장음표시 사용
501쪽
uas laudantes, benedixerunt. Sic Abraham, Gen. R. a.deum ei diuina reuelarentur mysteria , N B. Lucae 3.ε. Petrus, cum ad capturam hominum vocare.
tur, in faciem cadentes, Deum benedixi legimus luetrorsum Reproborum enim est . S superborum re- cadere re' trorsum in retram eadere, se ut mea Iasse re pwb Dium trossuli, saerae narrant literae. Heli, cum pria. Reg. . t mum mortem intellexit filioru tuorum, di imis. ' daeos , quando in horto Christum ea revoIoi s. g. luerunt,& illos,quos laeti, Patriarcha ason. Gen. 4 .i seres equorum appellat, qui ctiam tempore, Antichris a cadent retrorsum. nam cum cades in faciem videat quo cadat, voluntate quo dammodo eadere videtur, S cum reuerentia, quod habet speciolissimum laetem sua orier. re. Verum qui retrorsum cadit peccator,non videns quo cadat, ad ruinam impellitur: nam mundi voluptatibus dum inseruit. Improvisa morte actus in inferna deturbatur.
Eι extimenses narraue uni omnia mira
satis eius. Sui gentes E terra, in qua per tres horas orantes permanserant, Dei mirabilia narrare coeperunt, & ad rei perpetuam memoriam , ut iussi fuerant, ea postititati scriptione tradcre.
βuod iugem diuinorum beneficiorum memoriam habere debeamus.
lus , ut scribat in libro, quae a coeperat a Deo maxima beneficia, indieat optimam esse beneficiorum custodia , ut docet Chrysostomus, ipsa memoriam beneficiorum. Quare in eanticis ,recensitis a Domino bene ficias, quibus mam sibi charam eum utauerat estib arbore , inquiens, madia ostiatii ιι, ροα subdit : Pone me, Clin aetitam D. ριν eis tuti m , ut Anartitam rate ν braeb um Itium , nihil a Lud pro tantis beneficiis ab illa exigere volens , nisi perpetuam beneficii memoriam, alludens ad morem illum quaru dam gentium, quae eorum, quos daligunt,no. tas, ad perpetuam ipsorum habendam memoriam, igne sibi imprimendas eurant, vel in sinistro hrachio, vel in parte item sinistra pectoris ad quam cor magis protend. asserunt, luem morem nostris temporibus frequentis imum apud Mauras, Saracenasq. taminas Chisterius asserit: etenim cum duo sint in
homine me brorum genera,alia interna,alia vero externa,commemoratione duorum me brorum, in quibus vel internum , vel exter num omne situm est hominis robur, omnia, tingula corporis membra complecti videt urciperationes scilicet interiores, di exteriores, quae tales esse debent, quales eorum sunt,qui assiduam beneficiorum Dei memoriam res
runt . Atque adeo a filias Israel pro maximo. quod illis praestiterat, benefieio liberationis ex Aegypto, nihil aliud exegit Dominus, nisi ut ei Phase celebratio irem Iti pro manna cibo mirabili eisdem in desert praestito, nihil nisi
ei uidem ei bi in area testamenti asseruatione., te Moysi praecepit. Sume vas emum , ct mitte iba Man, quantum potes rapere Gomor, , repone coram Domina ala seruandum in generaliones vr iras. Et de Iordanis medio duo dccina iussit lapides tolli, & super humeros totidem principum vique Galgala portati , di seruarii vi haberent inde occasionem
reminiscedi. aliter, siccante Domino aquaS, per arentem suuium transmisisset eos. Q i
Iapides a n I doreb tri eos, atqtie duetis e peγarentem Ataotim ιν Utiis Is 22I Ioia eminum , Aeante Dom no 'Dιo Uesro aquasertis in cons/esti co ro, donee ι an etis. Nam eum sint beneficia , ut dieitur: eompedes voluntatis, de quasi catenae aureae,quibus animus ligatur, Helle edi in memoria ad Dei amorem, eluique obseruantiam mandatorum unusquisque trahitur. Sie eastissmssille adolescens Ioseph , dum ab impura Putipheris Domini tui eoniuge ad obscoena incitaretur, beneficiorum, quibus ab illo fuerat cumulatus, memor, ab illis se teneri dixit,ne malum illud contra eum perpetrare posset Vnde illi ait: Ecea Domin vis metis o Ibtis insis traditis, ignorat, quia habeas in cismo sua, n/e quicqua es, quod in mea non sit pote-DHυ , ies non trati deris mih re ter re, qua υχον eius es momolo ergo posivim hoe maItim facere,Θ peeeare in Detim λ Quod si lo phadeo temporalium beneseiorum memoria devinxit, ut libere fateretur, ab illa se Omni priuatum facultate aliquid contra Dominum suum perpetrandi, quid non Detet in cord
grato memoria non temporalium tantum, sed etiam aeternorum beneficiorum , quae a Do
mino quotidie tam liberaliter accipimusλ qui ereati non modo sumus, sed etiam pretiosissimo eius redempti sanguine, quo beneficio maius nullum excogitari potest sed proh dolori tanta es hominis ingratitudo, ut benificior uin diuinorum oblitus, eontra Dominum suum,& benefactorem quotidie insurgere audeat, malaque pro bonis reddere , sleut ipse Dominus per David restatu reliquit dieens iretνιδώ/bant misi mati pro bonis m. D IL/atem anrma n ea nam ut etia alibi pluries ex Bernardo indicauimus. In Patitudo es Centus orens, ct Miseans sontem diuinis pιιιat s. se
Gen. 39. s. Hominisga Deum gratitudo
502쪽
Tobias senior benedicit, ac confitetur Domino, & uniuersos in idipsum hortatur. prophetat quoque de restauratione, & magna felicitate futura
bias senior os suum,benedixit Dominum, & dixit, Magnus es Domine in E in amissi a termim, S in omnia si
a Quoniam tu flagellas, & saluas: d ducis ad inferos,& reducisin non est,qui
3 Confitemini Domino filij Israel, Iin conspectu gentium laudate eum. Quoniam ideo dispersit vos intergcntes, quae ignorant eum, Vt VOS cnarretis mirabilia eius, & faciatis scire eos, quia non est alius Deus omnipotens prae
3 Ipse castigauit nos propter iniqui- rates nostras, & ipse saluabit nos propter misericordiam stram. 6 Aspicite ergo, quae fecit ilobiscum,& cum timore, & tr ore confitemini illi: rcgemq. seculorum exestate operibus vestris. Ego aute in terra capitiuitatis meae confitebor illi: quoniam ostendit maiestatem suam in gentem peccatricem. 8 Conuerti utini itaque peccatorcs, &sacite iustitiam coram Deo, credcntcs quod faciat vobis viii milaridordia sua. ρ Ego autem & anima mea in eo lae
1 o Benedicite Dominum omnes electi eius ,. agite dies laetitia, & confitemini illi .ri Ierusalem ciuitas Dei castigauit te
Dominus in operibus manuum Luarum .
