장음표시 사용
451쪽
Qusnto, homo seclans potest ambulare in sensu diuise, non potest in sensa
composito, posse & non posse sum Contradictoria. Sexto, homo est corporeus & mortalis si consideres eius matςriam, incorporeus vero, & immortalis si animum: sed esse mortalem, & immortalem, coris poreum de incorporeum sunt contradictoria. Septimo,homo reproductus potest Lugduni mori & Rom. ae vivere, illic uri, hic algere, illie aeger esse, hic sanus, quae omnia vltro Philosophi concedunt, sed haec sunt Contradictoria. octili O, homo est similis bruto, quia est animal; est dissimilis quia est rationalis: igitur similis dissimilis,quae sunt contrad. Nono mobile primo instanti motus mouetur, non mouetur quoque quia nondum inutauit locum,alioquin prius motum esset,moueri δe non moueri sunt contradictoria.
Decimo sit calidum agens in frigidum, de hoc vicissim in illud : primo instanti totus calor agit,& totum frigus, igitur totum est: sed si calor agit aliquid frigoris destruit,& hoc vicissim aliquid illius, igitur illud quod destruitur,primo non est,quia desinit esse,igit ut est,& non est,quae sunt contrad. Vndecimo in diuinis, natura diuina non producitur, persena producitur, sed natura non distinguitur re ipsa seu realiter a persona, igitur idem producitur & non producitur, quae sunt contrad.
Duodecimo omnis quantitas est diuisibilis, id est, diuidi potest, igitur diuidatur in illas omnes partes in quas diuidi potest. Non potet inquies , igitur potest diuidi in illas, & non potest, sunt conirad. Simili modo Deus producat omnes creaturas quas potest producere. Non potest inquies, igitur potestoc non potest. Alia pleraque his accedere possent, quae principium illud videntur omnino euertere, sed haec sufficere possunt, quae nos eodem ordine discutiemus.
Ad primum Resp. Simul quidem concipi possimi animo duo contradictoria, sicut concipitur impossibile, atque ita timui existere oblectiuE, non tamen simul existere Physice in quos isse intelligi debet illud princ pium. Ad secundum Resp. Homo possibilis idem est cum prodiicto, sed in diuersis statu, sicut homo sanus idem cum eo qui prius aeger erat,qui reuer starus iidem non sunt neque possimi esse simul, iis tamen idem subjectum sit besse potest, non tamen simul. Praeterea homo abstractus & concrctus est idem seAin diuerse statu sicut homo ambulans,& non ambulans,unde differt unus status ab alio, utrique tamen idem homo, vel eadem hominum natura silbest, sicut idem subjectum diuersis sorinis; denique obiectum Logicae est ens, de nulli bi existit, est ens inquam abstractum, hoc est in statu objectivo, hoc est inoo statu, in quo habet, vel cognosci, vel pos Iecognosci, hic vero status non considerat locum, tempus,aliasque proprietates Pnysicas, in hoc enim conuenit ens reale cum ente rationis, quod virumque possit esse in statu objectiuo, . differuntverd quia ens rationis in eo rentum statu esse potest, cum tamen enS reale in alio statu, scilicet in statu existentiae esse possit ; porro cum dicituς quod nulli bi est nihil est, de statu intellige existentiae, quem deinceps statum Phy sicum appollabimus, caeterum contradictoria non possint esse simul ratione eiusdem status . .
Ad tertium Resp. aliquod attributiim commune est enti & non enti, scili e , .ratio oblectiva , miae ide viri. inest sed biadaequald, sicut animali licini
452쪽
homini & bruto, quemadmodum enim dici non potest, animal est homo &brutum adaequale sed in adaequare, ita ut dici tantum possit aliquod animal est homo , aliquod animal non est homo, similiter aliquod attributum sellieet objectilium est ens,aliquod non est ens,& nunquam illud quod ςa ens est nonens,exemplo animalis,nec enim illud quod brutum ea homo est,at vero contradictoria considerantur ratione eiusdem.
