장음표시 사용
101쪽
.sis diates eaecorum, vel palam confundendi,&increpandi , ut idem Dominus agens cum Pharisaeis nos docuit. Vae Dabis,dicens,Seri bis,ct Pharisei Θpseritae . Et B.Ι annes Baptista r Progenies Ciperarum . Et B Stephanus e Dura eeriaice , se ineiretimessis eorH-
Et hoc quidem ad eorum minuedam auctoritatem,ne alios in errorem inducant. Cum his tamen, qui pertinaces non sunt, quiq. lignorantia tantummodo quadam, vel stagi llitate peccant, modeste , & benevole agen- dum est,ad eum modum quem supra docuimus ; nec tam rationibus , S argumentis obruendi, quam Deo per orationem commendandi sunt. Sic orabat pro Saulo B. Stephanus, qui ex praepostero zelo Synagogam desendebat, Deiq. persequebatur Ecclesiam, .lde quo Augustinus : Si, inquit, S Stephanus, non se se set Eretiyia Patium non haheret . Ideo de terra eri destis es Paulus, ouia in terra inerinati ex diim es De la s. Videat tamen, qui admonet,ut ipse mundus sit a sordei nain ut Gregorius ait: Munda debet esse munus,quasordestsetit. Etenim lsicuti a Dauide, quod multum fuderit sanguine Templum Dominus aedificari vetuit; idita neque Temptu Domini spirituale, quod est vir fidelis,a viro polluto aedificari debet; quare cum pharisei adulteram ad Christum Jduxissent, ait illis Christus: Qui sine pereato es sesγum,primus in tuam Iapidem mittat. Quo in loco Glossa ait,Christum talibus verbis significare nobis volui se , quod ante punitionem peccati mundi esse debemus lso e r nam aliter, ut B. Paulus ait: In quo iudiea. alteriam, te ipsum condemnad.
Cum autem venisset in Rages ciuitatem Medorum , 5c ex his, quibus honoratus fuerat a Rege, habuisset decem talenta argenti e
Et cum in multa turba generis sui Gabelum egentem videret, quὶ erat ex Tribu eius, sub chyrogra-ρlio dedit illi memoratum pon
dus argenti. i Medi qui, Rages quis Haitas, evir sic
tes, & loca, ad captiuos consolandos .
i In Rages Atii atem Medorum, populorum scilicet Mediae, quae regio est,ut Sosi .lsanus, Ptolomaeus, atque Iosephus testantur, et in Asia: a Septentrione Hireano terminata l/' mari, ab occasu maiore Armenia, & Assyria a Merime, Perside a ab Oriente ipsa Hir cania, quae aeriam tunc teporis Assyriis subdita erat; unde, & ad illam, sicuti in libris Regum dicitur, Iudaei transati sunt. 4. Reses, seu, ut multi prosani scriptores eam vocant Raga. vel Rhagas, nobis issima Medorum civitas fuit, se appellata,vi esserunt Diodorus , S Strabo, a rupturis, & la-Idibibus ex terra motibus excitatis , quibus, si ut idem Strabo docet, plusquam duo millia
urbium, & socorum perierunt, quam unam, eandemq. existimat Hieronymus eum Ara,
ad quam filios Israel transatos fuisse legi immus. Nonnullis Seleucum Nicanorem illam habuisse fundatorem, placet, sed perperam, clim fuerit ille histe temporibus multo po- Τ' sterior. Ad hanc igitur ciuitatem,quaecunq. illa sit, cum peruenisset sanctus Tobias, Ex his , Oibtis honorastis fuMae a Rege, videlicet, nummis r etenim non dignitatibus tantum rex illum honoratum v luerat , sed etiam diuitias, cum secum, Hastiisset detem resenta argenti.Αrahs:l Leem pondera auri, quae tamen decem ta- Talenta argemti, ut habet vulgatus noster, con- pofiesebant. Est enim talentum nomen non im nummi, sed ponderis, sue nummorum Gr-ssuto pondere cusorum,sue massarem auri, argenti, alteriusve metalli.Quod s Epiphanio viro Hebraicarum rerum peritissimo, ae an- ά. liquissimo, i omnino adhqrendum censeo, credimus. omnem mensuram, quae pondera-lTatur excedit, & iuxta librae pondus est libra- porum centiim vigintiquinque; libra autem ui re, est duodecim unciarum. Vnciae autem erat octo drachmarum : nam si aliorum disputa-lsistiones de eius pondere examinare vellemus, vinihil esset, quod in tanta opinionum varietate statuere certi p semus. Si libet Villatia Vnpandum de hac re grauiter disputantem,
adi,in suo libro de apparatu Urbis,&Tepli. πιE T eam in multa tiariis generis suis
quam captiuam in illa ciuitate repererat, X Gale tam egentem videret, Insigniorem Tribus suae virum, quem Graecus, & Syrus Gν Gabaelum vocant statrem Gabriae, addit νArabs et ex progenie Aui . A
3 Sub Chrographo . Hoc est sub eautione , seu scheda, propria ipsius manu descripta et nam χωρ GraecE idem est, quod manus
γράφων, vero seribere. medit itqι mamoratum pondus argenti . Cum obligatione, ei licet,restituendi,quan
Dedit ei mutuum. Videtur tamen non mu
tuo devisse,sed in depositum, cum,sicut bene
102쪽
ων--. serarius admonet, Craece sit ιθ.uris , S depositum et Ma a , vocetur , idem . significet vox Hebraea lx p I Bephicadon, ita
tamen, ut illo uti posset ad suam subleuaniadam egestatem,ut in litera patet:nec abhor- ret a ratione depositi, cum ipso teste Vlpia . - - lno , ita olim pecunia deponeretur, ut si vo
Νά. luisset depositarius, illa uti posset.
