De veterum, imprimis romanorum studiis etymologicis

131쪽

Stilo. Quamquam non diS0rt id pr0 nuntiavit cf. p. 30), tamen hoc Aelii tymologicum cum graeco illo quandam habuisse affinitatem SuSpicari videtur. Nempe haec eius

argumentati est tria prior genera N. S. loci, reS tempora,

Varro ex lant facile Secernere p0tuit quartum minus ei satisfaciebat p. 433. Quocirca in hanc partem Supplevi vargumento sex grammatici cuiuSdam tractatu petito, quem coli. L. L. VI 6 dubitante Cosconio tribuit. Fuerunt

libri I g 35 - 40. 4 45 50, 69-74, 6, 79. 86-95, 96 j. Ipsi Varroni in his libris nihil ultra tribuitur quam V 92 94 p. 39 . 2 et VI 88 90-92, et fortaSS0 93. Liber VII cf. p. 3 et 33, eodem fundamento utitur, quo

sup0riore libri, ita tamen, ut hic de verbis poeticis agatur, utque glossae ex Singuli poeti excerpta Secundo loco materiam o suppeditaverint. Varronem fontem Suum locis

compluribu parum Scite in libros V VI et VII divisimo

Rettgenstein Xempli illustraro conatur. Liber VIII 1 3 Religonsteinio auctore non minu quam

Augustini lib0llus Principia dialecticae ex lib. I de L. L. 10nte derivantur p. 65 sqq. . Illa pars introductionis vice in exordio librorum de declinatione agentium posita St. Quae Supersunt usque ad finem , Sumpta SS Videntur ex verSione tractatu graeci a Romano quodam acta, quem Α0lium Stilonem fuisse Suspicatur p. 4 qq. . Libri I fons est liber latinus analogiam defendens et tamen a Stoico vel potiu a grammatico Stoica doctrina imbuto contra Cratetem compositus. Qui quoniam minime contra fontem libri III nititur, Varro locis compluribus quaedam in Seruit, quibus huius libri argumentatione refelleret p. 5 qq. .

1 Fuitne .L. VI 6, qui locus a reliqui libri indole longius recedit, fortasse Hypsicratis aut Philoxeni ipsius γ' Cur Varro ita egerit, eligenstei non Satis explicat cf. p. 3cum p. 38). Namque quod Stoici verba secundo demum loco tracta

bant, nondum causa St, propter quam Strictim autum neque alia

accurate ea memoraverint.

132쪽

Liber X nullo intercedente ad graecum redit lantem qui quamvis analogiae partes Sectetur, tamen X riStarcheorum mente non pr0fluxit Libri IX et X Varronis c0gitata optime reddunt p. 6 Sq. in . Omne has coniecturas disquisitioni subiecerunt Rohr- Scheidi .l. ), Goet l. L, 0SSner .l et Funaioli p. 186188ὶ Univorsi d libri III duabus partibus deque L. L. Iargumentationem Rettgensteini non SuStinent; quae erodeli. -VII i .e de libris etymologicishdixit, probare videntur. Κriegaham me inquisivit, quae rati inter Aelium

Stilonem, Varronem, Verrium interceSSiSSet Accurata argumentatione usu ostendit Verrium Flaccum Varronis libros de L. L. numquam adhibuisSe Permulta etyma similia apud

Varronem de .L. et Verrium obvia cf. b. p. 124-126ὶ coniectura excuSat, hi Varronem in L.L. et partim in R. R.)ὐ Verrium hausisse tam ex Varroni Scripti SuperioribuSquam ex eli Stilone. Itaque parte Singulas sic divisit:

82 quas r. huc non refert, cf. p. 104 fortaSSe e Varron.

