장음표시 사용
231쪽
tione intellectum est, quomodo er rationes Cr rationum tu mutiones,er praeterea iudicationes plures flant. Nuchuius generus praecepta uideamus. Vt risi aut etia omniab s,si plures ambigent us ex quibus rebus coitet,ia contas deradum. Initiam ergo eius ab natura ductim uidetur. Qxaedam autem ex utilitatis ratione, aut persticua nobΠ, aut obscura in consuetudinem uenisse: post autem approobata quaedam aut a consuetudine, aut uero utilia uisu, Pagibus coc friuata. Ac naturae quidem ius ei quod nobis non opiniosed quaedam innata uis afferat,ut religionem,
pietatem gratiam, uindicationem,ob eruatiam, ueritatem. 1 cligionem,eam, quae in metu Cr caerimonia deorum sit, apportant. Pietatem, quae erga patriam aut parentes, talios sanguine coniunctos olycium conferuare moneati Gratiam, quae in memoria ex re nuneratione osciorum Cr honorum,CT amicitiarum obsieruantium teneat. Vindicationem, per quam vim, Cr contumeliam destridendo, aut ulcificendo propusamus a nobis, Cr a nonris, qui no λs ese chari debent, ex per quam peccata punimus. O scrvantiam,per quam aetate,aut sapienti aut honore, aut
aliqua dignitate antecedentes reueremur , Cr colimus.
Veritatem, per quam damus operum, nequid allicr quum constrinauerimus at,autfictum,aut luturum sit. Ac naraturae quidem iura mitius ipsa quaeruntur ad hanc controα ueniam,quod nes in hoc ciuili iure uersantur,cT a uulgari intelligentia remotiora fiunt:udsimilitudinem uero alia quam, aut ad rem ampli candam saepe sunt instrenda. consuetuditus autem ius esse putatur id, quod uoluntate omnium sine lege ueti tis comprobarit. I n ea autem iura sunt quaedam ipsa iam certa propter vetumtem. Quo in genere Er alia fiunt multa, ν eorum multo maxima pars,
232쪽
LIBER II. λI quae Praetores edicere consitieuerunt. Quaedam autem genera turris iam certa con uel udine sim fiunt. Quod genus pactsim,pa iudicatum. Facta quod intor cliquos coinuenit, quod iam ita iustu putatur,ut iuri prasiare dicatur. Par, quod in omnes aequabile est. l udicatu,de quo tu uiam te sentetia alicuius,aut aliquoru constituta e tala iura letagitima ex legibus cognosci oportebit. His ergo ex partiis bus iuris quicquid aut ex ipsa re,aut ex sindili, aut ea maritore,aut ex mιnore nasci uidebitur,quemque attedere, atq; elicere pertentando unaquaq; parte turri oportebit. Looe
in omnes incidat loci praescribi no polyunt: in pleris si di
lasse ab austoritate iuriscon altorum, Cr contra autoria tem dici oportebit. Attendi dum est autem in hac, CT in omnibus, num quos Ioccs communes, priter eos, quos exposuimus,l a res offendat. Nunc iuridiciale genus rpartes eius confγderemuti Iu RIDICIALIS'est, in qua aequi Cr iniqui na, tu a, ex prim aut portue ratio quaeritur. Huius partes sunt duae,quarum alteram absolutam, alterum ast plianam nominamus. Absoluta est,quae ipsa in sicino ut negotialis implicite Cr abscondite , scd patetius er expeditius recti Cr no recti quotione cotinet. Ea est huiusmodi: cii Thebani Lacedaemonios bello stuperauissent, cr=re mos
esset Graijs,cu inter se bellu gessent,ut ij qui uicissent,
trophaum aliquod in finibus statuercnt ut loriae modo in praeficiatia declariLe causa,non ut in perpeturum belli momoris manere aeneam statuerunt trophaeum. Accusantur
233쪽
xis DE INVENTIONE apud Amphimonas, id est apud commune Gωciae conis
cilium. Intentio est, Non oportuit. D Hyla eis, Oportatuit. Ovenio H,Oportuerit ne. Ratio est, Eam enim ex bello gloriam uirtute pepertinus, ut eius aeterea in ignia postem nostris relinquere vellemus.Infirmatio est, Atturimen aeternum inimicitiari monimentum Graios de Graijs statuere non oportet. Iudicatio ia,c sinimae virtuatis celebrandae causa Graj de Grai saeternum inimicitiari rum monumentum statuerint,recte ne,an contra secerint.
