장음표시 사용
211쪽
cum pueris ad lusus,& iocos descendisse legimus. Aelianus tale quid narrat de Hercule , ' de Agesilao, Ze alijs: saepe ensm accidit, inquit Q u. eMLlCassianus , non diram nouit=s, ct insimis; a4- ς. - ' etiam . mentissims, ct persemi, ut nisi Recreatio holmenti1 sto iam tremo , atque censura quibusnesta animo dam mollitastierit Oessitudinum laxamentis necessaria . in teporem spiritus, aus ceria in pereleiosam CleoVoris valetudinem collabatur . Proponit deinde magnus hie vir ad hane doctrinam, corroborandum exemplum S. Ioannis Euangelistae, quod hic intexere non grauabor. Feν- tum inquit, Brat fontis Ioannes Euangeli iaeum perdicem manibus molliter demulceret, qu/ndam ad se habita venatorio venientem conspex sie, qui miratus, quod vir tanta opinionis , fama ad tam parvia , or bumιtia se oblectamentasubmittereι: Tu ne es, inquit, His Ioannes, cuius fama insignis, ae cHeberrima me μορ- summo desiderio pia agnitionis aliexiti eur ergo oblectamentis tam vatibus oe. euparisy Cui B. Ioannes: suid est, inquit, quod manu tua gessas i o siler arcus: ct cur eum, ait, non tensum semper Ubig. eiretinferi λ Cui Dillis respondit: non oporteι, ne iugi curvami. ne rigoris sonitudo Iaxata mouuera, atque depereat, e cum oportueris, vinortiora νη .atiquam seramnicula dirigantur, rigore iam per nimietatem continua tensionis amisso, violentiori tui non possit emitti: nu no i inquit A. Ioannes, animi te ostendat, ὀ iuuenis, tam parua bac breuisque laxatio, qua nis remissione quadam rigorem inuritionis sua interdum releuet , ae relaxet, irremisso virore lentescens virtuιi Diritus, eism necessitas poscet , obsecundare non poterit. Atque huius rei exe-pla in aliorum etiam sanctorum historijs non pauca leguntur, nimirum de sancta Elisasin οἱ . s. belli Ungariae Regina, quod non semel moras bH ti. deste luserit, de conuiui; s interfueriti de Beato Ignatio Myota , quod oblatam ludenditatis armi c. sionem, aliquando acceptauerit, & dG. P alijs quamplurimis. Sane Beatus Philippus
B.PhilinilNerius mea: Congregationis institutor, plane Nerii miraldiuinus, ut a primis eius discipulisti dissima comit . relatione percepi, tanta comitate cum suis agere consueuerat, ut non infrequenter etiam animi recreandi gratia cum illis Iu dos honesos sumeret: quod omnes fine aliqua suae ipsorum deuotionis iactura faciebant, quae tam altas in ipsis radices egerat, ut sicut rupes cirea lacum letis, nunquam,licet durissimis fluctibus albis, rumpuntur; ira nec illa rumpi posset, vel in minimo laedi. Etenim ut meri to quidam poeta cecinit.
Non itaque vituperabilis est ludus, sed ludi exeessus r neque nostra Sara, Ieremias, &caeteri Sancti, dum in consilio ludentium non sedisse, neque se miscui se dicunt, ludos propterea omnes vituperasse eensendi sunt; sed scurriles. illiberales, immodestos, ac inhone
stos, quales exercere solebant in curiis mimi, histriones, scurrae, di assentatores: quibus noni modo non consortatur animus in speculabili libus, & agibilibus; sed magis distrahitur, &li
reuocatur ad eorporalia delectabilia: & e - cupiscentia per eos super vires intellectuales iconfirmatur. Accedit, quod gaudium exhisce ludis proueniens peregrinum eii , instabile , & eelerrime transien9 namgaurium hypocritae, ait Iob, ad inisar puncti: quodi explicans Gregorius: In puncto, inquit, nisael ut ponitu Atas euatur, nee mora ossa agi-litur, ut per exprimendam tineam trabatum, sichnoetala praesentis vita gauria eum tangit, amittiι. Quam exiguitatem, instabilitatem,& momentaneam laetitiae vostupratcm improbis precatur David dicens: Deus meusapone illos Ut ratam, O sicut sipulam ante faelem venti: hoc est, non sit magna, Zc ampla eorum fellaitas ; sed exigua , di modica, instar illius
puncti, in quo rota, vel circulus, vel res alia rotunda tangit planum: simul q. eme, ut i star rotae, quae volubilis est, nequaquam quie stere vel in puncto prosperitatis valeant; sed potius velocissimo dextirae tuae impetu a sublimi gradu ipsius ad infimum miseriarum locum praeeipites deuoluantur: Et, sicut stipula vento agitata, nullibi valet consistere ,
sed semper dispergitur, ae dissipatur; sic ipsa
in nulla huius mundi prosperitate unquam , permaneant, sed sanie te Deo, semper diffluant, dispergantur, & pereant; quod sint haec mundi delectamenta mulieri illi Apocalypsis, matri fornicationum .& abominationum terrae Babylon dicta similia, quae cireundata licet ipsa esset purpura, & coccino, Zeinaurata auro , de lapide pretioso, & margaritis , poeulum tamen aureum, quod in manu sua habebat, plenum erat abominatione, de ira Dei; sie scurriles, Ae profanae huius mundi delitiae , & Iudi externam licut pompam, 'habeant, & quietem promittant; poeulum tamen porrigunt, aureum illud quidem, sied plenum abominatione,& immunditia, calicem nimirum indignationis, de irae Dei. Hi ne merito Sapiens: Ne intuearis, inquit , vinum , quando splendeseu in vitro eolor eius: ingreditur enim blande, ct in noui mo mordebis, τι eolubre , ρομυι regulus, venena dissundet, Uest, ne resilietas apparentem tantum harum illecebrarum mundi quietem; sed magis vinum in calice abstonditum venenum considera. Sane, ut optimε Seneca admonuit: nihil taneesarium, quam pretium imponere rebus. nam sicut ille, qui apud tabernam omnia, quae sibi apponuntur, medit, nec de pretio inter ω3at,valorem deinde rerum in fine prandij atauernario percipiens deceptum te valde putat ; ita qua delectabilia sibi fi mundo apposita comedit, nee illorum valorem considerat , in fine coenae post patratam criminum delectationem, quale venenum biberit, di
Mundana coatirlatio nes ira Dei mi equitu
212쪽
Ludi , ut licitus st, breue esse oportet. Lib. r. la.
