장음표시 사용
421쪽
Euridani In Aristotclis de anima. si
ponerem littellectus ageno. minoi declaratur: quia fanta mala se habent ad iiitellectum pomibilam sicut sensibilia cor uente ter approximata sensui faciut sensarionem: io ita potestinius dicere ae fantasmata conueniet iter apploxiniata intelb ctui faciunt intellectionem .ideo per ea et intellectum posti hilem totum potest saluari. Item certum est cr ad iii telle, citonem concurriti active fantasmata:si ergo cunicio ponas aliud agetis scilicci intelleetum agentem: tuc ad intet lactiosnem coireurrerent per se illa duo agentia: et oporteret *sint naturaliter sub ordinata in agelidonia cyprium illoruni agat in reliquum: ergo oportebit velae fantasmata agaiit in itit et lectum gentem:et sic me non differta postibili: vel intelleci' agens agat in salitasmata: et non posset dari moduo perque ageret in illa:igitur inco ueniens est ponere duiusmodi duo a genus. O te mi vivendo detiatura illiue intellectito agetio diceretnus ut ii ponatur intellectus agego polleblimi besitamma nostra vel par anime nostra:quoniam si es et lapae ratus a nobis ipse non subesset nostre voluntati: ideo non esset in potestate nostra considerare et copoliere et diuidere per intellectum quasio vellamus: cui tamen oppositum experimur.Tunc ex quo ille intellectuet agens esset anima nostrave pars elud nos ut tra quereremus utrum ille esset cognosscens an non: et si diceretur ci tithil cognose. ret: boc esset abs surdum quia tunc non deberet vocari intellectus: tu licetia; non esset nobilior tritellectu postibili: qui x non cognoscens non est nobilius cognoscente: modo hoc est contra Eristote: lem qui dicit ipla inesse nobiliorem.Gi autem ponaramo mille iii tellectus agens sit cogitoscetis: hoc erit altero duolumino doliani: scilicet: vel quia actu semper erit cognosceno per seipsum: vel quia erit aliqualido cognosceris et aliquido tio: si ponatur pisino modo:tunc sequiturq=per illum tem pactu cogi roscemus ter quo ille erit anima nos rea:ta ne experitu urbocesse falsum . Si vero dicatur*ille sit aliqualido cogitos scens et aliquando non: turre oportet cy fiat cognosceno ab obiectori tiic illud non erit aliud o intellectus pomibilis ideo pieter intellectu possibilem non oportet ponere alimii.
Oppositum d caenii inat Aristoteles inter
tio huius, Et dicit*ille intellectus agens est inseparabili et impassibilis et immixtus et iubstantia actu existens et bono trabilior patiente Pono bieuiter aliqvas coclusioneo CPrima est necesse est intellectulli agentem ea alium ab intela lectu possibili uniano:quisitecesse est deum esse:et ille est intellectua agens: quia deus omnia alia a se agitet active conaseruat:et non agit nisi per intellectum et voluntatem: ut habetur duo aecimo meta siue ideo deuo maxime proprie dicitur intellectus agens. ecunda conchilio: ad intellectio
nem formandam in intellectu nostro possibili necesse est actiue concurrere quendam intellectunt agentem: et hoc proba turpilino:qui necesse est deum ac sue ad hoccecurrere:omnia enim agentia sunt ipsi deo essentialiter suboidinata et inessendo et in agendo:ideo nulla est actio ad quam iid concurrat helio active:imo principatiuo ostia agetitia:propter qGdicit autor de causipsi prima causa uilicet spe deuo pillo es influens in effecturimcausa securida. Et conlirmatur dicta conclusio: si ad Dimandam iii tellectio dem in nobio non concurreret aιtiue aliquis intellectus etiam pieter tiostrum in te te tum possibile tantunc sequeretur restred re aliquod iactum absq; faciente nobilioli eo: conseque iis est latium: i glatur.falsitas consequentis patet ex hoc qui effectus non tha: bet piincipaliter nobilitate nisi ab cifectibus mio: ideo oportet efficiens esse itobili iis: eo caenullum agens potest virtute propitae sola dare plum, babeati ideo sic noli potest pioduce: re effectum nobiliorem se: sed consequentis piincipalis proabatur: quia sicut habetis septimo metaphi sice: nec stima fit per se: scilic3 solitarie:nee subiectum per se fit:sed illud quod fit: tans factum totale est compositum ex laima et subiecto: ideo quando de nouo intelligimuo: faciunt totale est compositum ex intellectu nostro postibili et intellectione, stado iidpotest assignari agensi nobilius isto composito nisi cocurrat
actius aliquis iti te lectus agens et sine dubio ille est intelle ctus diu mus si Tertia coii clusio:*adact' intelligenditiostros forinando necesse est concurim sciliae aliquem inteli lectum etialis preter Deunnquia intelligendo post unius com ponere et discurrere et diu silere: et ad hoc tacienduin oportet dare agens determinans ad sic componendum aut diuidendum: ideo illud ageno lic determinans non est fantasma: qt eodem existente mittasmate possumus coponere et possumus diuitare: ideo fantasma non determinatimo ad alterum istorum .nec etiani illud ageno determinatio est intellectus diuinus: quoniam ille est viii uersaliter ageno:cuius actio no dedi terminatur vel specificatur naturaliter in istio ita ferioribus: nisi per agentia diuersa particillaria: ideo preter tantasma,ta et deum est aliud agens determinans: et illud iro potest poni nisi intellectus no ter qui est anima nosti a Pr pars anime nostre: propter hoc enim est in nostra voluntate sic aut sicco ponere vel diuidere clEx dictio filialiter concluditur:ae ad intellectiones nostrao Mimandas concurrat duplex intellet clusa gens vitus sicut agens uniuersale scilicet deus et at ter sicut agens particulare et determinans: et ille est intella: ctus humanus. Sed tunc queritur:quare hoc fiat: et viruisse iii tellectuo agens sit realiter distinctus ab intellectabueniano an ii olitet ego credo miton: imo q=aitinia nostra intellectitiae est si ii plex substantia:sed secundum aliam et aliam rastione in dicitur intellectu possibilio et intellectus agetiona3 secundum eius substatiam simpliciter sumptam dicitur possibilio:eoae per suam sit bliaritiam innatuo est recipere spe, cleo intelligibileo et omneo intellectioneo: sed dicitur iii teneoctus agens secundum * est aliquo actu primo informatus pquem potest active in actum ulteriore.EUnde debetio imaginari quod intellectus itoster se habet pure passive in recte pleis do pii iiiiiiio specim intelligibileo ab ipsis tantasmati hias: sed cum fuerit iii forma tuo illlo speciebus inc potestise per illas species transire in ulterior eo actuo scilicet intelligedi: quemadmodum graue peractum primu 3 grauitatioque habuit a generante potest ex se transire active in actum smi dum scilicet in in otii deorsum etiam intellectua informatu primis actibus intelligendi potest ultra eos active componere et di itidere et consequeliter ultra discurrere. Et sic patet ex dictis quomodo ita tellectum ageno pertinens ad animani nostram est substantia actu ens et nobilior iii reuectu possibilii quia licet sit substantialiter idem intellectus agens et intellectuo possibilio: tamen dicitur ageno secundum quod actu tuo es per species intellisibiles vel actuo intelligendi pii reo aluo acribuo posterioribus et ideo dicitur bolimabiliot: quia res eadem ut actuata est aliquo actu perficietite ipsarn dicitur nobilio: ibest et ipsa non actuata.
visis respondendunt est: ad rationem
Dd primanti potest dici et est poncnfluo se istis ageo sicut dictum fuit in secundo libro .EDd aliam:Gceditur maliquis, intellectuosi noscilicet Deus estitobilior simpliciter intellectu nostro: scilicet possibilit et diuersus ab ilio: sed non est in alii tua intellectus agere distinctus realiter ab intellectu pose sibiluta ilicii anima ii ostra eadem sectidum aliam et aliam rastiolieni dicitur bene intellectus ageno et intellectus possibis bilio fine compositioiae substantiali. Ad aliamipotest dicim tantasima cum intellectu pomibili et uniuersalia gente Oest deis obesie sufficeret ad formalidii in speeteo intelligibiles in intellectinsed ii oti sufficeret adulteri oleo actus producendo onmosa eoo agit itellectus noster modo predicto. a alia unconcedo quod ad nostros ac tuo intelligendi minianadoo concurrunt plura agetia: scilicet primum quod est deus quod agit et institit in omnia alia: deide fantasma quod mitin intellectitui postibiletinet consequenter intellectus possibilis ut iam informa tuo me ciebus concurrit active ad actus ulteriores Ultima ratio que inquirebat de natura et conaditione intellectu omentio soluta est perpositionem.
ligibileo differant ab actu intelligendi iniit tellectu humano: et arguitur Urnon:non differunt iii iiitellectu diuino tergo nodis feruiit in intellectu humano: tenet consesquentia: quia apparet esse eadem ratio quantum ad hoc: et antecedens apparet qui deus omnia intelligit per suam essentiam que non est distincta
422쪽
distincta ab ipso. Et firmatur: citia sicut estentia dei est repta sciuaritia omiuii ici tilla 2 se ipsa 3 i iusso alto a duci ueteritae sp meo intelligib(lio est rex resciitatiua ominum rem iiij telligibiliuni apud intellectu limita inim: ergo sicut ii cc cssetitie diuine oportet aluiuid sit peraddere adlice cid fiat in tela lectio:ita nec iii tellectui latina aeno et per consequeno species intelligibilioli edidisseit ab actu intelligendi. si Securido intellectio est reprelatitatio rei intellecte et species intelligi hilto est representatio rei intelligibilis et similitudo ipsino: ilio do non apparet quare tot ponantur replestiuatio is eo si vilica possit sufficere . nam frustra fit perplura quod potest fieri perpauciora et unica posset sufficere scilicet speclegii ratelligibilisque est siliis litudo rei intelligetide:qtriae sufficit habere similitudiitelli rei ad hoc ut fiat intellectio. imo si si it corrupte. Et sic apparet q) Dpter res diuersimode
se l)abere omni alio circlinscripto intellecti is is ori deberet dicitiitelligens et non intelligetis : igi risi neces ,rtii ni est si iii tellectus debeat aliter et aliter denotitii lariq i)oc sit per alta qua oreo similliet enteo si debeat dici trire iligeno et non in 1 telligetio. OLunc ponetida est vitia colicui ei orispo salio ad ei iesitum: scilicet; specleo intelligibiles disserisit ab actu vel actibus intelligendu probaturi speci eo sensibilam disserui ubactibuo sentiendi: igitur species intclligibi eo disterim tabactu intelligendu consequetitia teli et: qista apparet elles in iis litudo quo ad hoc et etia in ea deni ratio. et antecedeno an pas
et cxin tetiosae Pristotelis in libro detensii et selisato. Unde ptobat ibi qitatuor ratio iiibito q, species lati sibi leo aes visibiles que sint in pupilla oculi non sunt ipsa vilio.
