장음표시 사용
421쪽
ustaebius Rapud Socratem, Eunomius,& Vigilantius apud Hieron. Claudius Taurinensis apud Ionam Aurelian. VVi eles hi apud V valdensem c Lntherant,m 'retili a & Calui, istae sanctos non esse colendos amrmant.
Primo, duplex est honor,unus ciuilis, alter religionis prior solis hominibus in terra debetur, posterior soli Deo. Nullus ergo pro S s. aut Angelis in coelo restat. secundb, vel colui, tur sancti latria, vel dialia: sed v-traque soli Deo debetur: latria ut patet quatenus est religionis cultus. Dulia 1. quia colere sine latria, est co-Ieresine cultu. Ergo colere dulia est etiam colere latria,
Vel nullo modo. 1. δ'ουλε. ν&λδε-ων idem significant, Mconfunὁuntur inter se, nam ubi in e Leuit. habetur a- pusseruileno facies semper est in Graeco ἔργον λαΤρMiνου πει iram, contra Rom. 7. Utferviamus in nouitath Istitissis. iii Graeco i,Mat --Εt g Xenophon ponit pro obsequio ancillae λψριοειν-:. Igitur ut
accipiuntur pro cultu religioso soli Deo debentur. 3. Galat. b umcultu dultae iis qui natura non sunt D . Ergo illa non debetur ianetis qui natura non sunt Dii. 4. Si distinguenda sun r, erit dulia maior cui tus, quia maius est seruire
Tertio, cum Diabolus non meminisset latriς sed B lius inclinationis,Matth. i responditoristus h Sreseptum est Dominumveum tui adoratas, ct illi satisrines. Erto soli Deo debetur inclinatio religiosia, i ι.: arth, i stoli Deo debetur honoro gloria. I. Timqth. I. γ tique religiosa cum de ciuili.scriptum sivix inhonor
Quantb, m Mardocheus noluit se coram Amam incita
422쪽
nare, ne videretur transferre ad hominem, Deo debitu honorem. Igitur similiter faciendum eae Sexto,volenti Cornelio B adorare Petrum,prohibuit Petrus. Idem prohibuit erga se Angelus Apocalyp. οry. Item Paulus &Barnabas, Actor. I . Octaub, P Athanasius docet neque Angelos, neque homines sanctos adoratione colendos. Nono. Epiphanius Mariam non esse adorandam, sed solum Deum. Decimb, August. v Non sit nobis religio cultus hominu mortuorum' quia Die vixerint non sic habentur, ut tales quaerant honores: sed illam ὰ nobis coli υorunt, quo illuminane, lin tantur meriti sui nos esse consortes.
Santentia Catholicorum probatur. C A P. XII. & XIII.
Ententia Catholicorum. Adoratio siue XL cultus, aliquis minor diuino,'maior ciuilid belut Angelis Osanctis. Probatur, Ptimo, b Honor debetur personae pro- . . Q -- pter e cellentiam eius. Tres sunt avia MVide T nom. rem quantum spectat ad hoc institutum, excellentiae λ-λ φ .3 W- species, una infinita & selius Dei, altera naturalis, quae posita est in virtutibus naturalibus, supernaturalis 3cnnita qualis est sanctorum: quae rursus est duplex, Vna communis omnibus sanctis, alia soli hymanitati Chiusti, propter unionem ad verbum, &matri Christi propter dignitatem matris Dei, Sc reginae inlidi debita nequeunt univoce, sed tantum analbgicὰ conuenire: quia excellentia est secundum dignitatem personae: dignitas autem Dei, Sanctorum, & hominum in terra est , analoga tantum. Ergo tot etiam debent esse, & eodem modo distinctae species adorationis siue cultus: una sisti Deo debita, altera sanctis, & haec vel communis omnibus, vel specialis Christo. & matri, tertia hominibus in tetrae primam Theologi Latriam, secundam duliam,
423쪽
