장음표시 사용
161쪽
de controverSia, utrum lingua φύσει an Θίσει in contineatur ΤNimirum liber X S in quo haec re tamquam cardine vertitur. Ne hunc quidem librum Varronem pSum ci -90 Sui S Se antea iam animadverSum erat et eligenstein v. s. paucis indicavit et unicuique lectori attento ex totius libri indiciis liquet ). IpSa tamen operi compoSitio p0Stulat, ut hoc libro potissimum Suam , i. e. alienum maxime sibi placentem OS uerit Sententiam j. q. et totius libri tenor Varroni menti, Semper fere mediam inter extrema terentis viam, tantopere Videtur SSe accomodatus, ut tuto huius libri sententia pro fundamento collocure OSSimu S. Tres analogiae proponuntur desinitiones X qi una. quae derigitur ad naturam Verborum , quamque Sequidebet 0pulus' est verborum similium declinatio Similis, VHi cm id a quae ad Sum loquendi se derigitur V. quam . Omne Singuli e p0pulo Sc. Sequi debent , illi Similis est, addita condicione hac: non repugnante ODSuetudine communi , t ea Diri poetica ' Stis respondet, ubi ad extremum additum erit hoc . . sex quadam parte' V. Qua Sententi RSexpressius illustrant L. L IX I, qui liber tamen fortius analogiae ossteium vindicat contra consuetudinem Sua norma linguam corrigendi cf. c. 163. Notandum Sane eSteodem libro I 3 primum, quod clam, ipSam analogiam primi tua ex consuetudine quadam natam ' declarari, ita ut pOStet ipSa matrem Suam corrigeret N0 male haec, attamen quam puerilial Sed verum habemus Varronem in libro X. Fontem Suum
' Quantopore haec controversia otiam tune apud Romanos viguerit, monstrat locus notissimus de Nigidi Figuli etymologia Goll. - . quo Templa noS, vos' sci. ἡμεῖς, cμεις Suis propriis explicationibus
' Pauca assero exempla: g T sequitur tertius locuου'' ἶ 5, 25-78, quas siquis attento legerit, movebitur, tamquam hic fons aliquis magis magisque strictim excerpatur Graecum Ontem suime, Religenstein ex ordine nominum graecorum G, cf. p. 65 l .l. coniecit. 3 Ct. ipso' L.L. Q. Ab uno' ibid. videlicet intellegendum St,
162쪽
male intell0xit. Tertia namqu0 0rma in font nil nisi Secundae exemplum erat, cui Varro cf. .L. VII ipse vid0licet Suum locum vindicavit: cf. .L. IX -6, 1140 X 75-79, ubi de p00tica analogia altum Si Silentium. Porro in libro X distinguuntur populu et e populo Singuli
homineS, id quod anum praebet enSum. In libro vero, ut Suam p0eticam analogiam Servet, Varro cogitur Secundae classi nimium obtrudere, definien eam omne SingulOS sequi debere ' Quomodo autem, S UDUSquiSque OStrum suo Marte ab usu declinat, ii ibi analogia, non ut, abstractio' ex factis deducta sed ut dirigens corrigendi Dorma XStare poSSet Varro non quaeSiVit. Secundae nunciam analogia Specie ea St, quam Varro
dubio procul maxime agnovit, utpote suae indoli aptiSsimam. Quo quadrat, quod . hanc tantum analogiam fusius describit in quem longius moratur. Quam Sententiam Varroni maXime placuiSSe probatur fragmento notjSSimo, de quo Supra p. 75, A. 3 iam egimuS, apud Diomedem p. 439,ab, Fun. r. 268ὶ hc0n Stat autem Sc latinitas), ut adserit Varro, his quattu0r, natura analogia conSuetudine auctoritate e.q. S. V De hac res f. docta disputati Rottgensteini seschichte d. str. El. l. 185 Sq.). USener l. l. p. 23; graeca Sunt: Praeter istam condicionem Varro in sequentibus anulogiae imperium sinit propria declinatione X 53): imp0Sitio, Se Dominum eSt in noStro dominatu, nos ut Varro parum apte describit, s. Sequentia in)ὶ in naturae quem-hadmodum enim quisque volt, imponit 'hnomen ut declinat, quemadmodum Volt naturaV. Hoc ei adeo grave St, ut interdum natura idem Sit atque caSus obliqui, is a. L. X 60: principium id p0tjSSimum equi
λ Namque argute disputanti, si nos in naturae Sumu dominatu, etiam nominis impositio naturae tribuatur, necesse videtur. Quod coniciaS hu8u8V, ef 60 .f. vel eaSus , vel non , Parum laeet.' Ut τιΘεναι latino verbo iis pili id i vertitur, ita tamen Θεσις et impositio non a priori' idem est, quia impositi φυοι Vel potius κατα φθοιν cogitari poteSt.