Hac ideo rationem subiecimus,ut hoc causae genus ipsium, de quo agimIs, cognosceretur. Nam si eam supposuist mus,qua o be Wisiunt, Non enim iuste les pie bellum g ustis ii relationem criminis dilaberemur, de qua post
loquemur. Vtrums autem causae genus in hanc causant incidere perstimum est. In hanc argumentationes ex ista iam Iocis sumedaefiunt,ais in causam negotialem, de qua ante dictum est Locos autem comunes Crex causa ipsa, siquid inerit indignationis,aut conquestionis, Cr ex iuris titilitate er natura multos Cr graues sumere licebit, Croportebit,si cause dignitas uidebitur postulare. Nunc assi aptiuam partem rumidiciatis con dideremus. Asbumaeptiua igitur tunc dicitur,cum ipsum ex styctuam probari non potia,siquo autem oris adiuncto argumento definis ditur. E ius partes sunt quatuor, inparatio, relatio crimirus,r otio criminis,concesse. comparatio est,c- aliquod fetum,quod per se ipsum non sit probandum, ex
eo cui vi id causa actum G,defenditur.Ea est tala modi: Quidam Imperatorici ab hostibus cisci ideretum, nepefugere ullo modo posset,il actus est cum eis,ut ama et impedimenta relinqueret,inilites educeret ias fecit: a mis er impedimetu antifus,p ter ste milite1 co struauit.
234쪽
LIBER I I. α Accusatur maiestitis. I ncurrit huc definitio sed nos hune locum,de quo agimus,consideremus. I ntentio est, Non oα portuit arma Cr impedimenta relinquere. Depu is est, Oportuit. Quaenio est,Oportuerit ne. Ratio est,milites enim omnes per stent. Infirmatio est, aut coniecturalis, Non perijssent:aut altera coniecturalis, No ideo scini.
Ex quibus sunt judicationes, Per seni ne: CT,Ideo ne streri aut haec copreativa, ius nunc indigemus,At enim
satius fuit amittere mirites, quam ama Cr impedimenta hostibus concedere. Ex qua iudicatio nascitur. cum ori mnes perituri milites essent, nisi ad hanc paction uerinissent, utrum satius uerit amittere milites, an ad hane
conditionem venire. Hoc cause genus ex his locis truct ri conueniet. Oportebit ad bibere caeterarum quos compitutionum rationem ais praecepta, ac maxime coniectum sciendis infirmare illud, quod cum eo quod crimini dabitum, qui accusabuntur,coparabuntur. Idfet, si aut
id quod dicent destnsiores futurum Aisse, nisi id jictum
esset,quo de Acto iudicium est, uturum uisse negabitur: aut si alia ratione,er aliam ob causam ac dicet se reus steisse, motarabitur elefctum.Eius rei confirmatio,Critem cotraria de parte infimatio ex coniecturali constia tutione fumetur. Sin autem certo nomine malefici1 uoca bitur in iudicium,sicut in hac causa nam malamus a cestur, definitione Cr definitionis praeceptis uti oporatebit. Atque haec qui4em plerunque in hoc genere incia dunt,ut coniectura Cr desinitione utendum sit. Sin aliud quoque aliquod genus incidet, eius generis praeceptatiscebit hue pari ratione trans strae. Nam accusatorim
xime est in hoc elaborandum, ut id ipsi Actum, proupter quodsibi reus concedi putat oportere, quamplamo γ' mis
235쪽
mis iiij et rationibus. Q d Acile est, si quampluri
mis connitutionibus aggrediatur id improbare. Ipsa auαtem comparatio separata a caeteria generibus controueractaru nil ex sua ui considerabitur,si illud quod compari
