장음표시 사용
51쪽
Cum in Euripideis sabulis Andromacha re victori hero nihil maledicat, apud Vergilium contra suum illa in Neoptolemum odium, quamvis decenter, expromit
Stirpis Achilleae astu juvenemque SuperbUm ...
quibus quidem vocabulis per ellipsin et quasi sub volo quodam Vergilius intellectum nobis facit additidium nudflagitium scilicet aetate jam provectam mulierem unioriso trucis herois libidini quasi praedam suis se traditam, et
amplexibus quodammodo Oedaiam Liceat enim, qu3eSO, singulis Vergilii verbis animum advertere sub quorum Uno quoque, ni Si fallor, sensus latet quem erui prodest; et hae sunt arcanae summae oes eos illecebrae. Vidimus quoque Euripideum Andromacham miro, immo nimio amore complexam nothum illiini quem de Neoptolemo genuit'. Vergilius contra eumdem ' Andromachae Suae aut lane invisum, aut saltem quam minimae curaefuisse tacite nos docet his verbis
quibus amplificatur, ut ita dicam, et Xaggeratur artu S
machae Verumne est quod narratur, nam vix credere potui Servaene obtigit conjugium Pyrrhi Perspicuum est ibi ab Aenea interrogari Andromacham an vera Sit illam incredibilis fama , de qua supra v. 294-297 nuntiatum est. Neque non in hoc loco paulum immorari perae pretium est, in quo nunc etiam haerere, illudque plus justo, commentatores quosdam video, neque tamen idem Seutire. Sensus est hic Heu postquam amisisti conjugem illum, qui aut ii e SSethel OS, in qua nune miseria aces aut, siquidem h0die ut jam audivi meliore condicione uteris, quae fortuna satis digna te Hectoris uxorem revi Sit Utrum, necne, Pyrrhi adhuc conjux es 1. Cf. EURIP. Androm. 25-26 45-55, T, 9 406 411 4. 1.2. Plures etiam genuisse Neoptolemo sili 0 Lysimachus historicus tradiderat. V. Fragm. St. yraeo , Q. III, p. 338, r. 13, cum commentario Caroli MUELLERI.)3. SERvII et plerorumque criticorum lectionem et interpretationem de verbo u enlaea n Sequor. Perperam FABRICIUS et ΑΗ explanant semper enitentes ut servitio exiremus . , Nec magis o Io et ossi assentioris labore exere ita ninterpretanti duS; neque ΚVIOAL recte Eniaee, cum nisu, cum studio. Ipse ille
52쪽
istius dolor, quo dignitas Andromachae magis etiam cruciata fuit quani corpiis dilacerati m. Dicunt quidem matrum ex animis Xcidere Solere paulo post parium, pariendi molestiam cujus tamen oblitam suisse uolossi matrem Vergilius acutissime noluit .
Apud Euripidem aegre pati videtur Neoptolemi captiva quod Hermionam, se ipsa derelicta anteponere inceperii, aut saltem ne sibi noceat ista domini sui alienatio valdo
metuit: - Vergilius vero eamdem rem ita narrat, ut potius recreata Xonerataque suisse videatur cum tandem
Ledaeam Hermionem Lacedaemoniosque hymenaeos secutu e St.
Denique apud Euripidem sub finem Indromachae tragoediae . Hectoris uxori viduae promittitur quasi antecedentis servitutis solacium ac merces, triani e leni conjugium. . . Vergiliana vero Andromacha non reticet adeo tamen ne quid in Helenum contumeliosius emittat
tertium illud si conjugium is sibi nihil aliud videri quam
novam aliquam, atque ViX minus turpem, continuatae servitutis aerumnam
Me famulo famidamque Heleno transmisit habendam a.
