장음표시 사용
531쪽
DE ORATOR Etitionis aut imitationis afferre uideatur: ex quo placuisim esse eius patrem iudico, sic maiores,non astere,ut ille quem dixi,non uaste,non rustice, non hiulce, sed presse.
er aequabiliter,cir leniter. mare cotta noster, cuius tu illa lata sulpiti nonnunquam imitaris,ut iotm literam tolla Cr e,plensimum dicas, non mi hi oratores antiquos,
sed messores uideris imitari Hic se arrisiset ipse subpitiussic agam uobiscum,inquit crassιs,ut quoniam me loqui uoluistis, aliquid de untius uitijs audiatis. Vtinaquidem,inqui ille: id enim ipsin uolinus, ias β'cens, multi ut arbitror hic hodie uitia ponemus. At enim non sine meo periculo, crassus inquit, possim subiti te
reprehendere, quoniam Antonitos mihi tesimillim diis xiisibi uideri. T a m ille,Tum quod monuit idem,ut ea, quae in quoque maxima essent, imitare nos ex quo verea or ne nihil sim tui nisi supplosionem pedis imitatus , Crpauca quaedam uerba,CT aliquemsi forte motum. Ergo siti,inquit crassus, quae ribes a me, non reprehendo,ne meipsum irrideam: sunt aptem mea multo Cr plura crmaiora quam dicis: quae aute sunt aut tua plane,aut imistatione ex aliquo expressa, de ijs te siqui me forte locus admonuerit , commonebo. Praetereamus igitur praecepta Latine loquendi, quae puerilis doctrina tradit, ex subito Ita cognitio ac ratio literaru alit, aut eo uetudo sermon si quotidiani de domenici libri confirmat,er lectio veritem oratorum er poetam. Neque uero in illo altero diuotius comorem ut distulemus quibus rebus assequi postomuue,ut ea quae dicamus,intelligantaer, Latine scilicet dicedo uerbis usitatis ac proprie demonstrantibus ea quσφgnificari ac declarari uolemus ,sine ambiguo verbo aut te montino nimii longa contingatione gabomino ualde
532쪽
productis ijs,quae similitudinis causa ex alijs rebus trus strantur,non discerptii sentet Anon praeposteris teporiribas,non Iusis personis; non perturbato ordine. quidniaris sicitas est tota res, ut mihi permirum sepe ui deatur,eu difficilius intectigatur quid putrenus uelit diacere,quam si ipse isse,qui patrona adbibet, de re sua diaceret. Im enim, qui ad nos causas deferunt, ita nos hietarans ipsi docent,ut non de6deres planius rici Easdem res autem si nulae Fusius,aut vester aequalis Pomponius agere coepit,non aeque quid dicunt,nψὶ admodis atteriri,intelligo: in conlusa est oratio,in perturbata, nihil ut fit primum,nihil ut secundum,tantas insolentia ac turisba uerbore,ut oratio quae Iulmen adhibere rebus debet, ea obscuritate Cr tenebras irrat, atq; ut quodammodo ipsisibi in dicendo obstrepere uideantur. Verusi placet, quoniam haec satis stero uobis quidem certe maioribus molem er putida uideri,ia reliqua aliquanto odiosiora
pergamus. Atqui vides,inquit Antonius, cum alias res agamus,quam te inviti audiamus, qui adduci possumus, de me enim conqcio, relictis ut rebus omnibus te semis murite audiamin is de horrida rebus nitida, de ieiunis plena,de peruulgatu noua quaeda est oratio tua. Facilles enim,inquit, Antoni partes eae fuerunt duae, quis mo lapercucurri potius pene praeterit, Latine Ioqued planes dicendi:reliquae fiunt magnae,implicatqucri gra*nes,quibus omnis admiratio ingenii, omnis iam eloqueotiae cotinetur. Nemo enim unqua est oratore,quod Latiane loqueretur,adminatus: β ψὶ aliter,irrident: neq; eum
oratore tantummodo, sed homine non putant. nemo exin
tu it eam verbis,qui ita dixisset, ut qui adessent, intellio gerent quis dicere sed contempsit erum qui minus id ia
533쪽
1t DE ORATORE coe potuisset. In quo igitur homines exhorre euntiqueti
