pati vel videre. E Tutic disturrendo per omnia

194쪽

per omnia ista sicut factum est in alia questione sit prima coclusio istae : potentia passiua resistitius noti terminatur mi iunia potetis activa aqua potest pati:probatur: nam sit illa potentia activa a a pastili ab tune si h debet patiaba. oportet aae sedatb.ex eo malitera proportione equalitatio urminorio inequalitatis neret actio: odest falsum et etiam quia in omni actione aens debet este prestantius passo: sea ita e Tedit b. non potest rixessere ipsum excessu indivisibili: cum nullus talis sit excessum: relinquitur ergo ouos excessu diuisibili:ergo cum quilibet ehesilao sufficiat ad motam:se quitur aesta per solam medietate illius excelsus excedereth. dhuc b. pol pati aba .sed tuticaaesset minus mante erat: ergo a .non erat minimum a quod poterat pati. e Seetida conclusio tire potentia pastilia talis terminatur inquinia potentia activa a qua potest pati: probatiir ex eo in quicqd poettest patia magno potest palla maloie illo: et si ne nullum est maximum: salieni sinite potentie: a quo talio potentia pomit pati .ETertia tactusto. nec talio potentia passitu aeterminatur minima potentiae activa a qua iaci potest pati: quia tunc a tali non posset pati: sed minori illa posset pati:sea hoc est salium exeoqi illud quod iid potest palla maiori mon potest patia initioii. EQuarta conclusio.talis potetia passiua terminatur maxima potetia activa aqua non potest pati: pios batur per sufficientem diuisionem licui potetia activa equalis resistentie est maxima a qua illa potentia resistitiua ima potest pati. eadem potetla resistitius est minima in qua illa potentia activa non potest agere. CSed contra istud dice

reo.videtur ae potentia activae alio resistetitiae non sit maxima aqua potentia resistitiua non potest patiuigni tunc ab

illa non et qualibet maiori potest pati: sed hoe videtur esse lalsum:qi potentia activa posset augeri in selisibiliter: et iii non propter hoc posset in illam resistentiam: verbi gratia: si potentia leuanu mitis equalis resistentie unius libre augeretur insensibiliter non opter hoc leuaret librum.Uri mdetur: licui potentiae activa esset aucta insensibiliter:ita potimare per spatium insensibile: et sic forte sorteo potest leuareticae non percipiet se illud posse levare: nec hoc est aliquod in conueniens. dhuc diceres:si potentia activa terminaretur minima potentiae passiua in qua nition potest: scit, sibi equali. tune cum visibile habeat se isse ut potentia activa res spectu visuo: sicut patet secundo de anima: etia visibile ter minaretur minima potentia visaea in qua non potest:et sic millam non potes .sea in minorem et debiliorem illa possiet: sed cest falsum:quia si aliquod visibile ud potest agere in ali, quam potentiam visivam: multo minus potest agere in postentiam visiva minorem et debiliorem illa saltem ceteris patribus: sicut patet de se. Eis hoc respondeturae illud quando dictum est determinatione potentie active respectu postentie passitue intelligitur de potentia activaagente in passiuam non coagentem nec concurrentem ad cisterum: nec adactionem illius potentie active: sed sic est in proposito de visibili et potentia viliu atquia visibile non soluminus t v nonem in oculo:nec potentia visiva concurrit mere pastiue ad visionem:sed visibile per ivam speciem una cum virtute visina actine concurrente pio ducunt visionem in oculo et inpotentiavisiva mones incoueniens idem esse partiale ageo et totale recipiens respectu eiusdem ilicet est thene inconueniens idem esse totale agens et totale recipiem respectu eiu clem Quinta conclusio.omnis potentia pastiua meterea reptiua sicut est materia pum potest pati saltem quantum est ex se a quocunae magno vel paruo agente sine termino: patet statim: M quodlibet ages tale potentiam passiuam excedit. Deinde comparando potentiam patituam Muni ad distantiam sit prima conclusio: ae potentia minuand coagnitiva cotum est ex se potest pati ae qualibet distantia quareturuilio magna vel parua:phdibatur: ar quacuti distantia agens potest agere a tali di tanta potentia pastitia pol pati et ideo si talis potentia passiva potest pati ab aliqua distati,tia parua: rusic ab alia potentia duri vel quadrupla putest patia dupla vel a quadrupla distantia: et sic ulterius: et sic talio potentia uassiua Iton est terminata distantia: quasi: tum ad magnitudinem . Sed etiam probo ae non quantum adparuitatem:quia talis potentia passiiuano comitiua nodestitit pati propter paruitateni distantie sicut bene desinit pati potentia passiua cognitiva.unde frigidum non desinit

pati calido propter nimiam propitiquitatem calidi adipin

lino quanto calidum est piopitiquius frigido in tantii nihiligidum plus patitur a calido. Secuncta coctussio. talio potentia passiua resipectu Date potentie active terminatur m lanima distantia ultra quam non potest pati: et hoc a tali agere:probatur: nam datum agens terminaetur minima distatia vltra qua no et potest agere respectu date potentie passive tergo etiam econuerso potetitia passiuad la terminatur minima distantia ultra quam non potest pati ab agente dato Elarisa conclusio. potentia pastina cogniti ualicut est poettentia vilissa et etia alia potetia passilia requiren moderas tam distantiam terminatur ab utraq; parte: itam prope via sum est una maxim distatia onmiuin illarum in quibus no potest pati propter paruitatem distantie: et de longe est una minima distantia in qua non potest pati propter magnitudinem et illud potest piobari ex bio que dicta erant quantum ad hoc de potentia aetitia in alia questione Deinde coma parando potentiam pastillam ad effectum sit conclusio istam potentiae pacista receptiua potest recipere quemcunm essestum quem potentia activa potest lacere:et ideo quatum est de se materia ita est i inite receptibilitatis: nec repugnat

sibi recipere caliditatem infinitam si esset qui causaret eam: et ita de aliis nisi tamen aliquid aliud impediat scilicet ut cithoeae potenti est past tua sit etiam activa sicut est potentiavi sitia. Eme consparatione autem potentie passive ad velocitatem et ad spatium dicatur omnino sicut dici intest depotmna activa in pie cedenti questione. ecomparatione iiij reth gd tempus viae bitur insecutidquepsetieratione.

Ad rationes. adpuinam pico quodqta an i

do Aristonicit potentia passiua terminari minimo : intelli gitur minimo numerabili sine fractione: modo quo dicebastur in alia questione de maximo, consimili modo ad Eoas. Em tertia dico: q, retinere no est proprie agere id bene est motu, talis ferri impedire: sicut si duo homines eque fortes

traherent se unus ad unam partem et alter ad aliam: unu nihil ageret piopite ilia terum:sea unus bene impediret aleterum: et tal impedimentiam potest bene fieri a porportione equalitatis modo quo etiam dicebatur in alia quinio ire de lapide ut octo in grauitate posito super caput sortia ut octo inpotentia: tic dico in proposito crin talis ferri descensu deeuenitur ad aliquod primum instans in quo quiesciti et tunc relinquit super seminimum arcum qui ipsum retineret init pectit vi non potest descendere: nec propter hoc potentia passiua terminatur minima potentia activa aqua potest pati: ex eo ae illud non est proprie agere.Ulteriuo dico ae ille id es minimus arcuo qui sufficit ferru3 retinere est maximito qui non nasticit ferrum attraheretquod quidem attrahere est pcpite agere. Ecce ergo tunc luaximam potentiam activam aqua non potest pati illa potentia passiva.

