장음표시 사용
411쪽
s 8 . BLASIUS a BARTICULUS UNICUS ,
modo incipiant esse . ramentia per manemia, quam succestra, ct quomodo ese desinam eis Is . DRo praesentis quaesti enodatione, est primo notandum, quod inceptio rei, nihil est aliud, quam principium durationis mi existentis; & desitio rei, nihil est aliud, qu im finis durationis ejusdem rei, &cum duratio rei alia sit intrinseca, alia extrinseca ex dictis a nobis in nostro g.
Physic. q. p. de tempore, art. I. n. Iq26.
o solum in praesentiarum agimus de initio extrinseco rei durantis, & de instanti cxtrinseco, in quo desinit esse, quia mensura extrinseca notiores nobis, quam intrinsecta I sis. Secutulo nota duo esse instantiainceptionis remittimum intrinsecum,& aliud extrinsecum. Instans intrinsecum, quod alio nomine appellatur primum esse res est illud, in quo verum in dicere, nunc est primo res, & immediate antea non Crat. Instans extrinisum est ultimum non esseres,illud videlicet quando verum est dicere, nunc non est res, sed immediast postisiud nunc erit. Et similiter duo sunt initantia d sitionis rerum, aliud iatrinsecum, & extrinsecum aliud. Instans ultrinsecum desitionis est ultimum esse rei, id est qualido res ita se habet, ut in aliquo signo, sive instanti d
terminato est verum dicerer nunc est res , immediate postea non erit.Instans vero extrinsecum desitionis res est primum non esse , illud videsicet,quando res ita se habet,ut verum sit dictae, nunc non est res, sed immediate ante istud instans erat.
t si T. His praeiactis dico p-am comclusionem et omnia entia, quae in instant, producuntur, ut substantia, tam corruptiabilis , ut honMy pqiain incorsuptibilis uet Angelus, illuminatio accidentalis, species sentibiles , & omnia accidentia absoluta , quae ad suas substantias consequuntur, tamquam Physicat proprietates, ut calor ignis,& frigiditas aquae, & quantitas substantiae corporeae, & hujusmodi alia incipiunt esse per instans intrinsecum, sive per milium esse sui, & desinunt esse per ultimum non esse. Ita communiter omnis Philosophorum Schola: probatur: quia dc his verum est dicere in aliquo instanti drienninato nunc est res complete primo, & immedi
te alatea non erat. Et similiter in corum
destione est verum dicere , nunc in isto instanti determinato est res, &iminediaterest hoc instans non erit et Ereto res nentes incipiunt per primum nil esse, At d sinunt per primum sui nonrae; major ex se constat, & minor probatur: quia omnis res permanens in instaiti habet esset Ergo in illo instanti est verum dicere nunc est res,& immediate antea non erat. Isi 8. Dico secundam conclusionem romnis res successiva ut tempus, & motus
incipit per instans extrinisum, & per illud
desinite probaturr quia de talibus entibus verum est dicere, nunc non est res, sed immediate in tempore sequenti erit et Ergo per instans extrinsecum incipit talis res. Et roboratur: quia motui implicat incipere esse in instanti, cum successivum ut tale petat
mensurari mensura divisi te Eu' implucat quod talis res successiva incipiat per alia quod instans intrus iun, in quo sit vinum
412쪽
dicere , nunc in res , & immediate antea non erat. Circa hoc sere nulla est controversia.
- Et ultima de termino magmtudou, ct parritatis entium Muralium.
