장음표시 사용
541쪽
Paraeneticae Sancti Tobiae, SanctRue Raphaelis ad bene vivendum praeceptiones ab Augustino libro , quem N peculum
inscripsit collectae, simulque iuxta veterem e Gra
eo versionem propositae. lux ONOREM habebis Quod ab alio odis fieri, vide ne alteri
th tri tuae omnibus diebus ni aliquandosacias . Ua Ut vitae eius; mcmor enim . . . panem tuum cum esurientibus egenis
pter te in utero filo. & Consilium semper a Sapiente perqui- Π duos versus . . re : Omni ic mpore benedic Deum, & pe-onnibus autem diebus vitae tuae Deuute ab eo , ut vetas tuas dirigat, & Omnia in mente habe, &caue, ne aliquando consilia tuaiqipso permancant. O pospeccato consentias, ct praetermittas prae- septem 'versus.cepta Dei tui. Noli timere fili mi r palmerem qui, Ex substantia tua fae cleemosynan ,,udem vitam gerimus: Riu multa bona & nois 'auertere faciem tuam ab ullo pauuhabebimus, si timuerimus Deum, & repere ; ita enim fiet, ut ncc a tς auertatur Icesserimus ab omni peccato,& secerinlius facies Domini. : bcne. O post mutia. Quomodo potueris , Ita esto miseri--. Tunc Raphael dixit ei occulter Becors: si multum tibi fuerit, abundisieruntdicite Deum caeli, & coram omnibus tribue: si exiguum tuerit, etiam exiguum vvluentibus confitemini illi, quoniam se-
libenter impertire stude. ncit vobiscum miseris dimi suam: et Praemium enim tibi bonites thesaurLunim sacramentum regis abscpndere bo- has in die necessitatis; qnofilam eleemo-unum est: opera auteri Dei leuelare,&stha ab omni peccato, a morte Iibe-uvnfiteri honorificum est .rat , & non patitur animam 'tre in te- Bona est oratio cum ieiunio, & ele nebras. mosvnae magis, uuam thesauros auri conras in die necessitatis; qnofilam eleemo-unum est: opera auteri Dei leuelare,&stha ab omni peccato, a morte Iibe-uvnfiteri honorificum est .rat , & non patitur animam 'tre in te- Bona est oratio cum ieiunio, & ele nebras. mosynae magis, quam thesauros auri con- Fiducia magna erit c6ra summo Delaudere : quopiam elecinosyna a morte li- eleemosyna omnibus, qui faciunt xam. berat, & ipsa cst quae purgat heccata, dc Attende tibi fili ab σmni fornicati s facit inueniri vitam aetemam. ne, di praeter uxorem tuam nunquam Qui autem faciunt peccatum, & ini- patiaris crimm scire . . quitatem, hostes sunt animae suae. O SuperbIam autem nunquam in tuo spaulo WII. sensu, aut in verbo dominari permittas: Audite ergo me fili j patrem vestrum rin ipsa enim initam sumpsit omnis per-nseruite in veritate, 6L aequitate, ut laci Dditio. iis quae sunt platita illi ,& filiis vestris. Quicunque tibi aliquid operatus su umandate, ut faciant iustitias, & eleem
rit, statim mercedem ei restitue,& mer-usynas, ut sint memores Dei, & benedices mercenarii apud te omnino non ma-ocant eum in omni tempore in veritate, &neat . in tota virtute sua. ,
542쪽
EPISCOPI ADIACENSIS . TRACTATUS
In sacrorum Bibliorum librum Tobiae.
t. s Saeuitia, s Hostilitate peccati.
Superbia, eiusque Passibus, ac remediis. Index Documentorum, & Capitum his tractatibus de peccato, de superbia explicatorum .
Vod omnia bona temporalia, diuitias, proles, ct imparia me tum amit-ltere Deiat. Docum. 1. uodpeccatum, famam, di gloriam amisi re faciat, ct infamiam inurat. docum. 2.ssitida per preeatum bona corporari valetudo, ct robur eorporis amittantur. Ge.3. Luod propter pereatum nos Deur maia mor-ιe percutiat. Ge. 4.Luos fugi.ndum d pereato sis, tanquam a
faeie eoiabri: ex quo fleui morsus serpentis externas vires eorporis; ita illud internas etiam anima dissipas. Ge. F. 2-d pceeati υulnus altorum peccatorum finiem emittat . Ge. 6.diuod peccatum oeulos mentιs exeaecat. Ge. 8. tiod pereatum bomines surdos ad diuina, sores inciat. doc. s. kuod peccatum grauissimos conscientia ρο- morsus indueat. doe. I .stuod precati pondus maximum δει, Θ --
portabiae. Meum . D. Od preeata hominν reddat fatuum.iae. I axuod peccatsi omnibus tandem anima bonis preeatorem denudatum relinquat. doe. I 3 od pereatum animas hominum intersi elat. doc. I .
liuod turpitudo i foeditas peceati, omni alia Reditatem,ct turpitudin superet. Ge. I Luodsolus Deus animam a peccata liberare possit. docum. Ιε. Ex Dactatu de Superbia.
DE primo superbiae gradu euriositate.
Caput I. De Imitate animi, fecundo,, inepta Laetitia tertio superbiagradu. cap. I. De iactantia,quarto stiperbia Era . V. 3. D ingularitate, quinto superbia gradu.
me arrogantia, di praesumptione, sexto, erseptimo superbiae gradu. eap. . Deprecatorum defensione, o Duo superbia
De Amulata confessione, nono superbia
De rebellione,deeimo'perbia gradu. eap. 8. De libertate, er eon etudine pereandi, ο deeimo, o duodeeimo superbra gradu .
aeuam vehemens si superbia assectus,desue diuina maiestatis eon eratione, primo
De eo itione propria infrmitatis, ct viliatatis,feeundo superbia remedio. cap. II. me cognitione imperfectionis , o vanitatis bonorum, de quibus bomo superbit, tertio superbiae remedio. eat. 12.2uod bae remedia humilitati omnium visis tum fundamento uaue conducat. cap. 13.2uda superbos Deus deprimat, O exaltet
Humilium natus, ct locus quam tutus Acquamqua assi omni perditione alisnus.
