장음표시 사용
41쪽
cedens prolxitur ex Philosopho s. Metaph.
tex. 6. dicente, quod motus in acitus entis in potentia prout in potentia: crgo ex metate
Philosophi motus est achiis, qui desinitur in ordine ad ens, quod in primuin sui pe
sectibile, Si non in ordine ad corpus, sed prima potentia, cui prirno compotis aliquis a tus est illa in ordine, ad quam desinitur ejus actus: ergo si mobilitas desinitur,tamquam actus in ordine ad cns,ens erit
primo determinabile per talem actum, A cui primo competit talis actus: ergo &c. 6 p. Ad argumentum respondeto negando antecedens, Si ad ejus probationem ex
milioritate Philosophi, quod Philosophus
intelligit perens mobile, sive per eras, cujus actus est motus, illud mas, quod ipse Philosophus asse it esse principium motus, scilicet natura; & cum liaec lit compositum substasitiale completum, hinc sit, quod in ordine ad illud motum definiat, etiamsi ejus verba prima facie videantur aliud senare, sed ad veram intelligetitiam Philosophi
ex ipso Philosopho debemus attendere o dinoen; cum ipsum ordinate, & non sibi r pugnantia necesse sit confitcri locutuita; nam si in ordine ad ens, non intelligendo r masnaturam, Philosophus deliniret motum, satis inconsequetiter esset in ejus doctrina, quod de tauto Magistro non est fas credere. 68. Tertio arguitur: illud est objectini, affaequatum alicujus seientiae, quod continet sub se,& in se omnes veritates scibiles in tali scientia; sed corpus Physicum compi tum substantialc non continet in se, &sub se omnes veritates scibiles in Physica: E go non est objectum Physiciae adaequatum.
XIajor in per se nota; nil enim debet c
gnoscere scientia, quod in eius, est sub eius
adaequato objecto non contineatur. Minor
vero probatur: illud non continet sub se, S: in se omne scib:le in aliqua scientia, quod non se habet tanqtiam superius respectu iblorum , & de omnibus in quid praedicatur; sed corpus substantiale non continet sub se,
tanquam quid superius omnia, quae tracta tur in Ph Iica, quia non locum, ubi, m tum , tetraptis, infinitum, quantitatem &c. Ergo&c.
6 p. Respondco ad argumentum distin guendo majorem; illud in objectum ad equatum scietatiae, quod continet in se, & sub
se onanta veritates scibiles in tali scientia, virtualiter, vel potentialiter tanquam obj ctum praedicationis, vel attributionis; concedo majorem ; tanquam objectum solum praedicationis, nego majorem. Itaque be-l ne verum est, quoa objectum praedicationis alicujus scientiae debet praedicari in quid des omnibus objectis partialibus sciriatiae, uti patet de ente, quod est Metaphysicae obj
ctum adaequatum: at vero objectum attributionis talii in requirit, quod omnia, quae tractantur in scietatia ad ipsum tribuantur, vel tanquam passiones ab ipso dimanantes,
vel tanquam partes intTrales, ipsum cor stituentes, vel tanquam causae ipsum causantes, vel tanquam accidentia ipsum cons quentes, & cum omnia, quae considerantur a Physico, vel sunt pruicipia corporis nat ratis , S causae, vel habent parita illud componentes ut matella, & tarma, vel passi nes ut mobilitas, corruptibilitas S c. vel accidentia , quae ad ipsum consequuntur; hincia, quod obiectum adaequatum attributu nis metito constiti latur. o. Qua
42쪽
iN OC O ARISTOTELIS LIBRO S. t
o. xuto ar litur: delattio subita itate altera tribuantur; hinc est , quod est medium potissimum demonstrandi ejus definitio solum lit medium proxi inuin passiones de tali objecto; sed daenitio cor- respectu aliquorum , eorum videlicet , quae potis naturalis substantialis non est me tum ab ipso immediate dimanant , & remotum
adaequatum demonstrandi omnes propri tates , de passiones , quae detnonstrantur in Phyica: Ergo non es objectiun actaequatum Philosopniae. Majorsi evidens; minor probatur ; quia ad demonstratidum de corpore , quod sit quantum , quod sit in lico , quod vacuunt sit Iocus carens corpore, . aptus tamen repleri , quod infinitum sit inpotentia, in quantitate , & alia huiusinodi non possunt detrionstiari, ut ex se patri, pcrhoc medium, corpus naturale substantiale est qii id compositum ex materia, di tarim,
quae est Physica desinitio corporis: Ergo necesse est aliud medium assignare, quod ad
haec omnia demonstranda ata quatum an
dium sit: Elgo illud tale erit Physicae adaequatum objectum , & non corpus naturale.
