장음표시 사용
111쪽
propriae debemus , ita nimirum , ut exeat: nam, se ut fornacem , in qua est ignis inclusus, ni spiramen habeat, pluribus locis stangi neces le em sic ira, nisi per patientiae for men exitum habeat, nos ipsos interficit Uarum, en Im, Hultum, ait Iob , interseit ira- eundia ; cum contra de viro forti, ac patienti egregie poeta ille cecinerit:
Fortior es, qui se, quam qui forti a
simit oppida , nee vistus ahius ire potes .
Et rursus: Ardua res vieisse Hios, victoria maior
Vuoa misitim detesiabilissimum sit in uidia , res . iniustissima simul,
DOCvMENTUM III. lia: π1 E D cur pessimus iste Niniuita tam sanctissimum Patriarcham re- ἰ in gi puniendum de dulcrit, Non
satis liquet: causa mihi inter caeteras probabilissima inuidia videtur, quam forte cum suis diu ante contra illum contraxerat, nimirum, a tempore salmanasar rcgis, quando regiis illum negotiis praepositum viderat; vi iam gauderet videre dolentem, quem videre gaudentem doluerat. Est enim solius inuidiae proprium de aliena cruciari se .licitate , & de dolore laetari, S quibus caeteri pinguescunt bonis macrescere. unde , poeta ille ceciniti Inuidias arteritis maeresit rebus opimis . Quare sicuti viceae illae macilentae , quas in Quini s vidit Pharao, pingues alias septem ldeuorarunt ; ita illi tabescentes inuidia e rum,quibus inuident, pinguedinem deuora-lre curant.Etenim,ut dixit olim Cato senior: Non Uersis, sed bono,qtiae nos eiretimstant, l Linuident homin/s. Vnde plutarchus: Nemo
os, ait, qui miseris inuideat, sed quemadmo- l
diam cantharities Iaetiογistis frumnis,stCi-lpidioribus rosis mare e inhaerent; ita intii ldia eos praeipue tangit, qui boni sunt, quiq. ad viritilem, gloriam . gratiari videntur. Cregorius Narianaenus de hoc vitio loquens, illud iustissimii, simul & iniustissimum' vocat: Inuidia, dicens e I instissima,ct initii sigma res e quibus sane verbis optime huius vitis natura explicatur. Ideo enim res
iniustissima dicitur, quia optimae virtuti, eharitati scilicet, se opponens, Omne, quod est iniustum, superate quare illam Iacob feram pessimam appellauit, quando morec ,
Ioseph inuidia fiatrum venditi illacrymans, ait: Feransma Quoratiat sitium νmum . Ioseph. Et quidem iniussa est auaritia, quae
sua communicare respuiti ar iniustissima inuidia, quae nee aliorum uult, nec sua bonaeommunicare; sed omnia, S ipsam diuinae bonitatis immensitatem, si posset, suis commodis coarctare . Iniusta sunt ira, Λ odium , visum a malitia het dentis proximi aliquando ducunt originem et at mausti lana anuidia tota est ab ipsa inu Hentis malitia. Imiusta rex est gula, S luxuria , sed ab inuidia superantur, quod illa. licet iniusta lint: aspecae tamen apparentis boni attrahuntur; ista tamen , non bonum, sed malum tantummodo proximi quaerit, eoq. solummodo delectatur: Vnde Basilius r Inisina, inquit,lIdolor es de proximi pro potiato, S quidem 'tantus, iacrymis vix se abstinere inuidus queat: unde poeta ille de eo cecinit iViae νetinet dacrymaa,qui nia Iac malileie
Et Chrysostomus: Inuidus ait Hienas laesti assuum quaesumptitat. Quare, ut testis es la Macrobius,cum olim in publicis triumphis, omnibus gaudendum esse Romani existimarent; bullam rotundam, di in cordis figuram sormatam ante pectus tri uphantis a ectebant in collo, ut inuidentibus facerent satis,sie ille: Atilia, gestamen erat tritim- phantitim , quam in triumphis pris se gerebant, inestion etiam intra remeisi', qtia credom ni istieratis intii dium mutissima: nam elim illa humanarum rerum inconstantiam,& suxibilitatem significaret,iriumphum illum non nisi breui tempore duraturum, eo symbolo demonstrabant: vi vel tali pacto malorum consideratione , & inuidi gaudere possent .sic di im in Christi morte amare An - geli flerent, simul q. cu illis creata fere Omnia silinum pre se doloris ferrent: na sol ob
scuratus es f. terra tremuit, petrae scissae sunt mare instemuit, sepulchra aperta sunt, &c.)soli Iu i, qui Christum prosater inuidia tradiderat,malum,quod Optauerant, tu assecuti, laetabatur. Sed clim N illis in eo solent luctu tristandum esset, voluit Deus,in ipsa Crucis summitate hane poni inscriptione, . N. R. I. que cum gloria triti phantis Ostenderet, tanto
illos dolore affecit, ut protinus ad Pilatum euntes, illam tolli essi agitauerint; sed negal uit Pilatus: unde, & ipsi vel nolentes dolore affecti sunt. O iniustissima plane res inuidia lj Sed illius etialia iustitia ex eo maxime si l lquet, quod ipsa secum grauissimam sui pee-IIlnam ferat: na quo pacto ianitas cordis om-l l nibus enimi, corporisq. passionibus prodest:
ita inuidia S animae nocet, S corpori. Hinc sapiens : Vita earnium, inquit, fanilaa eor-l ὰis,ptiir do ossium intilia. SanItas cordis ,li hoc est, ut notat Epiphanius, sanitas mentis. Est enim inuidia non tantum putredo carnium, quae infirmiores sunt corporis huma-lliri partes, sed etiam ossium,ac tabes omnium ' internorum, lidiorum q. membrorum cori poris: nam ut poeta ille de invido cecinit, l
112쪽
Inuidus hominum Omnium miserabilissimus.