543쪽
Ad verba Angeli Raphaelis : aeui faciunt iniquitatem, et peccata, b Iessunt anima se . Tobiae ix. Vers. Io.
It ΙRVΜ, Christiane lector, adeo excoecari malitia sua hominer . ,
in adeoque in obscuris sicut mortuos seculi collocari Iut non videat, i in quam hostiliter secum ipse agat, dum peccatum Iaettiale committit: --i R quamque indigne suam ipsius animam, unam , atque unice dilectain sponsam, accipiat, dum eidem peccato consentiendo, plus mali sibi ipsi inseri, quam uniuersa creaturarum congregatio inserre possit. Etenim ab Angelis, daemonibus, & esseris quibusque animantibus contra se insurgentibus, malum licet poenae sustineat; peccatis tamen succumbendo, in culpae malum incidit, omni alio, ut Sanctus Thomas docet, siue poenae, siue sensus, cunctis suis partibus maius , infinitum idcirco dictum, quod bono priuet infinito, ipsumque essiciat hominem simpliciter, ut aiunt, & absolute malum , quod poena facere nequit, seeundum illud Dionysiit Puniri uon e II malum, sed flem poena dignum. Quare ope pretium me facturum duxi, si sussori tractatione ea prosequar, quae explanationibus historicis ,& documentis moralibus in proposita Raphaelis Verba indicare coepi, ut vςl ciuitiae, & hostilitatis peccati consideratione, diuina cooperante misericordia, peccator oculos tandem mentis aperiat , in Ie , ad inii r pr digi illius euangelici reuersus, sibi ipsi parcendo,in polierum sibi etiam h peccatis diligentissime caueat. Quam quidem tauitiam, & hostilitatem eam esse demonstrabo, ut bona omnia, quaecunque illa sint, siue temporalia, vulgo bona fortunae, siue externa , & corporalia, siue interna, & spiritualia, ad quae caetera omnia bona, quae quoquo modo homini contingere postunt, reducuntur, plane holhilit cr dissipet, a lque disperdat. uod bova omnia temporalia dιus
tias, oles, sist imperia peccatum
amittere satiat. DOCUMENTUM I. A ICET maximi semper sece-R-rint homines seculi huius a-
-mantes,bona omnia temporam Iiaac accidentalia, diuitis tarimenidi gloria eum semper locum apud ipsos habuerunt, ud non solum magnos i sed etiam maximos, & omnino beatos illos dixerint, qui talibus lui 3. Is bonis abundanti unde Psaltes: eatis,inquit, dixerumpopulum,eui haec sunt. Quae tamen Peccatum qu peccato in priinis pereundari, S sacrae li-iὸ uti tCrae,dἰ ς per entia docent : Et quidem ab eo terrae sterilitatem orirI,probat indicatus Psaltes,ubi ait di, Terram)ructisoram in f - F. I suginem a malitia inhabιtantiu in ea. Hoc est habitantium malitia terram fructi stram in salinas, S sterile solum vertit; Et Dominus per Ieremiam. lusi, inquiens, temtrarem . ram infornicationibus tuis. hoc est terram .inloecundam tuo peccato reddidisti. na tunc fornicatur anima,quando Deo, & Creato- , re suo relicto,pellici creaturae adhaeret telis aenam peccare idem, ac pellicare . seu cum .ipellice coire, quo sensu ; Fornieasa es, in- - . . . quu idem Ieremias, eum amatoribus muLΗ ris . Tali itaque fornicatione, peccato nimi-l δ' rum tuo ι inquit Deus , polluti ii terram: In' his terseest terra,vertit Hieronymus, S Chal-lchi a.daeus: Condemnasii terram, terrena scilicet Omnia tua Brtunae bona dissipasti. Docet etiam experientia, nullas sussicere
544쪽
pectatu ei uitias exhaurit Cvimis diui
superbo vestes, nullam pretiosam suppellectilem, nullam, quscunque ea sit, seruorum numerositatem, S multitudinem equorum, quae cum haberi nequeant nisi maximo sumptu;omnes absumunt diuitias . Guloso pretiosa pocula, lauta,& exquisita obsonia, m re,caelu,& terra nulla sussciunt, nulla quantitas plicium, autum, & animalium ad eius sedandam ingluuiem . ex qua etiam mill infirmitates , & diuitiarum effusiones. Sed in luxuria quae non consumuntur opes3 Quae non dissipantur in auaritia λ nam cum auaro, sicut Hieronymus docet, tam dest quod habet, quam qtiod non halet. caeterorum omnium pauperrimus est iudica fidus . Cum e contra augeant virtutes diuitias: nam humilitati susticit suppellex vulgaris , atqui comunis: abst inetiae cibi parcitas; patientiactiam,castitas, S reliquae virtutes illas construant: quin & ab ipsa liberalitate,& eleemosyna,quae illas videntur consumere, non modice augeri, Boor manifeste nos docuit,
ubi misericordiam , quam Ruth Moabitidi fecerat, sbi ips factam misse docens, eidem est. BenePleia es a Domino stia, ct priorem misericordiam poseriore operasi . N pro
quia priorem misericordiam , nimirum illam, quam ipsemet illi secerat, quando egen. ti , ut spicas post suos mei res colligeret permisit; , ut sacra narrat historia , P eepit Booz pueris Dis direns, etiams vobiscum metere votaerit , ne prohibeatis eam,
ct de voris quoque maniputis priscite de
ιndusma, ct remanere permittite , me absque rubore eotistat, ct colyigente nemo corripiat. Posteriore, quam ipse etiam in eum exercuit, quando pallio operiens,in uxorem illam pauperrimam se accepturum promist. Quo etiam pacto legimus puerum
unum Nabal dixisse Abigail: Eeee mutitamst ntintios de deferto , Ut benedicerent Domino noro,ct a regulus es eos. ubi benedicere pro accipere misericordiam ponens , ad quam suseipiendam miserat David nuntios ad Nabal, augeri magis , quam minui eorum bona, qui liberaliter eleemosynas faciunt,& ipse declarauit; quod etiam centuplum, in hoc,& in suturo seculo a Domino promissum, non obscure demonstrat. Ex quibus liquet, nihil aeque, ac peccatu diuit ijs auersari, per quod non solum illae dissipatae sunt; sed etiam mundus totus diluuio absorptus est, auro,& argento spoliata Aegyptus: Iebusaei,& Chananaei regionibus suis exutii Ierosolyma solo aequata,
ct ins niti propemodum populi, & ciuitates
