장음표시 사용
481쪽
ii maior cle.l bet, quam fit accel
non statim rependere quod suscepit beneficium . Vt enim flores,& herbdi in sublimatorium, eui ignis subsit, repositae, statim is aquam rependunt ri ita homines , qui eordis sublimatorium gratitudine succensum habent , beneficia statim, si oecaso se se osserat , rependere curant. Dixi, si occasio se se osserat: nam est opportunitas expectandae , quia, ut Seneca ait: ροιδε πιι reddere, nanimiam has et grati hominis : sed diatioris , lnam νιν iendi genus eri prosintis aIliad in
mitem miriere, o mantis munere expungere . quod non caret ingratitudine e nam uridem ait, qui nimis euo evit fouere, inritus debet, o qui in itias debet ingrattis est.
Quando tamen gratias opportuno tem pore reserimus, si possumus, plus semper rependendum est, quam accepimus , imitarique debemus, ut docet Cicero, agros sertiles, qui plus multo asserunt, quam acceperant; nam s reddis aequale, tu tantunde acce-lperis, no videtur esse redditio gratidi; sed potius solutio debiti. Quare opus est amplius reddere, ut ratione excessus, sit beneficium, ad ita beneficium beneficio compensetur, &asiectus assectui respondeat. Sic noster Tobias, licet iuxta pacta alioqui eum Raphae. te mereede, nihil amplius illi debuerit, quadrachmas a . iuxta numerum dierum Iti neris peracti, de quibus supra , cum ex pactione in Graeco textu praeter expensas cum Tobia filio communes, Angelo Tobias pater unam tantum drachmam singulis diebus promiserit ἔ animum tamen Angeli, & magnitudinem beneficiorum potaus ille cons-derans , voluit beneficium henescio compensare, di omnium bonorum allatorum, dimidietatem Osserre.
Quod si nihil habeas, quod reddas, saltem
bona precari, vel pias ad Deum pro salute benefactoris preces, qum nemini desunt e Liandere debes , cum illis quaecunque possint beneficia compensari, quin etiam vincLCuius rei exemptu in vita S. Antonini Archiepiscopi Florentini legitur, cui cum aliquando munus esset allatum, nec haberet, quid pro eo retribuereti Domin- , inquit donanti , tui retribtias. Verum quia ille non sine spe magnat retributionis illud obtulerat , ut multi auari faciunt: ubi vacuis manibus discessisset, sanctum virum ingratitudinis arguebat: quod eu vir sanctus cognouisset, illum accersens,in lance una munus, quod acceperat, in alia, verba illa,quae dixerat : Dominias tibi retribtiat papyro descripta posuit; omnibusque miraculo apparuit maioris ponderis ipso munere illa fuisse. Sed quia huiusmodi gratitudo magis erga Deum, a quo omne honum procedit, exerceri debet, qua erga homines subdit Raphael:
Tunc dixit ei occulte: Benedicite
ventibus confitemini illi, quia tacit vobiscum misericordia suam.
3 Varia additamenta interpretum.
Confiteri pro laudare. V N C. Visa ab Angelo iunioris Se senioris Tobiae M
titudine . Oeetilia. remotis arbitris. LXX. Vorans ambss ciam ν ν
Syrus; ad Latus. I Tenedicite Deum μιi. Cuius nimiruope , & potentia tanta accepistis beneficia. Itaque Deum, caui Deum vocat, ad summam Dei potentiam declarandam, quo pacto locum psalmi: inpretemone Deleati Sec. vertit Hieronymus: Dei omnipotentis; utqu illam opponat gentilium dijs impotentibus,& damoni js: nam ait Psaltes: omnes bi damonia, Deus autem erim feeit. 2 Certe, ut Bellarminus Obseruat,vox Hebraea 'o Sc laddai, non solu Omnipotentem; sed si hi sufficientem, id est, in se, de per se omnipotentem significat: nam , & Λ poli ius omnipotentem se esse dixit: sed in Deo, non in se. omnia, inquiens, possum in eo, quι me confortas, nam nullus In se ipso su Diiciens, & per se omnipotens, nisi Deus verus , qui caelum ex nihilo secit. D=gentium daemonia , Deus autem easisseeit. Et quamuis etiam terra, de mare, Et aer, sint opera Dei magna,& mirabilia I tamen nihil est in rebus corporalibus maius, de mirabilius caelo, siue molem, sive pulchritudinem, siue efficaciam , siue velocitatem, siue stabilitatem consideres: unde idem propheta de caelis singulariter dixit: ti enarrant gloria Dei. atque adeo quam perpetuam Dei laudationem ab Angelis requirimus, ubi cum regio vate canimus: Benedicite Domino omnes
tangeli eius, eandem a nobis meritissim Edeposcunt. Est in commentario illustriumvirorum Citteretensis ordinis,quod aliqua-do S. Bernardus,cuni hymnuS,'Te Deum laudamus, caneretur, viderit beatos Angelos multa claritate fulgentes, mira vultus at critate gestientes,utrumque chorum P Paecurrentes, di modo hunc, modo illum ad pie,ardenter , & tarde hunc hymnum ipsis per i miliarem decantandum excitauiae , de totis viribus elaboraste. Huius itaque Dei omnipotentis,omnium bonorum largitoris misericordiam , coram omnibus uiuentibus, hoc est, ita ut ab om-
482쪽
3. Re e. s. 3 3 .ctatis, LXX. O
men ipsius extoller/, quamobrem faria Dei honγVisu eenbrare sermonibtis, ne dubi elisei Iatides dare. 4 Cosse mini ilii. Celebre enim est in Q. et is scripturis confiteri pro laudare accipi, eoique ad hoc hortatur dissimilibus argu mentum ducendo subdens .
