장음표시 사용
151쪽
rantia virtus inussapiodesti vier ση. a. l
ut Christus ait, Nemo mittens manum ad aratrum, Θ resistim retro, aptus eII regno mi Quare sicuti nihil prodest militi durum subiisse certamen , si tandem animo fractus, hosti victas manus porrigat: nihil nautae in pelagus dedux iste nauem , di latum sui caste profundum, si tandem ante,quam portum attingat, nauis, procellis, & fluctibus debilitata, fatiscat,nihil architecto inchoas se domum, si illam non perficiat: ita nihil homini proderit viam cepissh virtutis , nisi in illa perseuerauerit usque in finem, quod non incipientibus, sed perseuerantibus vera laus , & verus honor debeatur, di finis solus
coronet opus: N, ut ait Hieronymus, non
Cuius res exemplo nobis esse.poslunt multi veterum , quibus nihil profuit in bono coepisse ,eum in illo non perseuerauerint.Sic nihil prosiit Sauli Hebraeorum regi felix vo catio , S: regni pollessior nihil Salomoni sa. pientia, cum postea ex insano amore mulierum , inexecrabilem idolorum cultum G. ciderit: nihil Giehi conuersio ad Elisaeum, cum propter auaritiam,sepram contraxerit: Nihil lud; Christi doctrina,& miracula,cum postea vitam laqueo desperatione compul-lius, finierit. Deum unusquique cum David orare enixe debet ; Ne prodicias me in tempore feneAutis, cum deserarat virtus mea, Detis ne deretinquas me.
Anna vero eius uxor ibat ad opus te
manuum suarum victum , que consequi poterat, deserebat.
Vnde factum est, ut haedum caprarum accipiens, detulisset domi.
Cuius cum vocem balantis vir eius audissset, dixit: videte ne fori iuriiuus sit, reddite eum Dominis suis, quia non licet nobis, aut edere ex furto aliquid, aut contingere. Opus textrinum q-d, ct gnomodo Hud
Anna exercuerit d, Vn- Tolia tanta pos caritatem paupertas. 3 Hoediam aecepit Anna supra merce
Non uritae, sed dono. BAT ad optis textrinum, seu ut habent LXX. feruiebas ing meaeis, idest in opere muliebri unde legit Hebraeus :Et in t/mpore 1so Anna Uxor measeeitopias misistialbus. Arabs; ibat ad texendum, nimirum vela , cortinas, aliaq. huiusmodi muliebriatari quae quide texebat etiam in propria domo :nam muliebria fuerenda , legit Vatablus , conduxerat: Et mittebam. Addunt LXX. δε- minis Dis . ministrabat etiam cateris lieribus in alijs operibus vilioribus ; nam quod L X X.dicunt feriaiebat,Graece ponituris τοῖς γυιακείοις εριθευεθαι, quod est , ut Oh- seruat Serarius, non simpliciter seruire , sed in rebus etiam vilibus, di abiectis, prout ex Aristotele non obscure colligitur, ministare. lotiotissi/Nt nimirum de laboribus manuum suarum sibi, atque familiae,extrema laboranti inopia,quotidianum victum quae
a Sed quomodo Tobias, qui omnem suam facultatem, ut supra dictum est , iterum receperat, ad tantam deuenerit paupertatem,no facilὰ est diuinare, Lyranus,& Carthusia nus causam asserui eleemosynarii eius profusam elargitione, luam idcirco a consanguineis,& coniuge illi fuisse obiectam asserunt. Verum nouo etia regis iusse,ac mulcta,id ei coligisse no est improbabile, quod mortuos sepelire contra ipsius voluntatem regis non destiterit, licet cecus effectus,multas adhuc facultates habuiste existimari possit,cum illum multorum medicorum operam exquisuisse,ut suae edicitati mederetur, septuaginta reserant: Sic enim illi: Et tui ad medi eos, ct non profueriant mihi; Tamen ab Achiacharo eide pecunia fuisse ministratam, ijdem docent, ubi sic habent: Aehiaehartis autem nutriebat me, quoadusque Uectaastim in Eomaida seu primam
in tertiam transferendo personam .
Donee profectus es in Elγm uidiam ad quam sane regionem si prosectus aliquando ipse Tobias fuisset; non opus habuistet filium ad Cabelum mittere , cum,tesse Plinio, stElymaida Regio Medis, in qua erat Reges ciui ras Gabeli. Et quidem Elymaidam siue profugum,siue exulem iuisle Achiacharum, significant LXX. R Hebraeus alicr cap. vlt. 3 Aeripiens,No pro mercede,ut Carthusia no,& alijs placet , sed supra mercedem e sicli et Hebraeus: Datus es mihi haedus supeν more meam. Et septuaginta: Ee uxor mea Anna semiebat in is eius, et mittebat do mihis,edi reddideriant ei etia ipsam mercede, addentes etiam haedum , quem domi detiuit. 3 Uidete ne Iorte Drtiuus te Quia cita pauperculam uxorem suam esse,nummisque indigentem sciret, ultra mercedem sui operis , quem domum detulerat licedum,ab 1lla iserto sublatu,merito suspicatus est. Et qui
152쪽
dem Augustinus ab illa furto sublatum exi
M fis iam definiabat: illam tamen a furto excusant septuaginta,& Hebrsus verbis supra allatis: Lyranus, di Carthusianus nec de illa suspicatum quidem esse Tobiam censent, sed vili pretio coemptum ab illa hikdum existi masse, qui ab alio furto sublatus fuisset; euius tamen rei contrarium manifeste LXX. docent, qui post, quam Annam respondisse dixerunt; ' Doniam mihi datiam HI supra mere edem, subdunt, Tobiam illi non credidisse ; ct non eredelam ei, O dicebam red. riri utam dominis,et eγώbesebam aduersus eam, nimirum aelo iustitiae s uecesus, vel dum verbis simul contcndebant: sic Hebditus: ILtigabam eum ea. Et Syrus : Contendebam Otid tuam , quod excusaret se Anna , ill vero magis urgeret,ut dominis sitis redderetur, siue tandem, quod Valabius innuit, praeiracundia: unde legit: Itibebam, etim reddi
Dominis, atque eιus ea a e besebam
πιι sus. Hominu omniti aes reme. re iudieandu
cor hominis inscrutabile Terri II. 9
'uod prauae omnes sus ciones , in ru
1sCERE ex hoc versiculo possumus, quam longe a nobis e lse omnis praua suspicio de-lbeat mam si illum virum sanctissimum tantis positis coniecturis sua sesellit Opinio, quid de nostris iudicijs, ac suspicionibus opinari
debemus, qui nec sanctitatem, nec prudentiam habemns Tobiae mirum, quantum
mens omnium procliuis si ad huiusmodi suspiciones,&iudicra, ita vi dicat Chrisostomus t Ab hoe mitio neqvie fretiti hominem , neque monachorum Utium Deiti inuenies tibertim , cum tamen libido, aut