Oppositum arguitur . si non: tulic hii stra
poneret ar intellectus ageno:scd consequend est saliunx ut patet in precedetiti citi estione: ct coli sequentia apparet: qt quando speciere intelligibilio esset in ipso intellectu: li non esset necessariu tu stiperaddere aliquein actiliantunc statini esset intellectio quando talio speci eo est et presentata intellectui: et sic non esset indigentia necne cestimo ponendi intellectum agentem.E Opillio a rei quouim fuit de ista questione itoli solii miae specleo intelligibilio esseti locu actib ' lite
tellige di: iniosici' intelligedi sitit iste eis ipsa ala et cit hoc laabit uoltellectualeo: et proban frustra fite plura belle postest fieri per pauciora:sed omnia possunt saluari ponendo solummosso ait iniam agitiit frustra poneretur actuo et species. disinor probatur quia taut baculus propter aliter et aliter se habere aliquando dicitur rectu oraliquandό curulis: et noix propter hoc crati quid ipsi addatur vel auferatur: ita intellectus seipso nihil addendo ipsi per aliter et aliter se babere potest dici aliquando ignorans et aliquando sciens. Sed ista opinio reprobata est per articulum parisie illam et reputata tan hereticam tum est De anima humana siue ei uos cieti a. Et non solum dixerunt illud quod dictum est de ipso intelle,ctu .imo negauerunt omne accidetis mundi superaddito substantietet saluabant diuersiitateo que apparent nobis in substantiis per diuersimode se habere. Cinotest tamen ratio cotra isto o adduci: certum est*anima intellectui a seripsa nostvotest a sedi me ire:ergo illi modi quibus anima dicitur se istiter et aliter liabere non sunt ipsa anima: mici consequentia: qili esset anima sic noli differret per utosas ipsa: si ergo fuit diuersi sequitur aliqua ipsi anime ui hcremque non inlitipa nima' patet hoc: quia nisi inbererent ipsi anime aliqxiando et aliquando non :anima non diceretis r te aliter et aliter babere mediantibus illis nec valet ratio quam adduxerim de figurio: scilicet de baculo curuato et recror qr duobus constingit modio aliter et aliter deiioininari. Uno modo piopter aliquam rationem intrinsecam inberct item alicui rei: sicut
aqua aliquando dicitur frigida proiit frigiditatem inheretitem ei et aliquando dicitur calida. Eillo modo ille reo aliter dcito inlisantur piopter aliqua extrinseca: sicut propter motii sortis aliquando dicor illideri et aliquasi dos inister Istio obuo modio positio contingit retii ditiersini ode se habere et non est et possi te rebuo extrinsecto et intrinsecto quibustiam eo de modo se habentibu om reo aliter et aliter denominas retur. 2 unc igitur apparet q, ratio eorum non fuit alicus ilio valo iis quia licet baculus iatii dicatur curiatio hoc est quparteocScaue ipsiuo baculi sunt appropinquate:et naediuiit per quod distabant ille parteo est ab hieui attuli: et parteo circunferentia eo sunt ab inuicem elonga retet sic propter huius modi variatione licet ille hacu tuo sit habens taleo dei onalia nationeo: est ibi unus modiis per quem possunt aliter et alis ter denominari reo: quia reo cctrinsece non eodem modo se habent nec etiam partes eius. Et est simile sicut de domo iii ligna et lapideo dicii tittir esse domus: et postea ipio citaeni reniatientibuo non dicuntur dolivid: et ista varia denominat piovenit propteri oc cpliana et lapideo aliter et ait ter fetia vent piluo et posterius. Ahodo per istum modum saluadid Luersitates denominationum non posset saluari quod intelle ctuo nunc denominatur scieno et postea ignorano: nunc ilite iii no et postea tio intelligeno: qi propter reo extrinsecaoare et aliter se habere no op3ce semper intellectuo aliter et aludes beat denominari salteistio denotationibuo: qisi ille reo sint
melanteo adduc iiitelligit: et st sint absenteo abi ruc itelligit:
mcr Dec. Ad ratioties .itd priniani dicitur
straton est idem de intellectu diuino et linii in ano quia intelle actito diis iratio semperiit telligit per ualuesila sitiati ii tellectu Saulem l ii inanito aliqtiando iii telligit et aliqua dolion apparet etiam qi perlitam effetitialia non ita telligit: quia si sic: aetii per posui intelligeres ti ergo aliquando intelligit et aliqtia iis do no oportet ei l)oc sit ratione alicii illo alter tuo: Q3 Der meocleo qua o aliquando discernit et aliquando non .c Ct ad conrniatio item de essentia:dicom verum este et quando tu dici in species intelligibitio est similitudo reis litelligibilio: cocedis ergo frustraetc ii attirona rimo op3 intellactio item si peras dere:et actum intelliget rei: qi in uiras habenitio intellectio: neo querio sunt simium dities rerum imollectarii: et sic licet species iit similitudo rei in non senaperiti tellectio est si initia ludo rei intellecte vii demiteo hic maeno licx intiltiplicet speciem sua muscue ad organa tua et ulterivo in itellectit titoque est similitudo ipsiuo et perquam iii iudica o ipsum es e fortet taenien alia potest esse iii tellectio: scilicet iste nos simiteo turiste sortes est vacca: et illa intellectio no est similliadoreuetio apparet multra speciesitiitelligibileo requiritur ac tuo intelligendi ad docvt fiat intellectio .etiamur dictum est satio .no obstat V ille speciere silit si iiii litudineo rei et quia non opo iterae semper intellectioii eo et ac tuo inteli igendi sint similitudiones rerum intellectarum C Eteoclem modo remo detur actatiam iuxta illa que dicta sunt: inio dicitur Ox nosi frustra posnuntur species intelligibiles et actuo intelligendi: qtii adicet
species intelligibileo litat similitudineo rerum nitelligenda arum: tam eii non semper ita tellectioneo sunt sinii litudineo .
ster potest se intelligere. Eirgiritur aratori: quia lati suo ii osi potest se sentire ergo nec intellectuo potest se intelligere antecedes patet ex ubio de sotimo et vigilia: et ex socii do bimio et consequetitia manifesta est qaiic in sensito ad sentire ita itellectuo ad in relligere. Et in si intellectito nitelligeret se secti creturq6 idem inditii sibile patereriira seipso: et sicci et in actu et iri potentia respectustii pstiuo:inodo bee onmia negat Bristoteleo in multio iocio. In nono enim metapalysice negat quod id evagat in se:vt patet ibidem perdiffiititione in potetit arsi acti uarimi et pastiuarum In dii arto etiam pl=ysiscorum et mo t. 3uo: negat stridem inomatiira se ii inscitiis dii iii vita inpario3 moueat et secundum aliam inio ucatur: quod non potest diei de indivisibi tu sed conseque ita pili acipalio patet: citia in teles lectito aliquo modo patitur vel inouetur ab natelligibilius ecilite lectis o potest se intelligere nisi ageret ii uellectionem sui in seipsumqtio sit alii se iistio vel fantat a non postit eam a Mare: ideo anci et in se et pateretur a se. It cmuntelli crus libri est tantasiabitioneqsse si sibilis: sed quod non est fata tali absuletio emtelligibile: qidicit Tristoteleo tertio buiuo necesse est intelliges itemqnna faritasmata speculari. igitur. terrisi posset intelligere se sequeretur quod semper inrelligeret mmodo consequetio est falsum:tgitiir. falsilao conseqitetis est anifesta: quia quando perfecte dormimuo non intelliti in 'et eoia sequentia probattinquia intellectus semper est sibi piere sibi: iii et se notet nihil est quod pomi iluestimi mapis prelati tacto si intelligibile sit sufficie liter preseritatinii l
423쪽
h Ioan illa Ruridani Aristotclis de anima.
attonabile est id intellectus ii sunt intelligat: ideo semper intelligere se. O hienno intellia eret se per suam substasiria
et tinnieel latc: vel mediante alio: se, sua operati oe:sed neutro modo est possibile: igitur .maior nota est exsufficienti dinutone Minoi probatur: prinione potesto cicitiitelligat lapsu a substantiam et immodiore: qi tunc semper iritelligeret te: q6 cstri sum. Jec potest dici q iiiciliate sua opera ridetqui vis e turdi sit lac tussion possit sitam opera tot sein percipere: eo triuiis Io non pol perciperestia: utv detur velle Eristo. ii. de iis tellectu aditelligere et de sensu adsentire.
