장음표시 사용
461쪽
llieiicit: r peruenitum lent .ad quem modia miletiam sancit viri nolit testam cti iter acturi , l It j ictu i henc dictionem, Mia parer tibus carnalibus b edictio-l ves spiritualibus e friagitabant.Sic Nessarius ine post a Mi Coni tanti inopoli Tarsum in patriam iturus ;hant teste Nicephoro, venit ad Diodoru Tarsi Epilles ι ι ,s scopum, ut ab eo,sub cuius scilicet Episcopali
D, M.L t. saltu censeretur, cum precatione benedictione acciperet. Berachus Monachus ad Aeticam insulam nauigare instituens, ut narrat Ada mannus ad S. Columba Abbatem Scotu ac - μι an=Λι cessit,& ab eo benedici postulauit,qui acee vis. s.lpra ρ Sancto benedictione secessit, nauem J. Giam 3. ascendit .ldem narrat facium ab alio diici pulo Baithemio, qui cum in cursu nauigationis in maximucetu incidisset, perterritis omnibus,ipse solus aquor,& cetii ambabus manibus benedicit intrepidus eodemq. momulo bellua magna se sudibus immcrges nusquadeinceps eis apparuit S. Finianus,accepta aB.Batheno benedictione, in Scotia, hoc est in Hiberniam nauigauit, vi refert idem Adamanus. Vra libertus comes, ut narrat surius,cu, . quadam necessitate urgente iter acturus a B. s. hi 'οιι inertino, sicut consueuerat, benedictione nopoposcisset, propere ab sedgens, in medio itinere solito ex equo collabens, in petro simia, humum decidit,inultis q. quassatus inebris, S se more penitus contracto, se confestim putabat moritur u , nas benedietionem pernuntium ab eodem sancto impetrasset, sinus, cive nia suae omissionis,quibus impetratis itatim conualuit. Nec nostrae valedictiones , quibus iter acturis dicere consueuimus, Iidis viguardi Iddis Ita eon sol. aliud sunt, quam benedictiones , quam fausta apprecatio,qua etia transeuntihus, alijsq. laborantibus impertiri solemus more vetusti simuin hoc sequuti, de quo meminit David , dices ἰ ct non dixeram qui prateribant, benia Aio Do inini super Dos,b8n edaximus solis in nomine Domini, ubi innuit Iaboratibus hoc faustum carmen accini consueuisse , S illis , qui Oderunt Sion, non adcantatum suisse. vi de plura apud Gretscrum. η μμ ρ' u Ostititistim iam. In signum ardenti Ditimae dilectionis,& amoris, ctenim per oscus la amnia quati in aliena corpora transsendi, Pti . . tid seu transportari docuit Plato apud Gelliti,&CAI. as. c. Macrob us,qui refert graeca quaedam carmii ι , lna,quae hi sit adolestus Plato, in quibus dicit δε- .. .. I p rum abfuisse, It quidam . in osculo moreretur,cum iam anima pene proprium desercns corpus ad aliud tuansmigraret. Dixit hoc ideΑαι . ιι. vi Ambrosiusser Uetitam, inquiens , adhaeret lisas s. 3. anim a Deo per quod sitieet transtines tirspiritus oscisantis sicut & hi, qui se inuicem Osculantur non sunt labiorum libatione cCtenti, sed spiritum suum sibi inuicem vide- oeulis ani-ltur insundere, quod etia amici velle videnti duisis lxur, qui antiqua, vel pietate, vel silperstitio- do. yian inς ις ulo ς cipi ut morieti u animas. ut ipsi tui. Vivant, qui sibi moriuntur . Vnde Poeta:
Monentes eam honorare soceros, diligere maritum, regere familiam, gubernare domum,& se Ipsam iri repta hens bilem exhibere.
Probae uxoris ossicia a Raguele hic filiae recensita sunt .i Honorare Isteros. 1 Diligere maritum.
462쪽
pacis fundamentum est. Atigiti o. ee.
tingere poterit, quo pacto enim eum eaput coetori connexum, conitinctum e su , CI-
meesaris pro fias reliqua omnia in pace stini, principibus namque meatis, quis iam pacem ditiis re pessit, a que disinis, e quemadmodtim e eonfra,his inuicem distaentibtis, niεHMIubra esse poterit, ioiaque statii nutab t familia. Hanc suorum virorum dilectionem semper habuisse mulieres prudcntes in sacris, de profanis literis legimus. I ii sacris dilexit ardentissme Sara suum Abrahain , Rebecca Isaac is usanna Ioachin. De Sancta Monica Sancti Augustini matre, haec idem Sanctus Augustinus Ptinis annis xtilitis facta os, Iradita. irofertiitiit vitati domino, ct stetit eam taeον ibi, Aquens te tui moriatis fuit,quitas eam p Ichrum faeiebas , θ. reuerenteν
super eum , Ut in te eredens Osisea retiar. Erat et ero ilia prae erea, Ptit bene discinti a praecipuus , ita fisi ι; fu nsti/νat haee non resi fere baro miro , non fanitim fracto, sed ne Cerbo quidem . ram τ/ro refracto , o
quieto , cum opportum m videret, rationem
rius commotus fuerat. D/nique etim matronae mullae,quarum viri many etiores erat
plagarum τὰtigia, etiam d/honsata facie
gererent, inter amisa eouoqtita iis argvie-hat maritortim Cisam, haee earum tin etiam, Cetati per iocum grauiter admonens,ex quo ιI subtitis, sciae matrimoniatis vocant tir,
kjeitari andi beni, tanquam i Myrtimenta , qtiitu, anetuae Deiae es/nt, depulare debra fsent: prornae memores conditionis, seperbire aduerses dominos non oport/H. Hucusque Augustinus . In profanis vero Theogena uxor Agathoclis regis siciliae ab aegro marito nullo modo pasta est diuelli; quod diceret, nubendo se non prosperae tantum a sed omnis fortunae ini ste societatem nec imuitam sui spiritus periculo empturam, ut extremos viri spiritus exciperet. Fix minς La- cenarum cum vitae discrimine captiuos viros, mutatis vestibus,liberarunt. Et penetOpes Poeta ille canit:
Hseq. pudori aram fuemate eoMittiit. Nicerati coniux impatiens iniuriae marito