aetiod cautos nos esse deceat in danas mutuum, de . msurae, ly aua
ritrae damnis. DOCUMENTUM. OCET exemplo suo Tobias,
caute nobis in nostris es Gnegotiis procedendum; ita , scilicet, ut,sicuti in libris Paralipomenon dicitur : Cum diligentia etinesa faciamus ,
amputantes omnem occasonem eorum , qui
tiae memorialia, di obligatoria, s sorte , ut sepe contingit, vita defungerentur illi, quibus datum est mutuum, de egerent, qui illud dederant. Docet etiam, nee dissiciles nos esse debere in subleuandis proximorum necessitatibus, vel saltem illis mutuu praebendo, quod opus habent: Et quide eo modo, quo Christus doceti NihiI inde Jerantes . propter mutuum, scilicet, datum nihil omnino, nec accipientes, nec sperantes a na licet in principio legis alienis scaenerari vetitum minime fuerit, ut in Deuteronomio patet, ubi dicitur: non 'mμalis fat i tuo -υ ram , sed Hiem; tamen apud Eaechielem , omne senus Iudaeis prohibetur: unde ibidem dicitur: Ad Osram non eommodavie
reperit. Quo in loco Hieronymus admonet, nec muniticula quidem ex hoc capite licita esse . Vnde David et Domine, ait, quis habitabis in tale aeuo tuo ι qui, respondit,neianium non dedis ad Uiaram, O mtine sepor innocentem non accepise qui, scilicet, ita innocenti succurrit, ut nec munera, nec aliam usuram ah illo exigat. Quare Chry- lsostomus,vel auctor, quicumq. ille sit, ope- 4ris imperfecti,citans versiculum illum Psal mii Su-ιam non cognoui negoriasionem , ntroibo in pesentias Domini: post pauca subdit: super omn/s pereatores maloiuctus
s. uramus; s enam, qui rem compara iam vienesit intellige plus aequo mereatores,'miaedictus: quanto magis maledictus Uris, qvii non comparatam priviniam sed a
Deo donatam Mi . δει - tiram Vnde bene B. Paulus: Gi Cestini, inquit, ditiites Ari,inridiant in t/ntation , ct in laqueum Diasoti. Hugo Cardinalis, imi ni, ait, idest, intus ea vir nam,qui volunt auri di- uites fieri, in ipsam auri tentationem ita cadiit, ut ab auri cupiditate penitus obruatur. Miseranda quidem cupidoru conditio lEt quid mi seri in auro subinde sperare poterunt , nisi mentis extreme deplorandam liccecitatem λ Etenim pulchrae licet exterius sdiuitiae appareant, intus tamen, vel ipso teste Diogene, vere malitia plenae sunt, S do lor unde ait: Ditiitiis nihiIaritid fiant, nis. Oetamen matiliae. Quare, cum auri diuitiat,i4 velamen sint malitiae, & iuxta vulgo decan-l latam parcemiam: Pectin is Mediant omnia.le nam nulla est voluptas, nullus honor,quem pecuniae mundus non tribuat nulla erit in
mundo malitia, quae diuitiarum velamin occultari non possit: sed nec ulla erit miseria vlla solicitudo, quam sub hoe velamine constituti diuites non acquirant. Ex quo semper milii placuerunt illius ciuis lamentationes, qui cum ab Imperatore multis esset locupletatus diuitias, saepe dicere solitus erat, illius insidijs, se otio, & somno fuisseti priuatum, ac si dixisseti 1
Qu9d experiretur, non nis solicitudin abundare posse, qui diuitiis abundaret. sed illud damna cupiditatis aggravat, quod non solum illam habentes in tentationem cadunt; sed etiam,in L etim Dilaloti,ilhoe est in laqueum omnium potentissimum linam sicut quaedam in sacris literis propter ipsorum excellentia dicuntur Dei, vi montes Dei, Avittaa Dei, cedri Gi, Am Gι;J sie etiam Diaboli quaedam diculur, propteri ipsorum extremam miseria, ut Iaquei Di l loti, sura Diaboli, cte. In hunc itaque Omnium laqueorum sortissimum incidunt, qui uolunt diuites fieri,ex quo haud utique per se ipsos euadere poterunt, sed illo, miseri, arctimine alligati, ac diuitiarum ponder oppressi, in prosundum cadent, in deseria, inimirum, multa,ut idem B. Paulus ait, invitiIia,ct noeiuri,quae mergunt homines in interitiam. Quou iniquitates, ut ait psaltes,4 Aut onus graue grauatae sint super illos: vet,ut vertit Pagninus9setit diuitiae; animaduertens, vocem 'II Cabed, fgnificare in i sacra Scriptura, I9m pondus; sed etiam diuitias . sie in Genes , ubi dicitur : Abra-libam erat diues viari, alia habet lectior erat grauis valde, ex quo liquet, diuitias,& p dus diuitiarum, adeo simul semper esse , ut lilia vi 2 nomen disiungat; ita ut, quem nosi diuitem s
103쪽
Mlicitudo'diuitent.& abundantem appellamus, grauitii ii, etiam pondere grauatu X dici queat. Bene id
Lux ν/... Ana Anacreon Teius, ut Laertius refert, perce-
c eo . pir, qui, cum a Polycrate Samiorum Tyran- lo no duobus esset talentis donatus , ac duas '' propterea noctes varios agitatus curis traduxisset insomnes, mane consurgens , illa lPolycrati retulit,dicens, se tantiam pondus ferre non posse Quare Apostolus Timotheo t . Tim. 6 IDialithtis, inquit, praecipe, non sublime f. a . pere , hoe es, inquit S. Thomas, non sentires Thom. ine lati nid excestim dete; pricipe illis, ne cotist 3 riuue, aitent aliquid altum in se ipsis habere, quia licet diuitie primos locos praebeant non tamen extollunt, nec alas ad volandum praebent, sed magis pondus , quo in profundum deprimant. Quod etiam Dominus significa-luit, quando filios Israel de Aegypto educens, lnon mare illos calcare voluit, sed illud po-ltius miraculose diuidere; ut super aridum ambularent: Petrum vero iussit ad se venire super aquas : quod essent illi Aegyptiorum diuitiis onusti, iste vero nudus , & pauper . Ex quibus liquet, quanta sit mortalium dc- mentia, dum hoc grauissimo pondere tanta aliati A .lquaerunt auiditate grauarii Cum , sicut ait Apuleius , praestir ad Cimn m , metat ali nafandum, is metior, qua onere Iiberiori sent/n simi iteν etiam in isti h timana tempe sui j leuia se tintaitii grauia rime fui. Sa-nἡ si aliquam pressantissimam gemmam pri - mium currentibus propositam esse conspicerent, ut illam facilius sibi compararent, nudi , s opus esset, omnes accurrerent: Et ad gemmam pretiosissimani et ternae beatitudinis accipiendam, non modo non denudabu-tur; sed supervestiri potitis contendent, &multitudine grauari diuisi arsi Nullus it . sit, qui tanto suo damni, divitias immodicuis i. lappotat, sed potius, ut diues fiat, Dei sit Rhialso' ais. ialnerator: Attende, ait Augustimas , qtiid Deir
oide, quam late reosat foentis tuum da tem l portara, aeripe aeterna; da iserena, Meipe υ- Ium: id enim oris fui, si pauperibas δε- - lnias, is dando, or atram molaando sculpo Pipμοι toto μneratur enim Domino, qui mi μὸιών pauperis vicisDudin mitiam reddit ei. Sic noster faciebat Tobias, dum pauperibus
necessitatem patientibus succurrebat,& Ga-belo mutuum dabat.
Post multum vero tempori S momtuo Salmanasar Rege , cum regnaret Sennacherib illius eius prceo, di filios Israel exolos haberet
i S/nnatherib Iudaeis omnibus infensias.
M lia his rit, A dic, scilicet, quo elera eius fuit Tobias domus re- i Z giae emptor, di procurator. Mortus Samanesar, Qui
decem tantum annos regnauerat.