163쪽
, debemus, ut in eo fundamentum Sit in natura, quod in . declinationibus ibi facilior ratio. Facile Et enim animad- , Vertere, peccatum magi cadere OSSe in impositiones, ea quae uni plerumque in rectis casibus Singularibus, , quod homine imperiti et di SperSi vocabula rebu imponunt, . quocumque eos libido invitavit natura in cor Dupta ple-ἡrumque est Suapte ponte, ni Si qui eam usu inscio deis pravabit.
Notione simillima invenies in exordio illo, L. L. VIII1 - 24, ubi in nova o et g et Sch00lli edition haec
leguntur: duo omnino verborum principia, imp09itio α ethdeclinati O , alterum ut fonS, alterum ut rivuSV. Cf. ibid.
. arbitror, utrumque hi Sit nobis Sequendum quod ἡ declinatione voluntaria Sit an Omalia, in naturali magis, analogia. ' Si tamen ubi haec prior pars libri III ' a libro X discrepet hic enim derivationis mentio non sit neque eam, ut Stoici putabant, declinatio comprehendit.
illic revera ita est, cf. VIII lx illic VIII 22ὶ delinationaturalis communi con Sen Sui' adaequatur, cuius notionis
in libro X n tenuissimum quidem exstat VeStigium. Nihilominus a disserentia tantae Sunt, ut eligenStein ioaSsentiri posSimus, ubi alia de causa demonstrat Ioh. Maur. p. 663, L. L. VIII 1-24 a Varrone aliunde sumptameSSe quam reliquam eius libri partem, ut minus iam ubi perhibet, ea introductionis causa libris de L. L. VIII XIII prae-
Do hae duorum principiorum φυσει Θ σει. nomalia Panalogia, conciliatione . Supra p. 6 sqq. to et tua primis eligenstein Ioli. Maur passim et infra in hoc capito).' Ne hi quidem fons sibi constans luit, nam quae differentia inter impositionem et ouintariam declina ionem O IS et I fuerit non dicit. Hancine ita sibi finxit, ut eam putaret impositionem nominum iam exstantium 3 tu haec sunt, ἔσει inibi utique derivatio est contra Stoicorum opinionem. Cf. partim iam Reitzenstein . l. p. 26 et l). Parum altam hercle, cogitationem l Quasi vero quis, Si ciencta volens aliquid facit, idem non Secundum naturae legem lacere POSSit.' aes alio sensu hoc vocabulum .L. V .
164쪽
fixa Varronis ipsius sententiam exacte reddidisse. Unde haec Varro transtulori vide App. II. Varronem in usu quoque analogiae ius corrigendi vindi-cRSSe, Omnibus melius fragmenta quaedam docent: cf. r.
1 Fun. Char. p. 141, 29 quod unam, frg. 6 ibid. 113, 3)0 256 ibid. 131, 103, quae aliam, D. 257 ibid. 53, 15 ,
quod tertiam utrique c0ntrariam Sententiam profert. In usu igitur saepe haeSitavit. Quid quod alibi L.L. VI 3 ex eiusdem Varronis ore prorSUS contrRria audimu ea se natura enim dux fuit . ad vocabula imponenda homini'. Quae quamquam in ipsis libris etymol0gici Sunt, non tamen magnopere moveor, ut ipsius Varroni talia SSe credam. Namque de St0icorum mente imbuta Sunt, adeo sequentia cf. Rettgenstein l.l. p. 31 St0am spectant, ut Aelio Stiloni ea tribuero minime verear. t Varroni ingeni acumen propter incredibil0m eiusmodi socordiam n0nnisi par Vi facere pOSSUmUS, qui inSciuS, ut id0tur, de eadem re duobus loci prorsus aliter iudicaverit, ita ut ipse sibi c0nciliari nullo modo posSit. Quam Sententiam in hac re Varro Suam declaravit, ea haudita multum n0Stram admirationem movere debet. Noster enim primo ante Christum Saeculo quantum Herm0genis illius apud Platonem depicti similis sit, incredibile est. Hic quoque Domini imp0Siti uniuscuiusque voluntati, omnibuS legibus Solutae, Subiecta St: Vocabula rebu imponunt, hquocumque eo libido in invitavit' s 60), Θίσις igitur est perquam arbitraria. Enimvero rati0nes, qua apud Iohannem Maur0pum invenimus, Varroni aliquantum praeStant, quia conSenSu populi Sive probati Seu reiciens Singulorum im-p0Siti0ni quasi tutelae forma praep0sita est Libri VIII praefati cognata habet notione v. Supra , ut ReitZen-Stein cap. I iam animadvertit. Cui opposita est natura φυσις), finibus declinationiS, qualem hodie novimus. circumscripta Si qui h0 locos relegerit, Cf. X 6.
