장음표시 사용
481쪽
εόα DE ORATOR nper audisset, foenum alios aiebat esse oportere. Tam ille,
Iocabatur, inquit catulus, praesertim cum in dicat ipse, ut ambrosia Hedm este uideaturi. verum te caesar audiarimus, ut ad Antonii reliqua redeamus. E t Antoniu3,ἴσα
pauca quidem nubi restant, inquit, sed tamen de bus iamiabore atque itinere distucilioms,requiescam in caesaris sermociquasi in aliquo peropportuno diuersorio. Atqui, inquit i ullusno nimium liberale hostilium meum dices: num te in uiam,simul ac perpaululi guttiris,extrudamer ei cium. Ac ne diutim uos demorer, de omni isto gerinere, quid sentium, perbreviter exponam. De riseu quin bsunt quae quierant , uti in quid sit, alterum unde sit, tertim fit ne oratoris uelle risim mouere, quartam quo
tenus, quintum quae sint genera ridiculi. Ais illud prism , quid sit ipse risius, quo pacto concitetur, ubi fit,
quomodo exi)tit, ais ita repente erumpat, ut eum maepientes tenere nequeam K,Cr quomodo simul later os, venas,uultum,oculos occupe uiderit Democritus: neque
enim ad hune sermonem hoc pertinet: Cr si pertineret. nescire me tamen id non puderet, quod ne ipsi quidemissi scirent,qui pollicentμr. Locus autem Cr regio quasi ridiculi nam id proxime quaeritur turpitudine ex defῖν
mitate quadam continetur. Haec enim ridentur uel sola, uel maxime,quae norint Cr designant turpitudinem alia quam non turpiter. Est autem,ut ad illud terti uenia, est plane oratoris mouere risin: uel quod ipsa hilaritas beneuoletiam conciliat ei,per quem excitari est uel quod admirantur omnes acumen uno sepe in uerbo positum. maxime rest)ondentis,nonnunquam etiam lac entu:uel
quod stangit aduersari , quod impedit, quod eleuat, quod deterret, quod relutat, uel quod ipsum oratorem
482쪽
politum esse hominem significat, quod eruditum, quod
urbani ,maximes qu)d trictitiam de seueritatem nutrigat Cr relaxat,odiosas s res saepe,quas argumentis dilui non facile est ioco risius dii oluit. Quatenus autem sint ridicula tradlanda oratori, perquini diligeter uidendinest, id quod in quarto loco querendi posueramus: nam nec insignis improbitas,er scelere iunm,nec rursus mi seria insignis agitata ridetur.' cinoros, maiore quadam ui quum ridiculi uulnerari uolunt: miseros illudi nolunt, nisi si se forte iamni. Parcendum est autem maxime
charitati hominum, ne temere in eos dicis, qui diligunα eur. Haec igitur adhibendu est primum in iocando moderratio. itaque ea facillime luduntur, que neque odio m gno,nec misericordia maxima digna fiunt . Quamobrem materies omnis ridicHoraem esi in istis uitljς, quae fiunt in uita hominum neq; cbaroru,nes calanulosiorum, neq; eorum,qui ob sacinus ad fiupplicium rapiendi uidentur, eas belle agitata ridetur. E R etiam deformitatis Cr corporis uitiora satis bella materies ad iocundu. sed quaerimits idem,quod in caeterιs rebus maxime quaerendum est, qu tenus. In quo non modo illlud praecipitur,nequid infuse,
sed etiam si quid perridicule posis uitandum est oratori
struqnne aut scurrilis iocus sit,aut inimicus. Quae cui μmodi fint, acilius iam intelligemus, cu ad ipsa ridiculoru-genera uenerimus. Duo enim sunt genera Acetiaru,quonτ- alterum re traflatur, alterum dicto. Re, siquando quid tanquam aliqua Abellu narratur, ut olim tu crasse in M Nnimium, comedisse ein lacertum Largij,crum esset cum eo Tarracinae de amicula rixatus: salsa, attamen a
