Godofredi Hermanni Opvscvla

431쪽

obtutis epulis impiger Hercules: Liber sola bonos duet ad eritus: elurum Tyndaridae sidus ab inlimis

quassus eripiun aequoribus rates.

Verses stimini aucti di Ordnung et dum Hygin uberein, desse 22 . Fabel, welcho die Voborschrist ultri qui suosi sunι eae mortalibus immortales mi fulgendon orienteginni: Removies Iovis et Icumenae filius Liber Ionis et Semelae 'ius: Cusιor e Polluae Helenae fratres Ionis e Ledae filii Und ast

432쪽

G orin meis aera sodalibus, donaremur od , praemia soritum Graioru , neque u pestim munerem ferres, divite me scilice arsium, quas aut Parrhasius protulit uu Scopu8,

hic sumo, liqvidi ille colorib

sollers nunc hominem ponere, nunc deum. sed non haec mihi sis nee sibi alium res est aut animus deliciarum egens: saudes carminibus carmina pqssumus donare, et pretium dicere muneri per quo spiritus e situ redit bonispou moriem ducibus non ιaruue massis, non incis notis a mora publitis

illum, qui domita nomen ab Africa lucrum rediit post celeres fusus reiectusquq restorsum Hannibalis minus in dispendia Carthaginis impiae,cιarunt, quum Glubrae Pierides neque si churis silean qu' bene feceris, mercedem uteris quid foret Biae Mavortisque puer, tuaesturnitas obstaret meritis invida priuemii8.ereptum Nysiis fluctibu Aeacum uiris divisibus consecrat insulis. diinu Gaude irum Musa vetu mori, caelo Musa beat si Iosia interesι oblusis epulis impiger Herculas Liber τοι bonos duci ad Mirus: clarum Tyndaridue sidus ab infimis

quonas eripiunt aequoribus rates.

433쪽

Quadruplex cernitur linguarum in. coniai,uendis Ver- p. 3borum orta ratio, prima, qua notiones distinguuntur, ut temporum et pereonarum alia, qua quid facilioris prorum , tiationis suaviorisve soni caussa mutatur tertia, quis poetaei motri vel necessitate ei commoditate adducti a communi usu declinani; quarta, qua consuetudo Vulgari seriminis ab recta Viis assisterat. Ad haec omnia animum advertere debet si quis r in de sormis verborum iudicare vult. Est autem harum rem explicatio non ubique facilis, praesertim in emortuis linguis, si exempla et non multa Suppistunt, Vel quorum copia est omnia ita in unam partem Vergunt, ut aliae partes exclusae eme Videantur. Quod si in huismodi caussa

Sumuntur, quae accuratiu perpensa aut non Ma aut saltem dubia esse reperiantum ea Si a claro Vir proseruntur, Ver-- dum si ne a multis tamquam explorata accipiantur, e

rorque, Si quid erratum est, propagetur longius. Et modi quaedam continem mihi visa est in Io Nicol Madvigii opusculis aueris ea dissertatio, quae est de sormarum quaruandam verbi Latini natura si usu in qua quum ill tam acute doctem do sortilas illis disputaverit, ut aucinritas. Virii, in quo eximia est planeque admirabilis linguae. Launis scientia, lacilo incautos capere possit, constitui, oblata scribundi ' Etl est a. 8ι3.

434쪽

ι 6 DE MADUIGI INTERPR. occasione, ea aperire, de quibus cum eo dissentiendum

putarem.

Ropudiat advigius illam divisionem temporum, quam a Fr A Wolfio Germanis ita commendatam esse ait, ut iam nemo sere ab ea discedere audeat. Quod Olfio tribuit, prosectum est a Fr Volg. Belgio cuius iudicio Wolfius in huiusmodi rebus confidebat. Ab illis igitur dissentiens haec scripsit advigius p. 62. quum γέγραφα et scripsi dicatur aut fuit Ilium aut εβίωκε ὀ ε,α, praesen tempus Significari volunt actionis persectae, apertissime rerum naturae repugnantes et actionem cum actionis negatione et sublatione confundentes. Iniquius vituperavit vir eruditissimus Gemmanos, qui tantum abest ut actionem cum actionis negatione

confuderint, quod qui lacia prosecto insanus sit ut potius id ipsum voluerint, ubi actio praeterisset, praeSentem eius negationem esse. Et quid aliud in mente habuit, qui fuimus h Troes, fui Ilium dixit, quam hoc iam non esse Troes neque Ilium Quid autem illud oratorum ειρηκα et diri est, nisi ammatio praesentis silentii Et quum Latini Graecum τε-