Ad quartum Re . Nullae dantur propterea in rebus creatis praeessiones obiectivae verae Physicae,sed tantum formales , quibus idem objectum partim distiniste partim indistincte concipitur,quae duo non sunt contradictoria,quaialia ellent concipi omnino distincte & prorsus indistinite , sicut esse partim doctum, part im ignarum luia haec praedicata non tribuuntur ratione eiusdem, sed cognosco distincte hominem,quatenus per illum actum mentis distinguo illum ab aliis animalibus,indistincte vero seu confuse quatenus per eamdem cognitionem non distinguo homines inter se. Adde quod dantur etiam prςcisiones objectivae Logicae,licet enim animal v. g. in homine non possit attiniagi sine rationali Physice, Logice tamen, id est, in ordine ad scientias humanas perinde se habet atque si seorsim attingeretur, sed attingi Physice & non attingi Logice,non sunt contradictoria,ut suse dicemus in Metaphysica. Ad quintum Resp. hominem sedentem in sensu diuiso Posse ambulare , incompotito non polla,sed posse Sc non posse in diueri sensu non sent contradict. quae eumdem statum,locum,tempus,eamdem'ationem,eumdemque sensum desiderant. Ad sextum Resp. hominem dici omnino corporeum , id est , conjunctum cum impenetrabilitate,s nequa non potest esse homo naturaliter uimilitet di ci tantlim mortalem,seu corruptibilem,quia reuera moritur homo, non verbriacorporeum,nec immortalem , quia nec est separatus ab impenetrabilitate, qualis elle deberet ut esset incorpoteus,nec libera morte,qualis esse deberet, ut immortalis diceretur.
Ad septimum Resp. hominem reproductum non mori, dum vivit alicubi, quia it Ie tantam mori dicitur,qui ubicunque est vivere desinit, alioquin diei posset asiquis toties mortuus,quoties ex uno loco migrat in alium . Ad octauum, Re . Simile & dissimile prorsus eidem esse contradict. non Vero eiIe partim simile, partim dissimile. Aά nonum Resp. mobile primo instanti motus primo acquirere nouum locum,& primo relinquere priorem locum,hinc res primo instanti quo existit moueri non potest. Ad decimum Resp. ealorem singulari modo agere,de quo in physca, nihibanim caloris agentis unquam destruitur. Ad undeclinum Resp. naturam diuinam distingui virtualiter a persona,. porro haec mirabilis distinctio efficit ut idem praedicata contradictoria recipiat, illa autem in Deo est,quia eum infinitae sit persectionis olum est , & t
Ad duodecimum Resp. issed quantitatem non constare partibus actu infinitis,alioquin cum omnes partes elliciat actu, elset totum id quod diuidi potest; atqui totum diuidi non potest, alioqui nihil amplius diuidi posset. Ad id vero, quod dicitur de creaturis possibilibus cum non possint accipi omnes, quia: non iantomnes collective, sunt enim uisnilae,eotentia,non actu, certὸ illa prorositio Diuitiaco by Corale
453쪽
propositio omnes creaturae possibiles collective possunt , Deo produci,conia hat subiecto non supponente, atque ideb falsam elle trecesse est
Rimb si spectes quantitatem,aliqua propositio est uniuersalis
ne signo uniuersali, v. g. homo es animal. Secundo aliqua est uniuersalis cuius praedicauim pluribus non inest, ut omnis egestiarimna es pater. Tettio aliqua est uniuersalis cum signo particulari,ut non asiquis homo es equau. - Quarto, aliqua est particularisxum signo uniuersali,vg. non omnis homo es
albus, vetomnes homines non cur M.