eipso ficti tota narratio addidicti clausula, tota Tam ciuia, tam omnibus in parietibam inscriptas fugite literas, tria
483쪽
4ι DE ORATORE tria L LL, duo Μ Μ .cum quaereres id quid esset, eis nem tibi quendam oppidanum dixisse, Lacerat lacertum Largii mordax Memmius. Persti citu hoc genus quam sit
Acetum,quam elegans,quam oratorium,siue bubeas uerire, quod narrare posito, quod tamen est mendaciunculis bergendu,siuesngis.Est autem haec huius generis vim lius,ut ita ficta demonstres,ut mores eius, de quo narres, ut sermo,ut uultuε omnes exprimantur,ut ijs, qui audisit, tingeri illa eris uideantur. In re est item ridiculam,
quod ex quadam deprauata imitatione simi solet,ut idem crassus,Per tuam nobilitatem,per uestram fumidia. Quid aliud fuit in quo concio rideret, nisi illa uultus er uocis imitatio Per tuus stituas uero crum dixi Crextento brain chio paululum etiam de gestu addidit, uehementius risemus. Ex hoe genere est illa Rosciana imitio senis, Tibi ego Antipho assem,inquit,seni est cum audio. Atque ita est totu hoc ipso genere ridicultu, ut cautifimetrastandum sit. Miniora est enim ethologoru,si nimia est
imitatio,sicut obscoenitas:oratorsurripiat oportet imit tionem,ut is, qui audiat,cogitet plura quam uideat,praeae pet idem ingenuitatem er ruborem suum uerborum tui apitudine Er rem obscoenitate uitanda.Ergo haec duo gerinera sunt eius ridiculi, quod in te positum est, quae fiunt
propria perpetuam acetum,in quibus describuntur bois minum mores, Cr ita effingi tur,ut aut re narrata aliqua, quales sunt,intelligantur, aut imitatione breui iniecta in aliquo insigni ad irridendum uitio reperiuntur. In dicto autem ridiculu est i quod uerbi aut sentetis quoda ac mine mouetur sed ut in illo superiore genere, uel nare lionis,uel imitationis vitanda est mimorueibologorum se
militudo,sic in hoc scurrilii oratori dicacitas magnopere
484쪽
LIBER II. 46sfugienda est. Qiu igitur distinguemus a Crasso, a Catula,
a caeteris famettiarem v brum Graniu,aut Vargulam anu eum meum s non mehercula in mentem mihi quidem ueaenit: sunt enim dicaces, Granio quidem nemo dicaciori r
Hoc opinor primum, ne quotiescunque potuerit dictum diei, necesse habeamus dicere. Pusiillus testis processit, Licet,inquit,rogare Philippus Tum quaesitor properans, modo breuiter. Hic ille, Non accusabis, perpusilium misgabo. Ridicula. Stabedebat iudex L.Aurim breuior etia suum ipsie testis: omnis est rictus in iudicem conuersius: uiaeum est totum scurrile iudicit . Ergo haec, quae cadere possunt in quos nolis, quanuis sint bella, sunt tamen ipso genere scurrilia,ut ii te,qui sie uult dicacem, Crmeber αle est, Appius,=d nonnunquam in boeustiuscurrile deIaaebituri coenabo,inqui apud te huic laseo familiari meo C. sextis:uni enim Iocu esse uideo. Est hoc currile, er quod sine eausa lacesiuit:Cr tamen id dixit, quod in omnes Ius
eos conueniret. Ea quia meritata putantur esse, minus ria dentur. Illud egregium Sexti ,σ ex tempore, M anus Iactv inqui CT coena.Temporis igitur ratio, Cr ipsius diis vicitatis moderatio Cr temperantia, Cr raritus dictorum
dylinguet oratorem a scurra, Cr quod nos cum causa diarimus, no ut ridiculi uideamur,si ut proficiamus aliquid, illi totum die Cr sine causa. Quid enim est Vargula asseritatus,cum eum cuidatus A. Sempronius cum Marco suo
fratre complexus esset,Puer abige musicas s Rictum quae Avit, qui est mea sententia uel tenuisimus ingenii fructus.