ra Confitere Domino In bonis tuis,& benedie Deum seculorum, ut reaedificet in te tabernaculum situm , di reuocet ad te omnes captiuos,& gaudeas in omnia secula seculorum. is Luce 1plendicla fulgebisin omnes fines terrae adorabunt re .r Nationes ex longinquo ad te venient , & munera deserentes adorabunt in te Dominum,& terram tuam in latinificationem habebunt.
Is Nomen enim magnum inuocabunt in P .
16 MaIedicti erunt qui eontempserint te ,& condemnati erunt omnes, qui blasphemaverint te , benedietiquo omnes , qui aedificauerint te. 17 Tu autem laetaberis in filijs tuis , quoniam Omnes benedicent ut,& co gregabuntur ad Dominum. 18 Beati omnes,qui diligunt te,& qui gaudent super pace tua. i Anima mea benedic Dominum,l quoniam liberauit Ierusalem ciuitatem tuam a cunctis tribulationibus eius D minus Deus noster. 2 o Beatus ero,si fuerint reliquiae seminis mei ad videndam claritate Urusale. at Portae Ierusalem ex Sapphiro, &smaragdo aedificabutur,di ex lapide pre tioso omnis circuitus murorum eius. 11 Ex lapide candido,& mundo omnes plateae eius sternentur,& per vicos eius alleluia cantabitur .a a Benedictus Dominus, qui exest uit eam,& sit regnum eius in secula sed lorum super cana, Anacu.
UERS. I. VERS. M. Aperiens autem Tobias senior os suusQuoniam tu flagellas, & siluas , do
benedixit Deum,de dixit: magnus ducis ad Inferos, & reducis,de non es Domine in aeternum, & in om- est qui effugiat manum tuam. nia secula regnum tuum.
503쪽
3 Quomodo dicatur flage Iare,'saltiare. Deducat quomodo Dem , O redueal ab
s Effugera manum Dei quis. ν , PERIENS autem To
Et apertiis Tobias Senex os suumgratias agens Deo dit rans: magnus es tu o Domi--- a ne in aeternum, or in omniasecula rex. Uatablus ex Graeco: Ceti. Dandus es Deus iue visus in aternum; mulct regnum eius. Antequam caerae literae ali-ruem introducant seria , frandia , prolixaq.
ieentem , non raro, ut hae in i itera,Os illum aperuisse dicut, quod soleant,quibus seria se rio tractanda sunt, non in verba temere prosilire; sed meditabundi, grauesque , vix tandem ori fraena relaxare. Sapiens: Aperientur, inquit, labia mea vi recta praedirem. Et Daniel. vertem sta meum loquutus sum. Et sublimia verba Domino in monte dicturo praemittitur: Eι aperiens os suum doeebat eos, dieens, dee. Sic seria dicturus senior noster Tobias aperuit os suum. Mnedixit Deum. Illum oratione gratula toria . de voee, & calamo laudans . Sie LXX.Eι Tobiise resis orarionem, O exuisa ιong Gratulatoriam, legit Uatablus. Syru Eι umosis Tobit bana Iaudationem cum gaudis, ct diuebat ita: Remdictus es Deus D uens. la datissimus enim mos antiquorum Patruinis fuit , ut Mnesteio aliquo diuinitus aecepto,
si itim pro gratijs Deo habendis, hymnos de
diuinis laudibus concinerent. quod unum est inter euidentissima veri iusti, & Deum recte colentis animi signa, quae solet exhiberi. x Et dixin Magnus es Domine. Magnus quidem ad intra, quia increatus, incorporeus, immaterialis, infinitus, immensus, im . mutabilis, incomprehensibilis, inuisibilis,ineffabilis,omni scius.omnipotens,&c.3c quide. In aternum. Hoc est, in duratione interminabili , indiuisibili, &independente; in terminabili, quia nec principium , nec finem
magnus ad extra: nam, ut ait Tobias .Eι in omnia Auti regnum tuum. Syrus : Cuius regnum non pratent; quia stilicet regnum tuum in omnia secula duraturum nullum habet finem, quod in terrenis regnis non contingit, quae vel morte. vel rerum
commutatione finiuntur. Quid vox se Ii signifieet, supra docuimus 1 3 2uoniam tu flagellas , ct falsas. Cum ina, ut ait Augustinus , t vox Domini: 'oli pereuliam, di ego sanabo; percutis ρώtreuia ιnem facinoris inariat Iorem vianeris. Faciunt bae mediet,seeant, percutiunt Vanant armanι se, inferiant, ferrum o Hanι, curare veniunt. Sic flagellando Deus iuuat,li corripiendo nimirum, ut Beatus Paulus ait:li omnem Atam, quem recipit: etenim sicut pater flagellat filium, non ut eruciet; sed ut eruiat diat, & lasciuos ipsius mores castiget; it pariter flagellat Deus filios suos, non ut eorum sagellis delectetur, sed ut ipsorum corrigat vitam, eosque ad omnem virtutem erudiat ; est enim isequens in saera seriptura enallage, eum verbum pro participio ponitur, ve apud Isaiam : non adisseisiant, di alius babitabis; non plantabunt, or alius co-l. medet. Idest aedificantibus illis , alius non habitabit, & comedet, sed ipsi mei. Et in Deuteronomior Non videbis bouem μι isi tui, aut ouem errantem, di praeseruis. Idest videns non praeteribis is similiter hic gestat, ct saluas. Hoc est , flagellans, seu flagellando saluat. Potest tamen haec aeeipi sententia simplieiter , & absque aliqua figurata locutione , ut sit sensus, ita Deum flagellare, ut post flagella saluet, quoscunque resipistere nouit, quod apud Ieremiam doeuit, dum ait: Bonas Dei-lite υias voLiras , ct paenitebis Dominum ma-1lti, quod loeutus es aduersum vos. 4 De eis ad inferos, ct reduris. Nam ea est tua potentia, ut ab inseris, hoe est, a subterranea illa regione lina nos posita, ubiis defunctorum animae degunt , ut superius de-lcclarauimus, reuocare homines valeas. Sic Sapiens t Tu es enim Domine, qui vita, o
mortis babes potestatem, ct de eis ad pomtas mortis , 5 reducis. Sane mortem perpetuam esse sepulturam doeet Ulpianus. Unde& Petronia Antigenidis illud habetur epi .c
Hac domus aterna est, bis summus, hiel ero seuere t
Alius nimirnm praeter Deum, qui Illam educere potest de portis mortis, & ab inferis reuocare. Cave tamen , ne ex considera.