rabitur,aut non honenum,aut non utile, aut non necessarium Ahst, aut non tantopere utile, t no tantopere homnestum,aut non tantopere necessarium suise demon Brutabitur.Deinde oportet accusatore illud quod ipse arguat, ab co quod deletilior compara separare. Id autem Aciet, my denis inrabit non ita feri solere, neq; oportere, neque be rationem,quare hoc propter hoc flatini propter salutem nullium ea quae salutis causa comparata fiunt, honiabim tradantur. Postea comparare oportebit cum benesocio maleficium,er omnino id quod arguitur, cu eo quod
Actum ab destilliore laudatur,autflciendu Atye demolim
stratur,contendere,CT hoc extenuando,malefici, magnio
tudinem simul adaugere. Id scri poterit, si demonfir abiis
turihonestius,utilius, magii nec jurium scise illud quod uitarit reus, quam illud quod secerit. Honeni autem, utili ,σ ncces uzi er natura, in deliberationis praemceptiS cogno cetur. Deinde oportebit ipsum illam comae purativam iudicationem exponere tanquam causam deliriberativam, de ea ex deliberationis praecepti, deinceps dicere. Sit enim haec iudicatio, quam ante exposluimus: cum omnes perituri nulites etcnt, nisi ad hanc pactio, nem uenii sient, utram satius j erit perire mittes, an ad hunc pactione uenires Hoc ex locis deliberatiotus,quasi aliquum in consultatione res ueniat, tra lari oportebit. Destillior aute, quibus in locis ab accusatore aliae confliis tutiones erunt inductae,in ijs ipse quoq; ex iisdem constitutionibus demsione comparabit: caeteros autem ciunt s
236쪽
LIBER . II. allatas,qui ad ipsam comparationem pertinebunt,ex conmtrario tractabit. Loci autem comunes orant accusatorta,
in eum qui ca de icto turpi aliquo,aut inutii aut utros fleatur quaerat tamen aliqua destrisione,Crycii inutiisente, aut turpitudine cum indignatione proferre. Destnsoni hi nudum yctu inutile, neq; treme, neq; item utile, nes honestuputari oporter nisi quo animo,quo tepore, qua de causa si tu sit, intelligatur. Qui locws in com nta 6 ut bene tractivus in hac causa, magno ad per uaridendis mometo suturus sit. Et alter locus per que magnacu ampliflcatioe bene1ic magnitudo ex utilitate, aut honemre,aut icti nec itudine demoliratur. E t tertius,perque res expresa uectu, te oculos eoru qui audiu poni
tur,ut initie quos idem ficturos luisse arbitretur sibi
illa res atque ea scieri causa per ide tepus accidisset. ROlatio crinunta ei cu rein id quod arguitur eon; Ius,altorius sic inductum peccato, iurejicise demonstrat. Ea est huiusmodi Horatius occisis tribus curiatibus,Cr duobus atri sta fratribus,dom i se uictet cepit. Is animaduertit sorore suum de fratrum morte no laborante, stonsi autenomen appellante identidem curiam cum gemitu Cr Iaσmentatione: indigne passuε,uirginem occidit, accusatur. Intentio est, iniuriajororem occidini Depulsio hi, lure occidi. Quaenio est,iure ne occiderit. Ratio nihIlla enim hostium morte Iugebat,statrum negligebat,ine CT Pop. Ro. uicise molane ferebat. Infirmatio est, Tamen ast tre indemnatam necari non oportui ex qua iudicatio sit, cum Horatiastatrum mortem negligeret,honium Iugerire de statris Cr Po. Ro. victoria non gaudere oportuererit ne eam a stat re indemnatam necari. Hoc in genere cause,primum siquid ex caetern dabitur conditutionibus
237쪽
xio DE INVENTIONE sumi oportebit, sicut in comparatione praeceptum chPostea quasculos erit,per aliquam confiitutione istu. in quem crimen transstrtur,destndere. Deinde leuius ebeiaud quod in alteram peccatum reus trans rat, quam quod ipsiectusceperit. Postea reislatio ius partibus uti,σostendere a quo,CT per quos,Cr quo modo, quo tentapore aut agi, aut iudicari, aut jtitui de ea re conuenerit:
de simul ostendere no oportui be anic supplicissim, quam iudicium interponere. Tum leges quoque Cr iudicia domonstranda fiunt, per quae potuerit id peccatum, quod Donte ua reus punitrus si moribus Cr iudicio uindicari. Deinde negare debebit, audiri oportere id quod in eum criminis constratur, de quo is ipsie qui constrat udicium feri noluerit:et id quod iudicatu non sit, pro itincto bara
beri oportere. Posica impudentium demostrare eorum
qui eum nunc apud iudices accusent,quem sine iudicibus ipsi condemnarint:Cr de eo iudicium uectan de quo iam ipsi supplicium sumpserint. Ponea perturbationem iudiocii βturum dicemus,e mices longius quam pote)hatent habeat progre ros,s si mi Cr de reo,et de eo que reus arguat, iudicarint. Deinde hoc si constituta sit,ut peccata homines peccans,er iniurias iniurijs ulcscuntur,quantuincbmodora consequatur.Ac si idem Acere ipse,qui nune
accusat,uolui bet, ne hoc quide ipso quicquam opus Asset iudicios ucro caeteri quos idem Aciant, omnino tua dicium nubium *turum. Potnea demonstrabitur,nesi i dicio quidem ilia damnata esset is quam id crimen ab reo constratur,potuisbe hunc ipsum de illa suppliciam frum,
re. Quare esse indignum,em,qui ne de damnata quidem
poenas sumere potuisset,de ea supplicium sumpsi1 G qm ne adducta sit in iudicium. Deinde postulabit, ut legem, qua
238쪽
L I B E R I I. aagqua lege ficeri profrat. Deinde quemadmotam in rem paratione praecipiebamus, ut illud quod comparabatur, extenuaretur ab accusatore quammaxime: sic in hoc granere oportebit illius culpam,in quem crime transfretur, erum huius maleficio, qui sie iure dicisse dicat, inparare. Postea demon irandum est,non ecte illud eiusmodi,ut ob id hoe feri conueniret. Extrema est,ut in comparatione, assumptio iudicationis, Cr de ea per ampliscationem ex deliberationis praeceptis dictio. Dein or autem qua
per alias connitutiones inducentur, ex ijs locis qui trauditi fiunt,infirmabit. Ipsam autem relationem Gmprobaabi primum augendo eius, in quem restri crimen,culpam Cr audaciam,CT quummaxime per indignationem,si ressiret, iuncta conquestione, ante oculos ponendo. Postea leuius demonIirando ressim punitum,quum sit ide promea ritus er fugin supplicium eum illius iniuria constrendo. Deinde oportebit eos Iocos, qui ita erunt ab accusatore tractati,ut restili, et contrariam in partem conuerti posa sint, quo in genere fiunt tres extremi, contrarijs rationiae bus instrinare. I ila autem accerrima accusatorum crimiα natio, per quam perturbationem fre omnium iudiciοαriam demonstrant,si de indemnato stupplicij semendi potestis dari sit,leuabitur. Primum si ei modi demoliararibitur iniuri ut non modo uiro bono,uerum etiam homiani libero uideatur no Aise toleranda. Deinde ita perstricus,ut ne ab ipso quidem,quis cisset, in dubium uocareis
tur. Deinde eiusmodi, ut in eum is maxime debuerit unita maduertere, qui animaduerterit, ut non tam re m,non
tam fuerit honestum in iudicium illam rem peruenire, quam eo modo,atq; ab eo vindicari, quo modo,Cr a quo
sli uindicari. Postea crem luisse aperim, ut iudiciu
239쪽