ννηκε virtuti egi interpretantur, nonne ipSum Verbum pra

sentis temporis notationem praebet Sed mittam exempla, utarque potius argumentis. Etenim quum omnino nullum verbi tempus cogitari possit, in quo non insit negati aliorum temporum, necessari neque actam 3ctionem neque agendam aliter quam eo, quod iam non agitur, definiri licet. Quod si recte de Verborum formis exponere volumus, sic Statuendum erit, et in praeteritis et in suturis per figuram rhetoricam affirmari praesentem negationem actionis, ita ut qui aliquid nunc non esse dicere velit, suisse vel suturum esse dicat, ut

ille qui fuimus Troes, ut Ilium dixit, aut si quis alicui tali, qualis Antigonus ille suit, qui δώσων cognominatus St, dicat dabis. Eadem rhotorica figura Latini in passivis uti coguntur, imm quod Graece est τεθνηκε moristis ea dicunt, non in mente habentes nunc quemdam non vivere, sed ante illa quae nunc sunt Vita excΘssime. Haec quum non satis disti

gueret advigius, p. 62. ita scripsit: sequamur igitur intomporibus dividendis naturam ducem, intelligamusque, loquenti non propositum esse, quod demonstret, discrimen persecti et imperfecti, notionem a grammatica alienarum, sed id eum declarare, quem locum ea visa, quamverbis con

435쪽

QUARUM VERBI LAT FORM. ι 7cepta proserat, in ordine actionum temporis momentis di cretarum teneant. Haec ego vereor ne aut non intelligam, aut, si intelligo, non possint pro Veris haberi. am si e secti et imporsecti notiones a grammatica alienae Sunt, non apparet qui actum sit ut his notionibus significandis certae Verborum formae inventae sint, usurpenturque ita ut ne posse quidem iis carere videamur quin ne illud quidem amparet, quo modo is qui loquitur Visa quae Verbi concepta proferat, quem locum in ordine actionum temporis momentis discretarum teneant declarare possit. Nam quid aliud est actiones temporis momentis discernere, quam eas dicere aut acta esse aut agi aut nondum esse actas Atqui quae actae Sunt, persectae quae aguntur, impersectae Sunt, sicuti quae neque actae Sunt neque aguntur, ad exspectationem futuri temporis pertinent. Aliter nihil nisi nuda noti remaneret actionis, quae est omni temporis notatione vacua. Illo quo que ego puto naturam ducem sequi, qui rationem divisionemque temporum ita definiunt, ut eam ab illo qui loquitur repetant. Nam quum omnis oratio sit declaratio cogitationum, is qui loquitur non potest non ab se ipso, ut cuius cogit tiones eloquatur, proficisci. Itaque hoc tempus, quo cogitat p. de cogitata emis proseri, eadem necessitate absolutum tempus St, idque praesens, qua persona in Verbis quae prima Vocatur, quod Sine ea nec Secunda nec tertia persona ulla cogitari potest. Illud absolutum tempus praesens terminos habet ab altera parte id quod desiit praesens esse, hoc Stpersectum, ab altera autem illud quod nondum praesens est, quod est suturum quae tempora quatenus ad illud absolutum

praeSen reseruntur, eoque sublato ne cogitari quidem pos Sunt, relatiVa sunt quatenus autem absoluti praesentis negationem propter communes cum eo terminos continent, ipsa quoque absoluta eaque praesentia sunt idque comprobant

in Latina lingua hae sormae, sacrum est, facturus est in

Graeca autem μελλω πομιν. Quocirca immerit nescire

putabitur quid absolutum, quid relativum sit, si quis idem

tempus modo absolutum, modo relativum appellet quamquam non laudatum Volo, si quis quod imperfectum in verbis vocatur, inter absoluta tempora posuit. Quoniam autem mentis ea lacultas est, ut se possit etiam alio quam quo nunc cogitat tempore cogitantem, hoc St praesentem, cogitare,