Questio. XIIII. eritur consequenter utrilin

omne corruptibile necessiario comipetur. arguitur primo quod noli de partibus crat alib' terre que sunt corruptibiles qui composite ex materia et mima: et mineri non ecenario corrumpentur: quia non videa tur quomodo sibi poli et applicari eorrumpens: sicut est ignis aut sterque sibi sunt coiitraria. Simili tersie potest argui de igne contiguo concauo orbis lutie. Et confirmatur: quia talia Anplicia non senescunt: ergo fici cor rumpentur.consequentia videtur tenere ex eo quod corrueptiovidetur praesupponere senectutem talite cedens patet:ni dicitur quarto nemororum quod ignis hori putrescit: et eum

senectus sit quedam putrefactio sequitar quod ignis non seitesciti. Secundo arguitur de auro suod est corruptibile:

quia dabet materiam et et tamen nun coirumpetur: prout cichimis dicunt se esse experiodi qui habent artem mirumpendi omnia alia metalla et non habent arteiii corrumpent di aurum .ETertio arguitur,equalitate symbolaque manet eadem in genito que fuit in eoiri pio: sic iit est calidac si manet ea deni missioque fuit iii aere quando ex aere generatur ignior si ergo ex aere fiat ignio: et exigite aeruli 3bocq 6 illa materiae alicii subiicias rincaque vel fornieterire: nun illa calissitas cornipetur: et tamen est corruptibilis: i rgo rc. Quarto iuine tune ad Ono attigit umbra terreos coiri;

195쪽

sessario coirimet:c6sequetia teli et: prinia paro araecedetio abatur:na lume lane ad q6 potat tingere vindia terre et litamen lune ad qgno potaetrurgere umbra terre sunt eiusdeni speciei sed primit est corruptibiic: na ait quado cornipeturii scuti si eclipsi igneqn terra diani et raliterilite mollitiari tuerso te et luna ergo secundu est miruptibile:etram enun* colarumpetu repeoqinsim applicabit tir sibi coirupes clauinto aliquod coiruptibila cotingenter corrumpetur:ergo noli omne eoiruptibile necessario corrumpetur conseque iatia: tesnet iasis patet de sorte mite crava su ocsidetur :nio do quoa a rusu corrumpetur contingenter coirumpetur.

Oppositum videtur velle Aristo. et Comp

nientator, si ista questione primo ponam a s Ddistinctiones Secundo conclusiolle

'munia distinctio est ista quod refert duo

re oecoiruptibile necessario coirnpei: et dicere oecorruptibile corruptast necessarin: primam est diuisa et aediueitcoposita sicut scitur ex logica . Secuda distinctio de coiruptibi v. miruptibile uno modo dicti desomni illo q6 percoirupi liue sit: siue nosti:et Fin illa acceptione dicerem' antichiis flee corruptibiletetit large no accipis nuptibile in proposito otio nid sumis corruptibile .p omni illo qd est et pol coirimi:

et sic accipitur miruptibile in proposito: et dicitur de substaritia corruptibili: et similiter de accidente corruptibili. Cicer tia distinctio: g duplexe potetia sitia rurali et supitaturalis

Vtinc sit prina a concIi illo, secundii in poteti

ti Impilatura leti Sop3 Comite corruptibile aliqncori lippi:N Utur: na talis potetia posset plisi, recorruptibile ex se perpetuata et conseruare in perpetui g oledicta tu conclusio iranoco cederet Bristo licet nos secundia fide nostra ipsa medii cederet, ebcamus. Tunc si talia eo inclusio securida secun

dum philosophilaeninis substalla corruptibilis coirrepetur: probatur punio ex parte materie:quia omnis substalitia coiruptibilis habet materiaque semperestia potetiae ad esse iradum sub alia et alia formaret cit talis potetiandis perpetuo

frustra: sessis itur ad aliquata rediicetur adacti itet turicrecti pieturia alia forma a forma quiuiam habeti et hic oportet formam pie cedentpcoimplicii non sit possibile secus id si poten tiam nati; rate Ilespuas formas stare simili in ea de mate: ri arcu aute talis forma preta des coufipituriena substantiae Sposita cuius illa est pars tessentialis corrilpitur. EZeci do ruionestaristo si aliquod coiruptibile possiet semp durare sequeretur et idem potest non esse et non potest non esilaus batur consequentia:quia sequitur:est corruptibile: ergobet aliqua potentia resiliendi contrariis:ettulic si potest resistere per infinitu intepus habet potentia infinita intentae: ergo a nullo contr*rio pol remitti vel eorrumpi illa potetia quia infinitii ni potest patia finito nec ab inlinito iet sic ill6 est incoirtiptibile quod ponebatur coetus,ubile:dura:emo kSpotest non egeret crest corruptibile potii esse et sic potest Non caetet non potestia bellatq6eli probandii Cortia conclusio .nulla sub Diuia coiruptibilis necessario cornipitur: probatum omnici substantia corruptibilis conti rigeter coitu pitur: ergo non necessario:consequentiateneti antecedens

probatur: ita omitio bstantia curupistillaba corrspini rab intriti seco: ut ab extrinseco: si ab extrinseco hoc est per applicatiotic contrarii:talis autem apblicatio per thberum arbitrium potestim pessii ruet sic contingenter coirfipitur ab e trinseco: ni aute corrupitur ab intri laeco: bόc si ex eo quod usium clementii domitiatur tu per alia: et elimitius su pali':modo actio elementi Fo: nonoetia potest impediri puta per altura medicinam vel buiusmodi. Quarta conclusio: de intentionediisto hec est neccssaria: omnis substantia corruptibilis coinvispitur:probatur: quia sit non tunc eius oppossi uni stabit: scilicet aliqua substalitia corruptibili non corarumpetur modo hoc est falsum: et contra secundam conclussione iii. LQed dices tu: iam dixisti de substanti chirupti, bili quod aliquando coirumpetur: quid dicerealii de accisae sitibus corruptibilibus: utrum aliquod tale coiruptibilenulam corrumpetur Distingito de accideribus : queda sunt accidet tiaque corruptibilia su fit per se sicut coli dilao: vel ex consequenti sicut albedo:alia sunt accidentia corruptibi: lian6 a suis Stratiis perseveler consequeti: sed opter absentia conseruantis: sicut est Lupicinvrspecies in medio. oeaccidentibus punio modo dictio dicendu est sicut dictii est de substant scorruptibilibus Caec: accidetibus aut sectis domodo dictio sit quintae c6clusio: aequodlibet tale est colaruptibile: et inpossibile est; nun*corruns patur: sicut piluciarguebatur de lumine. vii de lumini de natura ma non rφugnat quin corrupaturi et in aliundesticur per presentia c6lerauantis pol perpetuo conservari. Et ratio est: quia tale accladens non habet mistrariu positivum:et ideo nullius est viratutis ad resisteridum contrario: et propter hoc iron oportet

sitiunco corruperetur: sed duraret in perpetuitiae ergo haberet virtute resistendi iiifinitam .si ea diceromam si talia accidentia stitit corruptibilia et postibile est vi nun*corrua patiturisequiturae potentia coiit ad coiruptione est frustra. mspondetur distinguetido de potentia: queda est potesstia ad contrulli ponituum: sicut frigidum est in potetia staequauinet si materia nunc frigida que potest esse calida liniim haberet caliditatem potentia talis materie ad caiialtate piceretur esse frustraret talem potentii frustrarippetuo non taceaeret philosophuo. lineu potetia ad priuatione eo modo quo nunc exiliciis medium illuminaim potest fierivmbiosum et talen potentia frustrari non est inconuenteno .nec talis est potentia insi conditionaliteriex hoc pissolui instatia.