Proprie dictam ut conuenit omnibus sanctis, hyperda..tiam verb ut soli Christo, & matri 3. ciuilem vocant. Secundo, ς Psal-38. d scabellum pedum eius intelligitur ad literam arca ex i. Paralyp. 18. ς Parauidom um ubi requiesceret arca Domini, O stabellum pedumDei nostri. Nam super arcam erat propitiatorium, quasi sedes Dei, quae tenebatur manibus duorum i Cherubim. unde a. i Regum 6. Arcam super quam inuocatum est nomen Doministrinthiu fherubim super eam Iubetur eodempsal. haec arca adorari. Nam in Hebraeo etiam est proprium adorationis verbum bifidiachaυu.Adorate. haec adoratio non est ciuilis; seὸ religiosa. i. quia dicitur adoranda arca non propter ciuilem excellentia, sed quia sincta est siue quia sanctus est Deus, cuius est scabellum. i. quia Iosuae 3. iubentur filii Israel non accedere prope arca in itinere ad spatium duorum millium cubitorum. I. Reg. 6. Bethsamitae percussi simi morte quod indebita reuerentia vidissent arcam, Soeta quod
isὸ :ογα s. tetigisset. nec teste , Paulo licebat Sancta Sanctorum i ep.ad uarteias reuerentiam arcae,ingredi alteri qua summo sacerdolum υt migret 3. Venerabatur inquit 3 Hioro suonda Iud sandi asam Eethlebem. Liorum,quia ibi erant cherulis, O propitiatorium, O arcavnnium AI baec non ad urbanitatem, sed cultum re ligiosum referri necesse est..1n idimp Respondent I. in Hebraeo haberi talab labassim, inhisirachmdiu ad stabellum non scabello, 3c proinde adorandum esse Iebarim rugida non scabellum sed aliquiά ad scabellum: nimitu Deu hadoschu. Ad subiungitur enim Vmp noster interpres rate si bellum Vertit, me'. sed nomen Hebri est ambigui sue ad scabel- ac tam sinctum quam sanctus significare potest. Graecusismi 'edu eius autem venit non quare sensus est. AdorateDea sinctum ipsium, in templo, quoiam sanctus est Deus siue sanctus i e Contra. I. idem est adorate scabellam cte. 8c illud Plia. i istumabinus I r. fit ibimus in tabernaculum eius adorabimus in loco Φηossicabella pe- bifleterunt pedes eius. id est ut habetur in Hebraeo A adam eius. bimus fabellam pedum eius. At ibi scabellum non est te- mnnera plum: sed Arca. Nam templum vocat tabernaculum inravi, quodsiongrediendum, & ab eo distinguit scabellumni Machaue ιρο unde subiungit siuete Domine in requiem tuam, tu O Arhadom raglau. ea. Nec ibi dieitur adorati aliquia ad scabellum, sed D
424쪽
psura scabellum. 1. & si intelligeretur per scabellum
templum: tamen semper significaretur esse adorandum templum. I. quia vertit Chaldaeus Dcuruate vos templo. de Hieron. Adorate scisellum. 1. ferὸ ubiq. in scriptura habemus adorari aliquem , constructio becum i lamed ut Genes. 23. V. 7. v κn mo nnia i. n Ua, vallistactariam-Mameets Iohethoth. Et incumuauiise scilicet Abrabamin populo terrae filiis cheth. 3. Etsi
verteretur ad templum,inmenverbum hebraeum semper
significari. vos adstasellum siue ad illam rem. At quid est se Dcvir me ad Hiquid, nisi illud reuereri' nec' refert si habeatur quia sanctum, vel quia anctus est, semper enim causa venerationis est ex lientia sacra.
Τettib,cum aliquem stantem evaginato gladio interrogasset Iosue Nosteres maduersarion respondit, Nequa quam, sed Frincepssum exercitus Domini. Vnde facile intellexit Iosue non Deum sed Dei ministrum nempeAngelum adesse nihilominus: Continuo cecidit Iasiuae pronus in terram, O adorauit, religioso cultu, quia ciuilis non debetur Angelo. Hoc aute no solu Angelus non reprehendi sed iussit maiore sibi honorem exhiberi dicens solue talceamenta pedum tuorum: locus enim in quo sessiη-ctus o. Q uare nisi ob praesentiam Angeli 3 non enim eistat Iosue in loco sacro, sed in campe ribus Hierico. Quarto, Abdias 3. Reg. I s. adorauit Heliam pronus in terram. At quantum ad humanam excellentiam maior erat Abdias Helia. Erso adorauit intuitu sanctitatis prophetae, & proinde religioso cultu. Ouinto. Nabuchodonoser erat maior quoad statum ciuilem Daniele, & tamen eum adorauit. Dices m Daniet x. ad quia putabat esse Deum. Nam Danieli iussit offerri si- finem.