I. Pro hujus argumenti solutione est notandum , quM objecti uia scientiae po- test esse, vel ii in unitate specifica, unitate genefica. Objectiim scientiae, quod est ,specifice unum est medium demon. strandi per se , & primario omnes veritates scibiles de ipso in tali seientia, & talis scienobjectum scientiae est mi in unitate generi ea attributionis, solum eius definitio elit medium proximum deinonstrandi , quae tanquam passiones dimanant ab ipso, Smedium potentiale , & rennotum ad de- . monstranda alia quae solum mediate ipsini- respectu iuiorum , quae mediate ipsi tri
2. Ad argumentum nunc in forma
respondco distinguendo majorem: definitio objecti specifici est medium demonstrandi
passiones de tali objecto, concedo mai remi definitio objecti, quod est unum g nere in medium demonstrandi passiones,& proprietates, quae in tali scietilia demon-sti tur , iterum sebdistinguo , ae medium proximum, ves retnotum, concedo majorem est medium proximum, nego. Et ad probationem minoiis eadem dis in citione respondetur , per quod patet &c. Haec doctrina etiam habetur expresse ab Scoto C. Metaph. q. I. n. 8. F. interdictas ergo. ubi ait: duplix potest poni hab/tui, unus proprius, qui formaliter inclinat
ad speculationem ejus spolicet objecti) ta
quam naturalissimilitudo ex eius confider tione derelicta et alius communis. qm Pirtuam liter in Gnat ad specidationem ejus inclinando formaliter ad stemiationem alterius in quo tale completum vir imiliter continetur. Et intia una unitate specifica appellatur. Si vero fines. sequentis, n. s. postquam lave explicat dicta, concludit: Et ista unitas minima potest dici unitas generis remoti, sed scientiae omnes formaster in illa virtualiter contenta sint tantum una genere remoto. Argumenta omnia , quae contra hanc nostram
conclusionem possunt efformari, vel ad ista buuntur, W cum objectum Physicae, quini reducuntur, vel ad aliquod ex dictis& scin corpus naturale sit unusminitate iaceti-lsi dicta bene considerentur, facilis erit fiaca solum, ta ad ipsum nicdiate uita, tam Jlutio.
43쪽
De Hibitu Phsicae secundam se confi-
Pol qxumi de objecto Physicoe egimus ,
ut media cognitione specificativi in nit ira un spiciti cati deveniamus, restat nunc de cis, quae ad cluestratem Philosoplatae, sp classi agere. Quapropter sit
Utrum Philosophia miturali Ahientia. A D qistesttunt respondini affirmat
a I vectini comamini Philosophoram placito: Da Aristotelets 2. Metaph. cap. s. t .s, &. lib. cap. s. textu I de partibus animalium. cap. a. &express assi Doetoris Nost se,. ipse enim lib. 6. Me tapla. q. I. n. I o. ait, quod scientia adaequate dividitur in Metaphysicaria, Physicam,& Mathematicam, his verbis: IIu rsis ', ad quas,onem dicendum est, quodpientia speculatira cum triplici detcrmiratione predicta, susscienter ab Aristotele diriditur, &c Tq. Et probatur nostrae conelusiota, nc: scientia est cognitio eridens reip- sis. Sic Arist. I. poster. cap. r. sed Physica est evidens reriura natur*vm fmestio Hrsuas causas: 'Ergo in scicilitia. Maibi cst cvidens; minor proinar a Physica monstrat per demonstrationem evidentem corpora substantialia Ameri, quia si bent muram , quae est Physi in princia pium , & causam motus; corpus quantiami niliter elle divisibile, quia continuita;
corpus mixtum corniptibile esse, quia cor stat ex contrariis; & alia. scieratia.
