장음표시 사용
391쪽
se est, ejusdem enian ad se ipsum non datur
relatio; sed inensura, & mensuratum realiter referuntur: Ergo distingui realiter necesse est. rq s. Respondeo concedendo majorem , dc distinguendo minorem : nter mensuram extrinsecam & mensuratum d tur distinctio resis concedo ; inter naens ram intrinsecam , & intrinsecum mensura-
tuin nego de eadem distinctione ad resia quum argumenti respondetur. Unde inter motum primi mobiis, aut sphaerae solis, dereliqua inferiora, quae per illain mensurantur extrinsece Re datur relatio realis, &distinctio; inter mensuram vero intrinsecam, quae est propria, & intrinseca rei durantis duratio, neque relatio realis datur, neque distinctio, quia realiter idem sunt.
Alia argumenta omitto apud authores videnda.
IN hoc qpinto libro, qin se ab Arist
tele sumit exordium et tiansmutatur mitem quod transfertur omne et agit Phi
losophus , teste Scoto de motu ipse, quantum ad cius divisionem in partes sed Atuas, & dividitur in tres tractatus, primus tractatus cst de speciebus mutationis , &
motus. Soeundus est dc unitate motus. Et tertius de contrarietate motus, quae omnia
sub una distinctione, & quaestione comprehendam, ita necessuia apponens, ut a superfluis me expediam, quapropter sit
DISTINCTIO UNICA , he distinmane ct unitate motis ct de
U ASTIO UNICA, Sub qua ad quasi rinsit siti . ARTICULUS PRIMUS, Unde sumendast mutas steriba matus Fi q. D'O praesentis quaesiti maiori
I. intelligentia nota, quod hic agiamus de motu prout a succcssivo, & instantaneo abstrahit, ut quidquid de motu ut sic dixerimus, de omni motu tali die tam intelligatur. Secundo nota quod non agimus in praesentiarum de unitate specifica intrinseca motus, sive de illis praedicatis, quae essentialiter constituunt motum in esse talis, non quia illis careat, sed quia rationes ejus constitutivae ita difficile cognoscuntur, ut non nisi per signa extrinseca in eorum possimus cognitionem dcvmire; agemus ergo de tagnis extrinsecis per quae quasi a posteriori cognoscimus motum cilc talis speciei, vel talia. iqqs. S Disitired by Cooste
392쪽
I s. Secundo nota quod signa per quae coimnunitcr indagatur unitas specifica, vel dii inctio motus sunt quinque , videlicet subjectuin motus, sive isibile, quod subjicitur motui, & ab illo formaliter denominatur; terminus ame, temtinus adque ii,
modus tendendi, & agens, licet ab agen te non proprie sumat motus suam s cient, cum agente variato niultoties idem specie
in C. His praejactis dico primor motus sumptus pro tarma fluente de quo hic disputamus sumit suam specificationeni a
termino ad quem. Ista conclusio expreste
habetur a Scoto in I. dist. I s. q. I. n. E. O
d s. Iq. q. i. T. Et Probatur: quia ut patet ex dictis dist. I. nostros. Physic. q.
so a fluens, sive ut in fieri prout tendit in factum eo , & ipsa forma in facto esse eadem indistincta forma ae; sed forma fluens in motus S: sorma in facto osse est terminus ad quem ejusdem, variatione solum se tenente ex parte statuum, in quibus jam in fieri, jam in facto esse consideratur. Ita)titas ergo lasallibilis, vel distinctio motus praecipue seminada est a tennino ad , ita ut si terminus ad quem sit idem in i pecie, ctiam motus ad illum idem in specie sit, de
si diversus terminus ad quem sit, Etiam in tus crit diversus. Et confirmatur: quia ideo communit cr dicimus quod motus ad calirem distinctus spccifice est a motu ad frigiditatinn, quia frigiditas, & calor specie distinguuntur inici sic: Ergo motus a termino ad quem praecipue sumit specificationem. Ig T. Dido secundo: terininus a quo
positivus non secit distinctionina , vel identitatem in motu. Ita Aristiteles in hoc s. cap. q. Et probatur: quia quod in subjecto, in materia psima v. g. praecedat sorina ligni ad introductionem ibrinae ignis, vel quod praecedat solum lapidis, aut ferri, dunam do si rina ignis in tali materia ituroducatur , non inicit aliquam distinctionem specificam
ex parte termini ad quem r Ergo neque exi parte motus; probo consequentiam: quia ubi datur identitas termini ad quem, datili: identitas motus; sed terminus a quo postia vis non inieri distinctionem in tennino ad quem: Ergo neque in inotu. Idem dico deterinino a quo privativo, quia cum terinianus a quo privativus sit privatio tantiae, sive termini ad quem, si tenninus ad quem, est iadem etiam terminus a quo, dc e contra.
