장음표시 사용
511쪽
4να DE ORATORE comitare ac beneficetia positae:aliae quae in ingenij dligus
facultate aut animi magnitudine ac robore. Nam clementia,tuniti benignita odes, sortitudo in periciata coma munibus, iucunda di auditu in laudationibus. Omnes enim hae uirtutes non im ipsis,quι 3 inse habet,quam generi hon num fructuose putantur: sapientia Crinamgnitudo animi,qua omnes reS hamatiz geruntur,tenues Cr pro nihilo putantur, CT in excogitando uia quaedam ingeni , Cy ipsa eloquenti adi rationia habet non misnus, iucunditatri mιnus. Ipsos enim metri uidetur,quos laudamus, quam illo , apud quos Iaudamus, ornare ac tueri sed tamen in laudando iungenda fiunt etiam haec genera uirtutum. Feriunt enim aures hominu cum illa quuiucunda Cr grata, tum etiam illa quae mirabilia sunt in virtute laudari. Et quoniam singularum uirtutum funicerta quidam osticia ac munera,CT sua cuique uirtuti laus propria debetur,erit explic dum in laude iustiti quid cum side,quid cum aequabilitare,quid cum eiusmodi ullo quo osticio u,qui laudabitκ hccerit. I tems in Geteris res gestae ad culos virtvtι. genus CT uim CT nome ac commodabuntur. Gratifima autem Iam eorum factorum habetur,quae suscepta videntur a vini sortibus sine em lumento ac praemiorqua vero etiam cum labore ex periuculo ipsoru ,hic habent uberrimam copiam ad lauda
dum, quod Cr dici ornatistae possunt, cir audiri Acidis me. Ea enim denis virtu3 eoe videtur praestatu viri,quae ni fluctuosa Mys,ipsi aute la3orios aut periculosa, t ne gratuita. Magna etia illa laus Cy adii rabidi uideri solet,lut e casius sapienter aduersos,non fractum esse fortuna,retinuisse in rebus an eris dignitatem. Neci, tamen illa non ornant habiti bonores,decreta virtutis praemia,
512쪽
LIBER II. 493ris gestae iudicijs hominum comprobatae: in quibus retiplicitate ipsam deorum immortilium iudicio tribui duae
dationιs est. Suraendae autem res erunt,aut magnitudine
pr habiles,aut nouitate prim aut genere ipso singula res nes enim paras,neq, usitatae, neq; vulgares , admiraratione aut omnino laude dignae uideri solent. Est etiam cum caeteris praemntibus uiris comparatio in laudatiois ne praeclara.De quo genere libitum est nabi paulo plura quam o tenderum dicere,non tam propter usium fresem, qui est a me in omni hoc sermone tractatus, quam ut hoc uideretM , si laudationes client in oratoris officio,quod . nemo negat,oratori uirtutis omniam cognitione, sine qua laudatio estici non pos i esse necessarium. I am uituri perandi praecepta contrari s ex uitiis sumenda eje perasticuum est.simul est illud ante oculos,nec bonum uirunt proprie er copiose laudari, sine uirtutum,nec improbunotari ac uituperari,sine uitiorum cognitione, utis instigniter atq, alere posse Atq; his locis tr Iaudandi uituperandi sepe nobιS est utendum in omni genere euus rum. Habetis de inueniendis rebus distonendisq; quid sentiam:adiungam etiam de memoria,ut labore crusum Dum tres ei quicquam aliud,de quo dissera relinqui, nisi ea quibus rebus haec exornentur. Perge uero,inquit crusus libenter enim te cognitu iam artificem,cliquanta dos euolutum illid integumentis disimulationis tuae,nudaturis pej icio:Cr quod imbi nihil,aut quod no multum relinquis, percommode facis, ens nabi gratam. Iam istuc quantum tibi ego reliqueri inquit Antonius, erit in tua potestite. Si enim uere agere uot eris, omnia
tibi relinquo :sin disimulare, tu quemadmodum bis μα scias,uideris. Sed ut ad rem redeam, non sin tanto
513쪽
ρ DE ORATORE ego,inqui ingenio,quanto Themistocles fuit tui oblis
utorris arte quam memoriae malim: gratiamq; habeo Stamonidi illi chio, quem primum serunt artem memoriae protuisse. Dicunt enim cum coenaret Cratione in Theses alia simonides apud Scopam fortunatum hominem,Crnobilon,cecini betq; id carinyn,quod in e i scripsisset,
in quo inulta ornandi causa poetarum more in Castore.
