장음표시 사용
471쪽
ficis , Itipos aues a pasorii semini fugantoniti , Optiobre dixit, quasi nuntius aduentcns , quia nimirum doesor quilpiam isde-IA ntin infles oemratis , putila e bland imen. to sua caudae gaudebat. Cauda quippe quam is finis est eorporis ra/m bona operationis,ides spersessonem, v/I certe mercerim,qtiasne Iim tribtiitών insentiat. Hec ille . a Sex hebdomadas in itinere Tobia fuisse coniicit hic Scrarius , ' quidem ex eo,quod
ex cap. 8. vers. 23 ' cap. s. versic. 3. satis
liqueat ab illo consumptos su Isse dies qua-ltuordecim Ecbatanis. Illinc vero usque , Charan dies undecim ex cap. is. vers. l. Ex Charan vero usque Niniuem dies tres, quot ere eundo dies consumpsisse videtur: nam licet ad parentum curam leuan clam magna in reditu celeritate si usus ; ob conrugem tamen, pecora, & alia impedimemta, quando peruenit Charan , minus celeriter quam volebat progrediebatur, de vero etiam manusquam dum Ecbatana tenderet.
ct cor surgens cacus pater eius coepitost iidens 'clibus currere,& data
manu puero ,occurrit filio suo.
V E R S. ΣΙ. Et suscipiens oscula us est eum, di
coeperunt amis fere prae gaudio.
2 Laiitia ipseria eur plum bus nyn pluua. 3 Inopinata Iaetitia pericu a. - consurgens Mabs: Et Suri do rexit curetis genitor , ct crepuetirrire , se ipsum prae
inis et latitia continere no valens;
γ' praecucurrerat enim Anna , - , S iam fiLu erat complexa.ra . ita IXX. Occurrens mater irrati iver
-γιar.ves vi legit Vatabit noua translatio: Debine emori contenta fiam . Ita etiam Syrus r Et renue Ia , nimirum Anna postquam eonfugem de filii reditu araemonuisset, exitiis ;n Metiris 1 6 Di, tompo eata ef/,cteeri is stiper eo tam divis, O dieelat: ραι actio , te oblimi, non taedae me ,s moriar. sim ii modo lacob , ut est in Genesi, viso filio suo Ioseph , quem crediderat est e moria tuum , exclamauit: iam laetias moriar, qtilacidi faelem tuam, et spersis em de retinquo. Coepit offenciens peuibus cia ere . morae
l , impatiens, at ne caderer,occurrenti puero. Data manu. Arabs: extendis. manumia M.t suam puero, Ct traheret eum. tanta nihilominus cum ses inatione .l Occurribilisses. Arabs Exitiit oeeuise i Ar M . restis stio. nimirum ad ianuam domus , lcum vocem ipsius aduentantis audisset) ut uendens pedibus ceciderit. LXX. Eι T is 4bit Mibtit adiantia, is prolapsus HI. Syrus. lla Uendt,nimirum Tobias, ad Tobia patrem lstitim, , ipse Lyabat ala tantiam, ct eum au-ldi υθι ooram Isiij fiat, totaerat oecurrere i et,ct ostendit, cecidit .l Et sipiens. Pater nimirum filium, PQ- VERS. XI.
tquam a terra ab eodem subleuatus est: Itali LXX. Istitis autem etas oeeur ens et , ct ap-i Lxx. praehendit patrem suum. Syrus. Et eraeανγit SI ι.
qai etiam, di eum fur erat, aspiciebant otiatieitissu iam, quaerebat of Iuri is minet In sum , ct ambo oeuti estis aperti erant. O utitus es eum om C restia, Arabs elA ἀή ipse, 9 υχον eius. i Es eo pertini fere. Is fletus parentum Tobiae ex ipsorum eum filio congressu exortus satis quantum eorumdem esset internum gaudium inclicat: nec pluribus sacra historia illud explicat, quia melius cogitari potest, quam cxprimi. Sie Telemachi,& vlysiis patris congressum dum cancrer No.
erus, utrumque alterum prae gaudio se inoΗ- s. uicem complexum suisse narrat, caetera slentio obuoluens: nam in multis , ut Salu .ssius docet, satius est flere, quam parum dicerer est enim inessabile gaudium, quod inter amicos oriri solet, cum anter sese post
longum temporis interuallum congrediuntur. Quare Horatium congressum referens Hriaritia.
inter Plotium Varium, & Virg. charissimos amicos apud Sinuessam habitum thil aliud dicit, nisi ro qui eo lexus, o gaudia quantasiaretis
a Citerum quis nesciat inopinatum il-llud, S insperatum gaudium, quod ex ami
s corum occursu recipimus , nonnunquam
l aeqtie homini pestiferum esse solere, atque oi tristitiam Extant huius rei exempla in A tkὰ γέ is Romanorum Annalibus: vi de muliere illa, --. quae filium sanum,& incolumem conspicata, Laetitia ni- de cuius morte , qua tempestate apud Can- ἡ ' nas exercitus populi Romani Chius fuerat, 'nuntium acceperat, statim copia inopinati gaudii oppresta exanimata est. Ferunt etiam Aia. G2.3. alteram in ipsa porta, sospite filio repent in .A. t e. oblato, in conspectu eius expirasse. Nuc desunt huius rei sacra etiam exempla. Refert Metaphrastes, matrύ quandam Obi sic, licctiuisai iterum diuina virtute reuixerit,quod filium . -ὰ .sών.., suum iam mortuum precibus Sancti Spiridionis ad vitani reuocatum esset conspica ta . Ex quo famina est, vi Romani, teste, Plutarcho, redeuntes ad propria, ne talilaea ales.s inopinato gaudio uxores , & filis opprime -
472쪽
rentur, nuntios praemitterent, qui tuum idisorum regressum consanguineis referrent: quod seirent, mortalem non tam esse doloris exuberantiam , quani inopinati gaudii
Cumque adorassent Deum, & gratias egissent, consederunt.