165쪽
ei in dubio succurret, grammatico graeco recentiores cum ante omnia nomalia generalis p0Stulatum infringere Studerent viam non meliorem repperi SSe quam Sinaturae 'in notionem leviorem neque nimi elaboratam armis undique colloctis contra inimicum ornarent e m0do, ut prae armisistis ipsa naturae vis, Sub tanto pondere iam dudum exanimata, plane ubSconderetur. Nequ0 in ratione historica neque in analytica apud Varronem inveniemus quod Superioribus praecellat. Nihilominus iste Hermogenes alter sui temporis nota non caret, quod in eo indicia exstant, post Platonem multos naturae etiam in imponendi nominibus cunctam facultatem aut Saltem partem eius VindicaSS0. 0ci nonnulli Varro istam opinionem iuvitus utque inscius Ostendit: in do explicandae uni natura laudationes X 60, etiam illud parum recte dictum : nos in naturae' X 53, et ex-p0sitio VIII 10 .f.
Duo Sunt quae in hac Varroni disputatione notatu videntur esse dignissima: l. Quod hic, ut in Iohannis Mauropi etymologico, duo opposita sibi inimicissima c0nciliari conantur: φύσει et
Θήσει analogia et anomalia. De qua re quoniam Religen-Stein in opuSculo saepius laudato p. 23 25, 60, imprimis 8 sq. egregie jSputavit, e legentem revoco. Mirum
nobis praebetur spectaculum, in quo unus VicisSe videtur, cum revera alter Victoriam reportaverit Analogiae enim defensor cum tota genera et Singula verba ex analogiae
imperi eximit, ubi paci m a magnosci scii in exceptionem, cunctam analogiae principium prodat neceSSe est. Quod affirmare vitietur sententiam Supra prolatam, BO-maliam numquam fuisse principium p0Sitivum, Sed negativum tantum quod Si aliter tui Sset, non minus Victoria ei quoque denegari debuerat. Eximie hanc rem tractavit Steintha l. l. II 153 - 161.
Natura hie analogiae socius et fundamentum fit, P. Supra P. 79 sqq. et infra.
166쪽
2. Nu0 stiam ipsius natura definiti mutata est, quae
cum iis quae supra monita sunt arcte c0haeret Mirum in modum - ut ibidem exp0guimus, Stoici linguam φύσει ΘSSΘ pronuntiaverunt idemque anomaliam primi tufri coeperant Aristarchei una cum conceptione linguae Θίσει natae eius analogiam Summis defendebant viribus. Qui rerum statu nimirum mutari poterat, Si linguae aeStimatio alia evaderet aut SP homines rationem inter naturam et mentΘm humanam 2 gσιν intercedentem aliam atque antea cogitarent. Haec autem res hic incidit. In capitibus enim antecedentibus qualem Saecula priora, imprimis Heraclitus, Sophistae, riStotele naturam ReStimaviSSent Xp0SuimuS. Modo positio divinae Origini Sopp0Sita, m0d interpretata tamquam natura humana integra necdum artibus liberalibus culta, modo sub forma rationi humanae accepta, quae philOSO-phiae studiis nondum in Statum Sublimiorem eductaeSSet, comparationem cum mente religi0Sa, cum Scepticorum eius tempori ratione extremo indulgentium Subiecti viSm0, denique cum phil0S0phia facultatis necnon pretii sui c0nscia institutam SuStinere non potuerat. Ium vero tempora mutata erant naturae notio pristino
honore iam dudum efflorescere coepit. Si thenienses IV et III saeculo a. C. Sive philosophia elati Sive desperatione depressi mediam illam viam reliquerant naturamque iuStomagi Spreverant, nunciam homine mediocrem rationem secuti naturam agnOScebant neque tamen noscebant. Natura
idem iam est atque ordo, concinnitas nihil aliud. Testis est universus tenor libri I de .L. cf. e. g. c. 18 et locus laudatus in . X 60): natura incorrupta plerumque est,suapte Sp0nte, niSi qui eam uSu inScio d0pravabit.' E contramentis humanae condicio ita iam comparata St, ut, magni difficultatibus imparem e SSe Sentiat quam Sint
omnia Π0Stra arbitraria, Secundum homine l0ga tempora Variata, non in latet, neque in tanta rerum varietate unam rerum Summam perSpicere conantur vel SuStinent.