voluptas nulla se in illo, sicut in caeteris solet esse peccatis ; sed potius multus labor, cum humano nihil sit corde incomprehens-bilius: nam, ut sapiens ait: Pristium HI eorhominis , ct infertitabile, Θqtiis cognoscet utavi videlicet nihil est inter res omnes ho-lminis eorde fallacius,quippe quod adeo profundis tegitur latebris, ut nec a seipso plane inuestigari possit. Vnde, scut peraegre
in cnergumcno agnoscitur, num spiritus ne squam in eo verba faciat, an ipsemet homo, clim eodem uterque ore loquatur ; ita cu sancti spiritus inspirationes, & daemonis praua suggestiones in eodem domicilio cordis hos nitentur, multo disse ilius est aliquando scire, num ipsius cogitationes a spiritu sancto snt, an d spiritu nequam. Quod cum nemo inficiari queat; quomodo impotens ad proprias cogitationes dijudicadas,aliena secta , & cogitationes inuestigare tentabit λSed si unde tanta sit in homine procliui tas ad rem adeo arduam inuestigandam, quaeras, non aliunde, quam ex defectu cha. ritatis, & ex propria malitia oriri compsiries; cum de illo, quem diuina charitate complectimur, impossibile omnino sit malusentire: nam, ut B. Paulus ait: Charitas non
evitat maIa,hoc est,ut interpretatur Chrysostomua, non suspicatur quicqtium maria refus eiam, tis attigisse, ait Theo doretus, lus errariant, ignosit, existimans ea non ese facta, mara animi proposio.Nam quemadmodum sol atris nubibus colorcm impertitur aureum ; sic 'charitas proximi operibus,quae atri coloris aliquid prie se serre videntur, lucem quandam bonitatis apponit : vndς Hieronymus e Amictis, ait,φυ-tia quoque recta iud eae, quod in Apostolis satis apparuit,qui cum inter se, hoc maximo amoris vinculo colligati essent, Christum dicentem audientes: Vntis ex Cobis me traditurus es, non unus de alio iudicare coepit, sed ita quisque sibi ips timuit, ut singuli Domino dicerent: Λώκριid ego jum
Domin/ IVerum charitas non solum malum non cogitat, di praua recta iudicat; sed etiam inquantum potest, ut B. Petrus ait,operit multitiadiis pereatoriam. Sic Amon ille sancti simus, cum ad eum, ut Dorotheus refert,
fratres quidam senissent, atqtie ira percisi
Ela pater , dicerent, intuere munerem,quae
quam aduerses proximum crederent, suum ceγo fratrem eorrectionestia modesum, aesobrium reddidis , maritus enim tempus opportuni , expiat s omniatis, manum stilus apprehendit, se ait ilii: isti/nis tibi fatis, Betirum tiai suetis habed ine vero compunctus, Zi Hatim respuit Onis humanitate fanatus s. Haec Dorotheus. Propria etiam cuiusq. malitia prauarum suspicionum, R iuoici rum est causa, quia, ut Chrysost ait: Omnas homo ex se existimat ahertim e forniearius neminem putat eastim; et tis de fornieario
btis. Sic enim aliquado, ut Dorotheus docet, contingere solet, ut viri tres de nocte per uicos ciuitatis ambulantes, dum aliquem solum alicubi consistentem aspiciunt , e rum unus arbitretur, eum socium aliquem praestolari, ut smul eant ad fornicandum; alter latronem illum,seu furem esse suspicetur praum suspicionis origo
Charitas male de proximo suspicati non sirit.
quanta cumeliaritate facienda exem
elius . Malitia euiusque propria prauara suspicionii est
153쪽
tur, tertius vero e vicina domo amicum ab eo expectari censeat, ut simus ad orationem pergant: Eece hi tres,ait, et ixi, euniam h minim eodem in Aeo viderunt, O lamen , non eandem opinionem de eo hahtierunt, neque eandem cogitationem eo litatio ni, fedativid quidem primus , atina sectinos, a itid
te, o tertius mente de eodem conrepertint,
quisque nimirum pro animi Di s satia, OM)nsis dispositione arbitratus es. Quare optime Prosper ait: Ctilpare in quoqu. tin,quae nonfans nota , Matigntim es. Pr ertim, quasent cognita in hona sent. No pateant Deitis fons rumoribtis aures, αυὰ nsire tacias, eredere nen Abeat. Linqtiantur secreta 'Deo quis quid προ- tram es,
Nam si proprias virtutes , di miracula, voluit Christus,ut discipuli Ioan is no solii maudirent, sed ut iam viderent ante, quam ip- si Ioanni referrent: Ite, dicens, renuntiate Ioanni, tiae audistis, se id sis, quanto magis tardi eub debemus in dii iiiii candis, Ni reserendis viti sὶ si ad bonum tellificandum visus, S auditus rcquiri 'tur, quanta erunt necessaria ad malum suspicandum a sane fallitur in Iride visus,quae licet co- ilorata appareat; nullum tamen habet colorem I fallitur auditus : quare Tobias licidii balatum audiens, suspicatus est furtivum sismis , qtiod erat donatum: falliinrur tactus , l& olfactus: Sic enim Isaac olfactu , di tactu deceptus credidit, Iacob maiore esse filium,. R minorem Esau : falsitur austus, ut mult ties in infirmis,qui salsi: non sulsum,& dulce amarum iudicant. Quare cum ad aliquid recte iudicandum, nec satis sit rem vel au-ldisse , vel vidisse, aut etiam caeteris sensibus coginouisse, clim omnes decipi facile ponsint ; curandum nobis est, ne in re tanti m - menti decipiamur: quod ut iaciamus, nos, metipsos iudicare debemus, ctinctissimum ς illum monachum imitantes, qui, ut Doro- stheus refert, cum fratrem suum cecidiis ,
ac nescio quid sceleris perpetrasse sorte pem lcepisset, ingemiscens dixit ; Η i mihi, iati hodie, eras Diique o ego e ΠΛ qtii Ams ce-eidit, resipiset, ct de Itio errare paenitentia
aget: ego vero fortaste nequa am, nequa
quam prorsus, quia fanis fum, ct resi
R., e etinesse. Viden huius beatae animae lumen λ quae non modo ne proximum suum
iudicaret, ei ligit, sed & se ipsum quoqu derisit, atque adeo illi subiecit. Videant ergo qui superiores non sunt, sicut Tobias, xt prorsus abstineant a qualibet vel leui suspicione, ne grauiorem in aliquem errorem .lipsi prolabantur . Etenim oportet, ait Castasianuς, ε numquem e se ipsum itidieare
.ltantummodo, non atio M onuersationem,
pter ho dum, ait Augustinus, ne furto esse: nolebat δε-4.