I q8. Dico tertio: diversitas specifica mobilis non inscrt diversitatem specificam motus ; probatur: quia eadem in specie calefactio potest fieri in homine , equo, dcleone, sive ligno, lapide, & serror Em
non bene arguitur: in subjectilin, sive ni bile specie distinctum: Ergo & motus; an thedcias patet, quia calor qui reperitur in homine, A: equo, lapide, & serro ni dein speciscae rationis est: Ergo motus ad talem calorem, sive sit in homine, sive in equo , lapide, aut serro, idem motus in specie etit: Ergo S c. ag s. Dico quarto: diversias agentis,1
quibus fit motus, non semper arguit diversitatinia in motu: probatur: quia ex a nobis dictis dis . r. de causis in a. q. s. ari. 2. n. 86 Iis de sequentibus: id met numero erectus ab
una causa productiis potuit ab alia produci ejusdem, vel altioris virtutis; sed causa altioris virtutis, Deus v. g. maxime distin-
393쪽
mtur a creatura quaecumque illa str Ergo stante variatione agentiu potest stare identitas motus, sumpto motu pro tarma fluente. Et roboratur: quia calor causatus a s
le ejustan speciei est cum calore abi ne causato, & tamen set, & ignis plusquam
jecie distinguuntur: Ergo diversitas gentitur non in re dive tuemin mora. o. Dico quinto et modus tendendi extrinsecus licet ponat distinctionein ex parte a stionis, sive fluxus formae , nod i men ponit distinctione in termino sermae: Ergo neque in motu , cum motus & tarma
idem semesissime sint ; probatur antec Ans, quia modus tendendi est quod se a producatur motu successivo , vel instant neo;-quod sema producatur in instan-- in sileresi vo fluxu, dum tamene dem serina producatur idem terminus es et Ergo & idem motus. -d si modus temdendi sit intrinsecus serinae , ut est libertas
in actibus voluntatis, dc necessitas ina hiis intestae , iste modus bene arguit i- dentitatem, vel diversitatem motus; patet quia etiamsi actus intellectus, & voluntatis ad idem objectum terminentur, tamen quia actus intelleimis tendit in tale objectummodo necemo, & actus voluntatis modo libero recte arguitur diversitas unius aetii;
ab alio: Ergo&e. - . a s r. Exilictis habemus , quod adiadentilattan ificam motus praecipue requiritur identitas termini ad quem dc minus principaliter identitas modi tendendi imerinfici ipso termino, ita ut istis existentibus iisdem idem sit numero motus, & istis variatis in s cie, etiam fmie motus variabitur ; at vero identitas agentis, & termini
a quo positivi, & mobilis de per accidens se
habent respectu identitatis in motu, & ita potest shue identitas nimius stante diversi
late horum. ex Argumma contrasis.
1 32.3 Rimo arguitur contra id quod L diximus num I T. determin
a quo motus, videlicet quod motus non sp cificatur abillo , ex Philosopho in hoc s. texri. O Scoto itidem in ei us textis ex stione bis tigret , sian. i. ubi uterque docet et motum-intrinseco petere versiri inter te minos contrarios et Ergo si motus umique respicit ab utroque specificatur. Item ex eodem Philosepho ibatan et in hoc diastinguitu r motus a generationet, quia gen ratio est a termino a quo privativo, interminum ad quem positivum t at vero motus. est a termino a qua positivo in terminum ad quem positivum: Ergo disterentia huius , & illius talum stat in temno a quo, mn a tem in termino ad quem; sed motus, di generatio specie differimi: Ergo&c.