Neque lamen minus ex Aeneide quam ex Euripidis sa bulis eminet materna illa caritas cujus inde ab omero quasi exemplar proponi Andromacham quodammodo necesse est Sed de Astyanacte semper mentio sit apud
1. ATLX, Trag. recS, III, p. 291 Andi omaque latine a ait i/etraverser a servitude et Ses utra9 S, etc. 2. Andro=n. 1243 Sqq. 3. Parva cum elicitate EERLRAM famulo subolemque is, Filii quoque, cui nomen CeStrinus, quem e Heleno Andromacha peperisse dicebatur cf. PALSAN. l. I, ch. ij, nulla sit in seneide mentio. - Cujus ego Versus vulgatam lectionem accepi antiquam tamen lectionem, quam quidem pauci neque optimi codices praebent, desidero famulam famuloque ... n quod laesae si dejectae is reginae dignitati magis, ut opinor, conveniat. 4. Apud ZETgEM Homerica 31 sqq. duos ex Hectore filios. cum Astyanacte Laodamum, Andromacha peperisse dicitur.
53쪽
Vergilium nunquam Vero de Molosso, qui ne nominatur quidem a poeta.
Num autem oportet inclitissimi apud Gallos hoc ineunte saeculo scriptoris refelli opinionem qui Vergilio hoc objicit quod Andromacha subito occurrenti Aeneae non di
cat Astyanax, ubi est 3. . . , sed umector, ubi Si 3. . . ,
quasi sic illa sateretur arva se caritale exstinctum filium prosequi ' Nonne contra meliore jure reprehendi potuisset, si prius de silio quam de conjuge porcontaretur Ille
tummodo altero prior expromitur. Atqui ex illis si geminis aris , quas umectoreum ad tumulum D sacravit Andromacha, unam Astyanactis Manibus dicatam credere quis velat Versum enim istum, de quo disceptatur, Sic X- planari posse arbitror Nempe nonne idcirco si eminas ara causa=n lucrisnis is esse aii poeta, quod si geminae sunt duplicisque duplex luctus monumentum ΤSed ne hac quidem interpretatione opus est ui maternos Andromachao sensus fideliter a Vergilio retentos, accurale illustratos confirmem Nonia enim illud memoris et vere maternae caritatis testimonium est, quod
videlicet Andromacha Aeneam interrogat
Ecqua tamen puero est amissae cura parentis'
Neque vero sicca tantummodo et, ut ita dicam incor-1. Gie u Christianisme p. II l. II, h. VI.2. AINT-MAR G1RΑRDi contra Couρ' de Lut amni. quando de uxorum caritate erga maritos disserit Andromacham omittit. - PATIN, Trag. recS, . IlI 292, eidem pinioni quam ego, patrocinatur.3. Esn interpretatur Aeneidea, II, p. 409 Causam lacrymis provo catine to ears to hic sh ma come in order o λυον the luxur oflears , nimis, credo, subtilem in torpretationem. - De diversa hujus loci intρrpretatione, vide EERLKAu et ORBI GER. - Ego autem sensum illum sequorquem priorem SERVIUS, unicum HEYNE, WΑ0NER, pr0posuerunt. 4. Attamen v. 339-3i PERRI RAM spurios censet hac causa Satis levi, inquit rectissime FORBI En, adjecta Non decebat Androinacham quaerere viverentne Ascanius et Creusa ne si mortui essent, dolorem Aeneae suscitaret. - ulto melius HRYAE Haseo assectus muliebris plena et Andromaches ingeni consentanea. - ΗΑΠPT GOSSRΑΠ GUTHLIN uncis includunt hunc locum, exceptis modo primis v. 339 verbis: Quid puer Ascanius modo toto versu 339.
54쪽
poralis Astyanactis memoria sub pectore Andromachae manet, Sed et vivit imago quam praesens instauratam quasi refovet Ascanius
Sic oculos, sic ille manuS, sic Ora serebat, Et nunc aequali tecum pubeSceret aevo .
Maternam igitur quam libenter dixerim Andromachae famam non minus bene quam Euripides servavit et ipse Vergilius conjugis vero inaniis laudem melius profecto iutius est; adeoque uirumque assecium illi insitum emperavit ei aliorum alior tanquam libravit, ut Homericam Andromachum, quae maritum siliumque amore complectitur pari selicius, ut opinor, Latinus quam Graecus poeia Xpresserit .
