Historia critica tragicorum graecorum

282쪽

Sed hunc Iocum scriptor libelli de Placitis philosophorum, quem

ως εστ δαί ttων φθίτω θαλλων θ/ω, ἰς ταυτ α κουε και βλε Πει φρονεῖ, γαν. Qua ipsa Eusebius Praeparat Evang. XIV, 16 habet, Ut, cum ambo mirabiliter conspirent, ab Uno haec ad alterum pervenisse eodemque e fonte suXisse videantur. Neque aliter dolertio judicamus, qui in historia philosophorum, quae Galeni Don est, cujus Vulgo putatur, de Pseudo-Plutarchi libro commentum Xscripsit, quod ille in Xit, Euripidi Sisyphum tribuens. s. a P. S. Quare an P. Petitus, ut dissensionem tolleret, in qua hi testes contra SeXtum Empiricum persistunt, locum hujus corriapium Xistimavit, cum fragmento, quo Cri-lias non esse deos docuisset, et Omine Euripidis misso, Versus nobilissimi principis ad omen tyranni essent relati. Sed Grolius Excerpt. p. 402 eam fabulae particulam in Euripidis fragmenta retulit. Quem Barne Siu SeeulUS St, quoniam X VOC μυδρος auditorem AnaXagorae, Diogen L. II S, agnovit idque in Euripidem optime cadere arbitratus St. Quod argumentum quaeso, quam leve, quamque temere adhi-

283쪽

bitum est, perinde quasi nec praeter lillosophum quisquam hac voce titi et Anaxagoram Euripides solus imitari potuisset lNihilo magis artificium Potiti placet, tametsi id sati argutumost neque enim in libris, ut Fabricius ad h. l. monet, ullum lacunae indicium reperitur, nec tenor Sententiae interruptu est, quippe cum Sententia, quam SeXlus concisam Praemittit, ipsa totis subjecta est versibus, adeo Ut eriptor, Vae IOc Poetae demonstrare voluit, videatur Optime declara 880.

Unde illi, a Sexto dissentientes, nihil seculi sunt nisi Opinionem Oriam, qui fabulas, quas veteres Critiae tribuerant, Euripidi adscribebant. Videamus vero quid sit, quod Pseud O- Plutarchia memoriae prodiderit. Vereor ne quis, ubi sabulas Euripidis perlegerit, O8que Ocos contulerit, quibus doctrinam de diis professus est Summus poeta, alcken Dia trib. p. 37-57, eam mentem putet Mnesarchidae suisse, ut is, quamvis a vulgari hominum ratione recedens, deos esse negaret. Haec iste quidem affirmat nos autem omnino rejicimus. Neque ita perSO- nam talia loquentem inducere potuit, nisi maximae impieta

quod de sanctitate jurisiurandi aliquantum detrahebat, gravi8sime vituperatu est. Num sorte sperare potuit, cum Sisyphus de diis tam impia enuntiaret, minus indigne id populum 88 elaturtim, cum tanta impietas propter ipsum, quod in illo fuisse diceretur, ingenium minus displiceret, neque animo Spectatori made esset corruptura A eum, qui duos tollit, haud dubie magis reprehendi oportet, quam alios, cum in jurejurando aliter Io qui censent, aliter cogitare sibi licere. Atque etiam verba de per-jurio sunt ippolyti, quemadmodum illa Sisyphus Xplicat. Quae cum ita int, non intelligo, quare haec sententia, Si SSet Euripidis, ab antiquis illis, quotquot versum Hippolyti poetae crimini dederunt, On Olius commemorata, vel Xpio 8a Ui8set, Aristoph. Ran. 102, 1519, Thesmoph. 282. Plat Theaetet. p. 54 D, Sympos p. 99 A. Aristot Rhet. III, 5. Ju8lin. Mart. Apolog. I. p. 6 B. Eustath ad IIo m. p. 1239. Suid. S. V. Afro sto τος, ω sop. Cic. de Ossic. I, 29. Spanhem. ad Aristoph. Ran. 102. alc Leti ad Eurip. Hippolyt. l. l.