Postquam in praecedentit is minus de
quantitate continua quoad ejus compositionem, nec non de modis incipiendi, &desinendi rerum,restat nunc agere de termianis magnitudinis, & parvitatis, sub quibus
res naturales postunt conservari,& cum haec alia viventia sint, alia non viventia, primo
de illis, & tamdem de istis sennoninninstitumus, quapropter sit
An rixentia habeant determinatum terminum magnitudinis, Sparvitatis 'IsIy.T Rarmitto primo pro praesentis a quaesiti intelligentia duos esse te
minos mUnitudinis in rcibus naturalibus; alter intrinsecus, extrinsecus alter; terminus intrinsecus maguitudinis , qui maximum
quod sic appellatur est illa quantitas sub qua
res potae conservari, & non sub majori, ut . g. si homo non possct conservari nisi sub quantitate decem palmorum talis quantitas denominabitur maximum quod sic. Terminus extrinsecus communiter appCllatur maximum quod non , ut quantitas illa, in qua res non potest conservari supra suam magnitudinem,licet in minori bene possit comscrvari, ut v. g. si homo ex sua natura petat quantitatem decem palmorum ita ut in ma-
jori conservari non possit, quantitam in rum undecim erit maximum quod non, id est quantitas ad Myn immo non potes venare, neque sub illa esse. is Eo. I erminus similiter parvitatis tiam est duplex; alius intrinsecus, alius extri reus. Terminus intrinsecus parvitatis, quod minimum quod sic communiter appellatur , nihil aliud est quam illa minima quantitas, sub qua res potest conservari, ita ut sub minori conservari non vescat;ut si h mo v. g. sub unius cubiti quantitate conservari postes,& non sub minori.Tenninus v ro extrinsecus parvitatis, qui ab aliis minimum quod non appellatur, est quantitas ita parva, ut sub illa res conservari non possit , bene tamen sub majori. Is 2I. Soeundo praemitto quod hic non
quaerimus, uinun entia naturalia creata, homo v. g. Tuus,le S c. ita dcterminent sibitem num praefixum suae magnitudinis, ut ultra,citrasillam conservari non possint de potentia ablutura; nam nullam secunt involvit repugnantiam, quod homo v.g.posse a talum utcnto ad montis celsitudinem possit pertingere in sua molis extensione, neque quod sub forma, sive quantitate digiti coi servari valeat; sed solum quaerimus an o dine naturae attento omnia entia necessari, determinent sibi tenninum suae magnitudianis, & parvitatis pra fixum. Isret. His praejactis dico unicam concIulionein pro res visione quaestir omnia via ventia habent terminum intrinsecum suae magnitudinis praefixum, ita ut ultra illum non pollini se extendere , qui maximum quod sic vocatur; de similiter habent tennianum praefixum intrinsecum suae parvitatis ,
413쪽
ita ut d minia quantitate consentari non
possint. Haec conclusio docetur expresse ab Arsotele a. Physic. cap. q. text. 26. ct X. degenerat. cap. q. O E. de alima, ubi ait: omnium natura constantium (sive viventium, ut
commentator exponit 3 certus est teri 'm saugmenti, O decrementi. Philosophum sinquitur Doct. Subt. s. Metaph. q. v. ct in t. dist. t. q. s. & sere omnis Phalosophorum Schola.IS 23. Probatur: quia si viventia homo v. g. & equus non haberent terminum suae magnitudinis praefixum, sed naturaliter in majorem, & majorem quantitatem possent crescere in infinitum, aliquando daretur hinmo , vel equus ita quantitate magnus, ut adcessitudinem montis deveniret; sed numquam est tale visum et signum ergo est quod habent tenninum suae magnitudinis praefixum. Et idem dico de aliis, nam num
uam visum est quod sormica ad magnitu-inem tauri devenerit; major probatur:
quia ad id quod fieri phtest natu iter nubia cst repugnantia, ut aliquid tale Eetiun videatur, immo necessarium esset, quod albquando eveniret, nam frustra est potentia, quae non reducitur aliquando ad actum; minor experientia constat et Ergo&c. Is et . Eodem argumento probae conclusio quoad secundam partem, de te mino intrimem parvitatis; nam numquam visum est quod nomo ad parvitatem quantitatis tannicae devenc it. Et probatur vi-terius: nam viventia habent partes heterogeneas, quae ad suas operationes 'preendas
postulant distincta organar Elgo habenti crininum praefixum suae parvitatis ; probo consequentiam: quia si manus v. g. ita minutissima seret, ut non posta ad os perta
gere, nec includere, sive assumere panem, non posset ad ejus operationem propriam
deservire, & id si dico de aliis partibus rErgo omnes partes viventium habent te minum determinatum suae parvitatis: Em de totum vivens. Circa istam partem nulla est inter authores commversia, &sic ars menta, quae contra hoc possint fieri, ut aere nullius ponderis omittuntur.