Ad rationes, Ad primam scilicet de partis

bus centralibus terre. et de igite incolicauo orbis lune: dico aliquiindo coiriipetur: propter motu et continuit filixum partium illorum lati de tales parteo sufficienter applicabuntur colatra rho .ciud confinitatio item dico qr olo senectus fit pialter tione tinet mitta coit inue alterantum ideo continue

ii estgni per plocelsu in teporio sed quia simplicia sicut ignis c ubera suae partes centra leo in centro per multos asino non alterantumeliam permixtio annos no proprie senesciit licet appropinqgent corruptioni ima statim cum alterantur senescutit: non tam es per putrefastione quemadmodii mirata, sed perdiffisitionem poli ad coiruptione facta per u contro rig. a secundam de auro:dico mimo aliquando corrumpetur: et quando arguitur alchiniisse lid possunt ibiti

coitumpe e per artem stram: ergo do corrumpetur:neganda

est consequentia ornatura multa potestque non potestar unde Quis ars bene Pisponat ad corriiptionem tamen tibii potest ea coni plere: hoc tamen potest natura: et ideo natura vigoro nox est ad corrumpendia pro, Ulterius dico*bene aurum propter diuturnitate suginethiellitates vite domin fividetur*nuit* eomipaturi licet ita non sit. Od tertiamve qualitate symbola.dico*necesse est in aliqua reuolutio, ne cellae illa materia que est submina geris vribito aliqua eo fiat ubminia terre velaque: nec est possibilem ita perpetuo ergere fiat ignis et econuerso: modo quando iliateria aerisve igitio erit sub forma terre vel aque tu sic talis calidi tas denus arguti cor sipstur:et ita dico de qualibet alia ins teriaci talis est curvis naturemque lib3poitio materie sub qualibet specie fuit infinities et erit: licet mite noli ordine eodem:i hoc supposita eternitate qua credidit Eristo. aquartam de lumine ga quod non attigit umbra terre potest vici secundum qidimam est in quinti coli clusione. aliter potest dici stilion est aliquod lii mentu ne hin coirianipaturi laaliquod aliqua domitiipatur per umbia terre:aliquod etiac dirnpitur abunde.vnde pio pter motum sotio pol dictae in luna cyntinue est aliud et aliud lumen ppter diger sum aspectu geniis dab3 ad luna. vlide in medio illuminatio a sole in quolibet inranti est aliud et aliud lumen propter bocae in qu blibet instanti sol habet alium et alium aspectum super

illud medin, a quinta concedo totum argumentur quia kihil denheaitprecorriipetur sicut dixit tertiaeqnctusto: csi hoc tamen bene statae sortem et militer platonem et qpacuit m abam labbiittam corruptibilem coirumpi est necessariti. Et sic est finio questioliis.

petuum

196쪽

b Questio.XU. . LXXXIII.

petiuia parte pomsime punio arguitur primo quod sic:de

animatii tellectivaque noe perpetua a parte allic: citcua iussibet hominio anima intellactiva deirouo incipiat esse iulo homine incipietite esse:et tame est perpetua a parte post. Deiride arguitur de secundo uiam possibile est maliquis mons stat nouiter in terra: ratiosaecu 'in aliqua parte ceu causetur vilibra et comipas lumen quod perpetuo alite fuit: et sic opetuita parte ante non perpetum itura parte post.

Me cudo .nu potetia materte ad forma sortio ruit p perua parte ante: que modo est corrupta in adue tu minae imitis. Deinde arguit simul ad mav parte questiolito: nanoti videtur esse impossibilegi aliquia sit finitii ab una parte et iiisinctu balia: ergo nec videt esse impossibili prema paro questiolito inec secunda:antecedes mas de linea gyrativa

transeunte per omnes partes proportionales alicuius colune: que est finita ex una parte: et irmium ex alia: inde est finita versus parte proportionales maiored:et infinita eundo versus parte Pportiosialeo minor eo. doc ide3 videtur de tempore preterito: quod a parte ante dicitur pcrpemunitet a parte post non perpetuum: tempus autem futurum a parere ante dicitur non perpetuum: a parte autem post dicitur

perpetuum.

Oppossit uin videtur velle Si listote. et Co

mentator.vlide potest argui siccisemper ens et semper no ensistit contraria: ita quod sempetens necessarium est:et sempnon eno est impossibile tergo ni edua interea videtur essecos tingens: sicut in illud qd est aliquido enset aliqua do nonens:ergo quicquid est et aliquiaono fuit est eo tingeno:et percolaquetio potest no esse: et tu potentia non sit ad pleri, tum sed ad suturii: sequitur in tale quantitast futura potest non egeret coitalis potetiano frustrabis ppetuo me:sequii ephoe aliqua do non erit: et sic no erit perpetuita parte post. CPer istam ratione videt posse mari *no ppetuit a pleatirenoethppetuita parte post Et ste si anima intellectiva incepisset eme de nouo no perpetuaretur a parte postret sic esset improbata prima pars questionis. e cuius o contra eande parte arguitur sicili aliquod esset noppetitu parte ante tet perpetuna parte post: sicut solem' dicere de anima intellectiua: tunc esset dandiiunii tepud infinitu pqd illud p petuo non fuisset a parte ante:et tune non esset ratio quare talis res magis inciperet eme in uno instati qua lauo aer coae in tempore infinito viiii instano no habet inagis ratione medii vel termini S reliquunuci sic si talis res per tempus inlinitu non misset nun*esse inciperet:et sieno esset perpestiua a parte post EDeiside arguitur contra ambas partes questionis simulatam si ambe partes questionis essesu se sequeretur q6 essent concededa plura infinita: cuius oppis situm vult CSmetator:piobas consequentiatiis pro re non perpetua a parte ante et sipetua a parte post oporteret cocta dere unii temptio infinitu per quod illa res p petuo durareta parte post:et y re perpetua a parte antect no perpetua a parte post oporteret e6cedere aliud tepuo instititu 3 per q6 illa reo perpetua duras et a parte ante:et sic oporteret coces dere duo tepora infinita: visit a pDrte ante alida parte post.

hro respondendo ad istam questione di

stinguendues de impossibili.vno modo accipitur imponubila solii pio illo q6 implicat intradictione et postibile notillo quod non implicat ed tradictione alio modo accipit inipost biles ut extendit se ad illud no potest fieri secunducursum nature:licet possit fieri per potentia sustnaturale et possibile solii pro illo potest fieri secunducti ris3 naturc.

Tunc sit prema concino .capi edo impos

sibile seeudon do .impossibile esto aliquod pioprie genutii sicut est mixtu vetete inentu vel habeo coetania metues: rbas:ni hoc esset extra cursum natureicii tale habeat in se concrisqsunt principia sue corruptionis tu ei aliqua do applicabis suo coiratio ipsum corrumpeti. Secundo: quod

licet tale est habitati a corruptibilis vel accidens corruptibite a suo contrario per se vel ex consequeti: sed omne tale siti quando corrupetur per peedete coetustos letaliter em sicut dicebatur in precederi questione haberet infiniti potentia resistendi suis cotrari osciendii tamen quod cum illa consciustochenestat quod aliquo a tale bene posset perpetuari