133쪽

Mirum an est in hac parte earum tantummodo I veriloquia apud Veri tum tuo lue XStare, quae ab utroque Aelio Stiloni tribuuntur. Liber VII ad eundem fere eventum pervenit, quo Rettgenstein Varronem se huic libro iuxta Aelium Stilonem et Aurelium Opillum, quibus etiam Verri u Flaccu uSuSeSt,glOSSatore vario tractante Poeta adhibuiSSe. Pauca hercle, perpauca Varro n0Ster in il de L.L. propria Sua ostentare potestat In l. V praecipue magna di diu rosse dissensio inter Rettgensteinium et riegShammerum. Illo unum Aelium Stilonem fontem suisse contendit, hic quinque diStinguit a se Varronis AntiquitatibuS, On-

Summati a. 56 Norden aut T . . Usener , b. XVarronis de Vita Populi Romani dubitante p. 122), c. XAselli Stilonis do locis et temporibus in imaginario illo gloSSario tymologico), d. ex eiuSdem de rebus rusticis eodem in libro, e a Varrone ipso addita V 2-94). Quaerenti inde Varro etyma ista in Antiquitatibus et

134쪽

libro manasS putaverit, idem profecto Sentit atque eit-genstein attamen mihi quidem nud causa Succurrit, quare Varronem tam mirum in modum e pluribus lantibus hauSiSSe credamus, cum nihilominuS, immo multo facilius unus Sufficeret. Nunciam videamus quid inde Sequatur, quid n0n. 00 quidem iudicio Rettgenstein expervenit, ut clare OStenderet,l. VIII et X ex diversis fontibu derivato eSSe, qu0SVarro ita adhibuisset, ut de Suo paulum vel nihil adderet. Quod in l. V -VII non esSe obliviscendum puto quippe cum nobi ostendat, etiam in his libris prioribus Varronem ex uno tantum fonte haurire p0tutSSe ΚriegShammer porro demonstravit p. 105ὶ Varronem tyma in B .R. a. 36 a C.)Obvia non X .L. SumpSiSSe, Sed c0ntra in utroque libro ad unum eundemque fontem ea redire probabilem reddidit coniecturam p. 106ὶ Verrium in gl0SSi ruStici non Varronis libr0 de .R. adhibuisse; 0mprobavit p. 1083, eundem no libros de .L. quidem ibi XcerpsiSSe unde deniquo conclusit, cunct0S Varroni ii de L.L., de R.R. et Verrium Flaccum in hac re ex uti fonte luxiSS0 Sc ex Aelii Stilonis etymologico. Huius Ventu rationem n0 habere oportet. Ut 0lii Stilonis partem in L.L. Sex illi veriloquiis, quae nomine laudat ei imputantur, contineri putemuS, amplius iam fieri non potest. Attamen hoc ingenue fatendum St, in accurata riegSham meri disquisiti0n0 p. 107ὶ Semper fere pereXiguam etym0rum partem apud Varronem exstantium Similibus vel cognati Verriitymi respondere e.g. Varro .L. V 75 76 etyma exhibet 21, ex quibus dumtaxat apud Verrium redeunt. Qu0 licet argumentationis fidei aliquantulum deroget, mone tamen . g. colla-

135쪽

tionem Varronis L. L. V 76 do stragulis et gregatim cum Verrio Paul. 97, 17 M. aperte Stendere, re vera hic quoddam originis vinculum latere in . Qualem igitur rationem inter elium Stilonem et Varronem intercessisse SuSpicemur quattu0 Sunt, ni fallor, quae hanc quaeStionem Solvere OSSint a. in .L. -VI et VII 2 omnia sunt Aeli, Varro nihil nisi perpauca addidit eaque parvi momenti.

b. elii praetor ex elyma eliana S0lae gloSSae ruStica Sunt de quibus egimuS. c. tam elio quam Varroni magnae parte totae Scribendae Sunt. d. multa inAunt Aelii, multa Varronis, ita tamen ut in Singuli partibus utriusque generi elyma Saepe intermixta

sint.