Utrum entia naturalia non mentia habeant terminum sua mammiu
is et s. 'Missa nTativa sententia, quant
a Divus Thonias tuetur, asserens tam viventia , quam nm viventia habere
terminum intrinsecum suae magnitudinis,& parvitatis. Dico cum 'Scoto loco supra cit. & communi tam Scoris arum, quam Iesultarum Schola, quod non viventia, ut aqua, ignis, terra, aer, lapis &c. non halbint terminum suae naagnitudinis prael fixum, nec parvitatis, sed in quantumcumque magnam quantitatem pervenerint in majorem natunditcr possunt pervenire, &in quantumcumqt, minima quantitate iv fiantur, in minori reperiti non repugnat.13 26. Prehatur e melusio ex Philesia
pho E. de anima cap. q. text. E 2. dicenternam cum lam augeri in infinitum pyt, cumaei md juvat, quod comburatur et Ergo ex mente Philosophi quarumcumque in m gnam vanitatem ignis pervenerit, m ma
jorem, & majorem p devenirer Ergo
414쪽
non habet tenninum suae minitudinis praesinum. Et confimaturi quia si igni v. g. quantuincumque magno aliquod applicetur combustibile , evidens ' quod ab illo comburetur, & talis ignis major incietis;& idem dico de aquassam si aquae quantumcumque magnae aliqua alia aqua nova addatur, major fieret talis aquar Ergo evidens est quod nullum habent terminum praefixum suae magnitudinis illa, quae non sunt
ast . Muodo probatur conclusior nam ideo dicimus viventia sensibilia habere terminum suae magnitudinis priumnmquia
habent organa determinata ad suas operationes exercendas, quas exercere non val
rent propter nimiam magnitudinem, aut parvitatem, si ad illam inquando deveniarent, ut patet ex dictis n. Is sq. sed non viventia non habent, nec petunt talia organa ad stas actiones natur es exercensi:
Ergo nec habent tenninum praefixum sim magnitudinis: Ergo&c. is 28. QMd undam partem de immino parvitatis probatur e quia experientiae stat quod tarina terrae, aquae, auri vescineris in cliquibus partibus pene imperemptibilibus reperitur: Ergo nullum sitae M vitatis rerminum pra fixum habent, ita ut initania conservari non valeant. Et confirmatur et quia quantumcumque terra minima
sit, tamen eo quod quanta est divisibilis: sed illae partes in quas potest dividi ejusdem
rationis sint: Ergo in illis potest conservari serma terrae. Et idem argumentum facio de illis partibus, &sicinii timoncat Vrematice: Ergo&c.
Ist'. HRimo arguitur e mi nostram L primana concitisionis partem mis26. appositaen, in qua asstamus non haberederininum praefixum suae magnitudinis
non viventia: omne ens naturale creatum
habet determinatam persectionem essenti lem: Ergo&deret natam persectionem accidentesm; sed quantitas est ejus poetactio: Ergo habet detenninatam quantitatem. Et confimaeur: via sicut omne enscreatum rate determinat sibi necessario persectionem essentialem in gradu deterinia nato, ita ut m majori essentiali persectionenim possit reperiri, ita petit detriminatam persectionem accidentalem, ira ut majorem habere ab intrinseco sibi renunci: Ergo petit quantitatem deret Mam. 3 o. Respondeo concolendo antec clam, & distin endo consequens et petit deterinisatam persectionem accidental tarmalem concedo ; materialem nego ; sed quantitas est ejus persectio, distinguo minorem et est eius Persectio, materialis concedo; tam is nego. Pro cujus intellige ria mea, quod licet quantitas, & qualitas, sint tamae accidentides substantiae naturalis creatae, tamen sela qualitas dicitur ejus per sectio tarmalis, vel quia sequitur tantiam specificam, & non materiam ut quantitas , . quae sequitur materiam, vel quia novus gradus qualitatis addit novam persectionem serinae, quod non secit quantitas, nam qu sitas octo graduum est persectior graditaliter qualitate quatuor suum gracuum, &quantitas habia octo partes v. g. non est persectior quantitate habente quatuor pa
415쪽
tes solum; unde mutis se a substantialis; mes in parere quas hes,et divisa ulterius non petit doe linatas qualitates in gradu d divisibilis; caeterum casus non est
teminato, non vero petit quantitatem in
gradu praefixo, sed quatinus est ex se potest
in majorem quantitatem devenire , ex quo
Issi. Secundo arguitur contra nostrae secundam parem conclusionis , quae habetur num. Is 28. quatenus asserimus non via vcntia non habere traminum praefixum suae
parvitatis; ex dictis a nobis n. isi I. hujus dist. Si una linea quae talum tribus partibus proportionalibus constaret , si in illas diu deretur , ita ut quaelibet trium illarum partium esset ab alia divisa, neutra esta ulterius divisibilis in alias partes , quae sermaliter essent quantitas, quia talis pars esset ultimum , sive minimum quod sic in quantitate posset mi ita Ergo quantitas incessario habet tenninum prefixum suae parvitatis; sed quantitas non est vivens: Ergo &c.