scripta Cr Pollucem fuiyen nimis illis sordide Simoniis di dixisse, se dimidium eius ecquod pactus esset pro illo
eurmine,duturu reliquum a suis T Induridri,quos aeque . laudaset,peteret, si ei uiderctur. Paulo post esse strant nuntiatum Simonidi,ut prodiret,iuuenes 'reddidit duos quosdam,qui eum magnopere euocarenisurrexisse il lum ipsum,prodisse uidisse neminem. Hoc interim staratio conclaue illud, ubi epularetur Scopas, concidi ,ea ruina ipsium oppressum cum fiuis interisse:quos cum hi mare uellent sui, neq; possent obtritos internoscere ullo modo, Simonides dicitur ex eo quod meminisset,quo eoαrum loco quis'; cubuisset,demotinrator uniuscuiust si peliendi fui*e. Hac tum re admonitus inuenise firtur,oris dinem esse maxime,qui memoriae lume a terret. I tui; ijs, qui hunc partem ingenis exercerent, locos esse capiet
dos,Cr ea quae memoria tenere uellent, effingendu anismo,atq; in his locis collocanda: sicfre,ut ordine rerum locorum ordo construaret, res autem ipsus remum est gies notaret,atq; ut locis pro cera, b lucris pro literis uteremur. Qui sit autem oratori memoriae fructus,quanis mutilitas,quanta uis quid me attinet diceres tene, que didiceris in accipienda causa, quae ipsie cogitaris,omnes fixas esse in animo sientelias,omnem descriptam uerboruapparatu, ita audire uel em linia dicis uti eum cui reae
514쪽
dicturi fiunt,cui restonderint,quid super it. q; murum ex alijs caussis aliquando a se actio Jm, ab alijs audiri lmen nerunt. Quare confiteor equidem huius boni naturiram esse principem, sicut earum re i,de quibus ante loeutus sium omniusta haec ars tori dicendi ine artis imatago qu di est Cr pimilitudo,habet hanc vim, non ut tota aliquid cuius in ingenijs nostrii pars nulla si pariat crprocreet: versi ut ea quae fiunt orta iam in nobis Cr proinereum,educet atq; confirmet. Verunt en ne ii tam acri
memoria De qui quam est, ut non di possitis notat sq;
rebus, ordinem uerborim aut fiententiarum compleo harifur . neque uero tam hebeti, ut nihil hac confiuetudine crexercitatione adiuuetur. Vidit enim hoc prudenter siue Simonides, siue altius quis inuenit,ca maxime animis e singi noctris quae essent a sensua diti atq; impressa' acervi
rimum autem ex omnibus nonris siensibus esesiensim uialiendi quare facili ne animo teneri poste ea, quae perciperarentur auribus aut cogitatione, si etiam oculorum conis mendatione unima tradcrentur,ut res caecus Cr ab asteae ctus iudicio remotas consematis quaedam π imago Crmura ita notaret, ut ea, quae cogitando coplecti uix pose semim, intuendo quasi teneremus. His autem frinis atque corporibus, sic t omnibus,quae sub asi Mim ueniunt stis des,opus est:etenim corpus intel ligi sine loco non potest. quare ne in re nota Cr peruulgatae multus er insolens in locis est utendum mutire, istu lassus,expliculis,modiacis interuallis. Imaginibus autem agentibus, cribus aegnitis, quae occarere cclariter que percutere animum
515쪽
pssint. Quarii Acultatem Cr exercitatio dabit, ex qua consuetudo gignitur, siti lium uerbori conseruata miminutata ca)ibus,aut traducta ex parte ad genus notatio, er unius uerbi imagine totius sentetiae in omatis,pictoinris cuius dum sinim ratione Cr modo marum uarieta te locos distinguetis. Sed uerbor- memoria, quae milus est nobis nec saria, maiore imaginu uarietate distinguiatur. Multa enim fiunt uerba,quae quasi articuli connectutinebra orationis, quae Armari sinulitudine nulla possunt: eorum fingendae nobG fiunt imagines,quibu3 si per ut
m . Rerum memoria propria est oratorio: eam singulispersonis bene posm notare polumus, ut sententin ima ginibus,ordinem locis comprehendamus. N es verum est, quod ab inertibus dicitur,opprimi inmorium imagiri pondere,et obscurari etiam i quod perbe natura tenere potuisset.Vidi enim ego seminos homιnes,et diuina proupe memoria,Athetim carneadem,in Asia,quem uiuere hodie aiunt,Sceptium Metrodor ,quorum uters tanqualiteris in cera, sic e aiebat imaginibus in ijs loeu, quos haberet, quae meminisse uellet, perscribere. Quare hae exercitatione non eruenda memoria est, si est ulla natura . lassia certes latet,euocida est. Habetis sermonem bene longam hominis utinam no impudentis, illud quide certe non nimis uerecundi:qui quidem cum te catulcitum etiaL. crusto audiente de dicendi ratione tam multa dixerim.