faciendi praebcs, cum nescis sititistis,quet iustitiae aduersantur, malo animol inspicere , aut contrectare sunt enim bon si-um distributiones, di assignationes iam in lade ab initio iure gentium constitutae, sivi nisi humanis l.legibus obfirmarae quare illas ratas esse oportet, & unusquisque, nisi humanam societatem tollere omnino velit, ca tantum tenere debet, quae sbi iure obtigerunt i qui enim secus faciunt, dum stio ma A ris deris extrinsecus Dranstir, M.t itidi eis intrinsetos grundinantur, inquit Augustinus: sicq. dtim diuites extrinsecus furando e Dadunt, & campum carnis kecundum, ac seu istuosum G carnem nutriendam reddiit. animam tanta percutiunt sterilitate , ut ni .hil amplius producat, quod in horreum . mentis reponant. Et quidem sunt fures, inquit Chri stomus, intrinsecus daemones, ex- :ινinfectis fera, ct jfris stilores: nam daenam ines eos tantum supcrant, qui sibi in tenta- tione consentiunt, nihil insidiarum technis in eos proficientes, qui iugum detrectant ipsorum Venim hi etiam sibi obnixe repu.gnantes superare contendunt. Rursum dae mones cum hominibus , non cum eiusdem generis daemonibus certant: hi autem etiam consiguineos,& familiares pro viribus dono amccre conantur, neque cos naturalis legis dissipandae pudor cocrcet. Feris ctiam peiores, squidem illae,si rapaces sunt, tales a natura simi, & naturae ductu moventur; hi autem natural cm ipsam humanitatem , quodammodo exuunt, I in
immanitalcm conuertere conantur: ungues
illis ad hoc dedit Deus, vi sibi escas rape
rent,verum cum ad satietatem comederunt,
rapiendo abs inent: hi autem, quibus ideirco manus Deus clargitus est , ut egentibus opem serant,cxteris insidiantur hominibus, nec unquam alienarum rerum direption satiantur 1 convcrtunt illae multoties rapacem naturam in meliorem: hi vero contra, naturam bonam in prauam conuertunt.
154쪽
Sic coruum Eliae, pauloq gremita: cibus tu- llisse legimus i leones Danielis defensores ilextitisse,& consatam in illum iniuriam venia dicasse : Duos ursos non modo non rapuisse,
quae Et isai erant; sed potius ipsum illudetes
deuoras et hi vero. naturae Ordine immutato, quos defendere deberet, Ostendui: unde m
trito Chrysostomus rares, dixit, intrinsevis
daemones,extrinsectisse , O ferissaeuiores. Quare non mirum,si hartum adeo S.Aug. abo' minatus si,ut in minima quantitate a s puero commissum , etiam adultus, fleuerit: -lArsor. inquiens, erat ortis in vicinia si-- neae nosrae, pomis onNIIa nee sapore rities-μως is hane Metiliendam, viqi asportan-rim, n/qu Pimi adolescentuti perreximus nocte intempe . iatiid ergo miser in te amatii 3 stiritim meum , ὀ jacinus ilud meum nosti num sextiaeeimi anni aetatas meae i lsanctulum refert Gregorius adeo surtum execratum fuisse , ut cum aliquando Sancti Laurentii Ecclesiam a LOgobardis incensam
reficeret, nec panem haberet, quem manducandum operarijs apponeret, dum solicitus huc, illucq. discurreret, si quo modo inueniret, tandemq. ad furnu,m quo vicinae multe. res panem pridie coxerant , peruenisset, in eoq. panem iuste magnitudinis sormam,candoremq. solitum longe excedentem, inueninset, non prius illo uti voluerit, quam ad vicinas mulieres detulisset, certiorque Ricset effectus, nullius esse; sed diuino illuc miraculo allatum, ut stis necessitatibus saceret satis: adeo, extrema licet cogente neeec
state,aliena tolleret abhorruit. sed quid mirum, s & ips ethnici huius peccati malitia,
ae turpitudinem agnoscentes, morte potius, qu1m illius infame nota perterre voluerut vi fert Plutarchus quendam puerum vulpeculam , quam furatus fuerat, ita ab ipsius -ldominis illa qu et ibus occuluisse vestibus,' ut nec saeuientem, ac latus ad intestina usque lacerantem,reuelare unqua voluerit, donec inde recederent: qui postea reprehensus a pueris quibusdam dicentibus emeritisDisseti an sare Culpeeulam , quam ψque ad mortem oecutire : minime , inquit puerisdmiatio sitas eri mori; quam in furto depreh/ndi. Aurelio Alexandro principi adeo exosi fuerunt . qui furtorum infamia labora. vlbant, ut quemadmodum Lampridius resere, si eos aliquando vidissol, toto vultu in ardeseens, pia commotione animi, ita choleram evomebat, ut eloqui omnino nihil posset: nobilis prorsus , generosq. animi indignatio ς & vere ingens furti foeditas, quae viro ingenuo,atque nobili tam vehemetem subito nanseam comouere poterat: sectim quidam ex honoratis regibus, tandem fauore quorundam amicorum regum ad militiam ambitios E aspirasset, statimq. in iurio deprehensus esset vix enim hule vitio astitet in nere vel norunt, vel possit no ab aliis
i quaesuit regibus Alexander ,qui illum promouerant, quid apud illos paterentur fures; cumq. illi respondissent: crucem; illico eum de illorum sententia crucifigi iussit. Certe licet nulla alia ratione,aliena nullo I pacto rapienda,aut retinenda constaret, lex l rtamen , praceptumque diuinum id nobisti satis superq. persuadere deberent: unde merito duplici e5tritione plectitur, qui aliena furatur, cum diuinae pariter, & humana sit legis pr&uaricator . Ac temporali quidem poena aliquoties iures afficit Deus ; verum aeternas crebro admodu in multis scripturet locis est comminatus . Quod ad temporales attinet, Hebraeorum populum in Iosue le-; Fgimus Dei permissu in bello succubuisse , eat solum de causa, quod iurem inter suos h fiebat, qui deinde ipsius Dei iussu,cum omni