Conceptum etiam filiorum,& ortu lapis sme impedire peccatum necessaria nos docuerunt Pharaonis, quos ex eo steriles effectos fuisse sacrae literae docent, quod Saram viro suo auferre sint ausi. Hi ne prole Dauid ob peccatum a se commissum orbatum le-
gimus , di liberis priuatum Heli, quod illos
Imperia tande,& regna ob peccata amissa sacrae, N profanae literae docent. Et quidem desecise is Sardanapalo Assyriorum imperium ob eius effreminatam lasciuiam e in Astyage regnum Medorum , ob eiusdem feritatem ac parricidium t In Dario Persarum propter eius intolerabilem fastum: in perseo Macedonum propter crebras eius rebelliones . In Tarquinio Romanorum ob es ne eius libidinem, Iudaeorum in Herode propter impias idolatrias, & mortem Christo salutis nostrae vindici illatam postulat enim lex aequitatis, ut temporalibus honis illi priuentur, qui eis abutuntur,& ut non aestimetur in terris, nulloque singulari honor prςsulgeat, qui summo caeli, ac terrae Monarchae subditum se esse recusat. 2uod Hi- quando , ait Hieronymus, videris peccatorem affluentem ditiisυs, iactares potentia famiate, gaudere, deti Lia νι coniuge, ct eo rona cireundari Aleroria, hoc ex eo contingit, quod sicut Cregorius ait, inloe mundo Deus nonnulia peretitat, ct nonniatia inuisa relinquit, quias nuua reseraret, quis Deum res humanas etirare erederet O rtimus, shieetinesapercuteret, extremum iudicrum
cnde resaret quaedam igitiar feriuntur,ut rectoris κυri juper nos fouisitudinem fori
miciemus e quaeciam vero antitia fruantur , ιι adhtie itidieitim resare sentiamus . Agite nune ditiites , ait Iacobus, plorate Utatantes in missus v/Πris, diti strae Us
neis comesiaiunt, atirtim,di urgensum vestram artiginauit, edi artigo eortim in tes monium volis eris.
splendorem inter sertunae, bona non immerito positum quod recte, laudabiliterque ilbonis omnibus expetatur, nosolum peccatum obscurare ;sed maximam insuper peccatori infamiam inurere, ex eo liquet, quod adeo semper lucem quaerat, & ab hominibus videri, ut uix contingere possit aliquem grauem peccat rem esse,qui illud occultare valeat, eiusque infamiam deuitare. Quod non Obscure Dominus innuit,dum Cain fratris parricidium, quod fecerat occultare volentem, sic arguit;
No ms male egeris satim in foribus pecea
Ρeccatu selpsum prodit. Gen. . I.
545쪽
De Saeuit. O. Hostil. Peccati. Doc. II.
manes a transeuntibus quibuscunque facile consipicitur, di e domo facile poteth exire , ita peccatum, licet secreto commisium, in I soribus tamen tam subito apparet, ut nullae dissicultate omnibus se praebeat luce vel saltem tenebricosa, fumigantique conspicien-- dum: propter quod a lapicte taeerna impi rum dicitor, & a Gregorio ignis, in quem e ,γ o lib. a. sola vox Domini grassatur. Quare sicut lu- σ33. e .lcerna accensa non lucere non poteli,& ignis 4 t. cir ι'lnequit inclusus abscondi . nam ut poeta ille
in ita nec peccatum, quin se ipsum like sua prodat . Quod si aliquando prae soribus non adstare contingat, Deus tamen ipse illud EMeh. 1ε ltunc manifestatinam mvillipticani, aut idem
dig., r. fornicasionem tuam; ecce No extendam
manum meam fuere ea , ct auferam iusi- fleation/m ιtiam di dabo te in animas odien iitim te stiarum Pisas ι narum , qua reu-
, besum ιn via sua selisara . Quia scilicet e peccasti nam fornicari, ficut vidimus, idem' est ac peccare ) seu quia peccata multiplicasti , grauissima poena te punire statui essenim extendere manum super aliquem ,
idem quod punire,& apud Isaiam, ubi diei Isai. s. i8.4tur: adbtic manus Domini extenta , hoe est, non dum manus eius a caedendo, & puniendo contracta, atiferam tu i eationes tuas, hoc est efficiam, vi scelera tua omnibus no-llta fiant, nec amplius pro iussa habearis: ho- lnoreque iustorum priuatam dabo te in ani misi, hoc est in desideri naria Patisinaria, qua licet sceleritae, R infames sint: infamia tamen erubescunt tuam. nam ea est infamiae peccati de rinitas, ut eius ipsos etiam peccatores pudeat,dum illam vident in alii sicunullus adeo impudes reperiatur, qui aliquo Non est qu/lmodo non erubescat turpis alicuius culpae
non pudeatlreus haberi; unde nec fur nomen admittit fulpeccasse i sIris, nec adulter, vel alia rus, adulteri .vel aua-
peccati tur-ri. Quare turpibus huiud modi hominibus istis .ides 'ista ipsi rum scelera in altero, quasi in specu-Dllo propon eda essent, ut vel sic pudore suffun .Reg. 11. derentur.quo paci sacra historia narrat Dauidem peccati poenituisse, ubi adulterii sui turpitudinem in alio considerauit. verum si grauissimam hanc infamiam deuitare volumus, hona opera peccatis superimponere debemus, grauiterque de illis do-3 .llere, quia, ut Gregorius ait, hoe qtiola tegi-
trisasuperinducit. Et in psalmos: Feuata tetimus , s bona faciamatis actuas sep mlt.
ponamus. Sic tegunt leones, ut Isdorus do- , , cet, cauda suorum pedum vestigia, ne a ve-lo, iis. I. natoribus reperiantur. Et lupus, teste Ae-ΙΑ ,-- - --ἀliano , non prius ad solitum cubile secedit, quam , modo ingrediens, modo egrediens sua conturbarit vestigia, ne ea struentibus sibi insidias appareat. Quare cum, teste Gregorio, vestigia pedum nostrorum male acta 341ant, quae si detegantur , infames euadimus, ut in tuto famam nostram reponamus, cauda menitentiae, & bonis operibus illa operire debemus e cumque peccatum auersiost a Deo,& conuersio ad creaturas, redeundum nobis est a creaturis ad Deum, si priora vestigia operire cupimus. Salomon,
qui redire noluit, licet adeo gloriosus esset, ut in exemptu honoris,& glorie ab ipso Chrismsto sit datus: Nee SHomon , dicens, in om-' at . A. nii 'Hytia: infamis tamen fuit, ut in libris as. Ecclesiastici habetur , ubi de eo dicitur, in- Ereti. 47. etinus a semora itia mHieribus , dedistima-Lai. 22.etitam in Horia tua,et pro an si semen tuo.
