장음표시 사용
161쪽
A bi noctierit : neque enim medicinam suo loco ponunt. Quare ncc dicere cum
David queant: ebain .i gemim Grais mei sed ningis a gcmitu carnis, di mundi rugitu omnino sterili, & ins cundo: Quo pacto cum rugiret Esau , a gemitu, scilicet
carnis, eo quod imprudenter primogenituram vendidistur, ait L. Paulus: Non Inuenit uenitentia Deum, quamquam cum iacium sit qui et eam. O magnum Dei donum , quod tu pauram homini datum cli: In dolore paries Di, in lalutem eis deinde conuer sum peccatum dolorem p pcrit,dolor peccatum contriuit, quemadmodum vernus in ligno natus, id ipsum comminuit: Hanc doloris utilitatem percepit David , qua tam amare de suo peccato doluit, ut dixerit: Noo anitas in carne mea a facie is tua , non si pax o bus in eis, a facie peccator: iu ueο-riam. Sic cum aliquando illium, quem ex
Bersabea idem ipse si is ceperat, in sui peccati
p. am grauiter aegri tantum conspiceret, dolcre subito coepit,&poenitere, i mrte Deum placare posset,& infans uiuerct, quem diuina voluntate ut nouit sublatum, surrexit de terra, inquit sacra scriptura, o totus Unctusque es, cam :.ima et Uesem,in re
his eii domum Doruininit ad domum am, petiuit j.Ctponer ut ei panem, ex eo ne i . 'Dixerunt autem ei fer
infantem, cirras a tic vetueret, icitina is, e
flebas, mortuo autem puero existi, ereomeniis i an ii . ui ait: Propter ii antem, dum a Buc Corret, ieiunavi, erpetiis dicebam enim e quis frit inforte donet eum mihi
Dominus, vi .it ι ait 'Nunc autem quia mortuus et i, quare ieiunem 3 nu tii eum tot tro reti carc ampliust Ego Vadam magis ad eum,itae vero n reue retur ad me.
Vertim cum postea Ammonem ab Absalone interemptum audii let, & Abialonem a Ioab iaceis transverberatu, grauiter dolens, a D
quis mihi tribu it, cit ego seriar pro te : Ab-
infantem nere recusauit,quoa diceret, qLia lens raeo vadam ma is ad eum, itae non reuertetur ad me, Ammonis tamen, di Absa lonis mort cm tam grauater succinuit, ut illam inconsolabiliter steucrit cium tamen neci si ob id resurrecturi estent . sic I de I Jum Ammon, inquit Ambrosius inruit Da- Did Oecisum , parricidam A alan dotait
interemptum, crimina doluit, non exit tim
horram . Ecce quam bene sciebat David de sola culpa, quae nos malos reddit, dolendum. Sic Christus Dominus viduae Naim ti-lij de senti ait: Mulier, noli re, A mulieribus mortem suam lamentandibus,dum .ad crucem pergerct, dixit: hae terra Iem noli
riuii: & filiorum suorum culpam , propter quam tanta ipse innoccias patacbatur , ipsis defendam cile, quam suam mortem innocentillimam. Ceb igitur et Obis, inquit Icrc natas, non q&: a re itas nos Cerya es a
alienos; non quiapupilli foci unius a que
patre, matres nostrae qua Ei uae, aquam uni rumpecunia bibimus, reviribus nos is minabamur, cyc.sed quia praeauimus, quia scilicet mali per peccatum effecti sumus. Matris suae relatione mirum in hoc re fa-dium se didicisse narrat Cati pratanus: qui rinea, iii luit, Iium primogenitum habesse in-d e, in signi, er de repraecipuum, quo mor
amantaretur, apparuersit ei iuuenes in Cia
quadam, Ct visum est ei, cum in uti gaudio gradientes,eum incer tuos non esse et ideret, e seret, ecce posse alios suum lento gra-
usub quemon agnouit cui mater cum
ius, ct non cum aiys graderis retardatus Cni itae in toga latera i ma num aqua pondus ostendens, Ecce, inqttit mater, lacrymae, quas pro me inaniter est disei, quarum pom ere ab aliorum prosccutione retardor. A Deum ergo Derymas commutabis, ct in praesentias ieri ia eorporis Chri Zi ctim e e- mos nis pauperum pro me cor pium, dr de -- tum est undas,er tunt tiberabor ab incommodo , quo u ne gratior. Nota tamen lector dispositione diuina , vel ad consolationem, vel ad correctionem matris mortuum iuue neminanibus lacrymis seu comitatu sodalium retardatum dixisse,quia licet deiunctorum animae nullis prorsus viventium demeriti 'impediri valeant: ipsorum tamen pijsposlunt iuuarii stragus, unde illas a poena rum liberatione quodammodo retardat,qui debita, cum ponit, suis agia non ministr.it: Inanes igitur lacrymae erunt, quas danuru vel incommodum temporale extorquent. felices illae, quae vel pro delendis peccatis, vel pro poenarum sati Silaetione funduntur. Thren. F
auod lacra mae corporis aut mae tri Γ
tiae Medeantur. DOCUMEN. TVM III. RA VI hostium insultation aliquando opprestus David, nullum se maius habui te io-
latium, quam lacrymarum pa-ncs comedcre, affirmat ; unde
ait: ' runt mibi lacrymae meaer, dum dicitur mihi paues die,ac molle, dum dicitur nubi quot die, et bi Ot Dius tuus y Quod Je Patriarchae nostro accidi ite apparet, dum ob grauem cons guineorum insultationcin , coitiugis
i, functit viventium d merita Donobsunt, ii et merita vald prolint.