per potentiam supernaturalem CSecunda conclusae.vir leuersaliter deo timi liouo genito determinate sibi contrariuimpossibile est loquedo iterii de impolnibili secundo modo ipsum perpetuari:probatur sicut precedes. Ex ista colla clusio e sequitumqdstantina intellectiva est mimae inde reo materie determinao sibi qua itii adsuit esse qualitates hvibetes coriaria secitdsi cursum nature no est perpetua a parte postsi non est perpetua a parte ante.Si aute vellem' diccere maninia intelle tiua otii ademe in corpore et Stu3 aderercere operationes corpora leo indigeret qualitatib'baabentibus conaria se diro ii indigeret talibus Stum ad esse suum simpliciteri diceretur m non eli et in conueniens ipsa inexttaceipus manere epetuo. Sed forte thoe pigilosoph' noconcederet: l3tioo secii dii nostrj fide et veritate cocedere debeam Tertia clusio: si aliq8 cst de novo genitit ut estognatione pro inceptioile: et non babet contrariu nec detera inlitat urbico traiiu sicut est lume:possibile est qualiterclimaccipiatur possibile illud perpetuari ci tu, est cx se id est norepugnat te nature:pate tersccdete questione. Quarta coclusio: impost bile est materia Derpetua a parte ante non esse perpetua a parte post: probae: qisti pia desineret esse vel per corruptione vel si anni dilatione tum m est impossibile inon per corruptione3rquia corruptio pro pile relinquit post se materia que fuit paro corruptimio do si niateria corrime, retur materie emet materia quod est falsum: nec potest diei quod materiai mendope tuam a parte postlit possibile perannidilatione:quia tale aluit dilatione oporteret fieri pinimam causamque esti inmutabilis: sed si perpetuo materia conservavisitet in esie:et nune eJannihilaret prima causa videresesne mutabilis ita argueret erantentator. Quinta c5 classo: celum perpetuum a parte ante eme non perpetuum a parte post est impossibile:probaturiqicetia; conseruatur inesse immedium a causa immutabiliri deo si talioppetuo ip sum conseruamet et modo non :talio causa videretur esstim, mutabilis C reta clusio.aliquae intelligentia citra pii ma perpetua a parte ante:csse rio perpetua a parte post est impossibile: probatur sicut precedenocvs ecciclus Meo de tubstantia debenti litelligi de impossibili secundii 3 cursum nature CSeptima coirclusio pii mam causam eme non perpetua a parte postestim post ibi Ie:ybatum qisi desineret esse vocemet vela se vel ab alio mori a se: qi tunc aliquid emet destructi mi sui psius mecab alio: tunc aliquia esset poteti'

prima causa iam sic prinia causa noti esset prima causa: O implicat .cj ccutigo. to oppo to conclusionis prima caues, esset ni itabiliorquod est inapo ibile. Elctaua conciti sio aliqua substantia eme perpetua a parte ante et non perepetuam a parte post est impossibile: probatur:omnio Obstatia perpetua a parte ante vel est materia prima: vel celli vel intelligentia citra punia vel ipsa mei causa pila: sed de quaelibet istarii est veru dicere q6 ipsam non esse perpetua a parte postestim pominiae:sicut dixerunt conclusioti eo piecedentes:igitur ete Etest differentis Stuni ad hoc de substantiis perpetulcia parte ante:et de accidentibus' qisi aliqua sunt talia accidentia illa noli dependent immediatea causa non mutabili: sed media teret inaediat ea causa rinitabili:et ideo

non mirii si talia accidetia perpetva parte ante:si aliqua sint talia possint eme non perpetua a parte post:licet hoc nosit possibile de substant ho

Ad rationes Ad primam. Aristote.et Co

meta dirissent anima intellectiligno incepi me de liouo:sed esse perpetua tam a parte ante Oa parte post:et cile uti aninuisieromotb' hongilibus:cuius determinatio magis pertitiet ad tertium de arima. Bisalta dimetur c d illa pio tertia conclusione. Eel potest dici supposita eternitate mundi qua credidit vel determinat Bristo .ae terra no pos set augeri in aliqua parte quin aliquando fuisset ibi alicta isto modo ante insta securi: et sic nullis esset lumenec futilet

unicii in celoppetitii a parte ante: qas nunc coiruperet vel aliqua do alia o corriipere f. Bd alia dicetidia ae talio postentia in aduentu minae sortisitio corrupes:qr tatio potetiano est aliud aniateria mibilo misi' materia desinit cilietis potentia ad talem lina:ad istu intellectuq talio tuo positio desint teste vera: materia est inpotentia aruies latina eo id ultimani dico sicut prius dicebar ei nulla linea gmatitis est infiis ita nec ad vitani parte solii mee quoviodolibet alitor

197쪽

b Me celo et mundo. m

u est nec fuit templi ec duo a illi:nec tres amit: et sic o calido:nihilosminuo bene concedo*infinitii fuit tempuo picteritu' quia quitolibet tempore preterito dato maius fuit tempud pies

teri umnec roc est contra predicta: prepoitionabiliter est

Deinde ad rationes post opposivumque

videntur probare uniuersa iter aeni luetis siue substalitia siue accides de nouo genitu pos etppetuari:et nullii perperussa parte ante potest corrumpi: quod videt este cotra ter, tia 3 coclusione. LEd primi quasso dicitur semperio et seni: peraiotiens lunt edtraria: placet in gi: sed senio ens est ne, cessaritia hoc potestilegari: qi aliquid potest eae semper ens quod tame no necessario seni per est ens:sed contingenter.

sterii sempnon diis non est impossibile: qi antichvstiis pdi semperno esse cita ab hoc quod impossibila sit ipsum essectis: et sic negarei fundamen istius rationis .Et ulteri' dicebatili aliquid noesset semperio nec sempnon eno: tu lices et coringeno: placet mihi:ergo pol noli esse adhuc placet nulli :ergo itopperuabis: negatur colaquetia:et quado dice, batur tunc talis potentia adno esse frustraret.Respondes sicut dicebatur in precedestri questiolietion esse ilicovenies potentia frustrariquetio est ad aliquod positivi ex l)oc ad argum cui patet quid sit dicedit.e id secutida sequitur u ciet dare uni tempus instri itii per quoa illud ppetuo notistitiletu lego sed sufficitq6 infinit si fuerit lepus: hoc est quamlibet tepore nia ius fuerit rest' in quo nominet sic etia illa ratiotion procedit qua arguebatur ca non emet ratio quare

magis inciperet esse iii No instanti H in alio.

Eeritur utrum generabile et

corruptibile conuertantur ad inuicem: et similiter in iterabile et incoiruptibile.et arguitur plinio quod nomomne corrupti

ti stione:ha no omne gelictabile corriis semias peiuriergo notionisse generabile est coibruptibileidiscursum est bolo: qi in baroco:etnaaior patrennis nor pridibatur: no omne generabile generabituri igit non Oegenerabile corrumpetur:consequetia tenet:nasi aliqd gesterabile debet coiriipi oportetae prius generei:antecedere pisbatur plinto: qui ex hoc vino est generabile acetu:et tamemite liuiise generabitur M privo vinii potabitur. ecudo. ista mulier que est perfecta et apta ad generationem potest maritari et longo tempore vivere: et sic possibile est quod eueagetaerentur filii: et tamen possibile est milli nu* generas butitur: qi possibile est ipse has casualiter interficiatur. Q Tertio .si est necessarium vomite generabile generabit: tune omniaque eueniunt necessario eueniretiliem non est possibile ea non euenire:sed hoc est falsum et contra atris . in fine primi peridermenias:et contra fidein . ecfido ar suitur ad puncipale:li generabile et corruptibile adinvicet conueri teret Ituri et cum generabile habeat potentia ad essediet corruptibile a diadesse: sequitur quod idein simul habereti potentiam ast eges non esse:ex quo iste memet generabile et corruptibile: postq3 generabile et corruptibile adinvice consuertntur L Tertio sortes qui est iam genitus est corruptibilis: et tame no est gelierabilio: igittar non omne corruptibile est generabile:prima pars antecedentig patet:secuda par probatur: quia quod semel genitu est ampliusgetierari nopotest: quod probatur sicinam si semel genitum amplius gesnerari posset: vel scite ratior te qua piluo generabae vel alia generationemon pol dici punita: potentiano est ad preterista: unde annuo preteritusnoia potiterato essemee potest disci secundiu quia antem generaretur illa generatione ita a priori opoiteratae prius corruperetur: et Mide; numero post sui corruptione poli et redire: quod est falsum et improbatus per Eristotele fecitdo dc generatiotie. Quarto sicut se habet generabile ad generatu ita coirti ptibile ad corruptiner, Matransmutata propolioe sicut sedabot iterabile ad coiriiptibile ita genitum ad corruptum et e liuerso: sed nooni ite gestitiani est corruptum sicut notu inest de se:ergo non omne generabile est coirreptibile.