Etenim Sacramentum regis abscondere bonum est, opera autem Dei reuelare honorificum.
elesia r At matrimonium in noua lege institutum est, vi signiscaretur matrimonium Christi , & Ecclesiae, ti gratia, qua anima sancti-fieatur, sicut Eccleua Christo ad harens sanctificata est . Atque adeo matrimonium nouaei legis non est Sacramentum, eo tantum modo, quo veteris instrumenti tigurae dicebatitur satramenta , & sicut matrimonium Adam dici. tur laeramentum: sed multo magis proprie :eum etiam in eo sub sensibilibus rebus Deus gratiam optratur. Ostera utitem Dei reuelare honoris G . Arabs MI Uero opera D a quis potest ea, nimirum reuelare, & praedicare, gAria ipseme Li . Hoc est, honor eὰ, ut legunt LXX. ilia praeciseat. Mu Defendiam honiam , habet Syrus, hoe cst, ct meritorae. Quare secreta regu opera, consiliaque mille imperiectionibus, vel ex eorundem regum malitia, vel prudentiae desectu, abundare cum Oleant, haud vulganda sunt, ne vel, populis habeantur contemptui, vel ipsi etiam reges despectui. At cum, sicuti Moyses ait et Dei posed a sns opera , omnes viae eitis iudicia, honoris eum erit, di me ritorium illa, quaecumque sint praedicare, vide plura ad lite explicationem infra.
uod non modo regum, ς' Hiorum si creta Aentio obuoluenda sint ; sed etiam Usius raci stirituatia, qtiae accipimus, bene'i a .
Arabs r Secretum. Sane ubi cunque Satramentum ponitur in vulgata, habet Craeus μυ ἰριιν, quod Satramentum sacrando dieatur, υτ ον. aute a verbo μ, Phia
quod est sacris initiari , vel instrui doctrina ad res sacras pertinente e inde mystes, saeris initiatus, aut sacrorum paratus, & mysterium areanum, quod in doctrina sacrorum tradi tur, sue areanum sacrorum , vel ad saer: pertinens. Ex quo factum est, ut per Antonomasia in Sacramenta dieantur illa sacratissina mysteria, quae Christus instituit, quoniam in illis sub tegumcnto sensibilium , druina virtus secreti iis operatur salutem. N eadem ratione dicta sunt ab Apostolis mysteria. Ex quo illud B Dauli intelligimus, Saeramen stimboe magnum est, ego autem dies in Christoo Leeusia, quod est sensus. Hoe matrimonium, nimirum Adami, & Euae, aliorumque ante Christum, magnum mysterium , di a seonditam habet intelligentiam , si ad Chri- sum deseratur, & seelcitam: typus enim sitit coniunctionis spiritualis Christi , di i
AN E seeretum, sue areanum regum, quod haud reuelanduRaphael docet. talata religione, di fide seruabant Persae, ut Diodoro teste, nee metu, nec spe ivocem unquam eiicerent, qua pro dcrentur occulta : quod etiam vetus disciplina regum, ut Q. Curtius refert, vita periculo sanxerat faciendum, qua lingua multo seueritis , quem ullum aliud sagitium puniebatur, nec magnam re ab eo sustinera pol se eredebant, eui tacere graue esset, quod hOmini facillimum voluerit esse natura. Ex quo poeta ille .
stui nequis, niger es, itine ria Romane
Vnde Rex Syriae pugnans eum Israele, in numerum proditorum ponit cum, Quem reuela. re putabat consilium suum regi lirael. Et inter praecipuas laudes Epaminondae Thebani , Aemilius Probus illam ponit, quod in primis esset stereti commisi ea lans r nam ut poeti
illi alludit. Exim a s Ciritis mactares tinti a
483쪽
c. vis rudis. Hotireb. silentium sdeuotionem custodit.
At contra gratiis es culpa tae Ga Aqua. Diligenti iti enim, ut is erates ait, duenda soni deposia verborum, qtiam peetiniarum nam vi sapiens dicit: ρώι dentilaι Arcana
modum inconsantem esse Ideo ad areana catis landa etiam philosophi antiquiores adhortabantur. Periandri illud est; sermones areano ne esseras: nam boni viri officium es , ita stagerere , ut eius mores plus fidei, quam aliorum iuramenta mereanIών. Nee non quidam alius: Aνeanoriam , inquit, verboriam tinguae
Et Seneca: Silendo nemo meeat , Ioquendo saepe Homerus vero Vlyssi laeundissimo viro summam adseripsit taciturnitatem , eum ait resae rarita ut feννtim, via quercus dura
Et quamuis linguam moderari, & areanum chlare habitum stab aliis difficillimum e unde Socrates carbonem docet ignitum Deilius in lin ua contineri posse, ciuam sermoner areanum, volenti tamen , haud vuquam erit difficile . ut deeantata illa paramia docet, ni-hiadis He oonnti. Sane Hiper idem narrat plutarchus, ne arcana patri enunciaret, sbilinguam dentibus in tormentis amputauisse. Quin Ae Zenonem Cleantem, ne quod animi areanum impulius necessitate proferret, linguam non solum mordicus abscidisse; sed di in tyrannum expuisse: ut multa alia praecla-rὸ gesta in hane rem omittam, quae fusus recenset Caelius Rhodi pinus. Sic etiam occultanda diuina sunt beneficia, dum ex eorum manifestatione nobis perieulum imminet superbiendi: quia teste Sapiente ,μυι orba patens, ct absqtie murorum ambιtu, ιιa vis, qui non pot/si in Aquendo cohibera sortitim fi iam . Etenim quo pacto ab urbe, quae muris ea reat, saepe aliqui egrediuntur,qui eam hostibus produnt: ita ab eo, qui taeere nescit,non semel sermones exeunt, qui spiritum, S eordis ariditatem, S mentis
obscuri ratem inducunt. Contra vero qui tacere nouit, facile conceptam deuotionem custoditi nam quemadmo m gnas, ait Lau .rentius Iusinianus , quanto magis in unum
plena erant. Quare Dauid e DIAI, inquit, ea soLam Uias meas, τι non deIInquam 3 a
tingua mea Dixi, hoe est, ut explicat Ambrosius, Augustinus, Origenes, & alij, si abi hui,i ae firmo animi decreto firmaui: significat e .i nim die H in factis literis non infrequenter animum deli heratum, firmum,ae stabilem , Sie in Exodo,cum Moyses miris item rubi ardentis , Ee inconsumpti visionem eonspiratus esset: Dιαιι,oadam, O Urisho osonem hane . magnam,cte.Dixit quidem animo suo,& sibi ipsi, cum solus esset ; ubi ad videndum quid esset in rubo, ire decreuit. Sie iterum psaltes t Dixi e φυεον adtiemum me ruitisuram meam: N alibi Dixiι insipiens in eoiae suo. Sie inquam nobis serio, & asseueranter stabiale decretum faetendum est custodiendi vias
linguae nostrae, de eum eodem dicendum maestieti Ioiaam oras meas, ut non desinquam mitingvia mea. Hoe fecerat deeretum Pambus, de quo suprar unde teste Palladio eum ex haeli vita derederet, astantibus a firmauit, ex quolieremum incolere ecepisset, nullum se unquam prolusisse verbum, quod prolatum nollet.
