Historia critica tragicorum graecorum

91쪽

suppar suit Suid. S. V. ραγικος Tot XHOνοις Φετα υριπιδνην. Ubi pro ατὰ Clintonus ui et legit. Ab Aristophano primum Vespis Ol. 89, 2, deinde Avibus Ol. 91, 2 vexatus est. Sophoclem devicit, cum is Oedipum Regem doceret. Dicaearcii. in Argument. Sophocl. ed. Reg. Ut tmann. Quaest de Dicaearch. p. 39. Quae fabula multo ante alterum Oedipum mortemque Sophoclis et Euripidis acta est, Bruncti ad Argum. I. I. sive Ol. 7, 3, sive Ol. 7, 4 cenam Atheniensium ornavit. et clier Trag. Graec. P.M. P. 249. Addo quod Morsimus Philocle natus, Velut mediocris poeta, Ol. 8, 4 reprehensus dicitur. Qui si tum, quod quidem Atremum Ono,

viginti habuit annos, et si Pater eadem aetate Orsimiam genuit, hilocles et illo tempore quadrageSimum aetati annum dudum superaverat et SeXageSimiam riu attigerat, quam Euripides naturae debitum reddidit. Quae cum ita int, quoniam cunctae temporis rationes in hunc Unum bene conveniunt, duo hujus nominis poetas nequaquam fingere cogimur.

κατὰ νην αυῖ' ἱν ηλικιαν περιπεπτωκως et νεωτεoω Φιλο- κλεῆ. Qui locus quot quantisque Vel tenebris Obscuratus, vel difficultatibus impeditus, vel vitiis inquinatus est Nam iit mentionem comici poetae mittam, de qua O infra dicemus, quid pater orsim Philocle natus dicitur, cruent Plerique consentiunt filium Philopithis fuisso Quis ' ρη Moso/s o fuit Quem Philoclis dicit aequalem Quaro emendatio Oeckhii Gr. r. r. P. 33 necessaria est, qui Φιλοπείθους pro Φιλο-

92쪽

κλεους scripsit, nomen As 7 in particulas cis dissolvit,

quique Ἀστυδα sta Post et εἴ o inserendum esse intellexit. Nam ali modo cum sententia facillime Xpediatur ac perspicua fiat, tum eadem apud Scholiastam restituuntur, quae uidas, scholiastam, vel leXicographum fide digniorem Seculu8, memo

Sed cetera undecunque descripta, vel congesta Videntur, quoniam innino Sunt lana, neque inter se, neque cum alii Veterum testimoniis pugnant, non vulgarem auctoris doctrinam

OStendunt, quae tamen ac medicinam vitiis Scholiastae possit assurre. Itaque juniorem Philoclem Astydamante ualuna, Uem Scholiasta perhibet tragicum, ducem fuisse Suidae credimus. Et is ille fortasse fuit, qui Xercitui Graecorum ad Chaeroseam Una cum Charete ac Lysicle praefectus est. Quae iam ita sint, unus tantum Philocles poeta tragicus relinquitur. Nihilominus iis adversamur, qui, nec verba, nec aevo Scholia-Stae reprobare dubitantes, commenta temerario Onain ademerunt, a quibUS i certe non procul abfuit. Fuerunt autem, qui Philoclem haberent comicum, ut VOS Si us p. 36, Christianus, Meiarsius. Qui quanquam tribus utuntur testibus, quorum primus est ille Avium interpres, alter Suidas, tertia vero Eudocia P. 427, cunctis tamen rei momenti accuratius perpensis, ad unius auctoritatem e contuli88 evidentur. Nam qui Eudociam peculiarem testem habeat, Uae