Oppositu videtur velle Aristotcle saetari

guttur sic queciis; cduertuntur cuni aliquo icytio coiiuerstuntur inter se:sed ingenerabile conuertitur clis nyellte et

ilicorruptibile Guertitiircuns eoae: ergo iligerierabile et in et coiruptibile ouertuntur inter se.C Et in ilitei generabiterauertitur cii aliquando erite et aliqua do iionentc:et corruptibile cum eode:ergo generabile et corruptibile eductilini irister se. Eglii ista questione primo videliati est de quo tangitur in primo argumento utrii scilicet hec sit cocedenda: otiis negenerabile generabis: seclidore oderidii est ad quesitii.

Quantum ad primuni fit prima disti lictio:

generabile dicitur dupliciter: vel quod potest gelicrari sub iective:vel quod pol generam terminative generabile subiecti uc diciturno quod capit esse postis non fuit: sed quod potest esse subiectii generationis eius quod capti rei o Dici fait: Macrabile aiit terminative dicitur quod potest esse rei minus generationio per quem aliquid capit esse postq; non fuit asto modo forma vel compositum dicitur est e genera, bile stam disti rictionem ponit Comenta premo pl)r.et iuristote.smii liter eam videtur innuere in itera.CEcci da dis stinctio: de ista questione postumus loqui superstaturalitera utriaturaliteriac si opinio Tristo.essit ver qua opinabas tur mundum este eternum tam a parte ante cd a parte post. Tunc sit prima coeti clii sim .sii loquamur ptum possibile est per potentia superis attirale nuconcedere debemus malicia est generabile sine sub tectine hi ueterminative: Vitellii

generabiture patet quia irateriai uiuo bominio est iteras bilso stibiective: e tamen deus pol facere cri nunq3 cmea alis

quid aliud generares quia potest carnaim ibi lare vel ipsa nicii anima in celli assii merenta qi ilusio ex ea alia foris, a gesteraretur patet hoc etiade anima anticibustique potest genera rari terminativetet deus posset facere*ntanc generaretur timo adduc hoc posset fieri naturaliter. Desii depori Scoti cluisiones de ista dubitatione quas Arist. posuimet: et initii alit ista:omne generabile subiective generatione substantiali generabitur:quia onmetale generabile estpumans ateria qaliqua do generabitur subiectiuesquia ipsa est sub forina cotruptibili aliqficorrumper:et iid corrumper nisi alia generetur.cii materiano possit esse naturaliter sine forma:ergo ista materia tunc generabitur subiective. Secunda conclusio in substantiso omne generabile terminative generabitu reliponamus miradictio omne distribuat solii vis, ad Deci x3 non usq; aa indiuisitia:probatur inanis lapis est generabisti hoc est ex aliqua materiaret ab agente quod potest materie inlapplicari: et si potest applicari applicabitur etiam itifinities propter e ternitate motus celi. ed talibuo applicationiblio ipsius agentis ad ipsam materia factis pro genes ratioe lapidis lapis git abiit ir: Et no oportet quod iste: sta sufficitqriste veliticet sicut argutia est de lapide: ita potara sui de asino et de quacunae alia specie si Tertia conclusio: non omne generabile terminative generabitur:laciendo distributione ad indiuidua: et hoc probant ille treo ratioticosiifficienter polite in principio questionis. LEedcdtra ista conclusione dubitat stita generabile quod gelierabiti tuearguitur sic: a non generabitur tet ide a .generabitur ergo qGgenerabitur no generabituridiscursus est bon' et conclutio est impoli bilio: ergo aliqua pleni istariimon minouergo maior Quodnainor non sit impossibilis Dbaturqrex quoa .est generabile perpositum uid est impossibile ma generabitur. CSecundo.tunc aduersarius haberet concedere istam cos putat linina est generabile et tamen amoli sciter bitum mahoc est falsumqm ad una eius parte sequitur oppositu auearius: sequitur enim ad ista in partem a non gerierabitur ista a.non est generabileque repugnat prime parti dicte copulat tue.cria ista.ad pii mii qua do arguebatur sica generabis etc.concedo Rhiscurius est bonusi et in conclusio est impostiabilio: et vlterius dico quod licii propter hoc oportet aliqua premissarum esse impostibilem: sea sufficit quod torale ante cedens est impossibile propter suarum partium incomposit, bilitaremi quod patet in suntliste arguendo:omne curres est homo: equus est cur retro: ergo equus est domo:discursiis est optimum:quia in tertio modo pinne figure: et coclusio estinis possibilis:non tamen propter vocaliqua premisi aris 3 estim spo Ibitio: sicut vos videtiod velle prensi me sunt ilicolis poss

198쪽

stibileo. Pili xunda.tune aduersari s etc.concedo:et cum dicebaturitu aestutia copulatiua cuius una paro infert oppositin alterius: nego et quando dicebatura .non generabuturiergo a. iam est generabilemeganda est consequentia: qrcii ista a.noli generabitur:bene statista a .potest generari: et percoli seques ista a .est generabile.CSed dicerem: si a .noti generabitur:tile si aliquis homo protulimet heri ista propositione a.nci generabitur ipse dixisset verum: ex quo a.no generabitur:etsi ista pio positio fuisset vera:sequitur ut molliabile est ipsam n6 fui me veram:qrqi fuit impossibile est inon fuiste:ergo etia impossibile est illud adq6 sequitur ipsaino fuisse vera sed ad isti propositione a .generavitur:sequiturno fuisse veraque dice, a iid generabituriergo sequitur; hec est impossibilis a generabitur:ad quod vitra sequis quod a non potest generati: ideo concluditur op .non est generabile.elli ea primo ad ultimii sequitur a non .genera: hitu ergo amo est generabile. distu aquando dicitur ad hanc amo generabitur sequitur ae hec prepositio a.no generabitur heripiolata fuit vera: recedo et fido dicebatur:ergo impossibile est ipsam non fuisse vera3:cosequentia negat: imo dico q adduc est possibila ipsam non mille vera: quoniam talis depelidet exactu futuro ad que adhuc non est facta determinatio. Et quando dicebat omne quo a miti inpossibile est nomisse:concedo: et ideo beneco cedo quod impossibile est illam pro postrione no fuisse: ulterius tamen

dico quod hec est falsa: omne quod mit verus impossibila est

non mine verum.