illatae,mortem sibi ipsa con ciuit, ne triginta Tyrannorum, quos Lysander victis Athenis imposuerat, libidine ni sustineret quod inter suanimas omnes necessitudines, arci illimum ,& inuiolabile sit niatrimonia vinculum. quibus sane exemplis , piae uxoris officium esse conuincitur, viro tanquam domino suo morem gerere, nihilque sine eius bona venia capessere . sic Damascenus . Sapientis, inquit, muti ris es matν onj legittis cedere,ut1ue obtemperare, marito Ira emi cedere, Ialoranti moti,sui Orebis, ae probis consisia opitu Pi, eram moerenIi martio nonnilia ipsa quoque moerere, quia, marito in mare rem aliquem prolapso ,eommodi gymas por-rtis es cxor , niamquamque iti, accider ribet, τι detrim nitim suum, iacturumq;,
to exprobrii ; sed positis eram reuereri , Uttila stiae cetitam, ae es 76 arbitrum , ct moderatorem. Nam decretiam Dei omnipo
quoniam tires caput vitineris .setii Chri- isti, es eaput Errosae. Haec Damascenus . Hinc Beatus Petrus plurimum laudat saram propter suam erga seu in Abraham obedientiam . Sara , inquit, ohediebat Abrabis, δε mintim eum Coeans I sciat scribittit in Cones, funamitis petiit facultatem a marito prosciscendi ad Eliseum prophetam, ipsum supplicatura pro filio defuncto. Et, iubente Domino, mulier, quae inscio marito se iuramento confringebat, non tenebatur promissonis rea. Notanda tamen Plutarchi illa laudata sententia, dicentis r virum deber uxori dominari, vi anima corpori nono vi dominus pecori. Quare illicita, se indigna pracipienti marito sapiens mulier parere non debet. Exemplum si sophronia illa Romana, cuius pulchritudine captus, ut resert Eusebius tyrannorum impurissimus Maxentius, ut ei mos erat, missis illi prorum ministris,deduci ad se taminam iubet. Illarem ad maritum praesectum urbis Romae detulit, qui multa sedum voluens, ad ultimum altius ingemiscens h D qtiid , inquit, Dei. . mus , quιbtis aut Mee toleranda sent, anta nimis ponenda I Tum illa, ut maritum vi dii metu mortis perterritum prodidisse pudicitiam suam e patitatam, ait his qui missi sunt, expectate , donee eomposta, Ut decet, ct adornata procedam, dehinc cubiculum ingressa, cum prius defixis genibus ora Llset, tanquam pudicitiam suam Deo immolatura , pectus, ac viscera, correpto mucrone transverberat, extremos huiusmodi nuntios ad tyrannum per assistentem transmit
tens ratis magis puceant Chri a femi- n.e tyranno. Resert & aliud Victor Vticens, egregium de duabus matronis, Victoria ,
culorum ates. iii π.u emae arronile .
uti ita imperanti nisi ito non tenetur uxor obedi r ιυ. s.
463쪽
S Dagilla facta , quae, cum iub persecutionei l per omnia, quae sit bestiim, ac morigerum s-fVVandaloru in Aphrica pestilaris maritorui ilium decent, testante id Euangelista,Erari subditias iura,Mariae scilicet,& Ioseph. lpuniendi etiam filii cum res postulat main
V vardaioru in Aphtica pestiferis
suasionibus si Ilicitarentur, variis tormento-irum generibus lininanislime excruciatae s-dem Catholicam abnegare,& in errores trasre Africanorum incredibili constantia r cusarunt, riaismoque martyrio miserae huius vitae, ut meliorem ad ipi scerentur, sine imposuerunt.
3 RVoeθmiham. Tertium,hoc est magni momenti monitum a parentibus Sari s
liae datum, quo eam docuerunt eius esse muneris familiam, audi primo liberos, deinde samulos,iamulasq continet, regere, docendo, puniendo, alimenta corpori, animoq. pra be- do. Docendo quidem filios , maxime in iuuentute quando ac huc vitielia plangat Amr, let sicut noties o ruarum sunt in circuitu mensae r dum scilicet, instar tenerae arbusculae in ea qua in voles partem,secti possunt, sine periculo ita monis: nam adolescens, ait sapiens, iuxta Oiam sam , etiam eum se
nuerit, non Neerit as ea. Verecundiam taciturnitatem, obedientiam: quae tria, ut docet Bernardus , pueris adobsentibus magis eon rniant. Et quidem verecundia adeo decet aiolescentulos, ut sicut refert Alexander ab Alexandro, Persae cetii: limis legibus cauerint, ne adolescentiores, vel verbis, vel g stibus manuum , vel oculorum nutibus, aut alio quopiam modo,quicquam committerent , in quo pudor desiderari videretur, quodque honestati aduersaretur. Adeo , ut capite plecterent eum, qui hominem nudumet. '. 'conspexi siet. Et sane Chrysostomus ait Pti
Taci tituitas: δεν franum es Vitiorum. Taciturnitatem iuuentuti aci vero adeo necessariam esse censuit iuueneommoda, it uti Sapiens , ut dixerit r Odotisens Imquere an itia eati a vix . Et Pythagoras, teste Laertio, quinquenni silentio discipulos suos obstringebat, prius quam in schola
loqui, vel disserere possent, quo toto tempore aud cndis , auditisque retinendis eos uacare volebat I ut sapientiam, non praesumptunia, di temeraria garrulitate; sed decenti, S modesta taciturnitate incipe rent. Sic Sanctus Thomas Aquinas, studiis adhuc dans operam , taciturnitatis virtutem, adeo coluit, ut bos mutus a sodalibus per iocum diceretur. Verum Albertus Magnus eius inagi sier, talem , inquit, mox eu et bos isse mugitum , ut sonum ipsius to tus admiraturus sit mundus. obedientiam tandem maxime nccellariam esse iuuentuti , ex eo manifessum relinquitur , quia cuivipsi instruetione cgeant, utpote tabulae race , tesse Philosopho ; consimiles ; stustra in eis scribere tentas, si manui scribetitis non pareant: nam addiscentem , ut docet philosophus, credere, & obedire oportet. Cuius rei ins e praebuit Christus Dominus exemplum, qui obediens suit patri vLque ad mortem, e matri, patrique putatiuo H. 34 3. ia
Filii a iuucia tute probis moribus imbuendi.