DE VERGILIANA ANDROMACHA CUM HOMERICA COMPARATA
Quanquam et ab homerica ipsa nonnihil vel leviter, disparem se nobis Andromacha, qualem insormavit Vergilius, rael, t. Eo primum nempe dispar quod augustius illi et grandius aliquid inest ' Quam asperi vilesque captivas Trojana manerent labores, suus Andromacliae in Iliade conjux oriendit
1. Jam in secundo Aeneidis libro v. 453- i5T, Vergilius maternas Andromachae, in quotidiano vitae usu curas leviter attingit
Limen erat caecaeque ore et pervius usus Tectorum inter Se Priami, postesque relicti tergo, infelix qua se, una regna manebBnt, Saepius Andromache erre incomitata solebat Ad soceros et avo puerum Astyanacta tralaebat.
55쪽
Quam profecto necessitatem Vergilianam quoque An dromacham, dum serva eoptolum fuit, subiisse verisimile est neque tamen subiisse dicas, cum non inde ullam maculam aut quasi muneris ancillaris notam rei inuerit.
picturatas auro Subtemine vestes Et Phrygiam chlZmydem ... Toxtilibusque Onerat ODiS...
re mamium Sila Pu i monumenta. D Linteum vero non
ipsa texisse, sed si auro is tantummodo re pinxisSe is piliare
volo oon is enim ejus habitus est, cujus manu Solidam Vulgaremque Obim versare valeat satis est si elegantiora tenuioraque opuscula interdum tractet, quorum in Oblectatione Romanarum Vergilii aequalium matronarum Vel delicatissimae consumere inertes horas solebant'. de Ono in Aeneide reperimus simplicem illam et fere rusticam Eetionis silium cujus Patres si tardigrados bove Deustodiebant, vel etiam modestam illam matremfamilias, quam ante Euripidem Homerus Semper agentem, OmeSticisque curis intentam, intraque ariete rem3nentem,
ingenue iunxit , - ut contra reginam Vere Se nunc
Andromacha praestet regiumque quiddam et habitus et verba redoleant' Efficit autem hoc, ni fallor, tum dis-
2. Α0XER ed. min. apud F0RBIGER, p. 386, u textilia is tantum si dona manuum Andromachi monumenta esse censet u Praeter pretiosam illam chla-mSdem ex antiquis operibus sumptam offert i)aec quoque dona textilia, per equidem illis viliora, sed ipsius largientis manu facta n interpretor egomet, quaSi Andromacha dicens Accipe et haec . . . , omnia dona v. 483-485 enumerata cum magnificentioribus Heleni muneribus comparet. Cf. infra quomodo explanan dum mihi videatur nec cedit honore. 3. Cf. SUETO N. Octav. LXI et TIBULL. I, 3, 5 apud FRIEDLAE XDER, Minui Sromaines, trad. r. I, p. 346. 4. In Aen. II, v. 456, quasi mirum et insigne narrat eneas, Andromacham ad soceros et avum Astyanactem perduxisse u incomitatam. In versia 484, si lectio quae quidem optimorum manu scriptorum est nec cedit honori , ad-
56쪽
ponendorum Verborum aequabilis illa et gravis ratio qua in hoc loco Vergilius utitur, tum usurpatorum ibidem vocabulorum ornatissimus delectus quod utrumque vel et nobis etiamnunc perspicitur, quamvis hebetiores necessari nimiumque ignari existimatores latini sermonissimus Neque mirum si huic potissimum Andromacha infixos Racinius senuerit oculos paululum enim ei addendum vel mutandum superfuit, ut e latina Andromacha, lania
e corporis et orationis dignitale quasi induta politissima deinceps illa re domina is evaderet cui gallicus Trinus
Adde quod majorem Vergiliana Andromacha tristitiam prae se fert quam Homerica, utpote cui conjuge filiO-que interfeciis, gravissimi postea turpissimique incubuerint servitutis dolores. Quae sane infortunia jam in Iliade