436쪽

ι 8 DE MADUIGII INTERPR. hoc fictum tempus Graeci grammatici οριστον Ocarunt, quia quovis in tempore collocari potest, errantes tantum in eo, quod de Sol praeterit cogitarunt At id nullum esset, nisi esset aliquod praesens infinitum. Id quidem in Graeca

et credo in omnibus linguis communem cum absoluto pra sente sormam habet sed quibus terminatur utrimque temporibus eorum praeteritum apud Graecos, ut in quibusdam etiam recentioribus linguis, suam accepit propriam formam, ἐποίησα, cuius Vicem apud Latinos subit persectum absol tum feci, suturum autem infinitum uterque populus propria sorma instructum habet, ποιήσω, faciam. Sunt igitur etiam tempora οριστα tria πο- ἐποίησα, ποιησω. Hi et abSolutis et infinitis temporibus alia sunt tempora in Verbis Miuncta, quae quoniam per Se Sola cogitari nequeunt, Sed reseruntur ad aliud vel absolutum vel infinitum tempus, relativa appellantur, in quibus duo sunt, quae quia propriam sormam non habent, ignorari videntur, relativa dico praesentis ei futuri, quod qui facio dicit, aut absoluto praesent se nunc sacere dicit aut infinito, sacere se cogitato aliquo tempore aut relativo, facere dum aliud quid vel absoluto vel infinito praesente fiat. Eodemque modo faciam et infiniti suturi est, et, quum occupatum in faciendo significat quo tempore aliud quid futurum sit, relativi. Relationes autem temporum inter Se quum multae et cogitari et significari verborum vel sormis vel copulationibus possint, tres formae primae sunt et Sim- p. 6 plicissimae, imperfecti, quod ex praesentibus, plusquamperfecti, quod ex praeteritis, suturi exacti, quod ex futuris pendet. Huius igitur futuri eas sormas quae in s exeunt, ut sum, lavasso, advigius p. 61. ab initio futuri simplicis, non Macti fuisse, et, ut apud Graeco αξω et γελάσω, ex quo poetae epici ἐγελασσα dixerint, lactas esse statuit. Neutrum videtur concedi posse. Habet illa opinio duos fontes, similitudinem Graeci verbi, et usum istarum apud scriptores Latinos sormarum. Ut a Graeco verbo incipiam, nemo quidem negabit,

ut Graecum αξ ex ἄγω, sic etiam Latinum uae ex ago esse formatum. At hoc quidem argumento non efficietur ut a

ab initio forma suerit futuri simplicis. Non enim videtur dubitari posse quin Graecum illud αξω origine sua coniunctivus acristi praeteriti fuerit, quo quum antiquissimi pro sutum

437쪽

uterentur, ex e demum Ormatum est laturum, testans originem Suam eo, quod caret coniunctim. Videra id G. I. Vossius lib. III de analogia cap. 44. Illud autem plane fieri non potest, ut levasso sit ad exemplum epici ἐγελασσα factum. Nam quid ad Latinos, si Graecorum poetae epici aut lyrici litteram metri caussa duplicarunt Immo huius quoque rei rationem optime perspexerat ossius, qui in illius libri cap.

45 levasso ex levaves contractum eSS Vidit, quum , quod extrito e remanebat, in , quia sequebatur sibilus, abiret. Ex quo apparet a in levasso, ut ex contractione natum, non breVe, ut in ἐγελασσα, sed longum esse, ut in levarunt, leva88e, pSO-que levaro, quod sola r littera ab levasso ditari. Eodem modo formata sunt ausim ex auserim, et ex Verbi quorum per

secta in in exeunt habessit, prohibessiι, licessit. Nam quum non habet so habuerim, sed hibueso, habuerim pronuntiarent, non potuit abiici, quod pro e illatum erat, Sed extrito quente e contractio indicanda erat duplicatione litterae sibi lantis Ut autem ad illa redeam, aeto capso, fago, Si quis quaerat cur non ero, cepso, ego dixerint, quum t3men occep80, useae usurparent, quid aliud quam quod ultro se offertis spondebimus, antiqua suisse persecta uri, apsi, furi, apri, quorum reliquiae istis in formis servatae sint, postquam Substituta erant edi, cepi, feci rapui quae quum Surparentur in verbis compositis, dicereturque occepi, esseri, horum futura exacta e litteram tenere Oportebat. Haec si ita sunt, non est quod de plusquamperfectis