167쪽
Ne multa, fiducia illa menti humanae superbisSima qua freti etiam Aristarchei ipsum linguae Ordinem et Oncinnitatem indicium esse credebant linguam ab hominibus ratione usis
esse formatam Θήσει - quomodo enim Datura, h. e. Sponte,
temere, tantae moli tantaequo pulchritudinis mirabile opus creari potuisset illa fiducia plane jam evanuerat. Talibus rebu optime docemur, Varronem vel potius Romanos in culturae humanae historia plerumque non niSi Graecorum epigono fui SSe Iis fatum destinavit, ut in scena historiae ut priu aut posterius exsisterent quam ipsorum rationibu maxime conducere videbatur. Qui si prius sui SSent, propria eorum cultura, arteS, Scientiae pluSiam prosecisSent atque graeca in v ioni seliore eventu restiti SSent Si 0Sterius, Graeciam iam adeo debilitatam atque Sucis Optimi privatam habuissent, ut Italia viresqu0minus libere lateque explicarentur prohibere non aleret. Nunc vero cultum Graecorum eo tempori puncto ingruit, quo neque praeterita per Se iam magni momenti mentnequct futurum tempus genti romanae externis insitae stirpibus multum promittere videretur, utpote quae nondum vitam Suam ageret et aliena adoptasset potius quam re Vera in Sanguinem e n Q in recepi Sset. Sic in nostro quoque eXemplo Romanus exitum tantum magni certamini videt visumque accipit ut ipSum controvei Sia non iniser sui SSU ideoque eiu vim n0 tenere, undique patet. Varroni nominis impositionem arbitrariam et cum mente humana erroribus obn0xia arcte connexam fuiSSe vidimus. Nunciam paulisper inquiramus, num hujus rei naturam etc0ndicione accuratius deScripSerit.
In libris I et X nusquam fusius de ea egit. FruStula
igitur in reliquis libri obvia perScrutemur. In libri II exordio Goet et Schoeli, ut lacunae SenSum Suppleant, Sic fere legunt , Sic Saepe ars architectoniS,Mrmam aedificii, quam oppreSSit repen ruina, aperuit, , ut Nerbum quod χ0nditum S e quibus litteris portet
168쪽
hinde post aliqua dempta sist obscurius sit, voluntas, imp0S i t erjJ0ris eruitur. svs. 7 V. Quid sibi vult illud: quibus litteris p0rtet voluntas imposit0ris 2 Quae
1uit in hac r norma iudicandis Etiamne verba erant, quae non erant condita ut op0rtet maecine in linguae vita reti-nsebantur 2 Varro nobi ad a quaeStione reSpODSum non dedit Attamen nescio an plura in Venerit in lante, quem
hoc loco adhibuit Aelium Stilonem ). Quod Si rectum est.
ipsa Varroni verba ad nostrum tranSferr POSSUmUS URSum, Statuentes primam Scriptori voluntatem obScuram sieri, Si rudera tantum, non totum aedificium Sub oculi posita sunt.
Idsem autem Varro dicit V ): ne quae exstat sine mendo omni imp0Situ. V Qui locus quoniam ex eodem fonte emanasse debet, qui VI 3 naturam ducem in imponendi nominibus SSe pronuntiavit, h0s tres libros V-VII eandem de vocabulorum Origine Sententiam amplecti, Suspicari licet. In libri III autem parte priore alia quaedam proferuDtur, quae apud Varronem locum Singularem obtinent neque
alibi repetuntur nempe homine numerum primorum nominum quam maxime intra arcto sine coercuiSSe, ut pauca tantum nova Vocabula ediScere deberent, ex quibus
certis reguli alia omnia deducerent g ). Ad illud genuS, quod prius, historia k opus Si niSi discendo enim aliter
id non pervenit ad 0SV. Hic igitur, HimSquam coticeptionem habemu voluntati humanae, quae ibi con Sciatotam linguam 10rmaverit, Sui maxime et hominum commoditati Servientem Multo magis quam apud Platonem linguae vita cunctique eius motu atque mutatioties quasim si conficimus spissi tenebri obvolutae permaneDt.
Τ, Historia' hoc loco nihil aliud significare potest quam inquisitionem, Studium, ex Tacte ἱστορια 2 liter eligenstein .l. p. 82 et A. l. OrtaSS memoria γ Hane rationem Varro 8 ita explicat: hut propago Omni natura Secunda Sc. St), quod Sc autem prius Se est, ef initium illud rectum Sc. St), unde ea Se propagoe8t , si declinata Se comparata Sunt, c1.4 4 initium)'.