gnoscet, quando serte iam poenitere am plius non valebit. Quare ante delectationem, ante inhonestam voluptatem, quanti tale quid ematur, diligenter quisque interrogare debet . nam certe tanti sicut Demosthenes illi mulieri impudicae dixit poenitere non me ed Potius cum Sara omnes inhonestos fugiet mundi ludos, honestis contentus, qui virtutem, de non vitium sapiant, quique breuiores sint, & sere momentane it nam, ut ipso Cicero Ethnicus ait: Ludo, Deo uti quidem luet , sed sicut somno, quietibus ea-teris. Et Philosophus r.parum delectatio
nis fusFit ad vitam,sicut parum falis suf
fit ad rendimentum tibi. aeternas illas,& solidas delectationes acquirete Contcndens , de quibus scriptum es Dotictationes in dextera tua, inque in em. dc: cutiat antium omnium habitaeis e H in te.
uod di cillimum sit inter improbos
innocentiae retinere candorem . Et
quod mali facilius peruertant bonos,
quam boni malos conuertant. DOCvMENTUM ILED illud in nostra Sara est
maxima admiratione dignum, quod etiam de sancto Tobia supra meminimus , ab omni illam leuitate vixisse alienam inter leuissimos homines: cum sicut Cyprianus ait: omnino rarum, ct dif
fitest fleri bonum, o Delia admodum ,
-m -- giHro , sine exemplo doctrina Harim a pia aerias . Desentistis annis imitiamtir, ct doceamurnam sicut terra sponte sua sine viso cultu spinas , & tribulos serminat, uberes autem messes, frugiferasq. arbores non sine dili-χenti cultu, S labore ; sic terra mentis nostrae sine doctore, sine arte, vitiorum spinas producit, virtutis autem fructus non sine magno studio, ac labore. Dissicile enim valde est sustinere aedificium , cuius parietes a debita rectitudine defecerunt ,& facillimum contra est illud ad terram prosternere. Defecit proculdubio aediscium naturae nostrae per peccatum a rectitudine iustitiae originalis, & ad malum propensius multo defexit: quare mirandum merito est, quomodo huius infirmae naturae particeps Sara inter tot intiquorum hominum irritamenta, solida, Stirma permaneret, ita ut illos virtute' sua potitis confunderct, quam ipsi eam vel tantillum 1 sua rectitudine dimouerent; cum maxime non minus difficile si homini ad Bmalum propenso, boni naturam induero, quam humidiori materiae ignem . Quamquam illud interest , quod humida materia a natura habet, ut ignem, qui na- rura sua calidus est, I sccus, tanquam sbi aduersantem refugiat; homo vero non ab ipsa naturae suae eonditione habet, ut vi tutem aegre accipiat, sed a peccato,naturam homi uis deprauante , quae illum adeo procliuem ad malum reddit, S adeo praecipitater ad malum trahit, vi nihil iam sit illi facilius, quam malum facere; nihil dissicilius, qvilm amplexari virtutem: unde sicut mel si vel perexiguum absynthium amaritiem saacile communicat, contra vero uret ne multis quidem partibus excedens,dulcedinem suam absynthio impertitur: & scut paruus lapis aggerum subductus totum in pronum trahit flumen Icontra vero firmissima etiam moles,& munitio impetum suminis in pronum ruentis vix reprimere potes, ita modica quacunq; peccati occasione a bono qnisique recedit, nec multae valent occasiones boni vel unum ab aliquo malo reuocare .
Huius rei exemplum fuit Salomon sapientissimus regum Israel, qui mulieribus alienigenis,& idololatris se coniungens, non illas ipse conuertiti, sed magis ab illis ita peruersus ipse suit, ut templa idolis ipsarum construxerit. Sed quid Salomonem commemoro Petrus Apostolorum princeps, qui inter Christi discipulos conuersatus . ipsum Christum verum Dei filium, inter falsas, v ria sq. Flebraeoru de illo opiniones agnouerat,&confessus fuerat; paulo post aulam Caiphae ingressus, ad unius ancillulae vocem diserte pronunciauit,quia non nouisset hominem: &qui dixerat: Deum ratus sum in eanerem, ct in mortem ire: Eti omnes feari- Ilauti fuerint, ego nun tiam sandaliza- θον, illum se ignorare fatetur ; S qui unica vocatione simul cum fratre de nauicula ad Christi sequelam vocatus venerat, & qui Christi gloriam intuens in monte Thabor dixerat: bonum eri nos hie esse , qui Christo dixerat: Domine ad quem ibimus3 meγ-ha Ditis aeternae habes; se Christum ignorare dicit,& quidem ea maxime causa, quia inter iniquos habitabat. o infelicem habitationet blasphemant Iudaei Christum, illum q. percutiunt,& Petrus inter illos positos, quas unus ex illis, anathematiZans iurat, quia non
Quis igitur stare inter iniquos audeat, si alomonem,si petrum cadentem inter illosi a considerat 3 Sed quanto in periculo versentur,qui cum malis commoratur, licet sancti sint, mirum in modum ipse Dominus per Aggaeum descripsit, quando anno Darii secun do factum est verbum Domini ad Aggeum Prophetam dicens: Haec dicit DomInus exercitutime interroga Sacerdotes, bo dicens: Sittitirit homo earnem sanciscatam , eam scili
Tanta in homine procli uitas ad malum, unde sit
213쪽
scilicet, quae in sacrificiis sacrificabatur, in ora Cesimenti fui, ct tristerit de summitu
te erus panem . ant pti emtim, aut vinum, aut oleum , aut omnem cibtim nunquid fan-
git vestimenti summitas. at re sndentes cerdotes dis γtins: Non. Τι dixit Araras: Si tetigeri poIta tis in anima ex omn/b. ys, non ne conluminabitur y er dixerunt,contaminabittir , subaudi quicquid is tetigerit,
cuius animus contaminatus est. Mira res.sanctificata vestis sna sancta vestis illa erat, in qua sanctificatu s acriticiu recipiebatur,ut in Leuitico habetur cibum ex suo contactu sanctificare nequit, & pollutus in anima, Scota in hominis mortui immudus est enim pollui in anima pollui in homine: anima enim hic pro homine per synecdochen ponitur, vi etiam in libris numerorum , ubi dicitur : Eere qtiidam immtinui oper animum hominis , &c. ) omnem cibum polluit: test res polluta, quod sanctificata non potesse polluit illa, quae tangit, non valet ista quicquam suo contactu sanini ficare. Quod cum sciret Dauid durissimam simul, Id iniustissimam persecutioncm a Saule re ge aliquando perpessus, haec illi habuit: Si
Dominus ancitat te aduersum me , odoretur
eriseitim, hoc est, hos na libenter me ipsuplacabilem offero: Si atitim y hominis ,
hoe est, non Deus, sed homines te contra me mouent,maledicti ni, hoc est, illis maledicet Deus : eleeerunt me hodie, ut non obabilem in ren* Erra Domini, O dixerunt: Cade, fertii Dys alienis . Nam dum e terra Dci, & fidelium consortio me ad gentes co- sugere cogut, inter quas lata est idololatria occasio, ut ad illas aliquem mittere idem sit, ac illi inlidelitatem suadere, quodammodo dicunt, re hortantur,ut vadam,& dijs alienis serviam. Quibus verbis plane ostendit, quam iacile sit, hominem etiam iustum, ac pium impiorum consortio deprauari ,e rvmq. simile in fieri. Vnde merito Diodorus ait: De licebratortim sumitiaritate, δι-que consoriis friptum accepimus, quem Drya flagitiosi de de Iars con*exerim, eum quatis st,hauci pere tinctari perrexerim,cum etim sedatibus Ufosmilem minimὰ bitarim . Qitare Theognis :
G2 eoniti e bonis, O ab his bona purima disces, Ctim prauis Citiens, tu quoque pra-
Et vulgaris est nostrorum parcemia Dimmi con thi conuersi,
E ii diro ehi fel . sed plura de hac re supra.
