장음표시 사용
721쪽
Inter id eam veram et adaequatam nul Iam aIIam P J disserentiam agnoico, quam quod nomen Verixespiciat tantummodo convelatentiam ideae cum suoide ito. nomen adaequati autem naturam ideae in se ipsa; ita ut revera nulla detur disserentia inter ideam Veram et adaequatam praetex relationem illam extrinsecam. Jam autem, ut scire polliin, ex qua rei idea ex multis omnes subjecti proprietates possint deduci, unicum tantum observo, ut ea rei idea , sive definiis io causam efficientem exprimat. Exempli gratia, ad circuli proprietates investigandas inquiro, an ex hac idea circuli, quod scilicet constat ex infinitis rectangulis, pol Iim omnes ejus Proprietates deducere, inquiro, inquam, an haec idea causam circuli esta cientem involvat, quod cum non fiat, aliam quaero: nempe quod circulus sit spatium, quod describitura linΘa, cuius unum punctum Eit si Xum, alter lux mobile: cum haec Definitio jam causam efficietit in exprimat. scio me omnes inde posse circuli proprio tales deducere clo. Sic quoque cum Deum definio esse Riis summe perfectum, cumque ea definitio non exprimat causam ess cientem. intelligo enim causam efficientem tam internam, quam eXternam non Potero inde omnes Dei proprietates expromere; at quidem cum definio Deum esse Ens etc. vide Desinit. VI. Part. I. Ethices. cael
722쪽
Caeterum de reliquis. nimirum de motu, qNReque ad Methodum spectant, quia nondum ordinaeon scripta sunt, in aliam occasionem reservo.
Circa illa, quae ais. quod ille . qui conli. 'derat applicatas Curvarum, multa deducet, qua. ad dimensionem earum spesciant; sed majori facilitate, considerando Tangentes etc. Ego contrarium. Puto. quod etiam conliderando Tangentes m ilia alia difficilius deducetitur, qtiam considerando ordinatim applicatas; et absolute statuo, quod ex quibusdam pro Prietatinus aliciatus rei i quacunque data idea, alia facilius, alia difficilius quae tamen omnia ad Naturam illius rei spectanti inveniri possint; sed hoc tam tum observandum existimo, ideant talem esse in qni Tendam, ex qua omnia elici queant, ut supra dictum. Omnia enim ex aliqua re possibilia deducturuS .i ne- .
. . . . . PRAEsTANTISSIME VIR,
Serio abs te peto, ut dubitationes hic motas solvere, tuamque ad eas cesponsionem mittere pla-cVat. Sit, rogo, demonstratio ea ostensiva; non Vero ad impossibile deducens, num scilicet primo nos Plura de Deo attributa, quam Cogitationem, EX ten sionemque possimus cognoscere Τ Porro Dum indosequatur creaturas, aliis constantes attributis, Nuti Iam posse concipere extensionem8 Unde sequeretur tot constituendos esse mundos, quot dantur Dei a tributa. Quantae ex. gr. extensionis noster existeret munduS, tantae quoque extensionis mundi, aliis affecti attributis, essent: quemadmodum vero, Praei es cogi-
723쪽
eogitationem, non nisi extensionem percipimus, ita etiam istius mundi creaturae. Don nisi Iut mundi a tributa atque cogitationem perciperent. Secundo, quoniam Dei in trilectus tam es Entia. qnam existentia a nostro dissert intellectis; nihil or- ΤJ go cum nostro commune habebit; ac proinde per 3 Ethic. Prop. Part. I., Dei intellectus nostri causa esse nequit. Tertio, in Schol. Io. Prop. pari. I. Ethic. Bis nihil i a naturri clarius esse, quam quod ianumquodque ens sub aliquo attributo' debeat concipi; quod optime capio) et quo plus realitatis aut Ebe habeat. eo Plura ei comPetant attributa. Hinc sequi videtur, dari entia, quae tria, quatuor, aliaque Plura habent attributa, licet ex demonstratis colligere 1iouerit, Unumquodque eris duobus tantlam constare attributis, nimirum certo quodam Disi attributo, ejusdemque attributi idea.
Quarto, eorum, quae a Deo immediate producta sunt, quaeque median Ic infinita quadam modificatione Producuntur, exempla desidorarem. Prio ris generis cogitatio, ac extensio; posterioris vero intellectus in cogitatione, motus in extensione esso
Haec sunt, quae abs te, quod tibi sit reliquum, Peto. ρ5 Iulii 1675.
724쪽
' . . . . B. D. S. Responso ad Praecede item.