isset. Respondeo concedendo antec bilis naturaliter , quod aliqua quantitas inomnos suas panes ividatur , nisi medis p tentia Dei absoluta, & hic controverthnus
solum de his, quae fieri possunt ab agente
naturali naturaliter operante. Is 33. Tertio arguitur: co remissius
gens naturale agit, quo in propria sua qua titate minuitur: Eth in tantum potest minui ignis v. g. per divisionein sui inmin tissimas partes , ut non potariere et Ergo in tali casu destruitur ignis; probo cons quentiam: quia omnis res ae propter suam operationem: Ergo si ratione suae parvit tis ignis non posset agere destrueretur et E m necessario debet habere ignis temimi in uuae parvitatis praefixum, ita ut in minori
nec possit operari, nec conservari. iis . Respondco concedendo antec dens, & negando consequentiam, quia liacet in quantuincumque ininutissimas partestam , quod semel docuimus ,&distinguem ignis dividatur, & attenuetur, in illis addo consequens et Ergo quantitas necessivio c potest: nptura ignis conservari, de in il- habet terminum pti Axum suae magnitudi- Iis agere, licet tentiissime, & remisse; quodnis, si talis quantitas sit paret is,& non to- si .liquando ignis ratione minutissimae talis concedo c sequentiam; si sit totalis, uantitatis extinguatur, solum hoc ab ex- sive ex aliis constans panibus nego cons 'trinseco provenit, quia non potest resistercvcmiam; nam eo potes dividi quantitas contrariis, quiesis circumdatur. Qui plura re in oravet suas panes sit divisa; at s hujus desideraverit audiores consulat.
416쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBROS. MLIBER SEPTIMUS
IN hoc seprimo libro agit Philosophus
de motu per comparationem ad moventia , & mota, sive de movente , &
mino; quapropter ipsum insequentes librum istum *b unica distin mone,& quaestione absolvam, in qua quae hic comm
niter tractantur breviter enodabo.
DISTINCTIO UNICA,s iastinctio requiratur imre morem, . ct motum 'PHilosophus in hoc T. trat. I. ait: omne quod moretur necesse est quod ab alio moveatur. Ex quibus magna orta est controversia, an requiratur distinctiorcalis nμά- sario inter movens, & motum qmpr
pter de veritate hujus Philosephi dicti prius
Utrum omne quod moretur ab alio mclueatur '
inis 33. IRo hujus quaesiti modatione est A primo notandum, quod hic non
controvertitur an mobile distinguatur re liter a motu, sive a forma a qua movetur maliter, nam certum est, ut patet ex dictis dist. i. ex lib. s. Physic. q. I. art. 2. n.
Irs'. s. s. dubitabis: quod motus,sive Hrma realiter distinguitur a mobili, & in hae acceptione verum est dicere quod omne quod movetur ab alio, id est ab aliqua seram movetur; sed quod dubitamus est suae posito quod omne agens naturale creatum indigeat subjecto, in quo agat, in hoc enim distinguitur ab agenti supernaturali Divino, qui ex nihilo potest quain plura ficere, cum uiriecto trem indigeat, an agens ininus, Minobile distinguantur realiter necessario, taliter quod sit verum dicere, quod omne mobila, quod movetur ab alio a se agente
1336. Secundo est notandum quod non controvertitur hic utrum Mens motus vi lenti , & ipsum mobile quod violenter m vetur sint diversa inter se realiter, nam ce tum est quod violentum est extra non cons rente vim pagos & sic necessinum est quod omne quod violenter movetur ab alio agente extrinseco moveatur, sed solum elaeontioversia de agenti naturali motus naturalis,& de ipso sint iter mobili, quod naturaliter a tali agente movetur. l iis . His praeiactis prima sentcntia a firmat quod necessario est concedenda di stinctio realis inter mobile, & movens, ita: ut verum sit illud Philosophi dictum, quod
movetur ab alio a se movemr. Hanc pari cinatur sententiam Dinus Thomas T. Ph;
417쪽
sic. cap. I. Z I. contra gent cap.rs. quem
sequitiis omnis Tla illica Sciuola. de ex J esuit is quam plur . 3338. Seccinctas letalia, &nostras miter deici anda conclusio asiirmat, quod propositio Philosophi, nemper omne*lud moretis necesse est istaed ab alto ase moveatur,
non tenet verum univcrsaliter: Ita Scotus Di hoc T. q. I. s. contra istam iam, ti T. O IE. sua Metaph. q. T. f. posset aurem, n. s. O lib. II. q. Iq. s. de accidente n. Io. prope snem, ct Metaph. q. I. ct r. ct in Z. dist. 2. q. I.