Virum aurem cum timore tuo, non
cum libidine mea consensi susci
VERS. XIX. Et aut ego indigna fui illis, aut illi fori an me non fuerunt digni, quia forsan viro alis conserualli
VERS. XX. Non est enim in hominis potestate
x Matrimonium qua mente eontrahenda. a Priores Sarae visi etiν a daemone Mess. 3 Conseritim idem, atque arcanum , sue
I RV M aurem , Nullo libidinis aestu ancitata,aut aliquo prauae concupiscentiae motu in matrimonium soaccepisse declarat Sara ; sed ob amorem prolis, neue sterilitatem sbi, totiq. populo Iudaeorum in uisam incurrereti erat enim Israelitarum genti sobolis propagatio stlicissima, ut supra narrauimus: unicuique enim sua inerat cupiditas iuuandi pro virili promiis illius Abraham facti, MultipAeabo fmen tutim ope statis caesi. S contra, infeliciissimum, i inmo maledictum, & peccatum sibi putabant nullius sobolis procreationem. Cum timore tuo, inquit Sara, hoc est,timens tuam offensa in , si aliter facerem, &Non etim Ahidine mea, Aut aliqua mea inordinata concupiscentia . Cur tamen permiserit Deus suos viros intersci, se nescire fatetur , unde subiecit, Atit exo indigna Di idis, cte. Nam mul. tis de caum id potuit accidere: quia nim Lrum , vel ipsa illis in diana sui, vel quia illi me non fuerunt digni. Etenim licet Optime perspectam haberet Sara suorum coniugum indignitatem , quippe quae nouerat illos , ut inua Angelus testatur , coniugium ita suscepisse, ut Deum a sci, & a sua mente excluserint, suae tantummodo libidini va is aces suos cantes; tamen ipsorum tentationi compassi ui se, illos non ausa est condemnare I sed D sadia temeteran , inquit, me non fuerunt digni, nor liudicate.
sua ipsorum culpa ; sed Qti a forsan Obo alij confertiasi me , , Nihil temere statuendum indicans; sed Omnia' diuino consilio relinquenda esse, unde subdit: . 3 Non est enim in hominis pote Bal f RS. XX transtitim testim. Consilium, secretum l
214쪽
tilem, qui dat canum, Lucretum.
Peccates, sed potius excu-iabat.
& arcanum eadem voce Hebraei significant πu , eo quod in consilias arcana tractentur,& consilia non nisi secreto summa fidelitate capi, A seruari debeant: sic voeat Sara Dei consilium res illas, sue uniuer- se , siue singillatim sumptas, quae sub actionem nostram minime veniunt, ut est ratio eorum , quae a Deo sunt : nam ut sapiens ait: Sermo ititias, hoc est Dei, potesate plentis est, me dicere ei quispiam potess qua ὸ i a Deli λ & in specie rationcm, qua permotus Deus,permisit c iuges viros suos e medio tam repente tolli.
1 s C E cum sara neminem temere iudicare, sed potius proximorum excusare casus, a imbecillitates, Christum etiam Dominum imitans,qui licet a patre es et constitutus iudex vitiorum , 3d mortuorum; non tamen, ut de illo dicit Beatus Ioannes , venit in mundum , ut iudicaret mundum; feci si Luaretur muistis per ipsum. Idcirco cum in terris esset, non iudicandi munus obi-uit; sed excusandi, quoad potuit, peccatorcs , quo pacto mulierem in adulterio deprehensam ab iniquorum accusatione eripuit , a lapidibus liberauit, di suauissimis
verbis in spetia obtinendae veniae crexit: similiter torporem discipulorum in horto dormientium, postquam illos ad orationem fuerat hortatus, benignissime excusauit, licens : Spiritus quidem promptus es, earo autem infirma, re cum post paululum iam nullus relictus esset locus ad illorum oscitantiam excusandam,demissa voce illos corripuit , dicens e Dormire lavi, O reqtiissite, o e. de tandem ipsum suorum crucis-xorum lacinus execrandum excusatio ignorantiae lenivit, sic patrem suum orans: Pater dimitus tuis , non enim friunt quid faeiun . Quae Christi Domini exempla v. riis modis legimus imitatos esse omnes sanctos, di in specie quendam Anachoretam, qui, ut narrat Dorotheus, ut cognouit Datris sui lapsum, cum non haberet, unde illum excusaret, se ipsum reprehendens ait. II i mihi, quia liti hodie, eras e o. Sane, qui aliena peccata sicile incusant, se ipsos gnorare sancti Patres docent. Sic senex quidam,ut es in prato spirituali a fratre rogatus quid causa esset, cur assidue iudicaret Datres: r pondit, quia nec dum iste ipsum cognouisti: nam qui se ipsum no-
uit, statrum vitia non aspicit: hi Abbas Moyses, ut est in vitis patrum, aliquando accersitus, vi sententiam in fratrem lapsum diceret , accessit sacco arena pleno onustus , rogatus a. quid portaret, respondit, peccata sua, quae quoniam vix ferre valeret, multo minus aliena iudicare posset. Quar optime Bernardus admonet, dicens: Catieatienae conuersationis use aut etiriosus e pIorator , arae temerarius iudex , etiam sperperam actum quia deprehendas, nee scaudices proximum , magis autem excusa
Metio intintionem, s opus non potes, puta 'norantiam , pura se eptionem , putaea M , quod i omnem omnino διήλυ tionem rei certi do rectist, Dade nihl mintis ipse tibi , Θ dretro aptiu temeti vim; Vehemens nimis fuit tentario, qtiici in me
loqui ρ Merito itaque David Dominum deprecabatur, ut secundum iudicium iusto rum illum iudicaret, dicens ; Aspice in me, 9 miserere mei Betin m i ieitim ditigentiam nomen futim ἰ quod nosceret, sanctos viros Deum diligentes, solere proximorum suorum culpas misericorditer excusa .