Quinto, si spectes qualitatem , aliqua cst negativa eum signo affirmativo,
Sexto, aliqua est afficinatiua cum una negatione, exemplum habes apud iAristotelem, sint stellae stra non scintillant. Septimo, est aliqua negativa cum duplici negatione,Vt omm quod non essanimal non est homo. Octauo, quaeritur quaenam sit differentia inter propositiones,quarum una habet negationem ante, alia post copulam. Ad primum Resp. propositionem infinitam in materia necessaria esse uniuersalem,quia subiicelut signum uniuersale quod sit bintelligi deber,in mat ria vero continsenti esse particularem;cum enim signa ad eum finem sint instituta,ut iuxta nominum mentem aliquid designent,conuenit inter homines ut propositio infinita in materia necessaria si niuersalis, in contingente particularis. Dices igitur si fiat haec propositio ab aliquo , homo eurris, de intelligat de omni homine, est vera simul & falsa, est vera qui a aliquis homo currit, quippe conuenit cum hae propositione particulari, est vero falsa quia de omni homine intelligit, sed omnis homo non eurrit. Respondeo propositionem mentalem esse sal ,voealem vetam,hoc est retinet in mente signum propositi nis,igitur diuersa est vocalis i mentali, vocalis autem ve aest Logicc quia reuera inest praedicatum subjecto , Logica enim non considerat ut iam dictum est Psopositionem,quatenus est actus mentis,sed quatenus est complexio duo- um terminorum, quorum umis inest, vel non inest alteri,si inest, & ponitur loco illius quod inest, hoe est nulla adhibeatur negatio, est vera Logice , nam est complexio duorum terminorum quorum unus ponitur loco illius quod inest alteri, &reuera inest subjecto cum quo ipse connectitur,vocamus autem
vomplexionem illam vetam, & contri sal si non insit, dicatur tamen inesse
454쪽
De quantitate propositionum,m qualitate. γ
inesse,id est, ponatur loco illius quod inest; vide quae iam attigimus seria in
Ad secundum Resp. hanc propositionem, innis essentia disitis est pater,
non esse uniuersalem, quia neque subiectum dicit plura,est enim unica Ica- Iiter essentia diuina, nec etiam subiectum de multis praedicatur , ad via zmque in necessarium, ut proposito uniuersalis censeatur. Sed de hoc plura infra. Ad tertium Resp. non esse categoricam propositionem sed aequipoli
tem huius, nullas bino e IF equus , quod totum ab institutioine petendum est, talis est autem institutio, ut negatio praemissa fgno conuertat propositionem in contradictoriam prioris. Ad quartum Res p. istam etiam esse aequipollentem huius, aliquis homo non est ritas, propter similem institutionem, immo nec aliter istae propositi , nes exprimi possitnt lingua vernacula, nee tricae illae quidquam in Oinem ingerre possiant. Ad quintum Resp. hanc propostionem esse negativam, cum iuxta communem hominum institutionem si aequipollens huius, nullus homo currit, quia sicut negatio praeposita signo facit contradictoriam , sic postposita subjecto facit contrariam, itaque,omnis,est fgnum propositionis uniuersalis anfirmativae, ea duntaxat lege , ut absit negatio, tum praeposita, tum post PO sita: unum tamen moneo si vernacula lingua exprimarur haec prosositio, Omnis homo non currit, Gut bommene cauri pas, non erit aequipollens huius , Nullus homo currit, ted potiuS huius , ADuis homo non curris, sed dum res intelligatur, de loquendi modo non tam sollicite laborandum est. Ad sextum. Resp. illam propositionem Aristotelicam esse assirmativam, quia negatio non est assixa copulae , sed praedicato vel subjccto, si conitertatur, Stelia quae non scintillant,seu nonscintillantes sim tunere. Ad seotimum. R. p. duas negationes adaequare assiimationem , quando altera assigitur signo , altera cosulae. V. g. Non aliquis homo non es anima est aequi pollens huius, Omnis homo es an mal. At veris in hoc casu non praemittitur signo sed subiecto, v. g. Omne quod non es animal, siue omne non animal non est homo, quae est aequipollens huius , NullAm non animal es homo, igitur est negativa.