sua substantia igne combustus, meritas surti poenas perstauit. Gieri famulus Elisaei, cum4 per mendacium a Naaman vestes quasdam, &. argentum accepi set,perpetua lepra per cussus est: Latrunculi Syriae caeci facti sunt: Heliodorus, qui venerat, ut Ierosolymo-l: rum templi diuitias oraretur; multa caligine circunsusus , & ειρειης; horrendum in modum percustis est. Qua teporali ultionec tiam inter gentes usum fuisse Peu, Aelianus longe quidem , sed apta narratione, quum s hic inserere non grauabor, aperta docet. 3-tiaenis quidam , inquiens, nomine Ma-41earetis, eripeuius Baeehi, Cuisti idem JIsngularem Mefer at man elutiinem is
aequitatem , ceterram omnium hominiam erat
insissimus : Aeetati quodam tempore, Ut ho spei ad ea Oeniret, ct in eitis em utiqtiani sum adiri deponeret. Mararetis in recesu tempti emta terra ararum defodit interie Lia deinde tempore reuerses, hospes aurum reposcebat, quem eum itia tan tiam 'resim ras depositim in temptam introduxiset mon
admotam homines, e etiam Deiam Ham esse arbitrabattire Verum euentus longe Peus declarauit e quar r mucis dictus exams , trisnnatis messotimnitas aderat Tum, eum ιue magna eHebritate diuinam. rem obiret, atque In eeremonys se Iibm oecupatus es
Iasianem imitabantur,aecadentesq. ad aram paternam, umor enuum praesebat,adiant or
l mater avidito ciamore exi6t, Uadenso. tr esialtim auertim, aeterum, ensem reranti sanguine eonspersem manu tenentem, are
pio exatiari torre invasipem Eum intem foete . Atiatum es etais domesita niantitimia Macaretim , qui reneso feriseis, qviam potia is furentissimo impetu, ἐν ararundu naedem in se, atque tyrs, quem tenebat,
155쪽
sorem interemit. Sciatis in omnes homines euulgatam es, comprehen sq. Maea- reus, ct in tormentis examinatus eonfessus est quae in fomolo quondam perpetrarat, in
iesis vera quaeuionalias vitam amisi. AtiLAqui contra ius , fasq. perem tus fuerat, stili mus honom os piabriee habitus, septiLchrumq. iti vi Dei eos utituis . Maeareias ostiιών non immerito poenam depenciis , imisu metiram iliud: Do ipsus, sortimqtie ct Itbὸν-tim eapitibus . Haec Aelianus. Quibus patet, quam seuere, etiam inter gentes Deus furtum puniuerit i sed huic temporali poenae aeternam quod grauius est)i saepe solere coniungi B. Paulus docet, dum
M mees regniam Dei possidebunt, nisi eum Zacchaeo, quae sunt nirati, restituant. stelenim ister si Mi ti/m , inquit, rifraudatii,
Ad haec uxor eius irata respondit et Mani felle vana eli spes tua , &eleemosynae tuae modo apparue
Atque his &alijs huiusmodi verbis
reta I.m X O R eius , minus patiens,
desta, mulieribus illis simi- -lis , quas Euas Augustinus M MI v at marito semper insen
i Dasa, hoc est mente exulcerata, hebetata sensu, immutata lingua, obumbratis oculis , totoque e pore perturbata: hos enim edictus habere immoderatam iram , docet Ambrosius, qui in muliere dum apparent, confusionem non modicam, ut testis est Sapiens, ipsi etiam marito afferunt: sic enim ille: Mulieris ira, ct irreuerentia, ct eonfusio magna . Re ondie, Piae nimirum , & mitissimae correctioni viri sui. a Manis ti vana, M. Quae parentes, &cognati in sanctum virum probra coniecerant amarulenta subsannatione , iterum &illa contra eundem intorquet,certo certius
dicens, omnem ipsus spem fraudatum iri;
improperans & illi praeterita misericordiae opera, quae secerat: irrita illa, ac inania Bisse obiectans, nullaq. retributione a Deo remuneranda. Et quae ob connubiale dus viro suo consolationem debuit in misera illa caecitate, coniugali pietate adhibe
re z eum'. verbo, & opere pro viribus subleuare, In eundem vehementiore impetu surrexit: nec uno tantum, aut duobus insultibus; sed variis, dc multoties repetitis . nam sequitur textuS
rum , probrosis verbis exprobrabat et , ut XXI
quasi ministra diaboli illum, si posset, ad impatientiam permoveret. stulta admodum
mulier, sapientiq. illi , ac sorti valde dissimilis, quae viro suo, ut Sapiens ait, reddit bonum, er non malum, omnibus diebus vialProu. 3 I. lassa: & de qua merito dici possit, quod rade uxore Iob communiter Patres assimant, ideo scilicet a Deo seruatam fuisse , ut vita , Se Oratione sua nouum cssct viro suo tentationis, & calamitatis genuS: nam
quod inuincibile diabolus per se ipsum