Deus vester Deus Deorum est. Vbi distinguit Deum a Daniele. Ad rationem: sacrificium dupliciter sum pri-mb pro immolatione animalium quod Hebraei dicunt, rei ii Zeuach & hoc soli Deo debatur: secundo pro muneribus & odoribus quod vocant rana* Minchath &Niciachin.q in ram Deo qua hominibus offeru-
425쪽
tur, &laec solum obtulit Uani est Nabuchodonoserru trumque enim vocabulum incha -& Nichο- chim, ragrantis habetur in rextu. non autem Zeuach. Sexto, ex PP Iustin. in 2. Apolog. Ednorum Anielorum exercitum, O1piritum propheticum colimus,atque adoramus verboque o reseu veritate veneramur. Origen. homilia 3. in diuersos. Horum scilicet Sanctorum memoria sempervidunum est in Seiaesa celebratur. Eusebius I, . praepar. 7. verae pietatis milites ut Dei amicissimos honoramus. Athanasius libro de virginitate circa finem. Si homo iustus .edes tu.rs intraueriI, cum timore, ct tremore occurrens alti ad
rabis humi ad pedes ilisus. Von enim eum, sed Deum adorabis, qui illum mittit, Dominus enim ait, qui recipit iustum, me re
Non quod ado ratio non terminetur ad hominem iustum, sed quia ratio cur iustus adoretur, est Deus. Basilius oratione in Sanctum Mamantem Ecclesia per hoc quod eos honorat qui praece serunt praeflentes impellit. orat . in Machabaeos conqueritur, quod non omnes ubique colantM, chabaeos sicut maityrium ipsorum metetur. Nyssen. orat. in Theodorum martyrem, multa de cultu sanctis
martyribus ab Ecclesia exhibito dicit. Epiph. haeresi . sit in honore Maria, Dominus adoretur. Ioannes Chrysosto. homilia de S S. Inuentio, & Maximo. 2 con aliter priscos, aliter recentiores colitis Lancius, sed eadem alacritate omnes C tili. Alexand. libro ε. in Iulianum ultra medium. Ornon Deo actos ese diximus sanctos Martyres, sed omni honore dignari consevimus. Τheodoret. libr. 6. ad Graecos. su smoerisor vomnus Teus noster in templa pro tu vestris induxit, ae illos quidem cassos gloria, vanosique reddissit, sivis autentii ribus honorem illorum dedit. Damast. 4. cap. I 6. Honoia rure decet sanctos t amicos christi, O Llios, obaeredes Dei. Tertullian. de corona militis meminit celebrationis festorrum in natalitiis Martyrum. Cyprian. 4. ep. F. Mar-vrum pagiones O Hes, Uniuersaria commemoratione celebra
426쪽
rat o qui spernet saniectos, spernit Tommum Maximus sermone de Natali SS. Oe auit,Aduentoris,&Solutori S, C cIι martyres eleuottsi me percrieni sunt, sed specia uter ιν venerandi, quorum Ietiqui tapos cnius. Pradet. de S. Hyppol HO. HιI corruptelis animique, se corporis aeger oraui quoties stratus, opem merui. Paulinus natali 1. de S. Foetice. Hieron. ep. ad Ripartu. Honoramus seruos, Ut bonor struorum redundet ad Dominum August. in Psal. 9 6, obiicientibus Ethnicis quod Christiani colerent Angelos, respondit: Vtistam vos illos colere velletιs: Dίιle enim ab ipsis disceretis, non illos colere, adest, non colere Di Deos, sed et i sanctos. Gregor. . Dialogor. 2 . Be inard. setanone in illud: Signum magnum Amplectamur I Iarue vellera, ct deuot lima supplicatione beatis il-bus pcribus prouoluamur.
Septimo, Ethnici, Iudaei, haeretici semper Christianos
accusauerunt idololatriae propter cultum salictorum:
quod minime fccissent, Diu vidissent sanctos a Christianis passim religiose coli. Octauo, si honor ciuilis debetur ciuili virtuti, sapientiae, potentiae, nobilitati. Ergo plusquam ciuilis supernaturalibus his persectionibus. At sancti virtutibus siu-
pernaturalibus excellunt, cum ferueant charitate diuina, & peccare non pos lint, vident ipsam increatam sepientiam,& in ea cognoscunt omnium rerum causas:
iunt Reges caelorum, ac throni Dei participes, & nobilitatem, adoptione filiorum Dei confirmata per gloriam adepti sunt. Igitur merito prosequendi cultu religioso Nono, Deus sanctis honorem, & gloriam promisit. Ergo eis debetur honor, celth non ab aliis quam a nObis qui sumus illis inferiores: non conuenit aute mortuis honor ciuilis, ergo religiosus.