O in .disi. I T. q. 3. & aliis in locis suae dictrinae. Scotum sequuntur omnes Scotistae, de ex Italitis plures , estque maxime in hac nostra tempestate recepta sententia. is sy. Dico ergo quod propositio Phi-ksophi non tenet venalia in agentibus , quae per simplicem emanationem producunt in ipsisutet aliquam formam et probatur: nam aqua calefacta reducitur ad suam frigidit
tem pristinam producendo in seipsa frigidi tatem, & illam recipiendo simpliciter; similiter omnis substantia corporea producit in se ipsa quantitatem sibi connaturaim, qua semialiter redditur quanta, & similiter in omnium consensu omnis substantia completa in se ipsa producit,& recipit propriam subsistentiam; qua redditur hi maliter sui fistens, & idem dico de igne, qui si ab omni calore separaretiit naturaliter in se ipse produceret, & causaret calorem: Elgo in
non tenet verum in principio se movente per immanentam actioncm. Probatur e quia
voluntas se sola est principium se movens ad amorem & est etiam mobile, cum in ips
mct recipiatur amor, sicut & quilibet ire voluntatis actis. Et idem dico de intest etia, qui in se ipso producit suos areas, estque agens, & pes in respectit eorum, sicut & quaecumque alia vitalis operativa pD-tentia: Ergo&c. IS I. Insuper nec pio stio Philotaphi tenet verum in causis Physice causantibus, Ac se moventibus Physico , & reali motu, nam dantur quam plura quae move tur Physice Physico, & reali motu , & non ab aliquo alio, sed a se ipsis et Ergo &c. Antecedens probatur: quia emerientia constat quod lapis existens surrum ablato obstaculo se movet in centrum, & non ab alia quo alio moverer, quam a sua naturali gravitate; & idem dico deleribus, quae naturali propensione petunt centrum sursum et Ergo&c.
Is r. Sed quia aliqui ex domistica
Schola afinnant, quod gravia non a sua naturali gravitate moventur, nec levia a sua levitate intrinseca tradunt sursum, d 1 g nerante. Sic contra illos insurgo, & ostendo nostrae assertionis ve itatem et aetatius in aeta existendi petit causun existentialem, aqua producatur in esse; sed stante motu gravis descendentis deorsum & levis seonum ascendentis, potest stare quod causa, quae
dedit esse tali eorpori gravi, vel illi levi non sit in illo tempore, sive instanti, in quo illa
corpora moventur: Ergo necessarib dicem dum est, quod non ab illa moventur, quia quae non sunt, principium aestivum motus nequeunt esse: Ergo a se ipsis moventur, &asea naturali gravitate, ves levitate
IS 3. Sed petes et in quonam sensu sit
418쪽
siclo Philosophi tenet verum quando Principium movens sumitur pro principio
adaequato movente adintegrato ex Deo, &cretatura, nam Deus,''eatura sunt causa adaequata minus activa; at vero Hobile, sive subjectium passivum motus est talacreatura, quia Deus ad receptionem motus cum ipsa non concurrit. Vel aliter est vera , sumpto ly ab alio non pro principio quadmotus, sed pro principio', nam licet
grave, lapis v. g. moveatur ut-, id est ut totum quod movetur, de denominatur amotu, tamen gravitas radicalis, quae salieni sermaliter distinguitur a toto lapide est principium quo talis motus. Et similiter ii cci anima sit principium tuis respectu actus intellectus, & voluntatis , tamen intelle-etiis, & voluntas, quae tantialiter distin guuntur ab anima est principium illis respectu talium actuum, & sc erit verum dicere quod omne totum, quod movetUr, tamquam principium quod ab alio movetur , tamquam a principio quo, seu ratione se mali , sed non ab alio a se realiter distincto, , sed ab alio talum se aliter distincto. Isqq. Sed contra hanc nostram con- et usionem negativam positam n. Is 38. sic insurgunt Tn istae suo Thomistico sundamentor implicat quod idcinsit in actu, & potentia rei pectu ciusdem; sed movens prout tale est in actu , & mobile prout se jicitur motui est in potentia, motus enim est actus entis in potentia prout in potentia: Ergo implicat quod idem mobile sit, &movens, sive 'tib d se ipsum moveat r Ergo necessario fatendum est quod omne
is s. Respondeo distinguendo maj rem: implicat, quod aliquid si in potentia simul, de in actu respectu eiusdem actus,& sub eadem utione potentiae concedo majoron: sub diverss rationibus actus, &
potentiae nego majorem et nam movens
prcvt tale est in actu existentiali, quod nihil obstat quo minus sit, vel possit esse inpotentia subjectiva respectu Actus, sive serinae, quae ab illo potest causari; ut patet de intellectu, qui quatenus activus producit intellectionem, & quatenus passivus illam recipit, & tamen sub eadem ratione reali est
activus, & receptivus suorum actuum. Et, hoc nihil contra nos.