Andromacha quot et quanta sutura sint anxia mente praecipit, suturaSque, quibus e Servatur, calamitate perspicaci animo auguratur subridet illa tamen inter ipsas lacrimas maestasque cogitationes hisque etiam subridet'. Noluit contra Vergilius quicquam ei superesse hilare. Vergiliana Andromacha, tametsi eam magis digna fortuna revisit, vitam sicut Onus sub quo defessa satiscit, tolerare nobis videtur tristis adveniente Aenea', proficiscente
mittenda est tum J. Η ΝΠ sorsitan ad sqntiendum existimem, ita intellegenti re Andromache non paret regiae ac femineae decentiae, o Letiquelle, au deco-
rtim. Sed potius cum EERLKΑup, RIB Rc et LXoIsr, recipienda lectio re honore. FORBIGER, HRYXE, AGNER, aliique re honori recipiunt, aliter tamen quam HEXRY interpretantes. - ΑΗΝ, etiam cum re honori, sicuti EERL-KAMP, RIBBE K et BE XoIsT, interpretatur Elle ne e cede as en honneurs, en emotonages de consideration et, affection, o son nari. 1. Vide praesertim v. 321-329, 33I-343, ubi aptiore et quadrante magis compositione, atque ad instar oratoriae periodi sententia struitur, Simul a plenior sonat versus ipsius numerus, longioraque ponuntur verba, quorum etiain aliqua a solito usa remotiora sunt superatne et veScitur aura. . . in .
2. Nequicquam enim Hector ex ejus animo tristia praesagia excutere tentat Il. VI 4 6 sqq. - 484.3. - s. 496 500.3. l. VI. 4 1 483-484. 4. Aen. I. 312-3l4. In hoc loco rectissime EAvius et AiEL haec verbati raris turbatus vocibus hisco interpretantur, quasi Andromachae singultus et lamentationes sermonem Aeneae turbent et interpelleui.
57쪽
tristi apparet eaque ipsa verba quae illam eloqui poeta singit, ita prorsus exquisita coiicinnavit ut sub ob Seu PO quodam languidoque colore nostri inficiantur oculi, et Surdus ne Seio quis Subaudiatur gemitus . Potuit, Volo, bygantinus monachus ille Zetae S, qui praecipue graecos poetas legebat, Andromacham quamdam sibi fingere u vividam, genasque habentem ridentes Nos vero Andromacham nobismet ipsis aliterre Prae Seniare non possumus nisi pallidam, lugubri veste indutam, emacia iam demissis oculis, demissa voce. f-que ista nebitis quae propagatur in aevum imago Vergilianae praesertim Andromachae cimago est.
1. id praesertim Aen. III, 320-324, 33J-313, 485-491. Ad quod emetendum
etc. ILLUX CLVI BIRcu, Ancient Pottery, p. 268, 314, etc. 3. u Praesertim , inquam, quia jam in Iliade XXII, 42, 45 quantus Andromachae dolor, quamque altus sit ac diu mansurus subiudicatum est
Vergilius persedit imaginem ab Homero una tantummodo linea designatam.
58쪽
lion e lino Oeta Xempla in e ingenda Didone Vergilius mutuatus est, sed e luribus ea collegit quae inutilitatem suum veri e rei Praeterea vel primo adspectu perspicuum est, quanto fusius Didonis amorem et casum quam Circae aut Calypsonis Homerus vel Medeae Euripides et Apollonius vel imaelliae Theocritus, vel Catullus Ariadnae descripserit. Quas ob causas paululum mutandum Ordinem censeo, quem de udromacha disserens serva evidentius enim, credo, apparebit quantum a prioribus, quo imita ius est, poetis Vergilius revera disserat, si longam ejus et accuratam de Didone narrationem per Aeneidem secutus, in ipso itinere, ut ita dicam, quotienscumque se dabit occasio, indicavero, quid hinc aut illinc Vergilius decerpserit, quid sit rursus dedignatus, quid mutare, quid addere aequum cen Suerit.