DE INVENTIONE de ea re fieri nihil attinuerit. Atque hic demonstrandum est rationibus er rebus similibus, peringitas ita atroces,Cr persticuis res ese,ut de his non modo non necessee sit, sed ne utile quidem, quin mox iudicimi fiat, expectare. Locus comulus accusatoris in eum, qui cu id quod argutatur, negare non post tamen aliquid sibi spei coparet ex iudiciortum perturbatione. Atq; hic utilitatis iudiciorum demonstratio, Cr de eo conquestio, qui supplicium dederit indemnκtus: in eius autem qui sumpsicrit audaciam Crcrudelitate,indignatio. Ab desin ore,in eius que ultus sit, audaciam fui coquestione, rem non ex nomine ipsius nogoti sed ex consilio eius qui jecerit,ex causa,Cr temporare considerari oportere quid mali lutum sit,aut ex in iuuri aut ex scelere alicuius,nisi tanta et tam persticua auodacia ab eo,ad cuius sinu, aut adpareres,aut ad liberos pertinuerit,aut ad aliqua rem,quam chara esse omnibus, aut necessee est,aut oportet esse, uerit uindicata. Remotio criminis est,cu eius intentio ficti quod ab aduersario inissertur, in alium, aut in aliud dimouetur. Id si bipertito. Nim tum causa,tum res ipsa remouetur. cause remotiooenis hoc nobis exemplo sit: Rhodij quosda legarunt Athenas. Legatu Quaestores sumptum, que oportebat dari, non de runt. Legati profecti non sunt. Accusantur. Invitentio est, Proficisci oportuit. D ullis est, No oportuit. Quaestio est,Oportueritne. Ratio est, Sumptus enim qui de publico dari sole is ab Quaestore non di datus. Infra inutio est, Vos tamen id quod publice uobis datum erat negotij, conjicere oportebat. Iudicatio est, cum ijs qui legati erant,sumptus qui de publico debebatur, non εια
retur,oportuerit ne eos conjicere nihilo minus legatione.
Hoc in genere primusicut in caeteris, si quid diu ex conis
240쪽
iectu res aut ex alia conitutione fiumi post uideri oportebit. Deinde pleras ex comparatione, CT ex relatione criminis in hanc quos causam conuenire poterunt. A cusator autem illam,cuius culpa id Actum reus dicet,priamum definde si poterit)in minus poteri negabit ad hoc iudiciu illiu sed huius que ipsie accusici, culpa pertinere. Postea dicet tuo ques oscio cosiulare oportere:ncessi ille peccasset, huc oportui e peccare. Deinde si ille doliqueriri separatim illus t hunc accusari oportere, Cr no cuhuius destiuione coniungi illius accusationcm. Destnfor autem cu citcra,siqua ex alijs incident confiitutionibus, pertractarit,de ipsa remotione sic reginetabitur. Primu ires accido it culpa demonrabit. Deinde cum id aliena
culpa accidist et,onendet se aut non potuisse,aut non deobulse id scere quod accusator dicat oportui be. Quod non potuerit, ex utilitatis partibus, in quibus est necesis studinis uis implicam,demonstrabit. Quod no debuerit, ex hon6tite cosiderabitur. De utroq; distinctius in desiis berativo genere dicetur.Deinde omnia Acta esse ab reo, quae in ipsius luerint potestiterquod minus quam conuerenerit sectrum sit, Ipa id alterius accidite. Deinde in alterius culpa exponenda demonstrandum est,quantu uoluntatis er studii fuerit in ipsio: er id signis confirmandum huiusinodi,ex caetera diligentia,ex ante sectis,aut dictis, atq; hoe ipsi utile fuissescere, inutile autem non scere,
Cr cum caeterauita magis hoc fuse conficti eum,quam quod propter alterius culpam non sicerit. Sin autem non in hominem certumsed in rem aliquam causa dimouebratur,ut in hac eadem re i Q mestor mortuus esset, T idcir ira Legatis pecunia dum non esset, accusatione alterius, ex culpae depulsione dempta, caeteris similiter uti locis oport