Sed iam quomodo etiam bona omnia corporis externa,& naturalia peccatu consumat videamus.
luod per peccasum bona eorporalia, vs- ωρῶ, g ritur corporis amissantur. DOCUMENTUM III.
omnia temporalia bona, seu fortunae consumi. videndummodo quomodo ab eodem omnia etiam corporis bona consumantur. Et primum liquidem de robore , bonaque valetudine di-l. ccdum, quae tanti semper seeerunt homines,livi non modo diuitias; sed etiam caetera omnia corporalia,ac temporalia pro ea vel conseruanda, vel adipiscenda socci pendere vi si sint: quod non solum rerum magistrata experientia in corporeis infirmitatibus docet. in quibus nulli vel sumptui, vel dolori parcimus; sed etiam ipse Euangelista Beatus Lucas, ubi de muliere illa , quae fluxum sanguinis patiebatur . loquens, ait: Et mutire quaedam erat instam sanguinis ab annis duodeeim , quis in medieis erogauerat omnem obsantiam Dum, nee ab titio poetiit curari ; nam ut dicit Ecclesiasticus: Non eseensus fatalis eorroris. Vnde,referente Caelio , pirrhus, qui Epirotis imperauit. ubi immolaturus templum inuiseret, non regni ampliorem modum, non de hoste victoriam praesignem, neque item gloria illustriorem, aut diuitias , di id genus alia, ad quae mortalium plerique inhiant; sed sanitatem tantummodo a dijs deprecabatur: ceu pari
546쪽
Liarae I. 79 Peccata sit ruta corpus aliqua ratione laedunt.
sanit s vix contingit cupeccato.
hae bene constituta, prosperaus cellura viderentur omnia.nam si toto sinu se se essundat sertunae, ut aiunt amatus, & abst recta
valetudo, nullum illinc, quod iuuet prosluit emolumentum; quare nec Pythagoras in ςpistolis alia est usus con latione, quam ut iuberet ιγιώμν, idest bene valere, quod institutum,& pythagorici mox seruarunt, veluti animo, corpori que nil magis congrueret rhocque uno hominis bona uniuersa compraehenderentur. Quare di symbolum, quo inter compares utebantur erat υγ- , id est δε-nittis. Hanc igitur tantae aestimationis co potis dotem tollit aliquando peccatum. Et quemadmodum mulis sunt regiones,in quibus homines, vel multis cruciantur ansrmitatibus , vel cito extremum obeunt dic mi, ut suit insula Pontus, in quam olim Romani imperatores delinquentes in exilium relegabant . Et quemadmodum in sterquili. nio sua sponte enascuntur , di enutriuntur vermes , ad eundem modum regio, in qua omnes sere contrahuntur aegritudines , peccatum es . Vnde de a Zacharia Io: Baptistae lpatre umbra mortis appellatur: quia sicut umbra sequitur corpus, ita peccata suum secum afferuui stipendium infirmitatem , quae ad interitum , ct mortem nos trahunt equod ex eo liquet, quia nullum est peccatum , quod corpus aliqua sui ratione non laedat, simulque t recto statu dimoueat: nam P superbia, ut ait Gregorius, e timorem h b. , amaritudinem anssensu, dissutionem in hilaritas e , Drorem in trifitia,inhonoa-
in actione, inhonesarem m amagine, erectionem in incesti, rancorem an reson ne . Auaritia corpus extenuat, Δ ne marsupium evacuet, necessaria alimenta, & indumen ta subtrahit. Luxuria corpus exedit, atque conficit . Inuidia tabe consumit. Cula grauat, morbos generat, vitam contrahit,dies
dimidiat. Ira accendit, S quasi sumis exagitat . Accedia olla ipsa consumit ; & tandem peccatu corpus morbis innumeris debilitat , vires illius extenuat, speciem, &formam des ruit laborum logitudine,aerumnarum latitudine, dolorum profunditat conficit; amaritudinibus, vi propheta ait, replet: N ab synthio inebriat , mittit, ut ait Eaechiel, heurias peti as, que ad inter necionem , pestilentia, S: sanguine per illud transeunte, ut di gladio. Quare eum grauissimis etiam unde quaque anxietatibus,& curis admissum peccatum conscientiam exagitet, ut inserius patebit, nunquam serenus , nunquam laetus , nunquam vero
quietus esse poteli , qui sarcinam illam peccati Lina grauiorem deportat; unde ucuris, vigilass, di animi asse monibus,& passionibus mutari, infrmarique corpus docet Galenus ti atque adeo primum est praeceptum regiminis sanitatis. Si cis ineotamem οἱ Cis te reddere fanu Ctiras Diae grati/s, irasi erede profanu. quod curae corpus vehementer extenuent, &exiecent, somnum impediant , perpetuis vigilijs mentem exagitent, vires destruant, febres accendant,grauissimarum aegritudinusint initia e malancoliam senerent, innatum calorem resoluant, & extinguant, infelici sismae tandem, iuxta ac citissimae aliquando mortis causa existant. Sed grauissimis etiam morbis, & ipsa morte puniri a Deo peccatores , sacrae testantur literae , ubi narrant , filios Israelignitis serpentibus percussos , quod ausi
sint contra Moysem ,& Aaron Obmurmurare . Roboam manum exaruisse, quod illam in prophetam Dei extendere tentaverat.