Quantum ad secundum dicit Arist. quod

generabile et cinruptibile dicuntur secundii potentias: et nerabile quide quod potest generaritet corruptibile qs poetreii comisi:iste enim sunt proprie significationes dictovini terminoiu. Et vitra dicit Tristoteles c non est potentia ad pieteritum:non enim est possibile quod litannus pieterit et securidii ista dicta vicim sequi ae asinus qui iam est geni, tus non sit generabili sicut inius arguebastitamen ipse bene est cori aptibilior ergo non omne corruptibile est generas bile:et sic dicit termini secundu propita eoru acceptione noconuertun timo corruptibile est in plus generabiletquia omne gelictabile est corruptibile:sca no omne corruptibile est generabile. Et sicerest isti termini generatii et corruptus non conuertuntur imo generatu est in plus: et omne coitus pium est generatii sed non omne generatum est miruptu3: sicut etiam prius arguebatur.Ita etiam ingenerabile et inscorruptibile non conuertuntur: imo iligenerabile est in pt interitio Tristo.dicit*tam generabile est corruptibile conauertitur cii aliquando ente et aliquando non ente:ita quo si omne generabile et etia omne corruptibile est aliquddociis et aliquando non ens: sed istud de imprietate sermonio novit vera: na dictii est inpiecedenti articulo maliqua sunt generabiliaque nune generabuntur:et sic illa nec sunt nee uno fuerunt nec erunt:de talibus ergo non est verum dice re quo stipis aliqua iido stant et aliquando non sunt:et tameverum est C sunt gener iliarergo ille terminus generabile est in plus S ille terminus copulari et aliqua do ens et aliquando non ens. Eseeomitibus his finaliter dico quod si volumus tenere conclusiones Aristo.oportet dare aliquos lanius qui mite non sunt secunda propriam impositione terini novucii enim dicimus q disti termini generabile et corrat tibile conuertuntur ad inuicem: et cum illo termino copias maliquando enset aliquando non eno:oportet accipere tam generabile e corruptibile pio eo quod aliquado potest vel potuit vel poterit essetet etiam potest potuit vel poterit non ella:etetii oportetistii terminii copulatum aliquando eas et aliquando non eno accipere non secundum actuales existentiam vel non existentiam: sed pio illo quod potesse et potest non esse:et cu3libe oportet uti isto termino pol siue adeste liue asino essetnon plout potest connotat carentia acre sed pio non repugnantia essendi vel non estendi.

Et iuxta ista solui possunt ratioties facte

hinc inde.

itur finaliter circa primil

i libium de celo virum malidus sit per ca -Ytuus Urguitur primo quod nolimruna'

et generabilis et coiruptibilio:ergo itoli

. di est perpetuus: cori sequentia teliet:antecedesto probatur: quia ex quo ad corruptionem partis totiuo non manet idem totii quod ante erat sequitur quod ad corruptionem alicui ' particule mundi non manet idem inundus qui ante erat:et per consequens cucoirumpitur aliqua pars mundi puta cc vel homo videtur quoa coirupatur in una': et ste etiam viet detur quant ad generationem. Mecundoque libet par mundi est corruptibilis ergo totalis mundito est corruptibilis: et per consequens non perpetuito:antecedens Obatur: nam totalis mundus sufficie liter diuiditur sanciri exclusis deo et intellige titho in inundum inferiore et superiore modo clarii est aeque libet pars mundi infertolio pol iriipi:cue

sit elemetu:siue mixtis:de imido etia super toti sicut est celsi: probas quod sit corruptibile:*qGest alterabile est corrupetibile:celii est alterabile:ergo et c.maior patet primo die generatione: ubi dicituri si impossibile est aliquid mirupi impossibile est ipsu3 alterari: nainoi patet:exeoqinsic aliqua par Sceli est illuminata que ante non erat illuminatae:illuminari autem est alterari. cEt confirmatur hoc secundo:agens remotii ab alterabilino alterat ipstim nisspisuo alter ado medium sibi piopinquum: modo coli stat quod vi sol et talle alaterantista inseriora remo videtur quod alterant spheras celesteo intermedia oret per consequens celum videtur esse a terabilectet confirmatur hocinam corpora celestia sicut piariete:maioreo habent Tutes in aliquibus signisceli: et minores in at 3:erso videtur quod talia sitit alterabilia. QTertio ad principale:mundus dependeta deo in conseruari qui est voluntatis omnino libere: ideo potest velle non plius conseruare ipsum et ita mundus corrumperetur: cum non possit manere sine conseruatiosi ea deo. C Quarto quod est augmentabile et diminubile os coiruptibile et non perpetun: nitidus est huiusmodi:ergo et e probatio minoritaci solet luna et aliae stelloque sunt partes mundi de quibus minus videtur sunt augmentabilia et diminui bilia: 6 B, baturiquia in ortu eorum et iii occasu apparent malo a in

medio autem celi minora.

Oppositu vult Aristotcles . et probatur

ratione mundus cst perpetuito a parte ante sicut credidit Trimae demotistrasse in octauo physico. rege etia est perpetuus a parte post: probatur consequetia:ex hoe quod rumba, vatur pilus in una questione quod nullum perpetuita pares te ante potest este non perpetuum a parte post In ista q. stione primo pona aliquas distinctiones.Scfo pclusiones.

Quatum ad prinium sciendum quod dila

plex est alteratio quedam elicii abiectione contrarii dispo, nens ast corruptionem vel generationem sicut est calefactio vel frigefactio vel liqua talion is est alteratio qui iid fit creabiectione contrar sicut est illuminatioque secundu selion est divositimaa generationem nec ad corruptione ii, thene per accidetis .cSecuda distinctim quod sicut disererunt generabile et creabila: ita etiam differuiit corruptibile et annihil iIe: vii generabile dicitur quod ad sui inceptione presupponit materiam ex qua ipsu3 nivei in qua iprsum fitare creabile dicitur quod ad sui inceptionem n6 presupponit materiam ex qua ipsum fiann rein qua spium natita corruptibile dicitur quod post sui desitionem derelin quit marcetiaque inanet.Enni dilabile autem quod sui idei itionem nihil derelinquit quod fuerit pars eius. Ciceri adistinctio circi aliquid potest dici perpetuum cuius clibet paro est perpetua .alio modo in 'principalior pars est perapetua: et curn hoc ipsum obtinet co similem figuram et dispositionem:et propter hoc licet hominio principalior pars sit perpetua:puta anima intellectilia: tamen citia ipse boino

non perpetuo obtinet confinitiem dispositionein et figi ira iii non dicitur perpetuus.

Qualitum adsectindusit prii ara condi isti

199쪽

m Ue celo et mundo.

palior pars minaei antii hilare sed non posset corrumpere: prima parte fide credimus feci id a paropio batur ex eo mcelum non babet materia: ita pio portiorialiter pirum bara atque secundu fide nostri quod deus non posset generare inatelligentia: sed belle creare: accipiendo generare dicto mos clo. ea secundum principia que ciedidit Arist sit pii mae conclusio: celum nec est generqbile nee corruptibile tetratio est:quia non habet materiam. Secundo quia non habet aliquod contrarii nec secundu suam stabitantia nec secundit suas panarales dispositiones. Tertio nam soli muniter omnes attribuunt deo et intelligentilo istum locu3 scilicet celu3 quia deos ponunt esse perpetuos sed P peruto non debent attribui loca corruptibilia .ESecunda coctus stoicetum non est alterabile alteratione corruptiua:piobstatu quia talio fit cum corruptione qualitatis contrarie et citresistentimisus uteno est in celo .secundoaxam tale3 altea rationes ordinans ad generationes vel corruptiones .ideo non inueniunt in celo:cum celum non si generabile nec coraruptibile Tertia conclusio: celum bene est alter illa alteratione secundo modo dictaque fit sine abiectione conarii et sine resistentia:patet: ita bene aliqua paro mi illum ista turque ante non illuminabat:patet de luna. Eimiliter pagiet de spheris inferioubus que recipiunt influentias solis et astrorum superiormaliter enim no possent ille influetie multiplicari ad ista inferioi .ctauaria conclusio: tum in Sestaugmetabile per rarefactionemraec diminui bile redde satione patet bre: quia talam augmentatione oporteret fieri cum almatione precedente que quide alteratio sierin qua, litates primas contrarias: puta per caliditate et frigidita: tem: sed talio ait cratio non is ruenitur in celo per secundam conclusione. Qui tita coclusio mec celum est augii tentabit te per appositionem aliquarum partiu3que essent de natu racelestiuire etiam diminuibile per amotionem talium:qi

non apparet ubi iste e septuaec unde venirent nec quomovenirent ad ipsum celum: risi essent distanteo a celo non possent peruenire adcilum nec a celo recedere nisi per in tus aliqualiter rectos:modo dictuni est prius quod celum et partes que suiu de natura celesti non sic nati sunt mouet conclusio retiam celum non est augmentabile nutritione:*nutritioreqiiiiit ad agetieratioti substa tiate scilicet conuersionem nutrimenti in substantiam nutriri: sed celotion conuenit generatio substantialia: nec alteratio requisita ad talem generationem sicut patet ex piecede tribuo coclusionibus plima et secunda:ergo etc. E iopolationaliter piobatur quod celu3 non est dini inuiuiae dirninustione opposita tali augmentionimam tunc in celo esset alit qua corruptio substantialis. Exhio conclusionibus intiri quod celum est perpetuum. eptima conclusio: mundus non est perpetuus primo modo:patet quia multe eius parates sunt corruptibiles sed bene mundus est perpetuus imido modo: quia principalio tet' pars est perpetua scilicet ce lum sicut patet per precedentes conclusiones . Ex dictis patent salsitates t. in opinion fiantiquorii des ductione et coisruptione mundi que patent sufficienter cum impugnationibus eat iidem is textu philosophi.