s. Sei contra hanc nostrum conclusionem potest sic argumentari in antiquisii mis Heraclito, & Cratilo oppositam sententiam tenentis et scientia ut habetur a Philosopho i. Metaph. & q. est de necessariis.& eodem modo semper se habentibus: sed Philosoplita est de corruptibilibus, & mutationi accidentali subjectis et ' Ergo non est
scientia :6. Respondeo concedendoemajorem, de dii inpiendo minorem et Philosephia , git de corruptibilibus, quoad essentiain, Iahgo nilnorem; quoad existentiam concedo minorem. Itaque etiam si corpus naturale sit infingulari, de quoaHexis miram com ptibile; tanten quoad ejus essentiam, &in linivetiali ouid in corrupti in in e ei in modo se habens ; nam ita necessarium est corpus naturale substantiale e corruptibi te, ac Angelum incorruptibilem esse; &cuin omnis scientia agat de sim objecto tircini edali sub ratione necessaria, .quae non
potestilli,stin convenire nonsse rati imularis .in qua sub mur anulationi,huiem , quod agat Philosophia de necessa
mis, &fit vore, & retiliter scientia. m T. Secundo arguitur: omnis cognitio, ,
Phil phica incipit ii sensibus et Ergo est fallibilis, & potest falso subesset Ergo non est scientia. Respondeo quod hoc argummentum coni omnes scita remisitat, &tamen distiliquo in sorina consequens et E
go est fillibilis eo quod a sensibus dependet,nmo; humo non possumus habere A
rio, notitiam, quam illani, quam medio.
ex miment est quasi occulari perceptic ergo vera percipimus et quia dependrea sensibus, e sensibilibus improportionale applicatis , N
44쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. rv
extra debitam approxii nationem & distan-l divum, seu ad dirima dos actus alterius p tiam, iterum subdistinguo; in sellibilis ex tentiae a speculativa, seu intellesta: ergo se iturii dece, & ex ratione sui objecti, ne- Physica est scientia stricia speculativa. Mago et in lallibilis de per accidens, & ratione i jor ab omnibus est admista; nunor ex sepa-
alicujus extrinsecet, concedo. Praeterquam quod etiamsi sensus exterior multoties eo ret , tamen ejus error ab intellestu corrigi tur, ut habet Scotus in I. dist. s. q. q. n. I I. d: IE.
Utrum Philosophiasis leutrapractica, res speciviatira. 8. CIT nostra conclusio' Philosophia
est scientia simpliciter lativa.
Haec conclusio ab inunibus utrius e Scho lae sectato ibiis si de controversia ac illi ritu; & est expressa Aristotelis i. Metaph. cap. 6. & G. ejusdelim cap. I. habeturque ab Scino lib. 6. Metaph. q. I. s. his visis. q. Io. inmae quiestione quaerit Sc tus, ut cum divisio scientiae reali pecu at
vae, quam tradit Philosophus in Physicam, Mathematica & divinam, serum Metaplaysi cana sit suffciens. & dictos. ait: dicendum est quod scientia stecidatira se scienter ab Aristotele dividitur, O hoc primaria iursione. v. Et probari r ratione ipsius Scoti, qtiae liabitur ibidem sub n. s.s secundo. Scientia speculatira stricte sumpta est illa , quae ex natura sui, Osiubjectiorcitatur tanquam ad scire tautum , non autem ad scire, directi rum in aliqua operatione , qua non est
essendialiter specularis. sed Physida ex nat ra sui & objecti ordinatur tanquam ad sin ad scire, S contemplare naturam corporis naturalis substantidiis, & ejus investigare piupri atris &non adscire direcentricusn ad nullos actus dirigendos Physica transeat, sta solum in sui cbjecti contrin-platione sistat: ergo&c. So. Sed contra insurges et ..Phflica non sistit, praecise in contemplanda natura sui objecti, itaque ordinatur, tanquam ad n-nem adscire: ergo non est inculativa stri- ,
cte. Probo antecedens, nam coni um