euod rationem eorum quae a Dro fiunt,
inuenistare temere mens luma i na non a beat. DOCUMENTUM II.
v M seu ti Sara docet, con situm Dei cognosci omnino nequeat, frustra mens humana eorum, quae a Deo sunt, rationem inuestigare contendit: nam si inhabitare Deum inaeeUsbilem Itieem, S tenebras pro latibulo habere, di absconditum esse sacrae literae docent, quonam modo absconditi Dei consitum audeat humanus animus perscrutari λ Certe Deum super Cherubim stare, aut etiam sedere, idcirco toties sacrae scripturae tradunt, vi significent supe eminenti ipsus maiestati etiam Angelo rum mentes intelligentiae luce plenissimas ita subesse, vi ad illius altissima iudicia , atque consilia intuenda, sese attollere nec per se ipsae possint, nec temere sub nitantur. Quin etiam apud Isaiam idcirco seraphim suas pennis, S alis faciem Dci velare dicuntur, ut ostendatur etiam summorum Angelorum subtilitatem per eorum pennas significatam, non modo non audere palam facere, & perscrutari, sed operire magis velle,& obumbrare diuina consilia. Itaque diligenter obseruanda sunt illa verba diuini spons in Canticis canticorum, dicentis:
215쪽
Aurete ocuus tiaos u me, quia ibi me avi Ouνιi-lfurtinti quasi eo amplius Deus exaltetur, ne prospietatur a nobis , quo propius illum, lpraesumimus intueri I ad eum modum, quo caelum , diastra tunc magis a nostris obtutibus elongari videntur, quando eminentiora
t acumina montium , turriumq. constendi. inus: nam , ut David loquituri Meeede/ ho
mo ad cis aistim, in Maaabat Detis, Idest; ascendet homo per superbis gradu,eleuatasq.
auscultationes de Deo,& tune Deus altius al-r surget. Quod quide scito illo res se Simonidis cofirmatu est, qui, ut Tullius refert,eu esset
insignis philosophus, S fuisset ab Hyeron
Tyranno requisitus distincte, quis nam Deus ellet , unius diei cursum ad illud perquirendum quaesiuiti sequenti vero die biduum , Ndemum tertia die triduum: ti se in dies dierunumerum duplieauit, & duplicatas semper
induetas repoposcit, quia, ut ipse tandem itFranno respondum quanto μὰν pressus divisitisque eo idem, dis itiorem intienis. Quos si haee de Deo,quid de ipsius arcanis Dei dixisset e Sed mira res. Licet animalis homo, ut B. Paulus loquitur , non percipiat, quae sunt, spiritus Dei, & sit metis norier magnus , esiclarans enitam no iram , ut Iob dixit, m/jabii cinefacta si sesentia inius ex nobis, vipsaltes ait, hoe est, ut chrysostomus interpretatur , mirum in modum excedas evrum
ut sara loquitur , non ι in hominis potesatiransi iam suum: non defuere tamen viri qui olerede rein qui superioribus elapsis seculis,aus sunt, illa scientia pleni,quam B. Paulus dicit esse sultitiam apud Deum, diuina diuinare consilia , & ea uiam eorum, quae videbant ipsi
fieri, assigna re velle, quod cum tandem per.eipere non possent, ausu temerario dixerunt, nullam esse in rebus diuinam prouidentiam. aiHorum unus,lese Lactantio filii Pythagoras,
qui temporibus Socratis vixit, di ob id ab A. theniensibus exilio mulctatus est , eius quoi volumina igne combusta . Post illum, eiusdemi limpia, & temerariae opinionis, S iudieii plex trique suere, Democrates Abderita, Epieurus, Theodorus, Cirenens, Diagoras, & alii: qui adeo in hae impietate excelluit, ut merueriti appellari a θ..., hoe est, a Deo. Hune quasi priuidisset David, inspientem vomuit, dicens: Dixiι insipiens in cisis itis,no es Detis, S quam abominabilis futurus esset ipse, quique ipsus sequerentur insanias,postea declarans subdit: Gratipti fiana, ct abominabitisses sor. Ne igitur in horum insipientem
fatuitatem incidamus,suis nos verbis monuit Sara,dum dixit: Non es enam in homini, potesara con a Mummie enim ediscet homo humiliare se ipsum, nee plus sapere velle , , quam optirteat sapere. Sed iam videamus quae pro eomperto habeant Sancti viri de Deo, quidque de illo libere pronuntient.
Hoc autem pro certo habet omnis,
qui te colit, quod vita eius, s im
probatione fuerit, coronabitur, si autem in tribulatione fuerit, liberabitur, dc si in correptione fuerit, ad misericordiam tuam venI licebit.
probari tatis. a Probari qui eo ronantiar victores. 3 Luam tibertatem asserant Dutilationes. L L V D omnibus, qui Deum
reuerentur,& eolunt, fide cer-
xl tum hie sara docti, quod tanta
ba immittat, nimirum ut vel illos probatione coronet, vel tentatione liberet , vel tandem correptione d poenis, eorum peccatis debitis purget. i Noe autem pro certo habeι omnis,qui reliι te. Certitiado triplex, euidentiae, Mei,d Pro libabilitat s ; prima certitudo innititur sensi- chus, secunda sacrae seriptura, tertia proba-sibilibus coniecturis, multorum narrationi, '& viris maximae auctoritatis. Loquitur hie Sara de eertitudine fidei, qua maxime viris iustis, &saerae seripturae peruestigationibus haee nota fiunt;quae cum non rationi humanae, vel veritati diuinae innitatur, omni est alia certitudine certior . Certissimum igitur est viris iustis, qui Deum venerantur, di colunt, quique saerae seripturae ab ipso Deo reuesatae eredunt, inquit Sara,
Ponabitur, Quod etiam B. lambus docuit,l dum ait: Beastis Cis, qui sufferi raniationem quoniam cum probarus fuerit, aeripies corona Uiιae. Recipit Sara metaphoram a certami li nibus, quibus fortiter peractis,athletae vici stres in signum gloriae, & virtutis eoronis d i l nabantur, aut obsidionalibus, aut eiuleis, auit muralibus , aut castrensibus, iisque contextis vel ex lauro, vel quereu, vel ex argento eonflatis i se docens, iustis pro virtute certantibus, a siimmo Imperatore certissimam pos probatione deberi eoronam. post probatione, ait,quod e rona nemini tribuat Deus,l nisi ei, quem prius, tanquam aurum in sornace probatum,dignum se inueniat.