Hoc l0co circulo vitioso qui dicitur inclusi Sumu nempe Omnium Optima norma discernendi inter elyma Aeliana atque Varroniana dubio procul in ipsis illis veriloquiis posita est. Atqui de Aeli tymologia minora comperta habemuS, quam quae in Singulis explicationibus Aelio aut Varroni adiudicandi nos ducere valeant. De hac disserentia

ita domum in Spem certiorem adducemur, Si nobiS contigerit, in L. L. parteS Aeliana a Varroniani certo limite Secernere. Ecce nos ad carcere a calce revocat0Si Accedit quod parvis magnisve L. L. inconci imitatibus haud nimium considere nobis licet, reputantibus quantopere Varro Semper laboriosius undique materiam congeSSerit quam X ea unum ibique conStan meliu con Struere valeret aedisseium. Iam vero Statum Sub a 0Situm eligenstein, ut dixi, summo ingenii acumine defendit. Eius Xpositio de .L.

tionem plane abnegat nec non in ceteris qu0que partibuS

' Apud Varronem verba: ut quidam γυ γεραρο nihil omnino ad hanc rem Reiunt, Varionemque fontem excerpSisSe neque intellexiSSe, manifeSt arguunt.

136쪽

ita esse suSpicari quis vetat Τ itams in rem mihi Assvidetur ut alium Xitum comprobare coner. Quamquam enim antiquos de cuiusqu0 dominio tam in litteris quam in Scisentia inventis aliter atque o hodie cogitaS80 0 est qu0d moneam, hic tamen modum paululum ΘXcedere videtur, Si qui credat, Varronem et magistri quadrnginta modo anni maiori etymologicum totum in Suam rem convertere potuis80 puSilli additamenti eXceptis, iam ut res seque tunc tempori plurimorum Oribu per-Vulgaretur neque veStigium ius rei vel tenuiSSimum aut nuntius quidam ad OStra aure per Veniret. Hic iam necessitate coacti SuSpicari p0SSumus, haec

omnia ad Aelii librum quendam pertinere aut nondum editum aut anto editi0nem interceptum et Suet dearnm m. de tali casu aut qui eiusdsem generi fuerit atqu0 Aelii ἡde proloquiis' liber, quem Aelium Sibi c0nScripsiSSe Sui, magi admonendi quam aliorum docendi gratia' )Gollius XVI 8, 2 narrat. Verum ambitus talis tym0logici atque eiu natura hanc coniecturam parum commendant. PraΘterea quomodo Verrius ex illo fonte hausisset, Si non publici iuri esset factus 2Α0lius nominatim laudatur V 18, 21, 25, 66, VI J talia de causa VI 59 et VI 2. Hos l0cos si attonte legis

ac relegiS, tres priore ReitZen Atein coniecturam Si non commendare, attamen haud magis impugnare videntur. At, quae80, lega V 66, et praesertim 101 tecum reputanS, Varronem e ScripSiSSe, cum uno tenores semper et ubique Aelii Scientiam tamquam Suam proponeret. Tale aliquid in animum inducere, ut Opinor, Summo iure gravaberis. Nihilominu omnes hi loci praeter V 66 in iis partibus inveniuntur, qua etiam riegShnmmer

Aelio tribuit ). Insuper dicebat V 66 non tam propter

., meque magi vocabulum mirum vel mira explicati causa esse

137쪽

ipsum verbum es Religens te in Hermes XXXV p. 611 quam ob tempus Imperfectum illi opinioni potius refragari videtur 3.

Apud me quidem etiam consideratio generalis hic nonnihil valet. Neque enim, Si tymorum corpus in .L. V et

VI seconditum oti proprium est, quomodo Aelius Stilo

ex superiorum doctrinis suum etymologiae systema sibi fingorit, amplius intellegere poSSumus. Nam quo indoli discrepantia Stoicorum etymologiae atque Aeli, qui inde praecipue haurire debuit quemque ita secisse Stoicae compositioni exempla argute teStantur, ita adeo dilatatur, ut eius rationem e Stoica non iam derivare poΗsimus Hoc dico: si ex illo quem usque ad hunc diem Varronem nominare Solemus, revera Aelius XSi Steret, do eo idem confiteremur DBceSS OSSet, quod ei tZenstein p. 36 d Varrone pronuntiat e quod in ora tymologi nichi Stoi schen rund Salgo folgi. V Quo facto unde Aelii doctrina venerit explicaren0 P0SSumVS, quippe quae cum praeesedentibus arctum vinculum non habeat. Porro pauca ea, quae de Aelii studiis certa comperimo videmur, Se ratio in rebuS ph0netici accuratiSSima, prae ponderati compOSitioni S, figura κατα α ri φρασιν, in hoc ely-m0 logico Seudo-Αeliano nullo modo redeunt. Quin etiam ita doctrina formam elio imputare cogimur parum Oncinnam, parum aequam ibi ve conStantem, rebus refertam Sibi repugnantibus, ne multa eiu Smodi rationem, quacthi Storie sic intell0genda esse videtur, ut eam non primam Sed Secundam apud Romanos fuiSse putemus atque Stoicorum comp0Siti0nim intemperantiam clam quam modum