Oppositinia vult Arist et apparet: odii obis
traditur scientia de intellectu quod non fieret nisi intelligcraret se.Cootiesrile sunt breuiter alique concitisiones abiima intellectus potest intelligere se: et onmeo ista in concedunt. Illi e cosi elusianes it de modo per questriti telligit se .c Et sit seculi da conclusio intellectus nolit telligit se persuasub stantiam et immediate nitio per intellect onem sibi additam: quia si iiitelligeret se per suam substantiam modo quo dicismus deum et intelligentias intelligi rese: sc queretur cv sempintelligeret se :cipio pter hoc dicis nust eum et intelligentia osemperitelligere se sicut habetur xij metaphy.modo hoc est falsum:qi si intellectito semper intelligeret se: ioc ii oti lateret
nos: cum sit hinsa existerio in nobis:et paro pi. Ircipalior iis . Tertia coia clusio:i silebi cruo troirilitelligit se anten intelligiata tu dasc:quia oportet ipsunt intellectu inmotae ita fantasmatibus si debeati ii tetit sere: ob hoc enimniihil in te digimus quando dormimus. modo tithilptiuo intelligitur qua illud quod per fantasma intellectul represciitatur: etl oc noesti irrellectus: quia labralitasma noti cadit agitur intellect' non prius iritelligit se m aliquid aliud: et istas conctissiones cum secatibus pono ad retrioue dii quam a falsas opinio ed. dati .ar. acdclustio: quilibet homo valde faciliteriri tellecta suum iii testigit: qi valde facilitet format coiiceptu occiiii lineo
a quibus sum litur in cnonis naen Aunum substantia acti iiii passivum eo ruptibile perpetuum: et istis nominibito omnia entia intelliguntur. Nec propthica oportet*valde faciliter aliquis in te ligat intellectum latini pio pter altam appella tionem rationis. Ultima conclusio potest ponit m tritille: cius potest se cognoscere secundum conditionem vel ratio nem sibi pio pilam valiter non possemus ipsi nomen Npriss imponere lita ipsum describere: et iste modii siti telligedilpinest difficilioriet non potesti aberi nisi per discursum et media te notitia sue operationio: verbi gratia: cxperimur in nobis
quosdam actuo: viqi cognoscinnis refuniuersaliter et cognoscimus reo separatao a materia:et tunc dog fando inqui tetinuo aetates actus non possimi esse commio nec virtutis exetense ad extendonem coi potio: ideo concludimus virtute in nobis qua sic apprehendimua esse non coipoleant nec et tenet
lanx sed induat sibilem et immaterialem: et sic de aliis creditio, bus per quas sic iii nobis fit notitia pio pisa intellectus.
E t per hoc possium soliti laciliter rationes.
Da pii mani: potest concedi et sensus salterii ea ratione cisa dicitur sensus nori sentit se: sed in hoc non est simile petii telalec Pi: qi sentire est per organum corpoleti non nisi muti sterialiter: scdinia,tuni sensus ministrat intellectus: modo Giq, vir tuo incorpolea potest reflecti supra se et supra suam operatio nem: qstioli potest vitreo corporea et extet'. CAd aliam: concediturq=idem non agit inle nee patitura etali modo q)oinnino et preci se fini ideiri agati patiatur: tumeti nullum est iis coii uenietio id m agere et patia sequando hoc rion est omnino et precise semide inutiodo sic est de intellectu ut prius dicebatur.tiitellectus enim recipit et patitur pinsuam natus ram precisti sed no agit nisi Fm qi actuatus per speciem iis te ligibi epi vel per alique iii altum actum:itaq)illas ei leo itistelligibilis vel ille actus quo intri lectus pilinitus est actua tussed cu inteli ctu in i atione agendi actum modo in rei lectus Fili se est in rone paticia ditet non per illum actum:ideo non onmisio et pieci se finissem agitet patitur. Ad aliam: dicendis iti est*mutta intelli iunturque non sunt sensibilia: et quendi cadunt sub phantasiam: sed boc est perdiscursum ex notitia corurn que sub seis stim vel f inta stram cadunt et ob ioc diciturqd oportet iiitelligetitem latita sinata speculati.ndaliam: dico m licet intellectus semper sist sibi presens: ta
men hoc noli sufficit ad intelligendum se: et causa est: quia intellectus noster non est sufficientio activitatio seu actuali tu,
tis ad ibi maiiduni active aliquem actum iii telligedia nil labalio actuetu r: ideo non is itelligit se lice alii id doti e per farista sinata fuerit ac tua tuo rccipiesso spectes intelligibileo. Vade in hoc differtiri tellectito noster ab intellectu diuino et inestelligetiar viii: quia illi lii tellectus propter sui sublimitate iii sui it suffici cistis actitalitatis ad actum intellige tulim hoc quir digeant ab alio in oti cris actuari: ideo illic lusiit per sudias substantiaostiae aliquo addito: quod troii potest intelles c tuo noster. ZId vitilii filii: dictitiai cs q, no intelligit se inire naediate sed meai ante eluo operatione qua miti richio expcerimur: et dictis in est et iis troc non est sisti ille de inici lectu et leti su .Et sic deo gratia o sit stitio leuiuo libri de aiat uia. Sequisiitur paris a naturalia cur sdem ma sistri ioannio suridani.
Ioannis Buridani iii Iibriani Aristotclis de sciuii et sensato. Stentie sensi clucet poteti
tie vegetatiue et potentie siti locum motiue non exercent sua o operatio: iles filii eorgatio corporeo et id cohu lumi odi operationco non sunt solii ipsi iis asiliis e sed sunt siliuit anime et cor potio: propter lioc oportat este delinies operatio tribuo dii pisce deterraminationeis i. Una eritin est deternum tiatio de potenti ostii edictio operatio inbus et passioniblis anime proqttanto se tessent ex parte aut me: et illa traditur iii libro de assima. Sec fida est conside ratio de potentito et operationiblis et pastioli ibito prout se tenent er parte corporis: sc3 quantii ad disponitio tres corporis qua Aredi untiet ista determissatio pertinet ad par nos libros natura leo: Q3 ad illoo qui sunt dei cenita et integritate scient te naturalis elii desii sint alii parui libri illisiit de bene es irvel dati sinit ad coni plementis iii aliquoiiuisitioido librio determi ita torti Et isti parili libit ar comuniter determinant de predictio sine descerim ad deternilitatas specito an ini aliuni et plantarum ideo sin ordinem doctriis e procedit iit libros de animalibuo et planito qtae iii socciali de tertii inant de animal biso et plantio. vltra l)ii iusinodi operatio eo et pallioneo vel sunt cominuit eo corpori et potetities ii sitive: vel susit ciso potentio vegetari ire et corporn vel si ustedin unco corpori et potetitie stiri locum mortis e. Poteritia a istem intellectiva iro Pittur organo corpi ico iiiiii eadem ratione qua indiget mitristerioscii suo. et sic stili tria predicta ille inbia sunt tres parteo piicia pales duiuo determinationis et rima pars determinat depastionibus et opeiationibuo constinibus corpori etale sentire illic prout latet: et ex parte corpo is stet ista paro traditur in Itbio de sensu et missum in libro de memoria et retriiniscentia et libro deos mio et vigilia .Eecmida paro considerat de operatiotribuo et pastionibu o cdmuni 'uo corpori et anime vegetastiti prout se tenet exple corporis: et ista paro tradituri libro de lorigitii ditie et breuitate vite titi libro Dentor te et vi detuuentute et lancctute: de respiratione et expiratioe. Tertia potractat de operationibuo et pasti otiihilo coiminibuo corpori: et an iniesnato cui notitie:et ilia paro traditur in libris de pro gressu animalium et causis motuum a falsuriat et sin isti dicta possumus circa dictos paruos libros vitam istione movere.
Questio prima.5estio est ista. Atriam pretar
'etermitiatio item libit de ala et librorum se de an intilibu et plantio oportet esse aliar-q'eteritii natione deo patio iii biis et passios antinatorum. Urguitur primo qs nulla debet esse decio determinalso scietita et itificatquia non est latentia nisii de impossibilibuo aliter se habere ut apparet primo posterioriarum modo omne5d musmodi pastiones et operationes sunt possibiles aliter se labere: ergo de eis nullae debet esse scientia. Item de contingentibus
424쪽
scii sit et sensato. Questio. II. V.CXCVII.
de confitigentibus ad utrumlibet non est aliqua scientia dedi monstrat tua: sea iste pastiolius et operationeE sutit cotis igentes ad rarii libet ut pixta dormire vel vigilare somniare vel no soniniarcarii bulare vel sedere. et sic de allis: igis. crates istarii passionii et operatio is uaninia est causaet principum feci ad eandein scietitiam spectat de ea usio et causatio:de pri icis et pricipiatio:ergo de ipsis pertinebit ad ubisi de antina et non astaliani deternimatiostem separatam.
Itesubiecta limoi operatiotium et passionum sunt animalia et plante: et ad eandem scientiam spectat de subieeria etde eotii palino iubilo tergo de istis spectat ad libros de animaliabus et plantio. EItem:de passio inbus Aristotcles determinat in libro rhetoiice: ergo de illis non debet hic fieri aliqua deteritii natio. Item: ecialiter arguitur tuantu assubinde sensu et selisato:quia idem est selisibile ante sentiatur et postea sensatu3 quando setititiir:sed inubio de animae deternimati intest de sensibus et sensibilibus: ergo ibi determina: tiim est de sensibus et selisatio: et si cuidetur superfluere alius liber de sensu et sensato. Item bona est dubitatio: si sic perfecte deterniinatum est in tibiodeati ima de ionia qui sentititur ab alia itum iid restabat de eio determinare in istio parulo libito quare etiam non ita perfecte determinatu, fuit de altio se ii sibilibus in ipso libro de anima. Caelia est dubitastio 3 illibro degeneratione sic est determittatum de calia istate migiditate humiditate et siccitate:que sunt sensibiliatas ctuo: q6 ii Soportebat de elo alios paruos libros facere quare ergo noli sic etiam fuit determinarum de aliis qualitatib'sensibilibus. Ende no videtur ratio quare ad istos paruos scilicet ad librum de sensu et sensato debeat pertinere de senslibilibus secundunt visum gustum et olfactum:et tamen non de sensibilibus secundum tactum vel auditum. Et iteru3 liber metheoroium determinat de qualitatibus secundis: et de passionibus et operationibuo que consequuntur corpora prout alterata sunt secundit primao qualitates:modo de numero istarum qualitatu vel pastionum sunt coloreo saporeo et odores:quare de istio fuit determinatii in libro metheolorum secundu ergo pascia videt aedeterminare de talibuo nosti ineat ad istos paruod libros.