Cum re enaret Sennache=ib Ciem, scilicet, loco eius susectus esset se nnacherib Iudaeorum omnium hostis acerrimus , Ciae sancti Tobiae, ut ait Graecus, cessati retini, ct mnio potuit amplatis De in . -dium, quod illum rex maxima, qua pollebat, signitate, statimae regnare coepit, sese abdicare coegerit, Sexercitum etiam ad totam debellandam Iudaeam instruxerit, anno Egechiae regis Iudaei quartodecimo, ut in libris Regum habetur. a Fuit Sennacherib quartus AssyriorumliRex, qui Esdrae 4. nominatur Asenaphar, &JIlsaiae a o. Sargon, licet aliqui, ut Hierony-linuis docet, diuersos illos suisse Reges exi-lastiment.
erat iratus araeitata magna in As I au. magno, ni initum, odio eos persequebatur . Verum, ut Augustinus ait; in eo arationeis
l ni te odit Uiros honos, φρουν quoa eos persequitur in rebus,ct eo serius. Semper enim suit depranatorum, &peruersorum hominum ingenium, insectari,& persequi odio quemcuque suae ipsorum cogno scerent prauitati contrarium , quales sunt
veri religios, virtutisq. cupidii quod fierii oportere Christus nobis fgnificauit,dieense Si mapE sequuti fiant, ct vos p.rsequentu . Quare sapienΑ : Fiti, ait, aeestim ad s. m- Itutem Dei, sis in itisitia, ct timore, B p - 1'ara ammam itiam ad tentri senem ; non in lipsa tantum virtute, sed in ipsis ad istam ae-lle esse, docens, multos ad eam accedentibus isemper esse solere eontrarios, quod sicut hJhetur in Genes, cum iusto Iacob, semper re- cprobus nascatur Esau. Sie in veteri testamento Prophetae omnes ab improbis multa lunt passi,& an nono, infinitus propemodum numerus Martyrum,& Consessorum,malitia limpiorum occubuit. Quin & ipso mundi tisapientes ab insipientibus semper odio ha- bitos suisse, d et Boetius ; quia, scuti Ci-i,cero ait, HJaris mores HI νι emper δε-lc
104쪽
amicitiam e neque enim Cnqtiam impro-
his , neque probi improbis amici esse possunt: nam, S cur obsecro tantum inter se
gida,re calida; humida, & scca dissidium , nisi quia qualitatibus sunt affecta corrarijsλSic boni, & mali inter se dissident, quia eorum sunt mores dispares , voluntatesq. disi similes t unde, teste sapiente, sicut contra malum honum es, eontra mortem Cita oli ct contra Cirum i Iumpereatoν. Habet iustus illud solum in decretis, ut vias suas custodiat, idcirco cum psalte diciti Diaei, hoc est firmissime, & inuiolabiliter statui, eusodiam Uias mos,st non detinquam in tingua mea: Vt custodiat legem Dei, unde etiam cum eodem ait: Portio mea, Domine, dixi euriodire Ietem ttiam: Vt iuxta sapientis monitum, se ab omni malo seruet: sic ille: Omni eustodia, ait ,serua cor tuum, quia Gipse Cita proeerit At impius illud solum statutum habet, ut omne perpetret malum a.
Sic Psaltes: Dixit, at ii iniustis, ut detin qtiat insemetipso. Et alibi: Auertit, iniustus scilicet, faelem suam, ne videat aequilatem. nec vult intelligere, ut bene agat: sed ut ait Isaias i Dieit videntibtis, κολle Uidere , ct pieientistis,nstit/ aspreere mihi ea,quae rem sint i Dytiimini mihi putentia, videte mibi errores. Quare boni, quod iniquitatem odio habeant, improbos semper persequuntur, seu potius improbitatem,dicentes,quod Ioannes Baptista Herodi i Non lis ι tibi, cte. Impii vero, quod bonorum se ac virtutis luce confundi, aegre serant, inseo uuntur probos, illisq. detrahunt: Ex quo David i Qui, ait, retribuunt mati pro honis , detrahebant mihi , qtioniam sequebar honitatim. Qua omnia in eductione filiorum Israel de potestate Pharaonis, luce clariora apparuerunt; nam, ut in Exodo habetur, cum vellet Moyses iuxta Dei iraeceptum, populum Hebraeorum a tyrannide Pharaonis liberare, vi ipsi Deo in deserto sacrificaret, dicebat Phara ni 1 Hae dieit D/us e Dimitte popuIum meat, otiuerseret mihi, cui post multa pharao,Ite, ait, dri aer eate Domino Deo Cesro, in ,
terra hae. Non pot/Li ita rei, subdit Moyses , ahominationes enim Megyptiorum immolabimus m/s no o quod mactauerimus ea , qtiae eotans Aerips eorum eis, Iapidibus nos obruent. Etenim haec iniquorum est causa contra iustos, haec inimicitiarum origo, & semen: quod illi vivere volunt, iusti mortificant: quae illi adorant, iusti sacrificant: qus illi magnificant, iusti contemnunt, vitulos, nimirum, aureos diuitiarum, dignitates , honores mundit unde mirum videri nemini debet, si iusti ab impiis contemnantur e etenim, ut Christus suos alloquens ait , Si de miando Di elis, mundus, quod stitim /rat,diligeret sed quia δε mundo none iis , propterea odit vos mrandus. Ad quem enim modum ex una factione, in alteram de- seiens, a deserta factione multig, ac variis conuitiis impetitur; sic qui mundi factione relinquunt iusti, il mundanis tanto odio habentur , ut cum Pharaone unusquisque ipsorum furibundus cotra illos proclametr Persequar, ct eomprehendam , diti irim I ria, etiaginabo gladium meti, intersetet eos mantis mea . Talia enim dixit Pharao, cum primum filios Ioael a sua factione recedentes vidisset,ut in Exodo constat. Verum: Beati,
ut Christus ait, qtii perseutisnem patiunttir propter iusitiam , quoniam ipse m e Lyregnum eae rum: Beati, inquam,illi, qui talia ab iniquis patiuntur, quoniam, tali persequutione, caelestis regni promerentur c ronam : etenim quo misto, si aliquis ira, &excandescentia contra aliquem commotus,
pretiosas in illum gemmas, & monilia iaceret, non solum nihil ossiceret, sed potius illum diuitiis cumularet; sie qui iustum insectatur, dum varijs illum calumniis, & iniuriis lacessit, illius auget coronam , eOq. magis extollit, quo magis illum persequiturnam quo pacto, vi in Genes habetuo μιιψtieatae fiant aquae , O eleuauerunt aream in itisI medita dum aquae multiplicantur tribulationum , in sublime eleuantur virtutum e quod impios non contingit, qui, ut psaltes ait in miserise nonsit tint: ex profundo miserarium nunquam emersuri.
VER S. XIX. Tobias quotidie pergebat per Omnem cognationem suam, & consolabatur eos, diuidebat q. unicuique , proVt poterat, de facultatibus siris.
Esurientes alebat, nudisque vestimenta praebebat, & mortuis, atque occilis sepultura solicitus exhibebat.
et Tobiae quanta in proximor misericordia .r Esurientes quomodo aleret. 3 Nudis quomodo vestimensa praeberet.
