장음표시 사용
701쪽
Ego igitur, ne nimis sina prolixus, solummodo interis rogo. quid magis ad ornatum et mundi perfectionem. faciat. an quod Spectra, an quod multiplicia denis tur, monstra, ut Centauri, Hydrae, Harpyae, Satyri. Gryphes, Argi, et plures hujusmodi nugae gCerte mundus bene exornatus fuisset, si Deus 'eum pro libitu nostrae Phantasiae, iisque rebus, quae fa cile quivis sibi imaginatur et somniat, nemo Vero unquam intelligere potis est, ornasset et concinnasseti Secunda ratio est, quod, quia Spiritus magis,
quam aliae corporeae creaturae, Dei imaginem ex primunt, verosimile quoque sit, Deum eos creasse. Profecto me hactenus nescire, in quo Spiritus magis, quam aliae Creaturae Deum exprimant, fateor. Hoo scio, inter finitum et infinitum nullam esse propo PNJ tionemr adeo ut discrimen inter maximam et Praestantissimam creaturam, atque inter Deum non aliud sit ducrimen, quam quod inter Deum ac munimam creaturam est. Hoc ergo nihil ad rem facit. Si tam claram de Spectris, quam de triangulo, VeIcirculo, haberem ideam, nullatenus dubitarem statuere, ea a Deo creata fuisse: Verum enim Vero, quandoquidem idea, quam de iis habeo, omnino cum ideis convenit, quas de Harpyis, Gryphis, Hydris, etc. in mea deprehendo imaginatione, ea non aliter, quam ut somnia, considerare possum, quae a Deo tantopere . quam Ens et non Ens discrepant. Tertia ratio squae est, quod . quemadmodum corpus sine anima, etiam anima sine corpore debeat esse) aeque mihi absurda videtur. Dic, quaeso, mia hi, an non etiam sit verisimile, memoriam, auditum. Visum. etc. sine corporibus dari, eo quod coris Pora fine memoria, auditu, visu, etc. inveniuntur ΤVel gIobum sine circulo, quia circuIus sine globo existit 3
702쪽
Quarta et ultima ratio eadem est cum prima, alculus responsionem me refero. Hic loci tantum D
tabo, me, qninam illi supremi et infimi sint, quos
in materia infinita concipis, nescire, nisi terram uni versi centrum esse sentias. Si enim Sol, vel Saturis nus universi fit centrum, Sol, Vel Saturnus, non autem terra infima erit. Hoc ergo et quod reis
stat praetermittens, concIudo, quod hae, hisque similes rationes neminem conVincent, Spectra, via Lemures omnis generis dari, quam eos, qui, aures
intellectui occludentes, se a Superstitione seduci patiuntur; quae adeo rectae rationi infesta est, ut potius, quo Philosophorum aestimationem minuat, Veis tulis fidein habeat. Quantum ad historias attinet, jam in prima mea epistola dixi, me eas non omnino, sed inde deductam
conclusionem negare. Huic accedit, quod eas non adeo fide dignas habeam, ut de multis circumstari lita non dubitem, quas saepius addunt, magis ut ornent, quam ut Hictoriae veritatem, vel id, quod inde vo-Iunt concludere, aptius issiciant. Speraveram, ut ex tot Historiis, saltem unam alteramve profer res, de qua minime dubitare liceret, quAeque clarisissime, Spectra vel Lemures existere. ostenderε t. tW-JQuod memoratus Consul, inde, quod in matris suae Oiscina cerevisiaria Spρctra ita de nocte laborare a divit, Vult concludere, ea existere, quemadmodum de die audire assiletus erat, risu dignum mihi vide tur: similiter etiam nimis longiun videretur hic loci omnes, quae de his ineptiis conscriptae sunt, lillio xias examinare. Ut ergo brevis sim, me ad Iulium Caesare iri. refero, qui, teste Suetonio, haec ride det tamen felix erat, juxta id, quod Suetonius do hoc
Principe in vita eius capite 69. narrat. Et ad eum modum omnes, qui mortalium imaginationem e Pathematum essectus perpendunt, talia ridero debent; qiaicquid etiam Lavaturus, aliique, qui cum eo hoo in negotio 1omniarunt, in contrarium PTOducant.