Denique ad quaestionem octauo loco propositam respondeo , prime, in materia necessaria , vel impossibili , propositioncm negativam esse aequi pollentem propositionis de praedicato infinito , v. g. h.6 propositio , homo non es animal, conuenit cum ista , homo es non animal I & haec , homo non est
equur, cum ista, homo est non equus; & ex una inscrturi alia , v. g. Non estequm , ergo es non equus; nam reuela si homo cst , non equus est. Resp. secundo in materia contingenti seu quae videtur contingens , i aegativam non convcnire cum illa, cuius praedicato praemittitur negatio- V. g. Homo nomes albas, non conuenit cum ista , Homo es non albiu , quia prima potest esse vera , licῆt homo non existat, qui enim reuela non est , non est al-hus. At vero haec , Homo ut non albus, est in materia contingenti, erso supponit constantiam subiecti , de qua infra in alia Controuersa
Vide interim quae diximuι Theorc mat. za. & 73. Vnde ex praedictai propo
455쪽
propositione non insertur alia , aliol:in ex vero sequeretilr salsum ; at eon
tra ex ultima infertiit prima. v. g. Homo est non albus, ergo non es albus , per Def. nec cnim potest este homo non albus, nisi albedo non insit homini, igitur si dicatur non inelse , erit verum consequens.
Ores, qualis est haec propositio , Aliquis homo non es albus. Resp. esse affirmativam, ut patet in hoc ly llogismo , Nullum non album est album, as
quis homo es non albui, igitur non est albus. Conuenit enim cum ista, Aliquis homo est carens albedine. Sunt enim aliqua praedicata negatiua , quae vulsci habent astixam particulamin, ut inermis, iaeptus. Quis autem neget istam propositionem csse assirmativam , Aliquis homo est inermis, ignarus, M. Diccs,igit tir propositio assirmativa est aequipoliens negatiuae. Res p. in materia impossibili propositionem de praedicato infinito ei te aequipollentem negatiuae, ut dictum est, non vero alias. Dices, igitur assensius idem est cum di lenia, nam in assirmativa est amen sus, in negativa dissensus. Resp. sorte nullum ello propositionem formalem , id est actum mentis Iudici j qui non inferat allensuin, v. g. Homo es animas, allentior huic connexionii & iudaeoclso veram. In hac vero , Homo non es la s, assentior huic diuisioni, & iudico elle veram. Sed de hoc alias edm ad rem praesentem non pertineat, est enim tantum quaestio de propositione Logica , quar est affrinatiua,cum unus terininus, id est praedicatum componitur cum subiecto , pro eo quod illi inest; negativa velo pro eo quod illi non inest , unde quando dico , Homo non es armatui, poniture praedicatum pro eo quod non inest ; igitur est negatiua; & quando dicitur, Homo est inermis , praedicatum ponitur pro eo quod inest , unde est assirmativa, igitur Logice una differt ab alia , scilicet secundum considerationem Logicam, non tamen Physice, quia praedicatum illud Inermiscύm dicat negationem alterius, certe idem est esse inermem, de non elle armatum. Sed de his suis.
propositiones contradictoria possint
E c o I E illa omnia quae in prima Controuersa adduximus, quippe eadem ratio quae probaret duo contradictoria posse si-imal existere , probaret etiam duas contradictorias esse posse simul veras. Primo hae duae propositiones , Aliquis oeulut es necessarius ad videndum, de Nullus oculus est necessarius ad videndum sunt contradictoriae , sunt tamen simul verae , quia reuera aliquis oculus est
necessarius ad videndum disiunctim , & nullus est necentius distributive, quia seorsim de singulis negari potest. Secundo propolitiones contradictoriae de suturo contingenti sunt simul
456쪽
An propos contradi a stosint esse, me. 9
rere,v.ς ora pluet, rem nonpluet, vel simul salia, cur enim potius una quam
Tertid, haec propositio, Deus potest producere omne pol iis, est etiam falsa, quia praedicato constat non supponente. Adde quod ut non nemo ait in haec propositio est vera si quae alia, Deus potest totum id quod potυε, id est , omne possibile ; igitur alia huic opposita est falsa, scilicet, Non potes totum id quod potes. Quarto aliquae sunt quae sunt simul verae, vel simul falsae , ut Canis latrat,
canis non latrat: Petrus mouetur, Petrus non mouetur lente : Omnis homo est an mal, aliquis homo non est omne animat: omnes homines currunt, aliqui ho nes non
currunt '. Promitto tibi librum,nullum tibi promitto librum : homo es nee ari. δ-bus, homo non est necessario albus. Sunt aliae huitisinodi multae quae sunt, vel simul verae,vel simul talis,licet contradictoriae esse videantur, vide plures apud
Casilium l. 1. tit. I.c. . Introd.