162쪽
m. um ala fgis tristatus, ad lacrymas tanquam aduissimu , . t panem comedendum in oratione confugit. Nam inmι panis, ait Petrus Cellens s , H. Urit esurientem, sic ue ma animum dolenistem di deseιι esuriens sne pane , Iacerata: Iunga/e anima e ties marum es sono . Sane laerymas, & gemitus naturaliter mitigare tristitiam docet S. Thomas , tum quia animi intentio, quae est ei rea malum per se. tum , 5 gemitum ad exteriora quodammodo diffunditur, di disgregatur; tum etiam quiassetus est operatio morienti homini conueniens,& omnis operatio, quae fit secundum di. spositionem eius , in quo inuenitur, est delecta hilis; Vnde Paratus: Es aliγιd, ait, eati saltim de Animentiam detisse Deumas ma
ut ait sentea, PI γ unque omnis doloν ριν Ia- eomas e stis . Quare eum Hebraei in Babylonica essent captiuitate consituti, ad suam ipsorum leuandam tristitiam, iuxta Babylonis suenta , ut ait David, habenas la erymis laxahant, dicentes : Super stamina Babunt litie sedimias, ormias, diam recretiaremur tui Sion. Etenim, ut de aliis cecinit Statius: neflere, Osrindere veries. D sumtilus laxare greges, fi vincere Han
C Iisons flamen e aι . . τ' Unde teste Suetonio, Tiberio Caesari stultis datu fuit, quod tristitia pressos lacrymas pro libito fundere non libenter ferre: hi qui dona, se ut eaelum, eum nubilum est & tenebrosum, terraeq. exhalationibus oppletum, si puratis quasi in se ipso comprimit uer quod es semel pluere coeperit,eonquiescit, de ad selemia. tem redueitur, ita qui cordis infirmi talem,ac dolorem patiuntur,illuin plorando mitigant. ideirco hane potissimum in suis affictioni
bus pluviam a Deo poscebat Iob, dieensi Di
tequam ex hae luee migrem,& se paululum a meis grauissimis doloribus refrigereri Hebraeus: Dimitis me, τι refrigerer. iuxta illud psalmi emitu mihi , οι res gerer privis, quam abeam. nitur enim ibi verbum Balag, quod resei gerium fignificat, non qualeeunq.sed quale is haber, qui media asta. te sitibundus defiigidissimo fonte bibit ,&quale dolenti homini, atque aestitanti, prae dolore lacrymarum riui refiigerium asserunt,eu vim ardoris extinguunt: na suis ipse lacrymis
quasi potatus, refrigeratur,& recreatur. Prae. teritorum itaq; malorum recordatio tune vel 'axime eum mentis quies S eogitandi spatium eoneessum ess,lacrymas exelta quas eo tra vehemens animi dolor mentisque in subi . . to casu perturbatio, ac stupor prohibere s
l . . ., ' pet , Moderata assieno, inquit Cregorius,
Iacrymae doliorem naturalem mitigant meaptis i.
Lormas expinamis,immodera a subdiaest. nam ρ re dis isseribtis Iazπma , tanquam san- quin f,pra iant, inquit Cregorius Nislenus: sanguis autem non statim ex insitio vulneressuere solet, quod ictus,&pereumonis vis ad alias corporis partes illuna expellat; sed paulo post aeeurr: t,apertoq. orificio ubertim e fluit. Quare Samerictes Amafij filius,ut Herodotus resert,cum amisso regno in hos tum m. testatem ventilet, di filium suu ad stapplicium duci videret, Aegyptij q. caeteri lugerent,ipse lacrymas minime iudit, qui tamen Pt; m , veterem sodalem vidisset senem, atq; omni patrimonio exutum, stipem suppliciter quaerere, ac mendicorum more ad sngulos ac cedere , grauiter ingemuit, seontemq. prae dolore percussit. Cuius rei causam cum rex victor ab illo exquireret, affirmauit ille domesticum dolorem maiorem vim habuissG, quam ut lacrymas eaprimere posset: nam ,
inquit in* aspectu praepeditas,plorare non posui, is in Leomas Dorampere, quia ινι mihi conrassiam esset, iam eae loe poena leuior
Sed non solum corporis leuamen lacrymael asserunt, sed etiam animae, du illam, vi supra diximus, peccatis emundanto nam sevi aquis diluuii area eleuata est a terra in sublime, ut habetur in Gen sit Mutilpheat funι aqua, ct e Ietiatiotinι aream in DBIimis a tora; ita animus defixus in limo profundi peccatorum, ad eaelum gratiae subleuatur dum erescunt la- erymarum aquae. Etenim : Rea ιι qtis lugent, inquit Chrisus, qtioniam ipse VotibΛnιυμ Quare optime Gregorius Nari an χenus illa si vocat: Peeeati diati rum, ἐν randa piamenta rQuod sicut in uniuersali diluuio omnes absorpti sunt homines; ita in diluuio laerymarum omnia absorbeantur peccata. Os is di. Iuvitam, inquit illei 3 flues lare mas, quae animiam Edtinum Iesani, O peetato, immotaνlaro in umin histianι in βιώ- . Mer.eatores , qui maria sulcantes , opes quarunt, sive,ut illos vocat Ambrosus, agricolae, qui maria seminant, nullum stabilem censum habet: nam merearomtim semen, inquit ille, aqua
aetii seminat in De Mis, inquit David , in e
extistatione, portantes manipti Assvios . aeuis uisur,dieam eum propheta, dasit evisi meo, aqviamr o setitis meis fontem IaevmarumλPoetire Domine Iesia, inquit Gerson: virgataa Dem hane, vis stiant aquae largissimae, quemadmodtim factum eH olim, percutiente Mors petram in deserto. Sanὰ multi non habentes hane aquam se, ipsos verhere, ae virga materiali percutiunt, ut si fieri pota , vel eum sanguine, S plagis rivi persuant lacrymarum. Verum cum an quinatam adhue prauis peccatorum affecti
163쪽
bus habeant animam , illas prosundere nequeunt . Quare meliore industria alii quod in figura contigit Iacob, dum puteos humo,& limo impletos mundabat, aut alios λ-diebat, ut abiecta terra,manaret e libero quaeductu vena purissima , animam a terrenis affectibus, quibus meatus animae Obturantur , ne lacrymae fluant; mundant,& eum - , ,1Dauid labriant in gemitu suo , quos maxi-- T. o. imitandos Gersen docet, subdens i Hae istis. 13a,a 44 crvere Melis siritias , praepara pratium eo primam e 'eordis tui : qtiae furatim patula sis per ea με ινοπε . risiritim, O non euersa humi per eupiditatem teγγesritimi eνeiatur ab ea omnis terrena reptilio, praefertim aestuus Iuti, atque cogita tonum, ε assemoniam terrenal rum, Mioquin aquam mundatitiam quoms
IX6, 7 iistis eam eabfaeit; miseet eineres recordatio peccatorum. Tati Iatiacrum Mi ραο-- die praeparans inetitus Rex David: Latiabo, inquit, per Ο noctes Iectum meum ., ct Levmis meis gratum meum rigabo. Nosis , Oro, pigeν ad lauandam animam tuam . Non Uis habere immundam domum,immundiam Cas, immundum fertium, immundam e ligam; immundam habere animam, quare non γ Missi tibi uarior anima tua quam eati a i felix anima , otii datam es haleretatim aquam eatidam. Haec Ger n. Quod si lus nane haurire aquam non vales, in
oratione a Domino auxilium posce,scut illi faciunt, qui e puteo cum soli aquam haurire nequeant,alios adiurores quaerunt. Sic, ut iis libro Iosue legitur, cum Axa Caleb filia terram tantummodo Australem haberetarentem, maxime q. irriguam optaret, su-2 spirans , sedebat: cui Caleb r kώid habes λIUue 1 I inquit:at ilia responditizDa mibi .enedicti 3 9 nem 1 terram A iralem,o arentem Ad ii mihi, itinge ct irristiam. Dedit itaque ei Caleb irristiam superius, ct inferius. Sie suspirati,di postulanti animae irriguam ter, ram, Deus impertit:quae autem otiosa es accis 1,L. gni Farentena tantum habet ἰ-a,ait Gre
petat,quia a Creatore n ira cum magno δε-
panes die, ae nocte. Soleo te, bone Iesuperon miserationes Mas,quis. nobis perditis mirasitite ultienire dignarus es,da mihi gratia Levmara, am mvitiari erat, et 'petit anima mea,qtilasne dono no possum bahere ea. Sic Aug. Petamus instanter cum is to Decundissimam hanc terram ; dabit enim nobis misericors Dominus irriguum supe-lli riguum surius, ut recordatione , di desiderio caelestis patriae dissuant lacrymaer dabit & inserius, ut pertimescentcs aeternas poenas,defleamus peccata, incipientium nimirum, se perscciorum lacrymae i unde ab hoc in seriori irriguo incipipntes, ad superius deinde perueniamus. Plura de hac materia vide infra. In oeuaa.