tia ex se patet: Physica quatenus agit de pri- imo modore citat, de allicit voluntatem ad sui amore :- ransit ad directionem actuum alterius in tentiae ab intellectu, S: non ordinatur ae per se ad scire, tanquviai adtinem: ergo non est speculativa salton quo ad istam Physico partem. St. Responc , negaeso antecedens ,& ad eius probationem distinguo refecta dens: sieit. & excitat voluntatem ad amorem Dei, quatenus agit de ipse, ut primo modore, de perse, & ex Physicae insti tuto, nego antecedens e nam ctialia si notralliceretur Si excitaretur voluntas ad ipsunt amandum, pcrsectam haberet de ipso Physicam notitiani quatenus est primus motore dicit u extulicit voluntatem ad amorem D ei de per accidens & cxtra Physicae in stitutum, quatenus percipit universi putichrstudinent, concedo antecedetns: etiam scientia non denoptinetur speculativa, vel practica ab illo, quod accidentaliter, &praeter intentum evenit, scd a fine seuo
82. Secundo argititur e medicina est
practica scientia; sed est pars Physicae: higo C et saltesii
45쪽
saltem Tioad istain padein Physi a non l cto partiali, supposita ignorantia de aliquarit speculativa. I espondeo ne a ando mino- objecti pmpritate. Ut optime probat Sc
rein , naalon ouulla. . Nam Aristotesta
istas scitauias geliaricas appestavit lib. bde illa, & sensibili addens, quod ubi incipit
Medicus desinit Plirsiaeus; quia utraquet circa corpus naturale versatur; sed mea: cinac irca colus sinabile; & Physica circa cci pus prout naturale, & prout est prinApium tus q. citata ex Meta I h. sub n. q. s. itinii E. de n. s
Si Tertio est notandum, quod sciemtia seniit suam unitatem a suo specificativo objecto; ita que si objectum, quod spccificat seientiam cst utruin generimin in rationc stibais, ctiam scientia efit una unitate motus S quitas. Unde & s, o cctum est unum inspe- tum dec. s cie, etiam scientia erit specifice una.86. Mario nota, Pod ii obiectara
tialia alicujus scientiae in tantum conlid rantur a scimpia, inquantum attribuuntur
ad aliquod i me rein Osuincipala, vesta aliquod nocta, mus sunt pasiacmes, vespmpridiates: & laco. illud tale dicitur objessum ab atum , di attributionis AR TI CUL US TERTIUS,
cur m physicast viis unum numerica, , specificat seugeneri a. 38.DRO elucidatione quaesiti est primox notandum ex Scoto 6.Metaphysicae,q. I. n. 2. hic primo; quod si ientia est selantiae: ita sit ter omnes habitus ab istis habitus cogitosilirus conclusionis demi ra-ioiectis partialibus inuti dicunt unitatemtionis, seu ut clarius loquar, est i litus co-s attributionis ad illum habitim, visi per se, gnoscitus per demonstrationem acquisitus. immediare generatur a radi obim ad sacri Ex quo deducitur,quod si demor, rati per caetera ala attribuuntur, & omnes si tabiaqtiem liabitus scientiae acquiratiu est distin-a cuntur gna stantia, & erit uilis scae
cto numero ves specie ab alio detraonstrati itia una unitate attributionsis. 2.ne in ipsa sonuia,quod etiam illa scientia ab Ex vitiis Aducitur corollarium, ista alia demonstrarione Witta e it spem v d illascium erit una unitate specifici, distincta Ita Scotus in I. Ast. s. q. T. sub quae est invia a pluritiis demonstraeimbra. I. s. cum armit ubi a i , mi icitus bus ibita, numero distinctis sub eadem rauci rati ab aetibus specie diversiccat etia--hni si contentis; & illa erit unam specifice distincti. & q. s. aer l, q. tale geperita cujus demonstrationes, perterali n. s. & in s. dist. 36. articulo . s. aeqviritur eonti u sve tendunt quantum ad istiuini o - ad naturam obicisti generici demonstrandi, 8 . Secundo est notandiun , quod bene quod dividitur per dimentias fiam specia test dari in Phisica, sicut&in aliis sciem fee Istinctas immediate M& illa erit una . tiis demonstratio de aliqua passione, sive genere remoto,in inis monstrariones quae proprietate obieeti, quin detur de alia; &iquae inveniuntur nefice sunt distincta, &rotae similiter dati scietiti1 de aliquo objedi tamen propter aliquam ordinati vim , sive
46쪽
attributionem ad unum, dicuntur una scientia genere remoto.