sed quam diligens esse debeat haee oris no i stri custodia doeuit Sapiens, dum ait: ori tuo facito ostia: Non diei tostium; sed ostia, ut plura esse neeessaria doceat ad diligentem lin-l
guae custodiam: nam sevi natura duo linguael ostia adhibuit, osseum nimirum, Ad carneum,
quae sunt dentes, di labia , item ratio duo alia adhibenda docuit, meditationis ingentium malorum,quq ab egraeni ore prodeunt unum, alterum considerationis bonorum, quς ex oris diligenti custodia prouenire solenta vi enim Sapiens ait. Ubi merba itinι pIinima , ibal frequenter egenas. Egestas scilicet virtutum l Nam ut vites, quae solijs plurimis luxuriant, vini haud multum proferunt; ita nee multum virtutis habere possunt, qui multa loquutur, sed magis proximum laedunt. Vnde eos omnes fugiunt non seeus ae , teste B. Antiocho,t rusticum allijs saturum, & graveolentiam In . spirantem, nee laesisse poenitere iuuat, Cumsem I emissum miri Dretioealiis in biam, Et ut idem Sapiens ait. Itii eu Δι osti iam etinodit animam suam . S quidem ut alibi docet as avssia, ab omni nimisu molestia, di presura: dieit etiam ostia non murum,sicut sanctus Gregorius obseruat, ut mo sineat, aliquando, non semper loquendum esse,sieuti nee ostia semper debent esse clausa ; sed suo tempore aperiendar tamen quia prudentia nostra valde exigua es ad oris eustodiam, elim teste B. De bo , heatus dicendus sit ille, qui non peeeat in lingua, oradus enixE Deus, ut omelum ipse ianitoris praesset, claues suae diuinae inspirationis adhihendo, quibus linguam ad ea tegenda, vel detegenda, quae Oportet, moueat: sic illum orabat David, die ens Domine Iabia mea aperies, ct os meum annianeiabit Iaudem ttiam .
484쪽
ra Dei reuelare , di confiteri, honoriscum esser etenim licet abdita quaedam mysteria, sicuti non semes monet Di nysius , haud passim omnibus tradenda sint, etim nefas sis, ait ille, inter imperitos e quia serra ditiinat unde ipse
etiam Dominus ante porcos, profanos ni-
imirum, & impuros homines, haud esse proij-,lciendas margaritas, idest diuina, &caelestia mysteria docet, cum sancta , ut est in prouerbijs, sanctis tantummodo tradenda, Neommunicanda sint; tamen quod opera Dei a fidelibus, & sanctis, sint reuelanda, non umodo Raphael hie docuit: sed etiam S. se luerus Episcopus Minoricensis his verbis r lCum Dei vera retietire, ct consteri hono-rseum e e Raphaal Arehavetas doeeat, profecto eriare, CeI stire opeγa Chrisi pe. rietiosum es. Stephaniis vero Ponti sex apud
earι, se ut cingetis is enet Tohsam . Hinc olim miraculorum libelli apud Euodium , R Augustinum, & passionum martyrum, e rumque mirabilium operum in Ecclesis publica recitatio,& notariorum constitutio in
.lConc.Carthagines 4 qui in registris,& scri-ilnias publicis Ecclesiae ea descripta seruaret,& negligentius in sua dioeces factum correxit Augustinus: Unde ait: Apud nos hae naceo te diIstantia, ι Ahedi eorum , qui ben/seia percapiuns, reeitentur in populo . sanctus Chrysost. s quid boni,quod ad Dei, &Ecclesia gloriam,proximiq. aedificationem faciat, intelligamus,id apud Omnes prostr
lmus, magnopere hortatur. Ide dicens, mo- .lneo, ι tuos rumores augeamus , qui res no- isνas arasitan magnasq. mdem jaciunt,non
tem ilia fratres exaggeremus, quae totis distitissi dorietis e ndunt. Contra s quid
aisierimus boni, aptiu omnes proferamus, si quid mero mati, pravique,apud nos ipses o exhemur , idque Ue toHamus nihiI non fueramus. Sic Moyses narrauit Ietro socero suo omnia, quae lacerat Deus populo Israel,BB. JPaulv, S Barnabas in Concilio Apostoloruseniorum narrabant quanta secisset Deus signa, & prodigia in gentibus per eos. Et a-,lpud S. Lucam, vir a daemonio liberatus prae- dieare iussus est diuinas miserationes.Vnde silli Christus .Redi in domum tuam, O narra
quanta tibi fecit Dos. quod etiam grato animo ab illo praestitum este, idem narrat
Euangelista, subdens : Abbt, ct eo itpraedi
eare ιn meo Ii,qtiantasi fesset Iesus . Et B. Marcus, non in uniuersa ciuitate lotu; sedetiam in illa regione, quae a numero decem ciuitatum,Decapolis dicebatur . beneficium acceptum, diuinamque misericordiam praedicasse scribit. Ad hane diuinorum beneficiorum celebrationem hortatur intercalaris ille versus psalnii saepe restitutus: Confleantuγ Domi-lu. Ios. Is