existimat, per consiliatricem Euam optimclMulier mala se facturum putat. Hinc merito de mulie-ldiaboli effire mala loquens Chrisostomus: O matam, inquit, ct aeutissmum diaboli telum i perimi umcntiimu lierem nanque diabolus Adam in parari MULA-.diso prostrauit , & de paradiso extermin 13se, mari inuit: per mulierem naitiissimum David arma- -ιώ--inuit, ut mortem sui militis innocentis Uri lGcu. 3. 3. Ethaei per Epistolam dolose mandaret: perl3. Reg. D. mulierem sapientissimum Salomonem, etia- I. in idololatris barathru prscipitauit per muliere Sampsonem, ijs, quibus dominabatur,lI- ς. 16. inuictus captiuum secit, eorumq. ludibrio subiecit , quibus antea terrori fuerat: per mulierem Ioannem totius mundi luce LMares εnam ardentem, & lucentem capite damnatum extinxit. Quare merito dieit Chri . stomus : Malum omni malo, peius mulier maia. Et Sapiens r Commorari, in- ω μιiquit, Doni, er draeoni placebit, quam lis. habitare eum mutiere nequam . Quae, ut Origenes ait, eaput es peceati, arma di boli, expulso paradisi, mater delicti , mr Diu ris. ruptio Legis antiquae. Vnde Naai Tenus: Mala res ect dracones: mia ea res er a Istides; aeti ex mulieris maritia inter δε- ras. Neque omittenda verba Diogenis CHe. nici, qui duas mulieres improbas conspica--M- . tus colloquentes ait: Sumit veneniam 2 Oi- spera actis mutu3. Acuta est etiam Dipha-lελ ιni; meditatio, ubi tradit, Euae nomen He- -υς ι.braice addita aspiratione serpentem sigm-ficare, ut constet serpentis, ac mulieris prauae mores valde affines esse: nam Eua, idest mutier addita aspiratione n migrat in Heuam, idest, serpentem: quia statim actMulier mala diaboli aspiratio, & Matus illam impel- ipem asi, lit,serpentem induit,& tota soluitur si licet 'di re in dolos. ut astu suo plurimos sternat.
156쪽
ontumelie, ic probra p.ii mitia vinis utitur.
Cunt. q. Amratur, , sortium patientia est. mihi is in
od patientiae clypeo contumetiarum,. aduersitatum omnium telas.cile retundantur . DOCUMENTUM.1NC facilὰ apparet miranda Tobiae patienta a, qui, ut Cyprianus ait : Bahitis sm
Adae non cella,su mauis D tim patijntia maiore promeruit. Ex quo discamus oportet contumelias, aliaq. probra patientia &stentio superanda esse : cum illis, ut docet Chrysostomus, vinci sit vincere, & vincer vinc i: etenim ait, qui in ira magna contumelia altam assisit, is stip/rasse Ui2estir, cum re vera ipse maxime a travi hae pertiarbatione cultis, non partim hi ipse nocueris. qui autem magno animo tulit initi, iam,hie profecto , O qtitim eram lacide superauit: nam sicut in naturalibus tunc unum contrarium ab alio superatur, quando illius in se qua litates recipit: tunc vero superat, quando suas qualitates illi ccina municat, ut apparet in calido, & frigido, hutndio, S sicco ;ita qui contumeliis assicitur , tunc superatur , quando qualitates contumeliori sumens , & ipse contumeliosus effectus, contumeliis contumelias superare tentat: tunc vero superat, quando contumeliosum sua patientia immutans , patientiae qualitatis illi communicat , di omnino patientem eiscit: Et hoc est, quod Beatus Paulus admonet, dum ait: noti cinei ci malo sed Cinee in hono matam. Quare sicut cetus,teste Plinio, ut a quodam inimici pisciculi scitidissimo Odore se defendat, ambri suauissimum in illum evomit odorem, ita vir fidelis,dum variis ab impias calumniis impetitur; suauissimum patientiae , & mansuetudinis odorem exhalare deberet, quo non modo se ipsum de senderet, verum & ipsos hostes suos mirabili hac arte captiuaret. Haec enim est illa armatura iustoriura, quam ex turri Davidica pendere aduersus omne genus aduerstatu spiritus sanctus in Canticis docet, dum animam sanctam alloquens, ait: Sicut icirris Datiid eouia tua, qtiae aedime ita eri eum pra- pugnaetitis: milie A ei pendent ex ea, tim. nis arma tira fortium . vhi colli nomineti totius corporis habitum, rimam excelsam,& erectam, significare docent expositores; Sic animam sanctam turri Dauidics comparat, quae instructissima, 5 munitissima erat, non armis, quales sunt sagittae,gladi , aut lanceae ad feriendum , & consediendum accommodatae; scit elypeis, quibus sagittae , ictu . hostium excipiuntur: hoc est patientia, quae omnis est armatura sertium Israel,
de quibus paulo ante dixerat : sorti 1 in, n miru, Del, ut sanctus exponit Hier. suprem. sertitudine praestantiu in . Ou sane lyp sunt mille, hoe es, innumeri poni ur enim
inquit Theodoretus , milianiarati, numeria
aduersitatum tolerandum; sic iudicans plurima quidem arma viro tutio esse necessa riar non tamen qualiacunque, sed omnia, ut Iunt clypei,nimirum, defensiua, di apta solum ad sustinendos, non ad repellendos insultus . Vnde sicut Demosthenes , ut resert sanctus Augustinus, aliquando inte rogatus, quidnam primo necessarium esset oratori, quid secundo, quid tertio, semper respondit: pronuntiatio; ita si quaeras, quaenam viro Christiano arma primo sint necessaria , quae secundo, quae tertio, &c. ad certandum cum mundo, daemone, & carne ;semper, clypeus patientiae, respondere debet, qui selus omnis est armatura sertium: quod etiam Christus docuit, dum ait: in
patijntia sUra possibitis animas Cesras . Hoc suit clypeo munita studiosissima illa
scimina Samuelis mater, quae clim in tem plo vehementer oraret, precesq. ad Deum
funderet ardentissimas; quequo , ait illi Heli, ebria erit ρ digere patiri per vinum. qua contumeliosa verba, tacta, tamqc. nobilis emina plane indigna, mira illa patientia,& eximia in respondendo lenitate delusit:
Nequaquam, inquiens, Domine mi 2 nam muti/γ in filix e Oftim, vinum . se omne ,
qtiod inebriare potest, non bibi seu es in ani