Utrum causi effectiva motus petat esse conjuncta mobili, ad hoc ut agat
in illud , raec ne ei s 6. missicultas quae in praesentiarum I dilucidanda se offert celeberrima quidem est inter Philosophos, & inter Theologos, in ipsa siquidem petitur, utrimi ad hoc quod tam agens naturale, creatum, quam Divinum possit agere in aliquod passum necessario requiratur, quod tale gens sit tali passo approximatum, sive cum illo contiguum 3 quod sub aliis terminis solet ventilari: utrum videlicet agens natur te possit agere in distans, quin agat in propinquum & hoc tam de agente principali , quam instinamentali ventilatur. is T. Prima sententia circa praeses ton difficultatem affirmat , quod ad hoc
quod agens tam creatum quam increatum
possit mre in aliquod passim requiritur D d d et u ima.
419쪽
inti impraesciitia, sive conjunctio contigua tem existentem in ipsos agere vero in talis montis ad tale passunt. Hanc patrosi diatione virtutis est agere-virtutem ex natur sentcntiain Divuli Thomas super stentem in io. Vide quae ibi diximus hunc T. Physic. lect. 2, & s. & I. pl. q. 8.l dem bis repetamus iart. I.&S. colatra genim cap. 68. quem sint Isso Secundo praemitto quod dupli- itur omnis I hoinistica Schola , malii 'citer potest agens este conjunctum passo, citia in plures ex antiquis Philosopliis. Fun-l vel per conjunctionem virtutis, quia vid datur haec sententia praecipue in verbis Pla- licet habet virtuitan agendi supra tale pa Iosophi, quae protulit in lac T. text. io. quae j sum, & hanc conjunctionem in omni mortalia sunt e primim autem morens, taen ut id ii esse nec ariam ad agendum non dubita cujus causi, sed unde principium matus es=-l mus , cum necessario agens postulet supramia cum eo quod movetur. habere quasi dominium , ad hoc ut illud p . Is 8. Secunda sententia,& nostra fi lsit agere,& sic sol, coelum ,& astra dicum miter defensanda conclusio animat, quod i tur causae horum miratorum, quia cum illis
agens tam naturale creatum, quam Divi-lconcurrunt per concursum lunultaneum ad
nundi potest mere in distans quin agat in pro-lsuos producendos etactus. Secundo modo pinquum, sive via idem est, potest agere potest agens esse conjunctum passo coniun- inmobile, sive subjectum quod distans , ictione suppositi, taliter quod inter suppo&non praesens ipsi agenti. Ita Stat in I. situm mens, & passum non mediet aliud, diss 3 T. q. unica s. re sedeo num. a. ubi ait:leo modo , quo ignis v. g. cremat lignum agens creatum potest agere ubi mnes: quod quod illi intime applicatur, & hujusivi ilate probat ibidem. Et confimatur Glapplicatio , sive conjunctio non s neces tiam n. q. idem probat de agenti stipem lsaria. 'turali Divino. Scotum sequuntur omnes: Isst. Tertio praemitto quod omne jus Discipuli, Faber super 1. disp. 3 2. cap. gens creatum sicut habet virtutem determ q. & s. Rada controv. 28. art. I. in 1 t inatam, finitam , & limitatam, ita habre Leuchrius, Tartaretus, & alii; &-J J determinatam sphaeram, intra quam potest sititis vraquct t. I. in I. pr. disp. 28 per agoee,& non extra. Quod patet experie totam , Suarra & alii. tia, nam potentia visiva habet virtutem imaes p. Pro clariori tamen intelligentialtra quam potest legere chartam, sive series huius nostrae conclusionis reducite in m ptionem , extra illam autem minime; aemoriam illud quod supra docuimus dist. r. ignis similiter intra talem sphaeram potest
Lx num. E. Physic. q. q. an. t. n. IOSO. s.lcalefacere, extra illam autem non. Quae a