Resb. ad primum duas illas propositiones non esse contradictorias, quarum una, scilicet uniuersalis talis est equidem qualis esse debet,scilicet, in tensii distributiuo: alia vero, scilicet particularis , est in sensu disiuncto , csim in
disiuitistiuo et Ie deberet, ut esset contradictoria,quia ad contradictionem necesse est ut eidem contradictoria inelse dicantur, ut autem sit idem, debet esse determinatum,quia quod idem est, unum est, quod unum est, determinatum
est, dicit enim negationem omnis alterius, unde si esset tantum unus oculus.
haec propositio Aiquis oculus es necessarius, non esset in sensu disiuncto ; nee enim posset negari de illo praedicatum illud, igitur praedicata contradictoria alicui. determinato tribui debent, ut sint propositiones contradictoriae, v. g. Hic homo currit, hic homo non carris, vel omnis homo currit, Aliquis homo non currit , nam in illa uniuersali praedicatum tribuitur omnibus hominibus seorsim, ita ut nullus sit, cui non tribuatur,in particulari vero praedicatum tribuitur alicui determinato homini, quia habet sensum disiunctivum, igitur eidem tribuitur in particulari praedicatum,cui tribuitur praedicatum contradictorium in uniuersati,in qua omnes homines continentur, igitur eidem duntaxat &vni tribuuntur contradictoria. Aliis vero cum eo simul inclusis in subjecto uniuersali una tantum pars contradictoria him tribuitur, igitur propositio insensu dis uncto & uniuerialis in sensu distributivo non sunt contradictoiiae. Pro quo obserua,quemadmodum duae propositiones non sunt contradictoriae quarum uniuersalis est in sensu collectivo,& particularis in sensu disiunctivo. v g. Omnis miles est exercitus, omnis miles inlaam coniunctis; δc Aliquis miles Mnesi exercitus enim est vera. Sic duae non sunt contradictoriae quarum uniuersalis est in sensu distributivo, Sc particularis in sensu dis uncto, V.g. Nullus oculus es necessarius ad ridendum,aequis oratus est necessarias M υἰ-dendum, nam utraque est vera.
Praeterea quemadmodum particularis disiunctiva desiderat uniuersalem drastributivam, ut sint duae contradictoriae,v. g. homo est anἰmal, distributive; Aliquis homo non est animal disiunctive. Sic particulatis disiuncta desiderat uniuersalem collectivam ut sint contradictoriae,v.g. Aliquis oculus est naecessarias disiunctim, nullus Mulvis coniunctim,scilicet, o necessariun negari enim
non potest de utroque coniunctim, id est, de illo suavi & de illo. b Denique
457쪽
Denique obserua sensum disiunctium non conuenire propositioni negatiuae quippe naec propositio, V. g. iniquis oculm non est nec arim, est disiunctiva, nainde singulis seorsen negari potest, igitur de aliquo determinato, ergo est disiunctiva. Porto sensus disiunctus conuenit tantum illis propositionibus
quarum praedicatum non inest subjecto determinate, id est, tanquam forma, vel actus,vnde vel necessaria connexio importetur,vel existentia subjecti,v.f. in hac propositione AEqtiis homo est alias , debet homo aliquis existere cui insit albedo. At vero in hac Aliquis equus est necessarius ad equitandum , licet nullus equus existat est vera, Aliqtiis libertibi a me promittitur, licut nullos de
terini nate promittatur, est etiam vera.