mam meam in conspectu Domini. Omnium etiam mitissimus David. cum a filio suo Abia salone grauiter vexatus in fugam se se coiecisset, semel contumeliose huiusmodi esset maledici is lacessitus : Egredere, egredere viis sanguinum,ct vir Betia clypeum patientiae opponens , nulla penitus est perturbatione affectus; sed mira animi constantia,cuidam ex suis, qui illum punire volebat, haec habuit: Mi ue enm,it maledicat,
meam, ct reddat mihi Domintis bonum prema edictione hae. Ita Sancti omnes cum Tobia nostro, aduersariorum contumelias pa ticntiae clypeo excipiebant: ita B. Paulus,
sup γ tos in omni patientia,ostendens,qudinaequo animo cotradictiones eorum, qui se a sancto proposito deterrere volebant, sustineret,& patienti maletudine superaret. Nam sicut Gedeon stactione laguncularu Madi nitas deleuiti ita ista honoris mundani sta-ciura de peccatorum malediciis triumpharunt : figurabant enim Madianitae, qui in libro Iudicii locustis comparatur, improbos: quia sicut i 1lae herbas,ae segetes:se aps virtutes iustorum linguis detrahentibus deua stare eontudunt. Merito igitur Sapiens, Me
lior es patr/ns Ciro forti, O qtii dominatur
Patientia homini necessaria est . Luc. M. Is
157쪽
anι- Itio, expugnatore Cybrum . Graece κεργηe, hoc est, qui dominatur irae , quod maior si victoria intimos irae motus, S nos ipsos,qua urbes,quae extra nos sunt,siperare i nam quemadmodum Claudianus ait rTune omnia vere tenetis,
Ctim poteris rex esse tui. quod sortissimi licet reges de hostibus triu- pharint,impatientim tamen,& irae se ii imponere no valuerint.sic ciuitates, licet plurimas,ac tora pene Asiam, & Asticam Ale- lxander ille Magnus deuicillet; charissimosi
tamen amicos Parmenionem,Philotam, Clytum, di Calishenem irae impatiens trucida
uit. 2tiareptis ui hominis,o miseri es, ut
ait Seneca, repetere mordentem, τι miares,
moueris , ora eonuertunt. Ita, ut idem ait,
magnus , e, nubstis e L qui more magnae ferae tit Mus minutoriam eanum se rus ob-atidis . Talis igitur verὰ magnus fuit noster Tobias, qui latratus omnium cosanmine rum,S praecipue coniugis,clypeo patientiae munitus contempsit.
Tobiae mori petentis oratio ad Deum,&Sarae filiae Raguelis cum tridu no ieiunio, ad ancillae improperium propter septem ipsius maritos, a daemonio interemptos: utriusque autem preces exaudiuntur, Angelo Raphaele ad eos curandos misso. CAPUT TERTIUM. v N C Tobias ingemuit
& coepit orare cum lacrymis , Dicens: Iustus es Do.
mine ,& omnia iudicia tua iusta sunt, & omnes viae tuae misericol dia, de veritas, & iudicium in
3 Et nunc Domine memor esto mei, &ne vindictam sumas de peccatis meis, ne que reminiscaris delicta mea, vel parem
Quoniam non obediuimus praeceptis tuis, ideo traditi sumus in direptionem,&captiuitatem, & mortem, & in fabulam,& in improperium omnibus nationibus, in quibus dispersisti nos.s Et nunc Domine magna iudicia maia, quia non egimus secundum praecepta tua,& non ambulauimus sinceriter coram te .l6 Et nunc Domine secundum volunta-ltem fac mecum , de praecipe in pace recipi spiritum meum; expedit enim mihi mori magis, quam viuere. Eadem itaque die contigit, ut Sara
tilia Raguelis in Rages ciuitate Medorum l& ipsa audiret improperium ab una ex an-lciliis patris sui , .l8 Quoniam tradita suerat septem viris, It daemonium nomine Asmodaeus occiderat eos,mox ut ingressi fuissent ad eam . 9 Ergo cum pro culpa sua increparet puellam, respondit ei, dicens : Amplius ex te non urdeamus filium, aut filiam super terram,intersectrix virorum tuorum. Io Nunquid& occidere me vis, sicutiam occidisti septem viros ad hanc vocem perrexit in superius cubiculum domus suae ,& tribus diebus, & tribus noctibus non manducauit, neque bibit. II Sed in oratione persistens, clim ID crymis deprecabatur Deum,ut ab isto M. properio liberaret eam ista Factum est autem die tertia, dum lcompleret orationem, nedicens Domi-lnum,dixit. i 3 Benedictum est nomen tuum Deus patrum nostrorum, qui,cum iratus fueris, misericordiam facies, & in tempore tribulationis peccata dimittis his, qui inuo
i Ad te Domine faciem meam conuerto, ad te oculos meos dirigo ii I Peto Domine, ut de vinculo improperii huius absoluas me, aut certe des per terram eripias me. 16 Tu seis Domine, quia nunqua con cupiui virum, & mundam seruaui ani.
158쪽
mam meam ab omni concupiscentia .
Ir Nunquam cum ludentibus miscui me, neq; cum his , qui in leuitate ambulant participem me praebui .i8 Virum autem cum timore tuo, non
cum libidine mea consensi suscipere. 9 Et, aut ego indigna fui illis, aut illisersitan me non fuerunt digni, quia sodisitan viro alii conseruasti me .ao Non est enim in hominis potestate
qui te colit,quod vita eius, si in probatione fuerit, coronabitur, si autem in tri,
bulatione fuerit, liberabitur, & si in cor
i reptione fuerit, ad misericordiam tuam venire licebit. a et Non enim delectaris in perditionibus nostris, quia post tempestatem tranquillum facis, di post lacrymationem, &fietum, exultationem insundis. a 3 Sit nomen tuum Deus Israel benedictum in secula . 14 ' In illo tempore exauditae sunt preces amborum in conspectu gloriae summi Dei.
as Et missus est Angelus Domini san
ctus Raphael, ut curaret eos ambos, quo rum uno tempore sunt orationes in conspectu Domini recitatae.