3 Si auιε in Dibiatitione scierit, liberasitur,llNon quidem ab ipsa tribulatione, sed vel allseruitute pereati e nam ctui faeis pereatum ait Ioannes, Sistitis es peceati, nimirum , at variis ipsorum peceatoru oceasonibus, quaslibona eorporis valetudo, pulchritudo, rerum
216쪽
assuentia . S seeura quaedam quies a iserunt , Wes ab aliis huius mundi malis, a quibus tan dem .vir colens Deum, liber ad aeterna bonata. post mortem avolat , quod optabat non mo
sis .hberi. h. tuam venire licebit. Corripit enim Deus, ut νsis. ., supra satis abunde disseruimus,omnem filium, eam a quem recipit.
diata neminem coronet Deus , in tentationibus non probatum. D o C V M E N T v M I.
docet Sara, quod non sint illi De Deiq conspectu digni,qui
non sunt probati, nee sunt probati, qui non tentantur. Si eprobatur in praeho miles, in
tempestate nauta, in tentatione vir iussus.
nam,& unde qusso quis scire potest, quanto erga paupertate amore si praeditus, si semper diuit ijs affluat quanta aduersus ignominia,& infamia, eonstantiae virtute habeat, s inter applausus perpetuos sne ulla ossensione consenescat quam aequo animo laturus sit orbitatem, qui se orbatum non videat Nemo, in
lenim sena desunt, oirtutis experimensa non
me eimonra lapidiam exercent, eum voluerant probare adamanum, ignorant,momst ada mas wI non, quandis maneum, O tneiadmemnon inueniunt. Tunc enim cognoscunt verumilesse Indicum adamantem, quandin inter mal lleum, di ineudinem perseuerat sic etiam tune cognosti tir in Ernace vas figuli, quod in eam iniectum non fiangituri sumus nos Dei figmentum , sumus eius gratissima merces, ut nos probet, Opus est: probat tamen mi sibi, ut Caudentius Brixianus ait: qua ante Unmersa quam nι cognoviis, sed Angetis,ct 'rihominibus, Ut eos, qvios probat,ex faras probos . novierint quonra eos iΘ sas inmeri no possunι:Angelis quiri iusos prosari otiis, τι eon m. mata functoria militia Letuntes agnosans,lsilmimbus, s ad postieransit Histrionis Dei eorum protiocentiar exempsit diabolo etiam probatam viati ingerere sanctoram iusitiamst honorum opertim meritis, debite ad amici.
Gaudentius . Bene itaq; S. Iacobus t Beatus Oiγ, qtii sufferi tentaιionem, quoniam, eum inobartis fuerit, aeripiet coronam vitae. Ne .lque enim, ut in Exodo bahetur, Deus in i
priore parte tabernaculi manna collocari iussit, & in ultima , & secretiore , altare holocaustorum ; sed potitis e contrario primo loeo in uessibulo atrii altare holocat storum , ubi ignis, gladius, S sanguis collocabatur, intus vero,& ad tabernaculi extremitatem sancta sanctorum, ubi suauishmum asseruabatur manna : sie ad amplissimum Dei regnunon nisi per ignem, si dium, ex sanguinem perueniri posse declarans. Hi ne sponsus in Canticis: Veni de Libano,
at i Uponsa mea, veni de Libano, Cenιο coronaberis de eapste Amana, de vertice Sanir,is Hermon , de rabiIistis leonum, de montibtis
Dardoram, quibus verbis ceum Lilianus, siancto Hieronymo eredimus, candidum significet ) declarauit de Libano,nimirum candidam ascendere animam debere , quae vulteoronari. Coronaberis, inquit, de eapite Amana, hoe es, ut LXX. interpretantur:
ct montibus pardo m. per maximas nimirum de fidei, de bonor lim morum disie ulta tes, per quas cum pertrans st B. Paulus: So.
niam certamen, inquit, creta ui, eur m eonsummavi, em Ieraatii: quasi dicat, a prin-eipio fidei transiui , & varijs cum hominum
generibus,malitia bestiali, nimirum tu mun do,& earne certaui, & ideo : in reliqua repo-sna eri mihi eis a itiri ita, quam reddet mihi momi , in sua dis iuritis Iudex, hoe est, superauria hores, restat mihi, ut coronam a Domino aeeipiam, non quidem hanc eorruptibilem, quam reges mundi victori militi tradere solent sed aeternam illam, quam in die
extremo, ab aeteruo iudice aecipiam. Sie, Tertulliano teste, Cum Cass. L. Sept. Seuerus pater, & Marcus Aurelius Antonius 'Caracalla filius. donum dari militibus iussis sent, illudq Tribunis singulis, ex ordine vocatis, erogare't Iaccessit, & miles quidam, lauream east remem, quam exteri ob solemnia natalis, vel imperii Casarum in rapit gestabant, manu tenens. Quod factum admiratus Tribunus quamquam ex militu murmure id suspicaretur,quod erat quaeriti quidsbi hoe velit: eui miles, se Christianum esse respondit, & proinde non sbi curae esse, an
coronatus temporali corona incederet, nec ne:
quapropter ad eareerem iussus est rapi, poena desertae idololatriae luiturus. Cuius militis factum, cum quidam etiam ex Chrisianis improbarent, dicentes, tunc haud fuisse necesse tali pacto Chrisianorum non admittendi terream Iabilem coronam, suo libro de corona
militis describens , stinissimis insuper argumentis , Christiano non terrenam , sed caelestem eoronam quaerendam esse comprobauit. Sed heu quim multi sunt Christianorum, qui perinde ut si Christiani non essent, corru. l
217쪽
ambiunt i Iaeob smiles, qui pulchram Rachelem ante lyppam Liam volebat; cum :Itamen, scut Laban idem Iacob dixit: Non es in Deo nostro eon etudinis, Ct minores ante tradamias ad nuptias,hoc cst, neminem soleat Deus ante probationem corona donare. Vnde B. Paulus: Non eoronabitur, inquit, nisi qui legitime cortauerit. Quare lyppa praus oculis Lia amplecteda, lacrymae nimirum, & deformitates tribulationum, quam pulchra Rachel & ante coronae caelestis haereditatem , eiusdem haeredi tatis incommoda suscipienda. Sic praeceptum erat in Israel, quod propinquus haerei itatem mortui fratris, qui sine filiis decessisset, habere minime postet, nisi cum haereditate ad suscitadum senaen fiatris,uel propinqui defuncti, eiusdem etiam uxorem ac .cipere. Vnde cum Ruth Moabitidi mortuus esset coniux sine liberis, dixit Boo2 ad virum, qui magis propinquus crat mortuo lsratri: Partem agri Datris nosγi Uimetiebcendet Noemi, quae,reuersia es de regione