tione diuinae potentiae elicias aliquam dam. natis spem posse inesse egrediendi ab inferis,lrquia litat potentiae absolutae Dei non repu.liignet ex inferno etiam damnatorum animasipeducere; docent tamen sacrae literae aeth rnami: esse inserni poenam; unde dieitur: DiscediteΓ, sed tota simul ; independente, quia fibi iussiciens est, & nulla perseetione careti nauta quemadmodum Deus omnia in se ipso habet, sie habet aeternitas in se ipsa omne tempuS: ex quo sit, ut quo modo omnia, quae sub aliqua temporis differentia continentur, licet sint prasentia, praeterita, vel futura, dicantur esse in tempore, sieut in propria, & adaequata mensura, ita in aeternitate esse dicantur tan quam in mensura excedente, di in adaequata, sieuti etiam aqua contineri dicitur ab aero , vel a eaelo, tanquam in loco communi, quae in vase tanquam In loco proprio continetur ἔ &
504쪽
a rara mindicti in ignem aeternum , de ibumbi ι niti puerum aeternum: cum lex sit communis Dei , ut si ceciderit lignia ad Aui ira, . ad Aquilonem, in quocunque Deo reei- dou ibi erit. quod huius tantummodo vitae tempus hominibus concessiim sit ad comparandam , vel amittendam aeternam vitam .
Ex quo etiam perpera multos as brere puto, anima veITraiani, vel Falconillae, precibus S. Gregorii ab inseris a Deo suisse reductas, de a Io. Damasceno tale quid narrari . quod etiam negat Bellarin inius, Suare E, de alii probantes doctrinae ipsiusmet Daniasceni,&Gregoris repugnare. 3 Et non os qui effugias manum tuam. Id est potentiam tuam: nam manus Dei, ait Augustinus, potensia Dei es , quod in operibus, teste Philosopho, manus sit Organum organorum neque enim tanta est creaturae potestas,neq. adeo abbreu lata est manus Domini, vel curta , vi valeat homo i l. lam eligere: nam, ut Psaltes ait: Si aserandero in earum , tu tute es , s descendero in in-θνnum,ades. Et Nasonis sunt carminar
Godflagella Dei sint ad salutem
quod nunquam nobis de diuinosis
auxilio desperandum. DOCUMENTUM.ICUT David, ut in libris
regum habetur , exercitum contra filium suum rebelle dimittens in porta ciuitati v ducibus precepit , ista au-- die te multitudine, ut seruarent sibi puerum Absalone quod bellico illo apparatu nihil aliud praetenderet . nili filii resipiscentiam; ita flagellat nos Deus, ut saluet , deducit ad portas usque mortis , ut ab illis nos reuocet. quare si illum interrogares , quid c Vitet, dum iustos infirmitate , paupertate, ignominia opprimere videtur, boni'. Hrtunae omnibus priuat aliud ni. hil responderet, nisi quod per Ieren iam olim respondille legimus,videlicet tuo cogito super vos curtatIones pacis, a fictionis. quod cum non capiant seculi homines, qui bonorum huius mundi possessorem beatu existimant. unde sicut psaltes ait mearum dixerunt populum,eui ba unt, male secum agi putant, dum a Deo flagellantur. Sic Iobi coniux virum suum miserijs oppressum conspicata r adhue ait illi, tu permanes in Amplicitata tua Ae si diceret in xantis positus miseri 1s adhuc credis quod Deo gratus sis 3 adhuc credis te innocentiam retinere simplicitas haec tua est nam Deus suis bona, non mala largitur. Cui patientissimus ille, quasi ona , inquit, de IIuiris mulieribus laetita es. Cuni insipientibus sentis , teque cum illis insipientem ostendis,dum mundi calamitates ex animo irato a Deo procedere censes, vel illa visunt, bene sicia Dei non existimas, nec pro illis mecum gratias refers. Sit nomen Domini benediyiam . Ouanta sit hac gratia docuit B Paulus , dum ait: Vomentaneum ,
ct hue tribulationis nosra in Dblimitate aeternum gloriae pondus operatur in nobis et Sic: Cogιtauis, inquit Ieremias, momianus disipare murum Aia Sion, tetendis seqniculum suum , & quidem illum, quo ce mentarii in aedificando vii solent, ut doceat se destruendo aedificare, di flagellado saluos facere suos. Quare haud unquam animum despondere quis debet, ad extremam lic tvsque miseriam se depressiam cognoscens :nam sicut flagellat, & saluat, ita ad infima usque, de extremam miseriam adducit, Screducit: De eis ad inferos , ct reducis . Hinc Habacuc ; Si meram festis, inquie, expecta illum, quia veniens veniet, or non tardabit: nam tardare licet possit, deeste tamen suis opportuno tempore non potest. sic non tardabit qui opportuno tempore veniet. nam adtator iste in opportunitatibus in tribulatione. In opportunitatibus, inquit, non in principio , vel medio tribulationis, vel quando homo adminiculum poscit: sed quando illi opportunum videtur. Sic B. Virgini pro vino deficiente in nuptiis roganti e nondum , inquit, Christus, Venit hora mea , Qua res moram fecerit, expecta eum. Sic Abraham in grandi necessitato sacrificandi proprii fili, positus , non prius ab illa ereptus est, quam gladium exemerit, brachiumque ad fili j internecionem extenderit . Non prius Susannae ab impuris populi Iudicibus condenata, liberata est, quam lapidanda duceretur. Non prius Petrus e carcere eductus est, quam morti esset addictus, di iam iam ad illam adducendus; quia