est, quod ab utroque termino specificatur
motus, diverso tamen modo, a termino a quo tamquam a conditione necessario requisita, a termino vero ad quem tamquam ab infallibili specificativo. unde terminus a quo requiritur ad motum, non tamen hic terminus, vel ille, sed aliquis ; at vero te minus ad quem requitatur quod sit essenti
liter idem ad hoc quod motus idem sit Cum autem dieit Philosephus quod gen
ratio distinguitur a motu penes terminum a
suo , idem est ac si diceret quod aliquando
394쪽
tenninus a quo conducit in cognitioncm motus , quod nos non negamus ; non autem quod ab illa sumatur mula insessibilis distinctionis , ves idenritatis motus, sicut sumitur a termino ad quem. Vnde distinctio illa penes terminum 1 quo a Philesia pho assignata est distinctio ab aliquo accudent i , quod frustrabile est , distinctio vero a termino ad quem desumpta infidibilis.1 sq. Secundo arguituri motus instaneamus fisio differt a motu successivo, &tamen motus instantaneus , de successivus eundem habent traminum ad quem: Ergo ex identitate tennini ad quem non rinc a guttur identitas motus. Respondeo distinguendo majorem: motus instantaneus, &Durissivus specie distinguunturii motus su-niatur pro tarma fluente, ut semitur hic,n go majorem, si motus sumatur pro fluxu mae, sive pro illa morula, quae in fieri formae contanitur concedo majorem , &concedo minorem , & distinguo cons cyaens: Ergo identitas termini ad quem non arguit identitatem in motu, sampto imotu pro tarma fluente, nego consequentiam riumpto motu pro fi u tarmae concedo consequentiam. Vide quae diximus in s.
sequentibus. r 33. Tertio a gutture ex Scoto in s. dist. Iq. q. t. s. ad primum, oedast. a T. simi per totam, di in dist. q.3. q. I. i. - iter , ubi tamquis primum determiniat principium quod licet ex diversitate termini ad quem b inseratur distinctio motus, non tamen ei Mentitate termini ad quem identitas motus insertur , quia motus remctus, & circularis specie distinguuntur inter se, & tamen eumdem possunt habere te minum et & licet Deus sub eadem ratione
Deitatis, sit obiectum fides, spes,& Chariarati , tamen harum virtumn actus specie differunt, ut ex se patet: Ergo non recte arguituri terminus ad quem est idem: iugo
1 36. Respondeo uod motus sumptus pro se a fluente sumit suam specificatiociem a termino ad quem, non autem
motus semptiis pro fieri sermae, sive profluxu, quia idem homo potest produci ab alio homine, & a Deo, ut erit in resurrectione generali. Ad exempla illa de ni Rurino, &cireulari, & de actu fieri, spei,& Charitatis dico, quod tenninus motus tecti, & circularis est ubi lociae, quod non variatur, quia per diversas species vires a quiratur, caeterum illud ubi locale non est motus ad illum, neque fieri motus localis est ita minus ipse localis, qui acquiritur, sed quid extrinisum temta remn ad illud.
H idem diuo de obiecto beatifico eodem respectu illorum actuum fides , spei, MCharitaris. Unde distinguo majorem: ex identitate termini ad quem non insertur iadentitas, si terminus ad-sit idem ciuix ipse motu, & motus sumatur pro ipso te mino ad quem in fieri: negor ex iamlitate termini ad m, qui est extrinsecum tenuia nativum motus, ut patet in excinpiis allatis concedo. Ex quo nillil contra nos. Vide annotationes Patris Aretini super quaest. s. ex hoc 3. sub n. io. s. nora secundo. Aaa a ARTI-Diuitiam by Cooste
395쪽
BLASIUS i BENIUM EA ARTICULUS SECUNDUS,
Unde sumenda fit identitat, vel di in--' ltio numerica motus pi s I. TORO responsione qui esti dico 1 hanc conclusionein finnitc.dE- sensandam ad unitaton numericam motus, hoc est ad hoc quod motus sit idem numero requiritur unitas numerica mobilis, unitas Mumerica temporis , & unitas termini ad ciuem. Ita Aristotcles in hoc s. cap. q. text.3I. Os q. Scotus in hoc G. s. deinde po-mnetur , sub n. s. Et probatur: de unitate mobilis ratione Scoti ibidem: quia motus in aetus mobilis: igitur unus motus est stus unius mobilis: Ergo ubi mobileia distinctum numero, etiam motus erit numero diversus, patet consequentiar quia idem numero accidens non potest esse in duobus
subiectis, neque de subjecto in subicctum
transire. Et confirmature quia si Socrates,& Plato mutentur ad caliculaton simul in eodem tempore, adhuc dicimus istos motus
esse diversos , eo selo quod mobilia sint diaversae Ergo&c. 1 38. Quod ad unitaton numersem motus requiritur unitas temporis, probatur: quia illi motus simi diversi, qui interrum pittitur ad se invicem per quierem mediam;