703쪽
Ad tuas opiniones serius respondeo, eo quod ex- ignus morbus. me fudioriam et Meditationiam ob-Iεciamento orbavit et ad te scribere impedivit. Nunc, Deo gratiam habeo, in integrum rostitutus sum. In rospondendo tuae epistolae Vestigia premam, atque tuas in eos, qui de Spectris scripserunt, exclamationes transiliam. Dico igitur, me existimare, nulla foeminini g neris esse Spectra, quia eo tra in generationem inscior. Quod talis sint figurae Et compositionis. quia id admo non pertinet, omitto. Aliquid fortuito factum dicitur, quando practer euthotis scopum Producitur. Ubi terram ad vineam plantandum, vel puteum ad sepulchrum faciΡndum fodimus et thesauru in inVenimus. de quo nunqDam cogitavLmus, id casu fieri dicitur. Nunquam is, qui ex libeto suo a bitrio ita operatur, ut possit operari, Vel non, C'sti ope Tari, siquidem operatiar, dicitur. Hoc enim pacto
omnes humanae operationes casu fierent, quod absur-diim esset. Necessarium et Liberum ; DOD vero Neis cessarium et Fortuitum corii raria fiant. Ibi Et vero Dei voluntas sit aeterna, non tamen seqHitur mundum esse aeternum, eo quod Deus ab aeterno, ut mundum crearet statuto tempore, definire potitat. Negas porro, Dei voluntatem unquam iridisserpntem fui fle. quod ego irificior; nec adeo accurate ad hoc, ut tu putas, attendere est Dec. sse. Νεque Omnes dicunt, Dei voluntatem necessariam este: hoc
704쪽
enim necessitatam involvit; quia is, qui alicuibuit voluntatum, per id inteljigit, eum pro sua Vori Irin ale posse opHrari, vel non. Si vero ei adscribi
mus necessitatem, necessario debet operari. . Denique ais, te in Deo nulla humana concedero attributa, ne Divinam cum humana confunderes nam turam; quod hactenus probo: neque enim, qua r tione Deus operetur . nec, qua rati ODe v'lit . . inteLligat, perpura dat, videat, audist, percipimuS. et Verum enim vero. 1i has operationes, summasque nostias de Deo contemplationes pernegas, affrmas que, eas non esse s minenter it meta phy Iice in Deo hi um Deum. aut quid per hanc vosem Deus in te ligas, ignoto. Quod non percipitur, haud nega diani est. IH eris, quae spiritus et incorporea est, nomnisi cum subtilissimis corporibus, nempe humoribus operari potest. Et quaenam inter Corpus Mentemaque eit proportio 8 Qua ratione Mens cum corpor1bus Operatur δ Sine his enim illa quiescit et illis turbatis. Ivlens contrarium, quam quod debebat, operatur. Nilii, qui hoc fiat, monstra. Non poteris; ut neci ego: videmus tamen et semimus, Mentem Operar . qMod verum manet, licet, qua ratiune haec fiat op ratio, non percipiamus. Similiter licet, quomodo Deus operatur, non capiamus, eique humana noIimus adligndre opexa; non tamen de ipso negandum. ea emingrater et uicomprehen sibiliter cum nostris P7 Iconcordare, uti velle. intelligere, intellectu, non ero oculiS, aut . auribus videre, ac audire; ad eum Uiodum, quo ventri S atque aer . regiones D Ontesque.
sine manibus aliisve instrumentis deliruere, nec nota evertere potest; quod tamen hominibus absque ma-nιbus machinisque est i inpossibile. Si necessitatem Deo tilbui', euntque voluntate, aut libera electione privas, dubitari posset, numna eum, qui Ens infinito perfectum est, instar monstri depingas et exhibeas.