extremum illud tempus opportunum, non aliud Dominus duxerat ad eorum liber tionem,& tuae potentiae ollensionem: Sic videre est aliquando hominem in altum pro scientem vas vitreum, quod cadens nemo non exissimat in mille confrinSendum partes , cui tamen terrae appropinquanti,dum ille doctana manum supponit. Omnino inc lumem omnino seruat. Sic Deus iustum adnferna usque aliquando deiectum, di proi ctum ita dextera proieci Ionis suae mire f uet& liberat: unde Psaltes: Iustus. inquit, eum euiderit, non eonidetur,quia Dominus supponit manum; m,talique pacto ad maiorem suae potentiae admirationem rapit. Vnde cum Tobia clamare cogimur: Magnus es Domine, ere.
Dei flagella magna beneficia. 2. Cor. q.
Deus in tribulatione ora portune aL
505쪽
V E R S. III. 'Confitemini Domino si ij Israel, &in conspectu gentium laudate eu
V E R S. IV. Quonia ideo dispersit vos inter gen
tes,quae ignorant eu vi VOS enar-
Ietis mirabilia eius, & faciatis sci
recos , quia non est alius Deus Omnipotens praeter eum .
Ipse castigat nos propter iniquitates nostras, ipse saluabit nos propter
1 Consi rei Domino pro gratias agere, Iutidare Dominum.1 Latides Dei ceIebrare inso maxime com
3 Atios ad itius eHebrandas intiliaris sy FIMeua Dei ditiina esse misericordia im
ue Cati ii cindiesa nutios innoc/ntes pleeti. ONFITEMI N I D mino inuitat hic sio cantico Tobias filios Istael in captivitate positos ad gratiarum
actionem, nam constem --no est gratias agere, quod diuina optime fateantur henescia , qui pro illis gratias agunt. unde Hieronymus. Confesso, inquit, non semper poenitentiam: Bd etiam grat artim actionem An eat, Ct in
secretas tantum; sed etiam publicas. est etiaConsuri Domino . Deum voce laudare,
ut patet in Genes,& alibi passin. Quo senisti Christus apud Matthaeum dixit: Confiteor tibi pater, Ec. Et laudare Deum in conspectu alicuius,est ipsum Deum opere celebrare, cum opus , non vox in conspectu alterius conspiciendum ponatur. se hortatur hie Tobias filios Israel ad laudandum Deu , corde, voce, di opere, nos docens non satis esse Deum corde , & ore celebrare, nisi etiaopere magnificemus, de quare insta. , D in conspectu genistim I date eum. sane hic finis, S intentio Dei, in omnibus, quae Operatur I ut videlicet sibi laus, honor, S gloria, non a paucis, aut paucis in locis, sed ubique ab omnibus detur . Vnde di in
oratione Dominica pro Illa nos orare Voluit, & drcere a San scetur nomen tuum . verum cia ad has diuinas laudes celebrandes inuitat Tobias singulariter silos Israel,& filius apud hebra os confirmationem, similitudinemque significet, ut patet apud B. Matthaum , ubi Christus dieit r Orase pro persequentibus,ct eatimniantibtis Uss,υι sitissipatris Cori. Hoc est , similes sitis patri vestro, qui sis titim oriri faeis imper bonos, ct malos, die. 0rael vero iuxta Hieronymi interpretationem proprie Sasectus Dei interpreteturi dicendum est, Tobia in eos madii me ad diurnas laudes decantandas hie inuitatos voluisse, qui Deo vi tutibus sinites rim Des dici possunt : nam, vel teste David di laudes diuinas praedicar non omnium est; sed, rectorum . rems δε- era eo audasio. unde Chry instomus i non linuenses, inquit, in tota serie aerartim seriapturarum Ciros,aαι forminas, qui Iaudes aliquando Domino dederint, ni Pssala viritia is , ctransuatis . Et quidem, sicut musicum Instrumentum terra, aut puluere repletum, sonum suavem emittere nullo modo potest, nisi a terra sit ante purgatum, de emundatum a puluere: ita nec anima terrhias desideriis coinquinata, nisi prius a terrenis affectibus mundata, sanctam vitam instituat, laudes, quae Deo gratae. sint, per senare valet: Sic : quomodo eantabimtis, dixerunt filia Israel in captiuitate politi, eanti-etim Domini in trema ahena3 2tiodi in temPa barbaγa, ait Chrysostomus , eanere 'Domino fas non erat, quanto minus id fas reis unima harpara.