Verba Suidae, quem ubique sequitur, hoc Ioc ad Verbum descripsit 2 Neque is, qui ves X plicuit, alium fontem, a SuidaS, ad manu habuit, cum mirabiliter cum eo vel in vitiis consentiat. Cui quemadmodum multa, qua primo loco POSVit,

antiqua doctrinae specimina, tum vero alia tribuuntur, Vae nec Sati cum Superioribus cohaereant neque opportuna Sint. cum non tam Ver8U8, quibus subjecta leguntur, quam alios O-cos illustrent ita recentior grammaticia cum priori eaque Veteriori scholi parte alturum Suida s. v. Φιλοκλλὶς articulum conjunXit, de suo hoc assereDs, duo Philocles, Oeta tragicos,

93쪽

fuisse, quos ab illo lexicograph discretos legerat. Quare nunc

verba Suidae accurate Obis Xaminanda Sunt, propterea quod cum ceteris testibus adeo conspirat, ut imminuta ejus side, Ceterorum imul evanescat plane auctoritas. Is igitur cum Plii-loclem, filium Philopithis, sorore Aeschyli natum, o GIT'ην κω stoboici Vocet, eum aut scriptorem tragoediarum fuisse, aut Comicia In genias ait cum tragico conjunxisse. Est tertia denique ratio, si hilocles ea de caussa hoc nomen accepit, quod in sabulis comicorum tanquam poeta saepe irrisus fuerat. Atqui

vix sibi quidquam de comico persuadebit, qui praeter tragicum exstiterit, qui Philoclem viderit ex Aeschyli familia oriundum Suid illo loco nisi tragicos diserte referri, ubi fontes is

minime pernendos equitur. Neque idem utrumque genuS fabularum coluit, i in re tragica unus versatus St. Nam istis, qui contra disputant, communem assiduumque Graecorum usum OPPOno, quorum nullii unquam poeta comoedia et tragoedias scripsit. Vide Platon. Conu pag. 223 C. Polit. III. pag. 395 A. et ne L. Hist Crit pag. 503. Quo auctoritas

eorum accedit, qui Philoclem communi consen Si tragicum Oetam dicunt, quique centum ei fabulas tribuunt, Uid. s. v.

MOροιμος καὶ ε λανθιος, Φιλοκλῆς, Scholiast ad Aristoph.

Pac. 803. Ran. 51, ne Verbo quidem illud commemorante8, quod in comica poses praestitisse dicitur ). Pervenimus igitur ad tertium explicationis genus, quod audacissimum atque si-nO8Um St. Permulti enim poetae, quos operam in tragoediis Scribendis posuisse partim testimoniis, partim rationibus et certis et illustribus constat, in libris recentiorum antiquitatis auctorum scholiisque comici nominantur Atque hoc iis prael Quod diximus hoc loco, fortasse nimis longum videtur. Nam

error nobis et hic et alibi erat convincendus, quem primus omnium Me inevius in is l. Cril. l. l. dispexit. Recentiores enim nonnullOS Graecorum poeias in tragica et simul comica poesi elaborasse putarunt. Ut Grotius partem libri, quo fragmenta tragicorum et ComiCOI Um Ontinenlur, de iis inscripsit, qui lam comici, quam tragici fuissent. Quem plurimi deinde seculi sunt. Nec Berti hardius nuper, ubi recentiorem tragoediam ad comoediae naturam proxime accessisse vidit, an rem iaexplicare dubitavit, ut poetas, uirumque genus colentes, ex UNO diceret Proprietates in alterum ranstulisse; Domin olim vero Timoclem appella vit Syntax. Ag. 14.

94쪽

cipue accidii, quibus comoedia non Valde pepercit. Quocirca ut ratio eorum probari nequit, qui rem tam mirabilem atque