Itaque haec esto regula certissima , si propositio est particularis negativa semper est disiunctiva, si affirmativa in materia nocellaria est etiam dii iunctiva, ut Aliquis homo est avi , quia omnis homo determinate est animal. Si est affirmativa in materia contingenti, ita ut importetur constantia subjecti. est etiam disiumstiua; ii vero non importetur est disiuncta, adde quod disiuncta non est proprio categorica , quippe semper addit aliquid praedicato vel subjecto, dicerem ego, vel esse speciem hypotheticae, v. g. Aliquis oculus est necessarius ad videndum, id est, si visio est,oculus est, id est, est necessiria connexio visionem inter & oculum, non tamen mutua, sicut animal est necesIarium ad hoe ut sit homo , quae videtur e Ise distinusta , tam enim visio habc necessariam connexionem cum oculo quam homo cum animali, vel dicerem esse speciem propositionis casus obliqui, v. g. Promitto tibi librum,desidero vir tutem, dcc. Sunt enim actus voluntatis, qui objectum consultim habent, cum quibus in hoc conueniunt aliquae propositiones de futuro, v. g. Cras deambulabo,&c.
Ad secundum Resp. propositiones de fututo contingenti esse veras, vel falsas ; sic Logice tantum propositam quaestionein discutio. Propositio Logi ea de futuro contingenti illa est, cuius praedicatum non dicitur esse id quod inest subjecto , sed quod inerit, veritas huius propositionis in eo posita est quδd Faedicatum insit deinde subiecto, ut dicitur quod inelit, sicut illa depraesenti est vera cuius praedicatum inest reuera subjecto, ut dicitur ita esse, M de praeterito cuius praedicatum subjecto in fuit ut dicitur in futile: itaque vel praedicatum in erit vel non inerit necessario, e duobus scilicet unum, sicut depraesenti inest,uel non inest, si inest est vera, sin minus salsa, similiter vel inerit vel non inerit, si inerit est vera propositio ,sin minus falsa,& scut potest inesese de non inelle de praesenti, ilicet in sensu diui , si e potest inesse & non inelle in suturo,atque ita sicut veritas propositionis de praesenti supponit praedicatum quod inest, sic veritas propositionis de futuro supponit praedicatu in quod inerit, quod certὸ sicut potest non inesse de praesenti, nec enim necessario inest,sic potest non inesse in futuro,nec enim necessario inerit, nis cons quenter de ex suppositione, in sensit scilicet composito. Dices quando fit haec Propositio, cras pluet, estne vera, vel lasa. Quaero a te quando fit haec propositio, Rex Θ narum ambula est ne vera, vel falsa: dices si ambulat,est uera, idem Res p. si pluet,est vera, sicut enim vel ambulat,vel non ambulat,de praesenti,sic vel pluet,vel non pluet in iaturo , & sicut respondere tantum potes cum suppositione de praesenti, sic non possium respondere nisi cum suppo
458쪽
pros contraria possint esse, me. ii
tione delaturo. Vnde si quis videret pluviam futuram sietu praesentem solem. tam verε diceret Crati pluet, quam verὶ dicit, Sol lucet, Se u quis videret res Procul positas,posset dicere Reae S ammosuiat , sine hypothesi, sie qui videret tuturas , sic autem Deus videt dicere posset sine hypothcsi Crvi
Dices, sit facta propositio, cras plu/t, sitque verit, si deinde Deus prohibeat Plautam,erit falsi, ergo falsa & vera. Resp. non posse esse veram nisi ex suppositione phiuiae futurae,quam si Deus prohibeat tollitur suppositio, quia pluuia quae deinde non est non fuit ante futura,sed futuram este oportuit ut vera esset propositio.
Dices, sit haec propositio vera, Petrus peccabit cras, certe remanet libcras Peccandum,igitur non peccet,igitur est falsa. Resp. s supponatur vera peccatum supponitur futurum,ex qua suppositione necessi rici Peccabit, sed ut vulgΛdicitur consequenter, id est, insensi composito,id est ex suppositione, scyt ex suppositione quod peccet de prael elui , necessatio peccat in senili composio. sed sicut ita peccat dorira senti ut possit non peccare antecedenter, sic iLa peccabit de suturo ut pomi non peccare, nec ideo peccabit quia haec propositio
est vera, Petrus peccabit, sed ideo est vera quia peccabit, id est, quia supponitur peccatum futurum.