iustus es Domine, & omnia iudicia tua recta sunt, & omnes viae tuae misericordia, veritas,& iudicium.
1 Oratio a Iatidibtis incipienda. a Viis Dei qua, ct
Optimum orandi genus, maximeq. eficax, quod a laudibus incipiti Laudans imianealo Dominum , inquit David , di ab inimicis meis falistis ero: quod etiam nobis iaciendum docet alibi, dicens r Immoti meo sacri etiam Iarudis, is redde nisissimo vota tua . . Antequam scilicet vota tua Domino reddas, antequam, quae desideras. xposcas;lauda summam ipsius maiestatem, iustitiam,&misericordiam; hoc enim pacto, inuora me. inquit Dominusian die afflictionis tu ,ertiata ,-hotioris alis me. Sic , ait Hilarius , quando morbi vexabiant, passones, ct crώ- elastis ereporis de ment , damna fatiga-
ttamuν hae Coee, quapropsela Usus es: Iustis es Domin/ , is remm itidicium tuum ;olorem imitantes, quem resert Albertus, non solum in motu, ut Aristoteli placuit, sed in omnibus suis angoribus quana suauissime cancre . Sic laudat sanctissimus Tobias post tantas tribulationes diuinam iustitiam, quod sciret illas varias, nobisq. occultas habere rationes, ob quas, si velit, possit etiam innocentissimum quemq. affigere . Nullius enim tanta est innocentia, ut nihil prorsus in eo possit inueniri puniendum, si, remota misericordia, velit Deus ad viuum singula resecare, iuxta illud psalmographii Si iniqώitates osse utieris Domine, Domi
loris in acruciatib.&angorib. cantus suauiu,
164쪽
Itidietas , Idest ordinarim, S consuetaei s ledictis, ac probris a phraenetico filio laces
causarum cognitiones,tuarumq.legum prae-listur , eo magis dolet,eiusq. miseretur,quod scriptiones aequae omnes sunt. morbi magnitudinem magis agnoscat. se
et Et omn/s viatia ,siue per quas incideret est, ut teste Dauid . propter miseriam instatinos lacis , siue per quas ipse ambulas, sunt pum, Θ gemitum pauperum nune extimam, misericordia, veritas , & iudicium. Et qui- dicit 'Dominias. dem illa , per quas nos secit incedere, sunt Veritas. Na sicet viae Dei mirabile saepe
Misericordia; quia & nostrorum, & ali 0nobis humano oculo intuentibus,appareant,l rum misereri nos docent: Veritas, quia usemper tamen usquequaque verae sunt. Pria re ctae rationi, ac naturae conueniunt: Iudi-omo, quia diuinae iustitiae tam ei, quae scele-eium, quia unicuiq; quod suum est. tribuere rum vindex est, qum et,quae bonorum ope-P oti 1 o docent. De his Salomon: Fortistiri plicis rum cst remuneratrix, sunt maxime consen ,ο via Domini,ct patior his,qui operatur mata: taneae. Deinde quia mirificἡ cum antecenam dum vir simple2,hoc est integer, & re-udentibus Dei promissionibus , S commina ctus, per has vias graditur, crescit in virum tionibus conueniunt. Demum quia semper
persectum , spiritumq. robustum assequitur:li eum regula , di idea diuinae sapientiae con-
contra vero ijs, qui operantur malum, suntli gruentes sunt. Nam sicut operiim artis- pavor, & formido, quia illis supplicium t cialium veritas, eae eorundem cum idea, interminatur. l quae est in mente artificis, conformitate alia Viae vero, quae ab ipso Domino calcan- tenditur; ita veritas rerum omnium a Deo tur, & de quibus praecipuE Tobias loquitur, screatarum, potissimum ex consormitate , , sunt quam habent ad ideam seu ideas, quae sunt Miserieordia , siue misericordiae, ut ha-uin mente ipsius , desumitur, atque digno-bent LXX. vel ut alii . λυμ-νη , Veritas,liscitur.
ct iudieitim ; qtiis , ut loquitur Dauid ,hs Et Iudieiti. Quia ratione,& iudicio sunt IV 26. Io4Vntares vitae Domini miserieordia, edi se-uplenae , aequitate , ac iussitia praeditae, & ini-νitas . quo iudicio neminem opprimentes ; nam
3 Misericordia nanque sunt, quia ut idemit eis iudieium,inquit Augustinus, qvii rectauioa. ait, Coronae nos in miserieordia, edi mise- sistrat, faeit iustitiam, qui recta DeitGe-l
rationibus, hoc est in maxima misericordia. rum eum iudicium si iustitiae actus, benet. r 3- ct Vseat, inquit Amos,a uas m is, O ustin- omnes vir Domini iudicium dicuntur, cumliuidit eas super faelem terra Hieron. Agnas omnia, secundum persectissimum suae iustimaris amaris mas aeth/res ea re snspensas, tiae habitum iudicet. Sic postquam appella exoluit νθ etiqviat in Ie/m ptatiiuriam uult Tobias Dominum iustum,dicens: Iustis saporem, ad instar misiet Iii e evirlitae ,nes Domine , edi rectam iudieium tuum , de- quae calore superiorisori hiamorem, an-uclarans etiam omnes diuinos actus in omni guinem fumum erabit: neque enim sua im- bus diuinae iustitiae respondere, subdit; Θmensa misericordia ex amaro miseriae nota omnes viae tuae misericordia, eritas, o iu-strae mari secernit Deus , quod terrenum, Sudietum a. amarum est; sed quod subtilius, & purius, id----
est non tam peccata nostra, suaeq. legis tran . . .