427쪽
DE SANCΤ. BEATIT. Soluuntur argumenta initio proposita.
D I. Resp. cultum religionis latriae proprie, & stricte acceptae soli Deo
Ad L. sanctos coli dulla. Ad prima
probationem negatur: nam etsi id sit colere sine cultu latriae, non tamen sine omni cultu. Ad secundam renporidco prim b, nullum ei te nomen Hebraice, Latine, MGiaece sexcepto quod non est multum in vinsignificans cultum Dei, quin etiam creaturae non tribuatur. Hebraeis enim tam est commune nau gauari O innixn Histracbaua quam layinisseruire, CP adorare, &Graecis &1M ita, .. Et proinde non sequitur sic5- sun dantur inter se haec nomina, tamen semper attribui Deo, cum significatur cultus religiosius. 2. Latriam a sacris scriptoribus raro usurpari,ab Ecclesia veto nusquam omnino, nisi pro cultu sbli Deo, duliam autem pro cultu etiam creaturae debitor quidquid sit de prophani s authoribus: & proinde fit axime inter se, saltem ex usu Ecclesiae dilhingui ista vocabula. Ad tertiam, accipere Paulum doliam pro summa serni tute quae soli Deo reddeda est. Ad quartam latriam , ut importat illam seruitutem. summam,qua quicquid sumus toti Deo sumus, maiore elle dulia, ut importat mediam quandam seruitutem,
qua notan obsequium sanctorum religiosa veneratione mancipamus: iuxta quam distinctionem usurpantur hae voces a nobis. Ad testium, quartum &quintum a gumentum respondeo, Actus adorationis interiores esse tres: unum ita tellectus, quo apprehendimus excAlc-tiam alicuius: alterum voluntatis, quo nos illi interius inclinamus: tertium exteriorem, quo signum subiectionis ostendimus. secundus est maxime proprius & e11cntialis accus adorationis cem primus sine adoratione
428쪽
fieri possit, tertius etiam cum ii risione. Iuxta interiores actus optime diltinguitur latria, dulia, & cultus ciuilis: non autem adeo facile in actu exteriori excepto 1acrificio quod soli Deo debetur Tamen cum huiusm. actus prohibentur fieri ei ra creaturas, ut in ar umentis allatis, intelligendi sunt ae cultu propriae latriae . Nam, alias inueniuntur etiam exhibiti creaturis. Ad si vel pultatic Cornelium ineste Petro aliquid dui initatis. vel Peta a C AP XV trum ex modestia recusasse sibi debitum licinorem. bapud Epiphu-Ad 7. idem. Et cereth vel Joannes putauit cile Deum nium haeresi 78. qui sibi apparuerat aut Angelum: si prius merito suit re- insiue 79l prehensus ab Angelo: si posterius. cur igitur non obsta- ιorum. Oppugnate adorauit Angelum: fortas te peccauit idololatriae pec rami verὸ sane Leato, &non potius Caluin istae infidelitatis S temerita- inuocatiouemitis vitio' vjPlautius arid8. &s.loqui de supremo cultu. ' pud Hiera Abr.
De inuocatione Sanctorum,m endacra mereticorum. C A P. X v. & X v I.