Ut tuum attinga5 scopam, aliis, ad jaciendum tuum
705쪽
fundamentum, opus erit rationibus; quia, meo ruindicio, in allatis, nihil. soliditatis reperitur; et, fieas probes, aliae adhuc supersunt, quae forte tuarum Pondus aequabunt. Sed his missis pergamus. Postulas ad probandum, Spiritus in mundo esse,
demonstrativas probationes, quae valde paucae in mundo sunt, nullaeque, praeter Mathematicas, adeo Certae, Rc quidem optamus, inveniuntur: quippe probabilibus, ut et verosi milibus conjecturis sumus eontenti. Si rationes, quibus res probantur, essent demonstrationes, nonnisi stulti et pervicaces invenis Tentur, qui eis contradicerenti Verum, Dilecte Amiace, non adeo sumus beati. In mundo minus accurati sumus, aliquatenus coniecturam facimus et in Tatiociniis defectu demonstrationum probabile ansumimus. Hoc ipsum ex omnibus tam divinis, quam humanis scientiis, controversiarum et disputationum Plenis, patet, quarum multitudo in causa est, quod tot diversae apud quosvis inveniuntur sententias.
Hac de causa olim, ut nosti, Philosophi, Sceptici dicti, qui de omnibus dubitabant, fuerunt. Hi pro
et contra disputabant, ut probabiIe tantum Verarum rationum defectu consequerentur et ex iis unusquinque, quod probabilius videbatur, credebat. Luna directe infra solem est posita; et ideo Sol in quodam terrae loco obscurabitus: et si Sol non obscuretur. dum dies est, directe infra eum Luna non est posita. Haec est probatio demonstrativa, a causa ad effectum et ab essectu ad causam. Eiusmodi aliquot, sed valde paucae dantur, quae a nullo, si eas modo percipiat, contradici possunt. Quantum ad pulchritudinem, sunt quaedam, quorum partes respectu aliarum proportionales et melius, quam aliae, sunt compositae: et Deus imtellectui et judicio hominis convenientiam et harmo viam cum eo, quod proportionatum est, non Ver
706쪽
eum eo, in quo nulla est proportio, attribuit: nt insonis consonantibus et distanantibus, in quibus a ditus consonantiam et dissonantiam bene distingueranovit, quia illa delectationem, haec vero molestiam adfert. Rei perfectio est etiam pulchra, quatenus nihil ei deest. Hujus multa exstant exempla, quae,
ne prolixior sim, omitto. Μundum intueamur taniatummodo, cui nomen Totius vel Universi tribuitur. Si hoc verum est, uti revera est, rebus incorporeis non depraVatur, minuiturve. Quae de Centauris,
Hydris, Harpyis etc. dicis, hic nullum habent 1ocum: loquimur enim de universalissimis rerum gen xibus, deque Primis eorundem gradibus, quae sub se
varias et innumerabiles comprehendunt spei ies 3 scis Iicet de aeterno ex temporali, causa et enectu, finito et infinito, animato ac inanimato, substantia et accia
denti, vel modo, corporali et spirituali etc. Dico. Spiritus Deo, quia etiam spiritus est. esse similes. Tam claram do Spiritibus, quam de triangulo post Ias ideam, quod impossibile est. Dic mihi, obsecro.