ressiones,ae inobedientis animi superbiam ii uod misericoria , t Iudicium LN
Misericordialeonsiderat,quam humanae vitae fragilitatem, primi parentis labe vitiatae, pronae ad ma- -' sum, & tardae ad bonum , ita ut non , quodvuIt,honum illud agat , sed, quod non vult, Rom.7. 334malum operetur. Hac tanta miseria ab ocu- Non en Lollos posta,misericors , Si bonus Dominus ahum' hoeicommouetur ,& ex peccatis inofris aquas ago sed quo Jgratiae quodammodo elicit, quas etiam su- odi malam,lper nos abundantissime effundit. Quare ideillud Acio. apud oseam, commemoratis Synagogς sce-OMeae a. 3 lleribus, quibus potius ad iram commoueri debuit, ait: Pνσυμ hae et ea ego lactabo
disiunctim considerarι nunquam a beant. D o C v M E N T V M.
u misericorde audiens,vt amet,ll
Ora tum non formidet, qui ait:
fertitator Ieria Iem in Leer Leea Θ eam eam infatie in ,Θ I ia..t 'nis Qui suo perspicaci intuitu nihil instru-mbae. 3. adere eius. atque ita, sicut testis est mha litatum rerinquit Cuius oculus scrutatur re- cuc, etiam dum iratus Derit, mi νieογdia i nes,& corda, ipsaq. cogitatio hominis con-γecordalitum na tanta est eiu insericordia,nfitebitur ei λ Puto, inquit Bernardus , Prout quae ad iram. 3e vindictam alios prouoc uphetam Ierusatim nomine defignes tuos, irent; ipsum aci misericordiam opem,tan liqui Me seetito Oitam diaetins religiosam , his hominum malis ferendam, maxime exci-0more vernae iti us Ierusalem conuersatio-rint, sicut enim pater, aut medicus , seu po- ne bonis a,ct ordinatis pro viribtis imitantius medicus idem S pater, quo magis ma-0 .s,ct non Oetati m qui de Babisne funi,
165쪽
eon sone missantes . Et paulo post cereor, i me sua benien iras dignabatuμ admitura. Ainquit idem, assipedium exporatoris, nesebsi quando miserationis obnitis, I imulanti tamobfui examine mianis nosse rus Ita . τι putantur,pereata appareant. Quod valde se tieonscientia, iudicio pauci iutitis inhaereremi mox metu ine Hibili, ae reis hiat eoo si ne riij itis, ct ren/broso circumfusus harrare
muis e David, ipsemet explicauit duait: Cur Bt mrbs in die mati' At si dicat: tremenda quidem mihi est dies mala iudicii, at ron, quia palatia deseram, uxorem,mulieres, milites,castra, sed quia iniquitas eatianei mei eiretidabit me: iniquitas scilieet etiam modica, & oualilae stam mIpirans, de ἔνυianda clamabam Stiis notiti potestatem ira tua, ct nae timore tuo iram suam dinum/rare I Qtiod si es Felieio,pedem miserieordiae pius ten/re coiingerettania e contrario incursa, ae nes gentia vis in pede conlepta. Quis igitur tutus in Babylotam seuero scrutinio est examinanda Ie .lsiotaesis, Geonse Iim , ct oratio iopsister, is iactis pigrior, is risera promptior , O sermo
rusalem lsed quis etiam in illo non speret, tu in utris, is omnis ianique Uriusque homi-
de argenιata. O poseriora dorseitis in panori timoremq. diuinae tu ilitiae postponamus i statim desdes, & pigri in via Domini essiet muri
ri. Hoc est, si assidui ad cultura vestrarum post ssionum maneatis r nam Craecis x Me, si vero oculos in Dei solius iustitia defigamus, iudicio, atque supplietis; facile in despera sorte significat,vel haereditatem, siue possessio tionis barathrum deuoluimur. nem, ita ut de una in aliam soliciti traseuntes, in illarum medio stare videamini Itiatur u es, Quare Dominus in Deuteronomio: Ne aceipsas Aeo pignoris, inquit, in emorem, O
Deut. e. Σ ut tanta argenti, di auri copia abudetis, quansuperiorem molam.quem locum tractans Cre
ta qui victores de bello redeunt, inimicorumgorius r Stiperior, inquit, is inf/ri, moti esspoiijs onusti, perfruentur λ Itaq; cum possies spes, ct timor. spes quippe ad aha subti/biI,taliones,quae contingent animae vestrae, aut mi
nis diuitiis abundemus. misericordiam sperat, s non etiam iustitiam
istendari Et Beria ardus de se ipso: Dalum
imiω misero, inquit, nonnianquam Iedere
166쪽
Et nunc Domine memor esto mei,& ne vindictam sumas de pecca ti S mei S , neque remini caris deli
mea, vel parentum Incoram .i Memorari in Deo quid . , Luid vindi iam fm rere . 3. Nuid obliuisei. Et quid tandem punire peccata parentum insilios. O s T humilem, de demin uni
suorum peccatorum consessionem , diuinum in suis tribulationibus auxilio his verbis exposcit sanicius Tobias, pcccatorum, tam quae ipse, quam quae maiores sui admiserant, obliuionem, naisericordiam, de veniam. LXX. Memento mei , ne de me et iudiciam fumas propter peccata mea, ct i norantias meas, rapatrum meorum, quae peccataer mi in con peZiu tuo. Nune Domine me nor esto mei, Hoc est: vide amictionem meam, di adiuva me iuxta exigentiam miseriae meae . nam licet Deus rerum omnium , de omni tempore memor sit : tunc tamen memor es
alicuius rei dicitur, quando recordationiS suae aliquod lignum edit, aut aliis rem facit esse notam . Quare quod in psalmis dicitur: memor so congregationis tuae, idem est, acinis cre , aut auxiliare. Sc. Ne memineris iniquitatum nostrarum ; idest,ne punias, Et: memor mo Domine stiorum Edoni, idest puni: hic vero memento mei, idest, adiuuamciloquitur ni in scriptura saepe more humano, S: homines oblitum aliquem csse putant alterius,si suae meinoriae te limonium non perhibet: quod, ut ostendat Tobias subdit, Et ne o indi iam sumas de peccatis meis, Est autem vindicta iniuriae, contumeliaeta illatae punitio, seu redditio mali pro malo. mali, ut aiunt, poenalis pro inalo culpabili. Ecce quanta humilitas inquit Carthu