nd iidet ingratos, intabefetiq. Videndo Stieeestis hominum , carpitq., ct carpi tur Una , ppliciumq. suum es. Quare illam erucae Amos comparat,dicens: OZiu/ta Gesra, ctseria volo comedis eru- ea, quod eruca, sicut docet Hieronymus,no aduolet, ut locusta, ct huc,illucq. discurrat, semesa dimittens pabula , sed perituris seu gibus insistit diu , tardoq. lapsu, pigrisci morsibus uniuersa consumit. Sic inuidia bona corporis, de animi semper exedit, nec aduolat, sed quiescit, donec pertinaci, ει-d Mi. morsu quicquid potest Omnino corroserit, atque consumpserit. Unde Gregorius: Intiidiis,ait, eum meminem eatiferarit, eun- Aa,quae intienerit bene fusa eon mite nam quo pacto rubigo ferrum consumit, ita inuidum inuidia . sic Menander romnes eor ptionis eatis ventane intrinsetis:
tinea,teredo, s Isentim I pectes . Invitula mero malorum omnium pessima e
lidum feeis homim, is faetet faeit
Propter impias animae praua evitariones. Hine Baslius . & Bernardus inuidiam cum vipera comparant,quod,sicut illa, prolem non nisi dissupto,ae lacerato suo ipsius ventre in lucem producat:Vnde Cyprianus d
cens, inuidum omnium miserabilissimu esse ait: Luivitiis iΠὸ es,quem teu, per queris, subterfugere,ct enitare te poterit: tu t/D-gere, ct vitare non potes: Ubicunq; fueris, ct aduersarius tutis Deum os: hsis semper in
petiore tuo es pernietes antas ineus es cin-ὸtaesubiti eatena a nexu Agatus,ct vinctus ex zelo dominante eoptiutis es,nee solatia tibi VIIa protieniunt. Etenim nec cibus talibus latus, nec potus potest esse iucundus, Spaulo postr Maia eaetera halent terminum, Θ qua seti desinquitur,deIUIi eon m-masione itur. In a Berio eessat facinus, perpetrato Hvrod in Iatrone eonquiescit ze.
ponit impiatis suillaetur Mus terminum non habet,permanens iugiter malum, vi emeratum; quanto . iue, eui inuidetur, De cessu metiore profererit; tanto intiitas in .matas inestiatum titioras ignibus inardesit. Est it que iniustissima,& iustissima res in uidia, qujna ille vitat, qui alieno bono tanquam proprio gaudet. Sanὰ cum Ioannis aliquando discipuli venissent dicentes: Magiser etii in tesimonium perhistisi,eere his baptizat, edi omnes Ueniunt ad eum: ille respondit: tii halel I Uam I Uus es micus autem ι ns,quisa O audit eum g dio gaudet pro ιν cocem I ns e hoe er Ο-ium meum impletum VI. Ae si dixi let: sicut enim sponsi amicus amici saudet
coniugio , eximioq. sponsat erga allum, amore ; ita ego magnam capio laetitiam , cum homines, quibus Christi continetur Ecclesa)ad Iesum coquentes audio. Hoc ergo animo,hac mete esse debemus,cum alios gloriosos videmus,nemini inuidentes bonu.
Tobias vero cum filio suo, & cum uxore fugiens, nudus latuit, quia multi diligebant eum.
eius,ct uxor Da . Sic fugit Moyses surorem Pharaonis, volentis se occidere propter intersectum Aegyptium, &manebat in terra Madian . Fugit David iram Saulis, Elias iram Iezabel; sugeruntiti in nouo testamento BB. Paulus, S Bar. nabas impetum Iudaeorum , Sanctus Athanasiis hostium insidias , necessarios suos hac voce compellans : Secedamus ad temptis,niabeeuia es,quae eito evaneset. Cumq.
illi suga probro ab infidelibus daretur: Si, inquiebat, se re mihi turpe votis persequi turpius. sic S. Thomas Cantu riensis Archiepiscopus Romam ad tempus ipse quoque secessit. sanctus Felix Nolanus presbyter tres ipsos menses , eo . amplius in domo viduae cuiusdam delituit rconcipiebant enim animo viri sancti, quantum in fuga emolumenti stum esset; quidipe qui fugientes redire ad suos possent,eisq. iterum aliquando prodeser laude dignum esse, ubi nullus Dei honor, vel Ecclesiae utilitas aliud omnino postulare videatur, fuga irae persequentium cedere. Sic Demosthenes, auctore Plutarcho, olim Uypeo suo aureis literis inscripserat a stὸ ωὐo, idest bona fortuna, attamen cum ad pugnam ventum esset, clypeo proiecto, aulaeite quod cum ei probro verteretur , elusit vulgato versiculo e Vis stigiem reinteae bis p titim, insinuans patriae, utilius esse fugere, quam in praelio dimicantem occumbere et mortuus enim non pugnat at qui fuga inc Iumem sese coseruauit potest adhuc in muntis praelijs sua utilis esse industria. Et de Antigono narrat idem Plutarchus,quod aliquando cedens imminentibus hostibus. dixerit : non fusio, ita opportunitatem a temgo sitam prosequor. Nudin latuit. Nam,ut legunt LXX. direptae fiant omno seManliae meae,ct non remansemibi quidqua,praeter Annam τxoremm am , O Tobiam Aium metim. Dicuntur enim pauperes nudi, vi est apud Iob ,vERS. XXIII.
honor, & Eec lesia utilitas exigat.
t . I auperes ali quando in saetis litetis
113쪽
D miati diastebam etim, Nimirum, Niniuitae Tolere Nin1uitis, cum nec minima de Iudaeis, P. ς loriri suspicio potuerit, quod illum non diligerent , & quoad pollent, protegerent, quippe qui omnes in eadem essent eum illo captiuitate positi, eiusdemq. essent cum illo gentis, ac patriae . ut interim beneficia
missa faciam , quibus Tobias illos sibi omnes deuinxerat.
praeterea cum versiculo superiore dictumst, Tobiam inuidia cuiusdam Nini uitae regi , vi perduellem , regii l. transgressorem praecepti,delatum si me; satis liquet , multam quidem esse suspicionem de reliquis Niniuitis potuisset de Iudaeis autem nec minimam. quare ad illam tortendam non modo non omnes Niniuitas Tobiae infensos sua ne legimus, sed ex eis inultos,quod illum diligerent, latibulum fugienti praebuisse.
Quod mirtus solo lasere , ae fumia acquiri possit.
ctor quicunque ille sit , quaestionum ex utroque testameto, mixtim magnam hic Tobiae virtutem exaggerans extium I dissitis, inquit, st
aestis Tostas Ieri ura Meemur , euius - isng me estiuitas minuit, nee exhau-Ha sub Hia a ita Cirttitis auertit. Ne cessitas probat iustum t in eges ate aequit tem sonare , vera, ae persecta iustitia esse unde enim quorundam deuotio minuitur, viminoia linde augmetum facit laude dignus Tobias, q-nta. Neque enim erat eius virtus, ut parita scintilla, quae facile extinguitur; sed ut magnum incendinm, quod ventis, hine inde flatu vehementiori insurgentibus, magis magisq. amplifieates di crescit: non aqua parui Mntis, quae vel minima qua uis e caelo sepoue-B niente pluuia perturbatur ; sed aqua maris pros dissima, qus nulla tempestate caeru- Gς-lleum amittit, quod illa colorem suum a terra, ista a caelo sumat: non talis . multorum virtus, quae in minima quaque , tempestate, quas rivi aquarum, perturba
tur, qualis fuit filiorum Ephrem, de quibus pCrν. 9. Psaltes : Fiiij Ephrem, inquit, intendens/ι, θ' mittentes areia eo ors fiant iis die bHPirquam idcirco non veram fuisse virtutem ,
nemo inficiabitur Quare hie sanctissim inmuri patriarchae virtus profundissima nobis imitanda est, quae a nostris pectoritas nulla
vi, nulloq. unquam tempore possit euelli.