Oppositum tamen arguitur per Aiffstore
temet expositoreo e tuo .Respondendum est breuiter quod de operationibuo et pamioniblio conuenieribuo tam animatio ab iliniuinatio pertineta alibios precedereo librii de animavi ad librocide celo de gemerationet metheoloiuin, et de nuneralibuo sed de operationibus convellientibus solu3antina alio pertinet lain ad libios de animalibuo et plantio: et ista cosideratio de animalibus et platis est tripartita .vn enim est de eis utum ad ipsam anima et *tum ad potentias et operatioties anime prout se tenent ex parte ipsius ait in te: et tradisiti libio qui dicit de anima Elia paro est de animalibuo quatum ad comunes passiones ipsorum prout se tenent ex parte corporis abs 3 descensa ad determinatae specie si animaliu3 et plantarii: et ista paro traditur in tibus qui vocalitur paruilibri natura las Sed tertia pato est de iptio animalib' et platio in speciali:et ista traditur in librio qui sole iit vocari libri de alii malibus et deplaiuiomon est ergo inconvenieno Ode eisdem rebus determinetur in diuersio ubilo eiusde tos talis scientie secundu niviuersa orationes ea o. unde predi:cte tres parte determitiant dealismalibus:ucet secundunt diuersas rationes considerandi:et coiistituunt de ipsio an nialibus unam tota leniet perlectam scietiam. Sed specialiter dubitatur defensibilibus sicut dubitabatur in argiscucloaa questionem a de istio dicendunt in quod qualitates per se et proprie sensibiles possunt dupliciter costderari .vixo modo Stum ad modum me generatio illo. ullo modo Simaa modum immutandi sensum et si consideretitur trum aditio dum immutandi selisum: oc potest esse dupliciter. mio
modo prout seniuola tenet ex parte animetet sic pertinetu ad librum de animamlio modo prout se tenent ex parte coipo arto: et sic pertinent ad istoo paruos libroo sed si ille qualitasteo considerentur tum aditio duiue generatisitio attinc de quatuor ptimio qualitatibus pertinet ad libitim de generastione:racd ille prini e qualitateo tangibiles sinit piiiicipia alterationia. nerationia et corruptionii corporii ita turalila: Da de sono istum ad modii me generationio determitia fini bio de aia:utpote pro tali to:vitio duo lacratidio soni est
lino: cum Possit esse et postitii olimc: ergo nullus sei suo est alicui animati necessas rino. Peni.Drguitur per itiductione3 iste seu suo no est itere druso omlit animali: puta sensus sortiornec iste:nec ille: et sic de sis igitus: ergo nulluo sensus est ii ccessari io Oimii animali:etperc3 sequens
nec tactuo nec gii stilo. It .st ille stent ii ecellarii hoc esset ad fugiendum corruptiuae: sed propter hoc iid est dices dum quod omni uni mali sunt necessarq : quia qiu iam sunt animalia terre affixa:ut ostree et concide meliopolstitit fugere: deo frustra daretur eio sensum vel potestas ad fugien cluet iratura nihil laustra facit: ideo nodateio illos Mi suo tam necessarios ad fugiendum corruptiua. L Item.si tactu Discatur animali necessaritio hoc est ne animal corruiupat pio pter hoc quoa excellentie tangibilium non solum corrupant sensun nimo totii mammai:sed ii hoc ita diceretur pari ratione oportet dicere quod ille est et ii ecessiarius plantis: quia iidsolitati malia: sed etia plati te coiriipuntur per excellentiae qualitatiata ligibili unicum ergo tactus non sit necessarisapialitios iiiiqi tid est ratio quare debet dici necessari' alii mali. teni specialiter argute qagustiio non sit lietastari' ait imali autoritate Bristotelio terito de anima ubi die tactu dicit quod hoc solo scitis animal priuatum necesse estnipuergo hic solito est istae sarius. Eliani secti do de anima dicit: quod furit vegetatiua separatur ab aldo potemo ita tactus abati, o sesilibus: et si tactus potestiri animati inuetis risine albo sensibus sequitur quod nullus alius selisua est nec illa: riuo alliniati. Lytenisti gustus esset allimali necessarius oeesset qtita animas itidiset nutrimetocpiuo gustus est discretiuito sed si est et ita:diceretur pari ratione quod gustua esset ii ecessiarius platitio: qtroa est falsum: patet confeci retitia:q:
425쪽
IoatinisTuridani In librii in Aristotclis. si
xttam plante indigentia ut intento ratem embris lego pota vivit suae hoc quod gui et inmmetitum: quio ii recipit illi timetii per os sed pumbilicia. I iide quia habet nutrimetu insensu colitiaiictu sibi educitieris no indiget gustu discernente alimetus in Ilia ergo videtur de animalibus affixis terrest abent eiusti nutriment uni coniunctum et per illu3 modii recinium num melim ex terra perque modii embuo recipit nutrimentis exinatrice scilicet palligationem eoru ad terri: sicut enibrio a ligarina trictu gitur illis animali 'terreasti xto non est necelsarius gustiis.
Oppositum dicit Aristoteles in isto libro
de sensu et sensato strinio de ista questione ego remoueo loagica cauillatione:concedetidum est enim quod nullus seno suo et omisi animalis Iecestarius: sicut patet p inductione3.
CSed dubitatio est utrit ollim animali sint necesilari, met' et gustus: ita quod isti termini tactus et gustus supponant cofusetanti iret etiam distinguedum est de necessario sicut Triastoteles distinguit quarto metaphysice Chumo nece starifidicis QS simpliciter impossibile est aliter se habere sicut desies aut deus es et sicilianifestu est quod nullus se iistio est itecessarnis et nullii antinalesti secessariu:quia potest noesth:et per celaquei toti ullus selisus est alicui animali si eccillarius.c ccus idoliando aliquid dicitur itecessarium alicui quia si ite illo non posset esse vel vitrere:sictit si dicerem uora asti: maestanii nati necessaria et equo est necessarium coi aut caspiit. et sic bene dicereriir quod omni animali est sensito necessaritis: capiendoselisurii sion pio actu senti edi sed pro potentia que est a iunia vel corpus vel compositiunt ex elocrita ad hoc quod alii mal viliat indiget quolibet illomni. Tertio inodo magis conini uniter dicitur necessari viii alicuis me quoi plani non potest belle esse vel non potest utilia sibi Dcurare aut noctuae uitare:sicut fidiceremus ciuod ne ce se est vobis ire ad scholas:et isto modo verum est q6 omni animali est petivo tactuo trecessarius. ed de sensu gust 'inaiotest difficultas propter animalia terre affixa tet piopter hoc quoa in secundo et tertio de animan6 dicit Aristoteles omitiant mali gustum esse necessariti:sed solum tactum: et cometitator distingstit bene ut credo quod gustus aliquando accipitur propite pio sensu discretiuo saporio: et aliquando
accipitur magis communiter pio sensu discretiuo cibo tu c&uenientui vel noco uenientium: si accipitur proprie psciis discretitiosa potum:tunc differta tactu etiam proprie dicto: sed ii capiatur communiteri tunc in aliquibus animalibus non deserta tactu Erinde circa hoc notandum est q6 ali: qua animalia habent sibi alimentum coniunctum sicut enti imo in uteroret quia istiid alimentum est naturaliter coisile, ni eras idcirco emblio tunc non indiget virtute actu discemere de assiliento: sicut neoplanta Erilia autem sinit anima lia terre affixatque etiam habent aliaeetitii consurae tum: sed tamen propter superuenietitia indigent bene tactu discernete nimia calidum aut nimio stigidii vel omnino lectulum ad hoc quod adueniente lessuo claudant sei et adueniente edite tuente aperiant se: nec indigent cogitoscinuo saporum:b soratum tactu cognoscitiuo qualitatu primarum alimetitqi lacuduni illas a linientum nutrit: ut post videbitur.EElia auteanimalia perfectiora propter subtiliorem complexionem in digent alimeto meliori et subtilivit ideoliatur dedit illio ultra sensu intactus se ii sum discretiati sapoium: et sic finaliter concludendum est quod omni animali necessarius est gust' communiter dictus:scilicet pio sensu discretiuo alimenti co uententisvel disconuertietis: sed ille in quibusda animalib'ii Sest nisi tactus discemens deprimis qualitatibus: sed noomiti animali est necessarius gustus propiae dictus: scilicet discernena saporeo:qtita sufficit affixis terre discretio in alimento qualitatu primarum propter modicam perfectionem ipsorum: et propter simileni causam millus sensus ines pian tis: quia multum recediruta iaci sectiorie animalium: in tali, tum qd sufficienter nutriuntur et pius in t palimenta sibi coni lanctu in sine aliqua eius discretione.
Et per ira soli unitur omlics rationes.