Sepelire mortuos quale opus sis. V OT I DI E, Hoc est, non
uno, aut altero die, sed pluribus diebus continuis, Aequotiescunque opportunitas serebat. Pergebat per omnem e gnationem suam . Arabs et Familiam suam, per omne genus, & progeniem suam, nimirum , speciatim per illos, qui crant ex genere , & gente sua. Et consolabatur eos. Non solum verbis
dia& perse cutio iusti, Utilia sunt.
105쪽
spiritu,& sanctitate plenis, docens illos myrrham amaram tribulationem patienter ferre ; sed etiam Dabas Unicuique , pro τι poterat, de fietitialibus his. Quod S filium possea facere docuit, vi insea, ubi & nos plura de hac re: erant enim Iahia ilitus dis Eantia Uri
rham primam, & mantis Urias tornatius , aurea, ptinae brae inthis, hoc est, erant opera ipsius sine aliqua tortuostate, aut impersectione , quales res esse solent, quae torno fiunt, auro insuper charitatis persulgida, di hyacinthis, hoc est, caelestibus cogitationibus plena : est enim hyacinthus sos caerulei coloris , quo caelestia significantur. .. sic dabat facultates suas Tobias, non unitantum, aut alteri; sed unicuique, prout po-r sanrius vi terat: nam , ut ait Lactantius: otiantiam
impertiri debemus. a Murientes alebat. Quod ipsum,ut om-VER. XX, nes iaciamus,natura nos docuit, quae vi pa rens optima,non solum homines ad homini-
- Tiribus succurrendum impellit; sed ipsas etiam
currere na.daliquando seras, ut videre est apud Liuium, tura docet.4Iustinum , Procopium , & alios . Liavis imi. 3 Nudisq. in menta praebebat. Et quasi . . alter Iob, nunquam despiciebat prstereunte,
ιι ,. '' eo quω non haberet indumentum , sed do
. 3, d. l. - velleribus Ouium suarum illos calefaciebat,tiG. h. l. a. quos sapientissime inter reliquos imitati Iob. 3I. sunt S. Bonifacius, qui, ut refert Gregorius, Greg. lib. ἀ- cum adhuc puer apud matrem degeret, in- Nisa duo u lterdum sne exteriore tunica, sepissime etialda in pauo isse inivriore, quas pauperibus erogauerat, trestiberalitasidomum rediba I. Serapion, ut Leontius Epi-- l M. a. seopus Marulus, & Fulgosius docent, cum
eiden aliqnando fecisset, interrogatus l. . 'lquodam, quis eum expoliasset; ille, millo responso d3ro, Diuinum Euangeliorum v lumen ostendit, significans Christi doctrinam , quae nudos vhssita praeeipit. Sane,qui nudum despicit, cum humanitatis, S carnis proximi particeps sit, se ipsum Hl Τ picere censetur: Vnde Maias rI 218 viduis nudum, operi eum, O eurrimis is ne de exeris.
veteri lege complures egregia pietatis cultores; seo etiam diligentissime nascentis Ecclesiae Christiani omnes, & quidem Alexandrini , vi resert Nicephorus, saeuissima in ei- αισι mauitate peste grassante, ipsemet suis manibus'b 'εια tib. de iunctorum cadauera excipiebant,& sepuI-lturae mandabant. Qua in re nihilo inferiores fuere Antonius, praxedes, Pudentiana, priscilla, Cyriaca, Lucina, alij q. complures cprimaria nobilitate homines, ac mulieres,
quos recensere nimis longum esset. Sane , ut Laistantius ait: RHimere ab ho-IL Maraitis iisse captiuos muniam miserisor diis opus es rio.. vi desis. item aegros pauperes ostare, atque fouere inopes, se pauperes,s olierint, non patiamur inspuisos iacere i h e sent opera , hae
ostela miserisordiae, quas quis perfecerit,
verum , ct aeceptum Deo crimettim imm labit . Verum de his, At singulis Tobiae operibus postea suo loco dicendum. turaliter ast ocelsis violenter , diligentissi-mυ -m amora, habet Arabs, axtremum peddebat pietatis officium: nam, ut Au-hius ait: 1 aut corpus exanime , ct - idtim , homosne hom ne , ea aer a Ipseri , Bomo ortim aditiuat, me ipse aώxitium Eo iuti epotes.Igitur, ut interius subdit, Iumiram ,s in ι ά matiaris humanis adsti/tii gularis aeta destinctos pietas, ct miseratis.
Quare in hoe pium incumbebat opus non solam Abraham , Iacob, Ioseph, alijsq. in
βuod non solum dictis, sed etiam factu, egentibus succurrendum sis , or a
frequentanda erga egenos beneficeria. DOCUMENTUM I.
ALI enim pacto morientes consolari debemus,ut, quem -
ctu Tobias nos docuit,non solum verbis, sed etia lactis, illorum nos vere misereri appareatir se enim ille concaptiuos suos, &verbis consolabatur, & factis a ita ut dicere cum sapiente posci: αtias Citissetistina- .ui suavitatem odoris , osores m/i s estis, honoris,ct lonsistis: multi enim fores verborum producunt, qui tamen statim e mar-licescentes,nullum afferunt fiuctum , soliis, Stipampinis latum vigentes exterioris cultus, oculos ad caelos leuantes, verba grauia prinfercntes , Omni bonorum operum fiuctu vacui , quales suisse filios Israel Dominus peroseam testatum reliquit, dum alti Vitissifrondosa I MI, stims ad tiatus es ei: Hebraeus e fructas inanis, ct Caetitis. Et per Ieremia Non fiantsetis in fetanea otium .
