장음표시 사용
241쪽
aut aequemus: quod plus & minus contingere potest. Qui enim abstinet se propter Deum a licitis, magis di-E ligit quam qui ab illicitis solum abstinet. Et tamen uterque diligit ex toto corde. Nam passim in scripturis illa vox Totum, vel, omnis, ita accipitur. Math. x .eποῦσα mροσήλι' Turbatus es Herodes, O omnis Hierosost. cum illo. Id est ma- ii αv pars habitantium Hierusalem. 2. Reg. IS. V. Is .
to corde uniuersis Israelmuitur Absalom. Genes. scitis quod totis viribus seruierim patri vestra, ctam tamen
multa alia eodem tempore fecisset Iacob. Cor autem anima, virtus, vires, pro Vn O & eodem accipiuntur. r. Mosis dixe- quia Math. Marc. &Lucas reserunt praeceptum hoc rat. dilectionis, ex Deuter. 6. & tamen non conueniunt Diliges ex ro- omnes in numero, & ordine harum Vocum. 1. g Dato corde, ex uid dicitur Gequutus Dominum in toto corde 1uo, brota anima,& Iosias sequutus in toto corde, tota anima, & tota vir- ex tota fom- tute: nec tamen quis praeponeret Iosiam Dauidi. 3. Mo-tudine tua. Os i requirit ut Deus qua aratur in toto corde, &to- Iatb. dixit ta animae tribulatione. At Samuel, , Vt quaeratur in to- ex toto corde, to corde. Quare sensus horum verborum est, diligen- in tota anima, dum es e Deamsincere.&in tota Quarta, i Augustin. m Bemard. & D. n Thomas mente tua docent praeceptum dilectionis impleri no posse. Quos farc. addidit. modo ergo supra prςceptum illud aliqua lupererogari
Ex tota virtu- poterunt te tua. Lucam. Respond. Primo, hos etiam o PP. docere, non fa- Ex toto corde cere praeuaricatorem , si non impleatur. Nam etsi ra- tuo, & ex tota tione finis quem iuxta eos. iudicat ex se hoc praeceat ima tua,& ptumi nequeat impleri, fle ei nihil addi possiti ratio- cx omnibus ne tamen medii impleri, & ei addi posio. Respond. se- viribus tuis, & cun db verius esse hoc praeceptum quantum est ex se ex omni men- simpliciter impleri posse in hac vita. te tua. I. quia scriptura Deut ehonom. p Io. Lueae. q Io.
. . sug. d. supr. Neque enim si esse nondum potest tanta allectio Dei quanta illi cognitioni plenae, perfectaeque ciebetur, iam culpae deputandum est. Beenarii. Iur. Mandando impossibilia non praeuaricatores homines seeit,sed humiles. p cap. I .υ. . qU. 27' O .
242쪽
praeceptum hoc, ut quod obseruari queat proponit. L. Deus ν promisit se facturum, Ut in nouo Testa tDeute. o. v. mento giligatur in toto corde, tota anima Sc. Deus L α
autem non mentitur. . multi hoc mandatum ample
uerant ut David. f . quia i PP. docent nihil impossibile fuisse nobis imperatum a Deo. u Aug. χοmodo D. 2. Iosias. . inquit es plaue cum sit Hleoticlaus mandatum. X Neque enim imperaret hoe Sem υt Iaceremus, si impossibite i dic to ij n. homiιret, υt ab homine fieret. Et Bernard. se . so. in C ntica fosuevi, in hanc sententiam inclinat. larius in illud. Quinta,' inam angustaporta est, arcta vi quα iacit Latum man- adnuam, O pauci sunt qui maeniunt eam, datum tuum Resp. legem Domini dissicilem esse ex natura sua, dce.Hieremi quia est dissicile virtutis medium attingere N dissici' eontra Felaria-lIorem ex Iraturae nostrae corruytione : sed facilem ha- benti gratiam, quae naturam lanat, inclinax M diri' u libro de natu- it ad bonum, unde finquit Christus Iugum η me--ω eratia suaue est, O onus meum leue. Item mandata a elasgrauia non sunt. x Psalss. Sexta, In opere nostro semper aliquid depsy- ΣK0 1 Mai. .s et
nusquam implemus legem. Probatur antecedens. I. ἀει, ἡ quia Paulus b ait se mente seruire legi Dei,came autem ελιμυ η ἡ ιAe ἀlegi peccati.x.e Iob verebatur omnia opera sua. 3. Isaias d vocat pannum menstruatae omnes iustitias nostras. .