hominiam. Hoe est,misericordiae Dei, beneficia Dei, in homines, ex misericordia magna collata, laudent Deum i S ipsa mirabilia eius opera hominibus praestita illum prς- dicent. Neque enim muta esse in nobis debent diuina beneficia; sed vocalia, magninque vocibus clamantia ,& Deum confitentia; ita ut, sicut sequitur psaltes ; Matient εeum in Eeeosa plebis , ct in Cis his a se lPsios. 31morum laudent etim, ipsa stilicet Dei misericordia, acceptaque beneficia in Ecclesia, seu magno hominum ccxtu , N in consessu ingratorum virorum Deum celebrare debent: nam potissimum, & praecipuum .imi gloria quod cordi nostro fixum esse debet, est gl fp cipueria ipsa Dei, propter quam illustrandam om procuranda. nia,quae extrinsecus sunt,operatus est Deus: Hoc enim pacto: Vnitiersa propter femetip- Prou. 16.4siam operaitis en Deus: di mentes illae caelestes, Angelicaeque ad decantandas Dei laudes creatae sunt: unde in Apocalypsi scri tum est: Setienti in throno, is agno,beneat-lloe. 3. I 3ctis, O honor, O stiria. Homines etiam
ob hanc eandem causam formati, iuxta il-lEeeA. Inlud i Postiis oetium fiatim βρον eorda ΠΑ-I . 8. um,oDeMere, is magnana operum βο- Gloriarum,υι nomen sanesseationis eoVaticione . to ore Et ob eundem finem redempti; Vicistines, inquit Beatus Petrus, annuncietis eius, quili PH. a.f. de tenebris Cos Coeatiis in ad irabiIe tamen s iam . Ob eundem denique finem beandi, S aeternae gloriae praemio consummandi, ut nimirum facie ad faciem Deum intilentes, maiori illum honore, ac gloria prosequantur. Voluit autem, omnes creaturas, summo quodam modo gloriam Dei praecinem; ut earum exemplo homines incitati, Dei gloriam illustrent. Cati, inquit Diuinusim,
vates, enarrant Noriam Dei, et opera ma- 'ntium eius annuntiat Amamentiam. Vnde Daniel,creaturarum contemplatione de imma. salectatus, tres pueros in immacem coniectos introducit, Deum benedicentes , & diuinam gloriam decantantes . Scripturaque, diuina ad hoc idem nos frequenter adhor
485쪽
VERS. VIII. sBona est oratio cum ieiunio, & eleemosyna, magis quam thesauros
a ὀdoratia optima sit, quae ieiunis, sistilem Udinae iungitur litera, . DOCUMENTUM I.
l M te: Bonum oratio eum ieiunio,
Λddunt septuaginta, & syrus, Iustitiam,
- cit' 'uia eum, sancto Hieronymo teste , iustitia
in ditiina Iete nihiIst talia,quam non pec- eare , N qui facit peccatum , ut dicitur insta , hostis sit animae suae, nihil prosunt ad
x Cori I I .lvitam aeternam, teste Beato Paulo, quaecun-
. que fiunt bona opera, sine illa. Vndo I Bona oneralὴ trabia ro , ait ille, corpus meum , ita τι ad ,ita Effs eam scharitatem autem, qus eum mor nam hihil'tistra culpa non potest , non habω - , prosunt. nihiI mili prodes: nam, ut Augustinus ait i3 Stitit radix omnitim maioriam es evidi-Aus . /94 as: uci radix omnium bonoriam eii charitas:
tium , ne qtia diues pauper en, ct cum qua pauper dities . I. Hac itaque charitate,& iustitia diuina praesupposita,docet Angelus nullum esse thesaurum, qui Orationi, cui adiuncta snt ieiunium,& eleemosyna,comparari queat: nam,
licet hona ex se si oratio ei, qui est in diuina charitate postus ; optima tamen est , quando ieiunium , di eleemosyna habet adiunctam,cum bonum illud absolute dicatur, quod completum est , di optimum, cui nihil PM μM.'deest ; ideoque apud Philosophum bonum , & petiscium idem sunt. Sie bona est,ait Ania; hi uitium xigelus hoc est oratio simplex completa; at ii eleemhi a lia optima est perfecta,quae ieiuniu,& eleeadiuncta halmosynam habet adiuncta; quia, ut Augusti-iN . nus docet tunc suis quas alis in caelum se AH - , ..Iuehitur. Vis, inquit ille, oratisinstiam vita i. f.,.is .ire ad Deum i De tui duas aus,iὸitinitim, ct eleemosnam. nam scut alis volucris eleuaturuta ieiunio, di eleemosyna eleuatur Ora-lIeiunium aditio Et quidem eleuatur ieiunio, quia hoc oratione pa' consumit vapores in multirudine ciborum
stare mentem, quibus consumptis, magna menti serenitas oboritur, de facilitas ad contemplationem. quod & experientia quotidiana docet, S ss Parres testantur. Ieiuniti, flait Chrysostomus,leues pannas animae produ1Ceis, τι anisltimeferatur,ct fiammaeotemplari queas. ωDut Ieuiores naues maria farinus transeunιi contra multis oneritus
grauata fiammeettiniar;ita ieiunitim Ietitorem Nddens mentem,effieis, ι Deilitis huiusvrta palaetis transfretet,is in catam, ac ea, qua ιn eatis furi, resistat. Hinc Moyses rvolens in altissima oratione Deum alloqui, quadraginta dierum spatio animam suam praeparasse legimus, post quos, cum ascendisset montem Synai, Deum alloquutus est , legemque accepit, de facie ita fulgens eu sit, ut non possent filii Israel, qui crapulis, de ebrietatibus sese ingurgitabant, cum primu ad illos descendit,illum intueri. etenim animaIis homo,ait B.Paulus, no percipis qua istini Dei. Sic Elias, ut ait Basilius, quadra-iiginta dierum ieiunio animam purgans, i lRipesvnea Oreb meruit, quantu tas est homi- 'ni, Deu videre. B. Petrurivi in actis Apostolorum legitur,cum esuriret, ceeidit superesi is mentis excessus, illudq grande mysteriu de baptia andis gentibus,& introducedis ad Ec