UERS. XIII. Tune sumens Tobias de felle piscis, liniuit oculos patris sui.
VERS. XIV. Et sustinuit quasi dimidiam sere hora,& coepit albugo ex oculis eius,
quasi membrana oui egredi. UERS. XU. Quam apprehendens Tobias traxit ab oculis eius,statimq.visu recepit.
1 Modus eurationis Tobia quis fureis, ex vari s interpretationibus. E Conualuerit ne ex naturan feltas υirtu
3 Miraculum, ct mirum ,seu mirabio,
quid propria . 1-UMLUE adorassem Deum. c. f Iuxta praeceptum Angeli, dea
quo supra,domum nimirum, a Consederunt. Quod iam parentes in ipso domus Iimitane exostulatus esset: docuerat enim illum Angelus,ut ingrediens domum suam,statim Deum adoraret,referretq.deinde gratias eidem pro incolumi suo progressu,regressuque ad propria. Demum parentes Oscularetur. At in ipsa domus ianua a parentibus praeuetus praescriptum hunc ordinem seruare minime poduit: ita peracta adoratione Dei, &grat larum actione, consederunt,ipse nimirud obias,& parentes eius,ad conferendnm de peractis in via,& negotij expeditione. Tune. Statim ac una sedissent, ut praeceptuin impleret Angeli, ad curandam patris
Sumens Tobias de fel episeis, timuit oetior patris fui. LXX. Et insepersit fisupreoeusis patris fui, disens: Consede Pater. Syrus : Et expressis su Tobia in oeulis Tobis patris fui,'eiaset oeuos suos, ct ait: a uidsteisti mibi,ssi mi ct ait Tobia; Conside pater mi, ct fuster, medieamen hoc s. Et sustinuit quasi dimidiam fere horam. LIX. Ut autem erosi sunt, detrivit oculos suos, ct disquamataesum ab angulis oeuloria
t uvisibi eoepissent, eonfrie It eos, nec abbi quis albugines,siue oculorum maculi,insar pumarum,ct membranarum otii reces erunt. Syrus. Et dum tenebat, emadauit rial lud medreamentu assugines. Arabs. Et sinuit mensuram dimita hora, ct eoepis exire ex oentis eius eortex tenuis, vetati quae eis in ovo . am a prehendens Tobias. manu sua , traxit ab oculis eius. a Statimq. visum recepit. LXX. Et Oidens
Hium suum procidit super eouum eius, ediplorauit.Syrus.Et viditTobit tamen. Arabs. θ .Etsubito 1 obias vidit. Et quidem pol quamlu dimidiam serὰ horam acrimoniam collyri sui inutilet, e Inutis naturali fellis vi albugι-nibus,quod satis apparet ex Graeco,S: Syro, qui vim illius corrosiuam fuisse, ut vidimus, exprimunt,& ex nostro etiam interprete,qui non momento,ut fieri consueuere miracula, curationem hanc contisisse docet: sed intra horae sere dimidiae spatium liquet etiam ex modo,quoΑngeliis fel applicari voluit haud dissimili et,quo chirurgi in morborum curationibus utuntur. Demum ex ipsa sellis virtute,quam miram esse ad albuginis, seu ma. culas oculorum tollendas, superius ostendi .lzz 3 Advertas tamen,me non accipere hoc Ioco miraculu,pro quouis mirando enectu, Ni Retum vi capi ut profani scriptores;sed strictius eui in Theologis pro eo,quod Graece σι θέραι , effectu tantum producto praeter, di supra natu-rς creatae vires,ut est caco nato visum reddere,mortuos suscitare.Etenim quandocum respondet essectus viribus creaturae, ut cieret pluuias, & ventos, a sebri sanare, & similia, non simpliciter miraculum vocant ; sed cum addito, miraculia fecundum suid, seu respe ς ctu nostri,vel mirum,aut mirabile .Quae etiamira diuidunt in absolute mira,quae.1impliciter,& secundum se digna forent admiratione,etiam si causas,& modum sciremus,qui bus fiunt,& ni ira fecundum quid, seu respectu nostri,qui ea admiramur, quia caulas nescimus, no ubiq; admiraturi, si causas cognosceremus De qua re videndus S.I omas: nais.T .r-ν φ hoc pacto,secundum quid supernaturale , & ρ miraculosam dixerim fuisse ostensionem virtutis sellis, & ipsam curationem . Quandiu vero caeciis fuerit Tobias, dice
' 3 et tentationum oculis mentis Iuppositum lumen propriae cognitionis est mu . DOCUMENTUM. Ostendimus supra selle isto, quo Tobiae
oculi sunt illuminari , mystice tenta- 'eiones figuratas fuisse, quibus mutis oculos ' '
473쪽
illuminis, Isaias non obscure docuit,du alti Varisio dat intiati m. Et quidem non re
rum caelestium. au t terrestrium, aut eornm ,
quae extra hominem suntii sed intellectu, quo homo se ipsum cognoscere, suamq. videre miseriam,& paupertatem queat; qualem se a secutum fuisse Ieremias doeet, dum ait: Ego Cir Uidens pavo ratem meam in virgis indirenationis eicis. vhi obseruare licet, non simpliciter prophetam dixisse: ego vir pauper, quia omnes filii Israel qui tune erant in cap tivitate, pauperes erant; sed eaeo vir videns paupertatem meam, quod sane paucors est, ac sapi ntium tantum; sed unde tam grande lumen habuerit explicans, subdit: in viva iridignationis estis: ex selle scilicet amari 11imo flagellorum Domini. Etenim cum nullis stagellis a Deo homo percutitur, nullisq. impetitur tentationibus, in pace degit, nec ulli succumbit vitio,S quia a nullo lacessitur, tale se esse credit, qualem experitur; cu tamen non ex pace,S otio; sed ex bellorum conflictu, & victoria vires suas iudicare debuisset: Saepe enim animarait Gregorius,arieuitis εο-nisba a sita, eam Oirtiates stias i ad memoriam reuocat, quadam desectaιione paviei-ttir, O quas gratulatione propriis piaIchriι tidinis impinguatur. Idei eo bene isscitiari, unci Iob, quod tentatione pulsante, marce- sunt ossa, quia dum propria infirmitas, tenatatione interro ante eo nostriar, omnis iIuns Irarum viritim, Desutipiutiusmis, viridisqtie multitutio με to anxietatis maerore Heatur; Θ qui nos alie vitir ase momenti, bos na no ira pensando,ereaidimus,pti fati pau-
damus. Sie Saramon: Va ,inquit, latili probat fornax,ct homines itisos rentisιro tribuia Iationis. nam dum Soli, suavi q. aurae tantum exponimur,omnibus nobis arridentibus, val de patietes videmur,& esse etiam putamus i sed quando futile nostrum vas fornaci ten-ltationis imponit ut, tunc quid sit in rei veritate apparet,mne testa nostra dissilit, duq. in verba impotentis animi erepitu erumpi tur, quam sit fragile in sua infirmitate co-lgnoscitur. Hoc mystice in B. Petro, in car-lcere posito, & catenis vincto, fuit figuratu, qui in ipsa nocte, qua eum producturus erat Herodes. cum dormiret, percussus in latere ab Angelo excitatus est. S a carcere, eductus . sic inquam,dum multoties homo in nocte ignorantiae sui ipsius dormit. a Dei nuntia tribulatione in corde percustus Oxcitatus surgit,& de carcere peccatorum egreditur, suam l. ignorantiam detestatur .