t sapiens ait: Miatilia eouigata es in eom
nam rectiti I aliqtiando panem, quam vir alapsero subtrah/s;s enmm, sequitur idem ,lperensseris eram vieta , non morieturis non pereraseris, morietuν, quia, qtiod ad Ortam is orat necessaritim , βιιraxi tir ergo si non percusseris, odisti filium; nam,ut idem ait:
Ni pariis mirga, Odit stium stium . Sic
Heli, dum filios suos a virga correctionis subtraxit, perdidit. Sic pater ille blandus, de quo Cretorius , dum nimis indulgenter cum filio blasphemo se habuit, illum adhuc quinquevnem e sinu suo a daemone rap.
tum vidit . . Tandem alimenta necessaria corporI,antismoque filiorum parentes suppeditare debent, utpote iure naturae illis debita, ut in brutis apparet. Vnde nec siti parentibus, ted parentes filiis debet thesauri Eare. O etiam pacto prudens materiamilias, erga famulos, di famulas habere se debet; eosque primum , non secus ac filios de his, quae ad salutem spectant, instruere , N a viiijs moderata correctione dehortari non tamen, quod multi faciut, in eos saeuire debet, vel tyrannidem exercere, quod faciendo, nosolum grauiter peccat; sed etia seruos,ut Sapiens ait, semper habebit fugaces . Sic ille: litii eo virbat demiam suam , posse debit ventos. Nam herus, seu dominus, qui in domesticos suos, seruos nimirum , ac famulos crudeliter saeuit, qui assiduas turbas in domo excitat,& omnia permiscet: ventum possidet liquidum, ac iugacem: seruos inquam, desertores, qui ventorum in morem , e domo illius , unus post alium labuntur, atque sugiunt. Quare, dominus, ut monet ApOstolus memor esse debet , se ac seruos hahere dominum in caelis: Ex quo, sicut obseruat Tertullianus: Heri magis patresfamilias , Smatresfamilias vocantur, quam domini. quia erga familiam tanquam patres, non dominos se habere debent. Ex ijs, qua aleis M. Ueniunt,ait Seneca ad Lucillum, Ahenter e gnota faminariter te exmfertiis tuis vivire. Hoc prudentiam tuam, Me eruditionemd eis. Seruisent,immo homines serui sint, immo contulernatis,immo confretii, sevitatieris tantunde in Ctro die Iieere Drtuna. Hine Beatus Martinus, teste Seuero Sulpitio adeo humaniter se cum seruo suo habuit, utiaepe calceamenta ipsi detraxerit. Siseramentis, inquit ille, miti tariεαι implieasai, Mar. tinus scilicet, Uno tantum fertio ramite Dit eontentus. etii tamen vιee versa πιο- minus fertilehas , adeo ut plerianque et ,
seviunt in famulos illos fugaces habent, ae deteriorestina . 34. Unaea ad Larati,
464쪽
nterrerit, eibum una everet, his sepius 'nes se min liraret . Haec Sulpitius . Blande ita ita , νύ que accipiendi serui, non contumeliose,aut
di . furiose. Danda etiam sunt eis debita alimenta, & debita merces . Corripiendi er- rantes, & curandum, ut munus suum diligenter exerceant. Etenim, ut Sapiens ait:
Ece i. 33.JCibaria, di virga, ct onus asino si Panis,ctas. riseiplina, ct opus seruo. Indicans, sensur μα- . Iansenij, seruos instar asinorum regendos esse, eaque illis labministranda , quae uitiis tribuuntur, nimirum pro scenatione, seu cibariis , ponitur enim Graece πιργάσματα,hoc est, tant pabula, , quod sinum significat, panem, hoc est cibum, non delicatum, sed necessarium. Pro virga , quae debetur asino , disciplinam,seu castigationem.& correptionem. Pro onere,quo grauantur asini, opus, quo premendus est. & in ossicio continendus. Hinc Aristoteles struis deberi scribit, nγἀ, s Et serui debent fideliter suis obedire do- β. f. F.εlminis, ut Beatus Paulus praecipit, dicens. Sortii obedite dominis ea natibus, non ado- eulum ferurentes, quasi bominibus placentes; sed d Domino, a qtio recipietis merre :quodeunque saeuis ex animo operamini sirit. 3. p. eis domino. Et idem ad Titum . Doreta, Iinquit , feruos domini uis subditos osse, in
omnibus piaeentes, non contradicentes, non
fraudantes, sed in omnibus Mem bonam
Uendentes. Gubernare domum. Quod rei domesticae cura in primis mulieri Incumbat, ea seli ineis ini nurum, quae maritus sudore, vel industriabit . sita acquirit, debitε, ae utiliter domi dispenAνυ ib. a. lsandi. Vnde Philosophus: probam, inquit, πο--ο. miatierem omnibus, quae fiant intus , dom/nari oportet, Uiro quidem indeeens Oidetur
eis siri, quae inter aedes sunt, turpeque . es quisquam eorum , qua fiant doma, Dee-oαώ;. 'ire . Xenophon : Mihi υiritia , inquit,
Deus nultimam muneris ad eviram domo i-
eam intus stifcipiendam in Iurem protulisse,
molitoremqtie corpore , Ut intra parietes offleia obiret : viri cutem,corpus, animumq. ,
ad frigora, asus , itinera, expeditiones, δε- eile tolerandas eonsistisset ideoque νὸι tui foras agendas detigisse. Denique & Coluta
Catam.na ol mellae Ivire , inquit , a natura comparata . - νε in muδειν, ad domesicam diligentiam; viro autem ad exemitationem forensitim . Cuius rei ea esse potest ratio: quia mulier viro est stimidior, metusque plurimum confert adu diligentiam custodiendi. Quare prudens muli lier, ut munus hoc suum fideliter exerceat, amarare . ini domi se continere solet. Unde narrat Plu-ustarchus Veneris Eleorum picturam , aucto- t
i tis, ,. re Phidia , testudinem c quae symbolum estut
Mulier e Missenti , de commorationis in domo ) calca- lmo non de.luisse. Et legem siisse Aegyptiorum,quae nul iegredi siptis vetabat Sandalia . ne domo prodirent: s
ata I tunde & Statuae C. Ceciliae positae in fano ill
Sangi, sandalia, & msi adiacebant, ut idem narrat . sic Sapians mutire, ait salomon , aedi eat domum f. m. Quare verissime Clemens Alexandrinus pronuntiauit,quod M. λιτον 'γνγι ὰ οικι ae, res puώλνγima invitier eoos dotis. Et Naaianetenus
rutiliaribtis res pretiosa domi manere p&γLmum , ad gubernandam nimirum domum.