88.rHis praejaistis: sit prima conclusior Physica non es una unitate numerica, sive sinplex qualitas, sed ex pluribus habiti gaggregata. Haec conclusio habetur expre se ab Scino n. q. & s. ex q. in Metapli est.& ex 2, 3 conclusione ejus vetitas clare
8s. Sit sicunda conclusio: Physica non est una unitate specifica; & probatur: illaseientia est unaunitate specifica, quae acquia ritur per demonstrationes ejusdem speciei; sed demonstrationes, quae dantur io Physica non sunt omnes ejusdem species, quia potest dari demonstratio de mobilitate corporis naturalis cum ignorantia dc ejus corruptibilitate: Erho non in una in specie et patet consequentia; quia de eadem re eviden cognita nequit dari simul taentia , & ignirantia : Ergo habitus distinctiis est in specie illo medio quo dicitur Phylosep 'sciens unam veritatem, At ignorans aliam. yo.Sit tertia conclusio:Physica non est una unitate generica proxima. Haec probatur e stimim Physic re, qinia est corpus naturale substantiale non est unum genere proximo respectu omnium scibilium, seu quae tractantur in Physica: irgo ipsi non est una genere proximo. Probo antecedens; quia corpus naturale substantiale non est g nus res u ubi, loco, vacuo, quantitatis finitae, ves infinitar, quae omnia tractantur in Physica, tanquam corpori naturali adiacet tia, de proprietates ipsum consequentes,quia accidens, & subsistia non conveniunt ingenere proximo, neque in ratione entitatis,
neque in ratione stibilis: Elgo scientia, quae de omnibus istis agit non est una gene ,
y I. Sit quarta conclusio et Physca est
una unitate genere remoto,quatenus omnia,
quae tractantur in Physica e spectant ad corpis naturae substantiale, vae tanquam pHucipia intrinseca, vel tanquain principia extrinseca ipsius, ves tanquam parres duodem sibjectivat, sive Stilariora, in tan- quain accidentia, quae ad ipsam consequianis tui; ita ut Physica in plures alias Phisicas partiales s xie, & genere distinetas divida tur . Haec conclusio babetur meresse ab Seoto 6. Metaph. q. I. sub n. Ir. 8 adivisione, intinc ubi ait; Mathei iratica , sire
'Dica hi qua tertio gracuistat divise est una
taurum unitate generis remoti, dr tertio modo, quarum utraque in plumes descendit habentes unitatem secundo modo et Emo ex mente Scoti est nostra quanta concluno.