rationes: ad primam dico se bene proa

bat mundii non cite perpetuit primo modo aαipiendo perpetuum:cti quo bene stat mundii esse perpetuis sectisto mordo. a secunda negatur antecedoeg:et quando dicebastatis est corruptibile:nego: ulterius quando dicebatur ipM est alterabile concedo:alterationen 6 comiptiuamec oporaret si est se alterabile quod sit corruptibile:et quando pios bauit Aristoteles primo de generatiotietsi generatia ist impossibilis alteratio est impossibilio: intelliis de citeratio e corruptivaque fit cissabitatione contrarii et resisterea disponente ad generatione vel ad corruptionem:etno de alteratione impioprie dicta. Dd tertia deus potest velleno via seruare celiu concedatur: et ideo bene conceditur quod suo naturaliter hinest annivi labile: sed Aristo hos negauitis: propter hoc quod des est immutabilis voluntatis nee illud est contra libertate sue voluntatio:quia Aristo. reputat luberii finipli no qi potest oppolit aliud qi est sui ipsi' gratiata neb finis alioris. md quarti negatur ante denotet stille apparet maiores in ortu et occasu eo in medio celi caua savit:qitne videnta minos grossoae levatos a terra rei sunt carefractionso radimus: que quidem refractio ulterius est causa eius ci visibile apparet maluo:US patet de denario infundo aqueiqui apparet maior*quado est extra aqua . cum cute sol et luna vel alte stelle sunt in medio ceti no videturn fumos grosimo: et adhuc postreae sicato tamen videret turper tanti rarefactioilem vel refractionem radio vh stetit quando tantinoitu vel occaeis: ex eo; in medio celi sunt papinquiores Filii nostro stetit apparci experspectiva: si visibile esset indienim videretur pra diu per pediculare qtraiis rei per media diuersarii rationii in diarineitate et raritate sine stactione adeo Sto visibile est propinquius 3mith tato ceteris paribus iudicium visus Stum ad veram utitatem et locii visibilia est magis veram Et sic cum gratia dei querustionibus superptimum celliinem imponamus.cae licite sunt questionea supra libium primum

de celo et mundo.

rimis 'x res materias pri

ticipales quas pertractat Dris .in

secundo linio derela intendo fodi mare questio estet pii ino circa illaque concernunt celum secundum

R. se totum vel parteo eius maiore sint astra sicut sunt orbes.Et

quantum ad hoc .ptimo illa qper g tinent ad differentiao positioni in celo.Seciundo illaque pertingi ad figuram ceti.Tertio illa que perti laesit ad parteo maiora res totalia celi sicut iniit oibeoraliarto illa que pertinent ad motum celi.

Quatum ad primum queritur primo viru

in celo sint turium et deorsu3rante et retro:dextris et rei Larguitur primo m non mam ignis in sphera sua dicitur simpliciter sursum adeo in celo super ipsum no debet esse deorsium aliter deorsum esset sup sursum quod est falsum E cundo celli est spheritatielli mili siparit insed in quibuo incentuum huiusmodi differetie sunt dirimi tui partium: sicut sunt homines et boum et ali pecora campi etc. Tertio sursum et deorsum habet alsignari secundn longitudine:cidi, stantia alicuius rei inter sursum et deorsum illius rei dicitur longitudo illius rei:et dentu et finistrii habet assimari labiis latitudine rei:modo in celonS est itudo alia a latitudine et quo celli ponis esse sphericu .EQuarto. dextra parte debet incipi motuo:sedi celo nulla est para a qua incipiatino tuo ipse celi:posim celuppetuo mouebat Quinto: sursu es principium motus secundum augmentianirante est miticipium motus secundum lati sum: ad ante enim sunt sensatio: neo:t marisne visiones que fiunt per lineas rectas non reflexa olfedaugmentatio et sensatio non inueniuntur in celos cundum quod dicebatur in vitini' questione primi: ergo in celo non itineniuntur sursum et ante: et per oesequens nee different lepositionis his opposite CSexto fini diuersos matus dicte differentie silignantur corporibus: sed in celo noli sunt diuersi motus eum celu3 sit coipus simplex:corporio a intem simplicio est solum unus motus ex primo hui': er etc.

Oppositu3 vult Aristotelas et ad boc ipse

arguit sic in uterat in emporib implachvsicut i inani mptis no inueniun dicte differentie politi diappteneoru imperfectioite:vii in lapide nodicini' una parte esse dextra et alassanistra etalia an et alia retro iussi inoidiuva an an planus aut qsunt perfectio eo ipsis inanimatis isti rueniunt sursu3 et deorsu3:Wndalie Sed in animal impliciis invenitiniora dicte di ferene:ci ergo celsi sit corpuo maxie perlaetu3 sicut Bbam est primo i uiuo.videiqim eo debent reperiri oes di cte differstie.EEcdo arguit stris ad idem maliter iiSyotas ignari ratio quare celli magis mouerei clun te est sacti si nisi ibi assignaret dextruet ante: et elide hoc debeat assis gnari rε cu hoc no fit a casu: sequii etc.In ista qs ioe pila aliqua sunt stippotie da.deinde ponedestiniqua conclusiore.

Quanum ad primu supponindu est pruno

quod ille

200쪽

iuod iste due differentie sursu in et deorsum aliquit,' corpo

ribus attribuuntur simpliciter secundit diuersas parteo diuersarii potetiarii existetes in tuto corporibus sicut hominibus et animalibus plactis:sursuinem est principiti aurem rationis et nutritioriis: et sic est caput sursu3 et os per q6 capit mitri metu: et secundu hoc radices pquas plante sumsitsutiat inieritii debet dici iurium hoc vult iuristo secundo de anima:cii hoc tame bene sui; in respectu ad loca elemetorii radiceo sutit deorsum:et ita tion est iii conuenies in secus dualia et alia acceptione ei' O est sursum et eius quest de otium ide ineatur sursum et deorsum Bliquibus auid coraporibus dicte due differentie non attribuuntur simpliciter: sed solum respective: sicut iii corpoub'inam matio .vnde in talibuo sursum et deorsum dicuntur solii respective ad ius caelem eiimui.vnde in lapide illa paro dicitur sursumque versae esti suo locu temulet illa deorsu3 q versa es suo locii grauimet si ille lapis istis: tuc parocati dicebas sursu, post ea dicitur deorsum et econuerso.ex quo p3 O dicte due differentie solii in reperiuntur ibi respectine:sea iste non est de homilieiqualiterculi enim laonao vertatur semper caput et o dicis sursum in domine:et pedes deorsum in code et sic patetm iste due differentie sursum et deorsutu in aliquibuo corporibus reperiuntur simpliciter:in aliquibus ure noni si res spective.et hoc vult suppositio.Zecunda suppositio simili ter dextru3 et smi struina liquibus repertulitur simpliciter. In aliquibus autem respective solum: patet hoc:nam in homine illa paro dicitur dextra aqua incipit motus:et paro ei opposita dicitur sinistra in lapidibus autem et in plantisque non sunt mobilia nisi tali motu quo mouentur mula et leuiamicte differentie positionis scilicet d*trii et linistrunon eriuntur simpliciterincutili immine: sea respective ad nos.vndem motumlapidis eadem pars efficitur stiri, straqpuus erat dextra: sed saeud est de homine unde quas litercussu homo moueatur illa paroque fuit dextra manet deuratet que miti inistra manet sinistra. Tertia supposititio.*similiter iste due differentie ante et retro in aliquib'eorporibus reperiuntur simpliciteri in aliquibus autem re spective soIum: patet quia in animali illa pars dicitur ante in qua magis vigent virtutes sensitive: et pars ei opposita dicitur retro ista in corpore minus perfecto dicte differetie dicuntur respective:quod patet opertauu 3 colpotu motii potest fierim inde paro que privo dicebas ante postea discitur retro: sed qualitercu moueat animat: seinpilla psiro dicitur alite in qua magia vigent virtutes sensitivemec easdem parsiit retro que prius fuit ante per motu locale:et hoc in ipsis animaub'. Quarta iuppo itio ae corpora inqb' dicte differentie positionis reperiuntur simpliciter haebent partes diuersarum virtutum et potentiaria:quaru una dicietur ante et alia retro:vna suismet alia deorsui: una dextra