de xii. quia dum operabantur, non manus torno factas habebant, nec aureas cum Tobia, sed peccatis pollutas , sne charitate ol Des,sine hyacinthis caelestis in tetionis. Quare licet Deo fores exterioris cultus, & verborum placeant; non tamen per se ipsos placent , sed quatenus interiora animae stuctui iunguntur , aut in quantum illum gignunt, atque conseruant: suo pacto Ecclesiae caere-l moniae , arboris Q lijs smiles esse dicuntur,liquae seuctus u solis ardoribus, pluuiis, & te-lipestatibus defendunt: nam ad hoc Ordinan-
tur, ut deuotionem excitent, excitatamq.l Mel. 26
106쪽
α Verba inal nucesentur,l quae non iun
augeant, ac conseruent. sic externa opera caeremoniae, & verba in tantum bona sunt,inquantum ad interiora augenda, & conseria uanda opera crinducunt. Omnis igitur a
bor, qua non facit friactum bonum exeide. eiam , ct in ignem mittetiar , inquit aeterna , Sapientia : nam nihil nobis proderit verbis Diuma praedicare praecepta, si verbis nequaquam tacta consenserint. Sic apud Matthaeum Dominus pharisaeorum ingenium, , quorum iustitia in solis verbis, rebus q. e terioribus sita erat, quadam refellit parabola,quae utinam S nostram non taxaret inobedientiam, qui multa licet promittamus uerbis, iactis tamen ,req. ipsa multo pau-eiora perficimus. Homo quidam , inquiens, halobat dum Aos , ctaeeedens ad primum diaeter Fili, cari hodis, operare in vinea . Itie atiram respondens ater Nodo. Postea autem poenitentia moltis abi . Aecedens autem Iterum , dixit λωγ . At ide re pondens, ait: eo, Domine; Θ non itiit . qua parabola posta, interrogauit illosi Mais exdmhias feeit motantatem patνis' qui re onderunt . primus . subintulit Iesus e Amen diso mobis,qtita pultieani,ct meretrierap e edent vos in regno Dei, Ostendens malle se, verba nos omittere, quae q. ipse praecipit operari, quam multa verbis promittere , lactis q. nihil praestare. Verbis itaque, ae promissis licet bonum stmoerentes consolari, ae subleuare ;tamelia, Utiis Deus,ait Hieronymus, Unumquemque,
alteritis angustias, me proprias, fentire , O Momodo i,intati tyibulationes se tib-tieniμi cuperet; ita ipse ais Hi propter D/umfusueniμe postponat. quod tum demu pomis M agitur, clim non solum verbis,animiq. commiseratione; verum etiam rebus, quibus proximus indiget, subleuatur. id quod sane natura ipsa nos docet siquidem, vi bene ait Ambrosius, nihil tam feeiandum natu
ram, quam iuuare eonfortem naturae. Quare,
qui,cum possit, proximo egenti non prodest, ut docet Lactantiu hominis se appellatione expoliati quia, est, humanitatis usseium es, neeessitati nominis,aepeγicuti suenire. Sic enim, ut testis est Cassiodorus, ob id geminas homini manus natura tribuit, geminas aures, geminos oculos, ut robustius,diligentius, ac circumspectius peragerentur ea, quae ad liniandam aliorum utilitatem , Nnecessitatem spectant. Hi ne factum est, vitanta solicitudine de omnibus bene mereri Titus Vespasianus Imperator studeret, ut, si-euti de illo Suetonius refert, cum reccird retur super coenam, nihil se cuiquam beneficii tota die praestitisse, memorabilem illam, vere'. Imperatoria dignam Maiestate senarentiam Dequentissimo usurpare sermoruti, consueuerat: Amici, diem perdidi. Ο --ri Imperatoris animum beneficentiam
Christiano homine dignissimam l Vtinam, S
suod vere mimicors aliorum mist.
leuare procurvi. DOCUMENTUM II. l A N TA erat Tobiς erga miseri
ros , egentesq. compasso, ut non posset eoru non misereri,
a quibus miseram egestatem ope sua tollere se posse noue rat, siue huius lucis seueretur usura,sue morte interueniente ad aliam mugrassent vitam, eo quod verae misericordiae virtute penitus induisset,quae,ut Augustinus
ait, Aliome est miseria itiddam in nostμo eor- de compassio , qua Uti inpossimus, obuenire eo etiimur . Quo pacto videmus, ut ait B. Paulus: quod si paritur Cntim membrum, eo attiantur e tera mehra . Et quia, ut ait Augustinus , Si Oinam eatia per, oculus. eo remotissimus, proximias esseitur charita- is affectu HIue eo ertuntuν omnia membra. Spina dors in ruat se, oeuli quaerant,
nos diem illum nos perdidisse existimare. mus, in quo nullum proximo beneficium exhibuimus. sane beneficium serere, ut metere posittactum,prudentis animi est . Nam, scut ait Chrysostomus: Stii in toris hem Deit,in isti, i thestirietat . Noster itaque imitandus Tobias, qui, ut
hane erga proximum , in quantum poterat, beneficentiam exerceret, pergebat per omnem cognationem Dam , non semes In anno,
mense, aut hebdomada, sed qtiotidie e multi enim sunt, qui sibi steisse videntur satis, si aliquando in Xenodochiis aegrotantes inuisant, si aliquando eleemosynam tribuant, pupillos subleuent, aut quodvis aliud opus bonum perficiant: at viri sancti quotidie , si possint, talia operantur: quippe quibus ea ejatistini pedes, ut B. Paulus ait, in praeparatione Euang/Ije hoc est , per viam virtutis , licet difficultatibus Obleptam, non mi. niis prompti,& expediti incedunt, quam viatores soleant ealceatis pedibus perviam tribulis, & sentibus plenam incedere: quales suos omnes ese debere, ipse Dominus signis cauit, quando Iudaeis praecepit. ut agnum festinanter,calceatisq. pedibus comederent. sic sponsus in canticis , nasum sponse prudentiae iustorum sumbolum)turri assimilans, ait: Na sitius, setit turris Libani, quae re-oieit eomo Damasiam di quod viri iusti , Diuinae prudentiae vi, tanquam e turri edi tissima, amoenas paradisi delicias, terraeq. sordes ae lutum procul adorantes, haec quidem respuere, ac deuitare, illas vero appetere, ac bonis operibus comparare sessi nat
107쪽
manus operantur , tor diae, tingua eonque
ritur,nihi .vae at in homine adstisti/ntia 3 sie qui vere misericordes sunt,proximorum non possunt non misereri, & illorum, in qua- χ iacituin post uni, non subleuare miseriam , idq. in palididie 'lmaxamu propter Deum, communem egentiu proprer Desilpatrem:quo pacto legimus, Dauid misertum esse citat. fuisse Miphiboseth filij Ionatae, viroque pede claudicatis; di quidem propter Ionatham eius patrem: sic illi, vel maxime propter Deum , proximo in calamitate posto compati utur,quamuis utroque pede sit claudus, nimirum, impatiens in aduersis, de in paupertate superbus. Nam, qui habMrit, est B. i. Io. 3.r . Ioannes , sub antiam hiatias mundi . ct mi- deris fratrem fiatim meessitatem habere,quietin ne iliem,cteti erit Miserasis ab eo; quomodo charitas Dei manes in D p Sane, s-Cueut impossibile est, serrum diu in succensa permanere λrnace, absq. eo, quod emolliatur : sie imposibile est humanum cor in sornace Diuinae esse charitatis, de eSentium is non misereri proximorum: est enim ferrum humano corde durius,ignisci. Diuinus materia hoc nostro sertior. Quare comparans sa-Proia. IE. pius iustorum misericordiae actetu eum aste-io. ctibus impiorum,st Nore iusius itimentorti uorum animas , Cisera autem impio rtim crudeAae hoe est, adeo proeliuia sunt iustorum viscera ad misericordiam, ut non solum hominum sibi commissorum curam habeant, sed etiam iumentorum suorum ;unde solicite qu runt,nuquid eis desit.Quod nullo pacto impiorum viscera patiuntur, Misi leo ditiquae, nullius hominis, ne dum belluarum ,
exemplum . miseria commouentur: cuius rei exemplum
DJAngelus praebuit, qui cum vellet prophetam. Habacuc prandium , quod ille suis messori- Dan ei. i Albusparauerat, ad Danielem perferre, illum 3 3. capillo capitis traxit;hanc iustorum procliuitatem ad miserandum significans,quae tanta est, ut vel per unicum capillum capitis facillimE ad opera trahantur misericordiae. Visera atiuimpiorum e deIia, hoe est, impii vero crudeles sunt, & sine aliqua misericordia r nam per viscera misericordiam ali Genes 43 iquando signincari, ex Genesi constat: ubi Iosepho eommota seisse misera diculur,cum fratrem Beniamin vidit: hoe est, ut alia habet Jeetio , Imaveriant misericordiae. At,si-Mutib. 3.lcuta misericordes misericordiam, vi testis j. est Dominus cosequentur se immisericora des nullam recipient misericordiam : Iudi-Iac. a. II .lcium, ait Iacob , ne mi Aeoγdia fisi Hii, qtii non fieret miseri eordium.est enim Deus Deus Niseri-liustissimus iudex, extremum quoque qua rigui biis, ii ix diem exigens ἔ quare , si mitem illum 4 4 . habere Volumus, & placatum, misericordiae sunt nobis munera praemittenda. Sic Iacob, G nU. 31.lquando statrem suum sibi placatum voluit , o. Placabo, ait, itium muneribus, quae praece
Piaeabo , ait, Utam muneribus, qua praecedunt, e posea Cidebo iuum. Da inopi, inquit Chrysostomus,ct iudicem mitigaueris.