debeam, ntilius enim es propinquus , excepto te, qui prior es, ct me, qui inm feeun- tis . At irae respondit: Ego agrum emam . Ctii dixit Booz r quando emeris agrum de mann mialieris, Riath qtisque Moalitidem,
qua Uxis defuncti Dit, deles arei ere , Ut fusiles nom/n propinqtii itii in haereditatestia a qui respondit: Cedo itiri propinqtiitatis, tu meo ettere pristhaeio Sic inquam multi reperiuntur, haereditatis quidem aeterna, di coroni; cupidi, qui tamen & Liam,& Ruth, lacrymas nimirum , & labores, in coniuges accipcre tam animose recusant , ut potitis iuri cedant propinquitatis, S haereditatis aetcrnae , quam velint illas ullo modo subire;& tamcn prius extiterunt tenebrae , quum
lux, Vespera, quim mane, prius operatio- .lnes Domini sex dierum qua eiusdem quies : 'liactata prius est arca inter aquas diluvii, quam in Armeniae montibus conquieuerit: 'ibis septem Iacob seruiuit annos ante, quam Rachelem uxorem duxerit; pellem induitante, quam bcnedictionem a patre sit assecutus: prius suit aer obscuratus , quam descenderit manna: Israci quadraginta prius annis per invia,& inaquosa desitra fatigatus errauit, quam promissam terra obtinuerit. Saxa perpoliuntur ante, quam in templi constructionem adhibeantur .Prius igneu currum, quam caelum ascendit Elias. In lyra chorda prius extenditur , quam concentum pulsata re ddat; A tandem nulla est coronaisne victoria,& pugna d e, hoe pro rario habet omnis, qtii cotii Detim , qtiod mira eius , tis in probationestierit, eoronabitur. Etenim elegerit nos licut Deus omnino gratis ad
libeatitudinem gloriae regni caelestis;ad illius
tamen possessionem adipiscendam , non nisi per obedientie, S: bonorum operum merita, ipsius opitulante gratia, voluit nos peruenire; quemadmodum, ut exemplo res fiat illustrior, decreuerat quidem Deus Hebraeis possessionem terri largiri,quam gratis promiserat, sed ad eam possidendam nox, prius illos ingredi voluit, quam praeli, cum habitatoribus eius peregissent , eosque profligassent. Qua inobrem Apostolus Coloia senses ad egregia facinora excitans scientes , ait, quod is Domino aeripietis retributionem haereditatis , significans caelvstem haereditatem, ad quam Dominus gratis, ac liberalites nos elegit, atque vocavit, a nobis accipicndam esse por bonorum Operum merita, quibus illa tanquam merce S,& praemium iuste retribuatur . iNec habet homo,quod coqueratur de bonoru operum difficultate, ac labore , quem& ipse tanquam pretium, pro caelesti repno comparando perlo luere debet: nam sicut magna censeretur mircatoris liberalitas, qui merces suas eo pretio omnibus venderet , quo amicis suis charissimis solet; ita , magna Dei nostri cesenda est liberalitas, qui eo pretio coronam caelestem a nobis accipiendam proponit, quo cam Sanctis omnibus sibi charissimis, quorum alij, ut B. Paulus ait; Iudibria , ct Cerbera experti, insuper vine via , cdi earceres , Lapidati
sunt ,fecti sunt , tentat unt, in oecisione gladis mortui sunt. Quin & ipse Christus dele ipso ait: Oportuit pati Chrissum, ita intrare ingloriam fuam : quare de pretio
cxlestis coronae verba faciens, merito, S
congrue dixit: Dispono vobis,seut diis
fuit pater meus regnum. Vnde trultra terrenis iudicijs, 3e voluptatibus, frustra supcr-bijs, & honoribus tentat quis caelorum c ronam comparare, cum labores in virtutum exercendis operibus eius pretium este censeantur . Quo Circa Christus : IlIgnum eaelorum, inquit, Vim patitur , or violenti diripiunt illud. nam cum sit idem violentia,
ac contra naturam, & natura nostra delectationes , diuitias, commoda,voluptatesci. lvenetur, docet Christus, si coronam regni caelestis ambimus, illam vi obtinendam : iEt quidem si mentis oculos in caelum eleue mus, illic intueri licebit, nullum in eo esset coronatum, qui probatus ante non fuerit: vnde illos omnes vidit Ioannes in conspectu
agni amictos stolis albis,& palmis, quibus
eorum insignes victoriae de mundo, daemone,& carne reportatae, significabatur, gestantes: na,vi docet Greg. non est victoria sine certamine,no est certamen sine labore. Quaoλῆ nec habet palmam, qui non certat, nec certat, qui non laborat. Hinc & de Christo loquens idem Ioannes: habet, inquit scriptum in femore, Rex regum , Dominus comi inantium Et quidem dixit in seniore, ubi milites
218쪽
lites gladium gestant, iuxta illud: Aeetnae regiassio lao oper femur tuum muni μὰ non autem dixit in fronte, ubi loset gestari
corona , ct regiae maiestatis fulgor apparerer ut indicaret ipsummet christum ense, Slabore adeptum sibi suise coronam , Ad regnum i Vnde B. Paulus: Videmus, inqvita sum pro aer p Ugonem mortis gloria , O M. nore coronatum . Quae cum ita sint, omnino e laborare debemus, ut per bonorum operum merita caelestia regna adipiscamur, ad quae nos alia ratione peruenire haud post iam satis ostendimus. Nam sicuti Rex Agesilaus aliquando interrogatus de finibus sui regni Sparturivi. brato aliquantulum ense , quem manu tenebat, respondit; sent termini regni moliri quos glassicis nos er neqtiit pertingere; ita coronae slestis gloria ibi terminum habet,ubi nos laborare desinimus , cum e contra, sicut Sara docet o ereto habeat omnis, qvii Detim euis, & in tribulatione est probatus, merita in calis gloria se esse coronandum.