pr. Et probatur ratione: illas quae ad candeir p nent scitatium solum habent attributioncm ad unum, & diversi generis sunt, ac est illud unum, ut eodem ge*ercremoto conti nentur; sed omnia quae tractantur in Philosophia ad eandem pertinent scientiam, quatenus habciat attributionem ad unum, scilicet orpus naturale substin fiale, ae diversi generis sunt proxime et Ergoselum sub eodem genete remoto continentur: Ergo scientia, quae agit de illis erit una genere remotor patet consequentia, qui
talem habet entitatem scibile, talem habet lentia: Ergo &c. Et dicta pro prooemi libus Philosophiae sufficiant, qui plura desi-
craverit authores consulat tiber
47쪽
y s. Mnis quaestio lininii quaerit, & tenuit stipponit; sup est quidem
rem esse de qua oritur quae stio, & quaerit quae nam sit ejus estentia, proprietas, passio, sive quodlibet aliud. Omnis similiter scientia suum objectuin supponit ex eo enim quod objectum sit causa scientiar, & omnis causa ad siluin cflectum tapponatur, necesse in scientiam, ut pote est uiir suum objcctu in supponere, & de ipso quaerit propri pietates in tali scientia dononstrabitri, nec nota, de alia, quae ad seiuna objectum exspectant. Iam iuitur supposito, quod compus naturale substantiale completum sit ii strae Philosophiae attributionis adaeqtiatum
objectum, ut in nostris proaenates ibiis manet pro mea tenuitate probatim , restat. nitric primo , in hoc primo Physicorum libro aetere de ejus principiri, quia ut ait Phylosoplaus cap. i. hujus libri r Omnis cognitio , ct mentia in omnibus disciplinis,
quarum principii sunt causa, aut elementa, ab eorum cognitione proficiscitur. Tunc eium denique aliquid nos scire existimamus, cui ii causas primas, prima que principia, etiami pie ad elementa cognita habemus. Secundo de unione media qua retorporis mobilis intrinseca principia uniuntur. Tertio dcis
se naturali substantiali composito , quod exi piis resubstat principiis , S ut clariorica quae dixerimus intellit entia percipiantur librum hune in sex divinam dillinctiones, quarum aliquae in alias sit, istinctiones , si opus iudicaverim,siccabo. In prima de prino cipiis in communi aetoniis. In secunda de materia primo, quae cst primuin corporis naturalis principium: Set de eis quae ad Psam exspereant disputabimus. In tertia de secundo principio ordine generationis , quod est privatio, erit ferino, In ' ta de tertio principio quod est tarma subi tantialis ventilabimus. In quinta de unione. In se laedorique de toto composito substantiali,
In primum librum Physicorum, in qua . de principiis corporis naturalis incommuni disputatur
De natura, ct quid litate principiorum Corporis naturalis in commvnt.
UT excussa cali ne clariori stylo,
via procedamus , prius agemus de principio ut sic, seu ut contariareus loquar de hujus nominis principii variis acceptionibus; qua propter sit
Variae principii acceptiones explicantur.
y . A D majorem quaesti intelliem tiam; Principium ait Phil ophus
dicitur aliud eludem (id est aliomodo) ulule aliquid rei movebitur primum ut longitudinis, ctriae. Itaque ut ait Scotus ibidem, illud . dicitur principium , unde aliquis incipit moveri ut v .g. illud principium motus localis, unde incipit motus.'s. Sccundo dictuir principium , ait Philosephus, aliud unde utique optime sertivumquodque , ut Actsna non a primo rei
48쪽
principio alaluatulo inchoandum est, sed unde
facilime adisset. Itaque ait Scottis, alio modo dicitiir principium, unde oportuita sit mnumquodque ; & in hac accnditione principium dicitur illud, quod quia magis notum est , pcet illud incipimus ad devenitaldum ad
cognitionem minus noti, ut patet in scientiis, ubi semper a magis notis, ad minus nota proredimus.