superexaltat autem misericordia iudicium nam, iustissima licet se libra Dei; s tamen in lance una, misericordia collocatur, in altera vero iudicium , semper iudicio mise-liricordia praeponderat, quod semper mes liris illa sit ponderis apud Deum; iudiciumq.
superexaltet, atque eleuet; unde Graece habetur χανα - etas Dis., hoc est,m
ferisordia a rιMών aduersias iudieitim. Et quidem ex eo , quia misericordes semperii sunt misericordiam consecuturi: quare talel, quiddam docet Oecumenius efficere misertit cordiam in nobis,quale e scit oleu in athletis : nam quo pacto, illo inuncti sacile aduersariorum manibus Uabuntur ; ita in iudicio per misericordiam impetus,& pericula, qua d daemonibus accusatoribus nobis imminebunt, effugiemus. Quare mirabilesti nobis propositas esse nudinas Chrysostomus14 docet, in quibus,paruis nostrae misericordi operibus,infinitam Dei misericordiam emamus, & se misericordiam ab illo, iusto quodam titulo , quas nobis debitam, quodam limodo repetamus . Sic s. Eleaetarus Comest, die quodam,cum multas ausi uncias,& pan-lii num coccineum oblata sbi munera repu-lediasset; intra cubiculum suum , ut sanelaia, imeditatione animum suum in Deum colli- geret, huiusmodi verbis usus filisse dicituris. Tu mihi, Domine Deus, in paradiso debesidcentum auri uncias, & duos pannos cocci- pneos. Cum itaq. tanta nobis ex misericordia bona prouenianti omni tempore, ait Sa-L. piens, i se timenta tua eanaid , otium de Opira tuo non deseiae: oleum, nimirum, misericordiae, quo editera opera nostra vestimentis signincata, non inficiuntur, sed candidiora, & illustriora sunt. Sed plura de hae materia insea.
Denique cum reuersus esset Rex Sen nacherib,fugiens a Iudaea plagam, iquam circa eu fecerat Deus propter blasphemiam suam, & iratus multos occideret ex filiis Istaei ;
bias sepeliebat corpora eorum.
At ubi nuntiatum est regi,iussit eum occidi, & tolli omnem substan-
108쪽
Blasphemia quid ni . Ani, Mia..e
Azotumq. Palestinorum per Tartanem Praefectum expugnasset, similiter'. Iudaeam infesto exercitu invasisset, Erechiamq. re gem in Deo spem reponentem, & per legatos pacem suppliciter deprecantem, tributumq.offerentem,barbarico facto circumuenisset, atque per Rabsacem legat uim irrisisset, impieq. exagitasset. Cum reuersus esset rex Sennaeherib , seu, ut illum Herodotus dictitat, Sanarbaribus, Ninives , in hostili Iudaeorum terra moram diutius trahere non potenS , a Fugiens, Nudatus armis, ut narrat Herodotus , quae iuga est militi ignominio
A Iudaea plagam, quam Hrea eum se rat Deus, Qui nocte una, ut in libris Regum, in poenam violati numinis, misso Angelo suo in castra Assyriorum, centum quinquagintaquinque hominum millia interkcit , ex quibus patet, emarc Herodotum, , dum loco supra allegato, plagam hanc Sacerdoti cuidam Vulcani tribuit, illamq. in Aegypto contigisse ait,& quidem a muribus violatae religionis ultoribus: Tradunt, inquit Hieronymus, Hebraei, i DG viatibus
seriorum eorpora,occulto ardore eremata
seq. lumen Israuis, iden Angelum , fuisse in igne,inflamma, Ut ibi scribitur, ct tradunt ijdem de Sennacheribi exercitu decem tantum remansisse: Unde ibidem: erit terr re profugus. Huius historiae Angelus fictus olim , pictusq. fuit, valdeq. Chrysostomoplacuit, ut ipsemet enarrat dicens: Ego exedra fusium picturam pietate plenam amavi ; Oidi enim Anaeum, in imaei ne barbirorum nubes pulueantem, vidi barbarorum eohortes eoneu catas: eosdem Assyrios es ij vino sepultos, alii lusui se intentos fuisse anfirmant . Propter blanhemiam suam , Qua, nimirum, per minis seos suos Deum verum,imp tentem,& seductorem,quales erant Di1 gentium,appellare non est veritus,FUν. dicens, I MI, nolite audire Ezechiam, qui vos δε- eipit, disens e Dominώs liberalit nos: nunquid liberauerunt Dis Gentium terram suam de manu Regis Absyriorum i Et hae dieite Mectiar non te seducat Deus tuus, in q- babes s eiam. Est enim blasphemia, ut ait Augustinus, eum Hiqua maia di- eunt se de bonis . itaque iam vulgo blacthemia non accipitur, nis mala de Deo verba dicere,de hominibus namque dubitaripotes Deus vero sine eontrouersa bonus est. Et iratus multos occideret ex Uys II δέ Nam iuxta Sapientis dictum, Ira non babet misericordiam, nec erumpens furam ct petum eoncitati ferre quis poterit /ta Tobias sentiebat corpora eorum; Vt quibus iam prodesse viventibus non poterat, mortuis fallem prodesset, eos ab ignominia liberando, quam tulissent, si eorum cadauera insepulta lacuissent,ipsorumq. satis desiderio faceret, qui post obitum suam carnem honeste tradiari voluerunt: nam, ut B. Paulus ait, carnem Dam nemo odio babet Ad DRs. 'AT ubi nuntiatum H . A quodam Ni- 29. niuita,sic Graecus: Itaque rem quidam NLIU E R s. niuita me ad regem detulisset, quod illas δε-l II pelirem, latitaui. Iussit eum oceidi. Graecus: Et ctim e lodo .gnouissem, me ad necem requiri, feess. Et tolli omnem se tantiam eius. Quod factum sitisse.Graecus item docet his verbis: Omnia autem bona mea fuerunt direpta, nee mihi quietuam relictum es, prater Uxorem Annam, ex Tobiam suum.