num istorum aetas minus me 'rrisse mouere debuit: sed mihi ignoscetis pro cto, si modo quae causa me ad hane insolitis mihi loquacitatem impulerit, acceperitis. Nos vero,inquit Catulus etenim pro me hoc,er pro meo statre rest octo no modo tibi ignoscimus, sed te diligimus, magnanis tibi habemus gratium: er cum humanitat
516쪽
erficilitatem agnoscisim tuam, tum admiramur Ulirascientiam er copiam. Equidem hoc me assecutum puto, qu)d magno sum lauatus errore, ex illa admiratione Iiis berulus, quod multis cum aliis semper admirari solebam, unde est et illa lata tua in causis diuinitus:nee enim te imattigisse arbitrabo, quae diligentisime cognose, Cr inridis collegiistinctus doctum partim correxisse uideo,partim comprobasse.Neque eo minus eloquentium tuam,σm Ito magis uirtutem er diligentiam admiror. er similgaudeo iudicium animi mei comprobari,quodsi perstitui,neminem sapientiae laudem er eloquentiae sine sinismo studio er laborem doctrina consequi posse. Sed minen quidnam est id quod dixini, fore ut tibi ignoscereamus,si cognossemuri qui te causa insermone impulit,uQuae est enim alia caus nisi quod nobis Cr horis ado Iescenti studio,qui te attentisime audierunt, morem gerere uoluistis T Mn isse, Adimere, inquit, omnem reis fationem crasso uolui,quem ego paulo siciebam ues pudentius uel inuitiis nolo enim dicere de transuaui bomiane fanidiosii ad hoc genressermonis accedere. Quid e nim poterit diceres confiularem se esse hominem er cerasorium eadem nonra causa est. An aetatem irret s quais driennio minor est. An sie nescires quae ego sero,quae cura
sim arripui, quae succisiuis operis ut aiunt iste a puero summo studio, suam nis doctoribus. Nihil diem de ingranio, cui par nemo fuit:etenim me dicentem qui audierit. nemo unquam tam sui desticiens fuit, qui ster aret aut melius,aut eodem modo se rese dicere:crasso dicente nemo tam arrogans, qui similiter se unquam dicturum esse confideret. Quamobrem ne frustra hi tales uiri uentarint, te aliquando crasse audimss. Tum ille, ut iri
517쪽
43s DE ORATOR sisti esse concedam,inquit, Antoni,quae sunt longe secus,
quid mihi tu tandem hodie, aut cuiquam homini, quod dici post reliquistis Dicam enim uere, amicisimi homirines,quod bentiosepe ego doctos homines, quid dico seripesimo nonnunquam: sepe enim qui potui, qui puer in forum uenerim, neq; inde unqua diutius quam Quaestor abluerim sed tamen audiui, ut heri dicebam, Cr Athenis messem, doctifimos uiros, Crin Asia illii ipsum sceriptium Metrodorum, em de bis illi rebus di uriret, res uero mihi quisquam copiosim unqua usus est, neqsubtilius in hoc genere dicendi,quam hie hodie, esse siem serua:quod si esct alter,cir aliquid intelligerem ab Anmtonio praeteri sum, non essem tam inurbanus ac pene inhumanus, uti eo grauarer, quod uos cupere sentirent. Tum sulpitius, An ergo,inqνit oblitus es cras si Ant nim iα partitam esse tecussin ,ut ipse instrumentum ora toris exponeret tibi eius distinctionem atque ornatis relinqueret' Hie ille,primu quis Antonio permisit,inquit, ut Cr partes faceret,er utrum ue et prior ip semeret deinde, si ego recte intellexi, cum ualde libenter audiarem,mihi coniuncte est usus de utraq re dicere. I lle umro,inquit Cot ornamenta orationis non attigit, neque
eamdatam, ex qua eloquentia nomen ipsum inuenit verba igitur, inquit Craisiusmihi reliquit Antonius,re
ipsisumpsit. Tum Caesar si quod dissicilius est, id tibi
reliquit:est nobis, inquit, causa, cur te audire cupiamus: sin quod Soliustibi causa noti est, cur recuses. Et cratulus,Quid quod dixisti, inquit Crasse,si Fle hodie apud
te maneremus,te morem nobis esse genurum, nihil ne ad fidem tuam putas pertinerein Tin Cotta ridens,Possierit
518쪽
LIBER III. 4 ν tulerit religionis. opus hoc censorim est:id datem remis mittere, uide quam sit homini turpe censorio. Agite vero, ille inquit, ut uultu: sed nune quidem, quoniam id temporis est, surgendum censeo, Cr requiescendum: post meridiem,si ita uobis est commodum, loquemur alia quid, nisi forte in crastinum distore mauultis. Omnes seuelstitim,uel si ipsie post meridiem masset, quamprimum