stupesecti dicentem intuentur in quo exclamant f quem : um,ut ita dica,inter homines putant qui distincte,qri explicate,qui abudanter,qui illuminate et rebus er uer. . bu dicunt,er in ipsa oratione quasi quendam numer uersuras cinciunt,id est quod dico ornate. Qui idem ita moderantur,ut rerum, ut personam dignitates Dun is sunt in eo genere laudandi laudis, quod ego aptam Creongruens nomine: qui iri dicerent,res negavit adhuc se uidisse Antonius, Cr ijs Me nomen dixit eloquetis solis esse tribuendum. Quare omnes istos me autore deridete, atq; contemnite,qui se horum, qui nunc ita appellantur,
rhetora praeceptis omnem oratorum vim complexos esse arbitrantur,nes adhuc quam persona teneant, aut quid profiteantur,intelligere potuerat. Verum enim oratori,
quae siunt in hominum uita,quandoquidem in ea uersatur orator, dis ea est ei subiecta materies, omnia quaesita, audita .cta, distutam,tramia, agitata esse debent. Egenim eloquentia una quaeda de summis uirtutibus,quanquam sunt omnes uirtutes aequales Cr pares,sed tame sspecies alia magis alia 'mosa er illustris,si t baec uis, quae scientiam complexa rerum,sensa mentis er consilia se uerbis expliedt,ut eos,qui audiunt,quoeus incubveαrit,pofit impellem quae quo maior est uis, hoc est magis probitate iungenda summas prudentia quum uirtutum expertibus,si dicendi copiam tradiderimusnon eos quiadem oratores escerimus, sed furentibus quaedam arma dederimus. Hanc inquam cogitandi pronuntiandis rautionem, utas dicendi veteres Graeci sapientiam nomianabunt: hinc illi Lγcurgi,bine Pittaci,bine Solones,atq;
ab hac fit litudine coruncanii nonri, Fabricij, cato
534쪽
LIBER III. sis ne scipiones luerunt,non tam fortasse docti, sed impetu
mentissimila er voluntate. Eadem autem alij prudentia, sed confisio ad uitaestudia dilbari, quietem atque otium secuti,ut Pγthagoras, Democritus, Anaxagoras, a rem gradu ciuitatibus totos se ad cognitionem rerum tranis stulerunt ,quae vita propter tranquillitatem, Cr propter ipsius scientiae suauitatem, qua nihil est hominibus tuaecundius, plures quam utile fuit rebus publicis, delectatavit. Itaque ut eistudio se excellentis A ingenijs homirines dediderat,ex easumma acultate vacui de Iiberi temisporis, multo plura quam erat necesse, doctifimi bonitiones otio nimio,eν ingeniis uberrimis affluentes, curanα da sibi esse ac quaerenda er inuestiganda duxerat. Nam vetus quidem illa doctrina eadem uidetur er recte faciaendier bene dicendi magiara: neque dijuncti doctorires,sed iidem erant uiuendi praeceptores atque dicendit ut ille apud Homerum Phoenix, qui se a Peleo patre Achiili iuueni comitem esse durum dicit ad bellum, ut talam liceret oratorem uerborum actorems rerum. Sed ut homines labore Viduo er quotidiano assueti, eam tempemus edusa opere prohibentur, ad pilam se, autas talos, aut ad tesseras constrant, aut etiam novum
hibi ipsi aliquem excogitant in otio Iudaem: sie illi a neisgotiis publicis, tanquam ab opere, aut temporibus exaeclusi,aut uoluntate suastriati,totos se alii ad potius,alij ad geometras, alij ad nuscos contulerunt, alij etiam, ut dialectici, nouum sibi ipsi studiam Iutares pepererunt, atque in iis artibus, quae repertae sunt,ut puerooriam menter ad humanitatem fingerentur atq; virtutem, omne impas atq; aetates suas eonsumpserunt. Sed quod
535쪽
DE O R A T o R 'Edncipite, quae non potest esse seiuncta, sciendi dicendo
sapientiam floreret ut Thetia tocles,ut Pericles, ut T aramenes, aut qui minus ipsi in repub. versarentur . sed ut huius tamen eiusdem sanientie doctores essent, ut Gose.giui,Thra Imachus, i socrates: inuenti fiunt, qui cum ipsi doctrina Cr ingemis abrendarent, a re autem civili, Cr a negoths anisu quodam iudicio ut horrerent, hanc diceri exercitationem exagitarent atq; contemnerent: quorum princeps Socrates 'it is, qui omnium eruditora testimorimo, totiusq; iudicio Gricciae, cum prudelia, CT acumine, G uenusti te, Cr subtilitate, tum uero eloquenti uarieant copia, quam se cunq; in partῆ dedisset, omnium fuit