Et glorificabant Deum, ipse videlicet, & uxor eius, & o ira nes qui sciebant eum .
Dicebat Tobias: Benedico te Domine Deus Israe I, quia tu castigasti
me, & tu taluasli rne , & ecce ego . video Tobiam filium meum.
H NEM nes , qui Tobiam nouerant,
diuinam misericordiam , &stu ipse eius coniux, quae olim
in rebus aduersis parum recte ipsi Tobiae , minusque de
Deo relisiose loquuta fuerat. GArpeabant, quidem Deum,hoc est,eius diuinam gloriam, di claritatem praeconiZabant, seu laudatum, honoratum . magnifica-ltum, di plenum gloria omnes I blice, & pa-llam profitebatur.praeterea,vi docet Ambro-l Asius,glorificare idem est, quod claris care εquare exponens locum B. Pauli I. Corint. 6.CIariscare,ctportare Deam in eorpore debemus, Ut fetin m Iezem eius amhMIemtis per legem enim suam ras viivisti in nobis. Portare tamen Deum es imaginem Dei in rebus bene asis ostenden. Haec ille: quae eadem sere verba repetendo Anselmus ait:l Gori eare miam se imaginem eius in re-lsbus bene gestis oriendere. Illud tamen interest inter claritatem, di gloriam , quod sicut Seneeadoeet,gloria multorum indiciis con-l,
LXX. Et dixis Tisit Astne distis es mus,
O benedictiam nom/n tuum inseati,ct he-nedies, omnes Angeri itis,quoniam sageIIa ti, O misertus es mei. Syrus . Beneuictust, Deus, ct ego Vidisti a m/υ ct undabiti no- men Domini,qtii feeit mi hilia.Arabs. GIo-lari eo te D tis I MI. Gratias nimiru qua possu maximas tibi pro talo heneficio redde doa Caisi east m. Hoc est, sicut inferius iplIsemet Tobias docebit,mihi mearum culparupcimas demeritas trihuisti: nam licet hanc caecitate illi permiserit Deus,ut polieris daretur exeplum patietim,ut sup . vidimus, ipse tamen humillimus illa meritu suae culps existimabat suppliciti .Et eret E no raro legimus, Dominum aliquos iustos,& amicos suos id hae vita satis acerbe ob leuissimam culpam puniuisse. Moysem noluit terram promissio-linis intrare,quod aquas contradici ionis e pelitra educturus,aliquantulu de futuro miraculplo haesitasset,in quo venialiter tantu peccas-last,grauissimorum doctorii sententia consi
mat. Morte etiam Protheta quidam Dei punitus est, di a leone discerpi a Deo permis- 3sus, quod missus ad Ieroboam , a falso quod a propheta illusus cotra Dei iussum in viail
comederi tueuiterq. peccauerit. Comemorat
474쪽
etia ad hoc duo memorabilia exupla Cassanus. Abbatis Pauli unum, qui ob indiscretu2elum paralysi percussus est. Abbatis Moysis alterum, qui Ob duram responsionem , qua Macharium contristauit , dirissimo daemoni traditus est. Quod facit, ni fallor, aliquando Deus tum, ut quanto Zelo animarum sanctarum custodiat puritatem oste- dat, tum etiam ut his acerbissimis punitionibus ad ultionem leuium peccatorum inflictis, non adeo leuem, ut aliqui putant, purgationis poenam esse declaret.
V E R S. XVIII. Ingrella est etiam post septem dies
Sara uxor eius, & omnis familia,& pecola sana, & cameli, & pecunia multa uxoris, sed & illa pecu
Et narrauit parentibus suis omnia beneficia Dei, quae fecistet circa eum per hominem, qui eum duxerat.
i Toli is senior iitaminatus obtitas factus es Sara ona eum Anna coniuge.