inseria oonsideranda, O intentaenri , Ut- qtie animus Itio .itiina elariori ιΠυρρειών. Sic volens etiam Deus Beatum paulum in vas electionis eligere, hoc est aptum illum efficere instrumentum . Uas enim apud Hebraeos instrumentum dicitur, per quod claritas Euangelii in toto mundo fulgeret , δὲ ipsus mentem eleuare in visonem caelestium in illo tridao, quando in suae conuersionis exordio in roductus Damascum in dot mo Ananiae . Erat ibi tribtis diebus non ci
gelii mitteria per reuelationem didici mitestatur enim illemet a non ah homine aerapisetcEuangelium sed per reti/Iasionem Iesia Ch illi. Et continuo,antequam Damasco egrederetur,post tres illos dies in Synagogis pra- dieabat Iesem,qvita his es Christis . ex quo manisestum relinquitur, tune fidem Christi, δὲ Euangelium didicisse , illis scilicet tribus diebus, quibus fuit non videns, neq;
manducans, nec ullis mundi rebus intentus a sed ieiuniis tantum vacavit, de oratiOnibus. Hoc serme modo omnes Apost
ili , de Sancti Dei, qui orationi dediti suere, ieiunias etiam vacabant. Etenim sicut mulierem illam, quam amictam Sole spe. xit B. oannes,legimus habuisse Luna sub peldihus eius,ita qua Sole diuina contemplatiolnis sulgere volvt,de ante thronu Dei per cO-
templationem avolare,carnem scut Lunam
486쪽
perpetuae mutationi subiectam calcare per ieiunium, S comprimere debent. Sic etiam orationi ieiunium addiderunt1 Ninitiitae, vi Dei iram auerterunt, Z: Gentiles, qui cum B. Paulo erant in Navi,quatuordecim dieruadi ucto ieiunio,periculi quaeserui euasione. Eleuatur etiam oratio,& altera eleemosynae ala ; nam quemadmodum ab hominibus eo facilius aliquid impetras,si dona praemiseris, praesertim peregrina, di exotica ; se &acceptior euadit in caelis oratio tua, si illuc peregrina quaedam dona ex mundi huius diuitiis per pauperum manus pra miseris. Vn-dς Cyprianus: Orationis,ait, non infructus A, nee nudis precibus ad Deum veniant in-e ax peistis es eum praealtir Deum sterins Ora Is nam eum omnis arbor non faciems Atim excidat in langmιttatur,vΗ-que ferino non habem setiesu promereri Des non poteII,3tii nulla es operasione Deu s. Dum Moyses extensis manibus oraret,Israel l certans cum Amalech,ut sacra narrat hist ria,uincebat; vincebatur vero,s Moysespaululum extensas manus remitteret. Quare , cum iam graues illius manus essent, hoc est Iasiarentur labore, Aron, S Hur sustentabat eas ex utraque parte. Fuerat enim liaec manuum Moysis eleuatio externum signum intensissimae Moysis orationis, qua magna animi contentione a Domino victoriam postulabat, di manuum remissio eiusdem Oratimnis adumbrabat remissionem . Et nos, inquit Augustinus , ditiesυμμι os adititiante
Domino , mantis erigimus, inimietim δε- peramus r In manibus offera debemus aeci
pere , stat a sunt vera tua, υι tua posis
in ahum in conspectu Domini Ietiari. Putes etiam is tu aduersarios tuos extin utre iatii, b vi manus uuat, ns qui per eleemo- Fnam in eaelo iugiter the tiritat quis bι- ne titiat mantis', nisqtii a Uuia vittatim , Θυedi Itim pauperihus miniJ rat. Sany, ait Chrysostomus , tunc exaudimtir a quandi ct nos audimus pauperes aeredenses. Vnde sapiens ui obturat aures suas, Ut non , aias pauperum deprecationem Ans non exanci et Deus. Et psaltra : Biatus, inquit,
qtii an euigit super σι mi ct pauperem, in die maia liberabit eum Degs . Expendit Ambrosus , quod Christiis,
euidam habenti manum contractam uixit iExtendam antim tuam, communis, inquit, i ta ε xeiseratisque medie na eii, ct tu, qui putas manum habe e sanam , eane ne araaritia, ne fueri is contrahatur,. tende saepius eam , extende ad iIIum pauperem, ut re που erat, extende , in pγoximum iu-ties, Ut vadua praesidium feras , eripias iniuriis, quia rudes nius te stimetia ob- sacere , dique sequuntur. quod licet eis iace admodum graue sit diuitibus . vi ostendit Basilius, exemplo'. suo,nos docuit Iuue nis qui periectione appetensin Christo manum extendete iussus , suaque pauperibus e largiri, trillis abiit,auxilium tamen essicax praestare poterunt Aaron, ct Hur etenim Aaron, sancto Cregorio teste,mons ibrtitudinis Hur aute ignis interpretatur. Est mons fortitudinis Christus , de quo Isaias , & Micheas: His in mirravimus alebras p sa atras mons Domina ιn Certice