apud Bel nard. ferre. 6 6cin Cat. UDaldens apud Antoninum. 4. Vere a nonnulli b qui B. Mariam non secus ac Deum inuocandam p tarunt. Haeretici si huius temporis docent I. ex dminis literis non habe- . ri sanctos orare pro vivis, & proinde id certum non esse. h. si orent, id non nisi an genere pro Ecclesia electorum. s. inutile atque illicitum est eAngelos inuocare,aut sanctos tum quod nequeant audire tum quod Christi obscuretur gloria. Mendacium I .d non exta ite ante Gregorium inuocationem sanctor. vide contraria testimonia infra Secundum, nos sanctis tribuere diuinitatem , id est, vim cognoscendi mentium cogitationes. i Tertiu nos inuocare sanctos plane ut Deos. Quartum, nOS r gare
virginem ut filium iubeat facere quo d petimus. Sed nul- Ius Calliolicorum usquam hoc dixit. Ce ii
429쪽
Quintum g Papistas asinine colligere ex libro Hieron. contraVigilantium hunc haereticum negasse inuocatio. nem sanctorum, cum nec una syllaba de inuocatione sanctorum habeatur in eo libro . Sed cum Vigilantius negauerit sanctos orare posse pro nobis. . quis non deduceret inde, negasse etiam inuocation em an ctorum' quis enim inuocat quem scit non laturum auxilium' hcatiis. μγ .3 seae tum h nullam Christi fieri mentionem in Litaniis nostris. Septimum fuisse vetatum in Cinacilio Carthag. 3. hein publicis diceretur precibus. Sancis Petre, ora pro nobis. Sed utrumque finxit Caluinus ex capite suo. Octauum, a Christum solum deferre ad Patrem populi vota. Contra I. Tobiae Ii. Ego linquit Raphael P obtuli orationem tuam Domino. 2. Exiplo Caluino qui sui. oblitus asseruit i Angelos offerreDeo preces nostras.Non nos ante statuas sanctorum de murmurare Paternosur, scilicet accipientes sanctos pro Deo, &hoc approbare pastores. Sed nullus est Christianus qui alium tunc putet quam Deum alloqui, ideo tamen id coram imagine sancti facit: quod speient intercessione sancti melius ad
Deum suam peruenturam orationem. Deinde etsi orationem Dominicam nonnulli Iudiores dirigerent ad sanctos qui sunt pastores hunc probantes abusumi Deincimum elle horrcndum lacrilegium. I. sanctos vocare praesules salutis. E. eos atterere de caelo aspicere & nos adiuuare. Sed primum Ambrosii est 1. Nazianzeni.
Prima, Non lι ceti Sanctis petere, ut nobis tanquam auctores diuinorum beneficiorum gloriam, velgratiam quaque ad beatitudi-vem media concedant. C A P. XVII.
aυ. ii IRobatur primo ex scripturis. rsab gue. Gratimo' L hloriam dabit Dominus. Ixo. Lcmaui oculos in montes, est Sanctos, v t interpIcti. tar A r g. b de veniet tanquam
430쪽
ab auctoribus auxilium mihi. Auxilium meum a Domino, quiscit caelum oremam. Iacobi I. Omne datum om-mum,ct omne donum persectum desursum es,defendens assia--, tre luminum Secundo, ex Ecclesiae usu. Nihil enim aliud petimus in orationibus Miss e, & ossicio a sanctis, quam ut eOIae λ/αν. ἄνω ἐνέ ,icae precibus nobis aliquid Deus concedat. Tertio, ex ς PP. qui passim negant inuocandos esse sanctos ut Deos. Quae tamen intellisenda iunx, quo ὀ ζ Thred,- sensum, non quo ad verba. Nam alioquin non minus licebit dicere, S Petre miserere mei.quam Paulo d et tom- -
Secunda propos. Sancti non siunt immeaeati intereos ores nostri apudDeumsed quicquid a Deo nobu impetrant, id per christum. Probatur, ut omninoal, Primb, quia Christus solus nos Deo reconciliauit, quosseruem. meruit nobis gratia, & gloriam edi nemo venit ad Fatrem e solosi. I. rin per ipsium. f monet petendum esse in nomine suo.&e. dicitur g Mediator Dei, & hominum h aduoca- fIoan. I 6.
Secundo, Ieses risus inquit 1 AmbroQsor nostru hrJoan.2.υ. r. per quod Patri loquimur, oculus noster, per quem Patrem vi' i libis Isae e gimus: dextera nostra, per quam nos Patri esserimus. Augu iiii Hal.I o g. stinus ς Gratis quae non piper christum, non serum no προ- istermine de B. delere peccatum, sed etiam ipse sit peccatum. Bemard. Virgine. Signu' l Opus en metatore ad mediatorem sum, idest O risium, magnum, nee alter nobH utilior quam rasaria. Quinto, ex orationibus Ecclesiae de Sanctis quae nihil petunt a Deo, intercessione alicuius Sancti, nisi per Christum Aominum nostrum.