N G RES S A es. Vt omnia suscepti a Tobia itine
ris acta felici, ac laeto clauderentur exitu, postremum PHi jutem Eses. regressionis , ac reditus Tobiae in
i Sara. uxor filii eius, quae suadente Angelo Domini lento fuerat gradu subsequuta cum tota familia, copiosa pecunia, &c. peruenit sana, & incolumis in domum soceri sui, quem etiam non amplius caecum, sed a Deo mirabiliter illuminatum , ut habent LXX. obuium ad portam Niniuis, gaudentem, di benedicentem Dominum habuit.Sic illii Et oxitile Tobis obviitis ntirui suis gaudens benedicens Detim ad portam Ninitie,ct mirabantur speesantes eum euntem . tita iidit. Et Tolii confitebitir coram eo, quia misertus es ipfortim Deias . Et, ut appropinquatiit Tobit nurui stia, benedixit eam, drcem : Venias Sarastia mea: Benedi estis Detis , qtii adduxit te ad nos , ct pater tuus, ct mater tuasnt nimitim benedim,et festim est gaud tim omnibtis , qui in Niniue fratribus eitis. Valabius in sua noua ex Graeco versione Tobias ergo, inquit,obuiam nurui suae Deo gratulatus ad psrtam Plinines egrestis es , mirantibtis qtii Did rant ipsum euntem,quod Cisem recepisset. Ipse Uero patim testabatur omnibus, Deum fui misertum ese Ctimq. nurialitiae appropinquassetfatatatist eam his serias r jatatis si altientus suus, Itia, Decim primum graturor, otii te perduxat at nos, tia etiam tuis paDBibras. Annam quoq; coniuge cum Tobia filisse obuiam Sarae,addit Hebraeus,dicens; Egressi Tobias,ct cinna uxor eitis in secumum Saraestiae Roguetis nurus itiae, Iaetatι fiant euea gaudio magno,&c. qui omnes, cum domus peruenissent,Tobias narrare coepit parentibus beneficia, quae in suo itinere a Deo receperat. Narrauerat enim Tobias Tobiae patri,omnia,quae sibi contigerunt:ita Syrus: Et
gtietis,ct dixeriant, dum haee forte narraret parentabus: eece proxima es ad portam moenitim, ct egres tint Tobit,9 uxor eius οὐ tilam ei omnes. 9gatissent vieini eorum, ct omnes qtii ibant eum eis, ct admirabattirlobi qui abstrantis, is nemo tenebat erammanti, O Coce magna Iatidabat Tolis Domintim Metim,qui aperuit i oculos suos , se tim Meesset Tobis ad Saram nuriam Da ait tui;υὸnisi eum pace , sa mea: bened festis pat/r tuus , ct tenerisa matre tua, ctine, qtii ut titit t. ad me Θ b nedietas sitis metis Tobias,et benedicta Iti Aia mea, ergatiditim ma entim factum es Iudaeis omnibtis , qtii habitant in Ninive. Et na ratiit,arrauerat, ut vidimus ex syro , quae sibi a Deo beneficia contigerunt: narrat modo qualiter ea omnia Angeli beaneficio acceperat a Deo. Per hominem.Nam ut alibi saepe diximus, cum homo appareret, hominem illum existimabat.
duodperacto itinere Dei beneficia in eos epta omnibus praedicanda sint
OCET hie suo exemplo,ut obseruat Serarius, Tobias quae, peracto itinere, domesticis sint enarrada; sunt enim non nulli,qui post peregrinatione aliqua, ubi domum redierint, nihil nisi mala, vel certe vana, quae acciderint , & viderint, immo etiam interdum falsa narrare norunt. Narrat ille Dei beneficia , perinde ac Sancti Paulus, S: Barnabas, qui cum Antiochiam peruenissent, Ecclesiamque congregassent, retulerunt quanta secisset Deus cum illis, & quia aperuisset Gentibus OL ium sidet. Et ijdem Phoenicem , de Samariam pertranseuntes e narra bant conuersionem gentium, Si faciebant
475쪽
i Holopherne habita congratiuaretur ei. Ad Iob, ex magna illa casamitare, & tenta itione restitutum ad maximas divitias,&honores, Dalrres , ad sorores conuenerunt , ut congauderent ei. Quod sane ossicium nostra in Ueum.'& proximi charitas requi ritiat nedum in rebus prosperis; sed etiam in aduersis, vet in documento dicemus.
3 Et septem dias viatirites. En iterum laticia nuptialis conuiuis repetita, cui non dissimilia iuri Acronis interpretanonem Causa horum lieabans Deum
Veneruntque Achior,& Nabath consobrini Tobiae gaudentes ad Tobiam, &gratulantes ei de omnibus bon ρ , quae circa illum ollem derat D us.
Et septem dies epulates Omnes cum
4 Gaaditim eontistiantium cum eantieis.
ant quorum crant repotitiare potitiorum, tum etiam conuiuiorum nubtialium , dat Athenaeus, moribus, diccns, Ietibus I itam est , Ut in notys eptitam sat, itim nuptiales Deo it Veneremtir, tum ι pro tes: monio iussi, eonuitiis sitiret, quod nuptis placeant suae noti . vide Atia 'diximus supra . 4 Omnes gaussio masnsgauissent. Tali verborum aceumulatione magnitudo indicatur gaudi, earum nuptiarum, quibus in uno tonuiuio acceptorum beneficiorum una fiebat ab omnibus commemoratio , di qui- non solum conuenientibus
dem, ut puto epulis ; sed etiam sonis , & canticis spiri-ltualibus, Deoque gratulabundis. Etenim Hebraeorum mos antiquissimus fuit in conuiuiis,ad communem recreationem musicam adhibere , quod inter resiquos docet Isaias, qui ab ultim etiam eius corrigens , ait r Cithara , et I a, et sympanum , et tibia , et ointim in eonuiuys Ceriris. Et Lucas , qui in conuiuio filii prodigi chorum, di symphoniam adsulse narrat. Sic ille: Cum Ceniset , filius videlicet senior ex agro , ct appropinquareι domum, in qua habebatur conuiuium laetitiae pro reditu fratris eius, auditiis Bmphoniam , ct choram, multitu
Musi ea in comasium mitim adhibita I . s. la
t1um conuiuarum, vel eciam tripudia, aci-
hibito suavi vocum concantu Instituta , de aliis mensae accumbentibus, alijs tripudiantibus . Quem canendi morem primitus, ct Christianos in suis agapis, & coniugiis seruare consueuille docet Cyprianus , dum ait: Sonrepsalmos eo itisu obrium e Nox rara ea aggredere hoe munus ex more, nassis char,fimos pasees, si sit nobis iraitiatis audi-tro : protidies arares religiosa mia edo. Quibus similia narrat Philo ue idemque apertissime docet Tertullianus .