Uine collige quantum distet a Deo. qui nec labiis quidem illum laudat: dicit enim Ambr iis . Foptius se, nee Iabys me honorat . Itidam vel Iabjs, tu vero nee Iabiis, si tutus , qui mel labiis honoras, cor Iove eLis Deo, quomodo potes cor talum prope Use,qui/tiam Ialijstion honora prestite igitur, dicacum olea, mobiseum, verba, eonsessionis scilicet, S laudis, edi eonuertimini ad momianum , in. vera cordas preniteneia, cla dieite ei omnem aufer iniqui alem,ν arripe bonia . Nam , ut hic Hieronymus ait ; nisi tuleris mala nostra , bonum , quod offeramus, habere non postumus, e, reddemus vittitis tibiorum nueborum : Citati Iabiorum , inquit idem , Iatiris in Deum sunt. Suoniam. Rationem hic Tobias reddit, cur Israelem maxime diuinas laudes celebrare opus esset, quod stilicet causa finalis eorum captiuitatis, vel prasentis decem tribuum, vel etiam futurae filiorum Iuda, ut innuit Arabs, qui se leti t. ctioniam difI passi nos infer gentes,c . haec suit,ut Deuin captiuitate laudantes , eiusque mira gesta celebrantes, Λ omnipotentiam ἱ genibus ostenderent, nullum alium esse Deum praeter eum,qui esset Omnipotens . 3 Sane ,vi Aug.docet,velle debemus,ut oes nobiscum cognoscat, ct diligat Deu,& totu, quod vel alios adiuvamus , vel ab aliis adiuvamur, ad unum illum snem reserendum est . si enim in nequitiae theatris , qui aliquel diligit histrionem, &tanquam maximo,vclleius sumo bono ei iς te persevitiar omnes
Diuinas lain des p dic se iustorum est.
506쪽
IV. Omnipotentia Dei praecipue praedi
Tribulatio. nibus percutit Deus, ut salvet .
etia diligit,qui eu secu diligunt,non propter illos, sed propter eum,que pyiter diligunt,&quato est in eius amore feruetior, tanto ma-
is quibus potest modis quarit, ut a pluri
us diligatur,ti tanto pluribus quaerit illum incendere . di quem stigidiorem videt. eum quantum potest illius laudibus excitat, sautem contrauenientem inuenerit, odit in illum vehementer odium dilecti sui, di quibus modis valet instat, ut auferat, quid nos in societate, di amore Dei sacere conuenit λsi Holofernes nil litiae Assyriorum Princeps, ut nomen Nabuchodonosor sui principis gloriosum redderet,ciuitates vastabat, monte que solo aequabat, nec aliquem ferre poterat alium Deum praeter Quin principem celebrari , ut patet in Achior, qui ab illo eiemis est, quod verum Deum laudauerit,quid nos pro Dei noctri laude par esset facere λ2tioniam non es atius Detis Omn potens. Haec enim maxime praedicanda est Dei omnipotentia , quae nullum habet terminum, ut pote ad omnia possibilia potens: nan omnia prorsus , quaecunque Us rest, Domi-ntis , faeit, ιn caeci, ct in Dyra , mare, ct in omniatis absis, ut illius consideratione homo eum magis timeat, di revereatur .
Ipse rogat nos. Causam captiuitatis ,
vi more scholastico loquar , formatim,alior tamque malorum,quae patiebantur, vel pasis ierant filii Israel, suas ipsorum fuisse culpas , hic Tobias memorat. qui anteriore , versiculo eoru m causa S iam Dei suis gloriam decreuerat; ob quas, dum eos castigatos Deus voluit, futurum praedicit,ut propter misericordiam suam eos etiam saluet: nam supra dixerat Deum flagellare , ut saluet , docens quomodocunque castigatione , di flagellum Dei experiamur. laturam inde saluationem nobis expectandam este, quam quidem optantes, haud ea debemus re usre . nam ,percutit Deus, ait Iob , edi mantis
ditis sanabiant. Et Apostolus; omnis, inquit,dVestina an praesenti cidetur non e e gau-dν , ea moeroras , posea autem friatium pa- cvi simiam exercitalis per ea reddet iustitiae. 3 Propt/ν im usates ristras. Etenim ut senex ille,qui Beato Ephrem in vinctilis coniecto apparuit, edixit: Iustim es Tribunes nummis, nuli que catini cinistera, nis noeensptim tir. iud historiam audiamus,prolixam quidem, sed plane iucundam, quam Matilia us Raderus ex illius sancti operibus eleganter conscripsit his verbis . Cum puer es emone mati moratus,et iussu parentiam fultirhium peterem , repertam in fatici lueutam foetu g auida. νι erebra Iapidiam infitiation/ eo que pers equi,donee onere veniris, ct ein jatigata consideret. Mortua freti per noctem inpraedam e esse. Ego coeptum prosequutus iter, obviiam habui iuueneae dominum, visimae fortis , O fortu nis hominem , festitate metitiem amissam Ce si mem , meque peramanteritatitantem ,
petentemque an alereuntis Histiba lotias ve
minis , cuius ausisι ptitabaιών , octuisa tamen candicta Numinis utrumq. posequente, in suspicionem aher raciis, ester adulterj incideras. Iam quadra testatim diom in carcere trahelam , etimse dormienIi spectis phaeli stioti formitias Iis omen. Tui me tamen placide assarias: utrem, inquit, qui te easti, istit in Cineti Domino, inqtiam aspisu tuo pereis i , totis artibus contνι- misso, fatiscoque. Pone metum , inquit, edi
507쪽