re. Monent tandem si iam Raguel, & eonia iiux, ut vitam talem habere curet, quae a ne-llmine recte reprehendi, aut culpari queat ii nam facile materfamilias totius familiae O-liculis Ofiens onem affert, s culpate in aliquoi vivat: etenim in corporibus lucidis, quales sunt lapilli, haud libenter vel minima toleratur macula. Quare eum mater familias, instar gemmae lucere debeat omnibus, qui in domo sunt, si quis ei neuus appareat,detractioni semper patebit,& alumniae: nihil enim aeque attendunt filii, & famuli, sicut exempla parentum, vel dominorum: ni-sFhilque est, quod eos benὸ morigeratos ma- l ngis reddat, yirtuteque praeditos,ac parentes i ''tales conspicere, vi enim teste Claudiano Componitam OHii S Regis ad ex/mpu,nisso in Atim Mnfusi:
Htimanos edicta GaIent,qvia vita reaenis ita domus componitur matris ad exemptu. Vude Cassiodorus Non potess, ait, aucto-IC
itatem habe e Brmo, itii non tutiam MNA; dum in quam si bona praecipereia, talia non fecisse. Sane vitam, S term nein, instar gemmarum manuum este,docet Nieeta Episcopus , nee licere altera trahere, altera repellere, quod facit mater familias, dum bona docet filios, & mala oper tur . Et sanctus Bonaventura docet Praelatum, seu parentes esse debere similes Geometriae magistris , qui quas docent demonstrationes , fingunt in sabulo, cum in omnibus virtutum evemplis oporteat rectorem praecedere subditos. Ex quo Platonis etiam,& Socratis gnoma fuit: principes magis exemplo peccare, quam culpa, & ut Deus in caelo pulcherrimum sui simulacrum constituit solem, qui tamen perexiguo suo desectu plurimum affert orbi toti noeumentum; ita in familia parentes constituit, qui prudentia , sapientia,& moribus se filiis repra sentent, quorum desectus magnam conseri perniciem domui, in qua caput existunt.
Me s Christus de quouis homine dixit: Vae homini tui, per quem scandiatum v nisiquid de illo fiet,qui auctoritate, & potestate in domo sua pollens, pabulum scel rum flammae administrat qui namque mali exemplum re ipsa familiae praebet, famulis, & filiis quasi viam ad infernum os cndit, & quot vicibus, vel etiam vitiis id sata cit,tot eis quasi passibus ad isnem aeternum
praeit: Iucidum in re eam obscura , de tene
Principes magis exemplo peccant, quam culpa.MΛιι. 18.
465쪽
brosa exemplum, primus lisaelitarum Rex Saul. quem cum suo gladio innixum se persedisse famulus conspexisset, confestim eodem plane modo se percutiens, S ipse interijt. Vnde recte poeta ille: Sunitis 1 rtant animos immissa per
Sua quae sunt ocuris stilissis A. s. filii iamiliasin serui instar Suniae ad parentum, vel dominorum exemplum imitandum ita sunt proni, ut nihil bene factum putent,
nisi quod ab iliis factum conspiciunt. si placet, hiue quae alibi de exempli honi, ve
mali vi, & essicacia disseruimus. 6 Addunt LXX. Annam pluribus alloquutam e ilς rvisiam , antequam dimitteret dicendo: f. uter diaeese resiasti it te mominusean des mihi sidera tuos Aos ea Sara sis m/a , ct iater in eo pectu Domini , ct ece. depono apud te stiam meam in d posto, edi ne contrities eam. Syrus, ct lataeis Anna Touia i Enant/ Domuncim tra- δε tibi μι- meam, ct ni meeus es.omnibus aiebus ottae ratis, quia ex nune mater ι ego sum, di Sarabror tua, ct Ueutila es eos ambos. Qiue quidem monita , licet Tobiae viro sanctii limo haud essent necessaria ratios tamen docetit viros amplaetendas sibi esse uxorcs,tanquam viis sa iasin laborum, earumque infirmitates tolerandas . quod etiam docuit Deus muliersm a latere viri educens, eoque,ut probabilior fert sententia, sinistro, in quod huii niani cor vergit. Quia, ut ait Hugo Victorinus: viro non domina, aut avi tua parabatin Uri seia , nec de capite , nee de pede; feci de Iarere erati producend G iaria seponendam eo en ce-υ res, quam de stiria se in tam didiciset. Vnde Epicietus Stoicus . Depram re dignitatem Coris , ct is semitatem antius meedigere , tyranni rim sapere dixit.
Relictis in itinere Sara, reliquaq. familia, bias, & Raphael praecedentes, latea parentibus Tobiae excipiuntur , quo patris oculos felle iecoris liniente, ille visum recipit : qua propter, actis Deo gratiss, poli aduentum Sarae; ac familiae, septem diebus laeta epulantur. CAPUT UNDECIMUM.