Euod bonus amicus non fortunas , sed
Iudith insignem viduam, & de victoria exst pore ad eu accessisse lugutur,ut ei
476쪽
congratularentur , quando iam illuminatus a Deo, multa fortunae bona , ut v eant, acceperat , conuiuiumque celebrabatur nuptiarum , appellat Hugo Cardinalis anileos fortunae, de quibus sapiens r HI, inquit, miras Deiandum tempus suum , O non permanebit in die necessitatis. Et alibi: Eriamicus scius M Ua, ct nonpermanebit in die meefitatis . cum tamen tides magis debeatur amico afflicto . sic Seneca siceindia
quidem , sed sapienti liniE. Possunt, inquit, Frim secunda ; at ad
Hoc enim discrimine veri amici I salsa diiunguuntur, quod verus amicus, teste Philosopho, non fortunas, sed personam amici diligit; Blsus vero non personam , sed sortunae bona . Quare ille, ut Saprens ait, omni tempore diligit. hoc est, in prosperis, Sin aduersis amico semper opitulatur. Sic lonathas filius Saul, cuius anima, vi in libris Regum habetur, verae amicitiae sidere conglutinata erat animae Dauid , nunquam in aduersi amicum suum deseruit I sed amico sauens,impietati paternae quantum poterat, restitit. Ille vero,quia amici a ta Hunua Odo diligit fetin m tempus suum , secunduscilicet illud tempus, quo sibi amicitiam utilem esse cognoscit , non permami in Iempore necessitatis, in quo spes omni L commodi cessat. Quare hunc amicum pediculis s-i P υ- σώmilein docet este plutarchust nam, sicut it riser mli exanima eorpora , nenape desecia sanguine, quo alebantur, et serunt: ita deserit ille amicum in necessita Ier he taetiti, inquit ille , dise ni a moriemittis eo Ora retinquunt mutatque saucii. GrInestis furνιt, quo niatriri sotini e Uentatores autem Uideas, nee attingere' mas res aridas aestigidas: nolitibus, ae pol/ntibus i rnent,sf-que Huntur sed jdem,rebus enmmtitatis sa-rim auolant. Cicero vero talem amicum aD sit allat hirundinibus:ρώιa,ait ille, Othirian i M, A. dines aeti tuo temore praeso sentiri: re puIsa reeedunt' ita sui amica ferens sitae tempore prae sunt, frigore pus recedunt, simul
atque fortunae hemem viderint,ὰeuolas om-ms. Iob tamen patientissimus, illum torrenti assinulae: unde de eo sub persona fratrum suorum loquutus. Fratres mes,inquit,pγate Iob 6. I s. νierunt me sevi torr/ns , qui raptim transtin conua ibus, seu,ut legit Hebraeus: .AmLlmseriis. ei mei sesu runt me insar torrentis, quι raptim deeurrit in eontiatii s. ' nam , sicut torrens tunc abundat aquis, quando mihi me sunt necessaria,videlicet in hyeme: S in aestate,quado aquis abundare oporteret, are scit; ita falsus amicus tune suam ni inis ratopem , quando illa non es emus , S nos dei serit, quando illam magis Optamus .
Tobias cum filio de mercede Raphaelis consultans, auditis, quae sibi ac filio praestiterat, benefici js, medietatem offert omnium , quae attulerant. At illla se Dei Angelum declarat, & post reuelata alia mysteria, in caelum lubleuatur, quo facto illi in terram proni ruentes Deu benedicunt. CAPUT DUODECIMUM. .
VNC vocavit ad se T. bias filium suum , dixitq. ei, quid possumus dare viro isti sancto, qui venit
R dens Tobiar dixit patri suo:
Pater quam inurcedem dabimus et aut quid dignum poterit esse beneficijs eius ξ
3 Me duxit reduxit sanum, Pecuniam a Gabolo ipse recepit, uxorem ipse me habese secit, & daemonium ab ea ipsE compescuit, gaudiu parentibus eius fecit, me ipsum a deuoratione piscis emipuit, te quoque videre fecit lumen caeli& bonis omnibus per eum repleti sumus: quid illi ad haec poterimus dignum dare
Sed peto te, pater mi, ut roges eum , si serie dignabitur medietatem de Omnibus, quae allata sunt, sibi assumeres Et vocantes eum, pater scilicet,&filius, tulerunt eum in panc ira, & rogare coeperunt, ut dignaretur dimidiam pan
6 Tunc dixit eis occulte ; benedicite Deum caeli,& coram omnibus viventibus confitemini ei, quia secit vobiscum misericordiam suam.
477쪽
Etenim Sacramentum regis abscondere bonum est, opera autem Dei reuelare, & confitcri honorificum est. 8 Bona est oratio cum ieiunio,& cle mosyna magis , quam thesauros auri r
9 Quonia eleemosyna a morte liberat, de ipsa est, quae purgat peccata , & facit inuenire misericordiam, di vitam aeterna. 1 o Qui aulcm faciunt peccatum, & iniquitatem hostes sunt animae suae. ii Manifesto ergo vobis veritatem, S non abscondam a vobis occultum ser
I a Quando orabas cum lacrymis,& s peliebas mortuos,& derelinquebas prandium tuum, & mortuos abscondebas per diem in domo tua,& nocte sepeliebas eoScgo obtuli orationem tuam Domino .i3 Et quia acceptus eras Deo, necesscsuit, ut tentatio probaret te . I Et nunc misit me Dominus, ut curarem te,& Saram uxorcni filii tui a da ni nio liberarem.
i Is Ego enim sum Raphael Angelus,
i unus ex septem, qui adstamus ante Do-l minum is Cumque hςc audissent, turbati sunt, l& trementes ceciderunt super tErram in faciem suam. i 7 Dixitque ei Angelus: Pax vobis , nolite timere . I 8 Etenim cum essem vobiscum, per voluntatem Dei eram, ipsum benedicite , de cantate illi.