Dauid e clamat:ne intres in iudicium cum seruo tuo Domine , quia non iustificabitur in conspectu tuo eo nis vi 3.Math. t Ii. o
Negatur antecedens. I. quia alioquin delusisset dominus iuuenem illum cui dixit: Si dis ad vitam segredi, rua mandata. idem enim est ac si dixisset: si vis in caelum , ostendere ac tot, remigium alarum. i. quia sequeretur ρ 'i'V'
hominem numquam peccare: nec enim pecca qui non ,
facit quod non potest. 3. Deus essetiniquior Tyranno, τ' ' quippe qui peteret, quod nemo soluere posset. nni Adi. probation. Resp. loqui Paulum de motibus 'eoncupiscentiae inuoluntariis, qui non peccata, sed paenae Hant. Αd. 1. illum Vreri, siue metuere, qui videt fgt Oinde hoe malum quod vitare potest, si enim non posset, desipera- non impediebat ret. Si ergo Iob verebatur opera sua, certὸ malum quod quin legem -- eis immisceri poterati, vitare f poterat. Ad 3. loqui pleret.
243쪽
Isaiam in persona grauissimorum peccatorum , qui si
quae bona opera moralia faciunt,ea multis criminibus inquinant. Ad . resp. I. nullum hominem iustificari coram Deo ratione venialium peccatorum, quae tamen, Charitatem non ausserunt. 2. non posse ius hincari comparatum Deo, cuius tanta perfectio est, ut illius intuitu, Angeli etiam videantur immundi. Septima, g cum feceritis Nec omnia, iacite, serui inuti-g Luc.I7.υ. IO. facere, feciminiarnserinas quid est,Dom. est & quidquid facit domino acquirir. λέγω o, nxia ἁ- Respond. non else In textu, cum feceratis Lee omnia, ιώ- simpliciter,sed quae praecepta synt vobis.Ad probationem, nihilominus posse seruum quaedam facere ad quae non' 'U ' tenetur,quamuis si faciat, Domino acquirat Octaua,iubemur quotidie dicere: Dimitte nobis delitamstra. Ergo numquam facimus, quantum debemus. Respon. hoc quotidie dicendum propter venialia pec
h Matth. t . Nona, dubitantibus h Apostolis de salute eum dicerent. Qiis poterit saluus esse: non respondit Dominus, etiam rupererogare potestis, sed, quod impossis. est hominiboe Respond. apud homines impossibile esse,&saluari, & opera supererogationis facere:apud Deum utrumque possibile esse. . Decimae , Ialedictus qui facit opis Dei netligenter Hiei vers. Io. rem. i 48. Nemo autem est, cui non subrepat aliqua negligentia. Ergo nemo fatisfacit debito suo erga
Resip. in Hebraeo haberi. n,n mn, naκhe ritu arurgosebmelecheth Iebo ita remit ab Maledictus faciens opus vel fraude, siue, Unde constat loqui Hierem. de negligentia graui. - sh--ω. . Undecima: Hoc estistraeceptum meum 't iligatis imis. uicem sicut dilexi υos. At Christus sic nos dilexit, i pro
δωμι. , ινα αγα- nobis sit mortuus. Ergo l& debemus pro fratrib. ani- ἀπι-- mas ponere. haec autem est Gamma Charitas Ioan . m Is.
nullus remanet consiliis locus Ad primam cen- Τρδ' I V h elus Veri esse cum id exigit necessitas salutis proximi.Si Τ7' . igitur id faciamus, cum huius non exigit necessitas, m U- r ι' , supererogationis faciemu
244쪽
Duodecima. Quidquid boni habemus, accipimus a Deo. Ergo sunt omnia nostra ei debita. Ad conseq. eri debita si exigat, non esse si non exigat: non exigit autem quidquid possumus, sed tantum quod praeeepit.