sae eaedis reus 9 eum extra moenia pontem mini impos tim ιransremfetiri me a0 duo in ipso ponte altereari eoeperunt, Ni inte-quefensm rixa, ad manus Cenere , ιbi Ua Ientior alterum de ponte in subterfluentemcndum praecipitatiit, is se Dbduxit. Eoo prs M alueum inambtilans Hri etim sties, hiau Iti Eranti, opemque meam sitimis modis, ct laevmis sentietio immoranti, manum Deilem non peseexi, pastis in f Aeem din, vitiliumque fruina contra torrentem niti, O mo p sente, ne ianteqtie mortiribus minis abripi, ct hauriri . Hine, opinor rae Deis me isse ne equeYta,in Ma eatamniae ines, ct vinetiti eomeeit. D in aher DLD a herj 'ierone eiretinu8ntus . Et ego, inquit meum Cobis fucinas exponam Brennium es, eum gemini fratr/s ristincti, parentibias amplis mam haereditatem adi ptint , a qtiibus nondum' ditiis forte, soror orba , ct vidua suam partem exigebat, qua inferat tiri sirorem in stitierunt earumvs opprimere. Fornices innotenti, tagamque Abidinem obyelians: ne tare iVa , ct 'rureiurando Uzrmare se puram, Θ omnis en aeexpertem ; insare tui se ipsibtis tonuiesti-
tit. Contientdint me fratres , paciscuntur qti inqtiaginta aureos in eatamniam , non-deo , praesemihiasyrae fratγibus, O forore , a*sque t Ilibus,rureiurando eon mosor tum esse , esusque rei me consitim itiνo, deteroque. Ita mulieν haereditate paterna pe. nitus exuta peγ nos, innocens, infamia Mnotata , o patrimonio spoliata es . Aduhe-ritim , de quo posuAν , nunquam GKitaui . Et te, inqtirunt, quis ea a nobis Deitim
rus, eosanter negat fassum . torqueri iustus,eadem conflantia perseuerat In tormentis. Soluto primo, festin s pro aduherio habitus ducitur. pari tie ratione tortus a Iterium insta tir . Ego interim metu propiexanimartis trepidatam , ct patiebam i magnamque Vim fac marum profandebam τι qui perinue me, ae e teros ad suppliciumqtiaesiontim ad mum sirem . iatiin Θ δε ciorum turba mὰ L . entantem petutanter is rid μὰ, ct diesis intupri 'Sero pIbras, improbe puer, tum psit an m erat, eum se Ius admi i, iam nune in medium , tu proditurus es. Quae vox adeo oti eratiit
animum meum,sti tantum non defectus an te mortem morerer . Tandem prontineratam dtios sententia, cidera innseries, ah tatiybnt, ae dimisi. Ego imperio praetoris redia itis ad euesodiam, a feros quadraginta dies
ibidem exegi , eum tres My m eu em me- eum earcerem compinguntur, reuemusque
ad me itiis adobsens, qui mihi per quietem istis erat, O ubrem, inquit, percontatus , ex itiis diaoltis qtiidpeerauerint3 Em C ν3, inquam ; ἐγ prolixe exposus omnia, qtiae tib ρι didieZram . Intehisii ergo iudiciata,
Dii iusia . En duo hi gemini fratri, ini unt, qui forarem fama stippi eriminatio-nι Oppressam bonis paternis exueriant, tertitis eII si e , qtii de ponte hominem in sti men deieeit, editas Ci, ae impetu Hreptas antitat. Ego, mox τι indixit, adoritis sim
gulos, de singulis quaestii, qua eu*aserim
rent. Re redemini, inquam, in memoriam aetii ante acti, e - annales vitae vestra reco
υ indisam ditiinam. Insequenti die quoiator omnes ad pubtietim tribunaI ad ea p eepit , ibi Deciante populo rotarum gyris adfricti, ditiqtie exearnseari Deinora Da
omnia eliderunt, eades , adulterra, eatam
nias , lataque sententia , me praesente, in Dream a ii animas exhauriant. Iuid mihi tune animi, qtiis snstis, se trepidatio Dit Τ AAores enim, Meptier inqtiiunt,non
ita quasionem, Ut nuper , euades, quibus ego extereatus mortuo priptor , quam vitio Cirihar. Dein praetor , puertim, inquit, ve-
ctate . His ego miue Cotis e tam on Oui, Deumque insemis pretibus propitiare conattis, religionem pressurum I pondi in m
praefenti sentieis eriperet, or Cinentis exempto salutem expedirat. Atidire mox vi. D mi elementia Levmabitis gemitus meos, jae eoninis iudietim primus monet praetorem, O s videreων , in aliud tempus eo niti nem rediceret meae causae , prandiν hisam esse. R dtiere e o oneraltis ferro in vineuia ,
tra aequitatem ab eo seri y ptas fatis , inquam , intenexi, mirabitia opera Domini,
508쪽
ct inti sigabitis fias eius. Sed obsera Domine, qui me tam Hementi assatti in Coimi, his perieutis, ct aerumnis meis di nasus es , fere ma ex vinetitis in prisinam tiberi ιem: Ego tibi Oieissm totum vitae meae statim deuoues , despondesque, . Monaebam pro
Ah Domine, inquam, minas,ct pti as rudi- eis pertimeso, Er reformido. Ru um arie plueta: sum gratister te peccese non opor-hebat , nune stioniam ob aniquitate tuam tu ipse l. bis euumiratthtis implieasi,quid amitinimuero non multa patieris . Decedeι hiate mutis prator,qui te missum faelet, is eum dicto Ne Ust. Anxitis ego propter etiemus imereti expectasionem, post quartum diem n utis praetor magi ratum inie,parnibus mei, famitiariter notias, qui octauo , quum inierat praeturam die, quaerit ex praefecto careeris, quos teneret in vinetitis . Nemin/m
praesctus, inquit, praeter puerum , produ-estim in quaesionem a in eis, O nullo δε erus ex Iegum praeseripto ea ran regnosit
V E R S. VI. Aspicite ergo,quae secit vobiseum, &
cum timore,& tremore confitemi
ni illi, regemque seculorum exaltate in operibus vestris.