Haeres an sit determinate vera vel salsa; Resp. este determinate veram vel falsam disiunctivo, id est, si est vera est determinate vera, si falsa est deto minate falsa; quod explico illa propositio est determinate vera , cuius subi cto determinato inest praedicatum determinatum, v. g. Petrus est albus, li ecpropositio est vera determinate. Porio illud subjectum vel praedicatum est determinatum quod est distinctum ab omni alio, sic dicitur in propositione disiunctiva praedicatum inella alicui determinate, vel determinato in se, v. g. aliquis homo currit, praedicauim illud determinatum Currit,ut haec propositio sit vera in sensu disiunctivo inest alicui determinate vel determinato homini, ita ut de omnibus seorsim negari non possit. Hoc Posito. Propositio de futuro est determinate vera, vel falsa,vel enim obicctum est
futurum, vel non est si iturum determinate, nec enim ut tu inque sic orlim De sari potest, sicut enim de aliquo dicitur,est, vel non est determinate, sic dicitur crit vel non erit determinate, nam haec propositio, Aliquod vel alternari ex cu r-
tradi tortas erit vel est, habet scias a disiuncti luim, ut constat ex iis quae diximus, alioquin si haberet disiunctum, haec esset vera Nullum ex contrad yoriis est ιιι erit, quod dici non potest, porro si habet sensum diu unctivum praedicatum conuenit determinate siubjecto quodcunque tandona sit praedicatum, si- Ne una pars contradictorior una, siue alia, igitur propositio illa est determinate vera, vel determinate falsa, quod tamen dici non potest , nec iudicari nisi ex suppositione ab eo qui res suturas non nouit, sit enim eadem propositio P
trus peccabit,peccatum erit vel non erit,determinatu alteriitrum, igitur est de terminate falsa, vel determinate vera, alterutra, Deus scir. Dices effectus contingens non habet causam determinatam , igiriir non est determinatus. Resp. non dici , me illum effectis in suriirum esse determina, tum,sed dico determinatum elle alterutrum, scilicet qliod sit futurus, vel non futurus , pro quo certe non est opus causa deterna inata, nec enim reS futur e
459쪽
habent causam sed habebunt, & iam idem dico de causa quod de effectu,nam
vel causa sedeterminabit, volse non determinabit, alterutrum determinate, igitur vel effectus erit vel non erit,alterutrum determinate , igitur proposito quae dicit hunc effectum esse futurum est determinate vera , vel determinatε falla,alter iura,Deus scit. Praeterea haec propositio Cras pluet existit dum fi t, igitur singularis entitas est igitur haec& non alia, igitur determinata:nam quod est hoc & non aliud est doterminatum,sed propositio est seu vera, seu salsa per se ipsam,pcr id enim est vera per quod repraesentat obiee tum tale quale est:per id falsa per quod repraesentat objectum tale quale non est, sed per suam entitatem reprae uelitat, igitur per suamentitatem est vera vel falsa , igit tu veritas seu falsitas sunt ipsa entitas,haec est determinata, igitur & veritas seu falsitas
Sed de his satis. Ad tertium, Resp. hanc propositionem Dein potest producere omne possibile. coniunctim scilicet esse falsam, est enim a subjecto non supponente, qii Od est omne possibile conjunistim, non est enim talis collectio poscillis, ergo particulatilla omne colleciive sumpta destruit possibilitatem igitur reddit subjectum non supponens, igitur propositio assiimatiua est salis , & haec Ome possibila
coniunctim non potest produci cst vera,quia propositio negativa constans subjecto non supponente est vera,v. g. Spiritm sanctusqai non precedis a Filio non est Dem, quia re Iera nullus est. Homo qui est brutum non es anisuri, Utraque Ps positio est vera.