potuit, cur Aelius ibi nomino laudarotur, ef VLT ubi vox intempesta inusitati habet nihil. Nequo id quod nune Aelius scribit' nuncis licebat' legitur, divisioni in partes Aelianas it non-Aelian V reSpondet. Quare Varro veriloquium epira, .levipes ' memoret in rebus

divinis' c1. Gell. I 18, 23, libris do L. L. tempore supprioribus, et in R.R. III 12 6 eisdem posterioribus, Sed .L. V 01 praetereat, mihi

nondum explicavi.

138쪽

0Xcedentem corrigere conantem haec duo elementa insciam in Se recepi8Se atque Sque ad hunc diem ServaSSΘ. Quod Vero Secundo l000 0Suimus, Se ut totum fere etymorum corpus Varroni tribuamus, id non minus magnaSparit dissicultates. Equidem non ita multum hac consideratione moveor, nos Sic facientes Varroni rationem etymol0giae permittere, quae evidenter plura elementa in Sereceperit: nam Varroni ind0lem atque Scribendi morem reputanteS, quo argumenti iniquitate docte et laborioso elimare parum valuerit, talem rei Statum setiam in Varr0nis proprio libro exspectar possumus. Ad hoc natura ipS ita fert, opin0r, ut ab eo potiuS, qui primu vetere rationeSad novam argumentum adhibeat, qualis hic selius Stilo fuit, quam ab iis qui illum Aecuti Sunt poStulare debeamuS, ut eius opus ibi constet unumque prodat mentem Verum maiore vi urgemur, ut talem diViSiotiem recuSemUS, Simulac Religenstein expositionem p. 31-37 eumque Secutum KriegShammerum claro modo demonStraSSe cenSemUS, pnrteS Stoic0-Αelianas numquam finibu terminari adeo anguStis. Accedit quod loci compluribus Saepe tenui0ra XStant VeStigia, quae fontem graecum et Stoicum in h0 opuSmanaSS indicant ). Quae cum ita Sint in libri de .L. dua certe partes, unam Aelii alteram VarroniS, agnOScenda eSS puto. Proinde tortiam divisionem Sub c experiamur, in qua ratio quam riegΗhammer commendat Statim menti ObverSatur. Ex fragm0ntis autem eliani et ex libriS de L.L. compertum nobi habemus, inter o duo diScrepantiam exstitiΗSeSatis latam, non minu in tot menti Statu quam in ty-

Pauca cito : cf. .L. VI 0: laetari diffusum' cum stoica doctrina apud Senecam de vita beata . 43, do quo loco P. Barthdie Sua', p. 90 A. I annotat: die διαχυσις eissi ei Seneca diffusio animi gaudium', undo subito mirum Varroni veriloquium intellegitur, v. infra HV .f. Porro .g. .L. VII 14, ubi fons graeco-latinus latinumisper' et graecum περὶV aequat V12, 16 ubi equidem semper ita

moveor tamquam Varro iuSVe On ginecum και ταυτα ad Verbum latine et ea' verterit.