'MQVE reuerterentur,pCrueneriit ad Ch ran, quae est in medio itincre contra Nini uen, undecimo die, Dixitq. Angelus.1 Tobia fiater, scis quemadmodum reliquisti patrem tuum. a Si placet itaque tibi, praecedamus:
ct lento gradu sequantur iter nolirum familiae simul cum coniuge tua,& cum
Cumque hoc placuisset, ut irent, dixit Raphael ad Tobiam: Tolle tecum ex selle piscis: crit enim neces Iarium. tulit itaque Tobias ex selle illo,& abierunt. ue Anna autem sedebat secus viam , quotidie in supercilio montis , unde r spicere poterat de longinquo . 6 Et dum ex eodem loco speculare' tur aduentum eius, vidit a longe, & illico agnouit venientem filium,currensque nunclauit viro suo, dicens; Ecce venit filius tuus.
Dixitque R phael ad Tobiam i At
ubi introieris domum tuam,statim adora Dominum Deum tuum, di gratias agens ei: accede ad patrem tuu,& osculare tu. 8 Statimque lini super oculos eius ex felle isto piscis,quod portas tecum I scias enim, quonia mox aperientur oculi eius, ct videbit pater tuus lumen caeli, & in aspectu tuo gaudebit. 9 Tunc praecucurrit canis , qui simul fuerat in via,&quas nuntius adueniens blandimento suae caudae gaudebat. I o Et consurges cςcus pater Cius,co pit offendens pedibus currere,& data manu puero, occurrit obuiam filio suo. ii Et suscipiens osculatus est eum cum uxore sua, & coeperunt ambo fi re prae gaudio. I a Cumque adorassent Deum, & gratias egissent consederunt.
466쪽
it Thiae siumens Tobias de selle pisci, , limitit oculos pati s siti. I Et iustinuit quest dimidiam ferὰ
licita, & coepit albugo ex oculis eius qua-sitan . ni brana oui egredi .is Quam apprehendens Tobias, tr xit ab oculis eius, statimq. Visum recepit. 16 Et glorificabant Deum, ipse videlicet, & eius uxor,& omnes qui sci
i Dicebatque Tobias, ben dico te,
D nne Deus Israel: uia tu castigasti
ed tu sas uasti me& ccce cgo vide Tobiam filium meum. iis ingrcita est etiasn poli supte dies Sara, uxor filii cius,&oninis semilia sana, & Pecora, ct cameli, ct pecunia inubta uxoris: sted & illa pecunia quam receperat a Gab Io. I9 Et narrauit parentibus suis omnia beneficia Di , quae secusci; c.ca eum perhopalnein, qui eum dyxerat . .
io ueheruntque Achior, &Nabath consobrini Tobiae gasident Ss ad robium,
. coiigratulantes ei de omnibus bonis , quae circa illum ostenderat Deus. a i Et per septem dieS epulantes, mnes cum gaudio magno gavisi fiunt.
Cumque reuerterentur, peruenerunt
ad Charan , qtae eli in medio ita. nere contra Ninive,undecimo diei Additamenta Variarum interpretationia. 1 Charan etaitas quae . 3 omodo Charan in modio esset itinere inter Eebalana, ct Ninitiem . Iusmod9 contra Ninivem . V M SVE reuerterentur,
nι Nanitie, Arabs. Et in reuersonem eorum peruenerunt Karam , quae es in media Cia is emtis Niniue die undeeimo. Hebraeus d
frationes insignes, is pro ises permnit ad
erim riuitatem , quae est . regione Ninive. a Charan. Censet Hugo , de Carthusianus unam , eandemque esse diuitatem cum ea, quae in Genesi dicitur Haram. Negat Se- rarius, & merito, tum quia Charan Hebraice dicitur Acrimi tum quia Haram ciuitas est in Mesopotamia, Charan vero ciuitas inter Asyriam , S Mediam, ut ex liter a patet.
3 iaua est in medio itiner/. Putat Sera rius , non praecise medium ; sed inreriectum inter Ecbatana , vel Rages, S Niniuem spatium intelligendum, quod Charan abesset Niniue dierum quatuor itinere expeditus pede quispiam.eset,ut Grsce idcirco locus iste prope Nini si fuisse dicatur. Verum cum Graecus tantum dicat: D thas qtioa f que appropinqti erant i in Ninitie Chaiaean nimirum peruenientes , quae ciuitas erat contra Niniuem , liquet potius suis Charan in medio itinere, ut satis aperte
Contra Ninitiem. Hoc est e regione , eu in conspectu Ninivis quasi rectis lineis , adhue tamen disi ins a Ninive tardis, ' implicitis , quales luerunt Sara eum familiata, aliorum undecim dierum itinere, ut patebit insta, ubi textus habet Saram ingressam mih f. - -.
se Ninivem septem post Tobiam dies,cum a cυ .s.
simul et haran discessissenti Sie Tigris in lGenesi vadere contra Glyrios dicitur. & in 'Gen. a. I profanis Virgilius dicit Italiam esse contra P. Aenead. a Carthaginem e lic ille: Vγbs antiqua fuit; orij tenuere retini; Carthisaeo, Ilatiam eontra cum tamen Carthago longissime ab Italia distet.
Dixitque Angelus , Tobia frater, scis quomodo reliquisti patrem tuum. VERS. III. Si placet itaque tibi praecedamus: &lento gradu sequantur iter nostrum familiae simul cum coniuge tua, & cum animalibus.
VERS. IV. Cumque hoc placuisset, ut irent, dixit Raphael ad Tobiam , tolle tecum ex selle piscis: erit enim, necessarium: tulit itaque Tobia,
467쪽
In terra se. dere moererentium est. TMen. I P. Gνen. I. Ia
ex felle piscis, & abierunt. UERS. V. Anna autem sedebat secus viam quotidie,in supercilio montiis, unde re.