et ali sinistra. Sed corpora in quibus dicte differetie repe, riuntur respective solii no oportet habere partes diuersarii virtutu et potetiarii distinctas secundit distinctione dicta risi differentiarum positionis: et vin plantis sursum et Deoisum reperiuritur simpliciteritaeo plante habent illas phodiuersarii operationi et virtutu sed crine isde3 ante et retro dextru et sinistrii ii repertui nistro ective:ideo no habetium parteo diuersarii operationii. ci illis suppositionibus pot3rahi quinta .scilicet * sursum et deors deseruilitast motu augmetitationis et nutritidis:dextrita ut et sinistruquantum ad motu locale:sed ante et retro sotii quatit ad se ii satione: et boc in corporibus in quib' dicte differentie postitionis reperiunt simpliciter et nore spective solum.

Quantum ad secundum sit prinia conclu

sto. iste due differentie positionio: scilicet sursum et deorsuinius it naturalitero innib' aliis piloied: patet ocomunioreo: ubi cssu eiu reperiunt alie ibi reperiunt iste sed noli ccouerso: patet thoc de plantio: qi in platio reperiunt naturaliter sursum et deoisum: sed alie differentie non iii si respective. Secundo probat hoc ide exorditie dimensionu3 quia iliter dimeti stolies longitudo est prior:*simpliciore sed sur, sumet deo isti in capiuntur secuti dii longituditie fide capite ad pedes:dextruaute et sinistrii secundulatitudine:sed an et retro secundu profunditate:et ideo et iusiurium et deorsum sunt different te si inplicioles et priores alii a disserclitisso. chriae pio batur hecident ex parte motuum quibus distae differetie descrutulit visi sicut dicebat quinta suppositio

sursum etdeoisum deseruitit motui nutritidis et motui auget metati Sio: et dextrii et sinistrii motui locali aenet retro motui sensationis:sed modo nutritio et aeugmentatio in ala lib' pacedit alio onmot':pii'ein op3 aialia nutriant et au*ne tentur antem, moueant seraret Liae: et ante plecte sciatiant: et

adhuc si coparein'oeo dicta odifferetiacia a motii augme tat idiota uecoipapti' ait 'etii semidii Fgitudine fecitdnqua accipit sursum idelitae pni latitudine fecitdii qui acclapis dextruet sinistru deinde Maesuliditate pin qua accipitati et retro. Suarto iratura magio fuit solicita circa pate quarti una dicim' sursu in alia deoim3 ipsas distinguedo abinuice circa alta Spartes: et hoc vides argueres riviritate et principalitate illaerupti usust alias: lumptii pl3:m in homine et si retii allia sitatib' et plationatura distinxit sursum et deotimi Fin figuras:qd nosti fecit de dextro et sint, stro: pt3 de capite et pedib' et blada ijo:quorii vitia est dex, trstalis smisi tutet silide lateribus. o Soea coclusio.llice lo sunt aliqdictarist differetiarii positioius: iste in ipso sunt iste sursum et deo isti3pbas: miste due differetie sunt ceteris disterentii comitiuoreo:ppcedere coclusiotae: ergo ubi cum reperiunt altri differetie positio is vitae ibi repertunturas eduecti alie situ eis posteriores. inerti conclusio.* iii cesto sunt iste due bifferet te dextru et simi stru :Dbas q: ubi determinate istucius principiti mot' ab una pie assalia ibi debet poni dextruet sinistrilaeum derone dextri sit grabeo incipitinot' naturaliter: sed celudeterminate mouet ab una parte vermo alia. . boriete persas occidete umeridie:et noeconuerso:ergo in eo debet assignari dextri .Lin oriete et sinistri in opposito. in occidente. Ouarta c&Iulio in celo sunt omnes dicte differeti ei data in celo reperitans dextruma et licia illasipprecedente conclusio nec fiunt alijs differentijspo steriores: si aute in celo reperiunt posteriotes differeti e rautionabile est in in ipsio etiam reperians priorcs sante retro sursum et Deoisum. Decii do pol persuaderi ex larem dicte differentie quodammodo inuetuunt in magnete: qui quide magneo multum t ab et de influentia celesti inrantum.6r in quod a tractatu de magnete: aequi faceret una sphera de magnete et ea di moneret suos polos ad poleo mundi moueretur motu diurno siclit celum: et ex thoe bene post et fieri certissimum horologiunt.

Ad rationes: ad prima3. dico quod i IIabn

ybat ae secti dii respectit ad loca clanietoiu in celo no est sursum ne deorsum:cu quo bene stat; smyptietateo motu localis ceti belle suis tibi dictedula entie:secundum postea

magis declarabitura id secunda illa bene pbat m celumno habet distincta parteo secudii figurascit quo b fi statu, lis distilicias partes secundii potetias et pprietate optinestes admotii locale ced.vii poli habet alia 'puetalci motu celi: cii sint immobiles eo ines in equinoctiali circulo:qvea locistime mouent. ia tertia dico ae ubi esset diuersa ligusta longitudinis ad latitudine abi secundit ilico figuras differt sinistrii vel sursum a dextro: et sic de allio disserenti set sed incolpote spherico sillicitae disserat secundii proprietates pertinentes a ametsi locale illi' spherici:et ideo nego msempsursu 3 et deoistim debeat capi sintdgitudine et dextrii

et sinis rufini laritodine. Liud quartu Sico*l3io ueterion incipiat mora celi: tit ibi inciperet verincepisset si aliqfi incepisset et ita ppetuo durauisset:ethoe sufficit. d quintam: dico et, ubi est gugmetatio et sensatio ibi dicte differetie hii

deserui sit ad augmetatione et sensatione id ubi reperis solii nimi' locatio dicte differetie possunt deseruiret tu, ad illii: ita gi illa ps dicas dextra a qua incepit vel incepisset mot':ct illa ait si quaret illa sinistra ad qua: vara opposim an dicat retro:et tu cpinicia termiti Stia linea circa qua fit ille motus dicatitur urinin sursum et alteria deorsum Per trocia respondeatur ad sextam,

Ecando qucritur utrum in celo

debeant sumi sursum et deorsit in secuti dii iis postos: ita civirus pole rum sit sursum et alter oesorsum Drguitur primo ae lion: qiisa Arsum et deorsu3ded ciuium iiii corpore aecusiclum tereto iii