Eria pilina: concessum est quod nullus sensus est simplici ter neces aristo. Eud secima metiam patet quia discedu3. Bd aliam: concede duinei quod antinalibus sunt sensus necessarii piopter fugere noctua et coiruptiua .ivi quando dicitur animalia terre affixa non possunt fugeretico quod verum est: si accipias fugere pro currere: sed postlitit fugere. i. euitare per clausione ipsorusii: sicut faciunt ostree et conche: Od alia:concededum est quod alicui necessariuo est tara quia recelletie tangibili licito possunt corrupere ipsunta hetia licetiionessent magne excellentie aspici subtileiostionem anima tunsea sic no est de plantio:quia sine fuga vel clausio ite possunt durare cuni excelletiiota consuetis:scilicet estatis et drenuo quod non es et ita de an is
malibus. Rasilia: iam dictu est qs planteno indigentita
uanimalia. Dd aliarono indiget uti gustii: sed belle ita diget liabere potentiam sumitiuam ut ea utatur post exitii ni ab utero. imiliter concessum est quod terre affixa no indigent gustu piopve dicto. Dutoritates Bristotelis que videli, tur contrariari degustulit libro de anima et in isto libro soluuntur per distilictionem de gustu propite vel commimiter
Veritu mira ceci a laatili state
habent eo auditum debeant esse sapietilio r- hi eo sardia natiuitate liabenteo visum.
l- Et arguitur primo quod habenteo visum
qui is sint surdi debent elle sapientiores: A quia t)abenteo visu in habent sensum cerctivo ut dicantem et plii reo rerum differensti ac nobis ostendentem: ut dicitur in pro emio metaphrsice taleo alitein debent esse inagio cognoscenteo et magis sciens teo. Et item in eodeni procinio dicit Aristoteles quod sensu in visi is non solunt piopter nece Titatem vite 8 et i I Dpter se et etiam cognoscere pie ceterio sensibilo magio diligitnuo: igitur habenteo visu in sine auditu dcbet esse magio cogitos scenteo et magis scietes qlia habent eo auditum sine visu. Item .sion posthinuo nobio pro citrare necessariavi te nisi
per cognoscere et scire: ideo illi qui magis sciunt et possunt sibi procurare vite isecessaria sui it masio scientes: sed consstat quod l)abent eo visitur sine studi u possunt procurare via te necessaria et elio insciunt: imo etiam aliqua animalia pervi in sine auditu ut mimice et apeo valde discrete et prudo ter prouid cur sibi de vite necessariis: nulla autem animalia vel etiam iit illi dona ineses renteo visu licet habeant auditii sciunt vel postiliat sibi providere de vite necessurdo:ergo habentes visuiu sunt magis scienteo et limgis prudeleo. Ite per expertesina in videlii 'ilui limo surdos qui posuist et scintelleboisi fabri latomi boni liuoreo et sic de altio ad quela, meniaci possinit pertingere ceci :ergo stir di sunt magis sapietes.Cytem pilino posteriorum dicitur quod quibuo delicit aliquiis sensito eio delicit scientiae de senstibili bito per ipsum sensum: se a valde multo plura salit sensibilia per visum natissitum ivt dicit Esristotelem propter hoc q6o inlisa corpora colore participali tergo carentibiisvisti deiicit scietia deplaribtis o carentibus auditu ideo ceci sunt minus scienteo.
Oppositum tamen dicit Aristoteles in pro
cipio istius libis CSolutio istius cstionis quasi apparet Dexperientiaonmitte sunt arteo inali ualeo quarum opus exaercerino potest sim evisu: potest tamen exerceri sine audiui sicut sunt attes fabrotum:lato sitorum: istoiuimaro etia miliataris vel naitigatoria: et onmeo artes taleo non possunt adsdisci nisi operando unde secundo et bicorii diciturq6 fabri, cando fabis fiuntet citharisaudo cithariste et sic breuiter qua tuni ad taleo artes habetes visu3 sine alid tu sitiat meliore et sapietioleo lyhabeteo auditum linevisu:imo nulla est hic coparatio:qi caret eo visu no possunt illas artes addiscere. verum est etiam quod econuerso alique sunt arteo que sine audita ad disci noli possis iit:sicut stant ille quarum opus meactat ad auditum: sicut sunt artes iocula tolle: et Stum adtae leo ceci est entiri eliores et sapientiorem surdi .sed ita Maascietitias naturales oporteret distingitere Stum ad pisiici pia et tuni ad collinisson eo. Plurima enim princcipia iusticlijsitaturalibus capi utitur perstitium experietiam et inemoriamur habetur scdo posterioni:et sine dubio tum adta Ita principia
427쪽
b Ioannis Buridani In librum Aristotelis.
nima:sedelamentano sunt coipola organica sed simplicial)omogetua:igitur. Item .cumsibet senstis orgasili debet
esse conuenieno vite aquaiaute a non est coime iueiisvite:*vstinaturaliter consistit in calido et liuini do ut videbis posteta qua est naturaliter frigida. Item .aqua est nata cito rigere vel frigi fieri et congelari locatu aute nund3 apparuit rigere ut dicit Eristoteleo et sumus experit et in ista his diditate patimur triguo magnis iii naso et in pedibuo et inmani bus licet sitit cooperta: et tamen non seiminus magnu in relagus inoctilia existentibiis discoopertis:ergo oculino salit de aqua . stent .pupilla oculique proprie est organii visit Eppparet nigrata qua autem iton est nigra rimo potitio alba est .vnde valde apparet alba quando congelatur ut fiat nix et etiam propter naturalem eius albedine ni videntuo quandido volvinus idealbare telas nouas quod sepe et sepius proiiciniue aqua supra ad solem:ergo pupilla appareo nigra noeti de aqua. Otem .arguitur quod debeat esse de te ira adopitiaio:quia lux est pilinii obiectum visus et oigatiunt selibris debet esse deiindatum alia tura obiecti: ut bene possit poecipere speciem eius ut habetur secundo de animaimodo in ter quamoi elementa terra maxime denudata est a natura lucie:ergo illa esset conuenieno organum visti . Deinde
arguttur quod debeat esse decere: quia vi suo certis intesti dicat inter cetero ostii suo: quod rion esset nisi esuo orsa liui sit optime receptiuum specierum lucis et color uinnio do aeresi conuenietuiu reeeptiuum illarum ecferu38 aqua: quoa
apparet:quia melluo et adtriaiorem distaritiam multiplicae lumen et species colorum per aere 'paquJ: sulcepit uiuen inraeputi illarii specie ni est diaphanu:etur mulioni agis est diaphan uos aqua:crgo aer esset ceve incuti simu organuni visus. si Alalisio arguitur ae sit De igne per illarii sciritillario nem que aliqua do apparet in oculo violenter costricto: scilit illatio ita pesta bigue,
Oppositivisa tanteii dicit Aristoteles.
ciendii est piimo quod sicut dicit Aristoteleo ignigni illium senseo est organu 3: verum est communis omnibus organis . med antegi oc declaretur oportet scire quod ii ullu3 simplex elementum esset conueliteiis organum alicuius seriasus:Mopter hoc quo a non est conuenietio stibicctum alii incimo limpiae aqua .non habet formam substantialem nisi aq: nec simplex aer nisi aer me. ideo exitullibet sensito orgailiit idebet esse mixtum ex quatuor elementio: sed tam ei in mixto bene plua dominatur unum clementum Saltera3: et questio vehebat intellio utrum organumvisuo sit deamaaratrum in eo magio dominetur aqua lauetum clementum eo modo quo inperfecte mitto dicimi de eineiunidordinari:quia omnino spectat ad presens utrum si ib statialiter dominetur vel qualiter. QTunc reuertor ad ignem et dico quod igni sub parua quatitate est valde iiit ense activitatio:et io in nullo organo sensim potest igitis dominati quatitative:*vir eius nimis excederet virtutes aliorum elementoiu:n:et ita pio pter nimium excessum coitumperet corpus et vitam: et itat itelligit aristoteles quod nullissorganu3scii suo est de ignea dominio, sea tamen omnibus organio Ec ignis est commultis: quia in quolibet organo sensus igitis dominatur quali tattue:scilicet Stum ad calorem.sensus enim nihil possunt sentire nisi per spirituantitas geoide qui adsulco seruatiosnem indigent calore sicut et ipsi sunt calidi.vii deest q6qua, do piolribetur vla spirituum a corde ad exteriora inebra inckii suo exteriores non possulit sentire et fit somnus ut postea dicetur: sic ergo qualitatiue quodlibet oiganum setistio est de ignea dominio. Posteae deteria dicendu eico ipsa noedia phalia et ideo noti potest intra se recipere species lucis et colorisque nostitit nate recipi nisi in diaphanotet qiorgaiiii
visius debet este receptiun specierit lucto et coloris: ideo oportet cisit diaphami ergo concludit no debet esse de terra. Et tunc norestatvidere iii si de aere et qua hec enim anisbo furit diaphana: postea dicit Uristotelesco melius est orga iiii visus esse de aqua q3 de aere: quonia aer propter erti in id subtilitatam non est bene seruabilis: et visus estvalde itecessarius animali:igitur expedit quod laabeat digans be ne seruabitet aquaque est densio it mistior est magis bene seruabilis: ideo metiuo est quod organum visus sit de aqua ope aere et quia natura semper ricit de postibilibus quodnie pupilla statim apparebit liquoi fluens exire: qui est aquido ininio. dem etiam probatur per aliud sigilum scilii per illum fulgorem apparente quando oculum licet in apparente quando oculus violenter cisti ab igne ut dicissest pii'tet pupillam esse leuem valde:caula auteteuitatio esti aqua . Undc cui ido degeneratione.letiereducitur ad gumia uniet spirum ad siccum: et sic quid est sigilum probabile qdpuit
redium rationabilitericilia cerebrum inter principaliabia animalis est magio frigidum et humidiim: ideo bene seruatitaturam a queque etiam est frigida et hii mida: imes me conla: ideo
tur. Himiliter etiani ex hoe redditur ratio adquid deseruit illud album oculiqilodest circa pupillam: sicut albii est pingue bene resisterio et gelationi:et quia aqua tacilitet natae strigereet coit gelari:ideo ad conseritationein pupilleqerat de aquatiatura ingeniauit illam pinguediuein circitu ve, temptipillam ad resisted tim nimies. gidit ariete6gelationi. Et firistoteles bicit quod in aliquibuo non trahet ibuo sanugilii: eqr rio potest in eis generaritalio siliguedo natura circunmolliit oculi ini pclle di ira ad defesisione contra rigore siue friglio. Et propter eandem ii sani scilicet piopter conseruatio ire illi uo aque natura ingeniauit circa illam a qui multa otuirica .