quam de Deo habeas ideam et an ea intellectui tuo adeo sit clara, ac idea trianguli Τ Scio te non habere, dixique, nos tam beatos non ossa, ut res probati nibus demonstrativis percipiamus et plerumque pro babile in hoc mundo praevalere. Aflirmo nihilominus , quod sicuti corpus sine memoria etc. ita etiam memoria etc. sine corpore; quodque sicuti circulus
sine globo. sic etiam globus sine circulo existit. Sed hoc est ab universalissimis generibus ad particulares species descendere. de quibus hoc ratiocinium non intelligitur. Dico, quod SoI, mundi centrum. quodque stellae fixas longius a terra distent, quam
Saturnus et hio longius, quam Iupiter, hicque Iongius , quam Mars; adeo ut in indefinito aere qua dam remotiora a nobis et quaedam nobis paeopinquiora sint, quae nos altiora, vel inferiora nomi
707쪽
EPI Tum LIX. LX. dari Spiritus defendunt, Philosophos Gira fidem non collocarit, sed qDidem, qui e OS negant *.qiu onines Philus ophi iam antiqui, quam Dioderni se . sonvicios, Spiritus dari. arbitrantiar. Pluin huius m i is stis in Tra talibus de Philoso-Diorum sunt ritiis et de Socratis gentra: tes armi r qumq9' Omlae4 St Ri, Pytha Orici, Platonixi, Empedo-CI . maximus t y mu , Aput ejus. ali que. Ex mo derra is nemo dipectra negni. Rμjice erEo tot iapi in loSocul uss ct auritos testes. tot Philus optios, tot lias o-TIi s S. tali' narrantes; RIlirili4 eos omne X Cum Vulgo stulto ἡ . ata insanos esse: l et infle responsionUS D n. P illinc eant sed qHidum abs iudae sint et passim sco- P i in Dotirae oontroversiae non athitagant, neque luuilam quidem prubationem, qui e ..H-m Confirmet ni unitam, piniserasse, Caesar cum Cicerone et CalD- Ne non ridete in tra. sed omina. et praesagi R et εἰ meri. quo i interibat, Spurinam, non ill usitIet Phostes tot vultieribus,eum non confodissenti '
Ad tuam respondere, heri.m ibi traditam, proin Pero ; ηο quod , si lotigiores Declo: mora S, cogar T. Pontion Ρm diutius, quam quidum vellem, differre., a Na m turbasset valetudo, nisi te melius habere, in e IIuxissem; et spero, te jam omnino conValuam, xii
708쪽
Irincipia, in materia, a multis alii, dependente, i vice ira polli it corivenire et idem sentire, ex hac Qua stio De lola, icet nulla id d Oniaret ratio. Pateret. Dic mi dii, quHeso, an aliquys P illosoplios : videri . aut leueti . qui in ea tu runt sentintia, munduri casu lautum esse, nempe eo sensu , quo tu intelligis,
Deum scilicet in creando mundo si oponi libi.
praefixit in habuisse et tamen eum, quem deCreverni,
transra smii esse. Nescis, tale quid unquam in ullius hominis co ita rionem iuculisse; si init iter i,nie latet, qMibus ra ionibus, ut credam Fortuitiam et Necesα-rium non ellei contraria ι mihi persuadem conatis. Quam primum animadverto. tres trianguli angulo duobus in otis necessat io. aeqriales esse, nrgo quoque id calu fieri. 1 Simi liter q uam n i m um ad verio, Camlorem necessarium ignis;esse essec tum, nego quoque' id casu RCOIdere. Uriod Necessiarium ac Liberum
duo contraria sunt. non minus absurdum et ratio M. TDpugnam, Videtur: nam nemo negare Potelis: Deum.1eiplum et caetera omnia libera cog Moscere; et lamen cum si communi suffragio concedunt, Deum scipiti mnecessario .cognoscere. Quare; mihi nullam inter CO- actionem Vel vim, et Naecessitatem disserentiam, conRstituere videtis Quod homo vult Vivere, ἰ Rmore, , etc. non eIt coactum opus, sed tamen necessari iam eximi to magis, quod Delis vult esso, cognoscere, notoPer uri. i. Praeiter ditit a. aninio voluis, indili Tentia mison nisi ignora iam, usi dubitationem esse.