Euod resprosperae homines a virtute, alque ab ipso Deo auertant, ad quem
aduersae crevertunt. DOCUMENTUM II.s Qv E A D E O humano generi prosperitas semper Obsitit, ut fere inter homines vixerit nemo , qui in prosperis Dei oblitus, ingruentibus vitiorum ponderibus non succubuerit, sicut e contra nullus fere tam repro-boe mentis, qui in aduersis, Dei non recordetur,& per poenitentiam vi hic Sara loquitur , a peccatis , a malis, in quae per peccatu ira inciderat, non vindicetur . Sane In aprosperitatibus hominem Dei obliuisci, exemplo suo nos docui Nopulus Israel, d quo Moyses ait: Inerti artis es dilutas, θν eatiiιν uis, inera saltis, i s uultis,di- utatus . reliqtiri Tramfactor suum, Oraetissa Tufa turifuo. Et difficile admodum esse hominem reperire , qui 'in prosperis se modeste contineat, docuit nos Sapiens dum ait Beritis Cis, seu, vi alia habet lectio,
Iaudabimus etim Nouit quidem vir persectus in prosperis modum tenere, N: ut nauta vento nimio sante vela contrahere . Sic
B. Paulus . fio, inquit, abundare , O scio nursam pati. Verum qui talis est, ut Sapies ait, fecit mirasinis in cita sua quia per raro inuenitur. Na scut Dincerna Pharaonis, ut habetur in Genesi us DecediIssus pro
doma tota pos peccatum abiit, & regum sapientissimus Salomon tam missi re cecidit, vi apud nos dubiam salutem suam reliquerit e & denique dilecius Deo rex David, in tantam est eleuatus iii perbiam, vi ad suae potentiae ostentationem populum suum numerari praeceperit; se omnes sere homines , rebus iuuerinlittis prosieris , Dei obliuiscuntur , misere peccatis replentur,&evanescunt in suis cogitationibus . Quar
Psaltes de illis verba faciensi In Iaho,/, in-l siquit, hominum non sinι, O etim homini-j v 7
htis non sage altint tir; id orentiit eos δε- μνbia , operis iunt iniqtiitare , o impietate Da , tantum este docens malum prosperitatis, ut in superbiam eleuet, ante qua habeatur; etenim licet caetcra omnia, ut d cent Philosophi,semper praesuppCnantur ad operari , quamobrem nec homo generat, antequam sit, nec ignis calefacit, antequat accendatur ;prosperiaas tamen nocet non
solum,dum praesens habetur,iis nimirum , qtii in Iabore hominum mn snt, sed etiam dum sutura speratur, i)s scilicet, qui se cum hominibus sagellandos non putant: unde bene ille, postquam in suturo di xit, eram hominibtis κon satini btinrtir , subdit in praeterito e i9 3 tenuit eos sep Hia . Quod ut exemplo res fiat illuserior) apparuit in Pharaone, qui cum filios as 1 α miti
fugientes, mala persequeretur manu, sola spe ductus victoriae , & prosperi euentus , ante ipsam prospcritatem adeo superbe se se extulit, vi dicere non veritus sit . perse, ρυ - , comprehendam , diuidum notia
illos superbia , quia non ipsi, superbiI ; sed ipsis superbia dominatur: quod etiam in superbissimo apparuit Nabuchocionosor ,
qui, ut sacra docet scriptura, O m eleuatus in superbiam ob victoriara, habitam de Arphaxad , cateras audiret vicinas regiones psius imperium recusare ; iratus iurauit per throntim , ε ι regnum Dum, quod defendere e de cvinitus Haloniatis has, a qui-Dus tamen, utpote libcris, cum nullatenus
enciretur, haud opus habebat se ipsum de sendere; sed magis a propria animi superbia , atque imperio ambitione,a qua fr- missimis vinculis detinebatur adstrictus ;etenim se se habet homo , ut limax,qui exiguo rore, vel humore e caelo in ipsum de-iabente , ita extenditur , ut quodammodo extra se ipsum uti ire videatur, & casulam, in qua degit, relinquere: sic inquam, ubi homo aliqua prosperitate fruitur, & benigno, ut aiunt, sortunae sauore , extra se, Sextra rectae rationis limites statim exit,& in qua plurima peccata prolabitur: ctenim sicut poeta ille cecinit rLuxtiriant animae relus phrunque s eundis N e Deile es aequa eommoda mente pari. N COn-
219쪽
eipit, quod displuebat, &e. Nam , sicut equi serociores domitoribus traditi, faciliores lsunt i ita homines secundis rebus estraenati calamitatibus, rebusq. aduerss plerunq; ad
Iorem. 3 r. rerum humanarum imbecillitatem eo o-lis scendam ducuntur . Sie Ieremias, Castigasim/ , inquit, ct eruditus fiam quas isti/netius indomitus e quidem CX eo, qui ais,
prospera, ut indicatus ait Gregorius ,sse
ι n prosperis homo se ostiuisituri in aduers s
Osuν . In prosperisse', , anteactae bona doeretint , in inis autem Iove quoque temporis admissa terguntti . Quare Dauid de popuso Israel verba faciens, utrunq; ele-W77. 23. ganter coplexus:mandauit, inquit,nimiruma Deus,nubibus de per, O santias eati v rtiit,ct puit iliis manna ad man candum: illi vero per tumorem coinquinati, animo erecti,& beneficiorum obliti: In omnistis
his peccauerunt adhue , c, non eradiderunt in miνabilibus rius. Verum deinde in aduersitate positi. eum oceideret eos,qua ehunt ea, ct reueγtehantur ,-ditactio veniebant acietim, se recordari fiant, quia Devis aciiuris Dan.ν. .leHeοrΠm. Sic refert Daniel visionem sta luidisse multarum bcstuum .ntiarum prima, ait , qaasi Iema,ct istis hahelat aquilla af Tribulationeteiebam,donec evulga iunt alae eitis, Θ μὴ adee ut ho-lIata eis G terra , ct superpedes quas homomo, Deum lsetit, ct eor hominis datam pis es. Cui sanEqua rix leenae similis esse videtur homo, prosperita te praeditus , qui quasi alas habeat, in m gnis semper, & in mirabilibus super se voi illare contendit, cui tamen si prosperitatis euellantur alae, stat super pedes perinde ac
homo,corq. induit hominis, mansuetum ,
Itis iam ea , inquit, fiabditum esse D O , Omortalem non paria Deo sentire. Merito itaque David non aduersitatem timens ,sed nimiam rerum temporalium assuentiam, Sprosperitatem ait as allistidin/ diei simebo ii Et B. Iacobus , omne gaudium , inquit, exi-lictimate fratres, eum in tentationes Carias