tarait condigna, aut Veientia gella eu parumstarum, itur grauiora rebatur promeruisse, a quibus petebar misericorditer erui: Ne oro te Domine dicens, fecundum quantitatem mearia tui uitatum punias me. 3 Ne eonini se iris delicta mea. Tunc dicitur Deus peccatorum obliuisci, quando
ea non punit, sit cui contra, tunc eorum P
minisci , quando ea debitis supplici js etiain hoc mundo calligat. Quo pacto intelligi debent verba illa David : In memoria re deat tutiuitas patrum Ares in emi Au Do mini , hoc eli, puniat Deus iniquitatcs pa-
trum ipsorum . Sic igitur orat Tobias Dominum , ne per cilectum iustae ultionis suo rum se peccatorum memorem Oilendat, sed illa clementer remittat,& quasi non fuerint , obliviscatur . e parentum meorum. Orat etiam, ut obliviscatur, non modo peccati sui, sed etiaparentum sitorum, quod optime sciret, parentum p ccata multoties Deum in illi spcena temporali punire: nam licet homo secundum se consideratus, prout scilicet a quocunque alio homine di Drtio: secundum quod per proprium arbitrium opcratur,nu. quam pro peccatis aliorum I cenam luat,sediolum pro peccato proprio, ut apud EZechielem habetur , ubi dicitur : anima, qua precauerit, i a morietur, e ' Alius nomia, portabit iniquitatem patris; attamen si consideretur tanquam ala quid alterius, seu titulo necessitudinis, de dominii, seu titulo
naturae cliaritatis, tunc multoties alterum pro altero corporales poenas lucre certum
est, quatenus scilicet alter in altero punitur. Eincit enim nodus alicuius coniunctionis inici aliquos, ut quod unus cxoluit, exolucre censeatur alter, iuxta quem sensiam in Exodo dixit Deus: Ego sum Dominus Deus tuus, fortii, zelotes, Ut tans iniquitatem patrum in Alios in tertiam, ct quartam generationem. Sic peccauit Chain, Ac in eius illium Chanaana vindicia prolata est: peccauit David , 5 filius cius genitus ex Bersabea mortuus est a Peccauit Salomon, de filius eius diminutione regni punitus est: Punitur etiam alter pro alicro in tuae charitatis titulo ; sic uxor Pro viro, de uxores David; maritias pro v O , ut Urias ; pater pro filio, ut Eli, dcc.
Cur patrum peccata in filios V eus aliquavi puniat, si Z quam grat, is illa pana sit.
duellionis , aut laesae' maiestatis crimine apud terrenos principes, alii in culpa, ali; in pcena sunt, dum perduellibus ea poena infligitur, quae ad filios transeati de nepotes, ut, sicut I. ipsius loquitur, Mors it eis quodammodo sola
ti is , ct vita sinplicium , quod ab illis
salutari consilio fieri asseueramus, ut scilicet hominum caeteri ob talem poenani ab huiusmodi sceleribus abstineant ; sic omni potens Deus, non nisi ob ipsius patris, aut lilii salutem id sacere dicendus esit: nain sciat medicus venam saepe in brachio, aut pcde sano ob capitis medicamentum incidit,
tione a Deo puniatur E d. 2C. Gen. 93. Re . I 3
167쪽
sic ille patrem, qui caput est filii, eius leni silii punitione, ct sanguine multaties curat, putridam carnem, cancroq. assectam ad viuum resecat, ut alias Partes, a moibi contagione liberet. Haud enim unquam ita medicam Dei manum se persensisse ostendit I ha ra o, sicuti quando ad viuum eius plaga resecata est in iiiij primogeniti nece . quo etiam pacto Valentem Imperatorem Arrianum sancto Basilio vehementer insensum, ad melim rem Deus mentem traduxit, ipsius i. Lasilii opem implorare coegit: de qua re sic Gregorius NaZianaenus: Fisitis, inquit, Impera ο-ris ae stab.it, pater etiam, Utpote pater, si
mul aegrotabat, remedium Uurietinque mombo conquirens , atrue optimos quo tie med
eos fetigens, ae precibus, Ut alias et quam
in umbens , humiq. proti Iulus: nam regesbi mitis, ricctos reddit quo Ne calamitas; nec mirum, cyna Dauidem etiam prim ob s
morbum eo eis morbo absidium fuisse scri
tura te Lietur. O in autem bule malo medicinam nullam inueniret, ad B lj meon urit, is quoniam ob contumeliam recensi si illatam, tum suo nomine accersere Prapti ore non auderet; ijs , quos arctissima familiaritate, beneuom ia deuinctos bab bat bane legationem committit. ID Urro nibit eu ratus, nec, quod fortasse alius fecisset, aduersias tempus in ullam , confestim adfuit, atque ad eius aduentum IIatim leui, Atmo, hui, atem. meliorem spem ani to eouei iis . Haec NaZia enus, quem sequitur Ephtem: Cumq. banc e uditi Inris Imperatori proponeret, si eum, inquit, ibi ita tradideris , Ut ad immaculatam fluem traducam ab omni Abinae carrianae impi tate δε-berem, curabo Go eum. T1ranni, si ero eum
re terrena apud ea sum se mediatorem into fuit, cuius accepit promissum, erat anitatem sty attulit. Vt .itatem merum fanitati restitutum Diu runt haererici, rumum otii, Imperatoris animum depraua unt, eiusque δεο accepto,bapti artini illum aqua non tamen spiritu. Mi a rei, inquit a ianZenus aegro eo ore dum erat , ii ac mabat, dii torquebatur , Ba um ac re bat, obsecroabat , fatis admoue u babes, elamabat , da Iutem . tiane redi,t ad cor, cognouit iniquita