284쪽

Nec suo Cephisodorus, auditor Isocratis, Ons Script His . Pli. I. 13, 1, cum liberiora dicta poetae colligeret liae silentio praeterire potuit Athen. III. P. 22. Itaque ea ratio veterunt, qui levius impietatis indicium multifariam commemorant, gravius mittunt, Vix poterit Xplicari, nisi versus Sisyphi cuipiam alii olim magis timemus, quam Euripidi esse adscriptos. Porro Sisyphus Euripidis satyrica fabula fuit. Aelian Var. Hist. II S. Valcken Dia trib. . 14, 2 S, Lach. I. I. p. 72.

In quo genere cum Ieporibus ac facetiis delectaret animos spectatorum, fragmentum, Mi Od 8 apud Sextum, nunquam Iocum habuisse potest. Nam Sive res Spectatur, Poeta de Summis ac gravissimis rebus di 88 erit, originem ac vim religionis explicans, Sive ratio con SideratUΓ, aetatum, Severum graVeque

dicendi genus adhibet, quale tragicis fuit usitatum. Porro Euripides, tametsi homine ad peciem hominum temporumque insitam animo non sinXit talesque in scenam induXit, quales erant, nec vero e88 debebant, et quanquam saepius in e peccavit, quod per8Onas disputando et alios philosophos imitari et sophistas maXime secit, tamen i8 Ver quodam rei cenicae sensu imbutus, nunquam Iocum philosophiae longe lateque patentem hoc modo copiose tractavit. Sed is, qui Sisyphum secit, nos movet Similiter, ac Si Salomonem , sapientissimum illum regem, placitis antii, Fictitii aliorumque virorum sapientium Utentem audiamus. Est dictio acula pariter ac rigida, quam vi nonnulla lumina habeat, qualia poesi requirit. Aliud denique argumentum OPSO e proprietatibus ei Sia iam duxit ad Eurip. Med. Sq; quod, quia auli argutius St, illi facile relinquimu8. Sed haec ipsa postsi Euripidia non valde congruentia OS rursus adducunt, Ut Critiae fabulam vindicemus. 8 enim, audii Protagora, qui dubitavit, utrum dii S8ent, nec ne cum animum anguinem cordi sussu sum ideoque mortalem esse taluisset, Galen T. I. p. 264, Tertullian de Anim. 5, Macrob. Somn. Scip. I, 14, nullo omnino deos esse praeceΡit. SeXt. Empir Hypolyp. p. 182 θεο) ς γαρ οἱ ia Πολλοί φασιν, τινὲς de υκ εἶναι, in Uri εο ὶ πεοὶ furoocia et o MM,λιον καὶ Θεοδωοον και ριτιαν ον Αθρην cito ν. Ubi conjungitur cum hominibus, Pio antiquitas propter hanc Opinionem maxime nefariam appellare consueverat. Cic. de Nat Deor. I, L DA ι -

285쪽

los esse omnino deos Diagoras Melius et Theodorus Cyrenaicus 'tilaoerunt'. Pari Oct Plutarctius de Superstit. V, 2. Sodaltera sententiae pars, quae inest in illis versibus, in doctrinam Critiae Optime cadit. Totiam enim, Ut verbis Ciceronis de at Deor. I, 2 utar, de diis immortalibus opinionem fictam

esse dicit ab hominibus sapientibus rei 'ublicae catina, ut, quo ratio non Ponet, eos ad os cium religio duceret.' In hoc enim placita sophistarum, cum Orator publicoque Vitae generi deditus esset, Suum ad arbitrium Usumque acco ni in Odavit. Jam illi quidquid rectum ac bonum haberetur, id cum rectum per Se ac bonum non esset, legibus Olim sancitum moribusque e88 confirmatum

Statuerant Plat Gorg. p. 82 E de Leg. p. 889 E, 90 A; Prolag. p. 337 D Theaetet. p. 17 A ). Itaque ut singulas

ideas non esse statuerunt, Sic Critias negavit esse deum, in quo quidem omne Species una essent conjunctae. Et illi quidem homines, cum convenissent inter se legesque fecissent, instituisse putarunt, quid bonum ac Verum esset habendum itemque Critias opinionem deorum, quae natura mente Omnium