percepsem, furem dubitetur, quae suspecta habet Madvigius p. 69. Eorum alterum invenitur in his Pacuvii apud Ciceronem deiff. III. 26. quod ni Pulamedis perspicuae prudensia P. 7 istius pereepse malitiosum audarium, fides suoruιue ius perpetuo falleret. Codices quidem ibi habent percepisset, quod qui SerVandum censuerit, rius scribere debebit Alterum est apud Plautum in Pseudolo, ubi I. 5, 82. haec leguntur:

peccata mea sunt animum advoris nunc iam,

quapropter nasi amoris pertem habuerim: plastinum in mundo scibam, ni id fuaeem mihi. Ni pro si quod in libris est, scribendum esse monuit ad

438쪽

.20 DE ADVIGII INTERPR. quidem a Vera syntaxi et legitimo temporum usu, nec tamen longius quam ipse discesserit Plautus in duobus quae affert exempliS, eorum ego exemplorum neutrum accipio. Illo quisedem, quod est in Capt. ΙΙΙ. 5 53. nam cogiωιo, si quis hoc gnaι ruoru servus sarit, qualem haberes grusium, non utar ut faret scriptum suisse contendam, quamquam id tam est veri simile quam quod maxime, sed ut negem qui quam conserre ad defendendum farim in Pseudolo. Nam dὐ quo hic agitur Hegionis filio, is quoniam vivit, captus quidem ab hostibus, fieri potest ut eius servus, quo herum liberet, Se illum esse simulet. Itaque dici potuit si hoc fecerit, etsi, quia nescitur an sit facturus, in apodosi plusquamperfectum i sertur, quasi dictus sit non fecisse. Alia est alterius exisnpliratio, sumpti e Cistellaria re. 2, 44. quod advigius quidem, qui librorum scripturam servaret, nam si nemo hac praeωνῶ, postquam insto abii, cisDua hic laeereι, omnino non debebat ad desondendum in Pseudolo furim adhibere. Apertum est

enim ancillam istam non potuisse dicere si nemo hac pra serisseι nondum enim Scit neminem prReterisse, quae nOScitare incipiat an aliquis praeterierit. Accedit quod ne iaceria quidem vitio vacuum videtur, siquidem librorum scripturae indicium faciunt metra sic esse restituenda: nunc vestigia hi si qua in nostatabo: nam si nemo hac praeteriit, postquam intro abiri, oistella hic lueeι, quae quidem hic periit, opino' . Haec igitur exempla nihil conserunt ad commendandum in Pseudoli versu farim, sed ostendi debebat perfecti con- p. siunctivum ita usurpari, ut quemadmodum in plusquamperfecti aut imperfecti coniunctivis, negatio contrarii facii

Quae porro affert advigius, ut ex ipsa verborum forma argumenta petat, quibus suae et ianuas ab initio simplicia s tura fuisse ostendat, haec sunt p. 69 neminem umquam di, XiSSe capse, fure, Se tu , ubi e Non apponam πω, quod fuerunt qui scriberent in Plauti Sticho I. 3 8. quo minus laboris illam ceps Mistumo. Nam quum libri cepisse teneant, praestat ordinem verborum mutari quo minus laboris episse illum erissumo.