. Verium cium primum a viritate desecit, filium . in manus Arrianorum iterum tradidit, illiuς ingratam mentem redarguens D minus, secit, ut, quod in medicinam acceptare noluerat, es t illi in grauissimam pia . nam cq. non multo post, ut idem Ephrem testitur, Spirimis miseri inius, o D sese ii eremit. Grauis iane I na, & quam paren tes serre grauius etiam, quam propriam so lent , em 4 ct illa vchementiu doleant , quam propria: quod apertiuinae Dominus innuit,
qua do in Genesi obedientiam se Abrahae in
acriticando sibi filio liare pluris secisse otiendit, quam iptius Isaac iam prouectae aetatis, qui a. optimi liorrorem mo iis cognosi retin illa susterenda promptitudinem. Quare non illi, sed patri dixit. I uia feci ii rem banc, in femine tuo benedicentur omnes gen tes. Sic sanctam Eelicitatem plus, quam martyr appellat Cregorius: quia filios suos septem ad martyrium hortata est. 2 ou ego, inquit, bane faminam mari rem , sed plus quam martyreru dixerim, qua 'l': edii pigno ribus ad rein impraemi 1 tot aut se mortuostratus,nisit: ad poenam prima Geuit, sed pertie me odiatis. Si e ctiam mirantur iustorici mulierem Edestinam, quaecum a va ente Imperatore Arriano Christi anis capitali poena prohibitum esse audisset in templum Sancti Ihonis Apostoli conirenire, filium, quem unicum habebat, amplexata, immani principis edicto nihil perterrefacta, eo se conserens:
non paIiar, inquit, quod albis pro Chri Io
interemptis, ego ct filius meus mortem euadamus. Quamobrem parentcs, qui amor
filios prosequuntur, saltem ne illi a Deo puniantur, a peccatis summa diligentia sibi ca. uere debent, & iustitiam sectari , quae illos,& filios bonis omnibus ditat: nam , Te
tus et iis, ait Psaltes , qtia timet Dominum , ρotens in terra erit semen eius: generatio rectorum benedicetiar. Ir mo erga eum , qui
virtutem amplinitur , fit in i habiturum promisit Deus , ut in D: initas ipsius generationes, miserico iam tuam effundat:I ro, in timens , sum faciens miseri eordiam i L mi ha js , qui diluunt me , ct custoditant praecepta mea. ubi ponderandum csi ad ina mentam Dei miserie diam cognoscendam, quod dicit iniquitatem patris se esse in filios, usque ad quartam generationem vindicaturum patrum vero eorundem virtutem in ipsis filiis; usque ad mille generationes re
muneraturum . Vnde patet, quanta Cu Π
diligentia parentes, qui filios, ct posterita tem diligunt, a peccatis cauere debeant, &quanta cum solicitudine in virtutis studium incumbere. Rehe igitur orat Tobias: Vc rem ut earis in ta mea , vel parentum
Edisse irae mulieres in Chriltiana pictate conitantia
Quoniam non obediuimus praeceptis tuis, ideo traditi sumus in direptionem , in captiuitatem ,
bus, in quibus dispersisti nos.
168쪽
Et nunc Domine magna iudicia tua, Pla non egimus secundum praecepta tua, & non ambulauimus
sinceriter coram te. 1 Tradi in direptionem quid. a Terra patria priuari , is in eaptiuia talem duei, quam duriam sit. 3 Itidisia 'Mi ytia, ct cvir magna ἁ το-hia dicta. an resia mandatorum Dei malorum publicorum praeipua causa.
AEDIU IMVS p raptis itiis , idest legibus, & inti-ὲ I mationibus tuae voluntatis tr Ideo traditi fiamtis indireptionem, Ita ut direpti no his snt agri, & greges , S. nos bonis omnibus expoliati, & ad omnem violentam rapinam expositi. a In eaptiuitatem, Quae quam dura ad serendum sit, superius diximus , di ipsemet Hebraeorem indicarunt lacrymae, & lamentationes super sumina Babylonis , dum recordarentur Sion, quas reeenset David in psal. sane ut Euripidis cecinit.
Non of atitid morum maius , Emum terra patria priuari . Nam, ut ait Cicero,chari sunt liberi,pr pinqui,familiares, sed Omnes omnium charitates patria una complexa est. Idcirco Sertorius, vel, ut aliis placet, Marcus Brutus, malle se asserebat Romς in patria ignobilissimum ciuem esse, quam exulem omniualiarum ciuitatum Imperatorem nominari.
inter homines, ita ut inuicem confabulandi, nosq. illudendi occasionem alis in quotidianis sermonibus capiant. Et improperitim , Maleq. audientes de nobis probris,& improperijs lacessendi nos. Syrus : In parabriam exprobrationis omnibus poparis,inteγ qtios disper imur.3 Magnis iudicia stia, Sumuntur hie iudicia Dei pro actibus diuinae iustitiae, non tamen in uniuersum, sed in singulari proaci ibus iustitiae vindicatinae, quibus Deus, quatenus persona Offensa debitam poenam exigit, S quatenus iude2 infligit: se sumitur etiam in libro Regum, ubi dicitur Naial buchodonosor i Ciam Sedecia Aetistim stiislsi,cileiam, hoc est illum merita poena pu
s ni utile , & apud Ezechielem, ubi dicitur :
ia in praecepti, meis non ambulatiis , ee. ce em ad ιe , et ipse γο Deiam in medio tui
itidisia idest sumam de te vindiciam , di debita poena puniam. Sicut etiam in libro Sapientiae, & alibi multoties . Sic vocans S. Tobias hos diuinae puni cionis actus iudicia,
declarat suam, S populi poenam iuxta veritatem diuisae iussatia csse, S iram non excedere peccati mensuram. Dicit tamcnta hac diuina iudicia magna , quia Iicut parua respectu culpae sint, oim semper citra condignum puniat Deus I magna tamen erant in se considerata,& respectu dehalitatis nostrae naturae: nam traditi suerant, ut supra dixerat,in direptionem, captitiitatem, et fabiatam, mnibus tere nationibus,& harbararum gentium ludibrium estecti, ora
calamitate vix ulla maior . Quare InnO-II se icentius vocat seruitutem extremam mise- eoad sum A.