imbuit, ex ortuit duci et unius viri deduXit. Accessit quod ingeniosus juvenis, in quo egregiae pe8, maXimaeque fortunae vel temeritatem, vel insignem audaciam in die augebant, paullo liberius, quam Euripides, Ovam ac plane inauditam doctrinam ad splendorem publicae vitae augendum ProseSSUS St, cum poeta tanta audacia haud dubie dubitaret, gratiam civium perdere, quam per longum Vitae spatium ibi comparaverat. Et W. Ern Weberus de Crit. P. 1 tyrannum, qui exsul in Thessaliam ejectus est, Xenoph. Hellen. II, 3 impietatis crimine damnatum e88 SUSPicatur. Eam vero in cena Optime potuit ostendere. Erat autem in fabulis, quae ad Sisyphum pertinebant, argumentum tragoediae idoneum, quod Aeschylus Σιους ob IJετροκυλι set, subjecit. elcher Trilog. p. 55 l. Aristot Poset. 18. Et Euripides, non tam aetatis Su, quam suae proprietati obsecutus, Servavit qUandam Oe8i naturam, cum in summin ejus cingeni species tergonarum insiderent.

et Similis est quaedam opinio de iis, qui civitatibus iura descripserint, ap. Cic. de Rep. I, 2. Quanquam hos ille puta non tam ipsos,

quid bonum quidque pravum esset, ad arbitrium suum vel invenisse, Vel instituisse, sed legibus confirmavisse, quo melius cives ad virtutem edu

286쪽

Grupp. Ariadn. p. 43 etc. Sed ceteri poetae ejusdem aetatis, mediocres atque commune hominum mores, ut in vulgari ita apparebant, magis magi8que X PreSSerunt. Quod peccatum quam late circa aetatem Critiae censes patuisse A quolii parum ibi cavit, quod in actione rerum Vitaeque Si requie8cen8, inanem, aut mancam animi contemplationem fugit. Adest autem illa dictionis natura, quam Critiae propriam fuissee elegoriam fragmentis cognovimu8. Item nonnullae sententiae, nec Palicae locutiones inveniuntur, e quibUS Oratorem Virumque reipublicae deditum possis agnoscere. Quo valent O diκλ τυραννος, cἄτακτος βίος, ολυος NM ρετης, ο ιοι κολα- stat aliaque ejusdem generis. Quae cum ii Sint dubitare non licet, quin Critias scripserit sabulam Sisyphum, a Sexto Empirico citatam. Dissicilius est judicare, quae I agmenta, cum Sisyi ho desumpta dicantur, alcken. Diat P. P. 209, in tragoediam tyranni quaeque in satyricam Euripidis sabulam debeant trans servi. Sed id mittimus, quod indolem Critia non admodum adumbrat. Pari modo qui de Pirithoi scriptore aliquid memoriae prodiderunt, in magna varietate ac dissensione constituti sunt. Nam plurimi eam sabulam Euripidi, aut Critiae tribuunt alii Deiatri eorum adscribere conantur; unt, qui sabulam Sine Omine laudunt Ootae. Nam in Vita Eurip. quam lmsi ejus o Modiolanetis libro edidit, commemoratis Mnesarcitidae sabulis, adiicitur: Ουrων νοσευεται et Ut Priva me, Γαδα si ανθυς, IJειρίθοορ. Easdem sabulas intelligit ab eoque abjudicat auctor Vitae a Zimmer m anno in Diar. Scholast. 828. . II. D. 2. Propositae, qui plenum fabularum, quas Uripides fecerit, numerum significat ac monet so)ζεται δὲ oc, Ουἔων νοθευε et citet sta Nam Boeckhius, qui P. r. r. p. 232 haec de

Bihe8 accipienda esse opinatur, Perpetuam in duobias monumentis rerum verborumque cola Venientiam parum animadvertit.

Vide flugk. Praofat in Euripid. LXXI. Sed Euripidem, ut scriptorem Pirithoi, Stobaeus Serm. 21 ed. Gesia.), h. Eclog. VIII, 4, Eustathius ad Dionys. Perleg 1l34, Gregorius Orinth in Hermog. Rhet. r. Vol. VII, 2. p. 3l2, Scholiasta ad Apollon filiod Argonaul. IV, 144, ad Aristoph. v. 79, ad Euri P. Orest. 970, Suida s. v. noto perhibent. Verum enim Athenaeus . i. 96 B disceptare non ausum e8t ter