. . spicere poterat de longinquo.
v ERS. VI. Et dam ex eodem loco specularetur
aduentum eius, vidit a longe, dcillico cognouit venientem filium. suum , currensque nuntiauit viro suo dicens: Ecce venit filius tuus .
acceler ada magis expectantium pare tum e tablatione,
di, it ad Tobiam AZarias. Tobia fPater, is scis quomodo retigiasi parrem tuum Syrus i Tuscis menum patras tua. Arabse In tio flaesti resiqviarii patrem Ititim, hoe est in. telligis quanta sit parentum tuorum expecta. tio, de quomodo de tua salute solliciti, mustissimi temporis minuta a die tui da sectus nu
Si piaeet itaqu/ tibi Quia uxoris moles, tisare inarum, celeritatem in gradiendo non pa
6 eedamtis LXX. Praeeurramus ante Daeo rem tuam, O paremus Domum . Syrus r Wia. para domum. ἐπεκον sua te etim quiste s. quatiar. Sie enim decebat Ipsam praeeurrere , tum ut parentes quam primum consolatetur,
tum etiam ut domum sponsa E familia. N ex domo diuite ex acie praepararet, simulque honestatem sui satus , di generis , per ea, quae sunt sui status di generis demonstraret. Cumqtie Me piaeuisses, auido nimirum tabidi animo videndi parentes. syrus V ex-1ὸν tint, ct abierunι ambo LXX. EI ati erant,ctssetiI sensi eanis pos eos . Anna utilem, cte. De filii aduentu sollieita iugi v M.que speculatione ei reuspieiebat vias omnes, quod ut melius quae triisque faceret. 1 Ses.sa Uectis viam si quidem in terra more lugentium. Vt enim qui laetus est . gemens exultat, tripudiat, quod facit stado. se qui spro est animo quasi languens, di dolori succumbes sedet & taeetr Vnde in Threnis dieituri Sed Ptint in terea conticuerunt seris Aia Sion. Et isomodo sed ι sesa citistas. Hine Vespasianus in Argenteo nummo, quem, capta Hierosolyma,& domita Iudaea,excudi iecit, Iud sam muliebri habito indutam sedentem ad palmae radices efformari iussit cum hae inscriptione. Itici a capta. 3 2,otidis Ides tam frequenter, ut nullam praeteriret diem, in quo secus viam, extra do, mum suam non sederet, e pectaretque aduentum filii dilectissimi e San/, ut ait Ambrosius, quando ahqtiem δε eramus a re, eo dirigimus oculos, uncia eramus esse Centinum . Sie
IIoiarestir adtientiam, Θ quameumque naulmuid HI, iAe ptiui coniug/m nauigare, me aι-que, ne cidendι ea a vitiesi acitis antetieriat nec ias primo posv dιcree, taleo te venire. 4 In Dp reitio montis. Vt e longinquo videret gnatum suum venientem: e montibus enim melius, qui tu e planitie remotiora cernuntur; tum quia in eas aures purior, minusq; vaporibus, & e, halationibus Ofiusus; tum etiam quia quod est propius cireum serentiae, ea, qua sunt prope centrum,non secus ac locus ipsum locatum, amplectitur, S tanquam undi. que praedominans longius eonspicit.
1 Eι dum ex eodem toto In quo nimiru quotidie sedebat, si ij aduentum speeularetur, ubi illum vidisset a longe venientem,una cum fido socio, descendens, ne tantum gaudii differretur, ceyus cucurrit festina nuntiare viro suo. Arabs i Vidis de longe , ct ememno cognoti ιι si Atim suum venientem,ct pragatis o sub Host non Matins, Harim exi6t, eueti'ιι MCiγtim fiatim, & ut habent LXX. Dixis patrietas: Eraestius tutis venit, ct homo, qtii itiit eum eo.Syrus: Eι dixit Tobit: Eere μιαι ititi Oenis. Arabs: Es reuer es nuntiare Viro suo dieres: Mee stitis noIIre venit.
Euod futurorum temporalium sollicitu.
do, qua mundι amatores mundana
quaerunt, fugienda sit, δ' ea ample
xanda, qua mirtutis amaures querunt caelentia. DOCUMENTUM.NNAE nimius animi moeror,& tristitia prae nimia de fi. iij reditu sollicitudine, unde Inuarijs distracta euris, & quiescere non poterat, nec ullam admittere consolatione,quanta sollieitudine ab ipsa rerum terrenarum sollicitudine , qua animus noster nimis circa rerum futurarum euentum occupatur, anxia turque,cauere debeamus,manii esse nos docet: nam sicut hedera suo complexu arborem, cuAmbras is
468쪽
poralium solieitudo aipiritualibus
ius fulciminito an altum conscenderat , adeo constringit, ut omnem ab ea virorem auserat I vegetationem ita nimia rerum terrenarum sollicitudo animum, quem amplectitur a decanxium reddit, ut vix extollere se queat, vel partem aliquam , ut ait Cicero , δι tirna , iatii
noriti ae quιetis habere, illumque u Seria cogitatione rerum ad salutem per cinctium omnino abstrahit. Sie mens nos , inquit Gregorius , ad contemplanda Interna non perutititur , ns ab his, qua exterius ι lieant, stib bustir,nulloque pacto ad viam internae eon templationis rapitur, nisi studiose prius a ter irinorum desideriorum tumultu sopiatur, quo nihil perniciosius, cum bonorum spiritualium cognosci dignitas, vel pulchritudo nequeat,
nisi attente, ct crebro cogitentur, nee assimari possint quae no cognoscuntur nec amari, vel quaeri,quod no aestiniatur. Sicut nee peccatorumalignitas,damnaque immensa cognosci pol. sunt, i ec Odio haberi, vel licui par est euitari, nisi attente cons derentur. Ex quo diligenter coiisderanti non dissicile erit deprehendero , omi es sere lapsus, di peccata hominum ex deiectu considerationis prouenire ; ut merito dixerit Philosophus omnem peccantem esse quodammodo ignorantem: Nam omIa es, vel fere omnes, ideo peccant, quod malitiam pi. c. cati, S poenam ipsi debitam, vel non considerent, vel non satis considerent. Hi ne videmus peccatores a sacris literis vocari fatuos, si ultos, insensatos, cum tamen optime peccantes sciant, quod peccatum committunt.-Iώι omeo Oοειδε ait christus , ne festiuiti Mis ansmais Iris ρώιὰ manduceris, neque eοπονι Ufνο
qti a bis omnibus indigetis. Ex quo vult., nos an ferre haud eum aliquando nostris necessitatibus de tuturum: quia, ut ait Boetius. Vnus enim re in pater /s, Vnus euncta mιm Irat.