Gaudeo, quod tandem occasio tibi obIata fuerit, ut me tuis literis, mihi semper gratissimis, recreares, quod ut frequenter facias, enixe rogo etc. Ad dubia pergo; et quidem ad primum dico, iuentem humanam illa tantummodo posse cognitione assequi, quae idea corporis actu exilientis P RJinVolvit, vel quod ex hac ipsa idea potest concludi. Nam cujuscunque rei potentia sola μjus essentia des
Mitur, sper Prop. 7. p. 3. Ethicusὶ mentis autem essentia per Prop. 13. p. a. in hoc solo consistit, quod sit inea Corporis actu exili eritis ac proinde Mentis intelligendi potμntia ad ea tantum se extendit, quae haec id a Corporis in se continet, Vel quae eX eadem sequuntur. Ad haec Corporis idea nulla alia Dei attributa involvit neque exprimit, qUam Extensionem et Cogitationem. Nam eius ideatum, ni mpe CorpuS per Prop. s. p. 2. Deum pro causa habet, quatenus sub attributo Extensionis et non quatenus sub ullo alio consideratur, atque adeo sper Axio m. 6. P. I.) haec Corporis idea Dei cognitionem involvit, quatenus tantummodo sub Extensionis attributo consideratur. Deinde haec idea, quaistnus cogitandi modus est, Deum etiam per eandem Prop. λ Pro Causa habet, quatenus res est cogitans et non quatenus'
sub alio attributo consideratur; adeoque per idem Axio m. huius ideae idea Dei cognitionem involvit, Ruatenur sub Cogitationis et non quatenus sub alio
725쪽
attributo confideratur. Apparet itaque Μentem homanam, live Corporis humani id eam praeter haeciduo nulla alia Dei attribute involvere, nequo exprimere. Caeterum ex his duobus attributis vel eo-xundem affectionibus nullum aliud Dei attributum per Prop. ID. P. I. concludi, neque concipi potest. Atque adeo Concludo Mentem humanam nullum Dei attributum praeter haec posse cognitione alsequi, ut fuit propositum. Quod autem addis, an ergo tot mundi cotistituendi sunt, quot dantur. attributa δvide Si hol. Prop. 7 p. 2. Ethices. Posset praeterea haec Propositio 1acilius demonstrari, deducendo rem
ad absurdum; quod quidem demonstrandi genus,
quando Propositio negativa est. Prae altero eligero soleo, quia cum natura similium magis convenit.
Sed quia positivum tax tum modo petis, ad alterum transeo, quod est, an id possit ab alio produci, in quo tam emntia, quam existentia discrepat: nam quae ab invicem ita disserunt, nihil commune habero videntur. S a cum omitia singularia, praeter illa. quae a Iuis similibus producuntur, disserant a suis calisis , tam essentia, quam existentia, nussam hic dubitandi rationem video. Quo nutem ego sensu intelligam, quod Deus si
causa elliciens retiam, tam essentiae, quam exilien
tiae, credo me satis explicuisse in Schol. et Coroll. PrOP. 25. P. I. Ethic. Axiona a Scholii Prop. Io. p. I. ut in sine eluta. Scholii innui, formamus ex idea, quam habemus Entis absolute infiniti et non ex eo, quod dentur, aut possint dari entia, quae tria, quatuor etc. attri buta habeant.
Denique exempla, quae petis, primi generi sunt in Cogitatione, intellectus absolute infinitus; in Extensione autem motus et quies; secundi autom,
726쪽
facies totius Universi, quae quamvis infinitis modis ariet, manet tamen semper eadem, de quo vido Echol. 7. Lemmatis ante riOP. I 4. P. 2. His, Vir praestantissime, ad tuas. nostriqua amici objectiones respondisse me credo, si tamen scrupulum adhuc remanere existinias . rogo, ut mihi significare non graveris, ut eum etiam, si possim, evellam. Vale et Hagae Com. I9. Iulii 1675.
EPISTOLA LXVII. Acutissimo ae Doctissimo Philosoμho B. D. S.
Abs te peto Demonstrationem eius, quod dicis; nempe quod anima non possit plura attributa Dei, quam Extensionem et Cogitationem percipere. Quod quidem licet evidenter videam, contrarium tamen eXSchol. Prop. 7. pari. a. Ethices posse deduci, milii videtur, forte non aliam ob causam, quam quis sera sum hujus Scholii non satis recto percipio. Cotistitui ergo. haec qua ratione deducam, eXponere, te, ir Cl. obnixe rogans, ut mihi vella, ubicunque sensum tuum non regie assequor, solita tua humanitatε succurrere. Ea autem sic sese habent. Quod, licet inde colligam, mundum utique unicum esse, id tamen exinde non minus quoque clariam est, eum ipsum infinitis modis expressum, ac proinde unam qnamque rem singularem infinitis modis expressam esse. Unde videtur sequi, quod modificatio illa, quae Mentem meam coollitit, ac Μodificatio illa. Rusto Corpus meum evitavi, licet una et eadem sit
727쪽
Nodificatio. ea tamen infinitis modis fit expressa, uno modo per Cogitationem, altero per Exi nil nem. tertio per attributum Dei mihi incognitum. at ue sic porro in infinitum, quia infinita dantur A tributa Dei, et ordo et Coci nexio modificationum via detur esse eadem in omnibus. Hinc jam ouaestio oritur, quare Mens, quae certam Moclificationem xPpraesentat et quae eadem modificatio non solum Extentione, sed infinitis aliis modis est expressa; quare, inquam, tantum Modificationem illam per Extensionem expressam, lioc est, Corpus humanum et nullam aliam expressionem per alia attributa percipiat. Sed tempus mihi non permittit, ut ea proli-αius prosequar; forte haec dubia omnia crebriolibus meditationibus eximentur.