ted motus secti divessis temporibus simi h iusmodi: Ergo illi motus scilicet qui qui
te interrumpuntur) non sent.unus numero
motus, ar patre in exemplo, quia si Socrates hodie calefiat, & cras quiescat, deinde post cras calcfiat, tunc istae calefietionessent diverse, ex eo quod fiunt in divo si npotibiis; & idem dico de Petro se m xente localiter pro tempore S postea quiescente, & post quietoen iterum m
i sy. Ruisis quod requiratur etiam unitas termini ad Mem, praeterquam quodsiissicienter manet probatum ex dieiis are praecedenti a n. I 6.& infra, probatur ulterius: quia si Socrates in eodem tempore simul fieret albus , & calidus, adhuc albeficitio, & calesectio dicerentur motus diversi, quia sunt ad diversos tenninos et Ergo ad unitatem numericam motus non solum requiritur identitas mobilis, Ac temporis, sed etiam identitas termini ad quem. Argumenta contradicta I co. IRimo arguitur contra id quod a diximus de identitate mobilis r quisita ad motus identitatem n. i s T. si alia quod animal caderet ab aliquo loco valde alto, ita vi in medietate viae moreretur, tunc ille motus estet unus, & continuus, &tamen mobile non esset idem , quia non in idem mobile vivum, ac mortuum et Ergo&c Quod talis motus esset idem patet, quia non esset aliqua quiete, vel morula imterruptus. Quod animal vivens, & mo tuum distinguantur plusquam specie, patet; quia vivum esset animal hujus speciei, canis v. g. vel alterius, & mortuum solum e se cadaver: Ergo&c. I si Respondeo in Scoto ibidem labn. si ad rationes, via ad primum dico: quod ille maris (videlicta quo canis vivus, &mortutis moverentur) non est unus, Scomtinuus, sedsunt duo motus contigui, ct eodem modo dicitur de rugas, cujus aena metuetas est
virens, O alia arida. Et licet videatur sei sun
396쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. 3 3
sensuin, quod idem motus pei severatiis, & medietas fieret a mane usitie ad meridiem, continuus sit, tamen ratio docet, quod idemi& secunda a meridie usque ad solis occasum: numero accidens in duobus subjectis nequit sed mane , & ves re non idem tempus
subjectari, neque de si hecto in subjecti unisunt: Ergo&c. transire, & cum canis vivus distinctu subje- I 63. Respondeo A Srato loco cit. f.
ctum numero, immo specie sit a cane mor-lmi Mum num. s. quod sicut motus solis di tuo, necesse est quod motus vivo, & mor-lcitur idem numero,non quia partes eius sunt tuo conveniens alius, & alius sit, videtur simul, sed quia partes sibi invicem suce tamen quod unus motus sit, quia non me-ldunt , ita mane & vespere vocatur unum diat aliqua quies inter unum ,& alium; cae-ltempus, sive una dies secundum continu terum cum ad numericamentitatem motus tionem partium in succcssione. Unde dico
requiratur non latum identitas temporis, (ait Scotus sub n. 8. s. ad textum: quod sed etiam tennini ad quem. & mobilis, hinc licet far in diverss temporibus thoe est in di- fit quod &c. Vel dicite ex Scoto ibidem,&lversis partibus temporis i tamen illa tempo- in a. iusi. is. q. q. s. ad primum S in .dist Dra sunt unum tempus. Unde nego majorinn, I r. q. s. s. Aco: quod talis motus unusivel illum distinguo et ille motus fieret ita dinumero esset, quia subjectum unum num versis temporibus partialibus, sive in dive ro taret; & cum dicis, quod animal vivumlsis partibus ejusdem temporis, concedo ma- distinerem est ab animali mortuo, Respon-liorem et in diversis temporibus discontideo negando suppositum, quod animal pro- nuatis nego. ut vivum esset illius motus se citam, quia a M. Tertio a turetcontra id quod accidentia in viventibus non in toto specitaldiximus n. I s'. de identitate termini adco, sed in toto corporeo ex materia prima,tquem : posito qu centrum mundi rece& forma corporeitatis seriectantur. Undet libratuin , & csescenderet unum grave cum idem seriectum corporeum organi-lcontinue usque ad centrum & adhuc ultracum, quod in animali vivo erat, in ipse propter impetum acquisium ; tunc isto mortuo maneat, non variaretur subiectumlmotus est unus, & continuus, quia super talis motus numero, & sic motus idem n leamdem lineam factus, & sine interrupti mero esset. Utrimque dicitur a Scoto ,ine quietis, & tamen non est ad eumdem
quod malueritis eligitet terminum , quia primus est motus deorsum, i 6 r. Secundo arguitur contra id quo discilicet usque illud grave pertingit centrum, diximus n. I 38. de identitate temporist&secundus motus Iursum, scilicet, dum il- necessaria ad identitatem motus: si aliquodllud grave propter impetum acquisitum ul- .