Tunc Tobias ingemuit , & coepit
UER s. V N C, quando, nimirum,
QUI mo, prestus , nullum iam sibi
refugium ad 'cuitandam .h- lignantis coniugis, & con isanauineorum machina menta supererat, haud e
xistimans sanctissimus Patriarcha reciproca opponenda ese conuicia , aut contumelias, ut mundus facere solet , sed ad Deum totus conuersus, qui pater est misericordiarum , di Dcus totius consolationis , Ingemuit, ct erepit orare etim Ler mis abs . Arabs t Contris attis es Tobias,ct inritati, LXX. .cte. LXX. T.is attis pIoratii, O deprecatus utar a. sum eum dosire. Hebrdius: uscepto δε-
re magno, ae Hram quadam eo orIs Vrs- tisine, Deum consolatorem in tanta animi tristitia, languoreq. requircns ; nam, ut ait
muni aegristidines animi sui eommunicarinis , eonstitionem , atque remedium ea-
pies : neque enim erat homo gratiatiar I Ierunque taedio arienae quaereia , sed intistas, einhortatar, Θ Λeeeptat, toltim diem
in eo unieandis cum es tuis calamitati-
has ransumpseris ἰ ita te magis , magisque diriges, ct ruis preethtis fiberatius annuet. Ge. s. 13 Sic , tr Iatur aliquis Corum, ait B. Iaco
tit,d tribulatos, ad orationem confugientes, Deus exaudivi, et potentes contra hiatis νeddat. DOCUMENTUM I. IN GOR I C V T ros matutinus herbas
calore solis pene adustas, &l platas virescere iacit, ita ora-
in tio , vi notat Chrysostomus ,llanimas laguentes refrigerat,iux nimia tristitia grauatas lx-l titia caelesti persundit. Quare S. Bernardust illam cellae vinariae docet esse comparadam, in qua sponsus suam sponsam introducit, timusto caelestis consolationis , atque dulcedinis oblectat. An non, inquit, tibi etati Cina iis Clitών θυο ilia domus , in quia oνant disjHipariter eongregati, cum factus os repente de caelosonus,tanquam aduenientis siritus υ/lementis,ct repletiit totis iamiam, Obi erant f dentes,adimpleuit phetiam Is D:Nonne υnti tibque inorum exiens inebriastis ab Ubertate rimias i Istis,ct torrente Couptatis tanta potatas,dieere merito quibat: quoniam introdtixu m/rex in celum Cinariam λ Id enim est, quod per Isaia pollicetur: Ad eam eos in momlutem sancta metim,utfrabo eos in domo ODationis meae cum enim mons altissimus quida terrae sit tumor, qui illum conscendit, facile se ab hostium incursibus tuetur Ad montem igitur nominis Domini, qui etiam, te ste sapiente turris est sortissma,currensiustus exaltatur. Sic ille: Ttirris foris a i nomen Domini r ad ipsem eurrit iusus, ct exal Mittir. Ideo sanctus ille Iosaphat Dominum alloquens,ait: Cum ignoremus,quid agere deleamus, hoe fotam habemus res ι,lst oetitos nos os dirigamus ad se.sicut enlinil ille, qui prosundum amnem pertransit, ne j aquae suentis intuitu perturbetur , remediiii
159쪽
optimum putat, oculos in terra defigere sic dum pertransit homo aquas tribulationum,
si ab illis ne obruatur , hoc solum habet rei
duum, ut oculos suos ad Deum , qui terra
viventiu est, humili oratione dirigat: quod ipse Deus nos docuit , quando praecopitGen 6. Is Noe, ut in summitate arcae unam senestram
Otior ibi. faceret e ebosia Dot oleaster notat,ex qua nimirum cadum, unde in illo aquarum diduuio auxilium expectare debebat, conspicere posset. Sie & discipulis suis in tentation Matth. as positis praecepit Christus. vr orarent; Vigi- i l late, inquiens , e, orare,ct non intretis in j orationis es tentat sonem : est enim oratio amicus illo ficacia. euagelicus,qui media nocte ad amicum a cessit,dumq. perseueranter panem ab illo pegus i. tiit, obtinuit. Est quaedam venti exhalatio, qua quis moerens, & tristis densas nubes
in aestitiae solutis ac diuinae laetitiae solem
introducit: atque adeo, intioea me, ait Do-Ps. 4ο. is minus, in die trisulationis ertiam trict hono Reg. Orsecabis me. nec mirae nam si Elissus, ut d a cet Chrysost. non permisit, ut discipulus ve-chus a. ialnientem ad se mulierem excluderet, dicens,l iis eir Mimitte tuum, anima enim eius in ama-νittidine est si I oth iure se hospitia constrictum eaeistimauit ad tres illos adolescentes, qui ad se diuerterant,incolumes seruandos: Gen. I s. 8 quia,inquiens, ingres tine Db mira etiI- Tribulati adiminis mei' quis dubitare poterit,quin Deus, Reum conse Loinnibus mederi potest,& nouit, eos m-ῖ - columes custodiat, qui ad se amaro animo accesserint, & sub umbra culminis eius ingressi fuerint non tanquam prophetae vel Exempla. hospitis, sed tanquam patris amantissimi λr. Reg. I sic omnes in angustijs positi, Deum depre-I 8 cati,exauditi sint. Anna,vt in libris regum
habetur , cum esset amaro animo, rauit ad