riam , & Oratorum princeps : NihiI, in-lcisas I. aquit, en Dedius eruat titer ad Getis, et δε- hertatem nata semias e Causam tantae miseriae deinde assignans, ait. 4 Luia non egimus seeundiam pγaecepta treccata ma- tua. Nam malorum , quae populis, & re-I τημ gnis, & prouinciis eueniunt, potissima leo tigum precausa est praeceptorum Dei transgressio. Siclei a sunt David r Terram , inquit, i Aferam, incauta. Ista gine d mutitia ansas, lansitim in e . UIC6. 3 lhoc est, terra sterilis est effecta; m sal te truccaiu m rae pinguedinem , succumq: exedit , arquo sterilitatem affert, propter malitiam habi lyraecipua est. tantium in ea. Et Oseas: In Dominum prauarieati sunt, quia stios alienos genuerunt , nune deuor it eas missi eum νγ tibus Dis r hoc est, ut Hieronymus est, quia Domino nee eruntpers gulos me fri, seriis adueniet, et evincta eorum is, o tabit. Vbi Chaldaeus:Nune adducam a Iciau M.tiemus eos populos per aeuus menses,qui popialabtintur fruestis terra eortim : partes vocat series, & posessiones cuiuscunquo tribus , sicut vocantur in libro numer INtim. 34rum , ubi dicitur : Areeperunt partem IIstiam trans Iordanem . Achior, tandem
ut iii libro ludith apparet, hanc manifestat veritatem, dum loquens de filiis I rael, hac habuit ad Olophernem : Non , Itidiu s
uram meo fus, non poterimus ref ere iatis. Ecce igitur quo modo peccata sint
omnium fere malorum,quae nobis eueniunt, praecipua causa , . Et non ambialutiimtis sneeriter, ere. s. No. in v. Hoc est, sine corruptione peccatorum : nam i . r. iaci sincerum , teste sancto Thoma, illud est,te is quod est sine corruptione: In meritate legit Graecus.
169쪽
zuod vera humilis cunctis se inferiores, ae deteriores existiment, in quan
ta sit merae humilitatis gloria .
DOCUMENTUM L, XCELLENS sanctorum chari-δ-tas ea ciste solet, ut omnia po- l-puli siue bona, sue naula, prae serti in vero hominu suae getis, Me 2 di religionis communia secum
ipsi existiment: aliorum peccata tanquana propria lugeant, proque illis expiandis, S eluendis non minus, quam pro suis Deo satisfacere quodammodo stu deant sic Tobias noster,licet a pueritia Santactus, At iustus, vitaq. innocentia clarissimus. suerit; non solium tamen , ut vidimus , peccatorem se dicit, sed & in hoc versiculo personam inobedientis populi innuens tanquaunus e populo diuinae legis praeuaricat rem se una cum cateris nominatriquin etiam tantorum malorum potissmam causam. Vns vulgatu --ihi vulgatus legit: Itioniam non obedi-υνήπι' tiim, praej pris tiars, Cracus habet: μκ B 8nim ob dis tintpraeceptis itiis, Addens post pauca : D ntine Utilia fiam itidicia itia , o Dera ex me ad faciendum pro peccatis meis. sancti virilEtenim ea est sanctorum modestia, sui g. inomiit,mediuisorum despicientia, ut sua causa mala om iam sui rinia contingcre putent,quod se Omnium peccatorum maximos censeant. B.Paulus ad Ti- .Tim. 1 motheum: Christis Iestis, ait, Cenit in Mneis mcindum peccatores fauos facere, quorum . AN.ρνα. d. primus et tim.. Primu e disit,ait Aug. vet. Apost. ea inon pereurosem ordim fel peceatorum muLca med. - fit inricum tamen de illo Ananiae dictum
AE Ly. is sui sci a Domino:Vari, quoniam vas electioni, ol mihi iri/, Ut portet nomen meum eo ram gentistis .et regittis,etsrijs I aes. Quod . ctiam de se ipsis dixis e legimus Sanctum lsranciscum, A: S. Catharinam sen cnsem a. Neque enim solum ennsderant sancti viri, e quales prius fuerint: nam de praesenti Scit B. Paulus: quorum primus ego sum; sed quales suapte natura sint,& sne gratia Dei,perquam dimissa sibi putant non modo peccata,qus lacerunt, sed etiam quae non fecerunt sic Auria mari Auxustinus : Omnia, inquit, dimis a mihi es AD 7. -- si isteον , edi quae mo sonte feci mala, o quae te dura non feei. Quare sicut princeps latronum, cuius crimina ante iudicis tribu nal prolata, & probata sunt, recte inter oes subditos suos se pessimum dicit , quia alio- omnium seirnm peccata, clam non penitus videat, meri iapessimos vi filio tuis paria non esse exi limat: ita viri san- humiles pu--sita ipsorum piccata optimi dignoscentes , caetcros omnes , quorum culpas ignOrant, in virtute sibi ipsis superiores, suaque ipsorum peccata alienis grauiora iudicant,s: omnium peccatorum se in adiimos arbi-mtZ1. a trantur, illud A pos cili adimplentes , NihiI
per eontentionem, aut per inanem gloriam, sed in mitita e mentss, alter aherum a
xi limantes superiorem l . Etenim cum
non generis nobilitate , aut scientia,quae insat, nos cum alijs comparare debeamus, sed in charitate, in qua sola vera hominis magnitudo consistit; quis est qui suam, & alterius charitatem metiri audeatὸ quis est, qui suam , S alterius causa ita compertam habeat,vi qualis ea coram Deo sit in praesens, aut postea sit sutura, cognoscat Nam B. Pau-1.lus tunc Saulus certe Dei Ecclesiam persequebatur,& stephanum Omniu manibus lapidabat, qui tamen in Dei praedestinatione , re illo ipso Stephano maior erat. Vere igitur existimandum est,aliquid occultum esset posse in alio, quo nobis superior st,etiam s
bonum nostrum , quo illo videmur superio res e se,non si occultum: Sic sua peccata quisque prae oculis habere , ac ponderare debet, aliena vero extenuare, vel non certeit attenderer quod veri est humilitatis pro-is priuinam verus humilis, quo etia, celo teste, e persectior ; eo, se iudice , imperfectior sbili semper apparet,& quo magis meritis politis attingit,eo magis opinione sua humi repit. Et scut iuua,vt astrologorum doctissimi aDli firmant,& inter sanctos Basilius, & August.l, quanto magis distata sole, tanto maior lacum luce nobis apparet, A tanto minore ,l quis to illi uicinior:cum tamen ex superiorelii parte, qua soli est propinquior, plena si su- ice,atq; pulcherrima; ita honines,quanto magis a Deo per peccatu distant, lato magis in ciculis hominum apparere student, aliquid scilicet se esse iactantes, cum vero nihil sint, ut in Apocalyps de quodam arrogante dicituri Dieis, qtiod dities sum, O nuuius egeo,d Θ nescis, quia sti es miser, O miserabiIis,ct