Magna hac sanὲ res est, & arduar sed quae
solum, ut A. paulus ait, ins rimitate aeterinia gloriae pondus opera γ in nobis. Etenim sicuti dulcem PDctuum succum gustare nequaquam possumus sine eo, quod per amaras arboris radices pertranseat; ita nec virtutis, nis per magnos labores: nam Dvitiis no nouit,qis non gustauit amara. Quod illa sint -- σὰ καλα , difficitia,qua patebra , ut ait Plator Vnde Ieremias vir-l igam virtutis, qua actiones diriguntur humana, virgam vigilantem appellat, ut non
nisi vigilia, ac latiore illam acquiri posse s-lignificaret: vel ,ut Theodotion interpretatur, ii Oimam amigdalinam; quod dulcis amigda- .lae πuctus, nempe virtutis, duris in coleolis'. eum recludatur, non nis magno labore , &industria obtineri possit. Verum clim soli virtuti honos, S gloria debeatur, ut increata Sapientia testatur,dicens: Hores mei fru- .eyua honoris. sequitur, neminem neque ho-': norem , neque gloriam posse adipisci virtutis , nis per magnas di ficultates, quod, s-cut Ambrcisus testatur, non si gloriosa vi-i ctoria, nis Chi D/rint Nisios certamina. Quare cum in arena vir quidam Romanus aliquando luderet, peltamq. lignei simulacri maxima dexteritate ictu hastae feriret,&a philosopho Demosthene, spectaculo astante, gloriose ne se gereret, quaesinisset,respodit ille: gloriose quidem,nimirum,aduersus stem tigneumnalibus verbis indicans,non
ilium laude dignum censendum, qui facilia,t' sed qui ardua gereret, quiq. contra inimi-
eos resistentes, non contra cedentes, certa- .
ret. Si e Pyrrhum Epirotarum regem Epi-lirus autem est, quae nunc Albania vocatur )lia si iis aliquando interrogatum , quis ips lirum regni esset haeres futurus a respondisse ferunt, qui ex vobis ensem habuerit acutio rem ; qui nimirum maiori labore illum ab hostium oppressionibus defendere poterit. Qitin & ipse Dominus, de regno caelorum agens, Uirienti, ait, rapiunt aluaequod violentus ille sit,qui s hi ipsi vim sacitin lab rat, ut per arduam virtutis viam incedendo ad caelum perueniat. Hi ne in Liustum palmae assimilans: Itisus, ait; mi palma I x rebit, & sponsus in canti eis de eodem verba iaciens : gratura, inquit, itia os iurali est pama: nam quo pacto, ut Aului Geniust docet, scut superpalmς lignu magna pondera imponas, ac ta grauiter urgeas, oneresq. ut magnitudinem oneris sustinere nequeat, non tamen stangitur palma, nee insta flecti- itur, sed aduersus pondus res sit,& sursum nititur, recuruaturq.; ita viri iusti, nullo quam tempore, urgentibus, ae pene opprimentibus, passionum di sevitatibus, cedunt . praeterea sicut palma inter aeutissimal.
lia , ensium figuram praeseserentia, foresti suos, & stuctus , post longissima tempor . .
114쪽
post mustorum annorum stus, S pruinas producit; ita illi inter enses dissicultatum ripost multos ex antlatos labores, flores , Sstuctus producunt virtutis. Quod etiam Quintius Craecus auctor pictura quadam virtutis non inconcinne signifieauit, illam in rupis altissimae vertice super arbore palmae considentem proponens , undequaque tantis dissicultatibus circumseptam , ut nullus ad illam , nisi per magnos
labores accessias pateret. Quare amans viatam beatam . ait Augustinus , quae nimirum
virtute acquiritur , timebam tuam in sed sis; amabat enim illam , quod pulchra eL seti unde & ρd illam eonscendere volebat, sed timebat, multis undique gradibus, iisq. primunitis, illam circunuallatam intelliges. Ita usu veniri illi solet, qui domum sibi, ad
animum curis aliquando distractum, varieq. occupatum ,recolligendum, aedificare desiderat, quam variis pretios sq. ornamentis,solariis, viridariis, & ambulacris rnare constituit, multaq. asia de illa cogitat: in quorum consideratione , ac si facta iam essent, exultat, qui cum primu ab architecto audit, didificium eiusmodi non nis dece, aut duo. decim millium aureoru sumptu perficiposse ita repente percellitur, animum q. despondet, ut statim de domo perficienda cogitationem omnem deponat. Sic, inquar Augustinus, amabam equidem uitam beatam, sed timebam illam in sede sua, cum meam , nimirum, stagilitatem , impotentiam, ascen susq. dificultatem considerarem . Caeterum cum ipsum habeamus in tali ascensa adiuto
rem Deum, non est, cur timeamus: nam x:
Fid is D/us, ait B. Paulus qui non patit tir,
os tentari si pra id, quod pote L is ,sed fietet eum tentatione prouentum , τι pessiis 'sinere. Pyrrum feriit Epirotarum Regem,
de quo supra, elim duas de Romanis victorias magna cum laude reportasset, post se cundam , cum recenseret exercitum , adeo diminutum sensit,ut dicere minime dubita uerit rSi uritie Ono oratio Romanos Cicertamus, actum es δε nobis . Infelix certe victoria, ouae tanto acquiritur dispendio. At non
huiusmodi est virtutis victoria, sed in illa victrir semper viribus crescit, & secit eum
tentatione prouentum, sicut Sol , H doeet Cassiodorus,qui quanto magis ascendit,tanto splend1dior, calidior, potentior apparet Ad quem itaque modum res graues, S pon. derosae ascendendo semper debis inres sunt. di descendendo sortiores, quia ascensus illis vicitentus est,& naturalis descensus,quod nocontingeret,s ascendendo mutaret naturam leuitatemq. induerent; sic homo, licet a cor pore corruptibili aggravetur; cum tamen in ascendendo per viam virtutis, grauitalcsemper , & impersectum corruptionis a mi tat, paulatim naturam leuitatis acquirit,ita ut non velocius deinde deorsum, ut res graues solent, sed semper maiore sacilitate sursum ad centrum suum , quod Deus est, tendat. Sic B. paulus, cum plus caeteris in virtute laborauerit, adeo virtutis naturam induerat, ut diceret: aeuis nos separabit a
post dies vero quadraginta quinqui occiderunt regem iiiij ipsius.