duod omnium peccatorum grauisymum sis, si r detectabilissimum
tes ait: Benedicentes Domino haereditabunt terram: maledicentes autem ei diaperi- hiant; ex ipsemet litem versiculo colligi facile potest e
etenim qui Domino benedixerat Ezechias, hostilibus ditatus molijs, ab inimicorum suorum manibus liberatus est: blasphemus vero Sennacherib in fugam, dispersionemq. eiectus . Sane grauissimum , & detestandum esse peccatum blasphemiam, vel ex eo liquet , quod non seruos , aut res seruorum Dei, ut caetera faciunt peccata,nimirums, surtum , rapina, homicidiumq. &c. laedat ;sed ipsum Deum, in quem lingua,quasi sun-da , contumelias,& verborum iacula contorquet . Vnde sicut principem grauius laedit, qui in propriam ipsius per nam inuehitur , quam qui in personas, vel res seruorum eius; ita multo maris Deum laedit blasphemus, quam reliqui peccatores, licet sint idololatrae, periurii, & sacrilegij, si ab illis tamen blasphemia directe volita sit. Hine Glossa ex Hieronymo 2 Omne , i quit, peccatum, eo aratum bla*bemiae, leuius VI. Auget huius peccati malitiam, nullo ex illo voluptatem , nullam utilitatem ex his, quae in alijs saltem excogitari peccatis solent , blasphemo euenire posse . Quare quo pacto ad magnitudinem charitatis exaggerandam dicit B. Paulus: Charitas nunquam excidit , quod defutura licet sint in patria fides, di spes, illa in Psa 6. 22. Blasphemia
Quolibetpeccato grauior est blasphe
109쪽
Cdaeternum persectior sit duratura;ita ad ostem Blasphemia dendam blasphemiae summam malitiam , seper durat squi 3 nting-- exeidat, dici potest, utpote
in aeternum, cum damnatis duratura. Nam ,
sicut Deum ex dilectione laudare beatorum est proprium ; ita eundem ex odio blasphemare , proprium est damnatorum. Vnde
blasphemo dictum illud accommodari potest , quod olim ancilla ostiaria dixit petro,Mait. 26.4nemper Vere tia ex itiis es ; ex discipulis, 73. nimirum, non Christi, sed Diaboli: nam ct Aqueti stia manifeLitim te faeis. Etenim, laserni lo-iquo pacto, ex lingua Hispanica Hispanum , & ex Gallica Gallum; ita ex lingua Inferini, quae est blasphemia, aliquem inferna-1bilem esse cognoscimus. Ex quo, adeo semper abominabilis loquela ista suit, ut non
dicam sancti, sed nee ipsi scelestissimi viri
ipsam voeem blasphemiae nominare sint aus. Sic offerens Iob per singulas hebdomadas pro filiis suis sacrificia, dicebat ΝιIob i. s. serra peccauerint μν mei, is hemdixerint
Deo; Hoe est, ne forte blasphemaverint: Seoniux ipsus, cum illum ad blasphemiam hortari vellet, licebat: Beneiae Deo, ct morere e & falsi testes contra Naboth dice-3. Reg.1 r. bant e Benedixit Naioth Detim,'regem ria. & antiquitus, si aliquem blasphemantem audiuisient, in signum doloris , & blasphemiae detestationem, scindebant vestimen-4. Reg. Is.lta propria, quod fecisse Erechiam legimus, i. cum .primum blasphemiam Sennacherib au-xcidiuisset. 'Sie ingentis criminis in sacris literis illi notantur rei, qui cum sacrum le-lis volumen dilaceratum vidissent, & com- usum, nullam doloris significationem, Iὸν m. 3 s. prae se tulerunt et Non timvierunt, neque
a siderant vesimenta sua rex,se omnes femis a vi, qui audierant sermones iIus. Sic Herodes miseri interijt; eo quod, inquit saera historia , non dedisset honorem Deo: nec scadit vestimenta sua, sicuti peculiari rati ne tune debuisset, cilm diuinos sibi hon res deseri d populo intellexit. Aliter BB. Paulus, & Barnabas, quibus cum Iouis Sacerdos sacrificia pararet, conscissis tunicis
exilierunt in turbas clamantes,& dicentes r
'imiai. Herodes enim, quia filius erat Diaboli honoris Dei curam gerebat minimam.Con sestra vero BB. Paulus , & Barnabas, quia sit; erant Dei, blasphemiam hanc tantam se emi miihla. non poterant: etenim filii de patris igno- sphemiam. 'minia maxime dolent, nec illam, si vere sint ferre omn)'-, sne magno doloris sensu serunt: quod sisti . 'ξ exemplo filiorum regis Cimmerioru osten- Diad. Ita. di potest,qui, ut Diodorus refert patre defuncto de paterni regni haereditate inter selicontendentes, cum ad litem dirimcndam, iudicem regem Thraciae Ariophanem ele- , fgissent, ille mortui regis cadauer ρ sepulchro erui, arborici. alligari iussit, arcuq. illos inter se contendere, ut, qui cadaueris
emortui patris cor transverberasset, is i regnum succederet. Sic primogcnitus illius guttur, secundus, medium pectus, CDr- de illaeso , transfixit . Supererat minimoLGspes regni, tres enim tantummodo fratres
erant, qui caeteris iusta sane indignatione
succensus, quod patris cadauer sagittis ausi filissent impetere; se potius regno cede velle dixit, quam tale facinus perpetrare. Eκ quo Thrax regnum illi adiudicatum voluit, quod tali pictate, naturae propcnsione se verum emortui regis filium , de virtute statribus praestantiorem ostenderit. Sic illi, qui Dei vere sunt filij, cotra sagittantes blasphemia aeternum Patrem, indignantur , Se potius mundi regna despiciunt, ac renuunt, quam vel minimum diuinam illamina testatem impijs vocibus violare audeat. Sic illum in Leuitico Deus praecepit lapi- Leuit. 2 dibus a tota communitate obrui, qui com-LI munem Patrem, & Dominum blasphemia fiagittaverat , Moysi haec dicens: Edue bla-LHJbemum extra estra, ne polluantur sanguine humano, edi ponant omnes , qui amdierunt, idest, qui testes fuerunt sceleris. ad quos magis, quam ad alios spectat, poenam , criminis appetere , quasi ratam habentes poenam illi infligendam, manus fuas super eaput eius, O lapidet eum populas uniuerisus, ut omnes, nimirum, de communitate, peccatum, in auctorem communitatis perpetratum, vindicarent.