est ibi pura aqua . Ud secundani .diceretur Opura ndes et conuelueno subiectu 3:sed talite inixtum q6 est aquoslim a dominio qilatitatiuevbi taliaeti dominatur igitis quae litati uehist est conuelli et iovi te: qicati duineti uni id u. Raaliani: dictium est quod natura apposuit remedium ne ii laeaqua rigeret sicut dictum est. EIld alia innico quod aquae proprie loquendo non est colorata uitii per gelu coaguleturimo est diapi ana et sine colore ut possit bene recipereolaineo specleo colorio. Et ideo secuti diim veritatem pupilla non est nigra sed apparet nigra sicut si voo essetis in magno lumine iii vico et aspiceretio planestram in aliqua cameram aer me diuo existeno apparebit tenebrostio et nigeri quia non esset ita tanto lumine sicut turet ideo isti pictoreo quando volunt de pingere se ite stranata iiij apertam ipsi depingunt de nigro et ita etianiqitia illa aqua est in profundo ipsa apparet nigra
sicut aer per fenestrasti. aliam dictu inest quod bene terra caret lice: sed tamenosi potest recipere speciem lucio scilicet tilineiieq; specle iii colo ito propter carentia3 diaphaneitatis .e Udalia 3: coceditur ilia ei belle reciperet species lucio et colori ordia ine natura non fecit oculiani de aere pios
pler causa; piluo dicta: scilicet:qi est mate seruabilia. acliade igiae et fulgore dictum est plius.
ditus si de aere: Zirguitur quod non: qt sensatio fit per assimilatio item sensu oetori gavisui ad obiectum sensibile:m6aerno
potestasi imitari corpo libus miroris: cuin illa sitit valde dura et solida:igitur orgaalaum audituo non debet esse de aere: maaiothuiuo rarioliis habetur ex secundo de anima.ganum audituo est sumati invalde prope cerebris nimitae et inconveniti Iontitationi esset de iis rura aerio: quia natura aerio est calida et laumidaicerebriam autem est frigidu' ideo iii te conservaretiir iuxta cerebru3:imo corrumperetur afris siditate cerebri Cyretii matura non fecit organu3 vi suo de aere propter hoc quod acrierat male seruabilio:licet magis et meliuo aer esset receptiu uolui nitris et specierum colorum ergo p canderatione non debebat cere organum audit'
vetet ismalterivo sensus ex aere. Item ex illa materia debebat
428쪽
hebebat fieri orgata ualidi tuoque est magio recepti ita soni: et per qu i miluo mellito ni ultiplicat: d p corpora si octa et solida ilici ius ni ultiplicati it S pera ei clii: quod a pharet experinierito: sic iiiiii sit lissi iiiii longum et grossiain: et alicii tot riviso corro valde partitii proserat alter in altero cono seu fine ait aset soli uiti illii: qtie tame sontitii lioli audiet ille qui iii aereno distabit a pios erente per spatiuiu sex vel decem pedum: et sic videtur qd melius esset orgarin auditus este de tali fro his et solida materia.
Oppositum declarat Aristotcles. ' riina
coticlusio pollitur sicut de visu:quod organis in ali ditiid ii olicst sterio filii plicto ii ec etiam alacritio clemeti simplicio:quia tale stoli est siti inlatii formabile. Ulia etiam cssclusio debet cxcipere: quis dicebatur quod igius imili organo colui enitveloibuo est reis. Estet ideo ponitur coclusio puticipalis: quod organis 3 audituo est de aerea domiti totquia vel deae, re vel de terra vel aqua et sed primo apparet quod ii oli sit de terra: qi soli' sicut generatur iti motu vel 'et ita p motum velocem multiplicatur: et iam illud is ori est bene recepti iiii laetiti vel speciei ipsius solii quod iid de facile mouetur et frangitur velociter:cum igitur organuni auditus debeat bene recipere spectra soliorum oportet qliod sit de materia faciliter et velociter mobili et frangibili et talio iionest term Ipter ciuo grostitiem: imo etiam et aquaestitimio gros baa boe cd ita velociter moueatur et frangatur sicut requiritur ad bona; receptionem solii vel specierum eluo et etiam quoddam sigilii est quod illud insanum non debeat eme de aqua: quia aqua videtur inepta a a sonos: unde soni iuxta aquas sunt debestiores: imo etiam corpora si sint humectata aqua male soliat: et propter hoc illi ioculator eo quando tempus est Vulnidum desicca iit tympana et alia instrumetita sua a ct ignem et igitur sequitiir quod illud orgamini non debet esse de aqua nec de terra a donatilio:sea de aere. Et ab oe etiam probandu 3 sinit sigila Primurn est:quod aliquando sono exteriori audi inuo in aure sonum quasi coniuret iste sonus generatur in aure cum sit sotius exterior qui audiatur: etta mecum solitio dirabeat generari ex veloci motu aerio: quia alia corpora solidiora non satis velociter mouetitur:presertim a paruo inlotino: oportet concedere quoa in aure sit aeriticlusus in quo gelieretur talio son' ex eo quod ille aer faciliter movetur ad mos tum spiritimin paurem exeuiitium. Sed circa hoc occiar: rit dubitatio: quia sensibile positum supi sensum non facit sensatione:vt habetur scdo de anima:ergo cum ille son' haebcat suam reales generatiotieisi illo aere qui ponitur esseois gasium audituo ille sontio non deberet audiri. Solutio.dice duin est quod antem veniatur ad verum orgalium audituo quod est bene intra aurcet a cliadani pellicula inclusum ut defendatur est ibi multuo aer ver' inter tortuositates ausrium, et ille est qui motuo facit sonu 3:cuillo specleo peruenit
ad Oiganum:et sic auditur .ERliud signu3 est toltuosita reo
concaveque apparent in auribuo ille enim replete suiu ae re: qui noncst de egentia alii malio: sed ibi ponitur litterae rem extrisi secum et organum:ne nimius impetuo aerio ex te riorio tedat vel corruinpat aere orgatii: qui propter cilio si ibtilitatem esiet male seruabilis nisi tale remedium appones retur:et ob hoc etiam istit ille tortuositates ne precta in via3 impetus exterior stileniata domairum .illitae p istas tortuo lateo remouetur violentia impetuo: et illa ono potuit natura facere in oculo.propter hoc quod lumina et species coloruindigent se multiplicare piineam recta3.vitae iii si hoc est et natura sorte fecisset oigalium visus de aereret fecisset tortitos sitates ad reprimendum accessito et impetuo seii sibilium ex
Tunc ad rationes .m prunam dicitur
corpora dura et solida bene soliasit active:sed non bene recis pitur in ei osonuo subiectiue: imo in aere rettulici illae rimis oro assimilatur orgamini auditu otiiqitarum recipit speciem solii .cria aliam Dicedum est quoa qua uio cerebium dicastur frigidum in coparatiotic ad cor et hepar et alia niebra pucipalia an inlatio: qi est minuo csili dii: tame cerebin simpliciter loquendo est calidum et calidius in sit aer me .ppite nature deminuo et ideo valde belle cerebrum potest esse illius ae rideosmiatimini. Bd aliam Medoc quod acres male seruabilis dictum est quod natura posuit et potuit ponere remedium quod non potuisset invisit. Eld alia dicitur qii idoaeriti aliquo corpore per orato vel poroso recipitur: et rid postest diffutidere se per latera: tui cad longi olein distantio iii multiplicat sos iiiiii longii m. unde si habere liuio tubam ita longam sicut est eccletia sancte inario et valde balle loqlieres mur in ore iube: auer iri alio angillo valde bene alidis erit nos
do ligna specialiter desiccata sunt niuitiini porosa et surit poli repleti corporibuo aereio et illi pori protelisi simi secus latitulongitudi siem: sic alimetum mouebatur de radicibito ad radiitios et noli ita protensi secundulix latitudine: ideo sonuo iii aere illorum pororum receptus non poteno se latet aliter difffundere niuitiplicat seseci indiim lotigii tu ad magnam obstantiani.
ctuo lit de igiae. Eirguit tirq isod n6:quia tutaciton deberetia ira frigescere iii ii aso. LIte iii .sic stet de igne Iliale esset si tuaissuixta cerebrum: qui ibi male coiiseritaretii rignio propter trigiditateiii ethnitudia talent cerebri. CNteni. Odoi qui est obiciscium olfactuo est caudiso et siceuo: ut vult uristotcleo:obiexctum autem sensus debet esse de iudatum a natura obiecti: ut possit melius omites species esuo recipere: ergo orgallum olfactus debet eme de iiii dat titit a caliditate et siccitate:et per coii sequens noti debet este de ignin Cytem .lexpresse dicit Tristoteles secui ido de anima cito dorsanii olfactus est aesi iovel aque:igitur non ignis. Item .pssceo in aqua residereo babent olfactu tet sit ille olfactu ci ci de igne extiligiter cret corrumperetur peracua: igitur.