Et reuersus est Tobias in domum suam, omnis . facultas sua resti
ta quιnque. Syrus, X Graecus r Et non transistini di squinquaginta. plerique cC- dices Graeci legut ηειν--δε ιντι, dies qti inquagintaqumque s . Arabs e pos dies Cero CVinti qti inque : hoc est, antequim quinquaginta dies praeteriret ab acceptae cladis principio , non, ut perperam multi interpretantur, ab exilio Tobiae, quem Hebraeus decem, & nouem tantummodo diebus delituisse docet. α Oeeiderunt RQ Νk eius; Quod, sicut
docet Lyranus ex sententia Rabbi salom nis, stulta Abraham aemulatione, scuti Me braeus hic etiam docet, ut prosperitatem ab Idolo Dagon impetraret, timens suorum odia, qui grauiter ferebant sitos, S amico extinctos . duos ex suis filiis immolare sta usus : sed illi ne sarios patris conatus ante uertentes, cum, Idolo suo in Templo sacrificantem priores ipsi mactarunt. Nam, ut habetur apud Isaiam, etim adoraret in Tem
β γ unis. in terram inarath , ct regna tiit A γha onstitis eitia pro eo r seu , vi LXX. hoc loco addunt, O regnavite Sarehedoniras ius eius pro eo. Parricidae, ut etiam Regum narrat historia , in montes Ararath, qui , ut ibi Glossa ait, Regio est Armeniae campestris, incredibilis ubertatis . ad radicem Tauri montis, qui illuc usque protenditur , sta. 3 Ex quibus patet, idcirco, ut docet Hieronymus,sennacherib suisse seruatum a plataga , quam circa eum secit Dominus, de qua supra, ut cognosceret Dei potentiam, contra quam superbἡ, atque impie fuerat lo quutus : smulq. ignominiam subiret sugi
115쪽
tum in suis, tum in aliorum regnis, qui victorea non multo antea lustraueret, quae superbo regi multo fuit ipsa morte acerbior; vel etiam, ut sui regni caedem, motusq. su rum contra se excitatos,& spectaret,& mortem perferret a filijs , qua nihil asperius. ET reuersus est Tobias: Nam , vi r uerti poset, precibus obtinuerat a Rego Achiarus Anael, filius fratris eius, i Sarchedono costitutus pincerna, ab annulo,administrator Regni,& computator, ut hic LXX. docent.
Omnisq. facultas, ere. Quae, scilicet, residua a direptione fuerat, sed absque pristina
dignitate restituta est ei : nam, ut ait Αmbrosius : V ix tandem per amicum potuit,direpto patrimonio , egenus, ct exul, resilui fuis. Facultatem posuit interpres, ut obseruat Serarius, pro facultatibus, sicut etiam
Cicero copiam pro copijs alicubi posuit, &in hoc sensu a quibusdam accipitur, quod
dicit Paulus i. cum pluris, &c. al. 7. II. fleri Deus
punitionem ut grauiore erra caiii-vt.
Θιῖd precati punitionem Deus aliquando disserat, mi poena grauiore pec
ientiae praebeat . Do CVMENTUM 1'. o C E Τ mors ista improuisa
licet peccati punctionem aliquando diuerat I non tamen
illius obliuisci, nisi conuertatur peccator a viis suis pessimis, & egerit poenitentiam: unde psaltes rNisi, sit, eo ors fueritis , ρLaitim se et morabit, aretim intim serandit, o paratiitiatam, ct in eo paratiis Casa mortis , fagi tistias ardentilias ofeeit . hoc est, nisi conuers d peccatis, nimirum, ad virtutes, non vltra Deus punitionem sua protrahet, quippe qui iam gladium suum evaginauit, iamq. eum, ut qui iam iam si percussurus, vibrat :tetendit arcum suum , & in promptu habet, in eo l. sagittas mortiferas, de ignibus ob ductas adaptauit. Quare non est, cur a Dei rore se quispiam securum exilii mei, quia statim ac peccauit, supplicio non a scitur rsentiet enim Diuinam vindictam ad puniendum paratam , quando securior vivet, sicuti impio huie Regi euenisse constat,qui cum incolumis ab Angelo percutiente in Iudaea relictus esset; in Ninive tandem Diuinam Vltionem , cod. grauiorem , quo tardiorem persensit. Nam quo pacto saetitiarius, quanto contentius neruum intendit, tanto distri-6ior ex arcu sagitta prodit, & maiore plaga serit ; sc quanto magis punitio pecca ti Deus differt, tanto illud poena grauiore deinde castigat. Vadi istam , ait psaltes, juperexaltatum, O eleuattim per cedros Libani; transui .Hecte non erat, quae ietim, ct non es inuentias Ioeus et s. Ac si diceret e vidi impium , non tam exaltatum , quam superexaltatum, nimirum, super omnes exaltatos postum super cedros ,& cedros Libani,quae magnitudine alias superat, ita eleuatum, ut cum caelo sua magnitudine contendere videretur. Portem, Ciresentem,
ct radicat tim, ait marginalis Glossa: haec enim tria securitatem arbori saciunt: nam si parua illa /sit, Deild abscinditur, & consumitur ; si arida, rumpitur; si non radicata, facile evellitur . Impium itaq. se vidisse testatur Dauid , fortem, virescentem , ct radicatum , & scut cupressum, quam seriunt ulmina, vel scuti reliquas arbores, quas pulchritudine sua hyberna frigora spoliant: sed, ut alia habet lectio , etit lauros migentes , quae nimirum semper virescunt, ae so-rent. Vidit tandem impium , non caeli sulmine territum, non tribulatione concussum;
sed adeo firmum, ut nihil excogitari firmius posset: sed vide quid sequatur: Transtit,cteere non erat: Transiui, & quidem , ut ma-
sis ipsus viderem pulchritudinem : at cum iterum illum contemplari vellem, amplitis non erat: quod uno momento, uno oculorii ictu evanuerit: & non solum pulchritudinem , sed totum , quod habebat, amiserit. O Diuinam ultionem l Transui , ct ecce non erat e sic suerat Sennacherib non soli imexaltatus, sed superexaltatus r at cum primum blasphemia sua Deum, qui dormir videbatur, excitauit e Transtii, ἐν ecce non erat: Sic in matus es Basan,ct Carmelus, is, Libani His tiis: exeitatus es enim dommiens mominus , tanquam potens erapti itis a mino , drperetisit inimieos Dos in po-Lieriora, opprobritimsempiterniam dedit eis. Etenim licet Dominus ad sagellandum , Spercutiendum dormire videatur, quas potens crapulatus a vino , qui, sicut potenter bibit, ita dormit potenter, nee facilὰ excitatur ; tamen scut ille, ut docet Incognitus, excitatus ad iracundiam est facilis, & ad actus sortitudinis exercendos potentisimus ita Dominus , completo malitiς peccatoris tempore, excitatus, illum aliquando per cutit in posteriora, hoe est ex improuiso p tentisiune castigat: nam , ut Origenes ait, setit omnia in pona/re,inmensura,ct numero feeit Deus, se etiam patiensiae estis ee
dum eo Ietae sunt iniquitates Amo hora quod licet statuisset Deus illos possession terrae promissionis priuare; non prius tamen id se facturum esse ostendit, quam completae essent iniquitates eorum, tempus ni ini- P I. 36.3336.