s. dubitabis: de agere immediatione sup- tem sit sphaera intra quam agens riatur epositi, & immediatione virtutis; agere in possit agere in passum intra nimi sphaeram nim immediatione suppositi nihil aliud est,texistens , & in quantum talis sphaera se cx- quam quod sue situm habens virtutem ad tendat Dein scit ait Scotus; secus vero de agendum per te ipsum agat, &eerviat gentis emturali Dirimi, quicum non M-- beat
420쪽
beat limitem in sua virtute, ita ejus operatuva potentia nullis clauditur terminis, sed ubique potest operari, taliter quod si Deus per impossibile alicubi vini esset, adhuc ibi
i 3 3 a. His praejactis probatur nostra conclusio primo de agrati naturali creato, authoritate Aristotelis, qui I. de gener
time text. 23. ait et non solum tamens tae-
facit ignis, sed st longe natis est facere, O
pati: Ergo ignis etiam ii absens sit, sive distans a pasto, dummodo passivia intra sp ram suae activitatis sit, potest illud calcfacere: Ergo non requiritur conjunino, sive approximatio contigua.
iis . Probatur rattine; quia ibi potest agens naturale agere, ubi attingit passum intra sphaeram suae virtutis; sed cecsto attingit passim a se distans: Ergo in illud potest agere; maior est per se nota; quia de
ruetosia,& alia corpora coelestia producunt aurum, pluraque ola metalla in visceribus terrae, & tamen terra distans est supposit, liter a tale: iugo de saeto datur agens naturale creatum, quod agat in distans, quin agat in propinquum.133 . Et confirmatur quain plurimis experientiis, nam ut Isidorus lib. 2. Elymologiae, cap. 3. Basiliscus interimit, sive occidit homi non valde dis anton solo visu,
di sit,ilo; & similiter quidam pisciculus,
qui vocatur Torpedo a piscatore captus facit manum piscatoris tumescere, nihil agendo in hamo, sive arundine; item ignis c laserit hominem existentem io dedita distantia , & magnes attrahit suum ferrum, &movet horologium ni vi filaeiendo in alia corpora et Eo evidens est suod agens naretur e potest agere in distans, quin agat in propinquum. Hoc i psum potest confirmari exemplo de sole, qui cauta lucem in isto
aere ambiente, distante valde asiae; . sed non est major ratio, quare agens naturale
posit agere, sive producere accidens in distans, quam subs antiam: Ergo &c.isss. Quoad secundam partem comclusiotus de agente videlicet Divino, quod non sit necessario, quod sit praesens ubi mperatur, evidentissimum est. Deus enim antequam mundum crearet non erat illi
prestas, sed tantum in se ipse erat; sicut
enim mundus antequam crearetur non erat
realiter praesens Deo, sic Dcus non erat illi presens realiter; quod Vita non est, D
quit alteri praesens realiter tae; & nihil minus potuit illi dare esse et Ergo ad hoc quod agens sit maturale Divinum valeat agere , non est necesse , quod sit praesens praesentialitate suppositati, sed sat est quod iit praesens praesentialitate virtutis. Et confirmatur et quia de secto extra universum non est Deus praesentialia ter suppositaliter tamquam in loco , non sui, sed lini defectu ; & tamen extra hoc univcrsum potest Dinis aliud ei marcet Ergo ubi Deus non est praesentialiter praesentialitate suppositi, potest ibi operari.
Unde non recte ex operatione Dei in re bus , cius ubiquitas, sive immensitas comprobatur, cum possit agere, ubi non est Argumenta autem quae contra utriusque nostrae assertionis partem possunt essennarisacile ex dictis solvetis stando in hoc praecise , quod si passum sit intra sphaeram gentis, potest agens naturaliter in illud ag re , etiamsi dissula sit secundum supp