mobile moveretur continue per unamitra centrum progrederetur et Ergo ad iden- diem , medietas i is motus evidens est,stitatem niamericam motus non requiritur
quod in diverso fieret tempore, ac medi lidentitas termini ad quem tu altera, & tamen motus esset idem: ED I 6s. Respondeo ex Scoto ibidem, p.
go &c. probatur antecedens: quia prima sed obicitur, subn T. quod ille motus ( gra- A a s vis
397쪽
vis videlicet descendentis per foramen casu admisibi non esset unus motus,sed sunt duo motus contrarii , qui fiunt inter contrarios terminos ; ex hoc inscrtur (addit Scotus)quod intcr quoiubet motus contrarios est quies media , quia possimi tales motu squc ulla temporis interruptione per quietem esse contigui, ut patet de petra cum impetu projecta in terram, quae naturaliter movetur ad terram, cum naturaliter illam petat tamquam sui centrio, & inde statim resiliente sursum absque ulla temporis imterruptione, quae cum sursum moveatur per resultantiam, violenter movetur; &idem dico de homine, qui sursum, de dootium cum impetu movet manum, cujus descensus motus est naturalis, eo quod manus sit gravis, & ascensus violentus, qui quidem motus nulla morula interrumpuntur, & tamen divetii motus sunt propter diversi tem terminorum ad quem. Alia minoris
I 66. Sed dubitam pro pleniori imtelligentia quaesiti: supposito quod dantur
motus contrarii in re, ut patet in motu se
sum, & deorsum, calefactione, & - - factione,unde sumatur ista motuum contrarietas 3 Respondeo cum communi consem se, quod ex terminis ad quem talium m tuum; & probatur: nam ab eo sumit in tus contrarietatem, a quo sumit specification et sed a termino ad absumit specificationem, ut patet ex dictis: Erbo &c. Major probatur: quia unitas, & distinctio, diversitas, de oppositio pmpriam rerum specificationem consequuntur: Ergo.
De oppositione motuum inter se, SD quiete.1 sp.WARI motus inter se conm-- I rios experientia compertum est, ut patet de motu sursum, & deorsum , motu adfiigiditatem, & ad calorem, quae contrarietas attenditur penes incomposibialitatem naturalem in eodem subjecto, ex eo quod motus deorsum sit gravi naturalis, Abinus quod motus sursum est illi vis,
lentus, & e contra. Dico ergo cum communi S c.