Decinxirat et ita. umodreliquum estfratres, να-mqQ h-. sunt vera, quaecumque honesta, quaecunque iusta, quaecumue pura, quaecumque accommoda, quaecumque boni nominis, si . ωὰ qua virtus, O si qua laus haec cogitate quae O didicistis. Oc. σέμνὰ, ωα δεκαια, Respond. haec esse negative accipienda, ut sensus 'σα γν ,st, Nihil cogitetis, neque agatis nisi quod iustum, , ouo δ verum dcc. & hoc mo do multa possunt superad-gi assirmativa. Alioquin si iuberet Paulus assiimatiuὰ: Aeberemus etiam Mathematicas demonstrationes c gitare quae verissimae sunt. Et quis potest cogitare omnia quaecumque ver suntῖ Decima . vel potes aliquid facere vltra legem, vel non, si prius, ergo teneris: quia lex requirit omnes vires tuas:si non, conuenimus. Resp.legem solum requirere obseruantiam praeceptorum:non autem onmes nostras vires.
Decimaquinta, dicere nos facere plusquam teneamur superbia non raret, fitque Christo iniuria, qui frustra
Respond. hanc superbiam non timuisse virgines quae o Se .ra.de 'apud o Aug. dicunt Amando te plus facimus quam praeci- υerbis Ap ἱὲ s. Neque PP. citatos. Hinc autem nulla fit iniuria Christo, quia non asserimus posse suis viribus ea praestare,sed tantum gratia Christi. Decimasexta.Nolle Deum amare,si pius possimus est grauissimum peccatum. I. quia est nega e Deum eri . Bhia Lesummum bonum. a. est abuti Dei dono. 3. quia est in- pratitudinis peccatum non enim patia Deo reserre ἀ- Iemus. Ergo nihil superaddere postumus. 4. qui intentup abscondat, punitus est a Deo. Ad anteced. verum essex. si fiat ex contemptu. h. si ex superbia. 3. si ex pigritia, quod nolis amplius proficere. hoc enim repugnat sta rui viatoris. 4. si necessitas exisat pilis Deum amatum
filium autem si ideb istum nolis plus diligere, quod ad altiorem gradum ascendere non velis, etsi intendas
245쪽
proficere quoad conditionem , & gradum tuum. Ad I. probat. negatur:quia ille Deum agnoscit summum bonum,qui eum super omnia diligit, quod praestatur si ei
nihil anteponatur, aut aequetur: quamuis non tam ardenter ametur , quantum posset:alias semper peccaremus, quis enim amat Deum intensissima astectione sibi possibilii Ad 1. illum abuti dono Dei,qui eo non Utitur, quando est necessarium : non abuti, qui paratus uti cum necessitas postulat. Ad 3. nullam este ingratitudinem praesto esse ad parendum Deo cum iusserit, & regdere de facto quod exigit. Superbiam ess e praescribere Deo legem, id est sacere praeceptum a se institutum, quod ipse non instituit tale.Ad . hunc fuisse punitum, quia praeceptum negotiandi habebat.
Explicatur nomen, m definitio voti.
C A P. . XIIII. Omm voti apud latinos ambiguum est. Significat enim promissionem, orati nem , & desiderium e Graecis votum χη, Hebraeis rim oratio Hebraeis ri,an thobiath, est:votum autem est, Plebo a prinis ascuius excellantioris boni,veo facta,liberamu-tate.' Dicitur Promissis quia votum est quasi contractus Inter Deum, Rhominem: includit enim obligationem unius ad alterum, non solum ratione veritatis, 'uatenetur qui vovit verum furere, quod dixit,sed etiam ratione fidelitatis,qua tenetur alteri fidem datam seruare.