116쪽
rum , in quod statuerat poenam peccatis im rum debitam, disserre . Est enim frequens in fueris scripturis, ut iniquitas, seu pecca tum pro poena sumatur peccati, quam quidem poenam solet Deus aliquando diserre ,
ut eorundem peccatorum opera ad suos castigandos utatur. Quo pacto usum filisse legimus opera regum Assyriorum,S Chaldi rum , per quos primum decem tribus, deinde etiam tribum Iuda vehemeter affixit,ipsos tandem Assyrios, S Chaldaeos meritis
asticiens suppliciis. Vnde ait Isaias, de Rege Assyriorum verba facies: Vel GJ γ, mir-s furoris mei, ct baetius ipse OL in manu
eoram indignatio mead Ag narrationem tor-- mentorum prosequens, quae populo suo per illum Deus parauerat: Et erit, ait, cum ιmpleuerit Dominus etinesa opera a in mon
riam multitudinis oeu riam eius . Sic usus esi Deus Sennacherib Rege Assyriorum, tamquam baculo, ut populum sirum corrigeret, quem postea Diuina sua ultione visitans,extrema oppressit calamitate. Quod etiam fieri quotidie in Ecclesia Christi cernimus,qua per tareticos olim diu multumq. exercuit,& hoc nostro seculo exercet: sicut etiam Christianos circa fidem , & studia pietatis languentes , & frigidos, Olim per Gothos, Hunnos, Alanos , Uuandalos, & Longoba dos castigauit, & superiore hoc sectilo per Tureas . Sed qualem aliarum harbararum , & sacrilegarum gentium finem, & interitum fuisse legimus ; talem suturum hareticorum omnium, ac Turcarum, cum eorum fuerint iniquitates completae,proculdubio sperar debemus: nam lenta licet Dei vindicta esse soleat; est tamen certa: unde de illa quidam poeta cecinit rRMo antecedentem setistim Doemi pede paenia e uri . Solet etiam Deus longius disserre scelerum vindictam,vi maius poenitendi spatium peccatores habeant, quod, sicut ipsemet apud Eetechielem ait, nolit mortem peccatoris , sed magis, ut conuertatur, & vivat. Verumolpost diutinam peccatorum dissimulationem. illongamq. vltionis dilationem, cum magis insolescat peccator, procedit tandem ad pu- iniendum , eoq. grauius, quo tardius, ut su- lpra diximus. Cuius etiam rei insignem to . eum habemus apud Iob , qui pessimos suos consolatores alloquens, Mir Dedit ei M/ias Deum prensiensia,ct liae abutit- eo, eleviati
ommitates Jleariam eonterentiar. Quo in loco verbum, dandi, gratuita quandam munificentiam, de liberalitatem indicat. Nam,
si mati egeris Dixit Deus Caim natim in
foribus peceatum aderit, idest , ut oleaster interpretatur , propter te esurianislopeceati . Quare,sicuti gratuita queda est principis, si-
ue ministrorum beneficentia, ut qui capite damnatus est . pendente iam ex collo func, non statim ad supplicinm educatur ; ita masna Dei est misericordia, ut qui peccat, Atiam paratam habet punitionem peccati, non statim merito afficiatur supplicio. Dat igitur Deus peccatoribus locum poenitentiae , mera sua liberalitate: sed quia illo abutuntur , csim elevantur ad modicum, post illud modicum non subsistunt, quod auferantur at Deo, di conterantur, sicut summitates spicarum ; quia, ut S Thomas dicit: Non con-ls. Thomas iateruntur Ipisa, qtiantiiti sens in herba , ct tis eresset, ed quando iam ad perfectum maturitatem perueneriant. Sic impii non statim puniuntur 4 Deo, sed quando ad summam,
peruenerunt peccatorum, secundum mensura a Deo pr uisam. Cum itaque,scut d cet B.Paulus, Niam sis tempus acceptabiis a. Cong. 2.nianesint die aut is, breuiuimum videlicet, tempus sit, quod Deus Iudex pro sua bona
voluntate nobis ad poenitentiam concessit ;abνciamus opera tenebrartim , ct induamur arma ueis, ut eum sancto Tobia salutem consequi mereamur.
luod amicorum forum maerores ma
tionibus leuare. DOCUMENTUM II. EVE R SV S HI Tobias in mea n i domu uam , Omnisq faetiLR eius restitia taesei. Solet enim Deus suorum dolores
aliqua semper consolatione , leuare,ne penitus animo contalcidant . Sic Iosephum post longos carceres ad regni gubernacula perduxit: se filios Israel multis in Aegypto vexatos laboribus , in manu potenti ab Aegyptijs liberauit. quinti eosdem labore itineris grauatos , ac calore Solis aestuantes, nube protexit ,& tam oppressos,pane,qui,ut in libro Sanientiae dicitur, omne deIesumentum habebat itistiiratis, pauit. Sic etiam Mardochaum, ab imminenti morte liberauit, de primum i rege
iacit, tali pacto suam in eos, quos diligebat,filios, dulcedinem demolfrans: quo χ- te modo in spiritualibus angustiis omnibus se diligentibus praesto est, & e longissimis
aerumnostitimisq. exiliis cum Tobia reducit; nunquam tamen asserens pacem, nisi belli s-gnum praemittate quod in Genes figuratum voluit, quando Noe arcum eati, qui ad similitudinem arcus bellici in nubibus roridisessormatur , suturae pacis symboluin dediti Ponam , inquiens, areum meum in nubibias caeti. Sed quanta si pax . N consolatio, quae it post bellum . & tempestatem suis ipse prae istare Genes 4r.