19 Videbar quidem vobiscum mandu care , & bibere ; sed ego cibo, de potu inuisibili, qui ab hominibus videri non
potest, utor. ro Tempus est ergo, ut reuertar ad eum, qui me misit, vos autem benedicite Deum,& narrateomnia mirabilia cius. 21 Et cum haec dixistet, ab aspectu eorum ablatus est,& vltra cum videre non potuerunt .a a Tunc prostrati per horas tres in faciem, benedixerunt Deum,& cxurgentes narrauerunt omnia mirabilia cius.
Tunc vocavit ad se Tobiaς filium, tuum, dixitque ei, quid possumus
dare viro illi sancto,qui venit te st
i Exponitis litera. a Sanctus qtiis Rapbael etiMe dictas ct qui olim Sancti dicerentur. UNC, Hoe est statim ae
mercedem Ctra H A qua profestis es Deum , ct adde ei Dpra morarim suam. E Vox Sanestis, ut S.I homas explicat,apud Latinos adem sonat, ac Sancitus, seu firmatus , seu etiam sanguine tinctus 2 quo sensu illa de solis beatis sterna felicitate fruentibus, tanquam in ea firmatis, usurpari solet, vel etiam de eisdem , tanquam specialiter Deo dicatis . quod qui olim Deo meabantur tingerensur , sed aspergerentur sanguine sacrificiorum , ut resis eu B. paulus , & manifeste apparet ex libro Ε, odi, & Leuitieii Quia tiGentiles foedera, quae nulli unquam fas erat violare, vel soluere, sanguine etiam hostiae eonfirmabant, atque adeo frequentissime hac usurpa anx vocem in appellatione suorum Deorum, ut est videre de Hereule apud Pr pertium , qui ait:
ra Itino . Sancta vitis libro deaeso in sid ma Huiusque nomenelaturae ratione assignas ait: Hune quonsam manibus purgatum fanaeerat orbem.
Sie functum Tatia eomposuere Citra. Et de Venere, Cupidineque Catullus: Nam sanctae Venisi, Ctipidiniq. Cotiit. Sabinorum etiam Deum Sanestim appellatus absolute reperimus, & Iouem in inscriptionibus Crutherianis. Vide, si platet, plura de his,& alijs gentilium variis Diis testimonia apud Aehillem Statium in Catullum. Vsurpabant etiam olim hane vocem ad si Distrandos fideles omnes, quos B. Petrus ap pellat genιem functam, L B. Paulus voeat se sanctorum minimum; & quidem ex eo, quia fideles per baptionum Deo sacrantur, illaque deponunt, per quae quis profanus dici potest: in quem sensum habuimus etiam supra , Tobiam dixisse Sara uxori stae, abii inendum primis Aci Hebri
478쪽
primis noctibus sibi, de illi esse a coneubitu , ne more gentium non sanctarum aliquid pro . fanum admitterent. Vel etiam , quia non a carnis assectu, sed ab auctore Ianctitatis spi . ritu docebantur: qua significatione illam usurpauit Cicero, ubi docet: Λb Ennio Sanctos dici poetas , quod quasi Deorum aliquo dono , & munere commendati nobis esse videantur . Vel tandem quia baptismo lustrati, sanctisque legibus instituti, sanctos esse oportet quo sensu ii, qui Ecelesil Sanctae prs sunt,ut bene Lorinus . pecvitari quodam iure sancti dicuntur, quippe qui' recitari ratione sancte
sancta tractare debent, vP quondam honoris causa, teste Plutarcho , profani Sacerdotes ομι, appelIabantur. Hinc sanctissimi epithe- tum cuiuis primum sanctissimo sacroru An. tistiti, sed Episcopo tribuebatur, ut etiam in iure tribuitur, meminitque . Curopalata ita vocatum Metropolitant Andrianopoleos, immo, S alios Metropolitanos, de Archiepiseo
die lummo dutaxat Episcoporum Episcopo, Romano Pontifici tribuitur,& multo quidem melliis, quam idolatris imperatoribus ;lieet,ut conluetudini inseruiret Sanctus Dionysius Alexandrinus, apud Eusebium, sanctissimi titulo Gallienum,ac Valerium ornandos censuerit. Sancti tamen singulariter appellandi, qui, ut Graeci vocabuli etymon docet, sine omni terrenae faecis, aut immunditiae contagion vivunt ab a privativo, & γ. , quod est terra nam sanctos Graeci αγιος dicunt: & ut Dionysius ait est αγιονις ἡ πάντἀ ἀγ - ἐλευωρα
ctitas omm piaculo librea, c, perfecta, ct om nino impermιxta puraιas, qui nimirum purificati a mundi huius illecebris omnem spurcitiam expellentes, in terris degentes sola eae .lestia appetunt, diuinaque obserarant manda. in i Vnde origenes: Unusquisque,maduuis nostrum ex quo accediι ad timorem Dei, O diuinam rve Nerpit Mesrinainax quose m eipauit,es Sanctus emitur. Et Sanctus Chry.sostomus i 2uid es , ait, Sancti H - , nisi praeepta mea implete, voluntatem meam 1 eiu , in us meis ambulate 8 eum ina feceria
tis , sanctificatur patre nosse , qui os in ea
lis, siue nomen eius. Et hoc sensu virum, Sanctum Raphaelem appellat Tobias, quippe quem ab omni piaculo immunem cognouerat, di vere sancta omnia appetentem . .
su διὸ consilium , or prudentia magis in minute, quam is senecta quarenda sit.