287쪽

oorum se corI Pirithoum. Neque eadem dubitatio fortasso in caussa non fuit, quod Stobaeus particulas hujus fabulae, non appellato poeta, bis audaxit, Serm. 5, 37, quanquam aliis otiam Iocis similis negligentiae argui potest. Valcken Dia- trib. p. 98. Hermannus Element. Octr. Meir. II, c. 4, Pirithoum, ut fabulam Euripidis, citat. Potius autem in Excerpt. p. 454 dubitat alterum alteri praeserre. Val clienarius Od nomen Veri poetae in medio relinquit, P. 498, modo e fragmento hujus sabu Ia p. 3 colligit, quid de diis senserit Euripides. Et achius, quanquam in eo est, ut Pirithoum tribuat Critiae, tamen in hunc fere modum dubitantur

loquitur p. 77 ollaque si quid eleribus in me lio relinquendum suis, quin qui integram consulere oluerint fragoediam, hodie id prorsus ad liquidum perducere elle hominis est umidi V. Quanquamne nos quidem opprobrium, quod nugari videamur, usque adeo PertimeScimu8, Ut sententiam ejus, ad quam nuper nobilissimi viri, Mulierus Hist. it. r. T. I. . 7 et et cherus Trag. r. P. III. p. 1000, accesserunt, et Si non certis probabilibus tamen argumentis On confirmem US. Est nim in scriptis veterum memoriae proditum, Euripidem de schola naXagorae ciuem audierit, Cic. Tusc. II, 14, in fabulas plurima traduxisse. Diodor. I. p. 46. Schol ad Apollon Rhod. IV, 269. Et nonnulla hii jus rei indicia etiamnunc p. alcken Dia trib. c. 4 inveniuntur. Sed permulti poetae, Ubi animum ad philosophiam appuleriant, Praeceptum Neoptolemi sequuntur, quod is apud Ennium defendit, qui, cum non ad Spernaretur Sapientiae Studium , Pauci tamen hilosophandum sibi pulavit. Cic. Tuscul. II, 1 de Orat. II, 37. Itaque Euripides in contemplatione rerum ClaZOmeni addictus non Omnem ejus doctrinam Xpressit, propterea suo nonnulla sibi explicavit, prout indoli poeticae convenirent, aliaque X scholis aliorum, aut vulgari hominum opinione 388um PSit. Quare illa, piae de natura deorum probavit, non solum ad mentem illustris philosophi, sed ad communes, Sitata Perceptasque cognitiones deorum in animum sibi induxit. Nam ille physicus mentem esse deum statuerat, eundemque, licet

Omne natura moveret atque misceret, ipsum tamen ne mobilem esse, neque aliis rebus misceri Atque haec Sententia,

288쪽

ἀ3 ιγῆ καὶ πλουν Πεθετο, 9 ουτω to νως δυνα/ ενου 2ου Πρδεως κινουντος κρατειν ων λων , εἰ και α κίνηgo εἱλν. Cic. de Nat Deo P. I ii. Sed Valckenarium miror, doctis- Simiam et acutissimum viruiu, quod sententiam Euripidis dotiatura deorum rerumque omnium singulari tudio indagare Conatu8, eam Oetae Pinionem fui88 asseverat, ut is deum mentem puram, aeternam infimitam Ille S8e Utarit, quae Decmateriae esset infusa, neque arcte cum ea copulata. Id enim, nisi loco Pirithoi, de quo ambigit, Euripidi, an Critiae adscribi debeat, Omnino non Poluit demonstrare. In eundem errorem incurrit t. inieW8kius in Mus Praec Rhen. -Westph. T. I. as c. I. p. 48. Sed est alterum Vulckenarii peccatum, quod magnum ententiarum diScrimen non enSit, cum, quae v 0rsibus irillio continentur, ab Euripidis sententia, qualem celeris e locis cognoscimus, plurimum disserant. Is enim et vetustam vulgi opinionem et narrationes cosmogoniis vulgatas probavit, duo principia omnium rerum assile corpore Sumen S, Unum aethera, alterum terram, sui bUS mentem Non unxit, cujiis vi ac ratione descriptio et Odia rerum designaretur.

Ubi duo principia significantur, qua Vitruvius Euripidi tribuit, Praefat. L. VIII, id ost, Aether et Terra. Nam cumno αἰθὴ dicit, videtur quidem aethera a Jove diversum habere, Paele corporea elementa deum animantem eodem liae nomine Vocatum sim gens, quo summum numen appellaba lUI .