Giezi lepra percussum esse , quod aurum, &vestes Elisaei nomine a Naaman Syro suscipere no sit veritus. Oziam lepra percussum, quod temere Dei templum ingressiis sit, ut incensum super altare tymiamatis quod sacerdotum tantum munus fuerat) adoleret. Antiochum graui dolore viscerum , di amaris internorum tormentis assietum, vermibusque viuum corrosum , quod in tantam deuenisset superbiam , ut se venturum Ierosolymam diceret ad eam deuastandam. Tandem narrant, Herodem Agrippam statuto
die percelebri, in quo ludi pro Caesaris salute fiebant, veste regia tota ex argento,& auro contexta, quς radias orietis solis percusis a diuinum quendam sulgorem emittens, venerationem cum honore incutiebat, ubi sedens pro tribunali concionem habuisset ad populum, ab Angelo Dei percussum, quia vi docet Iosephus eiusdem populi adulatorias acclamationes , quibus Dei eius es voces dicebant, non hominis, minime repulit , nec dedit honorem Deo, atque adeo juspiciens, ait idem Iosephus, Gidit supra estit hia bon/m Itini extentum insu/ntem , moxque visentιι, hune esse ea lamitatis nuntium t in intimis prieeoros indoluit taequuta fiant centris tormenta,satim in prini σιουehementia. Conuerss igitur ad amicos octitis. En inquit ego iust Goba appellatione Detis vitam rennqtiere iubeor stati neees
tate eoarguente vestrum mendae itim.
Sed hunc esse pcccati singularem essectum nos ipse, ominus docuit, quando infirmos curaturus more periti medici, causa morbi, ut morbum solueret, remouens, a peccatis illos prius soluebat . eviraturtis Dominus, inquit Flaymo, hominem ci Purairsprimum dimisi es peceata die.nsi Conseristi, remit luntur t/b I peeeata tua. Et Nilus Abbas: In morbis, inquit,ad pHees prius, quam ad medius confvito, qtiin , ait Basil se morbis enumero,vetati quaedam peccatorum geua junt. quare causa remouere debemus. si effectum tollere nobis curae est; sed plura dehac re diximus supra. Rr
peccata morte puniuriar. .Reg. II.
infirmitates, ct ac uersias peccatis. Mart. 9. 2
547쪽
e Squit. & Hostilii. Peccati. Doc. IV.
God propter peccatum nos Dein mala
morte percutiat. DOCUMENTUM IV.
fluunt, di sine quibus nihil fit, docent philosophi,efficientem nimirum, sormalem , finalem,
ex eis nulla ante peccatu fuerit homini causa mortis, satis apparet, non nisi a supere niente peccato origine habuisse. Et quidem, ites e Sapiente , Deus, qui hominis est causa efficiens , mortem non ferit: quia vita est per Iessentiam. Uiuo ego dicit Dominus,rerumque omnium vita: regi,cui omnia oluunt. Nec illam iecit anima, quae eiusdem est causa formalis, utpote naturae spiritualis,di immortalis . Nec illam fecit Beatitudo , quae ipsius est causa finalis:quia cum terra iit viventium, mortem afferre nequit. Nec illam tandem corpus fecit humanum,quod, hominis materialis est eausar quia licet ex con trarijs, atque inuicem perpetuo pugnantibus constitutum a principio fuerit,exteritq. secundum nudam suae naturae conditionem, veritera animalia a principio mortale; ex Isupernaturali tamen dono Dei omnino in-' corruptibile, Si immortale fuit . nam ut SThomas ait: funissiι potentia diuina quod
deerat natura humana . dans anima υιrtu
tem eotinendi eorptis incorruptibi iter, sicut
faber, si posset dare ferro, ex quo eune umfabricat virtutem, in nutum contraberet Irubiginem . Unde & Sapiens, Deus,inquit, creauit hominem inexterminabilem, aci naturam non interituram, vertit Budaeus. Ex:
quibus liquet,mortis hominis,nullam aliam superesse causam, nisi peccatum. quod licet mediatam mulierem fuisse dicat auctor Ecclesiastici, A muliere. inquiens, initium factum es pereati , ct per iliam stmnes moriamur, di Sapiens, diabolum, dicens, Inruidia diabori , mors introiuit in orbem terrarum , quod Euae si lionibus a daeinone seductae Adam peccauerit; immediatam tamen pec-lcatii fuisse.doeet B. Paulus, ubi ait:Peν ona homInem precatia ιn hune mundum intrauis, o per peccatum mora. Vnde Augusti- .lnus; Pater mortis peccatum ess enim nun
suam peccaretur,nemo moreretur.quod etiainnuere Psaltes voluit ubi ait: Homo eum in bonore esset , non intellexit, comparatus
eiu iumentιι insipientibus , ct Hisfanus es tuis. Hoc est non considerans miser homo Bre ut moreretur, si mandatum Dei nocustodiret, eum in honore esset. Deo quo- .ldammodo similis, & immortalis per pecca- Itum effectus est,de in mortalitate bestiis ter irae ita comparatus, ut dicat Sapiens , Unus interitur en hominis, er iumentorum, υνι que conditro nimirum post peccatum,
Cum igitur mors post assecutum.immortalitatis donum homini a peccato contigerit , non natura, sed poena suit, quomodo nec regi Saul, antequam rex fieret, pinna iuit carere regno ; sed illo iam rex effectus prauari, ita homini mors potius naturM , quam poena fuisset,nisi donum immortalit . tis consecutus esset: at post illius assecuti ne, mors illi, ut diximus, non natura Rit, sed poena: quod si omnium mortem,illa prium una parentum transgressio poenam pro- metruit , haud mirum videri debet. si actua- ale etiam cuiuscunque isthale peccatu mor- r. Cor. IItem ipsam in unoquoque acceleret, di dies 36. vitae dimidiet. unde B.Paulus: Stimulus, inquir,mortispereatae 3:quia sicut dum cuspide acuti fimis , qua 1limuhas dicitur, arusticis suppum21 boues festinant ita quisquet ν. 33