yS. Tertio dicitur principium illud ,
unde primum generatur in existente, ut naris sedile , O domus fundamentum O animalium alti cor, alii cerebrum , id es (ait Scotus illa pars rei est pri cipiit generationis ex qua rei generatio mchoatur, serum quod idem est, qiue primo generatur, is et qua acceptione sedile, five charina dicitur principio avis, quia est quasi sendamentum navis, super quod omnia alia construuntur, & eriguntur; tantainentium dicitur principium domus, & cor, sive cerebrum pro diversitate opinantinia. dicitur principitavi generationis animalis, eo quod sit primum,
quod in ipse sit. 's . Quarto dicitur principium, unde
motus natus est initiari primum, ut puer expat e dc matre & in laac acceptione pater
dicitur principium pueri, co quod si a quo est puer, di similiare mater; artifex dicitur iniuea i principium, d urbiuininagnates, di proceres dicuntur principia motus seditionis civitatis, qui ad eorum motum caetori moventur; sed luce principium est cattas
y8. Quinto dicitur principium, quod
est causa cujuscunque rei, maxime ingenere essicientis, in suo sensu Deus dicitur omnium renim princi piunt. Omnes enuia causta sunt quaedam principia; ait Philosephus
. , rum, o dieitur principium rum 'i' rum
jusque rei primum; ut b. v. g. dicitur principium diruonis haeresipion , a dictionis at pha, punctum principium lineae, & seria secunda hebdoin ulta principii , & se de iiS. Lino. Ulte ius principium aliud est c gnitionis, aliud est principium rei; princi
pium G aliud incomplexum, & aliud com plexum; incomplexuin est, quod inun diate movet hitellectum, & sui cogniti nem producit: complexum licet iiivnedi te sui cognitionem causare (de quo non disputo modo x in illud, quod me a sui cognitione ducit in cognitionem alterius, . vclvirtualiter in ipso contenti, vel serinaliter, vel eum quo lubet connexionem, ut prae missa respectu conclusonis, S sumus re
sectu .nis . potust etiam dici principium cognitionis sinis.
Io I. Principium re est illiij, unde res incipit, vel fit, ves est, & cst duplex privativum, ut privatio respectit coinpositi, &postivum, ut materia , & semani pectu . compositi. Positivum principium adhuc in duplex, & extrinsecum rei, ut cificiens, &causa finalis,&int irificum, 'firma, &niateria, & daciantur intrinscca quia manent intra principiatum. Principium intrinse cum, quod manet intra principiam est du- lex, vel principium cautais, ut materia, &fornia, vel non causam, neque influens este principiato, ut punctum respectu lineae, &instans respectu tempori, Ior Rursus principium intrinsecum causans est duplex, vel caiisans Physice, ut materia, rum forma, quae intrinsece iste causan - isiliroes brum Coosu
49쪽
E causant compositum; vel Metaphysice causalis, ut genus, & differentia, quae improprie,& translative dicuntur causare,& principiare constitutinia, ut animal, & rationalere spectu hominis.
Pi losoplitis loco citato, quas omnesvi has communi ratione, qliasi desiniendo naturam principiis, ut sic, his verbis comprehendit: Omnium igitur principiorum cominum est primum esse, unde aut , aut si, aut cognosci tur. Omne igitur principium in ratione talis debet habere hoc, quod est esse prius suo principiato aliqua prioritate; quodlicci videns sit probatur, quia principiatum est a
rincipio; sed quod est ab alio est ipse pi
erius aliqua tosterioritate r Ers' princiatum debet esse suo principiato prius. Pr
atur minor, quia principium ut tale terminat dependentiam sui primipiati; sed quod
terminat dependentiam alterius est prius in illa lineae: Ergo&c. Ios. Secundo,omni principio est commune esse priminia, unde aut est, aut fit, aut cognoscitur; ubi notanda est illa particulauit se, per quam denotatur,quod principium debet esse, a quo princi piatum, aut fit, aut est, aut cognoscitur; id est, debet habetre aliquam connexionem cum principiam, seu orcsinem, ratione cujus principiatum dic tur principiari a tali principio, & quale se rit principium, talis erit connexio ordo inter ipsum, de principiatum.1os. Ex quo infertur, quodlicet omne principium sit suo p incipiato priin, non thmen tantae quod est prius est principium, quia Petrus senex in prior Paulo juvene, &uon ideo dicitur ejus pruicipium, sed requia
ritur ultra, quod si unde Paulus incipit esse vel extrinsece ut agens, vel in alio exemplo intrinsece, ut uiateria, & tarma, vel si est, incipium cognitionis, ut praeinissae res Metu demonstrationis. io s. His premissis de acceptionibus,rincipii ut sic, nunc restat agere in particuari de principiis in particulari cor fis naturalis , & quia haec tunt in duplici isterei lii alia politiva alia privativa, prius de principio ut sic agemus, & postea de quolibet biparticulari. Quapropter sit.