Obscuram a scholiasti aliisque ducere conantur, propterea quod error, longe lateque patens, nec tibit grammaticis, neque aliter objectus est, nisi eodem modo peccante eadem caUSSadecepti sunt; sic alterum, quod hoc certo Oetarum ordini accidit, difficiles utique loco illustrat, ut a suspicionibus atque

correctionibus interpretum constante indicentur. Nam ubicunqUe poetae, quorum nulla unquam opera in comico genere

fuit, in choro comicorum haberi videntur, scriptores nihil aliud dicere voluerunt, quam a comicis eos irrisos fuisse. IuqUO O Pariam, aut nihil movet, quod studii eorunt, quae quisque bajulus noverat, Praetermissis, modo ociam materiamque vexandi comoediae praebuisse dicuntur. Atque hoc probabilior sit nostra suspicio, quo magis conditionem locorum contemplamur, qui tali viti Iaborant. Qui cum ingenium ac more a comicis irrisos adumbrent, tum ex illis foro libris omnes petiti sunt, quibus antiqui scriptore memoriam eorum reliquerunt, quos comoedia male habuerat λ). Quis autem NOιλ7ν,ὴν κωμωδιας numquemque neget Vocari potuisse, qui aut comoedia scripsit, aut a comicis multum vexatus stet tali non noι yga κω3 ob δίας, sed obstικοι dicuntur, Ut haec interpretatio, ambiguitate dicendi sublata, minus commode ad

remone Uidas . . Eudocia pag. 436, Scholiasta ad Aristol. Rhet. III pag. 69 Aαιθχρι ων ωιυ ρ. Item Diogene Laertius II, 7 Kαοκινον, τον κω t αδοποιον Quin nonnulli eorum comoediae assignantur. Nam de One Scholiasta ad Aristoph. Pac. 835: γραφε δὲ καὶ κω/tωδιας καὶ ἐπιγρα/ι ατα. Itaque Suida Dionysio cum alia pera, tum comoedias Vindi-

eat . . to νυGιος, Σικελίας χραννος, γραφε τραγο δίας καὶ κωμωδίας και setos κά. Ubi forta88 grammaticu8, cum Verba Ποινητήν κω obditi apud antiquiorem Scholiastam, aut leXicographum rariore illo sensu dicta reperisset eaque falso intelleXisset, a sensu ac verbis deflectens, quibus auctor USUS fuerat, ioetae comoediis agilat aut Omem comici imposuit,

95쪽

aut comoedias adscripsit. Nam talem Burdini licentiam videmus, qui ad Aristoph. Thesmoph. 175. Philoclem, a Mida . V. Mot ygὴν κωμωδίας nominatum, liberius κωμωδ0 noto appellavit. Quae si conjectura non improbabili sumus assecuti, dis-8ensi Suidae nullius momenti est, ad quam isti provocant, de Philocle poeta comico loquentes. Sed etiamnunc dubitatio Mei ne hi restat, de qua pluribus dicamus. Qui quanquam hac in re nec Scholias tam audiendum nec quidquam aut Suidae, aut Eud Ociae tribuendum esse intellexit, tamen locum Athenaei II p. 66.

A, Philoclem commemorantis, ita censet 8Se con8titutum, Ut necessario de comico accipi debeat. Scribit ver Athenaeus . .:

atque Panaetii, Suid . V., neminem veterum Oetarum docuit

Vocem ἐγκεφαλον adhibuisse, quoniam cerebrum Sophocles Trachin 781 λευκον μυελον vocasset, Euripides autem Troad. 1176 prudenter noluisset appellare. Quanquam neque a Philocle id vocabulum esse depulsum, neque ab Aristophane Ran. 134. Itaque ei Deli ius cum hunc Athenaei Philoclem sibi comicum singit id quo censet inde necessario sequi, aut in pSO Vocabuli USU aut in versus color aliquii comici invenerit,

96쪽

aut ea de caussa hoc secerit oportet, quod Philocles cum Aristophane conjungitur. Quod si autem Apollodorus . qui litoris quidem On leviter imbutus fuit, usum loquendi paullo diligentius indagasset, qualem X Omnibus Oetarum sabulis cognoscere debebat, proprietate Sermonis, quae ad rationes longo

alias erant revocandae, nec temere, nec PerVerSe interpretatus, Opinionem illam aut rejecisset, aut de Euripide saltem non assirmavisset, qui neque in tragico Hippolyt. 352. Thes. Fragm. neque in Satyrico rationis genere Cycl. 407, Ocnomen ODStante rejecit. Vide a Saul, OD ad Athen. l. l. Ηoyn ad Apollo d. p. 149. Et illa versiculi pars, quam

Athenaeus habet, ad hominem fame eXatum, aut Summa VO-racitate incitatum pertinet, qui ne cerebro quidem abstineret, quod nonnullis veterum philosophorum non licuit comedere.