o Exod ΙΣ. i-Sap. 16. IODeus pacem non nisi post
117쪽
stare solet, indicat Psaltes,dum ait: Suram absondisi timentibias te: Stiam maena dicens, quo pacto etiam ad exaggerandam Diuinae bonitatis magnitudine dixerat: Quam hontis I MI Detis: Et ad exaggerandam Diuinorum operum praestantiam: Quam magna sunt opera tua Domine: ita & nos, cum rem aliquam verbis augere volumus, dicere solemus: qum magnam remi quam pulchral quam praeclarami &c. hoc pacto indicantes, tantam esse rei magnitudinem, pulchritudinem, dic. ut nullis eam verbis explicare valeamus . Quare Ambrosus magnitudinem l consolationum animae sanctae in Caticis ex plicans, illam sic Dominum alloquentem introdueit: Ωtiam eiu guttu meum .uhedinem gratia itiae attingit, ita me recreatam
Ipiritia, ct amore terrenarum in superna translatam sentio , aes in estuam Cinariam introdiactasm , noui meri odore, O poetici refertum. Nam talis est meri natura, ut non solum sapore, sed etiam odore lacile mentem laetificet, & exhilaret: se Deus post labores animam hoc diuinarum consolationumero laetiscat, quo nihil castius, sapidius, aut calidius esse potest: cassius, quia quo masis hibitur, eo magis csicupiscentiae sitim extinguit, quod mina illud sit germinas simines sapidius , quia praebet gustum, de, ut David loquitur , ostendit, quod fuatiis es Domi-
.lnus , ct laetissans corda e calidius, quia velut ignis piorum mentes insammat, renes vrit, & corda potenter inebriat, animam usque ad sui obliuionem in solitudinem dua. cens, in qua Deus, ut Oseas dicit, Aquitώγtlad eον eiias , blandis nimirum verbis eam consolando : nam Io vii ad eor, inquit Hie tronymus, Hi bIandis Cerbis eonfriari, quod Deus solus practare potest, qui solus est solatium,& leuamen cordis: etenim Dei, mun-ildiq. solatia in hoc maxime differunt, quod illa interiorem cordis laetitiamusta vero externam tantummodo afferant: illa animam sile fastidio satiant ; ista vero vix habitae fastidium generant, eoq. maius, quo plus eorum possidetur: habent enim ista limitata perseetionem,quae tandem consumitur,suiq. desiderium inane relinquit. Ita nullae sunt epulr,quae, licet dulcissimae, non sitient: Vn- id Enauseabant Istae litae super ipso Man, dulcedinem gustus explente. Et nulis turpes vo-,lluptates, quae perceptat odiose non snt. Sic postquam oppressisset Ammon sorore suam, quam misere deperibat, Thamar, ut habet sacra Scriptura r Exofam iIIam habiais odio
magno nimis , ita τι maius esse Odrum, nooderat eam , amore, quo ante ditixerat. Et nullue tandem mudana dignitates sunt, quas adeptus cum fueris, vanas confestim non re
per1as . Quare Gelon Dux strenuus, sicut narrat Elianus, post subiugatam Carthaginem , Regnumq. Siculum sibi tributarium effectum, cum tantis victorijs non dum sa-
tiatum se, expletum l. cognosceret. sbi ip- Asi indignatus, nudus in plateas exiliens ,r il gno se , opibus a. omnibus quae nunquam i satiant, renuntiare dixit. Verilm caelestium solatioru , in quibus persectio su edit per-lcsectioni, se ut in Oceano sudius fluctui, nul-llita satietas deesse potest. Idcirco Dauid hasti omnes mundi voluptates spernens testia alδDomino flagitabat, dicens , Tedde mihi Ia-JItitiam stataris itii, hoc est, da mihi, Domine, laetitiam illam, quae vere aegrotanti cordi salutem assert. Sistataris, nimirum , tui, quod veram laetitiam mundo, solus Christus
Vnde merito Habacuc Vae,inquit qui mώL Itiplieant non sua, visque quo aggratiam esu-l atras densum Iutam: va, scilicet,qui sensu les voluptates quarunt, quae quidem hominum non sunt, sed bestiarum nam illas quaeritantes aggraraant, idest,multiplicant contra se dentiam Attim : multiplicant contra se rem vilissimam: in re nullius pretij, nulliusq. momenti laborant. Etenim licet multas mundanas voluptates multiplicent; nunquam tamen, quam optant, felicitatem asis equuntur , sed quomodo infirmus stigidae potum seustra quaerit ad febris calorem intime haerentem leuandum, cum nequeat externum illud stigus aquae interno calori mederi ; ita is ustra quetrunt homines , externis hisce voluptatibus,internis animae desideriis satisfacere, cum potius, non secus, ac potus aquae febricitantibus, animabus noceat, quam prosit. γAtque ego quidem inficiari minime au-lssim, aliqua terrena bona ad eorporis susten-l l. tationem esse necessaria, ita ut si homo il- alis non utatur, vitam diutius tolerare ne-lcqueat, qualia sunt cibus, potus, indumentum, somnus, & honesta al1qua corporis recreatio , quia corpus, q-d corrumpitών, ag-lagratiat animam, sed curandu est , ne limitesneeessitatis, dum haec sumuntur, excedant.
Nam, sicut omnes illum fatuum iudicarent, qui baculo uno cum egeat ad sui sustentati nem, quoscunque inuenerit, sbi portandos assumere te quod licet ex illis unum habeat necessarium ; aliorum tamen multitudine opprimitur, ne dum iuuatur ) ita fatui omnino censendi sunt, qui cum aliqua se voluptate indigere cognoscant, necessariis noni cotenti,Omnes habere,quas possunt, student,l undE animo, di corpore oppressi, miserἡ sub earum pondere deficiunt. Vae igitur , qui titilptieant non sua ; M auant enim, hoe est, multiplicant super se densum Iutum a. t Sumit hie Propheta metaphoram ab illo,qui in caenosum locu vestigio fallente prolapsus, ex illo omnem , quam potest, immunditiam conisahere curat: hoc ipsum fieri a mund nis innuens, dum e caenosis mundi voluptatibus Omnes,quas post uni habere, procurat: a quorum misera conditione David se mise
118쪽
ricorditer eductum praedicat,dicens: Eduxit me de lacu miseria, ct de talo fecis ustiis supra Retram pedes meos, ct direxit gressus
meos: idest,statui upra petram pedes meos, ita ut pertransirem per hunc mundu absque eo, quod me luto deturparet suo. Etenim ad quem modum Olim patres, ut Moyses in Exodo reseri, sicco velligio per maris rubri medium transierunt: Sic D ut id, & omnes iusti, per mare huius mundi sicco vestigio transierunt, mundanas tantummodo v luptates eas admittentes, super quas, veluti super petras necesse habebant aliquo modo , ut diximus, pedem ponere, ut viverent. Ne itaque,quod Sapiens admonet,intuearis vinum, quando splenduerit in Ultro color
ius,ingreditur blandὰ,sed in nouissimo mordebit , ut coluber, Neut re sutas venena die undet. Cave, scilicet, tibi a mundi vi. , hoc est, voluptate, quod splendet qui
dem,& sauescit; sed in vase vitreo, in vita Mundi vol nempe hac misera, quae vitri instar facile l ptates sugi frangitur. Ne intuearis vinum hoc, quando 'in tali vitro splendescit color eius: nam blade ingreditur, suave est palato, & gutturi; sed in nouissimo mordebit, ut eo uber , de si cui basiliscus venenum per totam animam, corpusq. diffundet: initio dulce erit,& su ue, & in fine coluber,& basiliscus: ne itaque intuearis in iiij dulcedinem, sed finis amaritudinem . Luandosederis, Ut comedas eum principe, ait idem Rex Salomon, diligenter attenae , qua an ta sunt ante faelem tuae respice finem, faciem ne consideres, sed caudam e Scorpioni, inquit Bernardus, none I in faeie,quod formides ,sed pungit a Gu
da . Tandem si consolationem caeleuium v luptatum gustare desideras; egredere de terra tua, & de cognatione tua.