LICIT ex hoe versiculo Augustinus, exemplis Tobiae, fine mora dandam esse
mercedem mercenario laboranti r Baalias,
inquiens , Tobras, qvii panem suum nouerat
cenario praestarat Iaboranti. Sed quia de haere supra diximus, illud hie seruare libet, Sanctum patrem iunioris fili; non modo non dedignari eonsilia; sed ea etiam requirere rvt facio suo nos doeeat libenter etiam inseriorum nostrorum, & iuniorum audire excogita.
ta , quia, ut Baslius ait , Sape tantori Hiaetiti Dominus, qviod melius eis. Sane ut testis ens Dauidi mi Dominus intol esum paγutilis , . di eum si ne ibus fremocinatio eius. Vnde . in actis Apostolorum legitur,nouisse Agabum, quod ignorabat B. paulus , qui tamen longe excellentior illo erati stiebat Gad, quod nesciebat David, qui vir sanctus erat . di secundum eor Deli nam pleriamque,ut ait Augustinus , doctoνιlus minas aliquid νιώeΔιών, vli eorum paιiens, o hia mitis ebamlas , m qualibiaditis maior en eomprobe ν. Et idem Au- .gustinus : Nonne, ait, rem Mors Aqueba-litia. T/tis , O tamen raninium regendi, atquei
oisitas, ineommtitabiti mo Dutiendiam esse. Sanἡ consilia magis in virtute, quam ilial senectute esse quaerenda docti Sapiens. dumi ait:Sene estis exi n tene, Mihi eri non ditituν '
na, neque annorum κti mero computara , ea
ni utilem fiant festis to vanis, O aetas,en Aulis Cita Immaeuiara. Nam prudentia in hominibus locum habet caniciei, S vita pu .ra, & sine labe in quacunque artate, aetas quaedam similis est, eui honor ab hominibus ex.
Quod si obiicias prudentiam, d qua e si lium oritur , in solis, vel ipso tesse Aristotele,
eadere sena bus,cum ea si rerum singularium, quae per experientiam, siue usum a nobis cognoscuntur, quem non nisi longinquitas temporis assert: nam. Sertis Uenιι vos is annos.
Et teste Platone, tune mentis oculis ineipit homo cernere, quando eorporis oculus de-lisorestit; verum esse eoncedo inter iuuenes ,sὸ de senes eiusdem eonditionis, indolis, studi , hamae ersationis: nam alias multos ese quo-ldtidian ad et experientia iuuenes, qui mul-llto studio, lectione, hominumque prudentium eonsuetudine adiuti, etiam naturae honitat siue ingenio, eadem , 3e plura semper eon se. quuntur, quam senes , qui sine illis rebus longos habuere dies r nam 5e quis non videat illud verissimum Seneeae dictum,multis etiam post eanos esse puerilitatem , quorum: Clistidistir ingenium decimi linguaque mensque. Et illud Menadri as ποι σιν Hλεuri/κα φρινα idest,nee enim rapini dans alli prad/nliam,
479쪽
isentain , neque Vettitas caulemus , ut Varroni, var verbis, quam nouellus melior,nee
canit mirames virtus. Usu venit quoq; , t quod Plautus ait: s actus e litas bim vi ldetur, neutiquam ab ιngenio es senex. Et contra dc multis sapientistinus iuuenibus, quod Pindari Dithyrambus canit . Κώσσινα
ut ait Quintilianus. Quamquam senibus maior auctoritas esse soleat, quod plura nosse, ta vidi ite credantur . non tamen Omnes expectandam putant vltrinam aetatena, cum istudia praeste me, ut quantum ad cognitionem pertinet rerum, etiam praeteratis seculis vixisse videantur. Ad linc cilii lis cum sit, & mundana illa prudentia , qua ui Senes diu vivendo, multaq. cum faciendo. tum praecipiendo consequuntur , ex Arii lotelis sententia duci continere debet: unum ut decipi non postit; alterum , ut decipere non velit. Christiano tamen viro lioc polieris satis esse debet ad prudentiam: cum illud, ut non a callidis,& m
litiolis decipiamur, vix saluo boni Christi, ni officio, consequi pollimus: Siquidem Io
go callidorum usu, atque consuetudine, quibus cana facultatem acquirimus, heri vix
de ne vix quidem porcit, quia aliquid duplicitatis, malitiae ipsi quoque contrahamus. Quare solus licet senex longo rerum via, iuxta Peripatalicos , prudent tali pacto ςile postit; Christiani tamen, quibus prudentia siti plex est cordi, quique magis bonitatem
optant, quam colliditatem neque erum ibonitas, de c*lliditas , vcl ipso ibi ante telle, stimul esse possunt, unde dixit : -- ἀγαθου'c διαπατμους, honos Uιros deceptu faciles esse licet sint iuuenes, prudentes tamen esse po
tantuni sciatis quomodo a callidis insidiator uni impoti uris cauendum sit, cum eas ιPsas ignoretis, quam quomodo bene , R ex virtute vivendum sit, in quare prudentia Chri ita ana consiliit .
Optime igitur factum est a Seniore Tobia,
in ilium, non L pientia . I t quod Phile-
V E R S. II. Respondensque Tobias dixit Patri
mus ei, aut quid dignum poterit elle benefici js eius ZVERS. III.
Me duxit, & reduxit lanum: pecuniam a Gabeto ipse recepit: uxorem ipse me harire secit , te dae. monium ab ea ipse compescuit: gaudiu parentibus eius fecit; meipsum a deuoratione piscis eripuit te quoque videre fecit lumen caeli,& bonis omnibus per cum repleti sumus. quod illi ad haec poterimus dignum dare λ . VERS. IV. Sed peto te, pater mi, ut roges eum ,
si serte dignabitur medietatem de
omin b. quae allata iunt,aslumere.
Et vocantes eum pater scilicet , di filius , tulerunt eum in partem, A rogare coeperiint, ut dignaretur dimidiam partem omnium, quae attulerant, accepxam habere.
i Tobiae mira gratitudo. a Reeenset benescia a RapbaΘte fuscepta. 3 Varia octiones.