ad mortem velocius currit, ubi a proprii peccati stimulo suppungitur. Defecerunt,a tDauid de peccatoribus loquenS, in vanit lProu rote dies eorum , ct anni eorum cum festina I,νtione. Et Sapiens: Timor Domini, inquit, apponit dies , et anni impiorum breviabum
tur, quae verba , ut obseruat Iansenius,licet . veteri maxime foederi terrenas promissiones continenti congruant, non tamen a n uo testamento abhorrent, quod promissione habet vitae, quae nunc est, & futurae r quod F perspiciens Cain,ubi stat rem occidisset:Omnis , ait, qui inuenerit me, oecidet me. quod
haud dixisset, cum nullus tunc esset, a quo occidi posset, nisi pater, & mater eius , a quibus haud sibi timendum erat , nisi mortem a peccato accelerari nouisset, in suique peccati poenam caeteras creaturas omnes in se insurrecturas, mortemq. tibi auaturas tinmuisset: nec flustra; nam a pronepote suo Lamech deinde occisus est,qui dum aliquando stris insidiaretur, Et quemdam soliorum,
ramorumq. motu, ab armigero monitus, i
ter Sylvas conspicatus esset, stra inibi comiectans, iaculum in eum locum intorsit, miserumque Cain inibi manentem aptandi,ut aiunt, stigoris causa, transfixit: quod ubi cognouisset , armigero indignans, & illum in- citeremisse multi probabiliter narrant, adeo lGen. . 3. que verba illa pronuntiasse t Merciι virum in mutnus metim, Cain scilicet, di adolescentulum nimirum armigerum, in liuorF-ώ. Obserua dixisse Lamech vulnus meum, non vulnus eius, ut significaret non minus m tem suam, quam uitaui sui Cain, de aris. geri,suo peccato accelerasse. Sed mortem per peccatum acceleraria &JDan. II. Susanna nos docuit , ubi a Senioribus iudi-1a.eibus populi ad peeeandum illecta ait: Si
enim hoc egero, mors mihi esse autem non Vero, non efugiam manus ins s. ac si dixi sis; mihi, o seniores , ni peccato vestria
548쪽
In Vers X. Cap. XII. Tobiae . . s 3
consentiam, mortum minuamina ; at cum
sciam, certiorem, si hoe egero, ab e dei, peccato mihi imminere mortem , idcirco , metitis es mihi absque opera incidere in manus vestras, quam petrare in conspectia m-mini . Sic enim, & Psaltes docuerat, dices:
II, 34 IViri Iauti intim, ct dolos non dimiΨiabunt dira ossi quia licet vitae periodus cuique a Deo ita constituta sit, numerusqtie dierit praefixus, ut praeteriri non pollit; in pluribus tamen peccatoribus viri sanguinum idcirco dicti, quia quod appellamus mortale peccatum , si fieri pollet, Deo ipsi vita eriperet in peccatorum poenam ita dimidiatur , ut ante tempus intereant. Sic stil- ei sens ante tempus Dum , inquit Iob, ct
iuvistis fulti riit sociamentum eorum . . lpro fultati itine, vertunt alia, rugas contraxerunt , ex verbo Hebraeo v d hanaat, quod est rugare, aut corrugare . Tigurina:
sunt: hoc est, antequam compleuissent impii vitae annos. quos secundum communem naturae legem vivere potu alant, senectam in
tempore non suo eou traxerunt,& mortem ab ira Dei: eorumq. indam titum, vitae nimi-lrum stabilitas, subuersim fuit, non secus ac soleat muros subuertere stultius impetuo seisquens. Eil enim homini duplex vitae periodus: una secundum naturam, quam scilicet lsua cuique natura non impedita impler potest: altera secundum pra scientiam,& dispositionem Dei, qui non raro, tam virisi ullis, magno ipsorum bono, quam sceleratis, εe impiis in exemplum iustitiae Me ante tempus concludit. Quemadmodum igitur uua , nec dum bene decocta; sed etiam unum acerba, si decerpatur, dicitur ante tempus suum decerpi, quod non dum suam h beat maturitatem ; ita qui periodum vitae suae secundum naturam non compleuit, ante tempus suum sublatus dicitur. quod , ut plurimum peccatoribus contingit. Eadem prorsus ratione Sapiense torrentur, ait, Immaturae anima impiortina . Obsertia, inquit Origenes, in omni scrUltirao Ghi inuenies nom. n hoe fenex, ct plenus dierum stiper ahquo peccat e possum . Et Augii.
in stitius e dicat mihi quis, si quis furi Iegum, , l. sanguinarium, homicidam, Itirem, ere. TH- - . .' in praesenti tempore poterit cidere tingaeus. Et bene quidem, nam viri sanguinum,S dolosi non dimidiabunt dies suos. Ptiit Her , inquit sacra scriptura , primogenitus Iudane tiam in eon enti Domini , O ab eo o ejus es. Heli summus sacerdos, ex eo,quiasticis sios non reprehenderat, dum suis iniquitatibus filios Israel a sacriscus auerte rent, hanc idcirco meruit in sui peccati poeLReg. 2.3idnam audire sententiam : Ecce dies sentent. laseit Dominus, ct praeeidam brachici tatim in brachitim domtim patris tui, Ut nou si senex in domo tua, ct non eras fenex ia timo itia omnibus diebus,,Qpars mum ,
domvis tuae morietuγ etim ad Ciritim aetalem pertienerit. Vidit sacrilegus Balthasar manum in superficie aulae regiae Chaldaice scrib rem, . Mane , TheeeI, Pharese quae verba a Daniele eidem hoc pacto fuerunt