Oppretiam videtiar dicere Aristotcsco iii
isto libro. et arguitiar: quia organa diuersorum sensini3 debet esse diuersarii iraturarii et complexio illi: ergo cu3 visito sit ex qua a dominio: et audituo ex aere:et tacitio et gustuo exteretra: sequitur cideia ulio istorii in debet esse olfacino: igiti irres linquitur m sit de igne. etiasse stet de aere tunc paure sentiremas odoreo:etsi de aqua:p oculum. J Pone desunt c6cuisioties ablinia:oiganuni olfactu oriolantagio est de igite aps pro Pilatrem orgarint actito vel gustuo: qisiciit piluo diceba ignio milli selisui appropitatur licet cito danio do sit ortitii b' conmilio .Vationeo ctia q in principio ad diice balitiir satio iii ferunt ista coii clusioticiari si eiiiiii esset de igne ineptis sitii 3baberet iuxta cerebruiii. Ecfa coii clusio: qiiodo inciriuola factito ii Sest ex terr a dominio: qinsatio subtilio est multi plicatio specierit odorum. Titide sicut dicit et misictator sectido de aninia:specleo odorii piopter earum subtile et spiritii a leni multiplicatione . iii mittit multiplica iit ad valde loca loginqlia vultureo acti ingetis in illiaribito p unlii in odorio venerunt ad cadalici a mortuo iu3 in qiloda bellomio doterra propter stram grostitie inepta est ad talem ut btile et spirituale multiplicatio sic et ideo terra nci est apte disposita a a suscipi cdum specleo odoris tergo Oigami sol factito no debeteste de terra. Ex dictio coiiclis ditur in orgariti olfactito D esse de aere vel actua a doni inio:et expiae vult Ziristo relesse: cudo de anima. E 3 time dii bitat tir:de viro istoria sit istud orgalint trii de aqua uia de aerc. Et ad hoc re cris deteguretalol:quoa aliqua sitiit animalia et plurialia babitatis in ae re:atialii aqua uisodo habitanti bit E in aereorga sitim olf et' magio est de aerem de aqtiaret habita litibus illa qlia ecoriaiierso: et hoc est bene ratiotiabile: qrcum speci eo obiecti mulstiplicetur pille diuiti usq3 ita orsa triuiitet sic tam me illum Scaganum debet est ebeiu recepit ira illius speciei nati Osrabs
te est quod sint satio sinsilia incoinplexide: inodo apud nos est inultiplicatio odotum puere et apud pisce op aqua mugit lir. Ree valet obiectio qua diceretur qii odiit ediumvidedi aptio nos est aerior num est aqua: ergo non opotire quod organumet medium ivit sinitio complexionis. Telpe deo citod licet aqua et stertionsuatiun illo complexionis istutii ad pilina o qualitates itame similitudine babelit istu ad ililii ii, qualitate securi dimi quam recipiunt speeteo colouo: et
utrunco est diaphailuin. Ei otaridum est taliae quod olga
429쪽
b Ioannis B uridani In librum Aristotelis.
num olfactus neces ita decere sicut organum auditus:iiec est ita de aqua sicut organii visus: sed magis conii xiii est:tas nen plus abundatae tinti obis Qui piscibus in illo orgatio et plus aqua in piscibus in nobis. Tun ura diceti dii De situ illius Oigailia oniues dicutitoin tua tu iuxta ceres hium:duo enim sunt ineatuo plorensi per nasumus astancteriorem parte cerebri et ibi est Oiganutii olfactuo: ideo est mi, bentes nasum superius depressum non bene navianti: cilli iniectus nimio obstruuntur. Libos est sciendu3 est quod quodammodo de isto orgatio est simile sicut me organo vi suo. Ratura enim iii an inialibus perfectioiibus et in aereuiuentibus formauit oculos subtilis coni plexionis i et sic ad salutem eo assi fecit palpebram cooperietem oculum ne ab exstra nimis patiaturum aliis autem animalibuo aquosio vel minus perfectio magis duros oculos: ideo non dedit illis palpebis ad cooperiendu3.ita de olfactu uix animalibus emperfectioribus: scilicet ab cntibus sanguinem et respiranti, bus natura superodanum olfactus ad eius salutem fecit clausuram ne nimio pateretur a malis et solitoribus: et per attractionem geris inspirado illa clausula aperitur et tuc posis stiit species odorum multiplicari uso in orga iussi olfactus: postea o spiramus vel spiritum detinemus illa clausura res clauditanet ideo odo iamus inspirati leonio expirantes: vetspiritum detiitentes.ynaniniali biis aute imperfectio ettion respirantibus natura dimisit organii olfactuo sine tali clati ura:et ideo pisceo olfaciunt sitietii spiration evel expiratide. Sedit incest questio quare illud orgatrum iuxtaeerebrii; lituatur:et aliqui volunt a sigilare causani qua Aristoteleo videtur irimiere:scilicet: quod odor est quod umodo caliduo et siccus:et organum debet esse no actu sed potentia tale qua te est obtectum:ideo orga im3 olfactustiori debet este calidiiis saecum nisi in poteritia tergo debet esse trigidiim et bilini duint et tale est cerebium: ideo optime iuxta cerebium conseruauim ideo rationabiliter ibi situ attir.tamen videturae istasiost sit bona et sufficieno causa:quia frigidum iii quatiun si ijgidum non est bene receptimi odotum .unde videmus et frigoia hebetant vel extentiant odoreo: et quod per tepiis causdum odores multiplicanini agis et sentin turmagis. m. videtur quoa organum illud noli debet esse frigidiim: quia propter triglaitatem cerebit peloiatur illud organii: hec ei est causa quare peiotem factum habemus e caiies et mulat animalia:scilicet: quia habeniuo magiiii cerebrum etbreue vultum:et sic orgami olfactus in nobi dypter propinquitate ad cerebui et magni mdine cerebri nimio infrigidas: et siepta tota tur: et ideo cresto moiganii olfactus nee debet esse inulatum calidum nec mu m frigidum:costio enim orsan una seli suo deheat esse denudatum a natura oblecti: tamen o debetes e contrari uiniqui unum contrarium non belle recipit aliterum contrarium vel speciem eius stine ipsius corruptione. et ideo alia causa assigilatur ab Tristotele scilicet: quod odores fiunt in sicco et calido et steretinent quada vim desiccatiuatu et calet utilia: et ideo est quod boni odoreo et teperati: si, cui postea dicetur: D sunt ad sanitate capillo conreperanteo aliqualiter moesiccitate et caliditate dumiditate et frigiditastem cerebritet ob boenatura maloie adhuc haberio solicitu dii Iede cerebro S de bonitate illius organistinauit illud olganum iuxta cerebrum.
Illis dictis respolidendium cst ad ratiora
et ille que fiebant pro puma conclusion cedeiide sunt fieadrationes in oppossitum .adautolitatem Aristotelis:dico quod min ipse dixit quod olganu3 olfactus est ignio ado er dicit quod i quodlibet eleia letii ignea domitrio: sed est in potetiria: et hoc est actu esse alterii. Erissaliam dico quod non est in conueniens quod iddele pii utim specierum diuertamin sensibi: tionedia pharaeitatis recipit bene mecies colorum et ratione sue subtilitario: scilicet: quia est faciliter mobilio et ternis labbiliore cistit bene species sonorum ita verisimile est quo si se cundum aliqua aliamvis divositionem est belle receptii et per oculos non possumus olfacere cuni ibi sit organum besne receptiuum specieri imo dotio scilicet aer vel aqua:et cum sit ibi anima senstitusque est eiusdem rationis porto tu cordipus.devoti detur altod pupilla est circulino luta pelliculio piohibentibuo species ociorum multiplicari adiit tuo et ita
etiarntiatura illum aerem qui est orgalium audituo clausit vita tenui pellicula ne diffunderetur et ne aeri exteriori coniinisceretur et illa prohibet multiplicatione odovi ad litteriora et tamen etiam potest dici quod natura non ingenia iiii iis iam dispositionem iii oculo vel in aure secundum quam aer vel aqua bene recipiat inspecteo odorum: vel non inteisse posuit illam dispositionem ibi qua tamen intense posuit iii obgano olfactus adeo ibi serit introdoranda tibi: igitur.
ictus et organum glis uo si litterrea doinia Minio .Et arguitur quod notu quia secundo uideati ima dicitiirqiiod terra iepta est ad
lsensatio ite iii propter magii a sit grossitie let propter hoc dicitur quod ossibilo et capillio non semitium: quia nimio terra sunt et ob hoc etiam plante nullum sensum habent: quia nititio sit terrea dominio.EItem se iasu tactus determinatum est vi uere an in salium ut habetur tertio de anima: vita alite consistit iii calido et humido sed hoc post deternitu abitur: ergo cis terra sti frigida et siccatiid est conueniens orgati u 3 in aliquo vitiente. Item tactus est sectit medietao. i. sicut proportio inedia qualitatum iasigibili uiri: uti abetur secuiuio de an is illa: terra alitelli non est talis uitio naturaliter excedeo in frigiditate et siccitate: igitii mi oti est conuenieno organum taetctito: et propter lioc .Lquia tactuo consistit iii media propor et isone qualitatum latagibilium coiret iidit Uristoteleo tertio de anima quod tactuo iteq3 est terra neq; alio iiiiii elenietitos ruinii ulli uo .hecis luperba emo et superstuit necatio. cyto tactus fundatur in corde ut dicit die Hristoteleo etiit agio dicit post: cor autem est calidissi iniim quod est contrarium terre tergo tactuo iton est terrea dominio. Pue telis tactu optimatii in corpus a iiiiii alio est expanstio: ergo non est terre:ctans quentia patet:quia vita coiisistit in calido et humido ut post dicetur que furit qualitates opposite qualitatibuo ita tiarauhtio terre vi Itetn.orgatrurn tactuo est neruilo per modum retio expalicio ad minutos filoo per totum corpuo: neruus autem naturaliter est humiduo et missi duo. Iii desipter bociteriai ex senectute desiccati iton possitiit belle in suam operationein stetit frigidita o et humiditas i id stitit naturalio coiit plexio terre: imoaque:igitur orgami in tactuo est aque ados minio et non terre. degii stu quod nodebeat esse ei iisdem clementia dominio siue eiusdem com plexionio licui tactuo: quia seqlieretur quod in qti acutiq3 parte imi etii retiir tactuo in illa iiii leniretiir gustuo quod est
falsimn igitur si tactvocst terre a dominio gustus no est ter
Oppositiam pol iit Aristoteles in isto