Quae obligatio nequit nasci ex solo proposito aliquid
i actum olum e virtutis Relig onis actu: quamuis materialiter, δc exteriori actu. alterius virtutis esse
246쪽
Excellentioris boni: ut determinetur materia voti Nee enim voveri potest , nisi quod melius est facere. quam omittere. Deo faciat qua ratione differt votum a iurameto: illud enim fit soli Deo & sanctis ut excellentissimo modo Dei naturam participant. Hoc autem hominibus per
Libera υoluntate , vidistinguatur votum a lege communi, haec enim etiam inuitos ligat: illud, non nisi vo
Omne quod fit ex voto es cultus Dei, etsalioquin nonsita Deo praeceptum
Vthera &b Caluinus e do-a tap. I. cent tria de voto primo vota b de istis a ad colendum Deum, non nisi si Lex rebus praeceptis fieri posse proinde unum esse fidelibus comune votum promissionem , in baptismo. Secundo fieri posse de rebus non praeceptis, hed tantum ad expeditius huius peragenda vitae negotia, aut vitanda peccata, &similiaildumodo non reserantur ad colendum Deum, vel peccatis satisfaciendum. d 5brori e I Tertio , vota monachorum impia, & irrita esse, quod fiant cum opinione diuini cultus,&de rebus nusquam qa Deo praeceptis Petrus Martyr dicit. I. vota in veteri Testamento fieri potuisse, non autem in nouo. 2. Pro-bν Coosla
247쪽
missionem quae fit in Baptisino nullo modo votum
Probatur tamen nostra propositio primo vovere est actus religionis,Isaiae.I'. e D illo die cognossent Aegni, Dominumis colent eum in hostiis di muneribus id est lut explicat edi vota vovebunt, Osoluent. Ergo&implere votum. Nam promittere & soluere ad eandem spectant virtutem. Sed per id quod fit ex voto etiamsi non praeceptum, impletur votum, igitur per id & colitur Deus. secundo, e Omne votum est promissio, Deo facta: , &prouide votum implere, est fidem Deo seruare. At Deo seruare fidem est Deum immediate colere. Ergo iusibet voti impletio erit cultus Dei. Tertio, iuramentum est cultus Dei etiamsi fiat de re non praecepta ut admittit f Caluin. Ergo Ec votum. Sunt enim adeo similia ut g Iuramentum pro voto saepe usurpetur in Scripturis. Et sicut per unum protestamur Deum immutabilem: ita per aliud eum esse bonum, cui placeant virtutum actus. arto, soluere filsis diis votum, etiam da re non praecepta,est idololatriae actus. Igitur vero Deo soluere, erit latriae cultus. Q id, omnis actus virtutis etiam non praeceptus, . factus propter Deum, ad eius cultum refertur b Lucae x. i Iacobi I. Igitur multo magis si fiat ex voto. Sexto , si quis voveat abstinere tridub a vino, &non luat, peccat non certe peccatd intemperantiae: non enim est actus necessarius temperantiae abstinere a vino. Ergo peccat, quia Deum assicit iniuria non seruando fidem. Igitur, si abstineat, Deum ho
. Septimo votum de re praecepta, non est votum, nisi cum res illa praecipitur, ut non praecepta, sicut erobabitur infra.Igitur vel votum de re no prςcepta erit cultus Dei, vel nullum votum erit cultus Dei. Octauo, si votum de re non praecepta non est cultus Dei.Ergo nec ipsum vovere, nullibi enim praecipitur. At Caluinus contendit vovere esse actum religionis.Igitur debet etiam admittere votiun de re non praesep esse cultum Dei.
248쪽
Nono, probatur exemplis..Iacob vovit sub con- Gem 18. ditione. At praecepta non debent sub conditione fieri, ergo vovit de re non praecepta : ad colendum Deum, quia habere lapidem pro domo Dei id est pro ara,& on iferre decimas, sunt religionis actus. David I votum υμ inuit Deo Iacob, extruere templum, quod maximε ad religionem spectat. At illud non praeceperat Dominus
x.Reg. 7. Levitici 17. Numer. 6.&3o. habentur vota de rebus non praeceptis, quorum tamen solutionem
Deus seuerissime exigebat.Et proinde constat placuisse
Obiicitur omnis cultus voluntarius id est quem Φ'-
Deus non praerepit Deo placere nequit. I. quia Paulus reprehendit m Coloss L. omnem quod noster interpres vertit superstitionem x. quia n isod. x non es ex Depeccatum e*. Ergo votum de re non praecepta non potest fieri ad colendum Deum. Resp. Ad anteced. & I. probationem solum reprehendi cultum qui nec a Deo probatur, nec ex natura sua est materia cultus diuini ut sunt res inanes. Ada. Iespond :I. cum interpretatione communi veterum, ibi fidem pro conscientia accipi, ut sit senses peccatum id omne esse quod fit contra conscientia Σ. perfidem nos etiam intelligere non solum placere Deo quae praece- , pit, sed etiam quae consulit: cuiusinodi sunt vota:&proinde esse etiam ex fide.