Dominum flens largiter, & impetrauit sa-V. II9. Iomuelem : David rex , de prophcta: Ad womin m , inquit, eum trianiarer esumtii ,s c, exaudiuit me : Eaechias rex ab Assyriis 4 Reg. ra se circundatum videns, epistolam regis Sen. nacherib coram Domino expandit in tem-1.Paratip.lplo, S liberatus este Rex Iosaphat ab equi-2o.3 tatu Syriorum circundatus, S in summo discrimine postus, clamauit ad Dominum , Dan. 13 31 exauditus est i Sancta illain eastissima Susanna in extremo vitae, infamiaeq. periculo ad orationem confugit, & dum expandebat coram Domino tribulationem suam , suscitavit Dominus spiritum Danielis qui libe-Ion.a. 3 rauit eam: Ionas in ventre piscis linamatii, inquit, da triaulation/ mea ad Dominum , ct exstidiuit me r de Ventri inferi Hamasi, edi existidisti Coram mea: Sed 145 modo exauditi sunt, sed etiam tam series in aduersis viraserunt,ut hostes suos facili negotio euerterint, ac profligaueritate quare optime des his spiritus Sactus in Canticis est id τLCans. 7.1 debas in Stinamite, ni eboros Osrorum 'nimirum videbis in anima,in oratione est . '' i quiescere quiescens enim, seu dormiens su-
lnamitis interpretatur nisi laudum sorti l sima castra Choγi eanen tam itint easra
pugnantium, inquit S. Thomas : cantant denim tales perorationem, simulq. perean idem alacriter contra assuersa omnia decertant . Quare volens Deus Moysem principem populi sui constituere,eum'. λrtem ad bellum contra hostes reddere, In deserta Aethyopiae adduxit,ut sicut Baslius docet)in desertis vitam agens,S Orationi per qua-l
draginra ipsos annos perpetuo vacans, vi res tanto onere sustinendo pares acquireret:
l atq; adeo, quomodo castra sertia reddi ponsent, inibi perbelle edoctus,cum deinde p pulus Israel contra Amalech decertaret , montem conscendit , vi pugnante Iosue, ins canpestribus, ipse desuper oratione vehementius cum hoste congrederctur, ac vinceret et eoq. pacto,quod armis milites pugnando efficere non poterant, ipse in castrorum choris orando persecit. Huius chori sertitudine agnoscens Balac Mohabitarum rex , ut Origenes notat,cum primum P pulum ali Israeliticum contra se venire conspexit,non
exercit , milites, aut arma quaesiuit, sed Balaam inuenit, magnis illum pollicitationibus corrumpere sperans et precibus con tra Dei populum decertaret:quippe quem non armis, sed Orationibus in Aegypto pugnasse didicerat di unde senioribus dixit ritu detibit hiemptitas omnὸs. qu, in noristi ibus eommorantvir , omodo stit hos herbas inque ad radios ea ere e seu,vt aaia habet interpretatio e Noe MIinges S -na toga hae omnes, qui in eirexitia n. rosiant, si erat obnuit υ Iutas hersam eampi.
Quo exemplo significare voluit ut se didicisse i quodam Hebrso.cum fide Interpretato,testatur Origenes ) quod quemadm dum bos lingua, veluti falce ad herbam scindendam, quam comedit, utitur: sc Hebraeus populus labiis pugnaret . M arma haberet in verbis, S precibus; atque ideo misit aduersus eum Balaam , ut de ipse ver-J bis verba, & precibus contrarias preces
Hine Augustinus,siue auctor quicunq;ille sit sermonum ad statres in eremo:o,inquit,l quam graiati est testis oratioisi ratio i, di
armis certandum est, dum aliqua aduersitate tentamur.Haec arma militiae nostrae esse debent, in omnibus sumentes, cum Tobia, 4
160쪽
scutum: fidei, ut postimus omnia tela nequis iiiiii ignea ex insucte.
uod moderata iri tu a x illo pallio mirum iustam dedoleat, quod nimia di tiiranda sit, υ ore solius me
dicina peccati. DOC 'MENTVM ls.
tione monuinans, ex Arabe , Graeco, di Hebraeo maesimam
sandii Tobie in tantis aduer-s suisse triuitiam appareat: haud tamen illam fuisse existimandiim cst,.qualis eorum esse solet, qui ac tersa impatienter sustinent,de quibus iupra sed qualἴ natura , moderatrice ratione, pos bilat: sicut enim naturale est homini, Srecita ratio exigit, ut gaudeat; ita naturale est eidem de rei amatae priuatione tristari, de r.eo, thou naturam, sensi alitatem di animum molestat ut uini infirmitates, sames, sitis frigus,vituperationcs,c tumelia ,pcnae, x his similia , tristitiam sumere. Quare cum nullus tanta simili felicitate perfruatur: quin, ut s. Antonius ex Boetio docet, cumiit. ο, infortuniis aliqua ex parte vina rixetur , ita nullux est,qui aliquando no moereat, ct contristetur: veruntainen ea tristitia quae limites recta rationis excedit , haud unquam esse tristandum sapiens docuit cum ait: Noκ
contribrabis itisum, qui quid Mei erit ei: sve diu nitus malum uasi dici sit, siue ab hominibus intentatum i ita ut si aliquo modo propter carnis infirmitatem turbetur, non tamen conturbatur sicuti Ethnicus quidam mundi sapiens de se iactabat, quod horrendum quendam, A subterranciam specu pertransiens, moueretur qui lcm,sed non commoueretur. Sic,ut Hieronimias ait, per ρο-
mors malum reddere hominem queum, tu dcum solum peccatum faciat, illud tantummodo malum iure optimo cli appellandum. sie ipse Daiud absolute malu appellat, dii naiti non arce et ad te marram , ct sager tam Pgyo. io non appropi his tale naen o rtio: M, stam, hoe es pereurtim, inquit Bernardus : AL& idem Psaltes alibi: Dee ina , inquit. a malo, ac lonum, A mati , hc s a pre t 7 36. - caro, inquit Hieronymus. Quare 'cum do tu loris, tristitiae obiectum iit malum, diliosum peccatum absolute malum iit S malum reddat hominem absolute, de solo estipeccato dolendum . Haec enim foetin m l .Cor. Decim et i se iii ιia , inquit Apostolus , qtia i ora fans Io ep, ocedens , paenitent am n fatalem L litem ope ut ιν . Prope P coe nim tres tria fae De i , inquit Chrynos mus , ut ipsa ad a se a peccata et san remedia sAim metaeinalia propteγ iiD, D, -