Porro ad illud quod dicit non nemo hanc propositionem esse veram si quaralia vera est, Deus potest totum id quod potest. Rei p. poste distributi Ruid quid potest distributive,non tamen potest collectivo,quod potest distributive. quippe haec propositio Omne possibile potest prositi est vera insensu distributi-uo, id est,nullum est possibile quod reuera produci non possit, est tamen filia in sensu collectivo, quia non datur neque dari potest omne possibile coniunctim seu collective, igitur non potest produci omne possibile collectine, licet possit distributive, sed de hoc adhuc alias. Ad quartum Resp. r. illae propositiones Cois larrat, eanis non latras, si de
cani terrestri prima, de coelesti altera intelligatur . non sunt contradictoria, quia contradictoria praedicata eidem subjecto tribuuntur, ut constat. Secundδ, illae Mouetur mouetur lente, noni sunt contradictoriae, quia noni sunt praedicata contradictoria, cum utrumque possit esse simul Tertio , illae etiam V animal, non est omne animal, non sunt contradidimriae,quia omne animes & aliquod animal non.sunt contradictoria, cum unum. includat aliud. Qiinto, idem dico de istis Omnes bomines currunt, alijui hominet non eur-Mint, quia utraque est salsa, posito quod omnes praeter unum currant, prima quidem ut eonstat, secunda vero, quia ut sit vera saltem duo debent non currere,quippe hoc subjectium isti qui homines dicit plures, igit non est idem dc unum sudjectum. Quint 4, illa propositio promisis tibi Iibrum, habet sensum disiunctum, tiae 'vero miluo tibi librum promisis habet sensum distributivum , sed hi duo sensus non faciunt contradictorias edictum est in prima responsione.
Scato, hac propositos meusσώ doctus est salsa, Miaec etiam inva
460쪽
6 Meessanu risus est salsa,quia neutrum est necessarium homini,quia est praeia dicatum contingens , igitur necessario doctus de necessarid non doctus non sum praedicata contradiboria,ratio est quia unum praedicaciam non negat adae- qtiatὶ aliud, sed tant- secundum partem, quippe illud adverbiam nacessa oest pars seu particula assixa virique praedicato , sunt enim his aequipollentesmodalibus necesse est hominem esse album,necesse est hominem non esse album, utraque est salsa, ut constat,neque est magna dissicultas.
Rimo quaeritur an sit propositio vera , necessirio vel essenti
Resp. primo in materia necessaria vel impossibili propositio vera est necellarid vera, falsa necessarib falsa v. g. Homo es ansemia, quia praedicatum inest necessirio subiecto , igitur cum dicitur inesse, propositio est necessario vera.Secundδ in materia contingenti non est necessario vera, est Hus, eum enim praedicatum necessarib non insit, si insit est vera, sin minuus est filia, si dicatur inesse , sed potest inesse ει non inesse, igitur potest propositio esse vera,& falsa, non certὸ simul, sicut neotie sim aptaedicatum inest,& non inest, sed cum inest in sensu diu iaso posset non esse, similiter eum est vera, in sensu diuiso posset esse false,igiatur non est essentialiter vera, seu necessat id, quod enim essentialiter tale est, semper tale est, nec aliud esse potest. Dices veritas propositionis non est distincia ab ipsa propositione, igitur nee ab eius essentia, igitur est essentialis propositioni, Mut pulchritudo pulchro vultui. Resp. veritatem esse quidem ellentialem propositioni verae in sensu composito, sciit albedo parieti albo, non tamen in sensu diuiso, licet enim veritas non distinguatur a propositione secundum considerationem respectivam, vel comparativam, est enim veritas conformitas quaedam propositionis cum obiecto, seu respectus uel habitudo propositionis ad obiectum, seu ad praedicatum quod inest subiecto, ut dicitur ure1Ie, & contra falsitas, distinguitur tamen secundum considerationem absolutam, quippὶ eadem propositio absistut sumpta potest subesse utrique respectui in sensu diuiso, igitur altero carere, isitur ab illo distinguitur, sicut eaedem partes quae constituunt pulchrum vultum possent constituere deformem, si alium ordinem, aliam dispositionem, aliam inter se habitudinem Κ
Quod autem eadem propositio possit habere diuersam illam habitudinem dubium esse non potest , quando enim dico Petrus curris , si currat es instanti est habitudo propositionis ad praedicatum quod inest subiecto quae est veritas , si veris non currat est habitudo ad idem praedieatum quod non inest quae est salsitas,quippe haec tora mutatio habitudinu est ab extrinseco, scur idem