Aliquae sententia circa mituram, Sqvid- Atatem principiorum referuntur, O simul refelluntur.
io . A Liqui ex Thomistis sic princiaca pia corporis definiunt, ex Divo
Thomaprima parte. q. 33. art. I. dicent, , verba suiu Divi Thoenae; principium ebi omne id, a quo aliquid procedit quocunque modo . Sed haec definitio sic Tun matur; .esse stus aliquomodo procedit a caula finali, de tamen causa finalis non est principium esseruis: ergo non omne id est principitura, 'a quo aliquid procedit quocunque modet Major est certa, & minor probatur; quia ominum principiorum tui ait Philo phus, commune est ille primum; sed finis ex sua natura est posterius: ergo causa finalis ii quit esse principium; est argumentum, quod adducit Scotus lib. s. Metaph. q.
Io8. Insuper impugnatur , quia liarc definitio comprehendit non solum marem .riam, serium, de privationem, sed etiam
50쪽
conditiones ad fieri composti, sivere estust ex miis bonae desinitionis est, quod desi requisitas, &sic est nimis lata, di ut talis nitio conveniat omni definito, & aliis ab triuitur, quia hic talum de principii; com ipse non; unde si definitio hominis aliis ab poris nisuralis inquirinus, di hic de omni homine possiet adaptari irena esset propria principio agit Sanctusios. Alii sic principium definiunt ex
Cicerone s. et Tusculano. principii nulla est origo, nam ex principio oriuntur omnia, Usum autem ex re nulla alia nasci potest
homisis desinthio, minor vero in qua est difficultas probatur ex verbis ipsus Philos pki textu gr. cit. ubi ait: illa sunt prima principia, qua non stant ex aliis. Ex quibus. verbis sic Enno discurium: omne primum Cui concordat Philosophus, qui lib. s. de principium cujuscunque ordinis, vel Physi-
generatione animalium, cap. ait et De cum, vel Metaphysicum, vel Matheinati- C, cum habet hoc commune, quod in ea rati
ne , & linea, qua est principium non habet aliud principiunt, ex quo fiat. II . Nam ut optime probat Scotus in primo lib. Physic. q. II. n. T. ex quo sunt ratione principi supple esse ut ipsum quidem causa sit multorum, sed estis nullabit superior causa. II o. Sed has etiam definitiones sicut &praece&ntem rejicimus, quia non minus
communiter, &in universIi de principiislprima principia Ron fiunt ex aliis, nam illa a- loquuntur, & hic inquirimus de principiis lia potius diceremur prima principia. Verba in particulari corporis naturalis substanti
rar. Alii communiter , tam ex D. Thomae schola, quam ex D. Subt. assecla, sic exu Philosepho I. Physcor. cap. s. textu I r. principia corporis naturalis de finiunt. Principia sunt, qua neque ex se neque ex aliis, sed omnia ex ipsis sunt. Alii sic:
principia sunt, qua neque ex se neque ex altis, neque ex alterutris, sed omnia ex ipses sunt. ii r. Sed hanc etiam definitionem, quamvis a fere omnibus sit accepta, sic impugno. DesinitioCijuscunque rei ita debet
e propria definito, quod illi tali conveniat , & non alteri; sed praedicta definitio
competit aliis principiis, quae corporis naturalis principia non sunt: ergo in hac qJnitione non definiuntur principia corporis naturalis, nec illis ut propria est adaptanda.sunt Scoti hoc secundo rationabiliter; neque fiunt ex alterutris, nam ilitid principium, quod fieret ex alio non esset principium
maxime primum, sed jam esset principiatum: Ergo primum principium, sub ratione, qua tale est, de in illa consideratione, qua est primum principium, habet hoc, quod est esse
non ex alio, neque ex alterutris, sed omnia
principiata in illa linea esse a principiis primis ejusdem lineae dependentia, & ex ipsis fieri: Ergo haec definitio principiorum non ita est propria corporis naturalis principiis , ut illis, & non aliis possit adaptari: Ergo
per hanc definitionem omni principio communem, non bene proprie principia corporis naturalis definiuntur.
iis. Et quod Philosophus loquatur de omni priticipio in communi patet ex ipso Scoto, qui loco citato ait: qu d omnia sunt D cx