Quare si mundi opis et Deo, di Patri Olessi, eura summa est de ijs, quorum pater es, quid
Noeses non Ino m ti his Insemners miser exsiisCώγis IFuturorum itaque temporalium sugienda sollicitudo, di virtutis amplexanda, qua virtutis amantes quaerunt e lestia . Sane B. virginem in Montana Qllicite perexisse legimus, ut cognata, di Ioanni Baptistae benefaceret, di iussi omnes in stiris illis quatuor animalibus aliud Eacchielem praesignati, abunt ρονιαυt.ban ιιν m ιιιώinem Diuris Gratisansis, quippe qui non terrestria, sed caelestia diligebant, illi enim segniter virtutis opera exucci, qui amore mundanarum rerum implieiti, virtutis non tanguntur amore, quod mir sce in duodecim illis fuit delineatum exploratoribus, ad explorandam terram promissionis missis, qui reuertentes venimus, dixerunt
bab/t, qui scilicet eam propugnent, urbes grandes , asiae muristas , ct nequaqtiam au ne popatam vahmas ascendere,qυιa fortio uobis est, sis Adamus monfra qtiaciam is ge- uereoganteo . qtiabus eo ara ιι qtias loeusae Cidebamiar. Quae sane omnia de virtutis operibus mundani profitentur , a quibus , si quid de virtute sentiant quaeras, eam fatentur terram quidem bonam, di fise undam laete , &melle deliciarum caelestium eonsolationum, manantem , sed disseultates, quae in eius ast cutione obis erunt sese, gygantes esse, contra quos nullae suffieiunt vires , seque ipsos carne debiles instar locustarum. A t vero alaa duo exploratores Calab . di Iosue , qui, vi saera ha
dixerunt populo: Terra quam circuivimus , Hum. Igitiatiὸ bona es, ne timeatis putitam terra bia i , ιus , qtira Aut panem , ua possumus eos deuo- Hiam. rq rare, reeessB ab eis omne ρν sariam. Quo pacio 8. s. viri iussi. amore caelestium roborati omnia li . leet dissicilia virtutis impedimenta contemnunt ; ti solliciti operantur virtutem.
UERS. VII. Dixitque Raphael ad Tobiam : At
ubi introieris domum tuam , statim adora Dominum Deum tuu ,α gratias agens ei, accede ad pa
t Adorare Dominum quid. DORA Dominum Detim ttium. Adorare hie , sicut etiam ubicunque in sacris literis , ad Deum refertur, ut communis es Doctorum obseruatio, temper actum latris, seu cultum , ac seruiturem soli Deo debitam ligniscat exterum quotiescunque ad Deum
non re itur , adium tantummodo notat reuerentiae interioris, vel exterioris, qui debetur superioribus, alijsque honore dignis, tipraecipue reuerentiam; quae fit eum genu sex 4one , quod Craca vox . ...u .m, idest adoratio a verbo .. Mi , , conge nulo, vel ingenua procumbo aperte indieat. Vnde quando.
cumque in saeris bibliis iuxta vulgatam editione legitur adoratiar;Hebrsus interpres vertit, anetiyciatus es, quod vox Hebria rum n, se incuruare signifieata verbo Tmi, aliquando per ' ut, quod est seruire . Ex quo factum est, ut sequuti Hebraismum, adorationis actu
saepe exprimant per verba διυγατιν,& λαυατιν,
idem quod seruire significantia. Quando ta
469쪽
su, spiritu. lIO. q. a men uni Deo tribuitur, magis ex usu, quam ex vi sua hutnsmodi exteriorem venerationem , quae ex interiori proficiscatur sttiis- cariti maxime interiore, quo colitur Deus , ut rerum omnium auctor, N Dci Ninus: Deus
nim spirittis, ait Christus apud B. Ioannem, O ess, qui adorant etim , in spiritia , O C
ritate oportet adorare . ut enim , non solum anima, seu spiritus; sed etiam corpus ho minis a Deci creatum cst , ita utrumque debet Deo seruire illud enim certissimum nullas actiones exteriores, nullasque carem nias , aut circumstantias corporales per se placere Deo, nisi in quantum profici scuntur ex interiori spiritus pictate , vel ad eam promouendam iaciunt, qua ratione funt illae sp rituales in causa, seu radice, & censentur adoratio spiritualis, Deo l. comaeniens qua adoratione pra monet hic Angelus Tmbiam, ut domum reuersus primum omni tam Deum veneraretur. Vetus inim mos semper filii, etiam apud genus , ut aliquam ur-
hem ingressi, vel ips principes recta primu templum adirent. sic paratus Panegyristar magnas, inquit, urbes inmus, pyimum fieras aedes, O dicata fiammo ntim ni deutraci simus, sum fora, atque omnesia. Et in sua regula s. Benedictus. septi, ait, ho lspites, ad orationem dueantur . Et gratias age. Adora nimirum, gratias agendo pro incolumi tuo perytotam .viam
progressu , N prospero regressu ad paternas l
Et ostiure eum: secundum patriae more. s lio; primum Dei regnum', & iustitiam eiust quaerere debemus; nam, tit, ait idem Chri- ilus, amat patrem se tim , aut ma remsuas. plus quam me, non est me cilanus. Siquidem Deus ipse sua paternitate , & dominatione praecedat carnales parentes, quoniam ipse verus sit pater , & Dominus, qui nos crea l uit, sustentati, di gubernat: in cuius etiami niam' ostra est vita, & mors: sic ipse etiami Dominus alibi medius inter dotiores inta templo positus, parentes suos alloquens. ne-lsiuatis, inquit, qnia in 93, qti patris meistini, oportes me tige
mendabile documentum spraebet nobis hie Angelus , ut a peregrinatione, di via longinqua domum ad ami
mirm omnium Deum adoremus . gratias ei persoluentes pro acceptra beneficio protectionis . quo pcr totam viam incolumes nos seruauit, domum q. sospites reuerti secit.