explanata , . Gune, hoc est ,.ntim eratiis Deus rexntim tutim ,-eomptiuit iIud. Thecti . . pensus es in sat era, ct intientus es mantis habens , hoc est, ut interpretatur Hieronymus, inuentus es minus dierum habere , quam aetas , di natura tua postularet. Pluris i Diui m est regnumttium , ct da tim e fedis , O Persis . Sic ob peccatum , di uita . S regno fuit expoliatus . Anastasio scelestissimo imper tori , narrant sigotitus, , alii grauissimi historici, non disti milem accidiste interitum : nana cum aliquando imperator in soninis varum terribilem librum manu gestantem vidisset, audissetque dicentems: Eces ob peruerstatem sid i rtiae annos qua-lusriseim tira deιο, mortem sibi imminere , Proclo quodam, cui somnium retulerat , interprete, coniectatis, perterritus ut
illam euaderet, quod ab oraculo igne s-bi pereundum fore audisset, cisternam in palatio stigida dictam, multis meatibus aperuit, quorum cuique cadum apposuit; sed frustra: nam in regio quodam cubiculo diuinitus fulmine percusius interiit ,
dum aliquando tonitrua horrendum in m dum resonantia, es fulgura multa eliden. tia e coenaculo in coenaculum sugeret, Salios, atque alios thalamos subiret. Ec. ce quomodo verum sit nostros dimidiaria dies peccatum, mortemque diuina ultion accelerare. Vide , si placet, e scriptoribus meae congregationis Thomam BOEZium , qui non obscure demonstrat nullum regem haereticum vixiste in regno vitia qua a-ginta annos, uno excepto Andronico secundo seniore paleologo, qui annis quadraginta tres imperauit: catholicis vero multis longiorem Histe vitam , utpote quibus propicr honorem , A: obedientiam patri, S matri exhibitam , hoς est Deo, SEcclesiae praelatis, longa uitas iuxtadiuinum proinissum deberetur. Qesare, ut Optime Seneca docuit, non est cur de natura quo ramur: nam, ait , id a quirim fem ν b nigne nobi vim a is, En sitam finis Ion
uem facimus , Ly qtisdem aviarisia dedita, a* moriae, a6 crapuia , ct ebrietate detenti. atque adeo , vel ipso tesse Senoca , suo se gladio peccatores, ut Saul imierimunt , re capillis suorum asseetuum, ut Absalon se suspendunt: nam, ut Sapiens alti Zeus, ct iraetinata minuunt dies , ct muhi Wopter eraputam , ct eptifatiunen ob erunt, ct mustos cceidas tristitit . Et
549쪽
uidem Stineri , ait Hieronymus , imptini lies suos, qviseunque moriantur tempore quamuis breui Citiani Istatio , quatis fuit Abraham , qui morιtitis era piantis diertim in uenerinte bona: peccatores vero , ct impij in dimidio dierum seortim moriuntur r non enim subdit , istini opera Cirsutiam , nee sitident paenitentia emendare deIUD, cnde in medio citae cur ct in 'ortim t/nebris diaetinIuν ad tam
Euod si tendum a 'ccato sit tanquam
a facie colubri, ex quo Jcut mor
sius serpentis externas vires corporis , ita illud internas erram anima
catum ad animam perdendam ipsius pedibus , hoc est affectibus, non secus ac serpens insidietur, & non secus ac sertisimus omniubesiaruna leo in eam in ruat, externa semper, ac interna ipsius bona plaga insanabili perdens ; quas a faeie eotabra , ait sapiens , fu epereata, ct sae-eesseris ad HIa , fuse pient te . Dentes tio nis riviri tuitis ; interscrentes animas ho. minum , quas romphaea his aetita omnisimqtiiras, plagae tuitis non es ianuas . tribus his comparationibus serpentis, leonis , S rompham nullum animae internum bo num intactum a peccato relinqui manifeste declarans ; nam hona licet artificialia,& externa intacta aliquando, ut sulmina solent. relinquat; interna tamen pessundat bona , exterminatque sic quas a fuerita, eo bri peccata fugienda dicit, & si accessiseris ad illa, suscipient te , S, pro quia , ut etiam ponitur in libro Ecclesiastici, ubi dicitore Fili , n/ in intihis stat aestis itis, O s diues De is, non eris ιωmtinis a de AE O . Et si diues, quia si diues. Et in psalmis. Da nolis auxintim de tritti tione quia Cana fatis hominis , Et Gana habet Graecus. Pro itisipient te , habent Graeci, ut aduertit Iansemus adoris, hoc est, mori 2 sit D, a verbo δὴ , quod est, mordeo; nam illis est singulariter peccatum N intem res declarat se legisse διφιjis, quod est suscepit, di mutauit nomen singulare in plura le;quare quod nos habemus,suscipiet te, ita accipiendii es,ut sit sensus inuadent,& mn debunt te,do modo, quo invadit, & mordet serpens incautos sicut igitur, ut ex Diose ride,& Nicandro habemus evens morde-ha, uem τώIntis emittit, ori secutas Cehemens ines,oetiti Uertigine maerent, auditus eorrtimittiν,acredunt tormina, eapitis auitas,o tandem febris phrenetiea; ita quem uisimus hostis.& astutissimus serpens peccatum mortale momordit, vulnus saniem aliorum peccatorum emittit: ori siccitas vehemens inest , ne bona loquatur ; Oculi caligine moerent, ne turpitudinem peccati videant; auditus corrumpitur, ne verbum
Dei audiati torminibus interni conscientiae remorsus, 3: timoris diuinae ultionis amigiture grauitate, & pondere peccatorum Oppressus diabolo succumbit; & tandem quasi phreneticus in omnibus operatur. O quam hostiliter i heu miserandam peccatoris conditionem l sed singula discutiamus.