Athen. II, 6 F. VII. pag. 315 E. Plin. at Ilist. XXXII, 10. Ergo si hilocles dacitatem hominis ita ignis cavit, imago

non Satis tragoediae convenit. At satyricas idem fabulas fecit lNihilominus quoniam durus erat et incomptus poeta, in tragoedia quoque feritatem hominis tali modo describere potuit,

qui Tydei instar, Sext. Empir Pyrrh. ypol. III, 24, 207,

dicebatur cerebrum hostium devorasse. Quin locus Ortasse ex andionide sumptus est, in qua nuntius teterrima epulaS Terei, membris filii vescentis, exposuerat ). Apollodorus denique non tam diversitatem Oetici generis, quam temporis rationem equitur, Ut de hiloclis poesi vix quidquam ex Aristophanis colligas similitudine. Nam antiquos laudat, de quibus Dionys de Lys. 2, Schol. Casset ad Thucyd. I, 30, Reisi g. Conjeci pag. 108, Beria hard in Synt pag. 40 ). At si naturam poesis in divisione menses maXime Speetalam,1 Quod censeo fieri potuisse, quanquam Sophocles matrem Ocla filii membra praeter caput ac pedes patri proponere fecit. et Cher. Trag. r. P. I. pag. 383. 2 Scholiasta l. l. τροπαῖον ἡ παλαιὰ Ἀτθὶς ὴς orινχυπολις, ρα- τινος, Ἀριστοφανος Θουκυδίδος. Quare igitur Apollodorus, de antiquis, in quibus Aristophanes numerabatur, illum usum affirmare potuit, Si contrarium ipse comici exemplum novera Fortasse is aliam sequebatur Partitionem, quam quae est apud illum grammaticum. An ex antiquis ComiCOS laluit usurpasse vocabulum, tragicos sedulo devitasse Quod si cogitavit, saltem non dixit.

97쪽

quare Philoclem non tragico potius, quam comico adscribis ordini, qui medium tenet inter poetas diversi generis locum p on dubitavimus haec plurimis explicare, quoniam e Icker Us in Trag. r. P. III pag. 969. ad seni sentiam ei ne hii nuper accessit. Sed hoc denique definio, quoniam verba Athenaei non corrigenda, neque sic Xplananda sunt, Ut de hilocle Poeta cogitare cogamur, nec duo Philocles fuisse tragicos poeta δ), neque alterum comicum, neque comoedia unquam tragico Scripta8.

Secundum Agathonis sententiam indoles ex habitu poetae cogn08ci potest. Quod quo confirmet Mnesilochus deformem corporis figuram Philocli ribuit in Thes m. 16S: ταυτ α Ο Φιλοκλέα alsifo G αἰοχρῶς r0ιεῖ. Quae Detrius inopi ad alium hiloclem refert, tanquam desilio Philopithis intolligi nequoant. Prolegona in Seue C. c. .

deformitas, in qua comici cavillantur, quanquam in dubitationem Omnino cadere nequit, cetera tamen in commenti inter-Pret Uin Ponenda sunt, quae de mirabili capitis Orma scribunt. Nam Philocles et pupam genuisse, et naturam ejus avi habere dicitur. v. 28 l. Quod quidem vetusti interpretes de mirabili Terei commulation0 qualem in landionides instituerat,1 Nos supra , quae Scholiasta vi urn habeat, neque novB, ne ira tegra, eum partim e Suida, partim ex aliis comici scholiis compilasse Sta luimus, nec audienda esse , quae de duobus Philoclibus scribal, quorum alter Philopithis, alter Morsim filius uerit. Nimirum pueros Atheniensium ab avis sere nomina habuisse sciebat. Itaque, cum duo Philocles tragoediarum scriptores sibi ea de caussa traxisset, quam supra diximus, ne relatum quidquam de genere alterius legere idque vellet nominare, Cum origo aliorum indicaretur, non dubitaVit, euin inter Aeschyli posteros referre, aut silium Morsimi fratremque Astud amantis