ineide itis . Quin & ipse Ethnicus Catoli
Noli successiis indignos ferre molester Indulget λrtuna bonis, ut laedere possit . Quod cum optime nosceret Amasis rex Aegypti,cum amicissimo suo rege Samiorumlipolycrate conquestus est de nimia eius' prosperitate : unde& Samum ad illum , ut resert Herodotus, libellum misit in haee verba conscriptum i Mihi qtiiAm fHieiter agi eum Viro amico meo O tofise , audire vo-Iuptati erit tamen itia magnae pν peritates mihi non placens, qui intestim , quam inui-lldum nomens t. Ω-d ad rem attinet, malimi: tum meas Usus, tum eorum, qui mihi eurat sunt, res nune prospera iνe, nune inflatetur, di ita per sarias fortunae vises aeuum tradueere,quam in omnibus mihi prospere cedere : 33. a
N/e enim G odia odisse me piau, qui. eum in omnibus felix fuasset, non tandem maia pret/μitstinditus.Tti itaq;mihi obtemperan humile , & rationis ductum sequens , quia ut ait Chrysostomus t in seiandis ,risus eum
., 'adeu potentia, insatur, omniatis sis inimiaevis iracundus , qui riinde in adti os, sit
mansuetus, hxmstis, ct in propriae naturaei cognitionem Menit. Quod accidit regi Nabuchodonosor, qui ut sacrae literae docent, . cum in prosperitate alatus sibi quodam oesse videretur, nec se cognoscebat,nec Demeui e regio solio deiecto vix euulsae sunt arae r osperitatis, quando iterum lumen rationis recipiens , se, Deum t. cognouit , di regia. Maiae.JAntiocho, qui sertunatus tales sibi videbas. I a. tur alas induisse, ut etia fluctibus maris imperare se posse,& sidera caeli eontingere exi isti marit cui etiam mox euntiis dilis, adeo in-lgenti est plaga percussus, ut nee ipse ferro lposset saetorem suum; unde ad eor rediens, iquid tibi sit, quod plurimi facias , quod .lsamisiam maxime dotiret, id obi inuem is ,s ita a ciso, Ut nunqtiam ad homines Ceniat.liquod pra era itia deinceps non Cariabun- ter aduersi , medeare tia tibi stibande eo
oratione aptit me insigratiam: ad eoena temoratia Coti H e magni faeiens pisatorido.
220쪽
tunam experiretur , Ut etiam reperιres,
quis abierisset. Misso itaqtia Samiam Caducea rore , dixit, se itis etim illo hospitis foue
nieli etia cilip Ethnici prosperam, ut aiunt fortunam hibebatur in infortunatissimam esse scirent. Ne miremur selix. igitur neque animis deficiamus, s modiciam nune, ut B. Petrus ait, op fel eontristari in I. u. a.6lαιγνι seni arionibias. Laetabimur enim postea, & exultabimus laetitia inenarrabili, considerantes, quia momentaneum es, quod e eias , aeternum, qtiod detierat. & quia fleuiu ra . a. mites ait: non retinques Dominias Virgam neealaram stiper δενι/m iuHorum e neque dabιι in aeternum estiationem ivso; sed seeundum maltitudinem dolorum nostrorum consolationes eius animam nostram laeti se a. Σ.Cc . . s.lbunt, & sicut abundant passiones christi in nobis; ita per Christum abundabit eonsolatio nostra, eum, sicut Deum alloquens dixit Sarai Ea hoe pro ereto saleal omnis, qtii eo-
Non enim delectaris in perditionibus nostris, quia post tempestatem tranquillum facis, & post lacrymationem, & fletum exultationem infundis.
Sit nomen tuum Deus Iliaet benedictum in secula.
NON .nim delectaris, O. Asignat hiesara rationem eorum, quae superiore Perditio
versiculo dixerat. quod nimirum ideirco probet, tentet, ct corripiat nos Deus, ut coronei liberet , di purget: quod, ait illa , non delectetur Deus maliu nos orii PMduro, Hebraice irram abadon hoc est, interitus, mors,conium pii barathrum, praeeipitium, in quod esim aliquis descendit, perisse dieitur,tenebris, At obliuionis ealigine absorptus, quorum malorum nultu in nos immittat Deus, ut perdat, sicut diximus, sed solum, vs salvete etenim, ut testis es sapiens, Detis moriem non fers, nee laetatur in perditione virortim. Vnde per Erechielem ple ait: Ntingvsd Ooluntatis mea es mors imp 33 seu, ut habet Hebraeus: Ntim lenis Cotim morum impρὸ Creavit enim ille,ute sent omnia. vide plura de hae re primo sequerti docv.
eis. Faeit Deus post tempestatem tranquillum, hoe est labori quietem, At dolori eons lationem suecedere. Enim υινο , ait Chrysos. misericors Detis moestis relus quaedam e iam ineunda permiscet quod e/rfὰ insanesis omnibus Deiι,qtios neque tribratationes, ne P, raetin. dilatis flnis hab/H eonti as, sed Iam de ad. tieresis, quam de prosperis ius tim o iram qtiasi is trabiti Caristate eontexit. Certe eelebre semper adagium suit, quo uel solus
vel etiam quod alius ctein itens sebiti Ploebus. Etenim ut benρ ait Seneca r Ita sors Anga es , do Ior,' Huptas
Ima permutat bretiis hoγa fuminis. 3 Pos lare masionem , C - η tam exrahitionem in nurs. Quia proprium est Dei opus omnem a suorum oculis abstergere lacryma: nam se ut dicit iob:Ipse Otiiserat, es medetur, Iob 3. I 8.
preeutis, ct mantis eius sanabunt . Extitiationem infundis , Idest, tantam laetitiam,quae etiam in exteriora derivet: nan exultatio est quaeda corporis tripudatio, quae etiam in exteriora eorporis gaudia erumpit. Quare non latum intermum animi gaudium
ostendit; sed etiam affictiones, S indieationes eorporis ex iucundae rei sensu , vel opinione prosectas. Vnde Alberi titia. tio, inquit, es quaedam exatiatis in iubi ,eiam esedis gaiauium has in eominis tartim ditatem . Et Caietanus: Extihatis, inquit, s /xundans Iaetitia, testiri ingsi titione, idest, fgnis etiam externis, gyaasIsmy, aemia si simι ι νυ . Qua exultatione ian repleta in sua oratione Sara,post lacrymas extrinseco cordis iubilo ait rsu nomen itium Detis henedi tam , O. Qiam verba iam supra exposuimus , & de illis plura dicemus inserius.