Scile princeps. is, qui haec, quae nos nunc quaerimus, redis Elarer l,4gerent oceret, cum nomine appellaretur uno quod om tu reru optimaru cognitio, atq; in ijs exercit titi philosophia nominaretur, hoe contune nome eripuit,
sapienters senticndi Cr ornate dicendi scientum re eois haerent , distulationibus suu sieparauit: cuius ingenium uariosq; sermones immortalitati scriptii suis Plato re didit, eum ipse Iitera socrates nulla reliqui let. Hine disiscidium illud extitit quasi linet M atq; cordis, ab serium sane Cr inutile er reprehendendum, ut alii nos sapere. alii dicere docerent. Nam cum essent plures orti fere a Socrate, qu)d ex illius varijs Cr diuer 3s, Cr in omnem parte dijusli dijpuntionibus alius aliud apprehederat, proseistinatae sunt quassi famulis dissentientes inter se Crmultum disiunctae er dilares, eum tame omnes si phi. Iosophi Socraticos er dici uellent, Cr esse arbitraretur.
Ae primo ab ipso Platone Aricto telis Cr Xenocrates, quoru alter Peripateticoru, alter Arademiae nomen obtiapuit: deinde ab Antisthene, qui patientiam er duritiam
536쪽
in socratico sermone maxime adamarat, c nisi prinia, deinde stoichium ab Aristippo,que illae imagin volupta rite dissutationes delectarat, Udirenaica philosophia in navit . quam ille CT em poneri simpliciter defruderant, ij qui nunc uoluptate omiua metiuntur, dum uere dius id agunt, nec dignitati sumseciunt, quam non asternunis
tur,nec uel ptate tuentur,quam amplexari volunt. Fuearunt etiam alia genera philosophoru, qui se omnes fresocraticos esse dicebat. Eretricoru,Herilliorurni, Megararicor ,P rrhonecrusta ea horum ui Gr diDumtioniis bussunt iandiu stacta cr extin m. Ex illis autem quae remanent, ea philosophia, quae suscepit patrocinium uom Iupruri,etsi cui uera uideatum, procul abest tamen ab eo viro, quem quoimus, quem amore publici coctus, Crregendae ciuitatis ducem, G fiententiae atque eloquentiae principe in senatu,in populo, in caulis publicta esse uoalinus : nec ulla tamen ei philosophiae fet iniuris a nobis: no enim repelletur inde, quo aggredi cupiet, sed in homtuus quiescet fius,ubi uult, ubi etiam recubans molliter m delicate, nos auocat a rostris, a iudicjs,a curia, frorasse sapienter,ac praesertim a repub. Verii ego no quaeaero nunc, quae sit philosophia uerisima, sed quae oratori iuncta maxime. Ovare istos sine ulla tot elia dimitastinus, fiunt enim Cr boηi uir ω quonia sibi in uidetur beati: tumque eos admoneamus, ut illud etiam si est u risiimu, tacit am tamen tanqua mγsterium tenean quod negant versari in repub. 4 e sapientu. Nam si hoc nobis atq; optimo cuiq; persuaserint, non poterunt ipsi ese, id
quod maxime cupiunt,otiosi. Stoicos autem, quos minis me improbo, dimitto tamen, nec eos iratos uereor,quoαnim omnino irasci nesciunt dis bane ab ijs habeo gra-
537쪽
3 DE ORATOR Etiam, quod oli ex omnibus eloquentiam virtutem descripientiam ebe dixerui: sed utrunq; est in his quod ab hoc,
quem instruimus,oratorem ualde abhorreat: uel quod Oxmnes,qui sapientes non sint,struos, Iatrones,hostes,inrisanos esse dicunt: nes tamen quenqgam esse sapiententi valde auton est absiurdum ei concione, aut senatiam, tvllam coetum hominu comittere,cui nemo illoru,qui adasset,sinus, nemo riuu,nemo liber esse videatur. Accedit