monistim, S ignis euangelica eius doctrina , quam ipsemet ignem appellauit dicens: ignem mens mitterem ιerram : nam ct quis euangelica verba haec audiensi noti s uestiae rare Vobis thesauros in terra,tri tiri te autem vobis thesauros in eae , non succendatur caelestiuamore 3 quis Christum considerans, dicem tem, quoa Cni ex minimis meis febris, mi bi febris, manus ad pauperes non extendet ut persecta oratione sua vincat Amalechitas , S hostes animae. Bene itaque Daniel Nabuchodonosori: peetata tua eleemo nis redime, ut eleuetur non tantum ;.sed etiam, ut exaudiatur oratio . Bona' itaque oratio cum ieiunio, & Eleemosyna. Si itaque Cestimus, ait Petrus Chry logus , Mors s gloriae, I Dia mitis, volannis cistula s, omniumque Sanctorum me-γiti, applieari, Inse amus orationi,vacemus rei unio, fretitamus misericordia, qtii in his Dixerit, qui per uti fuerit eammtinitus,tMeuia peccati , diaboti tria , intinia machinas,
ra , eo da pura . haec pacem membris, memtilus dant quietem , htimanos isa fensus stasiam Deiani distriinae, peν hae in temptam Des humana pectora consurrant, haebominem praesant cingetam, homini dei. atis defrant Me honorem. Hucusquo Chrysologus. Ad haec etiam iaciun magni Leouis verba . Tria itim, inquit ille, qua maximὰ ad retigiosas pertinent actiones, s-
487쪽
Diuina e n solatio non tur aliena mutetib.
θna , testinium, ct oratio Ise enim adim phtti insista, dum ab interdictis Uiss ab sinent, ct bona, quapraerepta fiant, Me o m : Opponantur ergo prauis operibus ope ra miseritorii ἔ confra carnesia de jμia adhibeantur ieiuniani ct pro curristiati se e/dat amor Dei, ct frequentia orationis .
aeuod ieiunio adiungi deleat reo jificario .
ERVM quia non raro contingere videmus , ut ieiunias,& eleemosynis nostra adiuncta sit oratio , nec exaudita Mex eo contingere non dubitare debemus, quia non talia suerunt ieiunium, & eleemosyna, qualia sponsus elegit, nimirum cum morti fitatio
ne coniuncta. Vnde impiis illis hippoclitis,
cum Deo eonquerentibus , quod ieiunantes exauditi non e sent: qtiare , dicentes , ieiu
nistiimus, ct non aspexist λ humiti imia, animas mulos, er nessi Respondit: Ee e in dia iὸitim Ceolri inuenitur Countasces . Etenim aliud nullum corporale ieiunium Deus eligit , nisi quod mentis ieiunium respicit, S passionu mortiscationem , ad quam corporale ieiunium, non parum prodesse nullus dubitabit. Hoc itaque ieiunium , quod passiones animi mortificat, illud est, quod in oratione mentem eleuat,ut Deo in altissima contemplatione iungi valeat , R audire quid sibi in illa Deus loquatur: etenim sicut in membranis, nihil potest seribi, nisi ab omni prius crassite carnis abradantur; ita nee in anima Deus sua scribit colloquia, quae carnalibus adhuc Passionibus adhaeret. Vnde Isaias: zuem , inquit doe/bit Dominus scientiam . ct qu/m intestigera faetet auditam bisbiacturos a L eie , istitisses ab Uteribas. Nam , ut Psaltes ait: Paditis es in pace Aetis eius, cte. hoc est in anima , qua suas habet domitas passonesi nam in eorporali, licet bello hostes inter se pacem habeant per smultatum , Ninimicitiarum depositionem, nec semper ne eesse sit hostem debellare, & habere domitum I tamen cum passionibus nostris nullam
possumus habere pacem, nisi cum illis certemus . & mortificatione domitas habeamus. Quare Dominus filijs Israel: αuam do , inquit, transeritis Iordanem, intrantes terram Chanaam, disperdito etinctos habilis toros rasea inius, cte. quod s noueritis imteseere , habitatores terrae, qui remanserint, erunt vobis quas elaus in Oetitis, Ianeea in lateribus . sic terreni reges, Zeprincipes, dum urbium suarum posse res pacificos fieri appetunt, haς prudentia, &huiusmodi ingenii ealliditate utuntur, ut videt ieet de civitatibus amoueant, Ac condemnent , quotquot sui principatus suspectos habent, di suae dominationi aduersarios effici posse sermidant, quatenus, ablatis seditionis fautoribus , tuto, & absquoi tu valeant dominari . Et doctus agric la vomere radicitus sentes ex agro diuellere consueuit, ne reuiuiscentes denuo ge minent, & seminatae segetis immaturum praesecent stuctum i se quisquis animi sui inordinatis motibus pacifice dominari desiderat, di spiritualem fructum, Deo amabilem proferre, solerter perniciosas animi passiones supprimere curat, S in quantum potest eradicaret notite itaque, ait Isaias, λώ- nare sitit Usque ad hane diευι audiatur meneso etimor Oe γ . Et instar Frange e menti panem tuum , ct egenos,vagosq. M. i itin/ Cocabis Domintim, is exaudiet, eti--bis, ct dieri: Eree adsum.