Tobias mortuorum sepultura fatigatus, hirundinis stercore in patientiae probationem excaecatur, de uxori, amicisq. ipsum irridentibus, opprobrio est. CAPUT SECUNDUM.
OST haec vero, climesset dies festus Domini,& factum esset prandium bonum in domo Tobiae,a ' Dixit filio suo: Vade, & adduc aliquos de tribu nostra, timentes Deum, ut epulentur nobiscum. 3 Cum l. abijsset, reuersus, nuntiauit ei, unum ex filijs Israel iugulatum iacere in platea , statimq. exiliens de accubitu suo , relinquens prandium, ieiunus peruenit ad corpus: Tollensq. illud portauit ad domum suam occulte,ut, dum sol occubuisset, caute sepeliret eum. 3 Chmq. occultasset corpus, manducauit panem cum luctu, & tremore, 6 Memorans illum sermonem, quem dixit Dominus per Amos prophetam et Dies festi vestri conuertentur in lamentationem, & luctum.
Cum vero sol occubuisset, abijt, &
sepeliuit eum 8 Arguebant autem eum omnes Proximi eius, dicentes : Iam huius rei causa interfici iussus es, & vix effugisti mortis imperium, & iterum sepelis mortuos λς Sed Tobias.plus timens Deum,quam regem, rapiebat corpora occisorum , &occultabat in domo sua, & mediis noctibus sepeliebat ea. I o Contigit autem,ut quadam die satigatus a sepultura, veniens in domu suam, iactasset se iuxta parietem,& obdormisset. Ir Et ex nido hirundinum dormienti illi calida stercora inciderint super oculos
eius, fieretq. caecus. ia Hanc autem tentationem ideo permisit Dominus euenire illi, ut posteris daretur exemplum patientiae eius, sicut di sancti Iob. I 3 Nam cum ab insantia sua semper Deum timuerit,& mandata eius custodierit, non est contristatus contra Deum , quod plaga caecitatis euenerit ei. i Sed immobilis in Dei timore permansit, agens gratias Deo omnibus die. bus vitae suae. Is Nam sicut beato Iob insultabant re,
119쪽
ges, ita isti parentes, & cognati eius irridebant vitam eius, dicentes: 16 Vbi est spes tua, pro qua eleemosynas, & sepulturas faciebas ret Tobias vero increpabat eos, dicens: Nolite ita loqui.
18 Quoniam filii sanctorum sumus, ct
vitam illam expectamus, quam Deus daturus est his, qui fidem suam nunquam
rq Anna vero uxor eius ibat ad opus textrinum quotidie,& de labore manuum suarum victum, quem consequi poterat,
deserebat. ao Vnde laetum, ut hcedum caprarum accipiens, detulisset domia I Cuius clim vocem balantis vir eius audisset, dixit: Videte, ne sorte surtivus, sit, reddite eum Dominis suis, quia non licet nobis aut edere ex surto aliquid, aut
2a Ad haec uxor eius irata respondit Manifeste vana facta est spes tua , & eIe
mosynae tuae modo apparuerunt.
Post vero, cum esset dies festus Domini, & factum esset prandium bonum in domo Tobiae.
v E R S. II. Dixit filio suo: vade, & adduc aliquos
de tribu nostra, timentes Deum , ut epulantur nobiscum.
-ciderant , nimirum , captiui -N n sellia rate, honorum direpti ne ,
exilio, &c. iam enarrare incipiens, quae ab amicis, atque
a domesticis perpessus est, ait r. , ψ Cum esset dies fisus Domini, Videtieet, dies Petecostes: sie LXX. In Penteeos. δευε
uitate qua est Mnesafestim hebdomatiarum. i Et factum esset prandum bonum, Multorum obsoniorum, ipsoq. inscio Tobia :
unde LXX. sic legunt: Factum esprandium lbonum mihi, O aeeubui ad manducan ,ctas xi ob nia multa, ct dixi fluo meo, cte. No 4 dhees 4mbratus legit Prandium utitum. Mos
festo,die, e- nim Hebraeorum fuerat inter alia epulis mpulis etiam istiuitates celebrare, quod etiam Dominus celebrare . in mutoronomio, & alibi mandauerat, vel De t. I . ut carnalem popuIum magis ad eas celebra M. O. st ictas alliceret, vel etiam , ut caro cum Corde exultet in Deum vivum , & externa laetitia index sit incitamentumq. internae, atque spiritualis . Vnde illud: Prospera lux oritur,figuriρ.anim .fauete:
Num dicenda bono sunt bona Uerba He. Hinc veteres Christianorum Agari,& Esdras populo in die solemni moerenti: Ite, inquit, eomedite pinguia , ct bibite multum, quia faninia dies Domini es. Et in libro Esther,
propter victoriam contra Aman ab Hebreis diem solemnem constitutum legimus,in quo omni deinceps tempore epulis , gaudijs, &conuiuijs vacandum erat. a Neque tathen subinde nobis susipicadum est, talia Hebraeorum tunc temporis fuisso conuiuia, qualia hodie nostra:nam certe pro clare nostris cum temporibus actum putare,issi prorsus, vel in egentium comtulis cibi il-lili satis essent,qui olim optimatibus, & regibus in delicijs erant.Apud Homerum passim videre est, in regum connivijs bubulam ainponi . Abraham,cum Angelos excepisset hospitio, vitulum occidi saginatum iussit. Samuel populi princeps,ut in Regum libris habetur , Sauli Regi electo, secum in primo mensae loco accumbenti, armum dari prςcepit: sic ille coquo: Da partem , quam deditibi , di praecepi, ut reponeret seorsum apud te; Leuauit autem regum armum , erposuit ante Saul: Et in mensa Salomonis Regum omnium locupletissimi, ut ibidem dicitur, boues apponebantur,arietes, & bubali. Αuctor est Matthaeus, Regem etiam fuisse, qui, nuptias filio cum secisset: Eceeprandium meum, ait, paraui, tauri mei, er altilia oeci sunt, ct omnia paratarvenitead nuptias Et pater ille diues apud Lucam in epulo exultationis pro recuperato filio: addurite, Mit,vitulum saginatum, ct oecidite, O manducemus, ct epulemur; quia bis Aliud metu mortum erat, O reuixit: perierat, ἐν imuentus es. At nuc,o temporal quicquid mari,terraq. aut caelo gignitur,ad satianda nostram ingluuiem non lassicit. Quare si olim exclamabat Amosi Ua vobis, qui opulentis is in Θοn,er rens itis in monte Samaria, qui comeditis agnum de arete , ct vitulum de medio armentie quid diceret modo si tanta,At tam exquisita parari obsonia cerneret: α Non itaque in domo Tobiae conuiuium