I serpens mordebit, Ctitatis saniem emittit. Deeeatu Q. ne significari testatur ChrPsostomus , qui ait: Hera-rtim Gnies est. Et Gregorius in i liis verbis Iob t testi funi m radebat, quid emo, inquit, pros me in eulaimtis , Mis peeeastim / Chri stis Iesus manibus perseqtiensium eorpus intim tradens, faniem tota rost, quia preeatum earne deIetiit; cenit enim in imitittidinem earnis petrati , Ut de pereato damnaret peccatum. Sicut ergo,ubi serpens momordit , nisi vulnus statim medicamine smueatur , saniem emittit ; ita quem semel mortalis culpa momordit , nisi statim poenitentiae medicamine curetur, multorum emittet saniem peccatorum: nam,ut idem
Gregorius ait: Praealtim , quod per poenitentiam nlis disiitar , mox suo pondero ad alitid trah t. Et Psaltes: Missus Obusum inciseat. . Maleatestim, inquit Osras, dimendaeitim, ct homiciditim , ct Drtum , O adtitieritim inundati runt. Et sanguis sanguinem tetigit, & , pro quia, ut supra ostensum est , sanguis, hoc est peccatum peccato addidit. Sic Cregorius, fanaetiis, inquit,sanguinem terigit, quando pecca- mpeeeato addistiν. Chaldaus : Et arar uat peceata peccatis . quia igitur, inquit Ο-saeas, statim a peccatis non cessastis . sed peccatum peccato addidistis,& sanguis sanguinem tetigit, ideo maledictum , & men. dacium , & quae sequuutur inundauerunt: saepe enim fit, ut homo, dum ardenti suae
concupiscentiae refrigerium quaerit, tentationi manum imponat, putans se non magnum
550쪽
gnum in ea subiturum periculum, dumque peccatum quasi fluuium quendam, qui in principio talos non transtendat, ad restige. rium captandum ingreditur, paulatim maioris restigeri, cupidus, ab eodem etiam impulsus in pro&ndum rapiatur. Hine Beatus I ambus: inicunque, inquit, totam legem
fruaturit, of at autem in imo, factus en omnium resu: quia scilicet unum peceatu e5 missum suo pondere ad alia, immo ad omnia peccata committeda trahere, & mouere solet: nam sicut pergrandis lapis c montis culmine ruens suo ipsius pondere grauatus, non nisi in
imo ipsius montis valet subsistere, ita peceator dum peccare incipit, adeo usq; ut Sapiens
ait, in doloribus grauatur, ut peccatum pee-eato ad ij ciens, ipso peceati pondere ductus a
peccatis non cesset, donee in profundum ma .lorum descendat: unde quo pacto lapis proiectus in aquas fluctum excitat, qui deinde
alterum primo maiorem producit , tertius vero alterum, & alterum quartus, quousque in magnum, de pene infinitum numerum
excrescunt; sic primo graui peceato grauius semper suecedit . & illi semper aliud alio deterius, quod, ni scopulo diuinae miserico diae detineatur, in infinitum usque protenditur, di vi Isaias loquitur : de radice eolubri egredistur regu rex paruo nimirum maxi
Quod etiam exemplis manifestum relinquitur: nam Cain istri primum suo inuidere coepit, deinde illum odio Prosequi, tertio illum interfecit, demum ipsum Deum corripiemtam contemnens in baratrum desperationis se .lpraecipitem dedit. David uxorem primu Uriae
concupiuit, cum ea postea adulteratus est, tertio fidelitatem Vriae contempsit, demum
illum interfiei iussit. ludas primum fuit fur, &loeulos habens,deinde detrahere ecepit Domino suo, triginta postea argentis illum prodidit , demum laqueo se desperans suspendit. Petrus primo negauit christu sine iuramento, addidit siccundo iuramentum, tertio peierare, di anathemati Zare ecepit, quia non noui hominem. At quid haec antiquiora commemor Non est, qui nesciat Henriei infelisimi Anglorum regis historiam , de quomodo
ex Comphaeo, qui erat Christianorum. Ec strenuo Ecclesiae contra Lutherum propugnatore, turpi captus libidine inuisus, blasphemus, di perniciosissimus Eeelesiae hostis euasit. Ecce quantam peccatorum saniem vulnus Peccati emittat; ecce quam formidabile sit primo assensum praebere peccato, mi deinde talia , de tanta subsequuntur mala. In quae peccatorem eadere in primi pec- 'leati poenam Deus permittere soIet: nam avt Isidorus ait i Haeedentia peccata se lquent. um eriminum funι eausa , ct uia qua sequuntur sunt praeeianisum poena . At poena per accidens, ut Sanctus Thomas loquitur; siquidem poena omnis inuoluntaria est, dicente Anselmot Nisu H ahetii lpoena, nis quod e H eontra voluntatem. . &ἰ peccatum lacundum suam sermam, & natu :ram, ut supra diximus , ex voluntatio con
sensu oritur: est itaque peccatum p aena peccati , quia cum mena proprie sit quodcunque incommodum , quod pro culpa tribui.
tur ; maximum animae nostrae est incommodum subtractio gratiae iustificantis, Ze auxiliorum specialiuin, quae subtrahuntur a Deois post eum missam culpam ex quorum sit btractione praeeipites in nostra desideria imus . Nam eum triplex a Theologis Dei auxilium
numeretur, nimirum generale, quod omnibus creatis rebus, iuxta exigentiam naturae
tribuitur: speciale, quod hominibus datur ,
ut vitam aeternam consequi valeant, & electorum peculiare, per quod praeseruantur a
culpis, bonas exequuntur operationes, & vitam consequuntur aeternam, licet primum nulli creaturae Deus deneget, alia tamen duo
in menam praeedentium eriminii subtrahit. Sed quanta in sis subtrahendis utatur Ionganimitate, Ieremias ostendit, dum ait: Cogitati/ι Dominus dissipare murum filia Sion, tetendit funiculum suum , di non auertit manum suam is perditione, Iuxitque, antemurati , di murus pariter dissipatus est. Quae verba licit ad literam de Urbe Ierosolymitana dicantur; optime tamen animae deuastationi quadrant, quam cum Dominu Sin poenam praecedentium criminum eo mindo , quo diximus, destruere per auxili, subtractionem cogitauerit, tetendit funtentam, hoc est regulam , filum . seu normam , Squod cementarius,dum parietes, murosque construit, consueuit facere, pse inde uallatione exequitur . nam in conuructione nulla
illi regula, nisi infinita bonitas sua, quae nullum permittit modum; tune enim pro mensura facit plagarum modus. Sotae, itaque, vincula euli tui raptiuali sitia Sion: aperi ostium cordis tui, & in ostio inuenies Deum auxiliatorem tui, qui semper ad praebendum tibi manum , vi su fas, promptus est, quique te semper ad rosurgendum inuitat, dieens, Surge qui δε - mis, ct exurge a mortuis. Ita ut, sicut per eum, qui ad ostium pulsat, non stat quin aperiatur ; sed per eum, qui intus manet: sic tua sit culpa , si pulsanti non aperis. πι- eaui, er renuini, inquit ille, extendi m linum meam, or non erat qui assiseret. Si vis Solem intrare, aperias fenestras: ne tar. ides de die in diem : nam quo plus tardave'
ris, plura te inuenient peceata, & minus a-l: plus eris ad recipiendum gratiae beneficium.& maiorem semper peeeatorum saniem mittes. Et quemadmodum solitarios faei. le transis fluuios , quos in unum fluentes haud transire mes, dc simplices dilaeeras funiculos, quos nequis triplices; sic non difficile est, diuina fluente gratia ; primos