quod orationis etiam genus habent frose Jubtiis , ercerte acutum sed ut in oratore exile, inustratu,abhorrens ab auribus vulgi,obscurum,inane,irium , attame eiusmmodi, quo uti ad uulgus nullo modo posit. Alia enim crbona er nulla uidentur stoicis, Cr caeteris ciuibus, vel potius getibus:ulia vis bonoris, nominiae, praemi supplicii :uere an secus,nihil ad hoc tempus: sed ea sisequa
Diu nullum unqua rem dicendo expedire posimus. Reis liqui sunt Peripatetici er Academici,quaquam Acaderiiracomnome eit unum, sententis duae. nam Speusippus Platonis sororis filius,er Xenocrates,qui Platonem auadierat,er qui Xenocratem Polemo,eT crantor,nihil ab Araeotele, qui una audierat Platone,magnopere dissenaft,copia 'ra se cir uarietate dicedi pares non fuerunt. Arcesilas primu,qui Polemone audierat,ex variis Platoanis libris,sermonibusq; Socraticis hoc maxime arripxit.
nihil esse certi, quod aut siensibim,aut animo percipi posa sit:que strunt eximio quodam uison lepore dicta ad eranatum esse omne animι sensiusq; iudicii ,primuras inapituisse quanqui id fuit Socraticum maximo non quia ipsie sentiret ostendere,fed contra id quod qui3s sese
tire dixisset,distulare. Hinc haec recetior Academia emaan it, in qua extitit diuina qgadam Meriin ingeni dicen
538쪽
tores cognoui AthenH,dime autores certifimos laudare poss-,er socem meum scaevolam,qui rara Romae auadiuit adolescens,σ in. N etfru L. F. amiliare meri,cl
risimu uisu,qui illum abe adolescente Athen iam alliis Elium senectute,multos dira oditu sie dicebat. Hec a tem,ut ex Apenino fluminum, sic ex comuni sapientiuiugo sunt doctrinari icta diuortis,ut philosophi rena quam in superin mare loniam deflueren Graecusuidis dam,Cr portuosura .oratores autem in instrum hoc Thuyum,Cr Barbarum,scopulosum,atq; indisti duberentur,in quo etiam ipse Vbses errasset. Quare sit huc eloinquentia,ais hoc oratore contentis M, qui sciat aut rugare oportere quod arguere,aut si id non positi, tum ostendere quod ι frcerit, qui insimuletur , aut reciemctum, aut alterius culpa,aut iniuria,aut ex lege, aut nocontra legem,aut imprudentia, aut necessariρ, aut no m inomine Uurpandum quo arguatur, aut non ita agi , ut
debuerit ac licuerit: σβfans esse putans, ea quae: isti scriptores artu docent , discere,quae multo tamen orati eius,quam ab illis dicuntur, σ uberius explicauit Amtonitu edsi bis contenti estis, utque iis etiam, quae dici uoluistis a me,ex ingenti quodam oratorem, immensos campo in exiguum sane Drura compellitis. Sin ueterent illum Periclem,aut hunc et ii, qui amiliarior nobis proupter scriptora multitudine est, Demosthene sequi uultis, Cr si istam praeclara, Cr eximia specie oratoris perlicti,
Cr pulchritudinem adamastu, aut uobia haec carneadia, aut illa Aristotelia uis comprehendenda est. N anque ut ante dixi ueteres illiusque ad Isocratem omnem Ormium rπ- , quae ad mores hominum , quae ad KS. 6 Miniri,
539쪽
sio DE- ORATOR Euirim,quae ad uirtute, quae ad remp. pertinebant comistionem ex scietiam eum dicendi ratione iungebant: p
, deinceps a Socratim item omnibus,philosophi eloquena tiam destexerat, oratores sapientiam: nes quicqua ex alterius parte tetigerunt,nisi quod illi ab ta, aut ab illis, hi mtuarentur,ex quo pronuscue haurirent, si manere in pristina coimnione voluissent. Sed ut Pontifices verea res propter sacrificiora multitudine tres uiros epulones esse uoluerat,cum essent ipsi a Numa,ut etiam illud fuis dorum epulare sacrificium Aceret,institutisic Socraticia se edusserum actores a comuni philosophiae nomine μα parauerunt,cum ueteres dicendi ex intelligendi nuri eam societate esse uoluissent. Quae cum ita sint,paululum equidem de me deprecabo π petam a vobH, ut ea qua dica non de memet ipso , sed de oratore dicere putetis.