139쪽

mologia doctrina eiuAque deRcriptione. In Varrone quidem, quem fonte diver80 in unum argumentum conflare non nisi male valuisse multi ante Rettg0nSteinium ostenderunt, exSpectare lic0t, hujus diviSionis, Si re vera fuerit,

etiamnunc manifeSta deprehendi poss0 veStigia. Quod si secu cadit, indicium SSe puto, divisionem paulo aliter esse faciendam ). l. Religenstein iudicio Aelius in etymologico Beleg- Stollon' ex poeti desumpta proponebat cf. Varro de hac re L. L. VI 23. Atqui in L. L. est ubi hi loci laudati occurrant, Si ubi desint, Sed ista differsentia riegsham mori divisionem minimo equitur: e. g. 0Sunta 34-40, 75-79, Sunt i l - 44 5TSqq. 80 InSuper V 25 locus ex Afranio

sumptus Varroni explicationem tam genere quam forma vocabuli contra elium defendere videtur. 2. Gollius Ι 8, 2 nobi narrat Varronem Aelio obiecisse, quod nimis ni ulta verba, quae graecam Xplicationem P0Scerent, linguae latina auxilio nodasset. At tamen Aeli explicatione : novalis, ius Fidisι et precia quod satis inusitatum, tymum per piSc0SV Suadebat Ostendunt, graecae X plicationi eum valde propitium fuis80, id quod in homine qui primus a Graeci doctrina mutunius est tacit inisellogitur. Atqui tyma graeca in utraque parte KriegShamm0riana' occurrunt: l. V 75-79, 102-l04

3. Formae, quibus veriloquia enuntiantur . ab , quod , .cum V, qui ' , in utraque parte inveniuntur: e. g. V 5 Sqq. 80 qq. quod tamen AEa Me non multum valet.

4. Introductionis vel epilogi verba , dicam' aut dico-mus', dixi' aut diximus ' hic illic fortuita sunt, ita ut ex plurali numero nihil omnino concludere p0SSiS. 5. In parte eliana 'o 34-40 novalis explicatio exstat

140쪽

nimus. Ibidem 25 vocabuli puticuli aliam suam 2ὶ

explicationi Aelii Varro anteponit, quod rurSu invenies V 4, ubi a it earum veriloquium elii Si, cf. eius D. 1. 6. Fortasse aliquis dixerit, l000 quibus mutationes phoneticae maiore diligentia observantur, alterutri Varroni diribuendos esse. Atqui riegshammeri divisioni non auscultant, immo haud scio an Saepius in partibus Aelianis

adsint: cf. hinc V 21, 79, 96, 97, 101 134, 138 VI 2, illinc V 64, 1, 116, VI 4 quamquam in parte Aeliana ), 95.

T. Tabula omne continens, a quibu Varro tyma mutuatus est, riegShammeri coniecturae neque refragatur neque eam Onfirmat; quod minime videtur OSSe mirandum, quia videlicet in aetatis duorum virorum discrepantia adeo exigua Aelius, quod nos hodie Sciamu - 0rum quemque haud minu quam Varro consulere potuit.

8. Nomina locorum aut nihil omnino aut curto nihil praebent quod ΚriegSham meri divisioni reSpondeat. ΕXempla pauca dab0. .L. V 3 Sermo Si de rueneste, cuiuΗ oppidi linguam r. 40 et dub. 61 Aelius memorat, et de Aricia prope Lanuvium, Aelii patriam, ita attamen haec

Porro in .L. V 162, ubi legitur: nunc Lanuvi apud aedem Iunonis' eadem de cauS Aelium latere SuSpiceriS, Sed Sequens versus iam Cordubae nomen assert, ubi Varro, ni omnino fallor, memoriam tempori in Hispania acti aperit cf. .L. VII 8 de voce bacca An etiam Quint. 6, 7 de vocabulo gurdus ), Varro .R. III 12 5 .f.

9. D linguae latina origine eotica iam Cato maior diSputavit, qui hiSt0ria, non linguae studio ductus id Opinione auguratu eSi, cf. Lyd. de mag. 0p. R. Q. Romanorum Varro primu fuisse videtur, qui ea doctrinausus sit in vocabulis latini inodandis, s eiu fr. 295,

Varro ipse se fuisse dicit Praenesti cf. V 4 , Neapoli 2 853, in Campania V 137ὶ cf. Amiternum et Reatinum V si apud

Varronem Reatiuum', in parte, ut di Ti, Aeliana'.