439쪽

QUARUΝD VERBULAT FORM. 12 Est igitur ut nulla inveniantur exempla decurtatorum infinitivorum nisi in verbis, quorum persecta in si terminantur: eo non emcitur ut non potuerint are, fare et similia dici, aut ut dicta non uerint, sed ut ex raris et fere obsoletis persectis nulla istiusmodi infinitivorum exempla nobis supersint. Num vero id minus in infinitivis persectorum in si exeuntium evenit Multum laboret credo, qui ex scriptis quae habemus

poetis metri caussa, sed raro, adscita, praesertim in disyllabis, ut ab Lucilio XXVIII. . apud Onium in autumare: Moraueum quiddam Uranno misse Iristippum autumant. Pergit Madvigius ita seu has sormas ex syncopa orta longissime ab antiqua suturi sorma diiungamus, vel id admonere potest, quod hac sorma et coniunctivo inde derivato nemo post Terentium est usus, si faro, furim, ausim Xceperis, ac ne is quidem nisi parcissime his omnino, nisi fallor eroemiι

Andr. IV. 5 4 20. et appellassis Phoem. IV. 6, 45), contra illa syncopa et Lucretius et Virgilius et Horatius. is quidem

verbis vereor ne vir doctissimus nostram magis quam Suam

sententiam corroboret. Nam quod his quas dicit formis nemo est post Terentium usus, ex eo nihil aliud sequitur, quam ut eas prius obsolevisse intelligamus quam illam syncopam quae est in dissi aliisque similibus, non ut diiungendae sint ab illa quam ipse antiquam sormam futuri esse putat. Eam

enim suo arbitratu sumpsit ex Graecis αξω et ἐγελασσα, non demonstravit nullam in ea esse syncopam. Immo Si S copa p. sest in dissi, est etiam inamasti, eo uessi, audisti, commossi, atque adeo in concessamus apud Plautum in Poen. I. 2 9 et

in diaria, afflicta in Cist. II 3, 40. Merc. III 4, 63. quibus exemplis refellitur Madvigii de irritat aliisque huiusmodi apud Lucretium sententia p. 226. Quid igitur ni etiam in lanasso'

Videmur eo redacti esse, ut, quoniam in forma nihil re pertum est, quod far et levasso antiqua sutura, eaque Simplicia fuisse vincat, significationem considerare debeamus, Si

440쪽

ι22 DE MADUIGII INTERPR. sorte haec illam opinionem confirmet. Ac dicit sane invisegris p. 69. suae in minitando et magnifice promittendo pro simplici suturo dixisse Virgilium Ovidium, Livium quoque semel, et Virgilii imitatorem Silium verum id ipsum, quod

addidit, an minitando et magnifice promittendo non modo labefactat, sed evertit illam simplicis suturi significationem Aperte enim ista minitatio et magnifica promissi in eo cemnitur, quod quid tam certo quam si iam lactum sit, suturum esse in atur, ut apud Ovidium et XII. 59ι

suae stipsi quid cuspide possim

senties.

Ergo haec non sunt futura simplicia, sed exacta quam Signi ficationem quum advigius ipse frequentisSimam Ss confiteatur, cur ad aliam confugiamus in exemplis quale modo attuli, quando hae quoque exempla suturum exactum non modo admittunt, sed planissime testantur' At enim vero alia in promptu habet argumenta vir doctissimus, cuius tanta sui in lectitandis Latinis scriptoribus diligentia, ut etiam ad ea, quae ab illis non sint dicta, animum attenderit Graviter vituperans eos, qui neglexerint de rebus cum hac quaestione coniunctissimis cogitare scribit p. 70 sevulgaris enim suturi exacti forma quod a perfecto orta praeteriti significationem ab initio in se continet, coniunctiVirio ma inde derivata transit aliquando ad solam et Veram pra teriti significationem, quod antiquae huic formae, quia futuri simplicis ab initio est et ad ipsum futurum exactum tantummodo traducta, nunquam accidit. Nemo enim dixit neque quum quid furit pro eo, quod est fecerit, neque adeo fuit se- τετυδ ut nunquam amarait, pro eo, quod est amarit. In his primo illud prorsus incredibile est, ut futuri exacti fecero, quod praeteriti significationem ab initio in se contineat, coniunctivus aliquando ad solam et veram praeteriti significationem transeat, deposita scilicet planeque abiecta futuri

notione. Ita enim coniunctae atque inter se nexae sunt infecero praeteriti et futuri notiones, ut nec praeteritum sine p. o notatione eius quod post actionem praeteritam futurum sit, nec futurum sine significatione praegressae actionis cogitari possit. Quare, si fecerim coniunctivus est suturi exacti, non magis fieri potest ut alteram duarum in eo consociatarum notionum amittat, quam ut fecero umquam aut feri solum aut