I 68. Ad secundam partem quaesitideretuendo di dico quod quies potest d pliciter considerari, ves positive, vel pria vative, quies privativa est privatio motus ,& termini ejusdem , ut v. g. materia prima muta ab mini serma, quae dum forma caret , dicitur illa privata, & sine illa trivative qui cere; qui spo Eva est, quod in bile jam non movetur, ex eo quia habeat terminum sit motus, in quo positive qui scit, ut inateria prima quando est sil aliquai mala sema, iam ad illam desiderandam non movetur, immo qui t, & congaudet in sui termini quietativa possessione. His praejaciis dico Uaod qui es
privativa privative opponitur cum motu;
patet quia quies privativa nihil aliud est,
quam carentia motus; sed carentia forinae
positivae, de ipsa positiva forma privative opponunturr Ergo inter motum & qui tem privative , datur privativa oppositio. Ita Scotui q. T. f. nunc si secumda conchositum
398쪽
r To. Dico secundo et quies positiva
non opponitur cum motu , immo maximEsunt comparibilesin eodem subiecto. Pr batur et quies positiva durur in subjecto, mando rubiectum quiescit, & gaudet pocs ione illius , quod appetit s im quando subjectiam, sive mobile movetur ad suam naturalem formam quiescis incipit positiave, & quietari possessione illius , quod appetit et Ergo &c. Et confirmatur et quia motus ex supradictis est ipsa forma in quae a mobili desideratur et Emo&c. Et pono exemplum in sorma naturali , & naturali motu , non quia non detur quies positiva, licet violenta in lapide septa detento ;sed ut clarius , quae sit talis quies percipiatur. Et dicta pro hac d cultate sim si is, ut ad
R O praesentis quaesiti responsione suppono non esse hie se
monem de motu latissime sumpto, prout sub se comprehendit mutationem omnem , tam instantancam , quam successivam , sed solum de motu succerum, qui proprie , &rigor e motus appellatur. SAundo suppinam, quod non quaerimus in praesenti rumr utrum per adventum sormae cujusvis praedicamenti mobile , sive subjectum talis ram e mutetur , quia ut certum supponimus, ad lente nova forma , quaecumques
illa sit aliter se habet seriectum illius, quam prius se habebat , & per consequens muratur; in quo hasi in Hii sophis
in T. Metaph. tot esse mutation- stmes,
1 Th. Q fit ergo titulus ad quae pra dicamenta detur per se motus , hoc est pepraedicamenta per se terminent motum , tave ill perficiant , tamquam res per se intenta per motum ; ut res igitur aliquae possit terminare per se motum triplex requiritur conditio et prima cyiod talis res sit per se intenta I tali motu. Secunda quod testis res luserat latitudinem partium , quae ex sua n tura petant uris aequiri post aliam , ratione cujus per motum iuccessivum successive tales partes acquirantur. Tertia quod talis res habeat aliquam contrarietatem, pr
prie , & horosὴ , sed improprie , sumpta
mutatione pro incomposibilitate tennino nam positivorum, inter quos fit motus. I T3. Pono ergo hanc conclusionein ad quaesitum respondendo et ad tria praedia camenta selum (videlicet ad quantitatem , qualitatem,& ubi datur per se motus. Ita Aristaeus in hoc s. rexet. ct cm. 2 . O J-mb. teri. O cm. q. ct Scotus in luc s. q- s. s. q. conci , sub n. c. cujus haec sunt vertar in tribus generibuasolum, silicet iu*Dinritare, Pualitate , ct ubi invenis motis. Probatur: quia talum in illis tribus t periuntur conditiones requisitae ad motum et igitur in illis tribus solum invenitur motus; antecedem apparet , quoniam in quolibet
illorum generum est ispositio aequisibilis successive in subjecis in aetii per motum iblius subjecti: Ergo &c.
I Tq. Et confirmatur et tramin primis quantitas habet extensionem, sive latitudianum partium successive pertransibilcin,quar
per se non potest in unico instanti produci. Ac
399쪽
sed successive, & paulatiin, ut patri in augmentatione hominis , qui paulatim , & successivc crescit. Ulterius qualitas habet lcvtAisonori , sive Jatitudinem gradualem graduum qualitatis successive acquisibilem per motum, qui dicitur intentio, namὲum unus gradus incipiat in subjecto caloris v. g. successive per novi gradus additionem, talis calor intenditur, sive fit intensior. Ru sis ubi acquisitur successive, quia habet extensionem partium saltem ratione spatii, per quod sit motus ad illud successive per-
transibilis et Ergo A c. Et confirmatur rquia communiter omnes Philosophi cum Aristotele docent hic tres sunt tantum spe cita motus seccese ei, videlicet augment tio, alteratio, & motus localis; ait entatio, quae ad quantitatem solum termin tur, alteratio ad qualitatem, motus autem
localis ad ubi et Ergo &c. Et dicta pro haedistinctione, & libro sint fatis, ut ad alia transeamus et si aliqua hic contigerit des derari consilite author .