98쪽

alii vero de Orma corpori acceperunt, quam cum piis habuisset communem. In horum numero, ni fallimur, Didymus fuit, qui alibi quoque, ut in Avibus 1293, nomina avium, hominibus data, cum a morum ingeniique deberet proprietatibus ducere, ad siguram corporis retulit. SchOL ad h. I.: O δὲ Λ θυιεος Θεαγενη και Φιλοκλεα φ 7ων ρνιο δεις ει ναμ En ingeniosam Chalcenter rationem Iudibria comicorum X- ponendi Si do forma hujus Thersiti simillima exploratum aliquid habuissens veterrimi Scholiastae, ne unus quidem eam

silenti praetermittere, sed in enucleanda comici sententia Omne commemorare debuissent. At non Omnes mentionem ejus

fecerunt, ut Scholiast ad Av. 282. ἐν ἐνίοις δὲ Πο/ιν 73 ασιν,οτι Προκεφαλος set ιν ως Do se docet. 0 lalis deformitas Philoclis in aliis comicorum Ocis erat derisa. Id enim X Obscuris verbis Scholiastae αλλ' υδα/tου κεκω/ ob δρηται colligimUS, quibus aut υτως, aut διὰ του et adjiciam, quo plena fiant possintquo intelligi. Centum fabulas docuit, quarum septem nominatim appellantur. Suid . . .: γραφε τραγωδίας , ων 96 καὶ αυτα '

quam igitur tragoedias semel ad tetralogiae formam avunculi more redegit, tamen num cetera quoque fabulas exhibuerit, eodem artis Vinculo conjunctas, cum per Se it Valde incertum, tum ea de caussa ambigere licet, quod vestigia Aeschyli religiose in arte omnino non pressit. Nam et argumenta ibi tractanda sumpsit, quae Sophocles dudum XOrnaverat, et undem principem in Pandionidis compositione imitatus est. Ut 80Ρb0cles Erigonam, Nauplium, Oedipum Philoctetam, Prian Umque cripserat. Et Scholiasta versus comici, quibus pupadicit de origine alius upupa in v. 281: ἀλλ' υτος ιεν sτι Φιλοκλέους ἐξ ποπος, ἐγὼ σε τουτου πάππος, 90Περ εἰ λεγοις Iano νικος Καλλίου αξ Irin ονίκου καλλίας,

99쪽

τουτο ειπεν ' γω ν mori ος αντι του προ αυτου γραφ=ην. Sed quis ea generis significatione, quam poeta epidissime onsert, non similem sabularum naturam et imitationem potius credat, quam successionem earum irrideri P Erant autem in hac tetralogica multae partes, Uae Vim amoris Ostenderent, quae inaudita haberent atque horribilia crudelitatis exempla, quae alias animi perturbationes reprae Sentarent, quales iam maxime in cena expetebantur. Ut prima mulier egit, quae, summa invidia et iracundia flagrans Medeae insta nullum Io cum maternae pietati relinquebat. Nam et cherum equimur, qui materiam fabulariam in Trit Og pag. 502. Trag. Graec. P. III pag. 968. ingeniO8 conjecturi compoSuit. Non magnum

habuit ingenium; itaque avunculi valde dissimilis fuit SchOItast ad Arist. Thesmoph. 168 3ιικρος καὶ ισχρος κὰ Γ

ονπερ Φιλοκλε σης τὸν λόγον οιεφθορε Meine L. Fragm. Com. r. I. I. pag. 226. indicat. Quo illa mutati avium pertinet, in sine Pandionidis instituta, cum