Tempus igitur dicendi prudentia Cr trauitate moderabis muriquarum utinam artem aliquam haberemus, sed dotamina natura est. Nunc exponamus genera ipsa ummatim,
quie risum maxime molliat. Haec igitur sit prima partitio,
485쪽
λό6 DE ORATORE quod Iacete dicatur, id alias in re habere, alius in uerbo saccitas: maxime autem homines deteriri, siquando rictus
coniuncte re uerbos moueatur. Sed hoc mementote quoscunque locos attingam, unde ridicula ducuntur, ex
isdem locis stre etiam graues sententias posse duci: nnis tum interest,quod grauitas bonectis in rebus sieuere, iocus in turpiculis quasi deformibus ponitur,uelut in ij dem uerbis σ Iaudare frugi seruu posumus, T si est nequam, iocari. Ridiculum est dilud Neronianum uetus in furace seruo, Solum esse cui domi nihil sit nee obsignatum, nee
occlusum quod idem in bono struo dici solet, sied hoc isisdem etiam uerbis. Ex ij dem autem locis omnia nascunis tur. Nam quod Sp. caruilio grauiter claudicanti ex uulis nere ob remp. accepto, CT ob eam causam uerecundanti
in publicum prodire, nater dixit, Quin proas mi Spuris quotiescunq; gradum facies, toties tibi tuarum uirtutuem veniet in mentem praeclarum CT graue est. Quod Calaiano Glaucia claudicanti, ubi est uetus illud ' nam claudita eat s ut hic clodicat,hoc ridiculum est: π utruus ex eo, quod in claudicatione animaduerti potuit, est ductum. Quid hoc Naevio ignauius f scuere Scipio. At in male olentem, Video me a te circunueniri. subridicule Philistis pus. At utrunq; genus continet verbi ad literam immutatis ilitudo. Ex ambiguo dicti, uel argutifima putantur, sed no semper in iocos pe etiam in grauitate uersantur Africano illi maiori coronam sibi in reuiuio ad caput a comodanti,cum ea sepius rumperetur,P. Licinius Varus, Noli mirari,inquit,si non conuenit: caput enim magnum est laudabile π bonectum. At ex eode genere est, aluus sitis est,quod dicit. Parumne multas Nullu genus est ioci,
εμο non ex eo e seuera er grauia sumatur. Atq; hoc eiu
486쪽
L I B E R II. 46ra nimaduertendum, non esse omnia ridicula freta. Quid
enim potest tam ridiculu,quam sannio est s sed ore,uultu, inlitam s moribus,voce, deniq; comore ridetur m o GI'
s unc possum dicere, distri, T ut eluserio io t
rem: O uelimsed At mimum. Q ure primum genus hoc, quod rictum uel maxime mouet,no est nonrum, morosum, sum filios susticiosim,gloriosium,stultum. naturae 1 ' .dentur ipsae,qu s personas agitare solamim non sit tinere. Alterum genim est imitatione admodum ridiculum, sita nobis tantum licet turtim fluando Cr cursim. Alierum minis me est liberale. Tertium,oris deprauatio non digna nobis. Quartum obscoenitus, non solum non fra digna, sed uix conuiuio liberorum. Detractis igitur tot rebus ex hoe oratorio loco, secetiae reliquae fiunt, quae aut in re,ut ante diuis positae uidentur esse,aut in verbo. Nam quod quiribuscunque verilas dixeris, scelum tamen est, re contineritur: quod mutatis uerbιs salam amittit,in uerbis habet Itaporem omnem. Ambigua fiunt in primis acuta, atque in uerbo posita,non in re, sed non saepe magnum risum mota vent, magis ut belle Cr literate dicta laudantur: ut in
illum Titium, qui cum studiose pila luderet, cr idem
signa sacra noctu frangere putaretur, gregalisque eum in campum non uenisse requirerent , excusauit Vesta Teis rentius,quod eum brachium fregisse diceret. Vt illud Afrieani, quod est apud Lucili , Quid Decius Nuculum, an confixum ris scere,inquit s Vt tuus amicus Crasse Granius,non esse extantis. Et si quaeritis, is qui appella tur dicax,hoc genere maxime excelli sed rictus mouet alia maiores. Ambiguum per seipsum, probatur id quidem, ut ante dixi uel maxime ingeniosi enim uidetur uim uerbi in
alia dis caeteri accipii posse ducereses admirationem
487쪽