atque voluntatem semper Constantesm et io omni brasi determinatam,; virtutem. necessaria inque intellectus
esse propi ie14tem; videbis mea verba peoitu Sicum verita te iconsurdare. Si affirmamus. Deum pomisso rem non ve stulod non potuisse.eam non init digere, Deo diversas attribuimus libertates, altern m necessa xiam, alteram indisserentem: et consequenter Dei
voluntatem ob essentia sua. suoque intellectu dive
709쪽
ram concipiemus et hoc pacto in aliam, ac aliam in eidemus absurditatem. Attentio, quam in praeceden6 mea exegeram. aeon tibi visa est necessaria; et hoc fuit in causa. quod cogitationes tuas in praecipuum non defixeris. illudque, quod quam maxime ad rem faciebat. ne' 'glexeris.
Porro, lubi dicis, si in Deo actum vivendi, a diendi, attendendi, voIendi eis. eosque in eo essa eminenter nego, quod te tum Iateat, qualem habeam Deum: hinc suspicor te credere, non maiorem esse Perfectionem, quam quae memoratis attributis Explicari potest. Haec non miror; quia credo, quod triangulum, siquidem Ioquendi habaret facultatem. f. I eodem modo diceret, D 'm eminenter triam gularem esse et circulus, Divinam naturam eminentia atione circularem esse; et hac ratione quilibet sua attributa Deo adscriberet, similemque se Deo redde-xet, reliquumque ei deforme videretur. Epistolae parvitas et temporis angustia non nunt, ut meam de Divina natura, sententiam, quaestionesque a te propositas enucleom; Praete quam quod difficultates objicere non sit proferrs rationes. Nos in mundo multa ex coniectura facero verum est; sed nos nostras ex conjectura haberς Μ ditationes est falsum. In communi vita verisimilliamum, in Speculationibus Vero veritatem cogimue sequi. Homo siti et fame periret, si, antequam per feetam obtinuisset demonstrationem, cibum no potum sibi profuturum, edera aut bibere nollet. Id autem in Contemplatione locum non habet. Econistra cavendum nobis est, quicquam, tanquam v rum, admittere, quod solummodo veri limile est rubi enim unam admisimus fauitatem, infinitae s
710쪽
Porro hine, quod divinae et humanae scientiae, antillis litibus et controversiis replrtae sunt, nequit Concludi. ea Omnia . quae in iis tractantur, incerta esset quoniam pluritiai fuerunt, qui tanto contradicendi studio tenebantur, ut etiam clemori strationes Geometricas irriserint. Sextus Empiricus, aliique Sceptici, quos citas, dicunt falsum esse, quod totum sua parte majus est et sic de caeteris judicant axiomatibuS. Ut vero, praetermisso ac concesso, nos, deis monstiationum defectu, verisimilitudinibus debere esse contentos, dico, Demonstrationem verosimilem talem esse debere, ut, licet de ea dubitare possimus. Contradicere tamen nequeamus; quia id, cui potest
contradita, non vero, sed faIso limile est. Si , --empli gratia, dico, Petrum in Vivis esse, quia eum heri sanum conspexi; vero quidem id simile est, qua tenus mihi nemo contradicere potest; si autem alius dicit, se heri vidisse, eum deliquium animi passum fuisse, seque credere, Petrum inde diem obiisses s
Premum, hic, ut mea verba falsa videamur, Θsticit. Tuam conjecturam de Spectris et Lemuribus falsam et ne verisimilem quidem videri, tam clare ostendi,
ut in responso tuo nihil animadversione di P.
gnum, inveniam. Ad quaestionem tuam, an de Deo tam claram, quam de triangulo habeam ideam, respondeo assi
mando. Si mo vero interroges, utrum tam Claram
de Deo, quam de triangulo habeam imaginem, respondebo negando. Deum enim non imaginari, sed quidem intelligere possumus. Hic quoque notandum est. quod nors dico, me Deum omnino coisgnoscere; sed me quaedam eius attributa, non auissem omnia, neque maximam intelligere partem et certum est, plurimorum ignorantiam, quorundam eorum habere notitiam, non impedire. Quum Em