Tereus in pupam sit conversus, Procne hirundinis, hilomela vero lusciniae formam induerit. Nimirum sic ea composuit, quo faciliorem exitum inveniret fabula, qui mirabilis quique non 88 et XSpectatu S; nam is, quo majorem admirationem injecit spectatoribus, e gravius Vim Daturamque tragoediae corrumperet necesse suit. Ut enim mulati hominis in hostiam Graecis, cum depravati humanae Daturae 88et, et Saepius evenisse et res admodum lugubris visa fuerit, Cic. de Re piab. IV, 1, 3. Oisc III, 20, 82, ea tamen, cum fabulae legerentur, Uribu sacilius accepta, quam in cena Oculi con- Specta est, Prae8ertim cum aequalibus Philoclis in suspicionem malae fidei venire et ad portenta commentaque omnianlium

ablegari coepisset Accessit vitium poetae qui eventum sa-

100쪽

bulae, quali ex ipsa reruni actionumque serie sequi deberet. 13Oii modo incredibilem, sed etiam ortuitum atque improvisum fecit, qui cum interiore rerum natura non Satis 8Set conjunctus. Scio quidem lio inventum non displicere plerisque. qui omnes Ophoclis artos mirari solent, in quibus id etiam cen8ent numerandum esse. et clier Trag. P. . l. pag. 385. At Aristophanes, subtilissimus rerum scenicarum existimat OΓ,

id ipsum luculente vituperat, quippe qui Upupae, quam in comoediae usum finxit, cum Philoclis ave contendat aliquam similitudinem esse Wisso wa De Aristoph. judic pag. 3. Nec alia desunt, quibus vitiosa Philoclis poesis reprehenditur Velut Aristophanes delycloonem in Vespis Xanthiae, qui VespaSeXpellit, facit respondere 61 ἀλλὰ ios o ριιδίως Ουιως ν αυτους διέφυγες, ε ἐπερ τυχον ων 3 ελῶν ων Φιλοκλέους βεβρωκ0zες. Apposite Scholiasta: ως et o Φιλοκλεους ἀγοίου ν2ος εν ζ tελοποῖα 'O o poκλῆς do νηδυς, δι και μελι Tet ἐκαλειτο.επαιξεν υν, ως εἰ εἶπεν ' εἴπερ 'ην πικρίαν υ του καὶ τηνοκληροτητα εἶχον, ου αν αυτου ραδέως διεφυγες, ως του Φιλοκλεου οντος κλοηρου σφόδρα καὶ δρι/ευτα του Pariter, qui hunc modo 'Aλ3ιην, modo 'Aλιι ωνα, modo silium iniωνος, modo χολγὴν appellarunt, nec mollitiem in fabulis ejus inVenerunt, nec teneritatem, qualis vulgo in carminibus exigitur Schol ad Aristoph. v. 282 Suid . . . Praeterea κορυδος est nominatus Arist. l. l. 1295. Quod nomen, ut supra docuimus, de forma male acceptum eSt. Nam rectiuS, quid sit, aperit nobis proverbium p. Diogenian. VI, 50 3 ετὰ Μουσων κορυδος ἐπὶ Tων παιδευzων Πεπαιδευ/tενοι Gυνον2ων. f. Leut sch. ad h. l. et Zenob. III, 77 ἐν γαρ ἀγριου soις και κορυδος κυκνου φθεγγε ἀοιδοτερος Valcken. ad Eurip. Hippol. 986. Sed, quamvis Saepe multumque Vituperatus, nonnihil excelluit, Ut partim e numer fabularum, partim ex acerrima irrisione comicorum intelligi potest. Ad quam rem judicandam victoria valet, de Sophocle reportata, CUJUS mentionem praeter Dicaearchum fecit Aristides adv. Platon. XLVI. T. II pag. 334, exprobrans Atheniensibus, quod Philoclem praeposuissent Sophocli, quem ne Aeschylus quidem εἰ Perare potui88et. In quo magna inest contemptio. Sed Ari-8lides magis spectatus principis laudes videtur quam fabulas