249쪽
DE MONACHIS, SECUNDA PROPOSITIO. Non fuit Iudaeorum proprium vota facere: sed cum chrijsianis id etiam
C A P. XVII. Rimo , id praedixit Iaias I9. solent ei
hostiis 3cta iuxta Inrerpretes omnes.
Respondet Martyr. Non intelligi ibi apud Isiaiam veras hostias & vota , sed solum spiritualem cultum , voluit enim Isaias cultum futuru exprimere pereum qui tu cerat in usu:alias nusquam Iudisi intellexis,nt. Contra I. quia etsi non habeamus cum Iudaeis eadem vota, & hostias: si tamen nullas vere haberemus malὁ explicuisset cultum Christianorum,per hostias,&vota: Non enim explicatur aliquid,per id quod ei nullo modo simile est x. nullam rationem Martyr reddere potest, quare hunc locum metaphoricὰ interpretetur nisi quia apud Christianos non sunt verε vota & hosti :at id petere principium est hoc enim in quaestione vertiatur. Secundo,probatur proposita ex a piat 7s. vovete, e reddite Domino Deo vestro, quod etiam ad Christianos; spectare docent PΡ. Tertio, r. ad Timoth. s. de viduis quae votum semerant dicitur. Cum Luxuriatae fuerint &α vide binfra. Quarin, votum non est Iudaica ceremonia. Nullamo est ratio, cur solis tribuatur Iudaeis: probatur anteced. I. quia carcinoniae omnes sunt externae, votum
autem sola Hente perfici potest.x.illis dicuntur propriae caeremoniae Iudaicae , quae vel Christum signincabant venturum , vel a Mose institutae fuere : prius non competit voto:quid enim votum ieiunij,eleemos &c. commune habet cum illa sisnificatione ' neque posterius, nam ante Mose vovit Iacob 3. post Mosem non cess
250쪽
eessaliam vota, teste e Augustin. At omnes caeremon. Iudaicas Christus abrogauit.
Soluuntur obiectiones. CAP. XVIII.
Rima, in Testamento veteri frequens fit mentio voti: in Nouo , nec nominatur quidem,nisi agatur de Iudaicis votis Resp.1.si quid concluderet argum.in---- ferret etiam usuram non esse Christianis prohibitam. Nam eius fit mentio frequens in veteri Testamen. in nouo colligitur quidem ex illis: a drum tuum iste nihil inde sperantes &c. sed obscurius multδ α quam Totum ex his Pauli primam prim irritam fecerunt. Nam illud non omnes de usura intelligui: Istud autem omnes, de voto. 2. etsi nomen voti non habe tur in nouo , rem tamen ipsam haberi ut patebit infra 3. quamuis nihil haberetur in nouo hac de re, lassicere tamen antiqui Testam. testimonia cum Ecclesiae explicatione,& vis.
Secunda, ridiculus haberetur filius, qui tabulis obsignatis,ac testibus vellet se tradere potestati patris, cum iam sit ei subditus. Et in Testameto veteri cauit Deus ne sibi voverent IsraElitae primogenita pecorum , quia sibi debebantur iure. At non minus sunt Christ. Obstricti Deo,qua illa primogenita, aut filius patri. Quid ergo per votum illi tradere poteruntie Ad maiorem, filium, id posse facere in iis quibus de iure non subditur patri,ut nuptiis,& f parapharnalibus bonisJ. De Primogenitis antem illis non reliquerat ibberam potestatem ludaeis Deus, & propterea non poterant voveri: sicut & caetera. Ad minorem, quamuis quidquid habemus accepimus a Deo,ut ait b Dauis, b Naralip& teneamur reddere cum exegerit: tamen multa nobis relicuisse libera. unde multa runt Dei, & nostra simuli. Tom. i. P