i minus praebuit , qui semper aliunde iero llymam veniens,templum ingredi consueuel rat, ut, sicuti Euangelistae commemorant,l Deo patri gratias ageret. Antequam igitur ea,.qum in itinere conspeximus, enarremus, vel negotia, quae pertractauimus,rcstramus,
i secundum illud Christi verbum in Gange
Statimque lini super oculos eius ex felle isto piscis,quod portas tecum;
Scias enim , quoniam mox aporientur oculi cius, & videbit pater tuus lumen cali, &an aspectu tuo
ATI II, peracta nimirum Dei adoratione , & gratiarumalione di post amicum osculum patri datum.1 Lini. Hoc est manu tua unge , vel stica tenuiter fel, quod tecum asportare seci super oculos patris tui. LXX. Tu et efI in oetisis eius, ct refus deterget, ct abyci et a tigines, O videbit t/. Arabs r Et Lini oetitis eius siti quod habes eae pse. Scias enim , qticniam mox. Hoc est post horae sere dimidiae spatium, ut insutus docent LXX.a operientuν oetiti ditis. LXX. Scio ego quia aperiet ocutis pater tutis. Et quidem, ut ego existimo,& ex insta dicendis, non obscure apparebit, naturali virtute sellis,quod multum valere ad albugines oculorum s nandas passim medici cum Galeno docent, qui libro de medicamentis inter caetera set viperae laudat, & alibi fel Callyonini piscis , euius hoc Tobiae suisse inultos male esse arbitratos supra docui. Hoc tempore nonnulli familiariter utuntur selle perdicis, tigal linae, , quae etiam eiusdem Caleni testim nio ad medicinae usum caeteris habentur probatiora: licet aliis maxime probetur fel Lucii piscis, cum succo seniculi, Se melle despumato, sed lia c medicis relinquamus, 3 At quomodo eo uti Tobias deberet ad
oculorum a morbis . Cia n. 4. δε- . .. s.
470쪽
albugines ab oculis patris tollendas , syriis hic pluribus docet. 1time, inquiens,itiua fripiscis manu tua,& quando appropinquatieris adfatiem patris Itii, Θ aeeedere seceriboeusos eius au te, di dum itii aperti tint M. prime hoe fI in oeuhs eicis . Iebit ei, ct
eum desuerit ei, emtindabitur iita a voas octitis eicis , Qv oidebis tamen pater tuus . Et quidem cum dolore , qui , teste Caleno, vix reperitur medicamentum, quod citra aliquam noxam magnopere prosit, est enim fel igneum caliduni,& sicctim,di consequenter cxsiccativum, corrodens, ac mordens.
Ex quo Hippocrates illo utebatur ad men- siritas purgationes in mulieribus educendas , S: ad faecunditatem.
Fusa miracula haud requirenda a Dresint , et=όι naturae adiumenta ha
DOCUMENT V M. V A 11 Is potuisset An
gelus propria virtute ab M naturali illo medicamento albugine ab oculis Tobiael
tollere, eosque miraculose illuminare: voluit tamen ad gloriam Creatoris,creaturae vires ostendere, simul q. nos edocer ,
supernaturalia haud quarenda ei se miracula, ubi naturalia haberi possunt medicamen ta ; nam implicite , ut aiunt, tentat Deum, nec satis reuerenter cum illo se habet, qui sine iusta causa extraordinariam ab illo expectat, seu deposcit opem, ut faceret, qui esuriens, quasi per Angelorum manus vellet cibum obtinere, dum labore manuum suaruvictum sibi coparare pollet; Ut enim a Deo homini dictu in odore visitis tui seria pane tuo. Qui Occalion s peccati vitare vales, no vita Nised miraculose liberari deposteret a Deo se : qui finem vellet, Ad media conteneret ad finem illum assequedum necessaria, ut sunt studium ad assequenda scientiam, medicina ad assequenda sanitatem . Cui ta men i ulta suppetit causa a Deo supernaturalis auxilii, vel pCscendi, vel expectandi, haud proprie Deum tentare dici potest. Sic Abraham petiat a Deo fgnum . unde scir posset I emen suum posse si urum terram Chanaam , quam illi promittebat, & Gedeon petiit his signum in area, & vellere , und magis cognosceret, an re vera per ipsos vellet Deus populum , sicut praemonuerat, liberare , sicut enim Apostolis dicere licuit i Domine , adati m. nobis Mema se & Abraham , N Gedeoni, aliisque pluribus licuit a Domino eiusdem fidei , aliarumque virtutum augmentum , etiam in aliquo signo de
posccre, Ad quod facit historia q. tiam Paulus Draconus apud Surium ex Caroli magniore his verbis narrat. S. Areu btis,eum premientiam pro aliquibus eaee istis ageret, conligit, Et peν M oseria suminis pontem transi νet,lciamque Dbterfuemiuira a tiarum pro undos, nee visti peneινubitis gurgites cerneret, κίn dubram Λιι Iidtiesum
rauer u , fortiores . Hrc ille .
Tunc piaecucurrit canis , qui simul
ven rat in via , & quasi nuntiu, aduentus, blandimento suae caudae gaudebas.
1 auia etinis sis. ox Teda . a Luot dies in itinoresvirit Tobias . V N C. Dum nimirum Angelus Tobiam edocebat quid ei
esset faciendum, cum primum domum sua intraret, in adorando Deo, & curando patre Canis. Qui cum illo fuerat, praecurrens, dona Vmque conscendens, quas nuntium Seniori Tobiae, R Annae se praebuit, ipsoru n: filii regressum significans. Blandimento sua eatidae, ut eiusmodi animalium mos est. Arabs Ytine prMessi ea-nis , qui irrefruiebat eum eo in Cia, , τ/tati nuntius veniens annunfialat, mouebat
eaticiam suam Iutabundus etim gaudio. De cane plura diximus supra . Non es, inquit