1 Timor magnias eum tremore. 1 Deus eur rex feculorum dieatur.3 operibus bonis quomodo exaltetuγ.4 Exempti boni cis .s p IC IT E eras. Conside ratione cocludit Tobias aspicienda esse a filiis Israel, quae ob peccata passi fuerant ilDeo flagell .i Ctim timore , ct tremore. Noe est, cum timore magno, in quo dum calor eor deserit,ut testis est S.Thomas,cor, &membra,quae aliqua cum pectore connexi nem habent,c5tremiscunt, diuinam iustitia, de misericordiam verbis celebrandam di dixi, mus enim supra, eonfieri Domino, idem ense ac Deum voce celebrare, ipsumq. Deum. v Regem seu νtim. Hoc est,primum ens
aeternum,& consequenter regem, auctorem, moderatorem , ac Dominum omnium feci lorum, aeternitatis videlicet sus, vitae aeuite nae Angelorum ,& nostrorum temporn rnam idcirco , inquit Dionysius Areopagi-l ta, Deus dicitur Rex seculorum , utpote in quo, di circa quem totum esse, & ens, subsistensque versetur gentibus illis, a quibus
detinebantur, inuisum . 3 Exuitate. Et consequenter Deum a getibus depressum,& contemptum suis ipsoru operibus exaltandum docet: nam exaltare, cu respectum dicat ad depressione, significat ex depressione sustollere, eleuare, & in loco edito constituere . Arabs i Exuitate eum , operibtis Usris. In operibus Vesris. Hoc est,sicut B.petrus ali Contierfationem Osram inter gens tes habentes bonam, i in eo, qtiod detreesami de sobis,iaqviam de mes factoribus ex honis operibus vos eonsuerantes, oriseent Deum in die istalionis. Sane,ut Chrysos . ait: tiineunt magis opera vis titis,quam miracu
verὸ,etiam ab improbis,per gratiam gratis dolum. Nam sicut, eati, teste psalte, enarrant Noriam Dei, sic nos non dicentes, sed tacentes etiam,vitae claritate,& pura coue satione omnes in Dei admirationem addulcimus: mirabitur enim velit nolit infidelis, lubi viderit fidelem compositum,modestum, Ornatum virtutibus, S magnum esse Deum Christianorum praedicabit: quod satis ex eis historiis constat,in quibus non paucos legimus martyrum victos humanitate,atq; constantia,mores malos exuisse, Christiq fidem accepisse . Albanus in Anglia paganus, i ex Beda narrat Lorinus in locum B. Petri supra indicatum, cum clericum ex persecutione fugientem hospitio recepisset,eumq.oratio. nibus eontinuis,ae vigili s, diu, noctuq. stu dere cospexisset,exemplum aemulatus, Christianus euasit,& clerici vestibus indutus morti pro illo se obtulit, & martyrii collega ip- summet carnificem retulit. Conspecta quoque vita pia S. Augustini,& sociorum,getiles Angli commoti sunt. Lucrinus Martyr , ut habet Surius , sola vultus compositione, ac modesta persitasit verum Deum esse,que coleret,& ut idem habet, patientia Abrahami vicum integrum Christo lucrifecit, vide documentum secundum,& quae diximus supra
doud Dei ben ficia, ω flagella diligenter suit consideranda. DOCUMENTUM I.
CCET primo beneficia Dei,&sagella diligenter esse consi lderanda . ADieite ergo, he. nam , ut Ieremias ait: Def latione destita es omnis te Od quia nulius eri, qui reto itit ιονδε, Cirtutibus βιώeιρ ideires earniominos, viijsque replentur,quod via non ,
509쪽
bar e , qua νn prosperistit, in aduersit quas non
aduersa praesem sentit, quorumpe omni icorde; Vnde eorum,q ae semia cogitauerant, proueniunt. obliuiscuntur; nam , & quis Iaethalem committeret culpam,si corde cogitaret eius tantam esse malitiam, ac turpitudinem, ut non
nisi languine Dei ablui possit si corde recogitaret aeternam poenam omni carentem ter. I. ., 'imino culpae deberi Sand Sanctus Thomas
'γώ M. λ ,. iiΛquinas se non bene percipere solitus erat M. 3. e./ν. dicere quomodo quis laetialis culpa sibi eo seius rideat, qui fide credat, se mortem pro B illa aeternam demereri. Et quidem, si De- . c. scui. mocles, de quo Cicero, ex quo entela filol tenui appensum capiti suo Imminere per lalterum fortitudinis est, siserum prudentiae. uiamus ergo qaa scis nobiscum
suod Deus cum timore laudandus sit di more, or opere.
ipsae potestates laudantes tremunt , cum timore magno Iaudandum esse : nam cum ille omni sit laude maior,quia, ut Psaltes ait. Magnus D minus , edi laudabitis nimis, & utrub, Deus magnus vineens scientiam nostram sensit, de mensae lautissimae, cui allidebat e pulis, nec minimum quid ausus est.degusta. re quomodo qui laethalem culpam commi- magnus vimens scientiam nosram, tamendum est , ne dum laudibus nostris extollitur . minorem de eo conceptionem audit
ribus ingeramus, quam ipsius infinita dignitas exigati Sane Seraphim, teste Isaia,
exclamantes: Sanctus, Sanctus, Sanctus, ere. quasi erubescentes Deum tam modicis laudibus extollere, alis facies suas velant,& quidem laudandus Deus non ore tantum; sed etiam opere . ut in litera diximus, exaltandus est . Sic Tobias: Regem seculorum, ait, exaItate in operibus votris. Sic nyn solum, inquit Augustinus , vox tua sonet faudes Dei,sed O opera tua eoncordent eum voce tua. Quod etiam Dominus apud Matthaeum Apostolos suos docuit,dicens:Sis luceat lux ve a eoram bominabus,ut videant
opera votra bona, ctatori cent patrem ve- syrum, qui in caelis os . Lux scilicet dod rinae Euangelicae, quam ostenditis hominibus, di mundo, sic quaqua versum luceat, ut qui illam audiunt, s mul&illam videant in operibus vestris r tali enim pacto glorificabitur pater vester Deus . Sic enim ad conspectum Angeli, habentis Euangelium in ma- are,sicut no sapit, nec bene nutrit cibus, qui dentibus non bene consectus degluti tum, ita nihiI animae nostre prodest multa de Deo nouisse,nec recogitasse e G. Vnde & Domi Meditatio di nus in veteri lege immunda omnia anim
vini amoris lia declarauit, quae comedunt, S: non rumi- ignem ae Π nant. Sane: comatait, inquit Davus , eor' elmeum intra me , ct 3n medriatrone mea emura. . uros et igniι . nam consideratione ignis diuini amoris in corde succenditur, non secus ae lalle ignis materialis in ligno, vel
alia combustibili materia succendatur . Sic multi, licet tangerent Christum, immo com-
Laus Dei voce, & opere perficitur.