Ego enim sum n,qui cum summo studio patris in pueristia doctus essem,Cr in forum ingenii dintini quantu ipse
sentio,non tantu quantum ipse forsitan uobri uidearitiae tuli1siem, non posita dicere me haec, quae nunc coplector,
perinde ut dicam discenda esse , didicisse: quippe qui
mniu maturrime ad publicis causas accesserim, annosq; natus unum Cr viginti nobili, imum holmne Cr eloqueatifimum in iudicium uocarim,cui disciplina fuerit Iora, magister usus, Cr leges, instituta Po. Ro. mosi maiorurum.Paulum, sitiens inru artium de quibus loquor,gi stivi Quaestor in Actial cum essem,aequalem re meam ex. Academia rhetorum nactus Metrodorum illum,de cuius memoria comemorauit Antoniuw:et inde decedens,Atheri
nis ubi ego diutius essem moratus , nisi Atheniensibus, i quod masteria non refrrent, ad quae biduo serius ueneis
540쪽
L I B E R. ID. Itaram, uscensuissem. ure hoc, quod complector rendims cieturam utims doctrinae,non modo non pro me,sed e tra me est potius:no enim quid ego, sed quid orator possi,di1puto:ats bos omnes,qui artes rhetoricus exponui, perridiculos.Scribunt enim de litium genere,Cr de prii
rip mer de narrationibus . illa vis autem eloquentiae tanae μέt,ut omnium rerum, virtutum, olficiorum, omni snatur quae mores hominum, quae animos,quae vitam comine originem,uis, mutationes s teneat: ea in mores, Ieges,iura describasirempub.rega omnia,quae ad quat cunque rem pertineant, ornate copioseq; dicat .s n quo genere nos quidem uersamur tantum, quitum possumus, quantum ingenio,quantin mediocri doctrina, quantam
usu ualonus:nes tanae istis,qui in una philosophia quasinbernaculum vitae suae collocarunt, multum sane in dia sputatione cocedimus. Quid enim meus Ia Ituris c. Veia Iesus aferre potest, quamobrem voluptas sit summum bonam,quod ego non eopiosius posis uel tutari , si uelim uel restitere ex illis locis, quos exposuit Antonius hae discendι exercitatione,in qua Velleius est rudis, unusquispniarm uersatims Q nid est quod aut sex. Pompeius,aut duo Balbi, alit meus anticus, qui cum Panaetio vixit, M. Vigellius,de uirtute hominum Stoici positit dicere, qua in distulatione ego bis debeam,aut uestrum quisqua conrederes Non est enim philosophia simila artium reliquais r . nam quid faciet in geometria, qui non didicerit . quid in minias aut taceat oportebit, aut ne sanus quiadem iudicetur. Haec uero, quae sunt in philosophi ingemis eruuntur ad id quod in quoque uerisimie est elicienis .
dum acutis atque acribus, eaque exercitata oratione poαIuntur. Hic hic noster vulgaris orator, si minus erit doα