Tobs .rι dixit par i suo. In terroganti patri de danda mercede Rapi iacti, respondit prudens, filius, accepta ab illo bene sicia ea esse, quae labolum non possent solutione pacte mercedis, unius nimirum dragmae diurnae supra Victus Supins .mis de qua supra , coni pensari, quae Iuxta supput λtionem dicrum , quibus fuerat in itinς- re. de qua supra, plus minus fuisset quadraginta dierum I sed nec alio quocunque vel maximo pretio ςx quo ait. l su .eiauam mercedem dabimus ei Z Quae nimi-lrim v. 1 rum vel in aliquo parte digna sit benefici seius. Arabs IV pater mi, quam mercedemi Man. abimus ei, aut qua o possumur σε iparareben τι eius λ Breui deinceps epilogo receii sit patri grauissimis iuuenis beneficia , quibus maxime Raptiae I de st meritus ellet,
Me duxit, et reduxit fanum. Diligentis si me ab omni malo per totum iis r custodiens: ita Syru s . me cuso luit in via r.
480쪽
lud exigend i , ne sponsus ego a nuptialibus impedirer tripudiis , viam in Rages cum sexui s Raguelis est prosequutus, aeceptaque lprotinus a Gabeto pecunia, ipsum etiam Gabelum ad sesium duxit' nuptiarum . Uxorem Use me habere fecit. LXX. & Syrus ' Uxorem meam curauit: Arabs. se accinis ere mes eis hane uxorem, nimirum
Saram filiam Raguelis, quae . septem mipi. viris integra permanserat, eo quod Asnod rus, libidinis Tyrannus, cubilis cius posscstor omnes septem sponsos in ipsa nuptiarum nocte succcitae uigiliarit, e cuius manibus me liberauit, Orationi cum uxore iubens me triduo intistere , iecoreq. piscis quod seruauerat, tammis incenso, in sumumque suavem resoluto daemonem indirecte pellens. Daemonium ab ea irae compescuit. Arabs: Et i e repressit ab ea daemonem. a quo nimirum arripiebatur, ubi ad illam prima nuptiarum nocte sponsus accedebat, effecitque, ne arriperetur in prima mei coniugis noete vi sustii migd cordis,de iecoris piscis, humor , quibus agitari a daeprom poterat, comprimendo, ut supra explicaulinus. Gaudium parentibus eius fecit. Illam a daemonis tyrannide liberans.
Me ipsum d deuoratione piscis eripuit. Qui dum in Tygride flumine descendissem ivt pedes in eo lauarem, me deuoraturus inuaserat , imperans, ut eum arriperem,azquel Extraherem, cor eius cum ieeore , ac sella
Te qu que videre feeit tamen cari. LXXTe Amiliter curauit , tanquam medicuS, medicam dans mihi instructionem inueniendi in amaro piscis felle oculorum tuorum medicinam, cuius modo virtute vides caeli lumen,quod non videns,nullum habere gaudium te posse dicebas. Et bonis omnibus . Quibus nimirum repleri desiderabamus. Per eum repleti o s. Vnde cum omnia ab illo habeamus, quae omnia habemus, illi su ne debita. Sed peto te pater mi . Arabs: Rogo te 3 Si forte dignabisar medietatem , ere. aevia , addunt Septuaginta, pater non laedorlians ei dimidium eorum , qua attuli. Syrus z non en1m parco dare ei dimadium eorum , qua tuis merum, non enim perdo , quod do ei. a
Et vorantes eum, pater filicet, et, fl-lius, tulerunt eum in partem , e rogare se erunt. Septuaginta : Mein dimidium omnium , qua attussis , e, ab e sanus. Syrus: Sume dimidium eius, quod attuo, - Oade in pace.
uod gratisurinem nostram gratitudinem Tobiae imirari deceat.
U M, teste Sancto Thoma triplex sit gratitudinis ossi-eium, videlicet beneficium dignoscere, laudare, & tandem loco, & tempore pro
facultate retribuere, acceptorum beneficiorum ab Angelo memor in gratus Sanctus Tobias, illata, se Optime primum nouisse deition strat, dum vers. a. nullam apud se mercedem esse fatetur . quam retribuere pro acceptis beneficiis postet, simulque se Illorum memor maostendit, dum vers. 3. ea singula patri enumerat . Deinde eodem vers. ea laudat, dum
dignissima filisse commemorat. Etha,
cens, ad Enee poterimus dignum dare Demum pro facultate in quantum valet, curatra retribuere, dum v crs. q. patrem rogat, ut dimidietatem allatorum bonorum Angelo pro mercede impertiatur. Sed peto, inquieum, &c. Sic enim animum gratum de-cci primum beneficii accepti consideratio , t dςndu non , Ut Seneca ait. in eo, quod eri , aut da tur ;sed in i b dantis, aut facientis animo . 1 '' 'unde Cicero: Aee rerum , inquit, ben Foiorum sunt delemιι babendi, ct in primis quo quirique Dudio , vel peneuolentia feerit ponde an m. beneficis deinde laudatio , ut Dionysius Cato poeta Christiamis, non Cato Censorinus, ut multi per per an sine arbitrati, noto illo carmine cecinit, dicens:
Exiguum munus, quod dat tibi paupert
Aeeipito placide,&semper laudare me
Neque enim quas decet laudis, vel gratias agere pro accepto beneficio,vel MIam quam decet retributionem dare possumus,nisi quale .& quantum sit ex dantis animo beneficium prius consideremus. Denique retributio t& quidem , si occasio se se offerat, subita esse debet: est enim ingenui, S egregii animi statim pro sust lpto beneficio beneficium rependere. Quare seruus ille Abrahae . ubi aquam cum hydria a Rebecca accupisset ad potandos camelos, statim protulit inaures aureas , di armillas,& dedit illi. Sacerdos ille Madian, vhi accepistet Moysem filias suas defendisse , illis Homum reuersis. 2uare, inquit , dimi ii homino, Doeate eum, eomedat panem :S. Elisaeus a Sunamitide hospitio receptus : disedens, ait illi,ere edule in omnιbus mIni fracti nob/s, quid vis, Ut faeiam tibi λnunquid habes nzotium , divis ut loquar regi suo principι militia Z Indignum ratus