510쪽
remis nee spicitur. Iustitia omniu virtutu
Dei , a qua illam moueri intelligebat ; sic
non qualem quisque habeat monitor φε , ad laudem Dei,& virtutem attendere deberi, sed Deum,cuius monitor gerit personam :nam qui vos audit, dicit Christus siris praedicatoribus, me audit, de auditoribus: qumcunque , inquit, dixerim vobis, facite, secundum autem stpera eorum, si mali alias sint, nolite facere .
remittendo culpas , docet Ecclesia, dum ait: Deus , fui omnipotentiam tuam parcendo maxime, O miserendo mam sas. Etenim nemo nisi omnipotens potest peccata dimittere, cum nemo facultatem habeat ignosce-eccata dimit l
Ego autem in terra captiuitatis meae
confitebor illi, quoniam ostendit maiestatem suam in gentem pec
Conuertimini itaque peccatores, &facite iustitiam coram eo, credem
res quod faciat vobistum misericordiam suam .
I JMaiestatem, di omnipotentiam Dei maxim apparere,ex peccatoria remi onea e ferisordia uiam vom niata vere paenitenti negare. 3 Pereatores eur invitet hie Tobias admis
Veram paenitentiam non esse s ne fi
Tm Ura rati O aurem. Docet sanctissimus Patriarcha Israelitis ob capti
l l i sit uitatem a diuinis Laudibus mi
nime esse cessandum, suosq. il- -los exemplo animans: Ego avitem, ait, licet in captiuitate positus a haud tamen a diuinis unquam
cessabo laudibus; sed hostium barbariem stoeci pendens .
I lammam Vendit malo tem suam. Misse Magni rentiam suam,quod stilicet omnipotentiam, di magnificentiam suam maxime manikstauerit. In gentem pereatricem. Misericorditer suas ipsorum condonando culpas. LXX. Ego, legunt. in terea captiuitatis mea est Atebor ei, ct oi endo fortitudin , magniai mentiam,rius genti peccatorum . seu, ut alia habet lectio, ἀμαρ- , precatrici. Et
Cyprianus : Tobias, inquit, sub regantieet seruitute. ct tyranniea, fensu tamen,O I ritu lib., UUFonem suam Deo seruat πυirtutem, maiestatemque disinam prad eas , diremi Ego in terra captiuitatis mea conserebor tui, erosendo Cirtutem eius ingente pereatrice. Sane virtutem, & omnipotentiam suam Deum maximὰ ostenderedi, nisi qui summum ius habet in creaturam . Ideoque rethores deprecationem,laasibi reus ignosci precatur, negant apud Iudices locum habere, penes quos potestas summa non est;sed apud eos, qui nullius imperio subiecti , Ee rerum domini sunt e quare cum Deus hominum culpas remittit, a nullo se pendere ; sed summam habere pol statem demonstrat. a Conuertimini itaque pereatores. Arabs: reuertimini. Ex quo enim Deus maiestatem suam in gentem peccatrice maximὰ ostedit, remittendo suas ipsorum culpas; instre T bias,peccatori cuicunq; licet maximo, nunquam de sua libi esse salute desperadu, dummodo per veram Poenitentiam ad Dominum reuertatur:neq; enim vult Deus, ut ipsemet per Ezechielem loquitur, mortem peccat - D, sed ut eonuertatur, O vivat. Unde apud eundem Ezecluelem: Reuertere,ait sues tris Israel dieit Dominus di non auerta faciem meam is vobis, quia sanesus ego sum, dieit Dominus,'non irascor in perpetuia. Sic omnibus ad se accedetibus per vera PO nitentiam,promisit Christus suam gratiam. Venite,inquiens, ad me omnes, qui laboratis, nitentiam omisit Christus suam gratiam. inquiens, ad me omnes, qui laboratis, ieronerais essis,ct ego reficiam vos. .Peccatores etiam ad conuersionem imultat,ut discamus,quod priueniat licet Deus conuersionem nostram gratia sua; liberεta. men illam acceptamus, ad illumq.conuertimur. Quare Concilium Tridentinum. Cum, inquit, in furis titeris dicitiarm conuertimini
ad me,ct ego conuertar ad Oos,libertatis re listra admonemum. eum respou emus,eonuerte nos Domine ad te, dr eonuertemur, Dei nostri gratia praeueniri mustemur. Et faeite insitiam. Quia ad diuina misericordia consequenda haud sufficit pecca. torem per vera poenitentia a meso recedere,nisi etia bonu operetur. Sane iustitiae nomine omne virtutis collectionem fignificari non modo sacrae;sed etiam profanae literae noinisequenter docent. Quare Chrysost. In uadnquit xibia istud se,quam omnia mandatorum plena eusoria. Etenim ad persecta iustitiam assequendam, prius en, ait Ambrosius, ut crimine careas, mea, otiumcentia fructum deferas . nec unum sine altero se cit, ex quo David non illum beatum dixit, qui non abdit in raninio impiorum, cte. nam ut ait Basilius , equias et bos, lapis.Feati Mepacto possent appellari; sed qui sceleribus
dum caret, die etiam, ac nocte in lege Domini meditatur , 8c est tanquam tignum quod plantatvim essecus deeursus aquarum,