-- - Caeterum, aJ tuam obiectionem ut respondeam, dico, quod quamvis unaquaeque res infinitis modis expressa sit in infinito Dei intellectu, illae tamen infinitae ideae, quibus exprimitur, unam ectn demque rei singularis Mentem constituere nequeunt, sed infinitas: quandoquidem unaquaeque harum in finitarum idearum nullam connexionem cum invicem habent, ut in eodem 5cholio Propositionis T. Par
728쪽
Pari et . Ethic explicui et ex Prop. Io. Part. I. patet. Ad haec si aliqDantulum attendas, nihil dissicultatis superesse videbis etc. Hagae aB August 1675.
EPISTOLA LXIX. 'Aeutissmo atque Doctissimo PhilosoPho B. D. S.
- - Primo dissiculter aflmodum concipere queo, qui a priori corporum existentia demonstretur, quae motus et figuras habent cum in I .xtensione, absolutaxem conliderando , nil tale occurrat. Secundo erudiri abs te vellem. quomodo ititelligendum sit, cujus meministi l pistola de In sinito his verbis: Nec tamen concludunt, tralici omnem nummum suPerare eae Partiunt multitudine. Nam revera omnes Mathema tici mihi videntur circa talia infinita seria per demonstrare, quod partium numerus sit tam magnus, Ut omnem assignabilem numerum superent et in dixemplo, de duobus circulis ibidem allato, non hoc ipsum declarare videris, quod iam stri susceperas. Ibi enim tantum ostendis, quod non hoc ipsum concludunt ex nimia spatii interpositi magnitudine et qMoti ejus maximiam et minimum non habeamus; sed non demonstras prout Volebas, quod id non concludant ex Par-lium multitudine etc. a Maii 1676.
729쪽
P ' Quod in EpistoIa de Infinito dixi, quod
partium infinitatem ex earum multitudine non concludant, hinc patet, quod, si ea ex earum multitudine concluderetur, non possemus majorem partium multitudin m concipere, sed earum multitudo, quavis data, deberet es e major, quod falsum est: namiti toto spatio, inter duos circulos, diversa centra habentes, duplo majorem partium multitudinem concipimus, quam in ejusdem dimidio et tamen pamiliam numerus, tam dimidii, quam totius spatii omni assignabili numero major est. Porro eX Extensione, ut eam Carlelius concipit, molem scilicet qui et centem, corporum existentiam demonstrare non tantum difficile, ut ais, sed omnino impossibile est. Materia enim quies oras, quantum in se est, in sua quieto Perseverabit, nec ad motum concitabitur, nisi a causa poteritiori externa; et hac de causa non dubitavi olim affirmare, resrum naturalium Principia Cartesiana inutilia esse, ne dicam absurda. Hagae
730쪽
EpisTOLA LXXI. ευ EPISTOLA LXXI. Acutissimo Doctissimoque Philosopho B. D. S.
Velim, ut hac in re milii gratificeris. indi- lcando, qni lex conceptri I xtensionis secundiam tuas meditationes varietas rerum a priori possit Ostendi, quandoquidem meministi opinionis Carteiii, in qua Cartesius statuit, se eam ex l xtensione nullo alio modo deducere posse, quam supponendo, motu a Deo excitato hoc effectum fisisse in Extensione: deducit ergo iuxta meam opinionem corporum existentiam non ex quiescente materia, nisi forte suppositionem motoris Dei pro nihilo haberes; quandoquidem, . qui illud ex essentia Dei a priori necessario si qui debeat, abs te non sit ostensum ; id quod Carlesius Ostensurus captum humanum superare credebat. Qua re a te hanc rem requiro, iciens bene, te alias cogita tiones habere, nisi alia sontica subsit forte causa. quare illud hai terius manifestum facere nolueris; etsi hoc, de quo non dubito, non opus fuisset, tales quid obscure indicares. Sed certo tibi persuasum habeas, uuod Ilve candido mihi aliquid indices, livoceles, meus tamen erga te assectus immutatus maneat. Rationes tamen, cur illud specialiter desiderom, hae sunt, quod in Mathematicis semper observari in . quod nos ex quavis re in se considerata, hoc est, ex definitione cujusque rei, unicam saltem propriρtatem deducere valeamus; quod si autem plures proprietates desideremus, necesse esse, ut rem definitam ad alia Te ramus: tunc siquidem ex conjunctione definitioianum harum rerrim nouae proprietateS resultant. Ex.
gr. Si circuli peripheriam considerem solam, nihil Bliud concludere potero, quam quod ubique sibi sit is sive undormis existat, qua quIdum Proprietate ab