Sed nihilominus doctrinam Euripidis salso interpretemur, aethera

289쪽

a Jovo distinguentes. Nam ipse vim solestatemque, quam Graeci ovis, tanquam Summi dei, 88 Voluerunt quamque summum una en omnino habeat necesse est, diserte vindicat

Welcher Trag. r. P. II. p. 847, cujusque mentionem O-micia secit, ut OV commenta poetae derideret, aether, Ila asiosso domicilium, ab ovo bene distinctus est. AriStOph. Ran. 100, Thesmopli. 279. Quem nisi de Ioco habuisset sapiens mulier, non obtestari potuisset ipsam enim domum testem Veritatis appellare nequimus. Sed multo clarius mentem illis Cressarum versibus illustravit, quos P. Valckeriar. Diatrib.

τουτον oti ζε γηνα, etor δ' Muo θεον. Quod ita Cicero praeclaro de at Deor. II, 25: Vides sublime susum, immoderatum aetherct, Qui tener terram circumjectu amplectiti P. Hunc summum habeto divum hunc perhibet Jovem. Idem comparat hoc Ennii: Adspice hoc sublime candens, quem invocant naue JOVem. Ubi princeps deorum, quem vulgo Jovem dicebant, cum Aethere aperte confunditur. In quo tanta rationis perspicuitate ac iutitur, quantam de iis rebus, quas maxime Xplorate percepta Shabemus, dicente fere ostendimus. Itemque Cornutus de Nat.

tur Vim respiciens, multa, quae coeli essent propria, aetheri dedit, alia vero a divina potestate Petita, Ut eum γνον, ἰον, lassa', ε/tνον Um vocavit Eur. Iphig. T. 117S. Androm. S. Neque alienum est, Versus e Latinis poetis in medium prOserre, cum, quae sensit Euripides, ea bene videantur recepisse.

Ut Ennius p. Cic. de Nat. Deor. I, 25 III, 16, ibid. 4:

Adspice hoc sublime candens, quem invocant Omne JOVem. Luculentius ali loco ap. Varronem, quem Joseph. caliger Conject in Varron. p. 30 illustrat:

290쪽

Isthic est is Iupiter, quem dico, quem Graeci vocant

Aerem, qui Ventus Si et nubes, imber postea Alque e imbre frigus ventus Ino sit, aer denuo. Vide etiam Pacuvium p. undem p. 72 arietas igitur, vel Obscuritas, qua sententiam de summo nomine significavit, hoc consilio ab Euripides forsitan quaesita est, mi cum a Vulga Videorum agnitione inliquantum abesset, me nimi libere quae sentiebat, enuntians invidiam opprobriumque civium, vel etiam capitis periculum Susciperet.

Sed illud, quod scriptor Pirithoi de hoc Ioc sibi persuaserat, tantum ab Euripidis distat doctrina, quantum disciplinae Clazomenii propius videtur Induxit enim chorum ita loquentem:

Clem Alexand Strona. V. p. 717. Euseb. Praep. Evang. XIII. p. 681 . Deum igitur numen e se genitum αυτο νυες VO-luit et animans esse, si quidem id e compellatione colligi pote8t, neque ad Oetae mentem ea plane e serenda St, eundemque, licet Omnes res moveret, ipsum tamen ita immobilem esse, ut dies et nox et cuncta Sidera circa eum ferrentia orbemque Suum conscerent. Itaque Clemens, in eo, qui per se essetn Viveret, mentem agnovit, a qua totum mundum et conditum et dispositum esse Anaxagoras Xistimasset: I. I. ἐνταυθα

τους. Quae salso achius . 4, cum Ver8ibus, UOS TOPO-8Uimus, nequaquam Subjecta Sint, e perdito fabulae loco, qui cum iis fuit conjugatus, desumpta esse arbitratur; nam dei notio, quam Clementi videtur secundum AnaXagorae placita desiniisse, hoc fragmento accurate Xpressa est. Quis Ver Pirithoum fabulam Euripidis habeat Ut enim titti, cum deOriam erum Ille naturam exponunt, saepius a se discedant inprimisque Oetae alio tempore alias easque contraria Senten ita Sequantur, quippe suorum ludium elegantiae incat Veritatem; clamen Euripidi laniam arietatem, inconstantiam, Te-