IN hoc sexto libro ostendit Aristotcles
teste Scoto in ejus textus expositione, quod nullum continuum compositum
is eae indivisibilibus, nec non de inchptione , & desitione reriani , quapropter ipsum, & nostrum Subtilem Praeceptorem insequentes, istum librum sub una distinctione absolvemus, in qua de iisdem pro nostra sitffieietitia agemus, quapropter sit
De covtinuo quoad ejus compositionem dissertans
Gid' continuum uisis , ct an ex par- IIbus, vel potius ex indiri ilibus componatur fARTICULUS PRIMUS , Ubi ad qua tum fit satis aliquibus prae
i s . TIRuno praemitto quod licet hie
A sepius sermonem adducamus de continuo permanenti, cuiusmodi sunt co pus , silperficies, & linea, & in his frequentius exemplum apponamus, tamen de omni continuo, tam permanenti, quam successivo intelligitur dictum, quod ab altero eorum exemplificaverimus quoad compositionem utriusque , frequentius tamen in continuo permanenti, ideo exemplum p nimus, quia pennanens nobis imitus successivo est, cum tamen in utroque quoad
componi ex partibus, & indivisibilibus par militer ratio. I6. Colati-
400쪽
I s. Continuum emo se 1 Philosophoia hoc G. Be contiguum describuntur e comi navi sunt quorum uerima sunt unum: contigua verosunt quorum ultima. tsimul. Ex plum prim partes quibus aliqua magnitudo quantitativa continua componitur , ut partes ulnae, sive digiti, quae continuantur, ita ut ultimum unius partis, sit primum alterius. Contiguorum exemplum, ut superii-cim v. g. aeris me locantis, quae contigua ideo appellatur cum superficie mei corporis locati, quia inter unam, & alteram superficiem non mediat aliquod corpus, immo i
lis superficies contata Phmico, & reali se
1 II. Secundo praemitto quod in Suolibet continuo dantur vera indivisibilia
positiva, & realia, altera continuativa, &altera terminativa; ut contra Ochamum in sua L ca cap. de quantitate, & in tract. de Eucharistia cap. I. & r. & quodlib. I. q. s. Durandusia in a. dist. 2. q. q.&alios, docet Scotus in hoc s. q. q. O8. O int. dist. t. q. t. O s. Divus Thomas opust.36. cap. 2. & q. 28. de veritate, & comm ni consensu utriumlae Scholae. Quod hac suadetur rationer ex Plalafivbo c. de quantitate , cap. 3. ct in hoc S. text.1. quantum continuum est cujus partes copulantur aliquo termino communi: Ergo iud sunt partes continui, quae copulantur,& alius terminus communis , sive copulamedia qua copulantur et Ergo sicut dantur parita in continuo, & temtinus uniens tales
partes; sed hic necessario est indivisibilis, alioquin non esset utrique parti communis, vel secundum se conveniens utrique parti Ergo&c.
I J8. Continuum emo sic sumptum in sua cominianissima ratione dividitur in permanens, de successivum. Conrinuuin permanens est cujus partes sunt continuae simul; quod tripaititur, sive in tres partes subjsivas sibili viditur, in corpus videlicci quod tribus constit dimensionibus, secundum longitudinem videlicet, latitudinem,& prosenditatenti: in superficiem, quae s lum duratas dimensionibus gaudet, secum dum longitudinem videlicet, & latitudia nem ; & lineam, quae sola extensione latit dinis gaudet. Continuiuia successivum est, cujus partes continuae non simul, sed successivo fluxu decurrunt; quod iubdividitur in tempus, At motum. Partes continui permanentis , lineae v. g. indivisibilibus uniun
tur, re continuantur; partes vero tria po
tis etiam indivisibilibus continuantur, quae vocantur noc; & partes motus aliis indivisibilibus , quae communiter mutata rec
1 T'. His praejaetis pro prima quaesiti
parte, nunc quaeritur in praesentiarum pro secunda, utrum continuum, linea v. g. ex
solis indivisibilibus componatui, vel potius ex partibus divisibilibus p omissa ergo Z nonis sententia, etsi ab aliquibus Jesui is
sequatur, jam ab Scholis quam maxime est . relegata, qui affirmavit cmtinuum tam manens, quam successivum ex solis indiviasbilibus coalescere, ita ut linea v. g. non e set aliud, quam multa punita, sive indivitabilia unita; communis tenet sententia continuum non ex solis indivisibilitas componi , sed ex partibus, & ex indivisibilibus; diverse tamen modo, ex partibus tamquam ex his quae faciunt extensionem, & ex india