46s DE ORATORE magis quam risum mouet,nisi siqua do incidit in aliud granus ridiculi. Quae genera percurra equidem: siet scitis esse noti 'imam ridiculι genus, cum aliud expectamus, aliud dicitur hic nobismetipsis noster error risim mouet: quod si adviixtum est etiam ambiguum it salsim: ut apud Neavium, uidetur esse misericors iae, qui iudicatu duci uidet, percontatur ita, Quanti addictvis mille nummum. Si adadidi bet tantummmodo,Ducas licet, bet illud genus ridiaculi praeter expectationemsed quia addidit, Nihil addo, ducis licet: addito ambiguo altero genere ridiculi, fui ut imbi quide uidetur,sulsi imus. Hoc tum est uenustifimum,
cum vι altercatione arripitur ab aduersario uerbum, erex eo,ut a catulo in Philippum, in eum ipsum aliquid, qui lac iust, infligitur. Sed cum plura sint ambigui gelinera, de quibus es doctrina quaedam subtilior, attenderare er aucupari uerba oportebit:in quo ut ea, quae sint frigidiora uitemus:etenim cauendum est, ne arcesitum dictilputetur,permiam tme a te dicemus.Alterum genus est,
quod habet parum uerbi immutationem, quod in litera possitum Graeci uocant ποῖ πι- t, ut nobiliore mobiliore Cato:aut ut ide, cu cuidi dixi pet, Eamus deambulatu,
Cr ille,Quid opus fuit de s imo uero, inquit, at id opus fuit te aut eiusde restonsis ilia,Si tu Cr aduersus er auersus impudicus es. Etiam interpretatio nominis habet acumecum ad ridiculum conuertas, quamobrem ita quis uoceis tur,ut ego nuper Nummium diuisorem,ut Neoptolemum ad Troiam, sic illum in campo Martio nomen inuenisse Atque haec omnia uerbo continentur. Saepe etiam uersus
faecete interponitur,uel ut est,uel paululam immunius, e taliqua pars uersus, ut Salius Scauro stomachanti, ex quo sunt nonnudi, qui tum legem de cinitore naeam a
488쪽
St, tacete, quid hoc clamoris est s quibus nec pater, nee mater sit. Tanta confidentia estis' a sine istam enim stuperbiam. Nam in Caelio sane etiam ad causam utile luit tuum itilud, Antoni,cum ille a se pecuniam princtum diceret trastis,cr haberet filium delicatiorem, abeunte iam illo, Sentin' senon esse rectum triginta minis et ii hoc genus coniiciuntur prouerbia: ut illud Scipiois nis am Abelius omneu prouincias stipendia merentem se
peragrase gloriaretu Agus Asellum,σ caetera. Quare ea quos,quonii mutatis uerbis no posunt retinere Gnaedem uen talem, non in re, sita in nerbis posita ducantur. Est etiam in verbo positum non inctuls genus ex eo,cuad uerbum, non ad sententiam rem accipere uideare, ex quo uno genere totus est tutor mimus uetus oppido ridiis culus. sed abeo a mimis, tantu genus huius ridiculi insigni aliqua er notare notari volo. Est autem ex hoc genere ilis
lud,quod tu crasse nuper ecqui te rogasset,num tibi molestus esset luturus,si ad te bene ante lucem uenisset:tu noro, inquistit, Molestus non eras: Iubebis igitur te, inaquit, Auscitari s CT tu, certe negamus te molestum futuarum. Ex eodem hoc uetus illud hi, quod aiunt Malugianensem illum M .scipionem,cum ex ceturia siua renunti ret Accidinum c o s. praecos dixisset,Dic de L. Manlio, Virum bonum,inquit,egregium P ciuem esse arbitror.Ridicula etiam illud L.Portius Nasica C E N s.catoni cum isse,Ex tui animi sententia tu uxorem habes' Non hercuisle,inquit, ex animi mei fientelia.Ηας aut frigida fiunt,aut tu tum salsa, cum aliud est expectatum : natura enim nos ut ante dixi noster delectat. error, ex quo cum quasi GG s dece
489쪽
sro DE ORATORE decepti sumus expectatione,ridemus. In uerbis etiam ira
sunt, quae aut ex liminutata oratione ducuntur, aut ex unius uerbi translatione, aut ex inversione uerborum. Ex immutatione, ut olim Rusca cum legem Izrret annum
lam,di; uasor M. Servilius, Dic mihi, inquit, N. Finii ri, num si contra te dixero, mihi male dicturus es, ut coteris ficisti s Vt sementem yceri4, ita metes, inquit. Ex translatione autem, ut cum Scipio ille maior corinthijsputuam pollicentibus eo loco,ubi aliorum essent I mper torum,tumales dixit dist licere. Inuertuntur autem veraba,ut crasus apud M. Perpennam iudicem pro Aculeo,
ne cum diceret,aderat contra Aculeonem Gratidiano L.