169쪽
Hac ρ tantum et a libri IX X, V VII dissert,
quod hic solum, ut supra demon Stratum est, multitudini conson Au certum finem petere, non Omnia a cuiusvis arbitrio dependere videntur. 00 iudicio hoc maxime notandum est, in L. L. VIII 3 9 explicationem quidem, cur homine declinationem excogita. Verint, uti esse puerilem. At id novum hercle est atqu0 inauditum, neque ingenio caret, quod ibidem hase conceptio invenitur, Vario Domini caSu Suo quemque Odoac propria appellatione nuntiari posse. Sed Si mens humana ibi quibusdam vinculis S liberavit, idem locus eam votusto illi vitio addictam coarguit, quod Varro rerum cognitionem cum earum per linguam enuntiatione arcte conexam SSe putavit, s. neque . quae didicissemus e his, quae inter Se rerum Og DR-ht ii SSet, appareret . Hic quoque son non minus homines in primitiva nominum impositione erraSS Opinatur JG : et enim illi, qui primi nomina imp0Suerunt rebus, , sortasSe an in quibusdam Sint lapSi Τὶ voluiSSe enim putant. Alc Singulari re notare, ut ex his in multitudinem de-
Tripartita divisione, quo arro aliique tantopere gaudent i, exponit VII 32 cum tria sint c0niuncta in Origine ver- . borum quae in animadvertenda, a quo Sit impositum et
Quae divisio quantum Stoicorum rationem Olent, neminem fugit v. Supra p. 46ὶ Notatu dignum S illud: a quo ,'', non unde ); namque hoc diserte doctarat, quid his studiis ageretur non linguae origo, sed certae linguae vocabulorum
V. supra p. 153. i CL de hae ro commentatio Usonori .l. et Reit Zen8teitii l. l. p. 31 et 37 pauca apud Stein thalium I p. 343. . Si dixeris, singul stro numerum compositionem totamque Ormulam ouomatopoeiam Xeludero, rem nimi urgere videberies. Quod exstat .L. V 2, sed idem esse Pot i atque . quo', cf.
170쪽
explicatim tota iam a s quaedam evaserat, philosophiae partibus reiectis. Vocabula enim a vocabuli derivuntur, ut re a rebus. Und in iis a autem Vocabula Orta HSent Rut quaerctre non curabant, ut Varro hoc libro, aut cum
Cosconio L.L. VI 36, 39, 40 principia verborum p0Stulabant
mille de quibus ratio ab Se non poscatur.' Platonis inventa tunc temporis in magno honore utiqu non erant. Rerum nomina, quamvis sint se ει, tamen nihilominus in Sta impositione rerum naturam Sequuntur. Varro dubio
procul Subtilem disputation0m philos0ph debot VIII 10ὶ:
Singularis ibi etiam vocabuli declinatus . Etiam in Dalogiae praecepti ad genu et numerum pertinentibus in i .l. IX et X saeps ad rerum naturam provocat, cui ui US rei disceptationem permittat in .
ipsum Varronem inSeruiSSe contendunt quique mihi qu0que Varroni captu atque ingenio minime Videtur alienUS, Verbum quam nomen fuiSSe prius in pronuntiat, quod verba homnino ultima Sc. ad quae Scendas, .e prima huic rei.VQuibu prorSUS contrarium exstat dictum VIII 13): priushenim nomen Si quam verbum temporale et reliqua poSte- ,riu quam nomen et verbum . Ibi Philoxeni C0Sconi, aliorum grammaticorum equitur Opinionem, hic maXime St0icorum es Religenstein .l. p. 42 Sq. J. Haec fere sunt quae de linguae origine apud Varronem invenimuS: pauca hercle, admodum ac Varia. Qua Si iuSte iudicare V0lumuS, nobiscum reputemu Stoico philoSophos de hac quaeStione nequaquam meliore Sententia protuliSSe.
De his rebus paucis iam egit Religenstein .l. p. 26 et 5. Insequentibus A. Spenge legit, coli ipso VIII, 13 -ς nomina
.earum rerum adiect8 ut in proxumo libro aperietur . Quam conieeturum Summo iure l.l. p. 41, A. 2 Religenstein impugnavit. Revera libro VInuSquam aut raro nomina primitivorum verborum fuisse aris i mera apud Varronem legimu et universus tenor istius loci alio Spe int.