NsTIT VENTI mihi Quintel frater eum sermonem restrae, Cr manvidare huic tertio libro, quem post Antonij distulationem crinus habuisse acerba sane recordatio ueterem animi cura molestium que renouauit. Nam illud immortalitate diis gnum ingenium,illa humanitas,illa uirtus L. crasi moriste extincta subita est, vix diebus decem post eum diem, qui hoc cir superiore libro continetur. Vt enim Romam redijt extremo scenicorum Iudorum die, vehementer coamotus ea oratione quie Irrebatur habita esse in concione
a Pilippo, quem dixisse constabat, uidendum sibi aliud esse consitum, illo senatu se rempub. gerere non posse: mane Idibus septembris, er isse, ex senatus frequens
vocatu Drusi in curiam venit. Ibi eum Drusius multa de
Philippo questus esset, retulit ad senatu de ita ipso quod
cos. in eum ordinem tam grauiter in eoncione esset inuectus. Hic ut saepe inter homines sapientifimos constare vidi, quanquam hoc crasso, eum aliquid deis
519쪽
DE ORATORE Gratius dixissetfemper sere contigilbet, ut nunquam diis
xoe melius putaretur: tamen omnim consensu silc esse tum iudicatum, caeteros a crasso semper omnes, illo dum tem die etiam ipsi a sese superat . Deplorauit enim casum ais orbitatem s enatus, cuius ordinis a Cos. qui qua i pares bonus aut tutor fidelis esse deberet,ianquam ab aliquo nefrio praedone diriperetur patrimonium diagnitatus: neque uero esse mirandi , si crum suu consilijs rempub. profligasset, consilivam senatua a repub. repudia m. Hic cum homini Cr uehementi er diserto, Cr in prionus forti ad restinendum Philippo quasi quasdam uerboorum aces admovilliet, non tulit ille, Cr grauiter exarsit, pignoribMs ablutis crasu instituit coercere. Quo quiadem ipso in loco multa a crufo diuinitus dicta esstrebaritur, cum sibi illum cos. esse negaret, cui senator ipse
non bet. An tu, cum omnem autoritatem uniuersi ordianvi propugssare putares ,eamq; in conlectu Pop. Rom. concideres,me hri pignoribus existimis posse terreri no
tibi illa sunt cedendast crassum uis coercere haec tibi est excidenda lingua, qua uel evulsa spiritu ipso libidinem
tuum libertas mea refutabit. Permulta taem uehementisiama contentione animi, ingenij, uirit , ab eo dicta es: conflabat sententianis eam, quum senatus frequens si cuius est ornat inita ex graui, imis uerbH, ut Pop.Ro- satis fieret, nunquam senatus, neque consilium reip. nec,
fide de uisse ab eo dictam: er eundem id quod in autoria talibus perscripta extat scribendo afuisse. Illa tanquam ognea fuit diuini hominus uox er oratis, quam quasi
expectantes post eius interitum ueniebamus in curiam,ut
520쪽
LIBER II Liarreas multum consecutu esse audiebamus: ex quo cum
cohorruisset, cum fibri dom- redijt, dies septimo est
lateris dolore consumptus. Gmacem hominum stem, fragilemq;βrtunam,Cr inanes nostras cotentiones, qua in medio statio sepe stangulur et corruunt, Cr ante in ipso cursu obruuntur,quam portu colicere potuerunt. Nimi quariu crufi fuit ambitionis labore uita distram,taniau priuatis magis of ijs Cr ingenis laude floruit, suam stuctu amplitudinis aut resp.dignitate. Qui autem ei annus primus ab honorum per*nctione aditu omniuconcessu ad suemmam autoritatem dabat, is rim omnem stem, atque omnia vitae consilia morte peruenit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, graue bonu omniabus: sedi, tamen remp. casus secuti sunt, ut mihi non ea repta L. crufo a diis immortalibus uitetsed donata mors esse uideatur. Non uiditflagrantem bellio Italiam, non ardentem inuidia senatum, non sceleris nefarij princiis pes ciuitatis reos,non Iuctum filiae, non exilium generi, non acerbifimum c. Marij Mam, non illum post rediis tum eius eaedem omnium crudelisimam, non denique in omni genere deformatam eam ciuitatem, in qua ipse forentisima multum omnibus gloria praestitisset. Sed quoniam attigi cogitatione vim varietatems 'tunae, non vagabitur oratio mea longius, atque eis ipsis desentetur uiris,qui hoc sermonsiquem restrre coepimm,convitinenturionis enim non iure beatam L. crafi mortem illam,quae est a multis saepe defleta, dixeriticum hora ipsioari si qui tu cum illo postrem De collocuti siunt,
euentum recordatus Tenemus enim memoria Q Catulu
uirum omni laude praestantem, cum sibi non incolumem fortunam, sed exiliu er nam deprecaretur, esse coactu II s litui