lurasta sit ira dementia, deq. eius
ERU T iratus multos oerideret ex A
in flumina ingentia, cum intra aluei sui ripas continentur',
g et adeo nihil nocent, ut etiam
disq. maxime deseruiant:vbi vero aquarum inundatione easdem transgrediuntur; gros,& prata multo cum detrimento subuertunt; ita cum affectus humani intra rationis fines, quasi intra aluei sui ripas, clauduntur, veluti calcaria quaedam, & stimuli languentem naturam ad res gerendas exacuunt ;qui , si rationis excedant aggeres , adeo vehementes exurgunt, ut hominem ab ip-llia homima aliquando ratione deducant. Sic excitat ira animum ad ultricem exercendam lieddit.
iustitiam , quae Sennacherib regem Assyriorum adeo ab omni consilio , menteq. Bdcturbat, vi dum contra filios Istael irascitur, insanire credatur. Quare merito huiusmodi iram , momentaneam quandam
insaniam dixerunt Basilius , di Chrysost l
110쪽
mus; quod nihil rectum, nihil secundum ra-iItionem operarisinat. Nam, ut Seneca dicit
si Mite irati nocere nonpossunt,terra mare, calumq. rture cupiunt. Sic refert Plu- , tarchus, Xersem iratum,Atho montem talibus verbis compellasse: Asbo infelix,- -- lum inque porrecte, ne meis operibus faetas
mare . Et Seneca, Cyrum lavinantem ad bellum cuius maxima momenta in Occasionibus sita esse, nemo est, qui inficietur Babylonem oppugnaturum, Gyndo Fluuio, - adeo indignatum fuisse refert, quod ii Ium
transmeando ex regijs equis unus abreptus esset ut iureiurando assimarit, amnem illum regis commeatum auferentem eo si redacturum, ut transiri,caIcari q. etiam a foeminis posset. Sic omnem belli apparatum eo transferens, tandiu assedit operi, donec centum, & octoginta canalibus diuisum , in trecentos, & sexaginta riuos dispergeret, siccumq. in diuerta fluentem relinqueret. Ex quo illi perihe & tempus, ec militum ardor, quem inutilis labor fregit, & occasio aggrediendi imparatos . dum ille bellum indictum hosti cum flumine gcrit, clusit: etenim , ut magnus docet Gregorius: Dum pertiarbata mens iudicium suae rati lnis exasperat, omne, quod furor suggerit, , rectum putat: quo pacto rubra omnia, Scaerulea illis apparere solent, qui ,rubro, aut
Caeruleo vitro oculis obiecto, conspiciunt.
Ideo Chrysostomus t Puri, ait, ab ira Amus 2 nam nihil puri potui ingredi, Obi ingreditur furoμ: Aut enim in tempe iat
maris magnus es I tumiatus , magnus elamor , ct nee ad tempus potest quis pbilos
phari, se neque in ira. Non υι des sequom do , quando volueris de Hiquibus necessa-rys loqui, Deos a turbatione mundos ob fuamus st Si autem quis foris e Li tumultus, impedit; multo magis in terra turbatior hie ille. Quare Seneca, hac de causa monet,ne irati aliquid faciamus. Cum,dicens,imitus fueris, linibit agas, nihiI dieas , quod ab ira imper
tur. Sicut nec nautae vela vetis in tempestate permittunt, ne se periculo exponant naufragij; sed tempus tranquillum ad nauigandum expectant, quod te facere consueuisse testatur David, du ait: turbatus sum,di non sum Aquutus. Hinc Athenodoro e stagitati, ut domum sibi suam senectutis cauis redire liceret, concessit Augustus,cui voles ille ali-' quod Philosopho dignum monumentum relinquere , eidem vale dicendo, haec habuit: Maricum fueris iratus,ne quid dixeris, se eeri e prius, quam Graecarum liter ara viamvirquatuor nomina apud te recensueris .
t Caesar autem, philosophi dextram, haec audiens, amplexatus ῆAdbue, inquit, te praesente
opus eLI nu: bi,illumq.per integrum deinceps
l annum apud se retinuit. Et B. Ambrosius Theodosio iniunxit, ut plena capitis nullus
plecteretur, nisi post triginta dies a sentem ἰ /'
tia lata, quod etiam lege ab illo postea cau
sed quia morbus iste nullu, cum vigetaemedium admittit, ut Plutarchus ait ideo antequam in illum incidamus, nos opportunis primunire remediis necesse estma quo pacto illi, qui una cu ipsis aedibus incenduntur, tumultu,sumo caligine ita confunduntur,ut eos, qui subuenire sibi cupiunt, nec audire,
nee videre possint ; se irati in ipsa irae caligine , proposita nequeunt remedia percipe re. sicut etiam nec pervicacem, stanoq. minimE parentem equum, potest quis staeno in ipso cursu cohibere. Quare,sicut illi, qui obsidionem expediant, ante hostis aduentum seipsos rebus necessarijs praemuniunt; ita qui animo sunt ad iram pracipiti, multo ante seipsos praemunire debent, ne ex improuiso Gab hostibus opprimantur. Verum inter varia ira, remedia, illud sine dubio pricipuum censendum est,quod assert
animi, haee tolle, ct remeditim appo si iris . . 'φHinc de Stephano seruo Dei, memoriae prodidit Gregorius, quod cum inuidus homo uniuersam ipsius segetem , qua alendus ipsecu discipulis suis erat,incendio consumpsΩset,ei'. dixisset quida. Vae; tibi enim malum GHe. in Hal. eontigite respondit: Vae ei, i ine/ndit, mihi enim quid eontigiti nam,cum neque inordinato amore sui, neq; diuitiarum teneretur, facile sne aliqua animi perturbatione, malum sibi illatum pertulit. Etenim, quo pacto solent aspides binae incedere, earumq. altera Ralterius causam,defensionemq. suscipere; siclitast hilli , irascibilis concupiscibilem ita semper co-lnimae pars mitatur, ut illius causam agat,& a laden desendat: quod si cocupiscibilis per virtutes
morales eo sit constituta moderamine , utldidi non facile possit, nec irascibilis in laedentem insurgit. Sic percussum eolapho aliquando socratem, nihil aliud dixisse serunt, foertii, mi nisi molestum valde s bi esse, quod nesciret, rapatientia. quando ad colaphos tuto excipiendos cum galea prodeundum esset. Moderandi igitur, componendi q. appeti- Appetitu
res,vt ira componatur,& quiescat. Unde B. moderandi,
Paulus ait: Dist. Deum irae: quod eum de irat tDei,& de ira nostra intelligi possit,utriq.lo-eu dare debemus:Et quidem irae Dei, ne nos i . interficiat;na ipsius cum sit, illata nobis vin-louomodo dicare iniuria,unde ait, Mut Uiniuctamne-ldandus se. mo ea sibi usurpare,& arrogare impudenter idebet,ne cadat super illum mors, quam alias laedenti Deus ipse parauerate sicut illi contingere non raro solet, qui dum se inter duos certantes litis componendae gratia , medium infert, vulnus hosti paratum i