Quoniam eleemosyna a morte liberat , & ipsa est, quae purgat pe
cata, & facit inuenire misericor
diam, & vitam aeternam .i Neemorina peraata extinguit. a Miseraeordiam D/i impetrat. VONIAM. Rationem assignans Raphael, cur oratio eleemosyna , di ieiunio ad- lucta quouis auri thesaurologe sit pretiosor, quonII, inquit, eleemosna a mainteliberat, piargat peeeata, ct faeit istienire miserisordia,et Citam aet/rna, quae sane efficere nullus auri thesaurus, licet maximus, nullae mundi pretiosissimae gazae possunt. Et quidε liberare a morte supra docuimus. t Purgat peeeala. Non quod ulla sit eleemosyna , quamuis ampla, quae citra prenitentiae sacramentum,saltem in voto, si confessarius non suppetat, in homine mortale peccatum delere valeat nam Christus poenitentia sacramentum adeo necessarium peccatis
488쪽
eatis post haptismu remittendis instituit,vi pro originali baptismum I sed eleemosyna hac ratione peccata purgare dicitur, quia venialia delere peccata potest, & vi Sanctus
Thomas docet, praeparare peccatorem ad poenitentiam, grauioribus peccatis necesariam ad confitendi voluntatem , & ita tandem ad consessionem , plenamque peccatorum absolutionem . Quo pacto Cornelium Centurionem Gentilem hominem , & ob id peccatorem,praeparatum suisse legimus,qui, . vi in actis dicitur, cum esset vir religiosias, ae timens meum ciam omni domosra , faeis
eleemosenas multas piabi Caesariens, siditia vestim mei adse intνoeuntem,tiscentemqtie : Corneti, orationes itiae , ct eleemosn tuis asenderiam in memoriam in eo pectu
Dei. Hinc merito Sapiens: Sicus aqua, inquit, extinguis ignem ; ua Heemosna extin ait peccatum. Ae si dicat, sicuti cum domus succenditur,aqua abundantissime e Liusa deuorantes flammas extinguit; ita peccata omnia extinguit eleemosyna. Et alibi .liueis tro, inquit, animae vitri, diuitia Da. nam,sicut diuitiae collectae colligentem perdunt , ut in illo patet, qui dicebat: δενυδε horrea mea , ct maiora Deiam , cui dictum est :stitie, hae nocte animam tuam repelenta ter ita in pauperes effusae effundentem saluant, ut patet in Abraham, Iob, Zachaeo,&alijs. Feetiniam bases inquit Ambro-
.lsus, redime peecatum tuum, non venalisos mominas; sed tu ipse venatis es, paeearis
suis veniandatus es , redime te opisistis itiis, redime te pecunia tua. In domo stia , dicit, Augustinus , pretiti habes redemptionis tua,
in celiar,s itiis, ct horreis, ruiuetis te ipsum
redimas , Θ ἁ eaptitiitate, o morte reddat libertime extrabo igitti , redime te, & quae isequuntur. Docuit Daniel: quare post explicatam Nabuchodonosori visionem , ait: Rex ranstitim metim placeas tibi : preeata tua Heemose nis redimi, is iniqtiitatesttias miserico D pauperum. Sane viderat Nabuehodonosor in somnis arborem magnam , & seriem, cuius proceritas caelum,& aspectus terminum uniuersae terrae contingere uidebatur, eiusque lalia pulcherrima, & fructus nimius apparebat, & virum , & sanctum de caelo sertiter clamantem audierat: Stiuidite arborem, Θ p eidite ramos etias , . infensentia vigiliam; decretum era ct fremo sanctorum,upetitis. Signabat haec arbor, eodem Daniele interprete , ipsum Regem, contra quem in caelo fontentia lata fuerat a sanctissi a Trinitate, petente, & instante sanctorum parte legitima, ob nimia eius peccata, vi e medio tolleretur; tamen tantam vim eleemosynae Daniel esse cognouit ad pomitentiam anducendam , ut illam esse remedium efficax dixerit ad ipsum Deum de sententia dimouendum . Quare s grandis suit vis ieiuni j Niniuitaru,
quod sententiam i Deo per prophetam prolatam permutauit: Et emcacissimi E=echiae regis lacrymae quae sententiam mortis a Deo latam, S a propheta Isaia intimatam , potuerunt reuocare; non minor prosecto vis
eleemosynae,quae idipsu operari potuit Cer te si rex Naluchodonosν , ait Chrysosto lemus,poterat elem Fnis pereatis redimere,i
Ηieronymo, secit quidem tunc rex Nabu-lichodonosor quod propheta consuluit, id-II circo usque ad mensem duodecimum dii ta est sententia : quia tamen postmodum veteribus noua addidit peccata, & ambulans in aula Babylonis, superbe gloriatus est in potentia sua, malo superbiae , misericordiae honum perdidit. Magna ergo est 'heia mosina, ait Ambrosius, quae ardensium
sus Deus , quamuis eriminibus prouocatias,
pianire precatis. Cogitur enIm quodammodo a nobis, dum competiitur pro ambias no Lyris mutara sententiam. Sed om audis, ait Augustinus , omnia malefecta eleemosnis redi
ueraueris, eleemosnis tuis non erumpes m-is
dierum Dei. Sic peccatum,cuius quempiam η enitet , ut supra diximus, purgat elee-l
, Et faeie intionis/ miferisordium. Nam, ut Chrillus ait Beati misericordes, qtioniami Us miserieordiam eonsequentuγ. Teati itii , vii Dbvientiant miseris,ait Augustinus, suo-i niam eis rependitin, τι per misericordiamli Domini de miseνia liberent r. nam idipsum 'videtur iussum , ut qui a potentiore adiuuari vult , adiuuet inferiorem , in quo ipse est potentior. Quare optima ratio est deprecandi Deum , vi nostri misereatur, alijs mi. sereri, unde sapiens r feneratur Momins,l
suam reddet ei. Mneratur quidem Dominor nam ut Baslius ait. Sui pauperis mi feretur, meo ad viram dat, multo maioremi ut itio Ferapturus miserisordiam . nanupetit Deus , ait Chrysologus, humanam miseri-eordiam, te Iurgiatur diuinam e sane sicuti si aliquis esset mercator, qui locupletem
suam ossicinam sericorum , & aureorum pannorum offerret, iuxta quantitatem mensurae , quae a sertur, liberalissimus iudicare tur; ita liberalissimus iudicandus est Deus,
qui iuxta nostrae mensura misericordiae, maximam suam nobis donat,& gratiam,&tandem vitam aeternam . V t enim Sapiens
490쪽
replet. Detit. 32. 334 Prou. 23. Iere. I s. 86ou. 23. 19.