hid primum in Aeneidis primo quartoque libro cuipiam facissime liquet. quantum loci explicandis Didonis amo-
59쪽
CAPUT TERTIUM. 39ribus et aerumnis a poeia concedatur. Imni etiam
vituperare Vergilium, quod nimis multus in eo tractando επε tσ66 o fuerit, nonnulli Olim non dubitavere, quo tempore apud rei litterariae existimatores laus aptae compositionis pluris quam celera fiebat . Enimvero si quis expenderit qua ratione fabricata constet totius epici nostri poematis compages, is nece S Sario latebitur non autum prodesse hanc narrationem quantum
Ρrodesset quidem illa magis, si magis graviter obstare Carthaginienses illecebras quominus lata Aeneae impleantur, manifestior nobis fides fieret: - nempe si dux ro-janus Didoni ipsum amanti atquo ultro quaerenti initiore iciatus iandem pari amore victus et ipse concederet necnon et si majore Deorum nisu ac violentia deinceps opuS SSet, ut Ossicii gloriaeque suae oblitus heros Didoni subtraheretur. Tum enim sed lum demum verum suisse periculii in Didonem credere possimus, neque Contemnendum Lenea Romaeque salis impedimentum, si vivide illius amori, quanquam in aries diversas distractus, responderet Aeneas. Istiusmodi vero certaminis nullum prorsus reperire e Stin Aenea dieiis aut gestis indicium, neque tunc cum ab amante Didone irretitur, neque postea quando proficiScen Deorum paret imperiis. Utraque in occasione lentum se raebet et inertem, et vehit sui incuriosum, quasi de se non agatur. Quem quidem Carthagine mansisse nec pudet Vel paenitet, nec mulium piget abire Se non minus aequo animo a Didone amari, aliis amore Didonis vetari patitur. Quo sit ut, quemadmodum in Aeneae vita ille amor res subsiciva et vehit obiter decerptum Oblectamenium esse
1. imirum iit Vergilii copiam excusarent, demonstrare nonnulli voluerunt quartum librum poematis esse nodum. s. apud ATROU, Viruile, t. V, 121. Commentarius iste licet aliquando risum moveat, laudandam tamen atque interdum etiam argutam diligentiam exhibet. J2. v a mort de Didon es sterile potir te esse dii poenie , CATROU, Vir-9ile, t. V, p. 121 sqq.
60쪽
40 PARS FRIOR. videtur, cita et in poemate Supervacaneum quoddam παρεργο ejuSdem amori narrati necessario videatur.
Hanc ob causam haud immerito miramur, si quando compositionis rationem strictius perpendimus, tam longum esse tantulae rei narratione in . An vero melius contendi potest, iamdiu ante oculos legentium versari volente Oeia, Didonem, propterea quod Carthaginem condiderit, nimirum recordantibus Romanis non iam illius cum Aenea amorem, quam Carthaginis, a Didone ortae, longam erueniamque cum Urbe aemulationem Nobis sane non supersunt odia, quae vel etiam apud Augusti aequales Romanos Se Suscitaturum jure orsan
Sperare potuerit Vergilius nihilominus amen opinari licet, parum invidiosum suisse aut detestandam vel Romanis patriae suae amantissimis lectoribus, illam quasi 1guram Carthaginis quam in se misera atque amulbilis Dido referebat. . . Si quid hujuscemodi Vergilius sibi revera
ΡΓΟΡOS utSSet, Supervacaneum merii diceremus quodcumque in primo, quarto sextoque libro nihil aliud quam legentium misericordiam Didoni conciliat in quarto nempe libro, Omnis Didonis vitam relicturae narrati redundaret, neque ulierius progredi liber iste deberet, post
quam Dido Romae sutura diras precata est Non igitur Romanam ut ita dicam ob causam iam multus in Didone Vergilius fuit.
Neque enim ulla melior latius produciae de Didonis rebus narrationis alio reddi potest, quam si Vergilium putemus hujus personae descriptione Sese ipsum oblectavisse. Num autem incredibile illud est Nunquam desunt, ut opinor, inter fictarum rerum ScriptoreS, Ut, ygmalionis instar, personas a se creatas Vivido quodam amore complectantur. Sed neque desunt in Aeneide verba, Vergilium a Didone sua commotum et ipsum fuisse testantia,SiVe cum ejus culpam quasi coactam ac fatalem excusat,
1. Tunc autem irca versum 400 uis quarto libro imp0neudus fuit.