120쪽
immoderatum quid suisse putandum est, licet ipsius Tobis modestia illud plus quidda,& maius pene, quam decens esset, iudicarit. Quemadmodum faciebat, ut obseruat Ser rius,S.Ioannes eleemosynarius, s . Otho Ba
bergens s Episcopus,& s. palaemon ille, di quo in vitis Patrum,eui eum ipsius discipulus S.Pachomius ipso Resurrectionis Dominica festo, olei aliquantulum praeter morem apposuisset, ille manibus frontem sticans, A vhertim lacrymas fundens, in haee prorupinse verba legitur : Dominias meus eruet istis est,is ego nune Mesi comedam I Sic praecepit ideirco Tobias filio suo, vi aliquos timetes
Deum accersiret,qui secti epularetur, dices:
4 Vade , ἐν ad itie atiqtios de tribu nostra,cte. Qui nimirum egeant: Sic LXX Uade, ἐν adduc quemcunque inueneris stat, a nostroνum egentem. quod in primis,ut etiam B Paulus praecipit, domesticis fidei benesa
etendu esse non ignoraret. Quo etiam pacto Christus Dominus, non diuites consanguineos, sed pauperes inuitandos ad conuiuium docet,dum ait: Cum facis prandium,aut eommm,nori morare umieos itios, neque fratres , neq; regnatos, neq; Uieinos diuites, suadens rivi, inviij Iabstinendum ab eo fine inuitandi eouiuas, di conuiuasiquem homines plerunque omnes spectat, ut praeposterus tui delicet ab eis viciis ni tu quoq; inuiteris,
aut viei sim beneficiu aliquod ab iis, quos inuitaueris, in hoc seculo accipias: id quod tune seri praesumitur,quando ii a nobis in
uitantur, qui conuiuio nostro non egent: unde subdit: ne forte se ibi reinvitent, os ttibi ρὸDibutio, sed Coea pauperes,
Ad eonisiiu Timontes Deum ales vocandos esse doqui vocandi. cuit Sapiens,dum alti Viγi ius λι tibi ex Eces.s. z.ltii ,ἐν in timore Dei si tibi gIoriatio. Ho- ,,4 94merus quoque ἁρίτους ἐντhis. υι, suadet es Io se inuitandosi nam ad conuictum, praesertim stequentius , indigni vocari homi nes absque infamiae nota minime possunt ;elim habeat conuiualis consuetudo vim maximam ad hominum mores varie assiciedos, atque commutandos, ct beneficium pijsdebitum, contra ius & aequitatem, hoc pacto, ab illis tollatur.
βuod in nostris conuiui*s pauperes ha. bendi sint commensiles aesertim consanguinei, quιbus maxime egentilus succurrendum eri . DOCUMENTUM.
ait Christus , Coea debitis , ἐν
eaeos: etenim, ut ipsemet docet, qui amicos, & diuites ad iprandium suum vocat, tempo-l
ralem in hac vita mercedem recepit, quamno recipit, qui mutilum vocat,& pauperem; sed Deum constituit sibi debitore, qui aeterna mercede debitum soluit; non itaque cum praesum aliquod, aut cuna facimus, si uites, ct amicos inuitare debemus, qui temporali amicitia acceptum nobis rependant beneficium, sed Deum,qui aeterna remunerabitur.
Etenim,ut docet Chrysbstomus , ista amicitia velocius, quam qua libet temporum,aut
nitimcntoruin exordia, consumitur: quod si
pauperem, aut mutilum vocaveris, nunquaperibit gratitudoina debitore habebis Deli,
qui perpetuo reminiscitur, & nunqua obliuioni tradit. Non dicas q- , aut, te pavera immunditiam ferre non posse na benesim-l'miandus es, Iatiare ivia potes;&s indum n- ρυ- habet Asalidum, enm tuo permutare :non ne, quantiam hiesse ueri, Utrisy quantiam Coluptatis tibist , in im mensa turam Dominiam pasere' certe ipsa te natur Ueriatas e Suod Oni ex minimis mZisseisis mihi fZeigiis. Ponantur duae mensae,mna qxidem ex isis imphatur, ct haheat pauperes vestibias Laereos, eaeos, debitis , Histidos. Haseat altera optimates , duces, se principes, ae reges pretiosis indutos vesistis , Eonis praecinctos aiareis, cte. Et paulo inferius : Habeat, ait,pauperum mensa, qtiae se sciunt, , e hi rare matini Sint Vasa istis terera,ct Citreis,ct minis,lpavet, qui que oportet, eu-rent , nee amplius. Mensa vero diu tum amiente a , ct aurea vasa habeat exqui iis , O
sistis geminatis ornatos, ctipondide indu illos ,stat in tua i quae des derari possent di
ego ad eam profescar, qua eaecorum es , cti e utidoriame di iure quide,cum illam maiorei voluptate,& iucuditate resertam esse collet,li non solum ex eo, quia Deum,& Dominu ha-l: bet recumbentem; illa vero homines, & scr-liuos: sed etiam quia pauperem hanc mensam eligentes, alios,& libertate, & honore superant, quibus,quod ad voluptatis rationem attinet, nihil consurri potest: Vnde metius inquit Sapiens, vocari aci stira eum Maritate,quam aci vitiatam faginultim en odio. lIn hac, qui accumbunt, multa cum libertate,animiq. delectatione Omnia di loquii tur,&audiunt: In hac honoratior apparet quin
quemam qui equid humile est, abiectu, tuci maxime apparet,cum sublimi coniungitur ri contra vero, qui diuitu eligunt mensam, tre- r
mentes,ac timctes, ne manum quide proten4t ussi in Ddere audent, taquam ad paedagogiu quodda, non ad pradium ingresi, sed veluti cora m
testis,ac quis dominis,tremetes manducat, magisq. illoru tenuitas apparet, quado conuiuae reliqui seruorum more abiecte loquutur, quicquid diuites dixerint, laudare adu- lado coguntur, aut certe illos veritati patrocinado Offendere. Et tandem s optime talis Mense diui.