Helvius Lanua deni inre, ut noctis, qui cum interpellaret odiose,Audiamus,inquit,pulchellum pueru, Crassus. Cum esset arris , Non potui mihi,inquit L amia, formam ipsie fingere,ingenim potui. Tum hic,Audiamus, inquit, diis serim:.multo etiam arrissem est vehementius. Sunt etiam illa uenisti,ut in grauibus sententijs k in facetiy. Dixi enim dudum materia aliam esse ioci,aliam seueritans, grauium autem Cr iocorum unam esse rationem. Ornunt igiatur in primis orationem verba relata contraris,quod idem
genus sepe est etiam Acetum: ut Seruius ille Galba,eum iudices L. Scribonio Trib.pl. rret smiliares suos, erdix bet Libo, Q nido tandem Galba de triclinio tuo exiisbι sed cum tu,inquit, de cubicula alieno. A quo genere ne illud quidem plurimum distit,Glaucia Netello,Villam in Tγburte habes, nem in Palatio. Ac verboruem quidem genera, quae esent ficeta, dixitFe me puto: rerum plura sunt,eas magis ut dixi anti ridentur,in quibus est num ratio,res fune discius Exprimenda enim fiunt,Cr ponenda ante oculos e quae videantur er verisinulta, quod est pro
490쪽
L I B E R I 4 tpropriu narrationis,m quae sin quod ridiculi proprium estiubturpia: cum exemplum ut breui imminiit sane talud, quod ante posui, crini de Memmio. Et ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologorum. Trabitur etiaaliquid ex hictoria,ut cum Sex. Titius se Cassandram ese diceret, Multos, inquit Antonius, positim tuos Aiaces Oileos nominare. Est etiam exi militudine,quae aut collationem habe aut tanquam imaginem. collationem ut iID Gallus olim tectis in Pibonem,cum innumerabilem Maragio praefecto pecuniam dixi bet datum, ids Scaurus terinuitate Magy redargueret, Erras, inquit, Scaure: ego enim Magium non construasse dico, cd tanquam nudus nuces legeret in uentrem abstulige. Vt illud M. Cicero senex huius uiri optimi nostri amiliam pater, nostros homines similes esse S rorum uaenaliuam, ut quisque optime Graece scire ita esse nequisimum. VaIde autem ridentur etiam imagines,quae fere in deformitatem, aut in aliquod vitium corporis ducuntur cum simιlitudine turpiorta: ut meum illud in Hesmium Manciam, Iam onendam cuiusmodi sis:cum iliciostende,quaeso, demon'uui digito pioctum Galluis in Mariano scuto cimbrico sub nodu diastorium,eiecta lingua,buccis fluentibus, Rictus est commotus,nihil tam M ancie s linile uictim s. ut cum T relio Perinario mentum in dicendo intorquenti, tum ut diceret sim quid uellet,si nucem fregi bet. Etiam illa,quae minuedi aut augendi causa ad incredibilem admirationem e litam turi velut tu Crasse in concione, ita sibi ipsium magnum videori Memmium, ut in forum descendens caput ad ornicent. Fabij dei iteret. Ex quo genere etiam illud est, quod. Scipio apud Numantiam, cum stomacharetae ct C. Metello dixisse dicitur,Si quintu pareret mater cius, a in