citiant Oniuersa ; Et plemet Ethnicus PI tarchus:Magnus, inquat, artifex νnfelicitatis
st facientes peccatum animam fiam
hostiliter persequantur. DOCUMENTUM.
V M, sicut in litera diximus, hostiliter alique persequi nihil aliud sit , quam malu illi
velle, satis liquet, illos crudelissimos este animae suae hostes,qui facietes peccatu, animam suam omnibus malis replent, nimirum paupertate,dolore, seruitute,& ipsa demum morte:& quidem paupertate tanta, ut dicat Chrysostomus: Nibiles peceante pauperius . na cum ali3 pauperes vel opibus diuitum sustentetur,vel communibus naturae praesidi js, qualia sunt strae, pisces,poma, herbae,aquae fluminum, & similia; ipsa tamen sine Deo, que longe ab illa ablegauit peccatum,nultu habere potest susten tamentum.Talibus deinde doloribus,qui faciunt peccatum,animam sua replent, 'e cum selle draconis illos Moyses compararit, dicens feI draeonum Ginum eorum,di venena aspidum insanabilem am licet primus peccati aspectus, insipientibus pulcher,& delecta. bilis appareat instar vini, quando splendescit in Ultro eolor eius, d si tamen bibitur, vi Sapiens ait,ingrediatur blande,sed in nouismo mordet Oi estiber, ct serat regulus venena di Mitissexum Dei,animae quo dissolues. ex qua dissolutione, utpote omnium maxima, vehementissime illam cruciari oportet,&quandoque tanto cruciatu, ut nullus maior, aut deterior inueniri possit, quod in illis Ieremiae verbis contemplari licet, ubi ait: qu
re factus en dolor meus perpetuus, ct plaga
mea desperabilis renuit eurari quod nulla vis naturae huius plagae mitigare queat dolorem,sed sola Dei virtus . Vnde, & alibi Sapiens . Cui va,cui patri Ua,eui rixae,eui Duea,euisne causa vulnera,euis fusio oculorum'non ne bis,qui commorantur in vino in dolosa nimirum peccati voluptate . Tali etiam seruitute facientes peccatum, femi limo hosti animam subdunt, iuxta illud Christi Domini: xui facit peceatum, seruus es peeeati, ut peccatore ipsius peccati mancipium essiciat, quod expressit Elias, quando Regi Achab in faciem exprobans ait illi:Uenundatus es, ut faceres malum. Et tandem, quod malum omnium maloruest,& vltimum terribilium, tali morte facientes peccatum animam suam perdunt, ut ipsuDeum,qui vita est eius, ab ea longissime ablegent : nam duae sunt vita, inquit Augusti
nus, Una corporis, altera anima cut vita corporis anima, ita vita animae Deus. quam vitam in se experientia doctus B.Paulus ms-bi, are.,υια re Chrisus es: nam ut S. Th mas docet, cum vita importet motionem quandam, quod viva moueantur a se upsis, illud dieitur vita in homine, a quo habet operandi principiti, qualis ell vltimus finis;
unde cum quis operatur propter Deum , Deus, qui est illi principium agendi, vita . ipsius dicitur, quam vitam tollit,& extinguit peccatum, cuius extinctione non a corpore, sed a Deo separatha, internorum sensuum eidem praecluduntur ossicia, diuina in ea deturpatur imago, mentis adimitur claritas, in sepulclaro tumulatur conscientiae, ligatur institis concupiscentiarum, duritie operitur cordis ,& lapide demum iniquitatis intus recluditur. En mortem vere metuendam: nam est mors corporis viro iusto finis miseriarum , at ista mors animae miseriarum est cumulus, aceruus malorum,& aeternae, ac in- sernalis mortis nota certissima.
Sed plura de hac re dicemus in tractatu de saeuitia, di hostilitate peccati,post expla
Manifesto ergo vobis veritatem, &non abscondam a vobis occultum
Quando orabas cum lacrymis, & sepeliebas mortuos, & derelinque-bas prandium tuum , & mortuos
tua, & nocte sepeliebas eos, ego obtuli orationem tuam Domino.
I Opera Tobia senioris, per qua meruit
exaudiri recensita ab tangelo . a Laevmarum maxima vis ad meum
bis Ceriιatem. Vt nimirum opera Dei, scut vobis sa-ciendum esse dixi , revelentur. Ita Septuaginta: Dixi ιam a sirium oecuitare honiam , opera autem Dei retietire honorifice . Et non absondum a Cobis oratillum serimonem . Mysterium, sacramentum Dei, non regum,quod occultandum esse dixerat. ditiundo aratas etim Iurumis. Septua