paver, ct eaeus , et nudus : 3 quanto magis per gratiam Deo sunt propinquiores; tanto magis per veram humilitatem se ni hil esse; peccatorumq maximos existimant: etenim , ut Bernardus ait, Ῥιtiinis stirpi fas ordinare,Ct quanto quis pus profecerit, eo minus se reputet pro seu sed nam , et vfi,' que ad supremum exereiiij Ipirituatis gradum , sqtiis eo osque perueneris, ahquid ei
de primi eradus imperfectisne resinquitur, ιι vix sti primtim Videatur adeptus.Quodicetiam notat Cregorius pluribus in locis .Exl quo multi humilitatem inter alias virtute sit
sicut solem inter stellas esse docent , quodi
sicut ills ad solis praesentiam nostris Obtu litibus subducuntur,& evanescunt, ita ad coni spectum humilitatis vir humilis nullas ha libere sibi virtutes videatur.Vnde sciat Moysem ignorasse legimus cornutam sibi faciem fuisse ex consortio sermonis Domini, quam alii fulgentem videbant, sic Geri humitis, ut ait Gregor.bti sona sua non υident, qtii in se virinia hominibus ad exemptam praebent. Maetna quidem, inquit Bernardus,
170쪽
Humilitatis rara vitreus , e, magna, rico operantem inmmas'-lmissa m ιὸ msias, ct mani sam omnibus ιtium testam Iatere sanctiιatem l Na quod i . . 'aliquis se imperfectum existimet, eum talis sit, licet valde laudabile sit, non tamen magnum est ; scuti neque magnum est, seruum nolle reputari dominum, nec pauperem diuitem, nec aegrum sanum ; sed quod Dominus pro seruo haberi velit,diues pro paupere , pro aegro sanus: haec prosteto maena res est,& admodum rara: nam,ut idem alibi ait, Irim Lam. 4lNon magna res es,esse humitim in abiecti Q Mus ane, magna premus, ε rara misitis hiaminias honorasa,Quam idcirco adeo extollit Deus,
uis . . , ut humiles dicat Isaias Dei vestimenta esse u me: Vidi, inquit, Dominum fedentem super festam Meestim,dy eleuatum , ct ea,
quasub ipse erant, γε ebant temptam. NO-ua lectior Et tria eius replebat temptam, oes regiam: alii: Et ora etas reptibant tem-ou.M. --JHum. Venimenta Domini , ait Creg. δεχι est quare orae vestimentorum eius, seu fimbriae sunt humiles, qui eius ornant veste, S replet templum Dei, 3e sulgent in aeternitate; id quod etiam Iudaeis fuit in Exodo s- M. , rigesMatum in illa visione Hua ideriam Deaio Israel,e ab pedibus eius, quasopus Iapidis Sapphirini, o quas eaelum, eum ferensi es: ,ut alia habet lectio :θι pediatis ei squas optis late is, nimirum humiles,qui,licet ab impiis, ut immundum lutum repu-xxον. orentur , ct purgamentum huius mundi om ia ni peripsema ; stant tamen sub pedibus Dei,eorumq. sunt gloria,quaserium,eiam Numilitati iserenum es. Verἡ beata humilitas, quat etiamira starea- instar thymiamatis clectissimi,caelum,& tertia. ram sui fragrantia laetificat. , Vnde bene hae lata humilitate praeditus, dicere Tobias poterat cum sponsa in eanti-Cant. I. Ialcis: Nardus mea dedit odoremfavim: Quia, M . Abb ibi stetit nardias, inquit Rupertus,herba aromah, do in paruo quidem frutice et partias ira , ita . nequaquam in aritim se subrigit ,sed eom/sa,atque odoratis asore optimi odoris, alque radicula suaui, multis Usus probatiar initis ; se humititas Do qtiidem arsurio, ita iudicio partia res es, nimirum exitis, sed itidisio regis, pretiosor es eunctis operibus Istis,in quibus homines itisi i mirin-tur, atque magnifici, ipsumq. regem , ct patrem etias Deum, sanctiam quoque Spiritum Oniee deIeetat, Cetati fuatiis odor , qualis, quantusq. de nulla unquam m in ad ipsem
sicuti ex nardi frutice conficitur oleu, quod
a seplasiariis in magno pretio haberi asterit
CD-.M. .I.JClemens Alexandrinus: & reges Parthoram Vnguentum,quod regale nuncupabant,haud
L sincerum esse dicebant,si esset sine nardo; sc. nullum certὰ spirituale oleum pretiosus,aut charius ipsa animi demissione, S c orumi regi nulla virtus est chara, nisi hoc humilitatis nardo delibuta. l
Itaq; cum Tobia,caeteris i.sancti limis viris iuxta praeceptum Domini,nouissimus se- per est locus eligendus,in quo roto sine periculo degimus: nam quemadmodum ei, qui per ostium,euius demissum valde sit superliminare, ingrediatur, nihil nocet, quantumcunque se inclinet; nocet autem si vel unius
digiti spatio plus, quam ostii mensura patiatur,se erexerit, ita ut in limen impingat, Scapite quassato collidatur; se quantalibet humiliatio non timenda in anima , sed metuenda vel minima temere praesumpta erectio. amiarem, ait Bernardus, noti Re . in care homo eomparare maioribtis, non minoγiatii, ser a
simiam,atque m ferrimum reputasset meIiorra, ct mtisatione dextera exces in se quidem futurus si, in Deo qώidem iam se p
ED si nunc in die placabili f. ATobias magna dicit este DeilIudicii extre
lia erunt in die vitionis s ma-luis
gna in tempore remissionis ,speetatori. quando diuitias gratim suae mani stat;qualia erunt in tempore solutionis, quando magnam suam iram manifesta bit 5 magna nunc,quando in peccatores iudicium suum,quas moerens,exercet, Unde JID. I. I
per Isaiam dicit: Heu mindicator de inimi- eis meis; qualia erunt quando ipse Deus, Ezrah. svi Erechiel ait, reqviissere faetet indigna-li 3tiomm stiper eis, ct constabituri Sane abun P, 77. idat nunc, ut auertat iram suam,& non accedit omnem iram suam, sed tunc ignis aecensus erit in furore eius , & ardebit usque ad inferni nouissima, congregabitq. super eos mala. & sagittas suas complebit in eis, vilDetit. 32 habetur in Deuteronomio. Tune enim ma- l astorum cumulum super peccatores inducet, B& omnia suppliciorum genera inferet: his enim omnibus, quasi sagittis iniectis, ita pharetram suam exhauriet, ut nullum vindictae genus in illa residuum suturum esse videatur, quod contra eos non essundatur. Sic ipse per Oseam εἰ Super eos effundam qtiasilo ae 3. Inquam iram meam, hoc est,non amplius guttatim instillabo, S mitius puniam; sed e ndam ira meam quas aquam, hoc est, copiosam,& uniuersam fmul: faciam in te, quod EMeh. s.s
non fel , inquit per Eaechielem, quibus
mitia Cora non faciam: nam, sicut nullius quamdiu inter aggeres clausus, atque coer- citus,placide suit, se intra alucum continet,