et sectulo deuii ima dicit quod terra nullitio est vel in laetulliaxime misceretur. Eidiuina ponitur coclusio Mut in alij ostiisibilo: quod organuisi tactuo non est terre simplicio nec alteriuge emetiti simplicioiqitio esset anima inmini abilior et specialiter boe apparet det actu: qiormitu, tactuo debet consistere in media propoitione qualitati; 3 tangibilium ut bene possit omiteoearu excelletitias percipere ad posse eulatare ea otqi excelletierangibillucor impunt non solu3 sensu3 sed alii inal totuinini odo i iussu elementorii simplicium conasistit naturaliter iii media proportioire qualitatu iugibili utimo quodlibet illotu determinat libi dilao ad aliqua abundantiam: gitiir questio non est nisi virtuti in olgano tactuci magio dominetur terra m aliquod aliud elemetiann et hoc est satis difficile propter multiplicitatem in modio Potninadi. Elin propter solutioiieni huiuo difficultatio iiotandutuest q6 domiti in elemetiti inmixto aliquando dicitii rabsolute et aliqndicitur respeciliae solis nuncutsuio cerebrum sina pliciter es Et magio calidum S frigidii tamen propter remectum ad colet hepar dicitur membriani valde migiduiquiomuuii a caliditate eotes dimit postea doni iii in elementi abresolute dictum dicis dupliciter ivno modo quatitatiue:alio modo
430쪽
nodo qtialitative. Et iter ii qua ivitatiuum domitui maginatur dupliciter: vlio modo steterii erita per eorum actiones et passiones debere sit tale complexio ii e corint tuere puta eos pletione/b illud diceretur ditari fim quatita tein de quo ad illa complexio ite constituenda portio inaioris quantitatio exigeretur. Atlio modo illud elementu in piodicta cotistitu tione complexioni ob diceretur ditari fini quantitate inqiro plus esset de materia: et illo modo multii differunt: qi in poretioli ibiis terre et aerio equalisquStitatis est multo plus de materia in terra S iii aere inlatu cp ex uno pugillo terre maiielite ea deportione materie fierent dece vel centum pugilli aeris. ono igitur istam conclusione: c Sptimo istor nnaodotii terra dilatur et in organo tactus et costmiliter in cibus me bris consolidatio alatium: sed specialiter probo de tactu
qi tactuo requirit proportione media qualitatu tangibilin ut habetur secudo de ala: modo sicut qualitates igitis stini acutissimciscilicet in agendo: it qualitates terre sunt hebeatissime: ideo ad mediis temperamentii qualitatu opoiteret multo plus eme de terrae de igne.c Lotra: quia oia elemetalli mixto sunt sub eade qualitate nisi esset inixtio per lux ta positionem solum i quod Tristoteleo improbat primo de gnatio c. te experimen tu est y si lignu3 coburatur illud est terreum conuertitur in cinereo: modo cineres no sutast vicesiimii partem quatitatis illius ligni: igitur in ligno terrano abundat quatitative. Eiud ptima responsum est: quia bene conceditur q6 in mixto perfecto elemeta siue qualitates eo iii sunt sub eade qualitate sine differetia litus: delementa ex quibus fiebat mixtum aliteScoirii pereni erat extra inuicet sub proprii Equantitatibus tet sic de illis diei ii et Lillust q6 nunc dictu est quomodo fiat reuersio ad eande; quantitatem inmixto debet videri punio degeneratione. Ad aliud dicendum est aeviniquodq; eletnentorii potest conuerti in alterii ideo non mirii si aliquod mixtis pollit se
calidum se totu conuerti in unum elemetitum: verbi gratia in igne:et ideo si modicum de cineribus remata et hoc est craliud totum conuersum est in igne: Suio ante actiondet cohumone non dominarent cineres:tamen remanent: qi aliqpartes in talib' deterogeneis sunt adeo terrestreo in non faciliter collertuntur in igne ideo remanent cineres. Desiis de ex ista conclusione sequitur; intactu et in omnibus me hiis talium coiisolidatio dominas terra quatitatiste Fin: seculii modii: qi sit ponto terre erat maloiis quatitatio se tur quod in ea valde pluo erat de materia cani dictum sit crin una quarta terre esset plud de materia eo in centum quartis vel in uno dolio aque aut aeris piopter nimiam densitatem. nunc est dicendii de dominio quatitative. seisino de dominio absoluto:secudo de respectiuo. Dominitiant qualitat tuum poteste edupliciter uno modo Stum ad qualitatesque sunt inimcipsa motuu localium sicutiunt grauitates et leuit leo et illo modo dicendum est; in organo lac
et musister quasi in omnibus membiis uiuentium domi, inatur terra .ad apparet: qi mixta mouentur secundu virtu tem elementi dominantis ut habetur primo ceu:modo vivetia si sint sursum mouentur deoisum ad locu 3: imo adhuc in aqua descendunt infundii et sic apparet quo a terra in ei dominatur.EStatim obiicit:qi pisceo non descelidunt iii fundurimosi moriantur ascendunt ad stiperiore parte, sic. similiter ligna supernatant iii aqua:et sic deauib' et de multi obesitioiigitur Stum adgrauitate et leuitate iid dominattir in talibus terrased poli' aqua vel aer. Bespondeaties quod pisceo ne per grauitatem eorum descendantibabet in ventre Oiganum : scilicet quandam vesicani aere repleta et inopter illam ascendunt ad superficiem aque si moliata tur unde si diuidatur per frusta et auxeratur illa vesica vel perforetur ut exeat aer:frusta apparebunt descendere ad fundum. Similiter de arbolibus est dicendum quod habet multos porod corpore subtili repletoo: quod facit illas araholeo ascendere in aqua: cuius sigitu3 est: quod si valde minute puluerisentur et puluis ponatur in aqua quando ille puluid erit bene imbutus aqua apparebit descendere ad fundum de auibus non est mirum si supernatam: quia hoc est propter plumas habentes tuellos aere plenog:et uniuersaliter ii animali ilatat in aqua hoc est propter multo a posros et canales in pectoralibuo et in intestinis impletos eoi
polibus subtilibus et spiritibus calidio .Unde etiam appa
ret quod h:iiusmodi animalia descitra per frusta descediit
in aquam .E Elima est domi ilium qualitatiuum quatus ad qualitatesque sunt principia aiteratio nudi: cuiusui odi sunt frigidum humidum et siceum. Et tunc dicetidia si quod Moigario tactus et cominant tertii membria vivetitium dominatur calidum super frigidum:et humidulii super siccu3:q: sicut post dicetur: vita consistit in calido et dumido et sinu liter iuuentuo .senectus autem est per desiccatio item aut in frigidationem tet tandem mors est ex defectu calous et vita in iditatio. Dico ergo quod vitum ad caliditatem dolui, natur ignis: qua caloi in iuuentute debet esse satis acut' ut
possit generare spiritiis vita leo et sensibileo:calor alit aeri' non est acutus sed valde hebeo: ideo ille non sufficit.*tuni autem ad biimiditate3 verisimile est quod aer magis dominetur quam aqua: quoniam humiditas aquea est iiimio emtinctiua ignio vel calorio:humiditas autem aerea est masglo pinguis et nutritiua ignio et caloris:et ne videtur Ohumiditas aerea ibi vigeat:scilicetino pura:sed commixta aquose humiditati .c ostea dicendum est de dominio respectivo .vocatur autem dominium respectivum prout comparantur diuersaniembia vel diuersa organa viventiu ad
inuicem sicutitos diceremus frigiditatem dominari incerebro supercaliditatem micinitio enim cerebium esse frigidii et humidum:quodno est veru 3 simpliciter et absolute: imo ipsum est multo inagis calidum S frigidum ised ita dicim'qrspsum est minus calidiim sunt alia membra principalia: puta cor et heparet sic in respectu illorum vocatur frigidia: stilicet sula minuo calidii set sic breuiter dicendum est msecundu ceparatione organi tactuo ad orgalia aliorum sentsuum organu tactuo est terrea dominio:doc est quod organum tactus est magis terrestrem sint organa aliorii sensuit. Et hoc faciliter declara turpi imo:qi organii tactuo tri conimuniter dicitur est iteruus qui per modum retio est expan susper totii coipuo .lateo aute3ncrui sunt magis terrestres etc actio sint organa vi suo ait ditiis vel olfactus q sunt de natura aque aeris: et hoc est rationabile:qr cotores soni et odotes multiplicant species magis subtiliter et magis spiritualiteri et ideo etia ad longiolem distantia si, saporeo vel qualitates tangibileo: et receptiuum illarum specierum deabet esse subtilius:receptiua autem specieruin saporii3 et qualitatum tangibit tum cuiusmodi debent eme organa tactus et gustus debent est egressiora et sic magio terrestria: et sta obsiecta gustus et tactus ponuntur immediate vel quasi luperor galia tactus et gustus: scilicet tangendo corporaliter:et ideo cito possent ledere vel coirupere illa olgana nisi essent satis compacta et consolidata et grotria a relineti dii: proapter quod opo ueret organa tactvo ct gustuo fieri de maioria magio grossia et magici terrestrio organa aliorum senssuum.Et iterum:sensus tactus est maxime animali iiecessarius:ideo natura solicita fuit ad faciendum organii tactu tale quod bene potuit nocivio resistere:et hoc non potuit facere nisi facereti plani de materia satis grossa et satio terrestri. Et propter idem etiam siue propter easdem rationes organti gustus est terrea doininio in respectu organorum visu auditum et olfactus. Sed tu querco virum eiusdem conis plexionio sint organum tactuo et gustuo: ne spondetur q6 bene idem membiuin est orgaiuini tactus et oiganum gust'tiino cum omnibuo organio alio iunx sensuum est organu lascius expansium: tamenon secundu easdeni qfrallia reo amo secundum diuersas illud in embrum est organum tactus et gallum gustuo .aliter enim ubicumne sic torsarium tact' ibi esset organum gustuo quod est fallum .gimaginati duinest igitur quod in lingua sunt alique qualitates qua ui oncirnanifeste nobis nemitonis nate secuti dum quas lingua est susceptiua specieris in saporum:que quidem qualitates notitiinemuntur in atho membiis vim manibus vel in pedib'. Et Bristoteleo itide concludit vlium correlarium: scilicet: quoa organum tactus filia datum est a corde id est habetoriaginenia corde: cum igitur organum tactuo sit terrestre: et terra sit naturaliter frigida et siccaret per eonsequens in pta adsentiendum nisi ab aliquo acquireret sibi calidita, tem: ideo rationabile fuit quod organia 3 tactus haberet origlitein aeoide calidissimo existente: ut inde coii traheret caliditatem sufficientem ad se littendunt. eboc alibi speciae: liuoliiquiretcrpost.